suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYagr ›¶et ÎbÂZkÂÇr suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYagr ›¶et ÎbÂZkÂÇr suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYagr ›¶et ÎbÂZkÂÇr suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYagr ›¶et ÎbÂZkÂÇr ›¶etå¶_etb»tar sZehÂta›¶etå¶_etb»tar sZehÂta›¶etå¶_etb»tar sZehÂta›¶etå¶_etb»tar sZehÂta

Îm’ 2008Îm’ 2008Îm’ 2008Îm’ 2008

BartER^ ÎbÂZekÂÇZ sZehÂta tTa mankÂÇ ÎbÂaivBartER^ ÎbÂZekÂÇZ sZehÂta tTa mankÂÇ ÎbÂaivBartER^ ÎbÂZekÂÇZ sZehÂta tTa mankÂÇ ÎbÂaivBartER^ ÎbÂZekÂÇZ sZehÂta tTa mankÂÇ ÎbÂaiv www.bcsbi.org.in

2222

hÂH wkÂÇ Î>¤•CamUlkÂÇ sZehÂta, R’tqnekÂÇ suÙ Aar_ VuÂÇì

›¶et‡an ¢¶ahÂkÂÇskÂÇlQl Ædneµn kÂÇaRvÂpercalna Aar_ Îto~qlakÂÇr

eb„ER̂ AaÓkÂÇalr smR̂t shÂj, KrtkÂÇER̂a Aar_ >¤•C ÎbÂZekÂÇZ

ÎsXa AagbÂqIxaXar ÎVÂÇøt TkÂÇa ÎbÂZkÂÇr ›¶etå¶_etb»ta

›¶etPÂÇelt ÆhÂqC| whÂH sZehÂta suÙ tTa VuÂÇì iHqdYag ›¶et‡anr

bÂaqb ÎkÂÇXl wkÂÇ AeDÂkÂÇar cnqdhÂH nhÂR̂ bÂrÌ Îto~qlakÂÇr ÎbÂZkÂÇr

›¶et TkÂÇa enjr daR̂b»taeKeno hÂHR̂at se§eX† ÆhÂqC|

ebÂSR^bÂðr ø$menkÂÇaebÂSR^bÂðr ø$menkÂÇaebÂSR^bÂðr ø$menkÂÇaebÂSR^bÂðr ø$menkÂÇa 1. BUemkÂÇa 2

1.1 sZehÂtar iHqÀLY 2 1.2 sZehÂtar ›¶qR^ag 2

2. muKY ›¶etå¶_etsmUh 3 2.1 AaqÂpanar ›¶et Aamar muKY ›¶etå¶_etsmUh 3

3 sUcna 5 3.1 AaÂpuen Red Aamar ¢¶ahÂkÂÇ hÂ’bÂQl ebÂcaqr 5 3.2 sudr hÂar 6 3.3 Ë{̈ sUcE 6 3.4 ctvaXlE 6

4 ÎgaÂpnER^ta Aar_ ebÂå«™>ta 7 4.1 MN Âpaøta ÐaÂpkÂÇ wqjeß 8

5 MNdan 8 5.1 AaqbÂdn 8 5.2 MN Âpaøta enr*Âpn 9 5.3 mjuer/›¶tYaKYan 9 5.4 ÎLaDÂ-ÂprX„vE bÂYX>ša 10 5.5 ÂpUej bÂehÂBUvt suebÂDÂaXlE 12 5.6 eb„ER^ AaÓkÂÇal 12 5.7 r_¢Ÿ suÙ tTa VuÂÇì iHqdYagr ›¶etÂpaln Aar_ MNr Âpunren»varN 13

6 ÎdR^ DÂnr sZ¢¶h 14 6.1 Aamant ÂpunraeDÂkÂÇar nEet 15

7 jma wkÂÇaiH°f 15 7.1 wkÂÇaiH°f ÎKala Aar_ jma wkÂÇaiH°fr Âpercalna 15 7.2 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f slen kÂÇra 16 7.3 ÎRetR^a AaÂpuen jma wkÂÇaiH°f ÎKaql 16 7.4 nYuntm jmaraeL 16 7.5 MNBar 16 7.6 mYadE jma 16 7.7 ebÂXrN 17 7.8 su¸/ÂpercalnarehÂt wkÂÇaiH°f 17 7.9 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f bÂá kÂÇra 17 7.10 smaqLaDÂn cø$/sZ¢¶h ÎsXa 18 7.11 ngd Îlnqdn 18 7.12 ›¶tYVÂÇ ÎdR^ iHqÒK Aar_ >šaR^E enqdvLaXlE 18 7.13 ›¶dan bÂá suebÂDÂa 19 7.14 AaÂpuen edR^a ÎckÂÇ/qdR^r enqdvLaXlE 19 7.15 LaKa bÂá/>šana™úrN 19 7.16 m#t wkÂÇaiH°f DÂarkÂÇr ÎVÂÇøt dabÂE en>pe„ 19

8 AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr surVÂÇa 19 8.1 enraÂpd Aar_ enBvrqRagY ÎbÂZekÂÇZ tTa ›¶dan ›¶NalE 19 8.2 AamakÂÇ stqt jnahÂH TkÂÇa 20 8.3 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f ÂenrEVÂÇN 20 8.4 Rtn 20 8.5 hÂH°farqnf ÎbÂZekÂÇZ 21 8.6 ›¶dan kÂÇtvn 22 8.7 VÂÇetr daR^b»ta 22

9 ÎsXa 22 9.1 ebÂqdLE muìa ÎsXa 22 9.2 Bartr eBtrt DÂn Λ¶rN 23

10 AaÂpe„, AeBqRag Aar_ enrakÂÇrN 23 10.1 AaBY™úrEN Âp»et 23 10.2 ÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpal Aa~cen 24

11 ebÂÐaÂpn, ebÂÂpnn Aar_ ebÂø$E 24 12 enrEVÂÇN 25 13 shÂaR^ ÎlaXa 25 14 sZehÂtar ÂpRvaqlacna 26 AnubÂá- ÂperBaSa 27

2222

BBBBUUUUemkÂÇaemkÂÇaemkÂÇaemkÂÇa

hÂH wkÂÇ Î>¤•CamUlkÂÇ sZehÂta, R’t suÙ, VuÂÇì Aar_ mjlER̂a iHqdYag ›¶et‡an AahÂHn,2006t sZÐaqraeÂpt suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYag (wm wC hÂH) smUhÂr Æsqt Îlnqdn kÂÇrar smR̂t ÎbÂZqkÂÇ AnusrN kÂÇerbÂlgER̂a ÎbÂZekÂÇZ ›¶Tar nYuntm mandâeKen bÂaeá edR̂a ÆhÂqC| whÂH sZehÂtahÂH AaqÂpanar surVÂÇa edR̂ar lgqt AaqÂpanar Ædneµn kÂÇaRvÂpercalnar bÂaqb Aar_ eb„ER̂ AaÓkÂÇalr smR̂t ÎbÂZqkÂÇ AaqÂpanar ÎVÂÇøt ÎRqn ebÂcar ebÂqbÂcna kÂÇerb qshÂH ebÂSqR̂o sebÂqLS edhÂa edR̂a ÆhÂqC| erjaBv ÎbÂZqkÂÇ jaer kÂÇra ebÂenR̂mn tTa tdarkÂÇE enqdvLaXlE whÂH sZehÂtahÂH ene>±$R̂ ATbÂa iHlZGn kÂÇra nahÂH Aar_ erjaBv ÎbÂZqkÂÇ smqR̂ smqR̂ ed AhÂa enqÀvLaXlE Aaem AnuÂpaln kÂÇer Ram| ebÂenR̂mn tTa tdarkÂÇE enqdvLnamatQkÂÇ whÂH sZehÂtar bÂYX>šaXlE iH•c KaÂpr Aar_ AaqÂpanar ›¶et TkÂÇa Aamar ›¶etå¶_etb»ta Anuser Aaem sëe„ ›¶kÂÇaL kÂÇra Î嶇 ›¶TakÂÇ whÂH sZehÂtahÂH ›¶etPÂÇln kÂÇra ÎhÂtuqkÂÇ wqn iH•ctr mandâ bÂahÂal TaekÂÇbÂ| whÂH sZehÂtat iHqÒeKt ‘AaÂpuen’ LîhÂH Bartr suÙ tTa VuÂÇì ›¶et‡ankÂÇ Aar_ ‘Aaem’ LühÂH AaqÂpanar Æsqt ÎlnqdnkÂÇarE ÎbÂZkÂÇkÂÇ sUcahÂHqC| 1.1 sZehÂtar iHqÀLY1.1 sZehÂtar iHqÀLY1.1 sZehÂtar iHqÀLY1.1 sZehÂtar iHqÀLY whÂH sZehÂta ›¶NR̂nr iHqÀLY hÂ’l (kÂÇ) kÂÇaRvdVÂÇ ÎbÂZekÂÇZ ÎsXa skÂÇqlaqr bÂaqb shÂjlBY kÂÇer wm wC hÂH KâkÂÇ iHdgen ÎRaqgaXa| (K) AaqÂpanar Æsqt Îlnqdn ›¶eø$R̂a cqlaXar smR̂t ÎbÂZqkÂÇ AnusrN kÂÇerbÂlgER̂a nuYntm man bÂaeá ed iH„m Aar_ nYaR̂sulB ›¶Tar ›¶sar GqfaXa| (g) ÎbÂZqkÂÇ AagbÂIxabÂlgER̂a ÎsXar ekÂÇmaneKen AaÂpuen AaLa kÂÇerb Âpaqr ÎshÂHÂebÂSqR̂ AaÂpuen BalQkÂÇ bÂuejb ÂpraQkÂÇ >¤•cta bÂ#e» kÂÇra| (G) PÂÇl›¶su ÎRagaqRagr jeixR̂qt AaqÂpanar bÂYXsaR̂r ebÂSqR̂ Aaem BalQkÂÇ jaen ÎlaXa| (\) iH•c ÂpRYvaR̂r kÂÇaRvÂpercalna man AahÂrN kÂÇerb ÂpraQkÂÇ Â›¶etqRaegtar jeixR̂qt bÂjar Le„$smUhÂkÂÇ iHdgen ÎRaqgaXa| (c) AaqÂpanar Aar_ Aamar smuect Aar_ Îs=hÂaÀYvÂpUNv s<ÇpkÂÇv iH§t kÂÇrar lgqt AaqÂpanar ÎbÂZekÂÇZ caehÂdar ›¶et smqR̂aect Aar_ tazVÂÇeNkÂÇ s~hÂaer eneØt kÂÇra| (C) ÎbÂZekÂÇZ ›¶NalEr ›¶et Aa>ša bÂ#e» kÂÇra| sZehÂtar mansmUh Anuq•Cd 2r muKY ›¶etå¶_etsmUhÂt se§eX† ÂkÂÇra ÆhÂqC|

3333

1.2 sZehÂtar ›¶qR^ag1.2 sZehÂtar ›¶qR^ag1.2 sZehÂtar ›¶qR^ag1.2 sZehÂtar ›¶qR^ag wm wC wm hÂH ei AahÂHn, 2006t sZÐaqraÂpn kÂÇramqt wm wC hÂHw, sam¢¶Er ›¶ðtkÂÇrN ATbÂa iHzÂpadn ATbÂa sZLaDÂn ATbÂa sZrVÂÇNt jeixt Aar_ ÎsXa ›¶dankÂÇarE suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYagsmUhÂkÂÇ samer ÆlqC| AnY DÂrqN ÎkÂÇaXa nhÂ’ql, ›¶celt ebÂenR̂mn enqdvLnamar ADÂEnt, whÂH sZehÂtar skÂÇqla AZL tlt iHqÒK kÂÇra skÂÇqla sam¢¶E tTa ÎsXar ÎVÂÇøt ›¶qRajY hÂ’bÂ, laegql takÂÇ LaKa, ADÂEn>š sZ>ša, RufER̂a ›¶et‡an ATbÂa wqjq°f kÂÇaiH°far, ÎPÂÇan, iakÂÇ, hÂH°faqre"B hÂHqlkÂÇ`ÉenkÂÇ Â›¶NalE, hÂH°farqnf ATbÂa Aan ÎkÂÇaqna ›¶eø$R̂aqr AagnbÂIxaokÂÇ ekÂÇR̂| AXqLY hÂHR̂at iHqÒKkÂÇra skÂÇqla sam¢¶E AamarÑara AagbÂqIxaXa hÂ’bÂo Âpaqr nhÂbÂo Âpaqr:- (kÂÇ) kÂÇaqr°f wkÂÇaiH°f, mYadE jma, AaX„vkÂÇ jma, Aar_ Aan skÂÇqla jma wkÂÇaiH°f| (K) ›¶dan AaqdL Aaed ›¶dan ÎsXa, eimaâ ìaPÂÇf`, ÎbÂt~ar >šana™úrN ATbÂa hÂHqlkÂÇ`ÉenkÂÇ Â›¶NalE nahÂHbÂa AnY maDÂYmqRaqg kÂÇra DÂn Λ¶rN| (g) crkÂÇarE Îlnqdn s<ÇpkÂÇvER̂ ÎbÂZekÂÇZ ÎsXa| (G) ed-Îmf wkÂÇaiH°f, hÂHkuÂÇhÂHfE, crkÂÇarE bÂâ| (\) BartER̂ muìa ebÂenmR̂ suebÂDÂa| (c) ÎckÂÇ sZ¢¶hÂ| (C) MN Aar_ Îlfar APÂÇ Îø$eif, ebÂl, ÎbÂZkÂÇ Îgrae°f Aaed kÂÇaelR̂n suebÂDÂa| (j) muìa slenqkÂÇ DÂer ebÂqdLE muìa ÎsXa| (J) t#tER̂ ÂpVÂÇ bÂEma Aar_ Aaem ebÂø$E kÂÇra ebÂenmR̂ sam¢¶EsmUhÂ| (w@) w ef wm/ ÎiebÂf/ Îø$eif kÂÇaiv Aar_ ÎsXar ÎlKER̂a kÂÇaiv sam¢¶E| (f) ÎPÂÇ"erZ ÎsXa| (T) maqcv°f (bÂenkÂÇ) ÎsXa| iaF kÂÇ’la LüqbÂarr ATv ÂperBaSat edR̂a AaqC|

2 muKY ›¶etå¶_etsmUhÂ2 muKY ›¶etå¶_etsmUhÂ2 muKY ›¶etå¶_etsmUhÂ2 muKY ›¶etå¶_etsmUhÂ

2.1 AaqÂpanar ›¶et TkÂÇa Aamar muKY ›¶etå¶_etsmUhÂ:2.1 AaqÂpanar ›¶et TkÂÇa Aamar muKY ›¶etå¶_etsmUhÂ:2.1 AaqÂpanar ›¶et TkÂÇa Aamar muKY ›¶etå¶_etsmUhÂ:2.1 AaqÂpanar ›¶et TkÂÇa Aamar muKY ›¶etå¶_etsmUhÂ: 2.2 AaqÂpanar Æsqt Aamar skÂÇqla Îlnqdnr smR^t enrqÂpVÂÇtaqr Aar_ 2.2 AaqÂpanar Æsqt Aamar skÂÇqla Îlnqdnr smR^t enrqÂpVÂÇtaqr Aar_ 2.2 AaqÂpanar Æsqt Aamar skÂÇqla Îlnqdnr smR^t enrqÂpVÂÇtaqr Aar_ 2.2 AaqÂpanar Æsqt Aamar skÂÇqla Îlnqdnr smR^t enrqÂpVÂÇtaqr Aar_ Rue„$en‡taqr kÂÇaRv s<Çpadn kÂÇra|Rue„$en‡taqr kÂÇaRv s<Çpadn kÂÇra|Rue„$en‡taqr kÂÇaRv s<Çpadn kÂÇra|Rue„$en‡taqr kÂÇaRv s<Çpadn kÂÇra| (kÂÇ) ÎbÂZkÂÇr kÂÇaiH°fart ›¶ae¸ Aar_ ›¶danr ÎVÂÇøt nuYntm ÎbÂZekÂÇZ suebÂDÂaeKen AagbÂqIxaXa| (K) KrtkÂÇER̂a Aar_ kÂÇaRvdVÂÇ kÂÇaelR̂n tTa ÎsXa ›¶dan kÂÇra| (g) Aaem AagbÂqIxaXa sam¢¶E Aar_ ÎsXasmUhÂr bÂaqb Aar_ Aamar kÂÇmvcarEqR̂ AnusrN kÂÇra kÂÇaRvÂp»et Aar_ ›¶Tat, whÂH sZehÂtar ›¶etå¶_et Aar_ mansmUh ÂpUrN kÂÇra|

4444

(G) Aamar sam¢¶E Aar_ ÎsXasmUh Raqt ›¶aseékÂÇ AahÂHn Aar_ ebÂenR̂mnr s<ÇpUNv ›¶aseékÂÇ hÂ’R̂ takÂÇ eneØt kÂÇra| (\) AaqÂpanar Æsqt kÂÇra ÎlnqdnqbÂar Raqt sdacar Aar_ >¤•CtaÂpUNv hÂR̂ takÂÇ eneØt kÂÇra| (c) enraÂpd Aar_ ebÂå«asqRagY ÎbÂZekÂÇZ Aar_ ›¶dan tTa en>pe„ bÂYX>ša Âpercalna kÂÇra| (C) eb„ER̂ AaÓkÂÇalr ebÂSR̂qbÂar shÂanuBUetqr ebÂqbÂcna kÂÇra (tlr 5.6 dPÂÇa caokÂÇ)| 2.1.2 Aamar sam¢¶E Aar_ ÎsXaqbÂaqr ÎkÂÇqnQkÂÇqna kÂÇam kÂÇqr ÎshÂHebÂ2.1.2 Aamar sam¢¶E Aar_ ÎsXaqbÂaqr ÎkÂÇqnQkÂÇqna kÂÇam kÂÇqr ÎshÂHebÂ2.1.2 Aamar sam¢¶E Aar_ ÎsXaqbÂaqr ÎkÂÇqnQkÂÇqna kÂÇam kÂÇqr ÎshÂHebÂ2.1.2 Aamar sam¢¶E Aar_ ÎsXaqbÂaqr ÎkÂÇqnQkÂÇqna kÂÇam kÂÇqr ÎshÂHebÂSqR^ bÂujat SqR^ bÂujat SqR^ bÂujat SqR^ bÂujat AaqÂpanakÂÇ shÂaR^ kÂÇra|AaqÂpanakÂÇ shÂaR^ kÂÇra|AaqÂpanakÂÇ shÂaR^ kÂÇra|AaqÂpanakÂÇ shÂaR^ kÂÇra| (kÂÇ) ehÂeµ, hÂHZrajE ATbÂa iHÂpRu„$ >šanER̂ BaSar eBtrqt eRqkÂÇaqna wfa bÂa tqtaeDÂkÂÇ BaSat AaqÂpanakÂÇ tTYsmUh ÎRagan DÂra| (K) Aamar ebÂÐaÂpn Aar_ sZbÂDÂvn ÂpeøkÂÇaqbÂar Raqt >p† hÂR̂ takÂÇ eneØt kÂÇra| (g) Aamar sam¢¶E Aar_ ÎsXasmUhÂ, c„vaXlE Aar_ ›¶qRajY sudr hÂar/ÎsXa macul s<¤qá AaqÂpanar Raqt >p† DÂarNa hÂR̂ takÂÇ eneØt kÂÇra| (G) Aamar sam¢¶EsmUhÂr Raqt ÎkÂÇaqna ›¶kÂÇaqr AÂp-ebÂø$E hÂb ÎnaXaqr takÂÇ eneØt kÂÇra| (\) AaqÂpanakÂÇ ÎkÂÇanqbÂar suebÂDÂa edR̂a ÆhÂqC Aar_ whÂHebÂlakÂÇ AaÂpuen ÎkÂÇqnQkÂÇ laB kÂÇerb Âpaqr, hÂHebÂlakÂÇr eb„ER̂ ÂperNamqna ekÂÇ Aar_ AaqÂpanar AaXLYkÂÇER̂ semDÂanr kÂÇarqN kÂÇakÂÇ lg DÂerb Âpaqr, ÎshÂH ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ RaXtER̂ tTY ÎRagan DÂra| 2.1.3 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f tTa Î2.1.3 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f tTa Î2.1.3 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f tTa Î2.1.3 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f tTa ÎsXar bÂYXhÂar s<ÇpqkÂÇv AsXar bÂYXhÂar s<ÇpqkÂÇv AsXar bÂYXhÂar s<ÇpqkÂÇv AsXar bÂYXhÂar s<ÇpqkÂÇv AaqÂpanakÂÇ shÂaR^ kÂÇrar bÂaqbÂaqÂpanakÂÇ shÂaR^ kÂÇrar bÂaqbÂaqÂpanakÂÇ shÂaR^ kÂÇrar bÂaqbÂaqÂpanakÂÇ shÂaR^ kÂÇrar bÂaqb (kÂÇ) AaqÂpanakÂÇ enR̂mER̂aQkÂÇ iHÂpRu„$ KetR̂an edR̂a| (K) sudr hÂar, macul ATbÂa c„vaXlEr sal-slen hÂ’ql AaqÂpanakÂÇ jnahÂH TkÂÇa| 2.1.4 ø_fE ebÂcYuetr ÎVÂÇøt tazVÂÇenkÂÇ Aar_ shÂanuBUetÂpUNv 2.1.4 ø_fE ebÂcYuetr ÎVÂÇøt tazVÂÇenkÂÇ Aar_ shÂanuBUetÂpUNv 2.1.4 ø_fE ebÂcYuetr ÎVÂÇøt tazVÂÇenkÂÇ Aar_ shÂanuBUetÂpUNv 2.1.4 ø_fE ebÂcYuetr ÎVÂÇøt tazVÂÇenkÂÇ Aar_ shÂanuBUetÂpUNv semDÂanr kÂÇarqNsemDÂanr kÂÇarqNsemDÂanr kÂÇarqNsemDÂanr kÂÇarqN (kÂÇ) Bul-Ûae™úeKen tzkÂÇaql Ë» kÂÇra Aar_ Aaem Bulø$qm lqgaXa macul, BrNE Aaed kÂÇtvn kÂÇra hÂ’bÂ| (K) AaqÂpanar AeBqRagqbÂar tzÂprtaqr en>pe„ kÂÇra hÂ’bÂ| (g) tzsqÖo AaÂpuen sä† nhÂ’ql AaqÂpanar AeBqRag ebÂkÂÇŠ >šanQl ÂpeFoXar ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ bÂujahÂH edR̂a hÂ’bÂ| (tlr 10 nZ dPÂÇat caokÂÇ)| (G) ÎbÂZkÂÇr kÂÇaerkÂÇrE ebÂjuetr bÂaqb iH¾X ÎhÂaXa smsYa smaDÂanr smuect ebÂkÂÇŠ bÂYX>ša ¢¶hÂN kÂÇra hÂ’bÂ|

5555

2.1.5 AaqÂpanar skÂÇqla bÂYe„$gt Aar_ bÂYXsaeR^kÂÇ tTYÂpaet wkÂÇa™ú ÎgaÂpqn raeK2.1.5 AaqÂpanar skÂÇqla bÂYe„$gt Aar_ bÂYXsaeR^kÂÇ tTYÂpaet wkÂÇa™ú ÎgaÂpqn raeK2.1.5 AaqÂpanar skÂÇqla bÂYe„$gt Aar_ bÂYXsaeR^kÂÇ tTYÂpaet wkÂÇa™ú ÎgaÂpqn raeK2.1.5 AaqÂpanar skÂÇqla bÂYe„$gt Aar_ bÂYXsaeR^kÂÇ tTYÂpaet wkÂÇa™ú ÎgaÂpqn raeKbÂr bÂr bÂr bÂr kÂÇarqNkÂÇarqNkÂÇarqNkÂÇarqN tlr 4nZ dPÂÇat iHqÒeKt ebÂSR̂raejr eBtrt Âpra AaqÂpanar skÂÇqla bÂYe„$gt tTa bÂYXsaeR̂kÂÇ tTYÂpaet Aaem wkÂÇa™ú ÎgaÂpnER̂ ehÂcaqÂp raeKm| 2.1.6 whÂH sZehÂta ›¶carr AqTv2.1.6 whÂH sZehÂta ›¶carr AqTv2.1.6 whÂH sZehÂta ›¶carr AqTv2.1.6 whÂH sZehÂta ›¶carr AqTv (kÂÇ) Aamar kÂÇrNER̂mqt AaqÂpanar (bÂtvmaqn TkÂÇa ¢¶ahÂkÂÇkÂÇ) AnuqraDÂmqmv, sZehÂtar wfa ›¶eteleÂp ebÂnamUlER̂aQkÂÇ edR̂a hÂ’bÂ| (K) AaÂpuen (ntun ¢¶ahÂqkÂÇ) enjr wkÂÇaiH°f ÎKalar smR̂t hÂHR̂ar wfa kÂÇeÂp edR̂a hÂ’bÂ| (g) Aamar ›¶etqfa LaKa Aar_ Aamar ÎXbÂcahÂHft whÂH sZehÂta ÂpeIxb ÂpraQkÂÇ rKa hÂ’bÂ| (G) sZehÂtar ebÂSqR̂ AanuseékÂÇ tTYÂpaet ÎRagan DÂerb ÂpraQkÂÇ Aamar kÂÇmvcarEkÂÇ Â›¶eLeVÂÇt kÂÇraqfa Aar_ sZehÂta AnuÂpaln kÂÇraqfa eneØt kÂÇra hÂ’bÂ| 2.1.7 ÆbÂSmYhÂEn nEet ¢¶hÂN Aar_ hÂHR^ar AnuÂpaln2.1.7 ÆbÂSmYhÂEn nEet ¢¶hÂN Aar_ hÂHR^ar AnuÂpaln2.1.7 ÆbÂSmYhÂEn nEet ¢¶hÂN Aar_ hÂHR^ar AnuÂpaln2.1.7 ÆbÂSmYhÂEn nEet ¢¶hÂN Aar_ hÂHR^ar AnuÂpaln iHqdYag ›¶et‡anr sZbÂDÂvkÂÇ/>¤ÖaeDÂkÂÇarE/shÂqRagEr bÂR̂s,bÂNv,elZg, ebÂbÂaehÂt hÂR̂qn nhÂR̂, DÂmv ATbÂa AVÂÇmta Aaed eRqR̂hÂH nhÂokÂÇ, whÂHebÂlakÂÇr eBe„t Aaem ÆbÂSmYacrN nkÂÇqra|

3 sUcna3 sUcna3 sUcna3 sUcna

sudr hÂar, saDÂarN macul, BrNE Aaedr tTY jaenbÂr kÂÇarqN tlr eRqkÂÇaqna maDÂYmr shÂaR̂ l’b Âpaqr:- (kÂÇ) Aamar LaKaqbÂar ATbÂa ÎhŠlahÂHnQl ÎPÂÇan| (K) Aamar ÎXbÂcahÂHf cab Âpaqr| (g) Aamar kÂÇtv#Ö›¶a¸ kÂÇmvcarE/ ÎhŠ Îi>¨Ât sueDÂb Âpaqr| (G) Aamar LaKasmUhÂt TkÂÇa Aar_ Aamar ÎXbÂcahÂHft TkÂÇa ›¶Ë{¨Â- sucE ÂpeIx cab Âpaqr| 3.1 AaÂpuen Red Aamar ¢¶ahÂkÂÇ hÂ’3.1 AaÂpuen Red Aamar ¢¶ahÂkÂÇ hÂ’3.1 AaÂpuen Red Aamar ¢¶ahÂkÂÇ hÂ’3.1 AaÂpuen Red Aamar ¢¶ahÂkÂÇ hÂ’Ql ebÂcaqrQl ebÂcaqrQl ebÂcaqrQl ebÂcaqr Îtq™ú Aamar kÂÇrnER^eKen ÆhÂqC Îtq™ú Aamar kÂÇrnER^eKen ÆhÂqC Îtq™ú Aamar kÂÇrnER^eKen ÆhÂqC Îtq™ú Aamar kÂÇrnER^eKen ÆhÂqC (kÂÇ) ebÂqLSQkÂÇ wm wC hÂHr bÂaqb TkÂÇa Aamar skÂÇqla Aa~cenr ebÂSqR̂ tTY ÎRagan DÂra| (K) Aamar MN Aar_ sam¢¶E, ÎRqn ÎkÂÇå«-Îø$eif, mYadE MN, Îgrae°f, ebÂl ei>¨ÂaiHe°fZ/ø$R̂, ›¶qRajY sudr hÂarqkÂÇ DÂer tulnÂpø bÂejvt ebÂSR̂smUhÂ, sud Aar_ macul Aar_ BrNE iHeloXar Âp»et bÂujahÂH edb ÂpraQkÂÇ tTY ÎRagan DÂra| (g) AaqÂpanar caehÂda AnuRaR̂E bÂaec ÎlaXa sam¢¶E Aar_ ÎsXaqbÂar Raqt AaqÂpanar lgt KaÂp ÎKaXa hÂR̂ tar bÂaqb Îc†a kÂÇra| (G) Aaem wkÂÇaeDÂkÂÇ Â›¶kÂÇaqr AagbÂqIxaXa sam¢¶E Aar_ ÎsXasmUhÂr ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ jnahÂH edR̂a (iHdahÂrN >¤r*qÂp w ef wm, hÂH°farqnf, ÎPÂÇan, LaKa Aaedr ÎRaqg) Aar_ ÎshÂHebÂlakÂÇr ebÂSqR̂ tqtaeDÂkÂÇ jnar iHÂpaR̂qbÂar bÂujahÂH edR̂a|

6666

(\) Aamar ebÂeDÂgt, ebÂenR̂mmUlkÂÇ Aar_ AaBY™úrEN nEetr AaXeLYkÂÇeKen ÂpUrNr bÂaqbÂ, AaqÂpanar ÂpercR̂ Aar_ eFkÂÇnar ›¶maN sµBvt Aaem ebÂcaerbÂlgER̂a tTYaXlEr ebÂSqR̂o jqnaXa hÂ’bÂ| 3.2 sudr hÂar3.2 sudr hÂar3.2 sudr hÂar3.2 sudr hÂar Aamar sam¢¶Er oÂprt ›¶qRajY sudrhÂar slen hÂ’ql, sZeL¡† es»a™úr ws¸ahÂr eBtrqt AaqÂpanakÂÇ whÂHqkÂÇhÂHfa iHÂpaqR̂qr jqnaXa hÂ’bÂ:- (kÂÇ) AaqÂpanaQl eceF eleK (K) LaKat jannE ed (g) ÎXbÂcahÂHft ›¶kÂÇaL kÂÇer| 3.3 ›¶Ë{¨Â sucE3.3 ›¶Ë{¨Â sucE3.3 ›¶Ë{¨Â sucE3.3 ›¶Ë{¨Â sucE macul Aar_ BrNEsmUh (kÂÇ) AaÂpuen bÂaec ÎlaXa sam¢¶E Aar_ ÎsXasmUhÂr oÂprt ›¶qRajY skÂÇqla macul ÎRqn nuYntm bÂqkÂÇR̂a raeL, bÂaehÂra ÎkÂÇûr ÎckÂÇr sZ¢¶hÂ, eimaâ ìaPÂÇf` Aar_ ÎckÂÇbÂhÂEr ÎRagan, wkÂÇaiH°f Άfqm°f, wkÂÇaiH°f bÂá kÂÇra Aar_ w ef wmt DÂn jma/ iHeloXa Aaedr bÂabÂd edbÂlgER̂a macul Aaedr ebÂSqR̂ jnahÂH TaekÂÇm| (K) Aamar ›¶Ë{¨ÂsucE ÎXbÂcahÂHft ›¶kÂÇaL kÂÇra hÂ’b Aar_ AaÂpuen ebÂnamulER̂aQkÂÇ ÂpeIx cab ÂpraQkÂÇ hÂHR̂ar ›¶eteleÂp Aamar LaKaqbÂart rKa hÂ’bÂ| (g) Aaem AagbÂqIxaXa macul ebÂhÂEn ÎsXar taelkÂÇa wKn Aamar ÎXbÂcahÂHf Aar_ LaKasmUhÂt rKa hÂ’bÂ| (G) AaÂpuen bÂaec ÎlaXa sam¢¶E/qsXar ÎVÂÇøt ›¶qRajY c„vaXlE maen ncelql/ iHlZGa kÂÇerql AaÂpuen BerbÂlgER̂a dâr ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ sUect kÂÇra hÂ’bÂ| (\) Aamar LaKaqfakÂÇ kÂÇ’r ÎbÂZekÂÇZ celiHLYn (ec eb wC) ›¶NalERu„$ LaKaQl iH§Et

kÂÇra hÂ’ql, tar bÂabÂd ÎkÂÇaqna Ë{¨Â bÂ#e» kÂÇra nhÂR̂|

macul Aar_ Ë{¨Âr salslen

whÂH macul Aar_ Ë{¨ÂsmUhÂr eBtrqr ÎkÂÇaqnabÂaqfa Aaem bÂ#e» kÂÇerql, ntun macul ATbÂa Ë{¨Â AaqraÂp kÂÇerql, wqn sZqLaeDÂt macul kÂÇaRvkÂÇer ÎhÂaXar 30 edn Aagqt Aamar ÎXbÂcahÂHf/ Άfqm°f APÂÇ wkÂÇaiH°f/ hÂH ÎmhÂHl/ wC wm wC stkÂÇvta bÂa„va/ Aamar LaKasmUhÂr nefC bÂ’iv ÎRaqg ›¶kÂÇaL kÂÇra hÂ’bÂ| 3.4 c„vaXlE3.4 c„vaXlE3.4 c„vaXlE3.4 c„vaXlE (kÂÇ) AaÂpuen Aamar ¢¶ahÂkÂÇ hÂ’ql ATbÂa ›¶TmbÂarr bÂaqb Aamar sam¢¶E/ ÎsXa ¢¶hÂN kÂÇerql, Îtqn ÎVÂÇøt ›¶qRajY ›¶aseékÂÇ ctvaXlEr ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ jqnaXa hÂ’bÂ|

7777

(K) ctvaXlE smuectDÂrNr hÂ’b Aar_ AaXLYkÂÇ saqÂpqVÂÇ mqnanR̂n suebÂDÂaqkÂÇ DÂer sZeL¡† AeDÂkÂÇarsmUh Aar_ AaqÂpanar daR̂b»tar ebÂSqR̂ s<©XÂpr shÂj srl BaSat RuàqtaXa hÂ’bÂ| ctvaXlEr salslen (kÂÇ) AaÂpuen ¢¶ahÂkÂÇ ÎhÂaXar lqg lqg tlt iHqÒK kÂÇra eRqkÂÇaqna maDÂYmqRaqg ctvaXlEr sal-slenr ebÂSqR̂ jaenb ÂpaerbÂ:- (1) wkÂÇaiH°f Άfqm°f (2) w ef wm (3) eleKt eceF (4) skÂÇqla LaKar nefc ÎbÂaiv (5) hÂH-ÎmhÂHl/ ÎXbÂcahÂHf/ wC wm wC (K) Aaem jannE enedR̂aQkÂÇ ÎkÂÇaqna salslen Gfaql ÎshÂH ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ 30 ednr eBtrt jnam| wqn salslen AaqÂpanar suebÂDÂajnkÂÇ nhÂ’ql, jannE enedR̂aQkÂÇ 60 ednr eBtrt AaqÂpanar wkÂÇaiH°f ÎkÂÇaqna Aeter„$ BrNE ATbÂa sud nBraQkÂÇ bÂá kÂÇerb bÂa >šana™úert kÂÇerb ÂpaerbÂ| (g) Aaem ÎkÂÇaqna àr_ÖÂpUNv sZqLaDÂnE Gfaql nahÂHbÂa wfa bÂCrt BaqleKen sr_ sura salslen Gfaql AaqÂpanar AnuqraDÂmqmv ntun ctvaXlEr ›¶eteleÂp ATbÂa tar sZeVÂǸr*Âp AaqÂpanakÂÇ edm|

4. ÎgaÂpnER^ta Aar_ ebÂå«™>ta4. ÎgaÂpnER^ta Aar_ ebÂå«™>ta4. ÎgaÂpnER^ta Aar_ ebÂå«™>ta4. ÎgaÂpnER^ta Aar_ ebÂå«™>ta

AaqÂpanar skÂÇqla bÂYe„$gt tTa bÂYXsaeR̂kÂÇ tTYÂpaet Aaem ÎgaÂpnER̂ Aar_ ebÂå«™>taqr raeKm (Aamar ¢¶ahÂkÂÇ Æh naTaekÂÇqlo) Aar_ tlt iHqÒK kÂÇra bÂYetø$mDÂmvE Gfnar bÂaehÂqr ÎkÂÇaqna ÎVÂÇøqt Aamar ÎkÂÇa<ÇpanE/ Îga‡Er AnYanY ›¶et‡anqkÂÇ DÂer kÂÇaqkÂÇa AaÂpuen ATbÂa Aaqn edR̂a tTYÂpaet bÂY„$ nkÂÇerm| (kÂÇ) AahÂHnr ADÂEnt wqn tTY ÎRagan DÂerbÂlgER̂a hÂÂ’ql| (K) wqn tTY ›¶kÂÇaLr rajÓXa daR̂b»ta AaehÂql| (g) Aamar >¤aTv sureVÂÇt kÂÇerbÂr kÂÇarqN whÂH tTY ÎRagan DÂerbÂlgER̂a hÂ’ql (ÎRqn jaelR̂atE ›¶etqraDÂ) ekÂÇä ebÂÂpnnr iHqÀLYt Aamar Îga‡Er AnY ÎkÂÇa<ÇpanEqkÂÇ DÂer kÂÇaqkÂÇa AaqÂpanar ATbÂa AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr ebÂSqR̂ (AaqÂpanar nam Aar_ eFkÂÇnaqkÂÇ DÂer) ÎkÂÇaqna tTY ›¶kÂÇaLr bÂaqb wqn bÂYe„$ø$mr suebÂDÂa ÎlaXa nhÂ’bÂ| (G) AaqÂpanar ebÂSqR̂ ÎbÂZkÂÇr m™úbÂY ÎkÂÇaqnabÂahÂH ebÂcaerqlo Îtqn tTY ÎRaganr bÂaqb AaqÂpanar eleKt Anumet laegbÂ| Aamar hÂatt TkÂÇa AaqÂpanar bÂYe„$gt neTÂpø cabÂQl ebÂcaerqlo, ›¶qRajY nYaeR̂kÂÇ gâEr ADÂEnt TkÂÇa AaqÂpanar AeDÂkÂÇarr ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ bÂujahÂH kÂÇ’m|

8888

Aamar enedv†QkÂÇ kÂÇt#vÖ Â›¶dan nkÂÇra ÂpRv™ú AamaqkÂÇ DÂer eRqkÂÇaqnar Ñara ebÂÂpnnr iHqÀLYt AaqÂpanar bÂYe„$gt tTa bÂYXsaeR̂kÂÇ tTYaXlE Aaem bÂYXhÂar nkÂÇerm| 4.4.4.4.1 MN Âpaøta enDÂvarN wqjeß1 MN Âpaøta enDÂvarN wqjeß1 MN Âpaøta enDÂvarN wqjeß1 MN Âpaøta enDÂvarN wqjeß (kÂÇ) AaÂpuen wkÂÇaiH°f ÎKalar eÂpCqt MN Âpaøta enDÂvarN wqjeßsmUhÂQl AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr sebÂqLS Aaem ÂpeFR̂am eRebÂlakÂÇr eBtrt TaekÂÇb AaÂpuen AamakÂÇ ÎdR̂ Æh TkÂÇa bÂYXsaeR̂kÂÇ/ bÂYe„$gt MN, AaqÂpanar wkÂÇaiH°f ÎkÂÇqnQkÂÇ Âpercaelt ÆhÂqC Aar_ Aaem smqR̂-smqR̂ kÂÇerb Âpra AakÂÇe>œkÂÇ ÂprEVÂÇNr tTYÂpaet| (K) MN Âpaøta enDÂvarkÂÇ wqjeßsmUhÂr BUemkÂÇa Aar_ AaqÂpanar MN laBr ÎVÂÇøt TkÂÇa ÎRagYta s<ÇpqkÂÇv Îto~qlakÂÇr sdsYskÂÇlkÂÇ jqnaXa tTYr ÂperNamr ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ bÂujahÂH kÂÇ’m|

5. MNdan5. MNdan5. MNdan5. MNdan

AaqÂpanar MNr AaqbÂdnr ÎVÂÇøt, ›¶qRajY Aamar MN nEet ATbÂa AaqÂpanaQl AagbÂqIxaXa eRqkÂÇaqna sahÂaRYr ÎVÂÇøt raòER̂ nEet Aar_ enR̂amkÂÇ bÂYX>šasmUhÂr iHqÀLY Aar_ mUlBaX se§eX† kÂÇra hÂ’bÂ| suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYag s<ÇpkÂÇvER̂ nEet Aamar ÎXbÂcahÂHf Aar_ LaKasmUhÂt ÂpeIxb ÂpaerbÂ| AnuqraD saqÂpqVÂÇ hÂHR̂ar ›¶eteleÂp samanY maculr ebÂenmR̂t ÎRagan DÂra hÂ’bÂ| TuÂpqt whÂH suebÂDÂaqbÂar AagbÂIxabÂr kÂÇarqN Aaem ›¶R̂as kÂÇerm| 5.1 AaqbÂdn5.1 AaqbÂdn5.1 AaqbÂdn5.1 AaqbÂdn (kÂÇ) MNr bÂaqb Aaem ebÂnamUlER̂aQkÂÇ shÂqj bÂuejb Âpra srl AaehÂvt AaqbÂdn ›¶Âpø edm| (K) AaqbÂdnKn Raqt AaÂpuen skÂÇqla›¶kÂÇaqr s<ÇpUNvQkÂÇ daeKl kÂÇerb Âpaqr, tar bÂaqb (AahÂHngt Aar_ enR̂amkÂÇ AaXeLYkÂÇeKenr Æsqt) AaqbÂdn ›¶Âpør lgt wKn shÂaR̂kÂÇ taelkÂÇao edm| ›¶qR̂ajn hÂ’ql AaqbÂdn ›¶Âpø ÂpUqraXar ÎVÂÇøt Aaem AaqÂpanakÂÇ shÂaR̂o kÂÇerm| (g) AaqbÂdn ›¶Âpø edR̂ar smR̂qt AaqbÂdn Âpø ebÂqbÂcnar bÂaqbÂ, ›¶akÂÇ-›¶dan ebÂkÂÇŠ Aar_ BrNE Aaed edbÂlgER̂a hÂ’ql Aar_ ›¶qRajY sudr hÂar Aar_ maCul/BrNE Aaedr ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ sebÂqLS jqnaXa hÂ’b Raqt AaÂpuen AnY ÎbÂZkÂÇr lgt tulna kÂÇer ebÂqÐaect es»a™ú l’b Âpaqr| (G) AaqÂpanar AaqbÂdn ›¶ae¸r ebÂSqR̂ eleKtBaqX jqnaXa hÂ’bÂ| (\) MN suebÂDÂa AagbÂqIxaXar bÂaqb AaXLYkÂÇER̂ skÂÇqla tTYÂpaet AaqbÂdn ¢¶hÂNr smR̂qt ÎlaXa hÂR̂ Redo Aeter„$ tTYÂpaet daeKl kÂÇerb lgER̂a hÂ’ql AaqbÂdn daeKlr saednr eBtrqt AaqÂpanakÂÇ jqnaXa hÂ’bÂ|

9999

(c) AaqÂpanar AaqbÂdnr ÎLhÂtER̂a e>šet s<ÇpqkÂÇv An-lahÂHnqRaqg jaenb ÂpraQkÂÇ Aaem ÂpaRvmaqn bÂYX>ša ¢¶hÂN kÂÇerm| (C) MN m·ur nhÂ’ql, Âpac~ laK fkÂÇa ÂpRv™ú AaqbÂdnr bÂabÂd ›¶qceCZ ePÂÇj lqgaXa nhÂ’bÂ| (j) AaXLYkÂÇER̂ skÂÇqla tTYÂpaet sh AaqbÂdn s<ÇpUNvQkÂÇ daeKl kÂÇerql, 2 laK fkÂÇa ÂpRv™ú ntun AqbÂdn ATbÂa bÂtvmaqn TkÂÇa MNr ÂpermaN 2 laK fkÂÇaQl bÂqIxaXar bÂaqb edR̂a AaqbÂdn dus¸ahÂr eBtrt, Âpa~claK fkÂÇa ÂpRv™ú MN AaqbÂdn 4 s¸ahÂr eBtrt Aar_ Âpa~c laK fkÂÇar AeDÂkÂÇ ÂpermaNr MN AaqbÂdn Rue„$sZgt smR̂ sEmar eBtrt en>pe„ kÂÇra hÂ’bÂ| 5.2 MN Âpaøta enr*Âpn5.2 MN Âpaøta enr*Âpn5.2 MN Âpaøta enr*Âpn5.2 MN Âpaøta enr*Âpn (kÂÇ) Aaem, (1) AaÂpuen enjr MN AaqbÂdnt daeKl/iHqÒK kÂÇra tTYÂpaet Aaedr stYta enr*Âpnr kÂÇarqN Aamar kÂÇmvcarE bÂa enRu„$ wqjeßr jeixR̂qt AaqÂpanar bÂYXsaeR̂kÂÇ/ AaXaeskÂÇ eFkÂÇnat ÎRagaqRag kÂÇerm| (2) AaqÂpanakÂÇ MN edR̂a bÂa bÂtvmaqn TkÂÇa MNr ÂpermaN/ ABarìaPÂÇf`r ÂpermaN bÂ#e» kÂÇrar AaqgqR̂ AaqÂpanar ÂperqLaD VÂÇmta ebÂcar kÂÇra hÂ’bÂ| skÂÇqla Ku~et naefqr AaqbÂdn mUlYaZkÂÇn kÂÇer AaqÂpanar MN Âpaøta s<ÇpqkÂÇv Aaem iHÂpRu„$ mUlYaZkÂÇn kÂÇerm| (3) AaÂpuen ÎdKuoXa ÂpUbÂvanumanqbÂar Rue„$sZgt bÂuel Aaem ÂpetR̂n Æh l’m| (K) Âpaøta enr*Âpnr smR̂t whÂHeKen ebÂSR̂o ebÂqbÂcna kÂÇra hÂ’b Âpaqr:- (1) AaÂpuen edR̂a tTYaXlE Aar_ MN ÎlaXar iHqÀLY| (2) AaqÂpanar bÂYXsaeR̂kÂÇ Aa~cen| (3) AaqÂpanar bÂYXsaeR̂kÂÇ ngd Î>Úat, laB›¶dta Aar_ bÂtvmaqn ekÂÇbÂa eb„ER̂ ›¶etå¶_et ÂpUrN kÂÇerb lgER̂a TaekÂÇql wkÂÇaiH°f Άfqm°fqRaqg jnab laegbÂ| (4) AaqÂpanar bÂYe„$gt eb„ER̂ ›¶etå¶_etsmUhÂ| (5) Aagqt enjr eb„ER̂ bÂYX>ša ÎkÂÇqnQkÂÇ c<©aelqC| (6) MN Âpaøta enr*ÂpkÂÇ sZ>šar Âpra ÎÂpaXa tTY| (7) ›¶ete‡t wqn wqjeßqR̂ edR̂a ‘ Îø$eif-ÎrefZ’| (8) AnY MNdata Aaedr Âpra ÎÂpaXa tTY| (9) bÂjarr Âpra ÎÂpaXa m™úbÂY| (10) ekÂÇbÂa Aamant AagbÂIxaql| (g) Aaem, (1) 5 laK fkÂÇa ÂpRv™ú MNr bÂaqb smTvkÂÇ Aamant enebÂcaqra| (2) AaqÂpanar AtEtr kÂÇaRvaXlE sq™úaSjnkÂÇ bÂuel Aar_ eb„ER̂ AX>ša su>š Aar_ >¤•Cl bÂuel ÂpetR̂n g’ql 25 laK fkÂÇa ÂpRv™ú MN sEmar bÂaqb smTvkÂÇ Aamant ÂperhÂar kÂÇraqfa ebÂqbÂcna kÂÇra hÂ’b Âpaqr|

10101010

(3) AaÂpuen ÎdKuoXa muF bÂYXsaR̂raeLr kÂÇqmo 20 LtaZL eBe„t suÙ Aar_ VuÂÇì ›¶et‡ankÂÇ (›¶ðtkÂÇarE) kÂÇaRvLEl mUlDÂn sEma AagbÂqIxaXa hÂ’bÂ| (4) ›¶k#ÂÇt iHzÂpadn ÂpermaN ÂpUbÂvanumantQkÂÇ AeDÂkÂÇ hÂ’ql ATbÂa ›¶are<©kÂÇ m·urEk#ÂÇt kÂÇaRvLEl raeL kÂÇm ÎhÂaXa bÂuel jaenb Âpaerql Aar_ hÂHR̂ar smTvnt ›¶amaNY tTYÂpaet daeKl kÂÇerql, AaqÂpanar kÂÇaRvLEl mUlDÂnr sEma bÂ#e» kÂÇrar ebÂSqR̂ ebÂqbÂcna kÂÇra hÂ’bÂ| (G) Îgrae°f AaqÂpanar Îdnar bÂabÂd Aan kÂÇaqrabÂar Âpra Îgrae°f ATbÂa AnYanY Aamant ÎlaXaqfa ebÂcaerql, AaqÂpanar ÎgaÂpnER̂ tTYÂpaet Îto~kÂÇ ATbÂa Îto~r nYaeR̂kÂÇ iHÂpqd†akÂÇ edR̂ar bÂaqb AaqÂpanar Âpra Anumet ebÂcaerm| hÂHR̂ar iHÂpero- (1) Îto~qlaqkÂÇ Raqt enjr daR̂b»ta Aar_ es»a™úr s<©aXY Âpernamr ebÂSqR̂ KreC maer jaen l’b Âpaqr tar bÂaqb enja AahÂHnÐr ÂpramLv l’bÂQlqkÂÇa Îto~qlakÂÇkÂÇ iHdgen edm (Aaem Îto~qlakÂÇr Âpra >¤aVÂÇr kÂÇrahÂH ÎlaXa neTÂpøt whÂH ebÂSqR̂ >p†QkÂÇ elKa TaekÂÇbÂ)| 5.3 m·ur/nakÂÇc5.3 m·ur/nakÂÇc5.3 m·ur/nakÂÇc5.3 m·ur/nakÂÇc (kÂÇ) MN suebÂDÂa m·ur kÂÇrar bÂabÂd bÂaDÂYtamUlkÂÇ jma raeKbÂQl Îjar Aaem enedo| (K) AaqÂpanakÂÇ ABarìaPÂÇf` edql ATbÂa bÂtvmanr ABarìaPÂÇf`r ÂpermaN bÂ#e» kÂÇer edql, Aamar dabÂEmqt ÎshÂH ABarìaPÂÇf` Âpunr ÂperqLaD ÎRagY hÂR̂qn nhÂR̂, ÎshÂH ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ Aaem jnahÂH edm| (g) s<Çpaedt MN neTr skÂÇqlaqr wqkÂÇafaQkÂÇ Â›¶amaNY neT Aar_ tar lgt edR̂a AnubÂásmUhÂr wqkÂÇafakÂÇ Â›¶eteleÂp Aar_ whÂHebÂlakÂÇr wKn taelkÂÇa edm| (G) AaqÂpanar MN AaqbÂdn ATbÂa MN suebÂDÂa AagbÂIxab ÎnaXarar kÂÇarN eleKtBaqX jnam| (\) MN Âpaøta enr*Âpnr Âp»et wfa AnusrN kÂÇerm Aar_ tar mUlYaZkÂÇnr maÂpkÂÇaFE ebÂlakÂÇ AaqÂpanakÂÇ jnam| (c) 5 laK ÂpRv™ú MNr ›¶akÂÇ Â›¶danr suebÂDÂa edR̂a hÂ’b Aar_ hÂHR̂ar bÂaqb ÎkÂÇaqna BrNE lqgaXa nhÂbÂ| (c) MN m·urEr ÎVÂÇøt ›¶qRajY skÂÇqla ctavXlE ÂpUrN kÂÇrar taerKr duednr eBtrqt MNraeL sZebÂtert kÂÇraqfa eneØt kÂÇra hÂ’bÂ| (j) AaqÂpanakÂÇ edR̂a m·urE Âpøt iHqÒK kÂÇra ctvaXlEr eBe„t, AaqÂpanaQl AagbÂqIxaXa suebÂDÂar ÂpRvaqlacna Aar_ ÂpunrnbÂEkÂÇrN kÂÇraqfa eneØt kÂÇra hÂ’bÂ| 5.4 sZebÂtrNr eÂpCt5.4 sZebÂtrNr eÂpCt5.4 sZebÂtrNr eÂpCt5.4 sZebÂtrNr eÂpCt (kÂÇ) AqÂpanakÂÇ Aaå«as edo~qt MNr m·urE ctv MN cue„$ ATbÂa ntun ekÂÇbÂa tTY ÎbÂZkÂÇr d#e†qgacr ÎhÂaXar dqr Âpere>šet bÂYetrqkÂÇ AaqÂpanar bÂYXsaeR̂kÂÇ kÂÇam-kÂÇajt h™>qVÂÇÂpr Âpra Aaem ebÂrt TaekÂÇm|

11111111

(K) Aamar enrEVÂÇN ›¶eø$R̂at gFnmUlkÂÇ d#e†BZgE ¢¶hÂN kÂÇerm Aar_ Aamar Æsqt kÂÇam-kÂÇaj kÂÇrar smR̂t Âpab Âpra ›¶k#ÂÇt AaÓkÂÇalqbÂar shÂanuBUetqr cam| (g) AaqÂpanar Âpra enq<®a„$ tTYqbÂar ø$magtBaqX sZ¢¶h kÂÇer TaekÂÇm:- (1) AaÂÂpuen daeKl kÂÇra ÂpUbÂvanuman Aac~enr lgt ›¶k#ÂÇt PÂÇlaPÂÇlr wkÂÇ tulna| (2) AaqÂpanar bÂYXsaeR̂kÂÇ Aa~cenr àr_ÖÂpUNv edLqbÂart laB kÂÇra A¢¶get| (3) jma KrCr sZeVÂǸ ehÂcaÂp, laB ÎlakÂÇcanr KetR̂anr ÎlKER̂a bÂaeSvkÂÇ ehÂcaÂp Aar_ sZeL¡† neTÂpø| (4) AaqÂpanar ÎdnaÂdar Aar_ ÂpaonadarskÂÇlr bÂR̂s eBe„kÂÇ taelkÂÇa Aar_ Îto~qlakÂÇr lgt jeixt fkÂÇar ÂpermaN| (G) >¤aBaeXkÂÇ surVÂÇar eBe„t AaqÂpanar m·urEk#ÂÇt sEmar ebÂÂprEqt DÂn iHelR̂abÂQl Anumet edm| (\) AaqÂpanar Âpere>šet slen hÂ’ql AamakÂÇ lga ntun tTYr ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ sueDÂm| (c) MNE wkÂÇaiH°f bÂdelr kÂÇarqN AaqÂpanar Âpra ATbÂa ÎshÂH wkÂÇaiH°f enjr hÂatQl enb ebÂcra ÎbÂZkÂÇ/ eb„ER̂ ›¶et‡anr Âpra eleKt AnuqraD ÎlaXar dus¸ahÂr eBtrqt tar Anumet/ ›¶tYaKYanr ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ jnam| (C) AaqÂpanar Âpra Aamar ÎkÂÇaqna dabÂEr ÎVÂÇøt nYaRY AeDÂkÂÇar ATbÂa ¢¶hÂNaeDÂkÂÇar naTaekÂÇql, MN ÂperqLaDÂr lqg lqg Aar_ nh’Âql ws¸ahÂr eBtrqt AaqÂpanar skÂÇqla Aamant mukÂÇel kÂÇer edm| (j) wqn AeDÂkÂÇar sabÂY™> kÂÇerb lgER̂a hÂ’ql AaqÂpanar ebÂÂprEqt TkÂÇa Aamar AXeL† dabÂEr sebÂqLS Aar_ tar lgqt whÂH dabÂE en>pÂÇe„/ ÂperqLaD nkÂÇra ÂpRv™ú AaqÂpanar AamanteKen Aamar hÂatqt rKar sZeL¡† neTÂpøsh AaqÂpanakÂÇ jannE edm| (J) AaqÂpanar AnuqraD ÎÂpaXar ednahÂH bÂákÂÇ/Kalac kÂÇaRvkÂÇer kÂÇerm| (w@) Aamant rKar 24 G°far eBtrqt AaqÂpanar DÂn iHeloXar VÂÇmta bÂ#e» m·ur kÂÇerm| (f) sud, AaqbÂdn macul Aar_ BrNEr bÂabÂd AaÂpuen edbÂlgER̂a raeL AaqÂpanar wkÂÇaiH°ft BrahÂH jnam| tlr wfa bÂa tqtaeDÂkÂÇ iHÂpaqR̂qr AaqÂpanar A¢¶get s<ÇpqkÂÇv enrEVÂÇN kÂÇerm:- (1) AaqÂpanar hÂatt TkÂÇa mal (†kÂÇ)r ›¶ebÂXrN smqR̂-smqR̂ ÂprEVÂÇa kÂÇer| (2) Aamar hÂatt TkÂÇa AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr Îlnqdn ÂprEVÂÇa kÂÇer| (3) wqn mal Aar_/ ATbÂa s<ÇpÇe„r ebÂSqR̂ Aamar kÂÇmvcarE ATbÂa kÂÇt#vÖ›¶a¸ ›¶eteneDÂqR̂ AaqÂpanar Îc=hÂdQl Æg stY enr*Âpn kÂÇer| (4) AaqÂpanar bÂYXsaR̂ ÎkÂÇqn celqC ÎshÂH ebÂSqR̂ jaenbÂr kÂÇarqN AaXLYkÂÇ hÂ’ql bÂjarr Âpra Ka-KbÂr kÂÇer|

12121212

5.5 Ana ÂpUej eBe„kÂÇ suebÂDÂa5.5 Ana ÂpUej eBe„kÂÇ suebÂDÂa5.5 Ana ÂpUej eBe„kÂÇ suebÂDÂa5.5 Ana ÂpUej eBe„kÂÇ suebÂDÂa mUlDÂnE sr·am ATbÂa ÎkÂÇc~amal Aaed ø$R̂r kÂÇarqN, Îlfar APÂÇ Îø$eif ›¶dan, ÂpramLv, eneØtkÂÇrN, bÂujaÂpra, ei>¨ÂaiHe°fZ Aaed Ana ÂpU~ej eBe„kÂÇ suebÂDÂa AagbÂIxab Âpaqra| r¸aen ebÂl Aar_ ÎdLr eBtrr AnYanY FahÂHr bÂaeNjY tTa ÎsXa ebÂl sZ¢¶hÂr ÎVÂÇøt AaqÂpanakÂÇ Aaem shÂaR̂ kÂÇerb Âpaqra| 5.6 eb„ER^ AaÓkÂÇal5.6 eb„ER^ AaÓkÂÇal5.6 eb„ER^ AaÓkÂÇal5.6 eb„ER^ AaÓkÂÇal Aaem ÎkÂÇqnQkÂÇ shÂaR̂ kÂÇerb Âpaqra- 5.6.1 eb„ER̂ AaÓkÂÇalr GfnaqbÂar Aaem shÂanuBUet Aar_ hÂHetbÂackÂÇ d#e†BZgEqr ebÂqbÂcna kÂÇerm| maø AaÂpuen smsYaqbÂar enqj ecna„$ kÂÇer Æl AamakÂÇ jnabÂ| smsYar ebÂSqR̂ Aaem jaenql AaqÂpanakÂÇ eleKtBaqX jaenbÂQl edm| jr_rE hÂ’ql Aaem ÎPÂÇan, ÎPÂÇ' ATbÂa hÂH-ÎmhÂHlqRaqg ÎRagaqRag kÂÇerm| 5.6.2 ›¶DÂant: AaqÂpanar ekÂÇ Æh AaqC ÎshÂHebÂSqR̂ AamakÂÇ Red njnaR̂, Îtq™ú ÎkÂÇanqbÂar ebÂSqR̂ AamakÂÇ ec™úat ÎÂplab Âpaqr tar iHdahÂrNmUlkÂÇ taelkÂÇa wqnDÂrNr:- (kÂÇ) bÂaeNejYkÂÇ iHzÂpadn Aar<© ÎhÂaXat Âplm hÂ’ql Aar_ bÂYR̂r ÂpermaN ehÂcabÂtQkÂÇ bÂaeIx g’ql| (K) m·urEk#ÂÇt sEmatQkÂÇ Red AaÂpuen sGnahÂH AeDÂkÂÇ DÂn iHelR̂ahÂH TaqkÂÇ| (g) iHÂpRu„$ >p†EkÂÇrN enedR̂aQkÂÇ AaqÂpanar bÂYXsaeR̂kÂÇ Îlnqdn bÂujn Âpermaqn bÂaeIx g’ql bÂa kÂÇm hÂ’ql| (G) A>¤aBaeXkÂÇBaqX dEGlER̂a smR̂r kÂÇarqN kÂÇam bÂá bÂa bÂaetl Æh TaekÂÇql| (\) AaÂpuen Red ÎlakÂÇcan Ber TaqkÂÇ| (c) AaÂpuen AkÂÇ>œaqt bÂYXsaR̂EkÂÇ shÂqRagE, muKY Îø$ta bÂa kÂÇmvcarE ÎhÂr_XaR̂| (C) AaÂpuen Red bÂYXsaR̂qfar bÂujn AZL ebÂø$EkÂÇer edqR̂| (j) sët iHqÀLYr bÂaehÂqr AnY iHqÀLYt MN suebÂDÂa bÂYXhÂar kÂÇerql ATbÂa iHeÀ† bÂYXsaR̂r bÂaehÂqr AnY ekÂÇhÂbÂat Âpu~ej bÂYXhÂar kÂÇerql| (J) eneÀv† smR̂r mUqr mUqr sud AadaR̂ enedql| (w@) MN ÂperqLaD sUcE maen ncelql| (f) ¢¶ahÂkÂÇkÂÇ edR̂a ebÂl sGnahÂH AadaR̂ ÎnaqhÂaXaQkÂÇ iHBet AaehÂql|

(F) ÎRagankÂÇarEqR̂ AaqÂpanakÂÇ edR̂a ebÂl AaÂpuen AadaR̂ enedR̂a Gfna sGnahÂH Gef TaekÂÇql| (i) AaqÂpanar Æh Aaem edR̂a Îgrae°f AaÂpuen seFkÂÇBaqX bÂYXhÂar nkÂÇerql| (I) AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr lgt sZget nTkÂÇaQkÂÇ AaqÂpanar ÎdR̂r ÂpermaN bÂaeIx g’ql| (N) skÂÇqla ebÂø$E AaqÂpanar wkÂÇaiH°ft ÎnqdKuXaql| (t) MN cue„$t iHqÒeKt ctv maen ncelql|

13131313

(T) AaÂpuen sët ÎhÂaXa tTYÂpaetqbÂar smR̂mqt daeKl nkÂÇerql| (d) AnY MNdatahÂH smaÂpn AaqbÂdn ATbÂa AaqÂpanar bÂYXsaR̂r ebÂr_q» AahÂHngt bÂYX>ša ¢¶hÂN kÂÇqr|

5.6.3 AaqÂpanar AaÓkÂÇalqbÂar Aa~tqraXar kÂÇarqN Aaem ÂpaRvmaqn shÂaR̂ kÂÇer Ram| AaqÂpanar seø$R̂ shÂqRaqgqr eb„ER̂ AaÓkÂÇalqbÂar Aa~tqraXar bÂaqb Aaem iHÂpRu„$ bÂYX>ša iHelR̂am| whÂH ÎVÂÇøt Aaem ÎkÂÇanqbÂar ebÂSR̂t sëet jnam ÎshÂHebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ eleKtBaqX jnam| 5.6.4 AaqÂpanar eb„ER̂ smsYaqbÂar smaDÂanr ÎVÂÇøt Raqt Aaem AaqÂpanakÂÇ shÂaR̂ kÂÇerb Âpaqra tar kÂÇarqN AaqÂpanakÂÇ MN ÂpramLv ÎsXa ÎRagan DÂerbÂQl ÂpaRvmaqn Rô kÂÇerm| 5.6.5 (kÂÇ) AaqÂpanar AaÓkÂÇalr ÎVÂÇøt AaqÂpanar iHÂpqd†ar Æsqt kÂÇam kÂÇerm| maø AaÂpuen szebÂå«aqsqr skÂÇqla kÂÇTa AamakÂÇ jnahÂH TaekÂÇbÂ; Aamar Æsqt cue„$ rVÂÇa kÂÇerbÂ; Aaem ÂpaRvmaqn ÎsankÂÇaql semDÂan edm| (K) AaqÂpanar smsYar ebÂSqR̂ bÂuejb ÂpraQkÂÇ AamakÂÇ AeDÂkÂÇtr eb„ER̂ tTY/›¶etå¶_et ›¶dan kÂÇerbÂQl AaqÂpanakÂÇ AnuqraD jnab Âpaqra| 5.7 5.7 5.7 5.7 r_¢Ÿ suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYag ›¶et‡anr ›¶etÂpalnr_¢Ÿ suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYag ›¶et‡anr ›¶etÂpalnr_¢Ÿ suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYag ›¶et‡anr ›¶etÂpalnr_¢Ÿ suÙ Aar_ VuÂÇì iHqdYag ›¶et‡anr ›¶etÂpaln AaqÂpanar MN wkÂÇaiH°f 6mahÂr AeDÂkÂÇ smR̂r bÂaqb en<®manr Æh TaekÂÇql ATbÂa AaqÂpanar Îgafqfa r_¢Ÿ ebÂqbÂect hÂ’ql, AaqÂpanakÂÇ Â›¶etÂpaln/MN ÂpunrgFn kÂÇaRvsUcEr bÂaqb ebÂqbÂcna kÂÇra hÂ’bÂ| AaqÂpanar Âpunr sZ>šaÂpn/MN ÂpunrgFn s<ÇpkÂÇvER̂ AnuqraD ÂprEVÂÇa kÂÇer ÎcaXar kÂÇarqN Aaem - (kÂÇ) ›¶Tmqt cam AaqÂpanar bÂYXsaR̂qfa laB›¶d ATbÂa laB ›¶dtar s<©aXna AaqC În nahÂH| (K) AnukuÂÇl bÂuel ›¶maeNt hÂ’ql bÂYXsaR̂qfa ÂpuNr cqlaXar kÂÇarqN ËDÂrNEmUlkÂÇ bÂYX>ša ¢¶hÂN kÂÇerm| (g) AaqÂpanar Îgafqfar laB›¶dtar s<©aXna TaekÂÇql Aar_ shÂaeR̂ta sZG/ wkÂÇaeDÂkÂÇ ÎbÂZekÂÇZ bÂYX>šar ADÂEnt TaekÂÇql Aar_ bÂqkÂÇR̂a raeLr esZhÂBag Aamar hÂ’ql wkÂÇmuFER̂a ÂpunrgFn bÂYX>ša RuàqtaXa hÂ’bÂ| (G) wqn wkÂÇmuFER̂a ÂpunrgFn bÂYX>šat erjaBv ÎbÂZkÂÇr Anub» AnuRaR̂E AaqÂpanar bÂr\en A™úBUv„$ kÂÇra hÂ’b Aar_ AaqÂpanar sZeL¡† AnuqraD ÎÂpaXar sbÂvaeDÂkÂÇ 60 ednr eBtrt hÂHR̂akÂÇ r*ÂpaR̂n kÂÇra hÂ’bÂ| Âpunr sZ>šaÂpn Aa~cen PÂÇldaR̂kÂÇ nhÂ’b bÂuel Aaem BaebÂql tar kÂÇarNqbÂar AaqÂpanakÂÇ jnam Aar_ AaqÂpanar lgqt AaqÂpanar iHÂpqd†aqkÂÇa ebÂkÂÇŠ bÂYX>ša ÎlaXat shÂaR̂ kÂÇerm|

14141414

Aaem cue„$t iHÂpnEt hÂ’b ÎnaXaerql, AaqÂpanakÂÇ smTvn ed TaekÂÇb ÎnaXarar kÂÇarN >p† kÂÇer edm Aar_ Aamar smTvn ÎkÂÇetR̂a ›¶tYahÂar kÂÇerm ÎshÂH ebÂSqR̂ kÂÇ’m|

6. ›¶aÂpY DÂnr sZ¢¶hÂ6. ›¶aÂpY DÂnr sZ¢¶hÂ6. ›¶aÂpY DÂnr sZ¢¶hÂ6. ›¶aÂpY DÂnr sZ¢¶hÂ

Aaem MN edR̂ar smR̂t ÂperqLaDÂr raeL, smR̂ Aar_ mYad Aaedr ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ bÂujahÂH edm| AXqLY ÂperqLaD sUcE AaÂpuen maen ncelql, MN m·urkÂÇrar smR̂t AaqÂpanakÂÇ edR̂a DÂn AadaR̂ kÂÇrar bÂaqb ÎdLr ›¶celt AahÂHn AnuRaR̂E ebÂehÂt bÂYX>ša ¢¶hÂN kÂÇra hÂ’bÂ| whÂH ›¶eø$R̂a AnusrN kÂÇrar smR̂t AaqÂpanakÂÇ jannE ed ATbÂa bÂYe„$gtBaqX Æg s†m kÂÇer edR̂a hÂ’b Aar_/ATbÂa ekÂÇbÂa Aamant TaekÂÇql Aaem ÂpunrdKl kÂÇer l’m| AaÂpuen bÂakÂÇEdar hÂ’ql, bÂakÂÇEjahÂH wqj°fkÂÇ cmjahÂH edb Âpaqra| bÂakÂÇEjahÂH ›¶eø$R̂a Aar<© kÂÇrar ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ jqnaXa hÂ’bÂ| bÂakÂÇEjahÂH ›¶eø$R̂a Aar<© ÎhÂaXar eÂpCt whÂH sµBvt AaqÂpanar AeBqRag kÂÇerbÂlgER̂a TaekÂÇql AaÂpuen Aamar ÎhŠlahÂHn n<¤rt ÎRagaqRag ÂkÂÇerb ÂpaerbÂ| Aamar bÂakÂÇEjahÂH wqjq°f Asz iHÂpaR̂ ÎlaXar ebÂr_q» jqnaXa AeBqRag Aaem td™ú kÂÇerm| Aamar sZ¢¶h nEet Îs=hÂadYv, iHdar AacrN Aar_ AnuqraDÂmUlkÂÇ bÂujenr eBe„t RuàqtaXa ÆhÂqC| Îø$tar Aa>ša gIxa Aar_ dEGv>šaR̂E s<ÇpkÂÇv rVÂÇat Aaem ebÂå«as kÂÇqra| AaqÂpanar ÎdR̂ raeLr ebÂSqR̂ Aaem skÂÇqla tTY ÎRagan DÂerm Aar_ tar ÂperqLaDÂr kÂÇarqN RqT† jannE edm| ÎdR̂ sZ¢¶h Aar_ ATbÂa Aamant enjr hÂatQl Anar kÂÇarqN ÎRaXa Aamar kÂÇmvcarEqR̂ AaqÂpanakÂÇ enjr ÂpercR̂ edbÂ| wqn kÂÇamr bÂaqb ÎRaXa Aamar ›¶eteneDÂqR̂o enjr ÂpercR̂ edb Aar_ Aamar kÂÇtv#Ö›¶dan eceF ÎdKuXabÂ| wqn kÂÇamr bÂaqb enRu„$ Aamar kÂÇmvcarE ATbÂa Aamar ÎbÂZkÂÇr ›¶eteneDÂqR̂ AetLR̂ en‡aqr kÂÇtvbÂY s<Çpadn kÂÇerb Aar_ enq<®a„$ enqdvLaXlE maen celbÂ:- (kÂÇ) saDÂarNqt AaqÂpanar bÂYXsaR̂ >šant, Aar_ tat naÂpaql AaqÂpanar bÂas>šant AaqÂpanakÂÇ lg DÂerb Aar_ enedv† ÎkÂÇaqna >šant lg naÂpaql AaqÂpanar kÂÇt#vÖ›¶a¸ ›¶eteneDÂqR̂ ÎdKuoXa >šant lg DÂerbÂ| (K) ›¶Tmqt Îto~qlaqkÂÇ enjr ÂpercR̂ Aar_ kÂÇtv#Ör ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ jnahÂH l’bÂ| (g) AaqÂpanar bÂYe„$gt ÎgaÂpnER̂ta Aar_ sÈm Afut rKa hÂ’bÂ| (G) Îs=jnYtaqr AaqÂpanar lgt kÂÇTa Âpta hÂ’bÂ| seáR̂a 7bÂjar eBtrt AaqÂpanakÂÇ lg DÂerbÂ, Redqh AaqÂpanar bÂYXsaeR̂kÂÇ/bÂ#e„gt Âpere>šetqR̂ AnY smR̂ bÂaecbÂQl bÂaDÂY nkÂÇqr| (c) eneÀv† smR̂t ATbÂa eneÀv† >šant lg nDÂerbÂr kÂÇarqN jqnaXa AnuqraD ÂpaRYvmaqn rVÂÇa kÂÇra hÂ’bÂ| (C) AaqÂpanakÂÇ ÎkÂÇan-ÎkÂÇan smR̂t ÎkÂÇan ÎkÂÇan >šant lg DÂra ÆhÂqC Aar_ ekÂÇ-ekÂÇ kÂÇTa bÂtra ÎkÂÇaXa ÆgqC ÎshÂH ebÂSqR̂ eleÂpb» kÂÇra hÂ’bÂ| (j) ÎdR̂ DÂnr sµBvt ÎhÂaXa ebÂbÂad/ ebÂqraD mEmaZsar kÂÇarqN Âpar>perkÂÇ ¢¶hÂNqRagY iHÂpaR̂ Aar_ sukÂÇlqm kÂÇrar ÎVÂÇøt skÂÇqla shÂaR̂ AagbÂqIxaXa hÂ’bÂ|

15151515

(J) ÎdR̂raeL sZ¢¶hÂr kÂÇarqN AaqÂpanar FahÂHQl ÎRaXar smR̂t Îs=jnYta Aar_ LalEnta rVÂÇa kÂÇra hÂ’bÂ| (w@) ÂperR̂alr ÎkÂÇaqna ÎlakÂÇr m#tYu ATbÂa AnY duqRvagr smR̂t ÎdR̂ sZ¢¶hÂr kÂÇarqN AaqÂpanakÂÇ lg DÂraqfa ÂperhÂar kÂÇra hÂ’bÂ| 6.1 Aamant ÂpunrdKlr nEet6.1 Aamant ÂpunrdKlr nEet6.1 Aamant ÂpunrdKlr nEet6.1 Aamant ÂpunrdKlr nEet AahÂHnr lgt sZget TkÂÇa Aamant dKl nEet wfa Aaem AnusrN kÂÇerm| whÂH nEetr ›¶eteleÂp Aamar ÎXbÂcahÂHft rKa hÂ’b Aar_ AnuqraD saqÂpqVÂÇ AaqÂpanakÂÇ edR̂a hÂ’bÂ|

7. jma wkÂÇaiH°f7. jma wkÂÇaiH°f7. jma wkÂÇaiH°f7. jma wkÂÇaiH°f

AaÂpuen Aamar tat celt ehÂcaÂp, mYadE ehÂcaÂp Aaed ebÂeB§ DÂrNr wkÂÇaiH°f Kuelb Âpaqr| wqn wkÂÇaiH°f AaÂpuen AnumetsaqÂpqVÂÇ ÎVÂÇøt mqnanR̂n raeK bÂa mqnanR̂n nrKaQkÂÇ Kuelb Âpaqr| wqn wkÂÇaiH°f Aar_ mqnanR̂n suebÂDÂar PÂÇlt ÂperNam ekÂÇ hÂ’b Âpaqr ÎshÂHebÂSqR̂ wkÂÇaiH°f ÎKalar smR̂qt bÂujahÂH edR̂a hÂ’bÂ| cleneD jma suebÂDÂa, ‘cuhÂHÂp-wkÂÇaiH°f’ Aar_ Aaem AagbÂqIxaXa AnYanY suebÂDÂaqbÂar, hÂHR̂ar bÂaqb lga Âp»et Aar_ ÂperNamr ebÂSqR̂o, ›¶qRaRYmqt wkÂÇaiH°f ÎKalar smR̂qt AaqÂpanakÂÇ jnahÂH edm| 7.1 wkÂÇaiH°f ÎKala Aar_ jma wkÂÇaiH°fr Âpercalna7.1 wkÂÇaiH°f ÎKala Aar_ jma wkÂÇaiH°fr Âpercalna7.1 wkÂÇaiH°f ÎKala Aar_ jma wkÂÇaiH°fr Âpercalna7.1 wkÂÇaiH°f ÎKala Aar_ jma wkÂÇaiH°fr Âpercalna eRqkÂÇaqna jma wkÂÇaiH°f ÎKalar AaqgqR̂ Aamar kÂÇrNER̂eKen hÂ’l- (kÂÇ) ÎbÂZkÂÇr ÎkÂÇ. oXahÂH. ec ATvaz “AaqÂpanar ¢¶ahÂkÂÇkÂÇ jankÂÇ” enqdvLaXlEr ADÂEnt lgaeKen Ku~et nEetqr s<Çpadn kÂÇra| (K) hÂHR̂ar bÂaqb ›¶qR̂ajnER̂ neT ATbÂa ›¶maN daeKl kÂÇerbÂQl AaqÂpanakÂÇ ÎkÂÇaXa| (g) AQbÂD fkÂÇar bÂYX>šat ›¶etqraD ATbÂa eRqkÂÇaqna Aan ebÂeDÂgt AaXeLYkÂÇeKenr dqr ÎkÂÇ oXahÂH ecr bÂaqb lga tTYÂpaeteKenqh ebÂcra| hÂHR̂ar Aeter„$ ekÂÇbÂa tTY ebÂcaerbÂlgER̂a hÂ’ql, tar kÂÇarNsh AaqÂpanakÂÇ sukÂÇER̂aQkÂÇ jqnaXa| wqn tTY ÎRagan DÂraqfa Î>¤•camUlkÂÇ| (G) wkÂÇaiH°f ÎKala ›¶Âpø Aar_ AnYanY sam¢¶E AaqÂpanakÂÇ edR̂a hÂ’bÂ| whÂHqbÂart ÎkÂÇ oXahÂH ecr ADÂEnt daeKl kÂÇerbÂlgER̂a AÂperhÂaRYv tTYaXlE TaekÂÇb Aar_ ›¶maNr ATbÂa AeBqlKr kÂÇarqN neTÂpøo lgt TaekÂÇbÂ| (\) jma wkÂÇaiH°f ÎKaql~aqt AaqÂpanakÂÇ Âp»etgt Aanu‡aenkÂÇta bÂujahÂH edR̂ar lgqt AaÂpuen ebÂcra >p†EkÂÇrN edR̂a hÂ’bÂ| (c) wkÂÇaiH°f ÎKalar smR̂qt, bÂEma Aa~cenr ADÂEnt bÂlbÂz ÎhÂaXa bÂEmaBUe„$r sebÂqLqSa AaqÂpanakÂÇ edR̂a hÂ’bÂ; AXqLY jma bÂEma Aar_ (ei AahÂH ec ej ec) BartER̂ MN Îgrae°f engmr c„vaXlE Aar_ sEma ›¶qRajY hÂ’bÂ|

16161616

7.2 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f slen kÂÇra7.2 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f slen kÂÇra7.2 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f slen kÂÇra7.2 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f slen kÂÇra (kÂÇ) AaÂpuen enjr celt wkÂÇaiH°f bÂá kÂÇerbÂQl es»a™ú l’ql, AaqÂpanar enqdvL ÎÂpaXar duhÂH kÂÇmvednr eBtrqt AaqÂpanar wkÂÇaiH°fqfa bÂá kÂÇer edm| (K) Aamar ÎbÂZkÂÇr AnY LaKaQl wkÂÇaiH°f bÂdel kÂÇerbÂQl ebÂcaerql Aaem kÂÇer edm| ntun LaKaqfat AaÂpuen ÎkÂÇ oXahÂH ecr Aanu‡aenkÂÇtaeKen s<ÇpUNv kÂÇerql ntun LaKat AaqÂpanar wkÂÇaiH°f ws¸ahÂr eBtrt ÂpercalnqRagY hÂ’bÂ| whÂH ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ lqg lqg jqnaXA hÂ’bÂ| AaqÂpanar >šaR̂E enqdvLaXlE/›¶tYVÂÇ kÂÇaelR̂n ekÂÇbÂa TaekÂÇql ntun LaKaqfakÂÇ ed edR̂a hÂ’bÂ| (g) Aamar LaKaQl ATbÂa Aamar Âpra AnY LaKaQl wkÂÇaiH°f bÂdel kÂÇrar smR̂t ekÂÇbÂa Bul›¶ae¸ ATbÂa AnaXLYkÂÇER̂ ebÂl<¤r PÂÇlt ÎkÂÇaqna ‘qbÂZkÂÇ-cajv’ lqgaXa hÂ’ql Aaem ÎshÂH eKen bÂaetl kÂÇerm| 7.3 AaÂÂpuen ÎRetR^a jma wkÂÇaiH°f ÎKaql7.3 AaÂÂpuen ÎRetR^a jma wkÂÇaiH°f ÎKaql7.3 AaÂÂpuen ÎRetR^a jma wkÂÇaiH°f ÎKaql7.3 AaÂÂpuen ÎRetR^a jma wkÂÇaiH°f ÎKaql (kÂÇ) ÎtetR̂a, BrNEmUlkÂÇ ÎnaqhÂaXaQkÂÇ ekÂÇmanbÂar Îlnqdn kÂÇerb ngd DÂn iHelR̂ab Âpaerb Aaem jnahÂH edm| (K) wqn Îlnqdn Aaedr sEma Aetø$m kÂÇerql, tar bÂabÂd BÂrNE edbÂlgER̂a hÂ’ql jnam| Ë{¨Â sUcEt whÂHebÂSqR̂ ebÂtZQkÂÇ edR̂a AaqC| (g) AaqÂpanar jmaraeLr ebÂÂprEqt ekÂÇmanhÂarr sud ekÂÇman smR̂r A™úrt edR̂a hÂ’b Aar_ hÂHR̂ar gNna ÎkÂÇqnQkÂÇ kÂÇerb laqg, ÎshÂHebÂSqR̂o AaqÂpanakÂÇ jqnaXa hÂ’bÂ| 7.4 sbÂven<® ÎLS jma7.4 sbÂven<® ÎLS jma7.4 sbÂven<® ÎLS jma7.4 sbÂven<® ÎLS jma celt ehÂcaÂp ATbÂa Aan eRqkÂÇaqnaDÂrNr jma ehÂcaÂprdqr jma sam¢¶Er ÎVÂÇøt (kÂÇ) wqn wkÂÇaiH°f Âpercalnar bÂaqb ›¶qRajY ctvaXlEr AZL ehÂcaqÂp AaÂpuen ekÂÇmaneKen ÎLSjma raeKb laegbÂ, Aar_ (K) AaÂpuen enjr wkÂÇaiH°ft nYuntm ÎLSjmaraeL naraeKql ekÂÇman Ë{¨Â Berb laegbÂ, Aaem ÎshÂHebÂSqR̂ jnam| ÎbÂZqkÂÇ lgabÂÂpra AnYanY Ë{̈ sebÂqLS Ë{¨ÂsUcEt edR̂a AaqC| 7.5 7.5 7.5 7.5 Ë{¨ÂË{¨ÂË{¨ÂË{¨Â ÎckÂÇbÂhÂE, Aeter„$/ AnueleÂp ehÂcaÂp KetR̂an, AnueleÂp ÂpacbÂukÂÇ, ›¶d„ ÎckÂÇr ›¶eteleÂp, ‘PÂÇelR̂-cajv’, ÎiebÂf kÂÇaiv, w ef wm kÂÇaiv Aaed ›¶dan, chÂEr ›¶tYaR̂n, smuect ÎLSjmar ABaXt ÎckÂÇ GUrahÂH ÂpqFaXa, wkÂÇaiH°fr DÂrN ATbÂa AaÐa slen, ›¶dan bÂá kÂÇra, >šaR̂E enqdvL Aar_ hÂHR̂ar bÂaetlkÂÇrN Aaedr bÂabÂd, edbÂlgER̂a Ë{¨ÂsmUh Aamar Ë{¨ÂsUcEt A™úBUv„$ kÂÇra AaqC| ÎrhÂahÂH /skÂÇah ›¶qR̂ag kÂÇra TaekÂÇql tar ÆbÂDÂtar smR̂ ÎcaXar eBtrt wqn ÎrhÂahÂH/skÂÇah ›¶tYahÂar kÂÇra nhÂR̂| 7.6 mYadE j7.6 mYadE j7.6 mYadE j7.6 mYadE jmamamama mYadE jma AagetR̂aQkÂÇ Â›¶tYahÂar kÂÇerql-

17171717

(kÂÇ) ÂperÂp¯ÂÇtar Aagqt mYadEjma ›¶tYahÂar kÂÇrar bÂaqb TkÂÇa kÂÇaRvÂp»et AaqÂpanakÂÇ jnam| (K) AagetR̂aQkÂÇ mYadEjma ›¶tYahÂarr bÂaqb TkÂÇa sud hÂar nEet ›¶kÂÇaL kÂÇerm| mYad iHkÂÇel ÎRaXa mYadEjmar Âpunr nbÂEkÂÇrN AaqÂpanar mYadEjma wkÂÇaiH°f ÂperÂp¯ÂÇ hÂ’ql takÂÇ ÂpunrnbÂEkÂÇrN kÂÇerql ekÂÇmanQkÂÇ sud Âpab ÎshÂHebÂSqR̂ Aaem jnam| jmar ebÂÂprEqt Ae¢¶m mYadEjmar ebÂÂprEqt AaÂpuen ÂpabÂÂpra MN/ABarìaPÂÇf` suebÂDÂar ebÂSqR̂ bÂujahÂH edm| 7.7 ›¶ebÂXrN7.7 ›¶ebÂXrN7.7 ›¶ebÂXrN7.7 ›¶ebÂXrN (kÂÇ) AaqÂpanar wkÂÇaiH°f BalQkÂÇ cqlaXat shÂaR̂ kÂÇerbÂr kÂÇarqN Aar_ tar A™úBUve„$qbÂar enqj ÂprEVÂÇa kÂÇerbÂQl suebÂDÂa edbÂr kÂÇarqN, ÂpacbÂukÂÇ nTkÂÇa ehÂcaÂpr dqr wkÂÇaiH°fr DÂarkÂÇskÂÇlQl Aaem maqh maqh ehÂcaÂpr ›¶ebÂXrN iakÂÇqRaqg ÂpeFR̂am| Aamar suebÂDÂa TaekÂÇql AaqÂpanar AnuqraDÂmqmv hÂH-ÎmhÂHl ATbÂa Aamar enja hÂH°farqnf ÎbÂZekÂÇZ ÎsXaqRaqgo ›¶ebÂXrN ÂpeFR̂ab Âpaqra| (K) AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr ÎVÂÇøt ›¶qRajY hÂ’ql enR̂mER̂ cø$r Aagqto ehÂcaÂp ›¶ebÂXrN AaqÂpanakÂÇ edb Âpra RabÂ; AXqLY macul laegbÂ| whÂH maculr ebÂSqR̂ Ë{¨Â sUcEt iHqÒK AaqC| (g) ebÂgt duhÂH caerfa Îln Îdn AaÂpuen Aamar kÂÇaiH°farqta cab ÂpaerbÂ| w ef wm ATbÂa (Aamar hÂH°farqnfr suebÂDÂa TaekÂÇql) hÂH°farqnf wkÂÇaiH°fqRaqg enjr ÎlnqdnqbÂar cab ÂpaerbÂ| 7.8 su¸/ AÂpercaelt7.8 su¸/ AÂpercaelt7.8 su¸/ AÂpercaelt7.8 su¸/ AÂpercaelt wkÂÇaiH°f wkÂÇaiH°f wkÂÇaiH°f wkÂÇaiH°f ekÂÇman edn DÂer wkÂÇaiH°ft Îlnqdn nkÂÇerql AaqÂpanar wkÂÇaiH°fqfa su¸/ AÂpercaelt ehÂcaqÂp Îå¶NEBU„$ kÂÇra hÂ’bÂ, wkÂÇaiH°f ÎKalar smR̂qt jnam| AaqÂpanar wkÂÇaiH°fqfa su¸, AÂpercaelt ATbÂa dabÂEhÂEn wkÂÇaiH°f ehÂcaqÂp gNY kÂÇrar etenmah Aagqt tar ÂperNamsh jqnaXa hÂ’b Aar_ wkÂÇaiH°fqfa Âpunrseø$R̂ kÂÇrar bÂaqb AaXLYkÂÇER̂ Ë{¨Âr ebÂSqR̂o (Ë{¨ÂÂÇsUcE AnuRaR̂E) TaekÂÇbÂ| (K) wqn wkÂÇaiH°f seø$R̂ kÂÇerbÂQl ebÂcaerql tar Âp»et AaqÂpanakÂÇ jqnaXa hÂ’bÂ| 7.9 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f bÂá kÂÇra7.9 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f bÂá kÂÇra7.9 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f bÂá kÂÇra7.9 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f bÂá kÂÇra >¤aBaeXkÂÇ Âpere>šett, AaqÂpanakÂÇ A™út] 30 ednr jannE edR̂ar Aagqt AaqÂpanar wkÂÇaiH°fqfa bÂá nkÂÇqra| wkÂÇaiH°fr Anuect ÂpercalnakÂÇ >¤aBaeXkÂÇ Âpere>šet bÂuel gNY kÂÇra nhÂR̂| wqnqbÂar ÎVÂÇøt, AaqÂpanakÂÇ hÂHetÂpUqbÂv edR̂a ÎckÂÇr bÂaqb ebÂkÂÇŠ bÂYX>ša l’b laegb Aar_ wqn wkÂÇaiH°fr ebÂÂprEqt ntun ÎckÂÇ kÂÇaqkÂÇa edb ÎnaXaerbÂ|

18181818

7.10 eÔÂÇqR^erZ cø$/ sZ¢¶h ÎsXa7.10 eÔÂÇqR^erZ cø$/ sZ¢¶h ÎsXa7.10 eÔÂÇqR^erZ cø$/ sZ¢¶h ÎsXa7.10 eÔÂÇqR^erZ cø$/ sZ¢¶h ÎsXa (kÂÇ) >šanER̂ elKt (hÂHÂnòuqm°f)r Aar_ bÂehÂ]qkÂÇûER̂ elKtr smaqLaDÂn (eÔÂÇqR̂erZ)r ebÂSqR̂ AaqÂpanakÂÇ kÂÇ’m Aar_ tar lgqt Aamar ÎckÂÇ sZ¢¶h nEet AnuRaR̂E wqn elKt jma edR̂ar ekÂÇman ednt fkÂÇa iHelR̂ab Âpaerb Aar_ ekÂÇman ednt ebÂle<¤t sud laB kÂÇerb Âpaerb ÎshÂHebÂSqR̂o jnam| Aamar ÎXbÂcahÂHf ATbÂa Aamar LaKat ÎckÂÇ sZ¢¶h nEet cab ÂpaerbÂ| (K) bÂehÂ]qkÂÇûER̂ ÎckÂÇ AaqÂpanar wkÂÇaiH°ft jmaBU„$ kÂÇerbÂlgER̂a hÂ’ql ÎshÂHqVÂÇøt ›¶qRajY ctvaXlE, ÎRqn AaÂpuen jma edR̂a elKtr ekÂÇman AZL jmaBUv„$ hÂ’b Âpaqr, sq™úaSjnkÂÇBaqX ehÂcaÂp cqlaXa Aaedr ebÂSqR̂ ebÂtZQkÂÇ jnam| (g) AaÂpuen jma edR̂a ÎckÂÇ/elKt sZeL¡† >šanQl ÂpqFaXar smR̂t ÎhÂraql, Aamar ÎckÂÇsZ¢¶h nEetmqt bÂYX>ša ¢¶hÂN kÂÇerm Aar_ AnueleÂp ÎckÂÇ/elKt Anar bÂaqb AaqÂpanakÂÇ shÂaR̂ kÂÇerm| (G) oÂpqra„$ tTYsmUh wkÂÇaiH°f ÎKalar smR̂t Aar_ AaÂpuen ebÂcaerql ÎRagan DÂerm| bÂtvmanr nEetr sZqLaDÂn GÂqfaXa hÂ’ql Aamar ÎXbÂcahÂHf Aar_ LaKaqbÂart ›¶kÂÇaL kÂÇerm| 7.11 ngd Îlnqdn7.11 ngd Îlnqdn7.11 ngd Îlnqdn7.11 ngd Îlnqdn AaÂpuen eR LaKat wkÂÇaiH°f KuelqC tar kÂÇaiH°fart Aaem ÎckÂÇ/ngd jma lm Aar_ ngd ›¶dan kÂÇerm| erjaBv ÎbÂZkÂÇr enqdvLmqt Aamar LaKaqbÂarr kÂÇaiH°fart Îlqtra, PÂÇfa Înaf Aar_/ATbÂa sr_ muìar ebÂenmR̂t smmUlY AadaR̂ edm| AXqLY enedv† raeLtQkÂÇ AeDÂkÂÇ DÂnr ebÂenmR̂r ÎVÂÇøt AaqÂpanar ÎÂpn jma edbÂQl kÂÇ’b Âpaqra| 7.12 ÎÂpanÂpfER^a bÂYR^BUe„$ Aar_ >šaR^E enqdvLaXlE7.12 ÎÂpanÂpfER^a bÂYR^BUe„$ Aar_ >šaR^E enqdvLaXlE7.12 ÎÂpanÂpfER^a bÂYR^BUe„$ Aar_ >šaR^E enqdvLaXlE7.12 ÎÂpanÂpfER^a bÂYR^BUe„$ Aar_ >šaR^E enqdvLaXlE (kÂÇ) ÎÂpanÂpfER̂a MNBUe„$/>šaR̂E enqdvLaXlE ÎkÂÇqnQkÂÇ kÂÇaRvkÂÇer hÂR̂, ÎkÂÇqnQkÂÇ ÎshÂHebÂlakÂÇ AaÂpuen bÂá kÂÇerb Âpaqr Aar_ tar bÂabÂd edb Ë{¨Â Aaedr ebÂSqR̂ wkÂÇaiH°f ÎKalar smR̂qt bÂujahÂH edm| smqR̂ smqR̂ sZqLaeDÂt ÎhÂaXa Ë{¨ÂsUcEmqt wqn Ë{¨Â AaqraÂp kÂÇra hÂbÂ| (K) ÎÂpanÂpfER̂a bÂYR̂BUe„$r (ÎRqn hÂH ec wC-hÂHqlkÂÇ`ÉenkÂÇ eÔÂÇqR̂erZ caeBvC) bÂaqb AaqÂpanar AaÐaÂpø Aar_ AnYanY >šaR̂E enqdvLaXlEmqt Aaem kÂÇam kÂÇer Ram| AaqÂpanar AaÐanuRaR̂E kÂÇam kÂÇrar ÎVÂÇøt hÂ’b Âpra ebÂl<¤ ATbÂa ebÂcYuetr PÂÇlt eb„ER̂ ÎlakÂÇcan bÂa Aeter„$ BrNE hÂ’ql Aamar ÎXbÂcahÂHft edR̂a VÂÇetÂpUrN nEet AnuRaR̂E VÂÇet AadaR̂ edm| AaqÂpanar wkÂÇaiH°ft AaXLYkÂÇER̂ ÎLSjma nTkÂÇa ÎhÂtuqkÂÇ AaÐa kÂÇaRvkÂÇer kÂÇerb Âpra nhÂ’ql Aamar Ë{¨ÂsUcEmqt Ë{¨Â AaqraÂp kÂÇerm| (g) Λ¶ert DÂn ¢¶hÂN kÂÇra skÂÇlQl DÂnq›¶rN ÐaÂpn kÂÇra hÂ’bÂ| (G) AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr Âpra AkÂÇt#vÖLElBaqX/ øu$efÂpUNvBaqX bÂYR̂BU„$ ÎhÂaXa bÂuel eneØt ÎhÂaXar lqglqg AaqÂpnar ehÂcaÂp sUdsh GUrahÂH edR̂ar iHÂpero ÎbÂZkÂÇr VÂÇetÂpUrN nEet AnuRaR̂E VÂÇetÂpUrN Aaem AadaR̂ edm|

19191919

7.13 ›¶dan bÂá kÂÇrar suebÂDÂa7.13 ›¶dan bÂá kÂÇrar suebÂDÂa7.13 ›¶dan bÂá kÂÇrar suebÂDÂa7.13 ›¶dan bÂá kÂÇrar suebÂDÂa (kÂÇ) AaÂpuen edR̂a ÎckÂÇr ›¶dan bÂá kÂÇerbÂQl edR̂a enqdvL Aaem kÂÇaRvkÂÇer kÂÇerm| wqn enqdvL ÎÂpaXa maqn tar ›¶ae¸>¤EkÂÇar kÂÇerm Aar_ Aaem ÎshÂH ÎckÂÇ hÂHetmqDÂY smaqLaDÂn nkÂÇerql tzkÂÇaql ebÂehÂt bÂYX>ša ¢¶hÂN kÂÇerm| (K) ›¶dan bÂá AaqdL kÂÇaRvkÂÇer kÂÇrar bÂabÂd AaqraÂp kÂÇerbÂlgER̂a Ë{¨Â Aamar Ë{¨ÂsUcEt Bram| (g) ›¶dan bÂár AaqdL ›¶ae¸>¤EkÂÇar kÂÇrar eÂpÂÇCt ÎshÂH ÎckÂÇr DÂn AadaR̂ edR̂a hÂ’ql ÎbÂZkÂÇr VÂÇetÂpUrN nEet AnuRaR̂E VÂÇetr AadaR̂ edm| 7.14 AaÂpuen edR^a ÎckÂÇ/ bÂYR^BUe„$ AaqdL7.14 AaÂpuen edR^a ÎckÂÇ/ bÂYR^BUe„$ AaqdL7.14 AaÂpuen edR^a ÎckÂÇ/ bÂYR^BUe„$ AaqdL7.14 AaÂpuen edR^a ÎckÂÇ/ bÂYR^BUe„$ AaqdL (kÂÇ) AaÂpuen edR̂a mUl ÎckÂÇ/bÂYR̂BUe„$ AqdL ATbÂa tar ›¶eteleÂp, AahÂHnr ADÂEnt raeKbÂlgER̂a kÂÇalaXeDÂr bÂaqb raeK Tm| (K) Aamar hÂatt AeBqlK TkÂÇa ÂpRv™ú wqn ÎckÂÇ/ bÂYR̂BUe„$ AaqdL ATbÂa saVÂÇY ehÂcaqÂp tar ›¶eteleÂp AaqÂpanakÂÇ edm| AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr ÎckÂÇ/bÂYR̂BUe„$ AaqdLkÂÇ Æl ebÂbÂad hÂ’ql, ÎshÂHebÂSqR̂ wbÂCrr eBtrt jnaql tarbÂabÂd ÎkÂÇaqna Ë{¨Â lqgaXa nhÂ’bÂ| wbÂCrr eÂpCt wqn bÂYX>ša l’ql, Ë{¨ÂsUcEt iHqÒK TkÂÇa DÂrqN Ë{¨Â AaqraÂp kÂÇra hÂ’bÂ| (g) ›¶dan nkÂÇra ÎckÂÇ Aar_ taerK iHkÂÇel ÎRaXa ÂpurNa ÎckÂÇr ÎVÂÇøt Aaem ekÂÇ bÂYX>ša lo~ AaqÂpanakÂÇ kÂÇ’m| A›¶d„ ehÂcaqÂp iHBet AhÂa ÎckÂÇr bÂaqb Ë{¨Â lgam| wqn Ë{¨Âr sebÂqLS Ë{¨ÂsUcEt ÂpabÂ| 7.15 LaKa bÂá/>šana™úrN7.15 LaKa bÂá/>šana™úrN7.15 LaKa bÂá/>šana™úrN7.15 LaKa bÂá/>šana™úrN Aamar LaKaqfa bÂá kÂÇerql ATbÂa Aan FahÂHQl iHFahÂH enb lga hÂ’ql- (kÂÇ) AaqÂpanar ÎkÂÇût Aan ÎbÂZkÂÇr LaKa cel naTaekÂÇql bÂa Aamar LaKaqfa ebÂqLSDÂrNr wC wm hÂH/ wm wC hÂH hÂ’ql AaqÂpanakÂÇ 3 mahÂr jannE edm Aar_ AaqÂpanaQl ÎkÂÇqnqkÂÇ ÎbÂZekÂÇZ ÎsXa AagbÂIxahÂH TaekÂÇm ÎshÂH ebÂSqR̂ jnam| (K) AaqÂpanar ÎkÂÇût AnY ÎbÂZkÂÇr LaKa TaekÂÇql dumahÂr jannE edm| 7.16 m#t wkÂÇaiH°f DÂarkÂÇr ÎVÂÇøt dabÂEr en}pe„7.16 m#t wkÂÇaiH°f DÂarkÂÇr ÎVÂÇøt dabÂEr en}pe„7.16 m#t wkÂÇaiH°f DÂarkÂÇr ÎVÂÇøt dabÂEr en}pe„7.16 m#t wkÂÇaiH°f DÂarkÂÇr ÎVÂÇøt dabÂEr en}pe„ m#t wkÂÇaiH°f DÂarkÂÇr wkÂÇaiH°f en}pe„ kÂÇrar ÎVÂÇøt Aaem wkÂÇ srl Âp»et AnusrN kÂÇerm Aar_ wm wC hÂHr ÎVÂÇøt ›¶qRajY mqt eRmaneKen Âpra RaR̂, 2006 cnt ÎbÂZkÂÇebÂlakÂÇr ›¶etå¶_et sZehÂtar ›¶aXDÂanqbÂar maen celm|

8 AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr surVÂÇa8 AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr surVÂÇa8 AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr surVÂÇa8 AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr surVÂÇa 8.1 enraÂpd Aar_ ebÂå«asqRagY ÎbÂZekÂÇZ Aar_ ›¶dan ›¶NalE8.1 enraÂpd Aar_ ebÂå«asqRagY ÎbÂZekÂÇZ Aar_ ›¶dan ›¶NalE8.1 enraÂpd Aar_ ebÂå«asqRagY ÎbÂZekÂÇZ Aar_ ›¶dan ›¶NalE8.1 enraÂpd Aar_ ebÂå«asqRagY ÎbÂZekÂÇZ Aar_ ›¶dan ›¶NalE AaÂpuen Raqt enraÂpd Aar_ enBvrqRagY Aar_ enBvrqRagY ÎbÂZekÂÇZ tTa ebÂå«asqRagY ›¶dan ›¶NalE Âpab Âpaqr tar bÂaqb ÎbÂZekÂÇZ ›¶NalE ehÂcaqÂp shÂqRag kÂÇerm|

20202020

enraÂp„amUlkÂÇ bÂYX>šar AZL ehÂcaqÂp ÎcakÂÇa d#e† raeKbÂr kÂÇarqN ›¶qR̂ajn saqÂpqVÂÇ Aaem ec ec ef eB bÂÓXam| 8.2 8.2 8.2 8.2 AamakÂÇ ÎLhÂtER^a tTYeBe„kÂÇ kÂÇraAamakÂÇ ÎLhÂtER^a tTYeBe„kÂÇ kÂÇraAamakÂÇ ÎLhÂtER^a tTYeBe„kÂÇ kÂÇraAamakÂÇ ÎLhÂtER^a tTYeBe„kÂÇ kÂÇra enq<®aqleKt tTYeKen AaÂpuen slen kÂÇerql AamakÂÇ lqg-lqg jnaR̂ ÎRn:- (kÂÇ) nam, sZebÂDÂan(shÂqRagE/sÌalkÂÇr slenqkÂÇ DÂer)| (K) eFkÂÇna (g) ÎPÂÇan n<¤r (G) Aaem AaqÂpanar ÎRagaqRag kÂÇra hÂH-ÎmhÂHl eFkÂÇna| 8.3 AaqÂpanar8.3 AaqÂpanar8.3 AaqÂpanar8.3 AaqÂpanar wkÂÇaiH°f ÂprEVÂÇa kÂÇra wkÂÇaiH°f ÂprEVÂÇa kÂÇra wkÂÇaiH°f ÂprEVÂÇa kÂÇra wkÂÇaiH°f ÂprEVÂÇa kÂÇra (kÂÇ) ÎbÂZkÂÇr ›¶ebÂXrN ATbÂa ÂpaCbÂukÂÇ enR̂mER̂aQkÂÇ ÂprEVÂÇa kÂÇer TaekÂÇbÂQl Aaem ÂpramLv edo~, ÎkÂÇaqna ›¶eXe† Bul ÎRn laegql AamakÂÇ ÎsankÂÇaql Raqt ÎshÂHebÂSqR̂ Aaem Anusáan kÂÇerb Âpaqra| ›¶tYVÂÇ bÂYR̂BUe„$ Aar_ >šaR̂E enqdvL AaÂpuen ebÂcra FahÂHQl DÂn ÎRaXaqfa eneØt kÂÇrat AaqÂpanakÂÇ shÂaR̂ kÂÇerbÂ| (K) AaqÂpanar wkÂÇaiH°fr Îlnqdn Aaem td™ú kÂÇerbÂlgER̂a hÂ’ql AaÂpuen Aamar lgt Aar_ AaXLYkÂÇ hÂ’ql Aaem jeixt kÂÇra AarVÂÇE bÂa AnY td™úkÂÇÇarE sZ>šar lgt shÂqRag kÂÇerb laegbÂ| 8.4 Rtn ÎlaXa8.4 Rtn ÎlaXa8.4 Rtn ÎlaXa8.4 Rtn ÎlaXa AaqÂpanar ÎckÂÇ, ÂpaCbÂukÂÇ, kÂÇaiv, eÂpn, ÂpaCXiv, Aar_ AnYanY enraÂp„amUlkÂÇ tTY sRtqn rKaqfa jaelR̂aet ÎraD kÂÇrat Aar_ enjr wkÂÇaiH°f sureVÂÇt rKat shÂaR̂ hÂR̂| enq<®aqÒaeKt iHÂpqdL maen claqta eneØt kÂÇrkÂÇ:- (kÂÇ) (1) enjr ÎckÂÇbÂukÂÇ Aar_ w ef wm/ÎiebÂf/Îø$eif kÂÇaiv Aaed wqkÂÇlqg naraeKbÂ| (2) KalE ÎckÂÇÂpatt chÂE kÂÇer nT’bÂ| (3) enjr eÂp AahÂH wn ÂpaCXiv bÂa AnY enraÂp„amUlkÂÇ tTY eleÂpb» kÂÇer nT’bÂ| (4) enjr wkÂÇaiH°fr seXqLS, ÂpaCXiv, kÂÇaiv, eÂpn bÂa AnY enraÂp„amUlkÂÇ tTY kÂÇaqkÂÇa enedbÂ| (K) sdaR̂ (1) iakÂÇqRaqg ÂpqFaXa ÎckÂÇt, RakÂÇ ÎckÂÇ edR̂a ÆhÂqC Îto~r nam >p†QkÂÇ eleKbÂ; jaelR̂aetqraD kÂÇrat shÂaR̂ hÂ’bÂ| rasaR̂enkÂÇr shÂaR̂t Aaqn AnYDÂrqN eleKb ÎnaXaraQkÂÇ ÎckÂÇr eÂpÂÇeFt iHFaQkÂÇ kÂÇabÂvn kÂÇakÂÇt bÂYXhÂar kÂÇraqfa bÂaÌnER̂| (2) AaqÂpanar eÂpn slen kÂÇerbÂlgER̂a hÂ’ql ntun eÂpnqfa sRtqn bÂaec l’bÂ| (3) enjr eÂpn, ÂpaCXiv Aar_ AnY enraÂp„a tTY muK>š raeKb Aar_ whÂH s<ÇpkÂÇvER̂ eleKt eceF Aaed TaekÂÇql n† kÂÇer ÎÂplabÂ| (4) AaqÂpanar kÂÇaiv enjr bÂYe„$gt ej<œat sRtqn raeKbÂQl smuect bÂYX>ša l’b Aar_ eÂpn, ÂpaCXiv,Aar_ AnY enraÂp„a tTY skÂÇqla smR̂qt sZqgaÂpqn raeKbÂ|

21212121

(5) enjr kÂÇaiv ›¶ae¸qbÂar sRtqn raeKb Aar_ eÂpCt saXDÂaqnqr n† kÂÇerbÂ| (6) ÎkÂÇaqna ÎbÂZkÂÇ wkÂÇaiH°fr namt ÎckÂÇ edql wkÂÇaiH°f DÂarkÂÇr nam (kÂÇ K g ÎbÂZkÂÇ wkÂÇaiH°f- t D n) ÎckÂÇt eleK edbÂ| ÎckÂÇr bÂYXhÂar ÎnaqhÂaXa AZLt wial Aa~c faenbÂ, Raqt Aaqn tat sZKYa bÂa nam Aeter„$BaqX eleKb ÎnaXaqr| (g) AaqÂpanar ÎckÂÇbÂhÂE bÂa w ef wm/Îø$eif/ÎiebÂf kÂÇaivr AÂpbÂYXhÂar nhÂ’bÂr kÂÇarqN ekÂÇ kÂÇerb laqg Aaem AaqÂpanakÂÇ ÂpramLv edm| (G) AaqÂpanar ÎckÂÇbÂhÂE bÂa w ef wm/ÎiebÂf/Îø$eif kÂÇaiv ÎhÂraql bÂa cuer hÂ’ql bÂa Aaqn AaqÂpanar eÂpn bÂa AnY enraÂp„a tTY jaenql, AamakÂÇ jqnaXa maqø tar AÂpbÂYXhÂar ›¶etqraDÂr bÂaqb bÂYX>ša l’m| (\) AaqÂpanar ÂpaCbÂukÂÇ ÎhÂqraXa bÂa cuer ÎhÂaXar ebÂSqR̂ sqµhÂ/ eneØt ÎhÂaXa ATbÂa enraÂp„a tTYsmUh Aaqn jaenqC bÂuel AamakÂÇ tzkÂÇaql jqnaXaqfa AtYaXLYkÂÇER̂| (c) wqnqbÂar Gfnar ebÂSqR̂ Aamar 24 G°fahÂH ÎKala TkÂÇa ebÂnamUlER̂a ÎPÂÇanqta jnab Âpaqr Aar_ tzkÂÇaql eleKtBaqX eneØt kÂÇerb Âpaqr| hÂHR̂ar iHÂpero, Aaem AaqÂpanakÂÇ whÂH iHqÀqLY edR̂a hÂH-ÎmhÂHl eFkÂÇnat jqnaXar suebÂDÂao AaqÂpanakÂÇ edR̂a ÆhÂqC| 8.5 hÂH°farqnf ÎbÂZekÂÇZ8.5 hÂH°farqnf ÎbÂZekÂÇZ8.5 hÂH°farqnf ÎbÂZekÂÇZ8.5 hÂH°farqnf ÎbÂZekÂÇZ AaÂpuen wlaen shÂj stkÂÇvta AXl<¤n kÂÇra ÂpRv™ú An-lahÂHÂn ÎbÂZekÂÇZ enraÂp„a Aar_ suebÂDÂajnkÂÇ| tlt iHqÒK kÂÇra iHÂpqdLeKen maen claqta eneØt kÂÇrkÂÇ:- (kÂÇ) Aamar hÂH°farqnf ÎbÂZekÂÇZ cahÂHf ÎÂpanÂpfER̂aQkÂÇ ‘eBejf’ kÂÇerbÂ, AnY cahÂHf bÂa hÂH-ÎmhÂHlqRaqg sZqRag kÂÇer whÂH cahÂHft ›¶qXL nkÂÇerbÂ| tat ÎdKuoXa ‘iqmhÂHn’ namqfa cahÂH l’bÂ| (K) AaqÂpanar ÂpaCXiv bÂa eÂpn ebÂcaer Aaqn ÂpqFaXa hÂH-ÎmhÂHl iHqÂpVÂÇa kÂÇerb Aar_ whÂH ebÂSqR̂ td™ú kÂÇerbÂr kÂÇarqN AamakÂÇ jnabÂ| AaqÂpanar AnlahÂHn ÎbÂZekÂÇZ bÂa ›¶dan kÂÇaiv eÂpn, bÂa ÂpaCXiv tTY ebÂcaer AarVÂÇE nahÂHbÂa Aaem ÎkÂÇaqno AaqÂpanakÂÇ lg nDÂqra| (g) Aamar hÂH°farqnf ÎbÂZekÂÇZ cahÂHft ›¶qXLr kÂÇarqN cahÂHbÂar kÂÇaqPÂÇ/ smUhÂER̂a eÂp ec bÂYXhÂar nkÂÇerbÂQl AaqÂpanakÂÇ AnuqraD kÂÇerqla| (G) AaqÂpanar eÂp ecqfar ÎLhÂtER̂a we°f BahÂHrac Aar_ >pahÂHoqXr cPÂÇf`qXr enR̂mER̂aQkÂÇ sZqRaejt kÂÇrkÂÇ| BahÂHrac, ÎhÂkÂÇar bÂa AbÂa¦nER̂ kÂÇaRvsUcE ›¶etqraDÂkÂÇ ‘ecekÂÇiHeref ›¶q¢¶m’ bÂÓXahÂH ÎlaXa drkÂÇar| hÂH°farqnf ÎRaqg bÂaehÂra ÎlakÂÇr Âpra eÂp ecqfakÂÇ sureVÂÇt raeKbÂr kÂÇarqN kÂÇe<ÇpiHfart iHÂpRu„$ PÂÇaR̂aroXaqla bÂÓXab laqg| (\) AaqÂpanar AÂpaqrefZ ecq†mt TkÂÇa ‘PÂÇahÂHl wâ e›¶e°fZ Îå«R̂aerZ suebÂDÂaqfa AkÂÇaemla kÂÇrkÂÇ| (c) bÂYXhÂar nkÂÇra smR̂eKent eÂp ecqfa ‘lg APÂÇ’ kÂÇer raeKbÂ| (C) hÂH°farqnf w'Âp¡rar ÊaiHjart AahÂH ei/eÂpn †r kÂÇer nTbÂ| (j) enjr wkÂÇ wkÂÇaiH°f Aar_ ÎÉnqjkÂÇcn ehÂòE enR̂mER̂aQkÂÇ ÂprEVÂÇa kÂÇer TaekÂÇbÂ|

22222222

(J) Aamar iHÂpqdL maenb - AnlahÂHn enraÂpd kÂÇer raeKbÂr bÂaqb shÂaR̂ Aar_ magvdLvnr kÂÇarqN Aamar ÎXbÂcahÂHfqbÂar Bal FahÂH| 8.6 ›¶dan bÂaetl kÂÇra 8.6 ›¶dan bÂaetl kÂÇra 8.6 ›¶dan bÂaetl kÂÇra 8.6 ›¶dan bÂaetl kÂÇra AaÂpuen kÂÇt#vÖ Â›¶dan kÂÇra wkÂÇ bÂa wkÂÇaeDÂkÂÇ Â›¶dan bÂaetl kÂÇerb Kuejql whÂHeKen kÂÇerb laegbÂ- (kÂÇ) ÎkÂÇaqna ÎckÂÇ ATbÂa >šaR̂E AqdL bÂaetl kÂÇerb laegql AamakÂÇ eleKtBaqX jnab laegbÂ| (K) ›¶tYVÂÇ bÂYR̂BUe„$ bÂaetl kÂÇerbÂQl ebÂcaerql AamakÂÇ jnabÂ| ›¶tYVÂÇ bÂYR̂BUe„$r mUl suøqkÂÇa jnahÂH T’bÂ| (g) bÂaetlr bÂaqb ÎlaXa es»a™úr ebÂSqR̂ AamakÂÇ jannE enedql ›¶dan bÂaetl kÂÇraqfa s<©X nhÂ’bÂ| 8.7 VÂÇetr daR^b»ta8.7 VÂÇetr daR^b»ta8.7 VÂÇetr daR^b»ta8.7 VÂÇetr daR^b»ta (kÂÇ) AaÂpuen jaelR̂aet kÂÇerql, enjr wkÂÇaiH°ft ÎhÂaXa VÂÇetr bÂaqb AaÂpuenqR̂ iH„rdaR̂E hÂ’bÂ| (K) smUect saXDÂanta Aar_ RôshÂkÂÇaqr ncelql Aar_ tar bÂaqb VÂÇet hÂ’ql AaÂpuenqR̂ iH„rdaR̂E hÂ’bÂ| (g) AaÂpuen jaelR̂aet nkÂÇerql ATbÂa smUect saXDÂanta AebÂhÂqn ncelql, AaqÂpanar kÂÇaivr AÂpbÂYXhÂarr bÂabÂd ÎhÂaXa VÂÇetr daR̂b»ta kÂÇaivr c„vaXlE mqt TkÂÇa sEmaqt TaekÂÇbÂ| (G) AaqÂpanar eÂpn ÎhÂqraXar bÂabÂd ÎhÂaXa VÂÇet ATbÂa ÂpaCXiv Aar_ AnYanY enraÂp„a tTYr AÂpbÂYXhÂarr ebÂSqR̂ AamakÂÇ njqnaXa smR̂QlqkÂÇ Aar_ wqn AÂpbÂYXhÂar ÎraDÂr kÂÇarqN Aaem bÂYX>ša ÎnaqlaXa ÂpRv™ú AaÂpuen daR̂b» hÂ’b Âpaqr|

9. ÎsXasmUhÂ9. ÎsXasmUhÂ9. ÎsXasmUhÂ9. ÎsXasmUh 9.1 ebÂqdLE muìa ÎsXa9.1 ebÂqdLE muìa ÎsXa9.1 ebÂqdLE muìa ÎsXa9.1 ebÂqdLE muìa ÎsXa (kÂÇ) AaÂpuen ebÂqdLE muìa ekÂÇna bÂa ÎbÂcar smR̂t whÂH ÎsXa, ebÂenmR̂ hÂar Aar_ ebÂqdLE muìa Îlnqdnr ÎVÂÇøt ›¶qRajY AnYanY Ë{¨Âr sebÂqLS tTY edm, ÎsR̂a s<©X nhÂ’ql whÂH ÎbÂar ÎkÂÇqnQkÂÇ iHelR̂ab laqg bÂujahÂH edm| (K) AaÂpuen ebÂqdLQl DÂn >šana™úert kÂÇerb Kuejql ÎshÂHkÂÇam ÎkÂÇqnQkÂÇ kÂÇerb laqg ÆkÂÇ edm Aar_ lgqt - (1) AaqÂpanar AnuqraDÂr lqg-lqg ebÂenR̂mn AaXLYkÂÇ tTa ctvaXlE ÎdKuXahÂH edm| (2) ÎsXasmUhÂr ebÂXrN Aar_ esebÂlakÂÇr bÂYXhÂar s<ÇpqkÂÇv bÂNvahÂH edm| (3) AaÂpuen ebÂqdLQl ÂpqFaXa fkÂÇa ÎkÂÇetR̂amaqn Æg ÂpabÂ, Aar_ Âplm hÂ’ql tar kÂÇarN kÂÇ’m|

23232323

(4) ebÂqdLE muìahÂH fkÂÇa r*Âpa™úrkÂÇrar smR̂t, tat ›¶qRajY ebÂenmR̂hÂar jnam (Îlnqdnr smR̂t edb ÎnaXaerql eÂpCt whÂH hÂar jnam)| (5) AaÂpuen edbÂlgER̂a ‘kÂÇemCn’ bÂa Ë{¨Âr sebÂqLS edm Aar_ AaÂpuen fkÂÇa ÂpeFoXa jnqkÂÇa ebÂqdLE ÎbÂZkÂÇr macul edb laegb bÂuel jnam| (6) ebÂqdLQl fkÂÇa ÂpeFoXar ÎVÂÇøt AaÂpuen edR̂a tTYqbÂar ÂpRva¸ hÂR̂qn nhÂR̂ jnam| ø_ef/ ebÂcYuet TaekÂÇql ÎshÂHqbÂar Ë{¨Â/ s<ÇpUNv kÂÇer edbÂQl AaqÂpanakÂÇ lqg-lqg ÂpramLv edm| g) ebÂqdLr pra pqFaXa fkÂÇar ÂÎVÂÇøt - (1) ebÂqdLr Âpra AaqÂpanar wkÂÇaiH°fQl AhÂa fkÂÇar mUl raeL Aar_ tar macul Aaedr sebÂqLS jnam, Λ¶rqkÂÇ enqj sZeL¡† macul AadaR̂ edo~qt Aaem macul AaqraÂp nkÂÇqra| (2) AaqÂpanar wkÂÇaiH°ft jmaBU„$ hÂ’bÂlgER̂a edntQkÂÇ Âplm hÂ’ql (kÂÇ) ÎshÂH smR̂qCaXat ÎhÂaXa sudr hÂaeneKen Aar_ (K) Aamar ÎXbÂcahÂHft TkÂÇa Aamar ÎbÂZkÂÇr VÂÇetÂpUrN nEet AnuRaR̂E ebÂqdLEmuìa hÂarr hÂEnqdeIxhÂEnqdeIxhÂEnqdeIxhÂEnqdeIxr bÂaqb ÎhÂaXa VÂÇeteKeno AadaR̂ edm| (g) whÂH sµBvt Aaem edbÂlgER̂a skÂÇqla ›¶manÂpø (ebÂenR̂mn/ ebÂeDÂgt) ebÂnamUlER̂aQkÂÇ edm| 9.2 Bartr eBtrt DÂn Λ¶rN9.2 Bartr eBtrt DÂn Λ¶rN9.2 Bartr eBtrt DÂn Λ¶rN9.2 Bartr eBtrt DÂn Λ¶rN Bartr eBtrt fkÂÇa ÂpeFR̂abÂr ÎbÂelkÂÇao Aaem AaqÂpanakÂÇ bÂujahÂH edm Aar_ lgqt- (kÂÇ) ÎsXasmUhÂr ebÂXrN Aar_ bÂYXhÂar s<ÇpqkÂÇv jnam| (K) AaqÂpanar caehÂda ÂpUrab ÂpraQkÂÇ fkÂÇa ÂpeFoXar iH„m iHÂpaR̂ edm| (g) ÎsXasmUhÂr bÂabÂd AaÂpuen edbÂlgER̂a kÂÇemCn Aar_ Ë{¨Â Aaedr sebÂqLS edm| (G) whÂH ÎVÂÇøt ÎkÂÇqnbÂaQkÂÇ ebÂl<¤ hÂ’ql tarbÂaqb ÎhÂaXa AaqÂpanar ÎlakÂÇcan/ Aeter„$ BrNEr ÎVÂÇøt ÎbÂZkÂÇr nEet AnuRaR̂E VÂÇetÂpUrN edm|

10. AeBqRag, AaÂpe„ Aar_ semDÂan10. AeBqRag, AaÂpe„ Aar_ semDÂan10. AeBqRag, AaÂpe„ Aar_ semDÂan10. AeBqRag, AaÂpe„ Aar_ semDÂan 10.1 AaBY™úrEN kÂÇaRvÂp»et10.1 AaBY™úrEN kÂÇaRvÂp»et10.1 AaBY™úrEN kÂÇaRvÂp»et10.1 AaBY™úrEN kÂÇaRvÂp»et (kÂÇ) AaÂpuen AeBqRag kÂÇerbÂQl ebÂcaerql Aaem whÂHeKen bÂujahÂH edm- (1) ÎkÂÇqnQkÂÇ kÂÇerb laqg (2) AeBÂqRag kÂÇ’t kÂÇerb laqg (3) ÎkÂÇetR̂amaqn iH„r AaLa kÂÇerb Âpaqr (4) en}pe„r kÂÇarqN kÂÇakÂÇ lg DÂerb (5) tzsqÖo AaÂpuen sä† nhÂ’ql ekÂÇ kÂÇerb laegbÂ| (K) AaqÂpanar skÂÇqla ›¶åŸr ÎVÂÇøt Aamar kÂÇmvcarEqR̂ shÂaR̂ kÂÇerbÂ| (g) AaÂpuen ¢¶ahÂkÂÇ ÎhÂaXar smR̂qt ojr AaÂpe„ enR̂aerQkÂÇ Aar_ eVÂÇ›¶taqr en}pe„ kÂÇrar kÂÇarqN Aamar kÂÇaRvÂp»et kÂÇ’t Âpab ÆkÂÇ edm| Aamar ojr AaÂpe„ enrakÂÇrN nEet Aamar ÎXbÂcahÂHfqta ÂpabÂ|

24242424

(G) AaqÂpanar AeBqRag eleKtBaqX Âpaql ws¸ahÂr eBtrt ›¶ae¸>¤EkÂÇar/ semDÂan ÂpeFR̂am| Aamar en»avert ÎfelqPÂÇan ÎhŠqi' ATbÂa ¢¶ahÂkÂÇ ÎsXa n<¤rt ÎfelqPÂÇant AeBqRag jnaql AaqÂpanakÂÇ wfa AeBqRag iHqÒK n<¤r edm Aar_ smuect smR̂r eBtrt A¢¶get jnahÂH TaekÂÇm| (\) ebÂSR̂qfa ÂprEVÂÇa kÂÇer cuixa™ú semDÂan ÂpeFR̂am nahÂHbÂa AeDÂkÂÇ smR̂r AaXLYkÂÇ hÂ’ql tar kÂÇarN jnam| AeBqRag ÎÂpaXar 6 s¸ahÂr eBtrqt whÂH kÂÇam smaDÂa kÂÇerbÂQl ÂpaRvmaqn Îc†a kÂÇerm Aar_ AeDÂkÂÇtr AeBqRag kÂÇerbÂQl ebÂcaerql tar iHÂpaR̂ edm| 10.2 ÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpal Aa~cen10.2 ÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpal Aa~cen10.2 ÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpal Aa~cen10.2 ÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpal Aa~cen (kÂÇ) Aaem ÎR BartER̂ erjaBv ÎbÂZkÂÇr ÎbÂZekÂÇ ÎlakÂÇÂpal Aa~cen,2006 r A™úgvt daR̂b», ÎshÂHebÂSqR̂ Aamar ÎXbÂcahÂHf Aar_ LaKaqbÂart sebÂqLS ›¶kÂÇaL kÂÇerm| samanY Krct hÂHR̂ar ›¶eteleÂp ekÂÇenbÂo ÂpaerbÂ| (K) AamakÂÇ AeBqRag kÂÇrar 30 ednr eBtrt sq™úaSjnkÂÇ semDÂan naÂpaql Aar_ AeBqRag enrakÂÇrNr kÂÇarqN ebÂkÂÇŠ iHÂpaR̂ lb Kuejql, ÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpal Aa~cenr ADÂEnt erjaBv ÎbÂZqkÂÇ enRue„$ kÂÇra ÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpalr kÂÇaS caeÂpb Âpaqr| ÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpal Aa~cenKn Aamar ÎXbÂcahÂHft Âpab Aar_ hÂHR̂ar mUl ÆbÂeL†YqbÂar Aamar LaKaqbÂarr nefcbÂivt cab ÂpaerbÂ| whÂH s<ÇpkÂÇvER̂ Âp»et Aamar kÂÇmvcarEqR̂ bÂujahÂH edbÂ|

11. ebÂÐaÂpn, ebÂÂpnn Aar_ ebÂø$E11. ebÂÐaÂpn, ebÂÂpnn Aar_ ebÂø$E11. ebÂÐaÂpn, ebÂÂpnn Aar_ ebÂø$E11. ebÂÐaÂpn, ebÂÂpnn Aar_ ebÂø$E

(kÂÇ) ebÂÐaÂpn Aar_ ›¶sar saDÂnqbÂar >p† kÂÇerbÂr kÂÇrqN Aaem Rô kÂÇerm| (K) ÎbÂZekÂÇZ ÎsXa bÂa sam¢¶Er ›¶et mqnaqRag AakÂÇSvN kÂÇer Aar_ sudr hÂar iHqÒK kÂÇer eRqkÂÇaqna maDÂYmt ›¶kÂÇaL kÂÇra ebÂÐaÂpn Aar_ ›¶sarmUlkÂÇ Â›¶carÂpøt, AnYanY macul Aar_ Ë{¨Â laegb În nahÂH taqkÂÇa iHqÒK kÂÇerm| AnuqraD kÂÇerql sZeL¡† ctvaXlEr sebÂqLS ÎRagan edm bÂuelo jnam| (g) AaÂpuen ÎlaXa sam¢¶EsmUhÂr ntun ÆbÂeL†Yr ebÂSqR̂ jnahÂH TaekÂÇm| Aamar sam¢¶E/ ÎsXar sµBvt ›¶sarmUlkÂÇ Â›¶™>aX bÂa sam¢¶E ebÂSR̂kÂÇ tTY AaqÂpanar Anumet TaekÂÇqlqh ÂpeFR̂am| iakÂÇqRaqg bÂa Aamar ÎXbÂcahÂHft bÂa ÎPÂÇan ÎbÂZekÂÇZ bÂa ¢¶ahÂkÂÇ ÎsXa n<¤rt Îrej†ar kÂÇer AaÂpuen sëet edb laegbÂ| (G) smTvn ÎsXar bÂaqb Aaem t#tER̂ ÂpVÂÇr ÎsXa l’bÂlgER̂a hÂ’ql whÂHqfa eneØt kÂÇerb Raqt t#tER̂ ÂpVÂÇqra Aamardqr ebÂå«asqRagYta Aar_ enraÂp„aqr AaqÂpanar bÂYe„$gt/bÂYXsaeR̂kÂÇ tTYqbÂar ÎcaXaecta kÂÇqr| (\) Aamar sam¢¶E/ÎsXa bÂjart iHÂplî kÂÇerbÂr kÂÇarqN eRebÂlakÂÇ Â›¶tYVÂÇ ebÂqø$ta sZ>ša (ei wC w)r shÂaR̂ lo~, esebÂlakÂÇkÂÇ AacrN sZehÂta maen celbÂQl bÂaeá edR̂a hÂR̂| bÂYe„$gtBaqX ATbÂa ÎPÂÇanqRaqg Aamar sam¢¶E/ebÂø$E kÂÇerbÂQl Rao~qt Îto~qlaqkÂÇ enjr ÂpercR̂ ÎdKuXab laegbÂ|

25252525

(c) Aamar ›¶eteneDÂ/bÂatvabÂahÂkÂÇ bÂa ei wC w r Anuect AacrN kÂÇra bÂa whÂH sZehÂta iHlZGa kÂÇerqC bÂuel AaqÂpanar Âpra AeBqRag ÎÂpaXamaqø whÂH ebÂSqR̂ td™ú kÂÇer ebÂehÂt bÂYX>ša l’m Aar_ VÂÇet ÂpUrN kÂÇerm|

12. enrEVÂÇN12. enrEVÂÇN12. enrEVÂÇN12. enrEVÂÇN

BartER̂ ÎbÂZekÂÇZ sZehÂta tTa mankÂÇ ÂperSqd whÂH sZehÂta enrEVÂÇN kÂÇqr| ÎRagaqRagr sebÂqLS wqn DÂrNr:- dY ÎbÂZekÂÇZ kÂÇ’i`C wâ Άâaiv̀C bÂiv APÂÇ hÂHeâR̂a, erjaBv ÎbÂZkÂÇ APÂÇ hÂHeâR̂a ebÂleiZ, ec-ÎcqBn, PÂÇ’Tv ÄÂÇ’r, bÂaûa kuÂÇlva kÂÇmqÂp¡', mu<¤ahÂH-400051 ÎPÂÇan:- 022-26573715; ÎPÂÇ':- 022-26573719 hÂH-ÎmhÂHl:-help.bcsbi@rbi.org.in ÎXbÂcahÂHf:-www.bcsbi.org.in

13. shÂaR^ ÎlaXa13. shÂaR^ ÎlaXa13. shÂaR^ ÎlaXa13. shÂaR^ ÎlaXa

whÂH sZehÂta sµBvt ekÂÇbÂa Anusáan kÂÇerbÂlgER̂a TaekÂÇql AaÂpuen Aamar en»vaert ÎfelqPÂÇan ÎhŠqi>¨Â bÂa ¢¶ahÂkÂÇ ÎsXa n<¤r nahÂHbÂa BartER̂ ÎbÂZkÂÇ sZ>šakÂÇ tlr n<¤rt ÎRagaqRag kÂÇerbÂ:- hÂHeâR̂an ÎbÂZkÂÇ wqcaeCqR̂LYn Îc°far oXan, ..... ÎÉi Îc°far, kuÂÇqPÂÇ ÎÂpqri, mu<¤ahÂH-400005 ÎfelqPÂÇan n<¤r:- 022-22182217 ÎPÂÇ' n<¤r:- 022-22835638 hÂH-ÎmhÂHl:- ibstadium@vsnl.net ÎXbÂcahÂHf:-www.iba.org.in ATbÂa, whÂH sZehÂtar 12 dPÂÇat (Âp#‡a...) edR̂a eFkÂÇnat BartER̂ ÎbÂZekÂÇZ sZehÂta tTa mankÂÇ bÂivkÂÇ ÎRagaqRag kÂÇerbÂ| 13.1 whÂH sZehÂta iHÂplî bÂuelÂÇ Aar_ kÂÇ’t ÎkÂÇqnQkÂÇ Âpab Âpaer ÎshÂHebÂSqR̂ Aamar LaKasmUhÂr nefc bÂivt Aar_ ÎXbÂcahÂHft ÎdKuXam Aar_ AnuqraDÂmqmv AaqÂpanakÂÇ wfa ›¶eteleÂp edm|

26262626

14. sZehÂtar ÂpRvaqlacna14. sZehÂtar ÂpRvaqlacna14. sZehÂtar ÂpRvaqlacna14. sZehÂtar ÂpRvaqlacna whÂH sZehÂta etenbÂCr smR̂r eBtrt ÂpRvaqlacna kÂÇra hÂ’bÂ| whÂH ÂpRvaqlacna s<ÇpUNv >¤•Ctaqr kÂÇra hÂ’bÂ|

27272727

AnubÂá: ÂperBaSaAnubÂá: ÂperBaSaAnubÂá: ÂperBaSaAnubÂá: ÂperBaSa w ef wmw ef wmw ef wmw ef wm::::---- AqfaqmefkÂÇ Îflar Îmecn (w ef wm) wqn wfa Rú± R’t ¢¶ahÂqkÂÇ eÂpn sh enjr kÂÇaiv bÂYXhÂar kÂÇer ngd DÂn, tTY Aar_ AnY ÎsXa ÂpaR̂| ÎbÂZkÂÇ Îgrae°fÎbÂZkÂÇ Îgrae°fÎbÂZkÂÇ Îgrae°fÎbÂZkÂÇ Îgrae°f :- enØR̂ta dell en»vaert daR̂b»ta Âpaln kÂÇrar ÎVÂÇøt ¢¶ahÂkÂÇ AÂprag hÂ’ql, ¢¶ahÂkÂÇr Æh t#tER̂ ÂpVÂÇkÂÇ en»vaert raeL ›¶dan kÂÇerb bÂuel ÎbÂZqkÂÇ edR̂a ›¶etå¶_etqR̂hÂH hÂ’l ÎbÂZkÂÇ Îgrae°f| ÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpalÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpalÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpalÎbÂZekÂÇZ ÎlakÂÇÂpal::::---- ÎbÂZkÂÇ Aar_ bÂYe„$ebÂqLS/VuÂÇì iHqdYag/bÂYXsaR̂r majt ÎhÂaXa ebÂbÂad en}pe„r kÂÇarqN BartER̂ erjaBv ÎbÂZqkÂÇ Â›¶et‡a kÂÇra >¤aDÂEn ebÂbÂad en}pe„kÂÇarE ›¶aeDÂkÂÇrN| ebÂlebÂlebÂlebÂl::::---- ebÂl APÂÇ wkÂÇ`qc· bÂa ›¶emCer Înafr dqr ÎbÂcnER̂ eb„ER̂ elKtqbÂaqrhÂH ebÂl| wjn ebÂqø$tahÂH Îto~ ÎRagan DÂra sam¢¶E/AagbÂqIxaXa ÎsXar bÂabÂd ›¶dan kÂÇerbÂQl AaqdL ed ebÂl APÂÇ wkÂÇ`qc· jaer kÂÇqr| ÎkÂÇaqna Îø$tahÂH enqj ›¶a¸ kÂÇra sam¢¶E/ÎsXar bÂabÂd ebÂqø$takÂÇ DÂn AadaR̂ edb bÂuel ›¶etå¶_et ed AagbÂqIxaXa ebÂqlhÂH hÂ’l ›¶emCer Înaf| ebÂl ei>¨ÂaiHe°fZebÂl ei>¨ÂaiHe°fZebÂl ei>¨ÂaiHe°fZebÂl ei>¨ÂaiHe°fZ:- ÎkÂÇaqna ebÂlr DÂn AadaR̂ ÎÂpaXar Aagqt ÎbÂZqkÂÇ ebÂlKn ekÂÇen (ebÂl APÂÇ` wkÂÇ`qc· bÂa ›¶emCer Înafr dqr) ›¶qRajY bÂaÕa kÂÇaef raeK ¢¶ahÂkÂÇr wkÂÇaiH°ft ebÂlr mUlY jmaBU„$ kÂÇrahÂH hÂ’l ebÂl ei>¨ÂaiHe°fZ bÂa bÂaÕa kÂÇaef kÂÇjv edR̂a bÂujaR̂| ebÂlr ›¶etBUetr ebÂÂprEqt hÂH hÂ’l wkÂÇ Ae¢¶m DÂn Aar_ ebÂlKn ekÂÇnar taerKr Âpra hÂHR̂ar ›¶aÂpY AadaR̂ ÎÂpaXar edn ÂpRv™ú edbÂlgER̂a sudeKenqR̂ hÂ’l bÂaÕa| AXqLY mYadE ebÂlqh bÂaÕaBU„$ kÂÇra hÂR̂| kÂÇaikÂÇaikÂÇaikÂÇaiv:- ¢¶ahÂqkÂÇ sam¢¶E/ÎsXar bÂabÂd ›¶dan kÂÇerbÂr kÂÇarqN Aar_ fkÂÇa iHelR̂abÂr kÂÇarqN bÂYXhÂar kÂÇra Âp¡ae†kÂÇ kÂÇaivqbÂarqkÂÇ saDÂarNqt kÂÇaiv ÎbÂala hÂR̂, ÎRqn w ef wm/ÎiebÂf/Îø$eif kÂÇaiv| ÎkÂÇå« Îø$eif/ ABarìaPÂÇf`:ÎkÂÇå« Îø$eif/ ABarìaPÂÇf`:ÎkÂÇå« Îø$eif/ ABarìaPÂÇf`:ÎkÂÇå« Îø$eif/ ABarìaPÂÇf`:---- MNEkÂÇ enedv† sEmar eBtrt, eRman laqg esman fkÂÇa iHelR̂abÂQl >¤aDÂEnta ed AagtER̂a bÂYX>šaqr edR̂a suebÂDÂahÂH hÂ’l ÎkÂÇå« Îø$eif/ ABarìaPÂÇf`| wbÂar wkÂÇaiH°fQl DÂn AhÂar eÂpCt Îto~ ÂpuNr whÂH suebÂDÂa ›¶qR̂ag kÂÇerb Âpaqr| ÎsqR̂ whÂH sEma MNr Âperø$mE ÎrKar dqr| bÂqkÂÇR̂a raeLr oÂprt ÎbÂZqkÂÇ sud lgaR̂| ngd ÎlakÂÇcan bÂa VÂÇet:ngd ÎlakÂÇcan bÂa VÂÇet:ngd ÎlakÂÇcan bÂa VÂÇet:ngd ÎlakÂÇcan bÂa VÂÇet:---- mUlYhÂyas bÂaqd muF ÎlakÂÇcanqkÂÇ ngd ÎlakÂÇcan bÂa VÂÇet bÂujaR̂|

28282828

ÎckÂÇ sZ¢¶ÎckÂÇ sZ¢¶ÎckÂÇ sZ¢¶ÎckÂÇ sZ¢¶h nEeth nEeth nEeth nEet:::: wfa ÎbÂZkÂÇt jmaBUe„$r kÂÇarqN edR̂a >šanER̂ tTa bÂaehÂra (bÂehÂ]qkÂÇûER̂) ÎckÂÇ Aar_ elKtqbÂarr ÎVÂÇøt ÎbÂZqkÂÇ AnusrN kÂÇra nEetqR̂ ÎckÂÇ` sZ¢¶hÂN nEet, TuÂpqt whÂH nEetr eBtrt Âpra ebÂSR̂eKen wqnDÂrNr- - ÎckÂÇ` ekÂÇnar AnuqraDÂ, - ÎckÂÇr jmaBue„$r bÂaqb smR̂sEma, - ÎckÂÇ` sZ¢¶hÂt ÎhÂaXa ebÂl<¤r bÂaqb sud ›¶dan, - >šanER̂ Aar_ bÂaehÂra ÎckÂÇr tazVÂÇeNkÂÇ jmaBue„$, - calanr smR̂t ÎhÂaXa ÎckÂÇ`/elKt| kÂÇ’qlfaqrl ecekÂÇiHeref bÂa smTvkÂÇ jmantkÂÇ’qlfaqrl ecekÂÇiHeref bÂa smTvkÂÇ jmantkÂÇ’qlfaqrl ecekÂÇiHeref bÂa smTvkÂÇ jmantkÂÇ’qlfaqrl ecekÂÇiHeref bÂa smTvkÂÇ jmant ÎkÂÇaqna MN suebÂDÂar bÂabÂd MNEqR̂ ›¶etBUet ehÂcaqb rKa bÂákÂÇ/ jaemnr s<Çpe„qR̂hÂH hÂ’l smTvkÂÇ jmant| MNEqR̂ MN ÂperqLaD nkÂÇerql MNdata ÎbÂZqkÂÇ DÂaqr edR̂a raeLr ÂperbÂq„v wqn s<Çpe„ dabÂE kÂÇerb Âpaqr| VÂÇetÂpUrN nEet:VÂÇetÂpUrN nEet:VÂÇetÂpUrN nEet:VÂÇetÂpUrN nEet:---- ÎbÂZkÂÇr øu$ef-ebÂcYuetr bÂaqb ¢¶ahÂkÂÇr eb„ER̂ ÎlakÂÇcan ÎhÂaXar ÎVÂÇøt ¢¶ahÂkÂÇr VÂÇetÂpUrNr kÂÇarqN ÎbÂZqkÂÇ AnusrN kÂÇra nEetqR̂hÂH hÂ’l VÂÇetÂpUrN nEet| jmaBUe„$ suebÂDÂa/ÎbÂZkÂÇ MNjmaBUe„$ suebÂDÂa/ÎbÂZkÂÇ MNjmaBUe„$ suebÂDÂa/ÎbÂZkÂÇ MNjmaBUe„$ suebÂDÂa/ÎbÂZkÂÇ MN mYadE MN bÂa ÎbÂZkÂÇ Îø$eif bÂa ABarìaPÂÇ`fr AakÂÇart ÎbÂZqkÂÇ AagbÂIxab Âpra suebÂDÂaeKenqR̂hÂH MN suebÂDÂa; enedv† smR̂sEmar bÂaqb edR̂a whÂH suebÂDÂar bÂabÂd ÎbÂZqkÂÇ bÂqkÂÇR̂a raeLr ebÂÂprEqt sud lgaR̂| MN Âpaøta wqjeÌ bÂa sZ>šaMN Âpaøta wqjeÌ bÂa sZ>šaMN Âpaøta wqjeÌ bÂa sZ>šaMN Âpaøta wqjeÌ bÂa sZ>ša 1956 cnr ÎkÂÇa<ÇpanE AahÂHnr ADÂEnt geFt Aar_ Âp·EBU„$ MNÂpaøta tTY ÎkÂÇa<ÇpanEqkÂÇ MNÂpaøta wqjeÌ bÂa sZ>ša bÂujaR̂; 2005 cnr MNtTY ÎkÂÇa<ÇpanE (ebÂenR̂mn) AahÂHnr ADÂEnt wqn sZ>šakÂÇ Â›¶maNÂpø edR̂a hÂR̂| kÂÇaqr°f wkÂÇaiH°f/ celt wkÂÇaiH°f :kÂÇaqr°f wkÂÇaiH°f/ celt wkÂÇaiH°f :kÂÇaqr°f wkÂÇaiH°f/ celt wkÂÇaiH°f :kÂÇaqr°f wkÂÇaiH°f/ celt wkÂÇaiH°f :---- hÂH wqn wkÂÇ dabÂEeBe„kÂÇ sÌR̂ wkÂÇaiH°f, R’rÂpra wkÂÇaiH°ft jma TkÂÇa raeL ATbÂa sët raeLr eBe„t, ¢¶ahÂkÂÇkÂÇ eRmanbÂar hÂH•Ca esmanbÂar fkÂÇa iHelR̂abÂQl edR̂a hÂR̂|

29292929

¢¶ahÂk Ç:¢¶ahÂk Ç:¢¶ahÂk Ç:¢¶ahÂk Ç:---- Aamar ÎbÂZkÂÇt wkÂÇaiH°f TkÂÇa ÎkÂÇaqna wm wC hÂH bÂa tar ›¶eteneD ATbÂa ÎbÂZkÂÇr sam¢¶E/ÎsXa ÎBag kÂÇra bÂYe„$ bÂa ›¶et‡an| m#t bÂYe„$r wkÂÇaiH°fm#t bÂYe„$r wkÂÇaiH°fm#t bÂYe„$r wkÂÇaiH°fm#t bÂYe„$r wkÂÇaiH°f :- wkÂÇkÂÇ wkÂÇaiH°fr DÂarkÂÇ bÂa RufER̂a wkÂÇaiH°fr wkÂÇ bÂa wkÂÇaeDÂkÂÇ DÂarkÂÇr m#tuY hÂ’ql Îtqn bÂYe„$r wkÂÇaiH°f| eiqmf wkÂÇaiH°feiqmf wkÂÇaiH°feiqmf wkÂÇaiH°feiqmf wkÂÇaiH°f :- kÂÇagjrehÂt wkÂÇaiH°fkÂÇ eiqmf wkÂÇaiH°f bÂujaR̂ Aar_ hÂH wqn wkÂÇ wkÂÇaiH°f R’t ebÂenqR̂agkÂÇarEr †kÂÇ/Îå«R̂arqbÂar hÂHqlkÂÇ`É’enkÂÇ AakÂÇart rKa hÂR̂| jma wkÂÇaiH°f:jma wkÂÇaiH°f:jma wkÂÇaiH°f:jma wkÂÇaiH°f:----

• ‘sÌR̂ jma’ wqn wkÂÇ dabÂEeBe„kÂÇ jma wkÂÇaiH°f R’rÂpra en»avert smR̂cø$r eBtrt ekÂÇmanbÂar fkÂÇa iHelR̂ab Aar_ ekÂÇman ÂpermaNr iHelR̂abÂQl ÎbÂZqkÂÇ Anumet edb whÂH ÎVÂÇøt sEmab»ta TaqkÂÇ|

• ‘mYadE jma’hÂH enedv† kÂÇalr bÂaqb ÎbÂZqkÂÇ ¢¶hÂN kÂÇra jmaraeLkÂÇ bÂujaR̂ R’rÂpra

enedv† AXeDÂr A™útqh fkÂÇa iHelR̂ab Âpra hÂR̂| hÂHR̂ar eBtrt Aab„v/ hÂy>¤mYadE jma/ AXeD mYadE jma/ maehÂel iHÂpajvn ›¶maNÂpø/ ÆømaeskÂÇ iHÂpajvn ›¶maNÂpø Aaed Âpqr|

• ‘jannE jma’ hÂ’l enedv† kÂÇalr bÂaqb rKa webÂD mYadE jma R’rÂpra kÂÇqmo wfa

s<ÇpUNv ÎbÂZekÂÇZ kÂÇmvednr jannE ed fkÂÇa iHelR̂ab Âpaer| hÂHqlkÂÇ`É’enkÂÇ eÔÂÇqR^erZ (smaqLaDÂn) ÎsXa bÂa hÂH ec wChÂHqlkÂÇ`É’enkÂÇ eÔÂÇqR^erZ (smaqLaDÂn) ÎsXa bÂa hÂH ec wChÂHqlkÂÇ`É’enkÂÇ eÔÂÇqR^erZ (smaqLaDÂn) ÎsXa bÂa hÂH ec wChÂHqlkÂÇ`É’enkÂÇ eÔÂÇqR^erZ (smaqLaDÂn) ÎsXa bÂa hÂH ec wC:- hÂH ec wC wqn wkÂÇ AnlahÂHn/ sZq›¶rN ›¶NalE Rar jeixR̂qt ÎbÂZkÂÇ/LaKasmUqh wkÂÇ ÎRagaqRag bÂYX>šar ÎRaqged >¤caelt smaqLaDÂn g#h (w ec whÂHc) kÂÇ DÂn ›¶dan tTY hÂHqlkÂÇ`É’enkÂÇ sZq›¶rN kÂÇerb Âpaqr| hÂHkuÂÇhÂHefhÂHkuÂÇhÂHefhÂHkuÂÇhÂHefhÂHkuÂÇhÂHef :- hÂHkuÂÇhÂHef hÂ’l ÎB=etkÂÇ bÂa AqB=etkÂÇ (kÂÇakÂÇtER̂ bÂa hÂHqlkÂÇ`É’enkÂÇ) AakÂÇart wqkÂÇafa ÎkÂÇa<ÇpanEr AZLhÂH ›¶eteneDÂÖ kÂÇra ÎkÂÇa<ÇpanEqfar mUlDÂnr wkÂÇaZL| ÎPÂÇ"erZÎPÂÇ"erZÎPÂÇ"erZÎPÂÇ"erZ :- ÎPÂÇ"erZ hÂ’l ›¶aÂpY raeLr bÂaqb TkÂÇa wkÂÇ eb„ER̂ suebÂDÂa| jmaBU„$ ebÂø$EkÂÇ ngd fkÂÇaQl r*Âpa™úert kÂÇra| crkÂÇarE bÂ’âcrkÂÇarE bÂ’âcrkÂÇarE bÂ’âcrkÂÇarE bÂ’â :- crkÂÇarE bÂ’qâ, ÎkÂÇûER̂ bÂa rajY crkÂÇaqr rajÓXa MN iHqFaXar kÂÇarqN s#e† kÂÇra Aar_ jaer kÂÇra wkÂÇ elKt|

30303030

Îgrae°fÎgrae°fÎgrae°fÎgrae°f :- wjn bÂYe„$qR̂ edR̂a ›¶etå¶_et| Îlfar AX Îø$eifÎlfar AX Îø$eifÎlfar AX Îø$eifÎlfar AX Îø$eif :- ÎbÂZqkÂÇ edR̂a wqn wkÂÇ neT, RÂ’t eleK ÎTaXa neTsmUh daeKl kÂÇrar ebÂÂprEqt wjn ehÂtaeDÂkÂÇar DÂn ›¶dan kÂÇerbÂr kÂÇarqN edR̂a wkÂÇ AebÂkÂÇŠE bÂcn| iakÂÇ:iakÂÇ:iakÂÇ:iakÂÇ:---- kÂÇagj bÂa hÂHqlkÂÇ`ÉenkÂÇ AakÂÇarr eceF| maqcvmaqcvmaqcvmaqcv°f caeBvC bÂa sdagrE ÎsXa:°f caeBvC bÂa sdagrE ÎsXa:°f caeBvC bÂa sdagrE ÎsXa:°f caeBvC bÂa sdagrE ÎsXa:---- ÎbÂhÂaqbÂÂpar kÂÇra Aar_ ÎsXa ÎRaganDÂarE ›¶et‡ankÂÇ Îø$eif/ ÎiebÂf kÂÇaivr jeixR̂qt ›¶dan (DÂn) ÎlaXar bÂaqb Anuect edR̂a sdagrE ÎsXakÂÇ bÂujaR̂| kÂÇaiv faemvqnl ATvaz ebÂø$E ÎkÂÇû ( eÂp A’ wC)r jeixR̂qt bÂa ÎPÂÇan/ hÂH°farqnfr ÎRaqgedo whÂH kÂÇaiv ¢¶hÂN kÂÇra hÂR̂| suÙ Aar_ VuÂÇì ›¶et‡an:suÙ Aar_ VuÂÇì ›¶et‡an:suÙ Aar_ VuÂÇì ›¶et‡an:suÙ Aar_ VuÂÇì ›¶et‡an:---- ›¶ðtkÂÇrN bÂa ÎsXa Kât jeixt naetbÂ#hÂz ›¶et‡ansmUqhÂhÂH suÙ Aar_ VuÂÇì ›¶et‡an| su٠›¶et‡an/iHqdYagr sZÐa wqnDÂrNr:su٠›¶et‡an/iHqdYagr sZÐa wqnDÂrNr:su٠›¶et‡an/iHqdYagr sZÐa wqnDÂrNr:su٠›¶et‡an/iHqdYagr sZÐa wqnDÂrNr:---- ÎkÂÇaqna iHqdYag s<¤áER̂ sam¢¶Er ›¶ðtkÂÇrN Aar_ iHzÂpadnt jeixt eRqbÂar ›¶et‡anr sZRú± (kÂÇarKana) Aar_ Rú±Âpaett ebÂenqR̂agr ÂpermaN 25 laK fkÂÇar AeDÂkÂÇ nhÂR̂| ATbÂa, ÎsXa AagbÂqIxaXat jeixt eRqbÂar ›¶et‡anr sa-sr·amt ÎhÂaXa ebÂenqR̂agr ÂpermaN 10 laK fkÂÇar AeDÂkÂÇ nhÂR̂| VuÂÇì iHqdYag/›¶et‡anr sZÐa wqnDÂVuÂÇì iHqdYag/›¶et‡anr sZÐa wqnDÂVuÂÇì iHqdYag/›¶et‡anr sZÐa wqnDÂVuÂÇì iHqdYag/›¶et‡anr sZÐa wqnDÂrNrrNrrNrrNr:- ÎkÂÇaqna iHqdYag s<¤áER̂ sam¢¶Er ›¶ðtkÂÇrN Aar_ iHzÂpadnt jeixt eRqbÂar ›¶et‡anr sZRú± Aar_ Rú±Âpaett ÎhÂaXa ebÂenqR̂agr ÂpermaN 25 laK fkÂÇar AeDÂkÂÇ ekÂÇä 5 ÎkÂÇaef fkÂÇar kÂÇm| ATbÂa, ÎsXa Kât jeixt eRqbÂar ›¶et‡anr sa-sr·amt ÎhÂaXa ebÂenqR̂agr ÂpermaN 10 laK fkÂÇatQkÂÇ AeDÂkÂÇ ekÂÇä 2 ÎkÂÇaef fkÂÇar AeDÂkÂÇ nhÂR̂| ÎnfXTv ÎnfXTv ÎnfXTv ÎnfXTv bÂa KrC bÂad mUlY/s<Çpe„: bÂa KrC bÂad mUlY/s<Çpe„: bÂa KrC bÂad mUlY/s<Çpe„: bÂa KrC bÂad mUlY/s<Çpe„:---- mUlDÂn Aar_ seÌt ÎlakÂÇcan bÂaqd AareVÂÇt eneDÂr seëelt raeL| mqnanR^n suebÂDÂamqnanR^n suebÂDÂamqnanR^n suebÂDÂamqnanR^n suebÂDÂa:- mqnanR̂n suebÂDÂar jerR̂qt ÎbÂZqkÂÇ, m#t wkÂÇaiH°f DÂarqkÂÇ mqnanEt kÂÇer ÎRaXa bÂYe„$kÂÇ wkÂÇaiH°fqfat jmaBU„$ raeL GUrahÂH edqR̂; m#t DÂarqkÂÇ ÎbÂZkÂÇr enraÂpd

31313131

hÂaqjatt raeK ÎRaXa s<ÇpÂÇe„ GUrahÂH edqR̂; lkÂÇar Baixat ÎlaXa bÂYe„$r m#tuY hÂ’ql Îto~r mqnanEt bÂYe„$kÂÇ lkÂÇart ÎTaXa bÂR̂bÂðeKen GUrahÂH edqR̂| AnAnAnAnaaaa----Âp~UejeBe„kÂÇ suebÂDÂaÂp~UejeBe„kÂÇ suebÂDÂaÂp~UejeBe„kÂÇ suebÂDÂaÂp~UejeBe„kÂÇ suebÂDÂa:- ÎbÂZqkÂÇ AagbÂqIxaXa ÎshÂHqbÂar suebÂDÂahÂH Ana-ÂpU~ej eBe„kÂÇ suebÂDÂa eRqbÂart, ¢¶ahÂqkÂÇ sZeL¡† suebÂDÂa ›¶a¸ kÂÇrar smR̂t ÎbÂZkÂÇr Âpra olahÂH naRaR̂ ekÂÇä suebÂDÂar bÂabÂd ¢¶ahÂqkÂÇ edR̂a ›¶etå¶_etmqt kÂÇam nkÂÇerql eb„ER̂ daR̂b»ta Aaeh ÂperbÂQg| ÎbÂZkÂÇqgrae°f, Îlfar APÂÇ` Îø$eif, >¤Ek#ÂÇt ebÂl Aaed Ana-Âp~Uej eBe„kÂÇ suebÂDÂar eBtrt Âpqr| AnjvkÂÇ Âpers<Çpe„ (wn eÂp w):AnjvkÂÇ Âpers<Çpe„ (wn eÂp w):AnjvkÂÇ Âpers<Çpe„ (wn eÂp w):AnjvkÂÇ Âpers<Çpe„ (wn eÂp w):---- AnjvkÂÇ Âpers<Çpe„ wqn wkÂÇ MN bÂa Ae¢¶m, R’tqnekÂÇ- (1) mYadE MNr ÎVÂÇøt sud Aar_/ATbÂa mUlDÂnr ekÂÇe™> 90 ednqra AeDÂkÂÇ smR̂r bÂaqb ÂperqLaD ÎnaqhÂaXaQkÂÇ TaqkÂÇ| (2) ABarìaPÂÇf`/ÎkÂÇå« Îø$eif (A’ ei/ec ec) r ÎVÂÇøt wkÂÇaiH°fqfa L#ZKlaebÂhÂEn Æh TaqkÂÇ| (3) ÎbÂZqkÂÇ ø$R̂ ATbÂa bÂaÕa bÂaqd jma AadaR̂ edR̂a ebÂlr ÎVÂÇøt 90 ednr AeDÂkÂÇ smR̂r bÂaqb ÎshÂHraeL ÂperqLaD nkÂÇraQkÂÇ TaqkÂÇ| Aerejqnfr:Aerejqnfr:Aerejqnfr:Aerejqnfr:---- Aerejqnfr hÂ’l wqn sZ>ša eR ¢¶ahÂkÂÇr AaqdL AnuRaR̂E ¢¶ahÂkÂÇr wkÂÇaiH°fr Âpra ›¶dan sZ¢¶h kÂÇqr| AnYanY enraÂp„a tTYAnYanY enraÂp„a tTYAnYanY enraÂp„a tTYAnYanY enraÂp„a tTY:- eÂpCt ¢¶ahÂqkÂÇ wkÂÇaiH°f bÂYXhÂar kÂÇqraqt ÂpercR̂ en»varN kÂÇerb ÂpraQkÂÇ, wlaen enbÂvaect bÂYe„$gt tTYÂpaet (¢¶ahÂqkÂÇ eRmqt jaqn ÎshÂH Anuø$qm)| Acl(Âpca) ÎckÂÇAcl(Âpca) ÎckÂÇAcl(Âpca) ÎckÂÇAcl(Âpca) ÎckÂÇ`:- eRebÂlakÂÇ ÎckÂÇ`, elKa taerKtQkÂÇ CmahÂr AeDÂkÂÇ kÂÇal daeKl nkÂÇrar kÂÇarqN Ad„ Æh TaqkÂÇ| ÎÂpn:ÎÂpn:ÎÂpn:ÎÂpn:---- Âpamvaqn°f wkÂÇaiH°f n<¤r hÂ’l Bart crkÂÇarr AaR̂kÂÇr ebÂBaqg edR̂a dh AaKr sZKYa Ru„$ wkÂÇ sbÂvBartER̂ AnnY n<¤r| Îlemqncn kÂÇra kÂÇaivt edR̂a whÂH n<¤rqfa >šaR̂E; kÂÇr enDÂvarN hÂ’bÂlgER̂a bÂYe„$jnr eFkÂÇna slen hÂ’qlo bÂa kÂÇr en»varNkÂÇarE ebÂSR̂ar bÂdel hÂ’qlo whÂH n<¤r AÂperXetvt Æh TaqkÂÇ| ÂpaCXiv:ÂpaCXiv:ÂpaCXiv:ÂpaCXiv:---- ÎPÂÇan bÂa hÂH°farqnf ÎbÂZekÂÇZ ÎsXa bÂYXhÂar kÂÇerbÂr kÂÇarqN Anumet ›¶a¸, ¢¶ahÂqkÂÇ wkÂÇ`qcc kÂÇ’ir bÂaqb bÂaec ÎlaXa wfa Lü bÂa wlaen n<¤r bÂa wlaen AaKr sZKYa| ÂpercR̂ en»varNr kÂÇarqNo ÂpaCXiv bÂYXhÂar kÂÇra hÂR̂|

32323232

›¶dan tTa en}pe„/›¶dan tTa en}pe„/›¶dan tTa en}pe„/›¶dan tTa en}pe„/bÂqµab™>E ›¶NalEbÂqµab™>E ›¶NalEbÂqµab™>E ›¶NalEbÂqµab™>E ›¶NalE:- ÂpU~ejr ÎRagankÂÇarE Aar_ bÂYXhÂarkÂÇarEr majt fkÂÇa >šana™úrNr kÂÇarqN, saDÂarNqt eb„ER̂ ›¶et‡anqbÂarr majt bÂYR̂BÂue„$ bÂa jmaBUe„$r bÂaqb s#e† kÂÇra eb„ER̂ ›¶NalE| eÂpn:eÂpn:eÂpn:eÂpn:---- wfa ÎgaÂpn n<¤r, RakÂÇ kÂÇaivr Æsqt bÂYXhÂar kÂÇerql ¢¶ahÂqkÂÇ bÂR̂bÂð/ÎsXa ekÂÇnar bÂaqb DÂn ÎLaD kÂÇerb Âpaqr, ngd DÂn iHelR̂ab Âpaqr Aar_ ÎbÂZqkÂÇ AagbÂqIxaXa hÂHqlkÂÇ`ÉenkÂÇ ÎsXaqbÂar bÂYXhÂar kÂÇerb Âpaqr| ÂpuNrdKlEÂpuNrdKlEÂpuNrdKlEÂpuNrdKlE:- MN cue„$r ctvaXlEmqt MNEqR̂ ÂperqLaD nkÂÇrar ÎVÂÇøt Îto~ jmant rKa Gr bÂa sam¢¶Er (ÎRqn mfrgaixE) dKlE>¤Ö MNdatahÂH ÎlaXar wkÂÇ Â›¶eø$R̂a| wkÂÇmuFER^a ÂpuNr sZ>šaÂpn:wkÂÇmuFER^a ÂpuNr sZ>šaÂpn:wkÂÇmuFER^a ÂpuNr sZ>šaÂpn:wkÂÇmuFER^a ÂpuNr sZ>šaÂpn:---- r_¢Ÿ Îgaf ÂpuNr cqlaXar iHqÀqLY RuàqtaXa wkÂÇmuFER̂a eb„qRagan bÂYX>ša RuàqtaXa hÂR̂ Aar_ saDÂarNqt samerqlaXaeKenr eBtrt AaqC- (1) ebÂenR̂mn enqdvLaXalEr ctvsaqÂpqVÂÇ eLeTl hÂarr sudsh kÂÇaRvLEl Âp~Uej| (2) Âp~Uejgt sud mYadE MN (3) kÂÇaRvLEl Âp~Uej mYadE MN (4) mYadE MN (5) AakÂÇe>œkÂÇta MN sahÂaRY ecekÂÇiHeref bÂa jmant (Aamant):ecekÂÇiHeref bÂa jmant (Aamant):ecekÂÇiHeref bÂa jmant (Aamant):ecekÂÇiHeref bÂa jmant (Aamant):---- MN bÂa AnYanY daR̂b»tar bÂaqb smTvn ehÂcaqÂp bÂYXhÂar kÂÇra Âpers<Çpe„| ÎsXasmUhÎsXasmUhÎsXasmUhÎsXasmUhÂ:Â:Â:Â:---- (1) VuÂÇì Aar_ su٠›¶et‡anr sµBvt, ÎsXa ÎbÂaqlaqt, VuÂÇì ÂpT tTa jl ÂperbÂhÂn ÂpercalkÂÇ, VuÂÇì bÂYXsaR̂, bÂ#e„DÂarE Aar_ >¤enqR̂aejt bÂYe„$ Aar_ AnYanY skÂÇqla ÎsXa ›¶et‡ankÂÇ bÂujaR̂| (2) DÂn Λ¶rN( ei ei, wm ef ef ef Aaed), ngd ›¶ae¸ Aar_ ›¶dan, Înaf Aar_ ebÂqdLE muìar ebÂenmR̂ Aaed ÎbÂZqkÂÇ ¢¶ahÂkÂÇkÂÇ ÎRagan DÂra suebÂDÂaqbÂar ÎbÂZkÂÇr ÎsXar eBtrt Âpqr| r_¢Ÿ iHqdYag/Îgafr_¢Ÿ iHqdYag/Îgafr_¢Ÿ iHqdYag/Îgafr_¢Ÿ iHqdYag/Îgaf:- kÂÇqmo dubÂCr bÂaeNejYkÂÇ iHzÂpadnt TkÂÇa eRqbÂar Îgaf ebÂgt gNnabÂSvt KrC bÂad mUlYr 50 LtaZL ÂpRv™ú seÌt ÎlakÂÇcan ÆhÂqC bÂa eR Îgafr CmahÂr oÂpr kÂÇaljuer ehÂcaÂp en<®manr Æh AaqC, ÎshÂHqbÂarqkÂÇ r_¢Ÿ Îgaf bÂujaR̂|

33333333

en<®man:en<®man:en<®man:en<®man:---- 12 mahÂr kÂÇm bÂa sman smR̂DÂer AnjvkÂÇ ehÂcaqÂp ÂpergeNt Æh TkÂÇa Âpers<Çpe„| Ë{¨ÂsUcE:Ë{¨ÂsUcE:Ë{¨ÂsUcE:Ë{¨ÂsUcE:---- ¢¶ahÂkÂÇskÂÇlkÂÇ ÎbÂZqkÂÇ AagbÂqIxaXa sam¢¶E Aar_ ÎsXar ebÂenmR̂t ÎbÂZqkÂÇ AaqraÂp kÂÇra Ë{¨Â/maCul Aaedr sUcE| Ad„ ÎckÂÇ`:Ad„ ÎckÂÇ`:Ad„ ÎckÂÇ`:Ad„ ÎckÂÇ`:---- eRqfa ÎbÂZkÂÇr namt ÎckÂÇ` daeKl kÂÇra ÆhÂqC, ÎshÂHqbÂZqkÂÇ Â›¶dan nkÂÇra bÂaqb GUer AhÂa ÎcqkÂÇhÂH Ad„ ÎckÂÇ`|