Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2

8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2

1/59

Sre Seimi ve Tesis

Yerleimi


2/59

renim Amalar

Sre seiminin stratejik nemi Sre seiminde organizasyona etkileri Temel sre tipleri

Srecin otomatize edilmesi Teknoloji ynetimi ihtiyac Temel yerleke tipleri

rn ve sre tipi yerlekelerinkarlatrlmas

rn ve Sre tipi yerlekelerin tasarm


3/59

Sre Seimi

rn ve hizmet retme sistemine ve naslorganize olacana karar verilmesi

Yeni rn ve hizmet planlamasnn bir

aamasdr Kapasite planlamasn, ekipman seimini veyerleke tasarmn etkiler.

Sre seim stratejisinin iki nemli yn

Kapital (sermaye) younluu; i gc ve ekipmankarmna karar verme

Srecin esneklik derecesi rn/hizmet tasarmndaki, sat miktarndaki, teknolojideki

deiikliklere kar


4/59

Sre Seimi ve sistem tasarm

Tahmin

rn ve HizmetTasarm

TeknolojikDeiiklik

KapasitePlanlamas

Sre

Seimi

Tesisler veDonanmlar

Yerleim

Tasarm


5/59

Sre tipleri

Atlye tipi rnek; Alet yada kalp retimi, oto tamir bakm servisi

Dk miktarl retim

eitlilik ok, her bir rn deiik bir sre sras izleyebilir gc ve ekipman genel amal ve esnek (yetenekli i

gc)

Sabit maliyetler greceli olarak dk, deiken maliyetleryksek.

ak kesikli ve yava

Planlama ve izelgeleme zor

WIP (work-in-process) yksek


6/59

Sre tipleri

Parti (gurup) tipi rnek; unlu mamuller, sodal iecekler, sinema salonlar,

TV programlar v.b.

rnler yada hizmet gurup halinde gerekleir

rn eitlilii atlye tipine gre daha az, ama retimmiktar daha fazla, yar-standart rnler.

Ekipman genel amal, i gc yetenei orta derece.

retim kesikli

WIP (work-in-process) orta derecede


7/59

Sre tipleri

Tekrarl (montaj hatt) rnek; otomobil, bilgisayar, otomatik araba ykama

v.b.

ok miktarda, standart rn. retim/montaj hatt tipi i ak

zellemi ekipman, i gc yetenei dk

Yksek sabit maliyet, dk deiken maliyet

Kesikli retim WIP dk

izelgeleme rutin


8/59

Sre tipleri

Srekli rnek: Petrol rnleri, st rnleri, un, internet servisi,

elektrik salaycl v.b. rn eitlilii olduka snrl (standart rnler)

Deiken maliyetler ok dk, sabit maliyet yksek. ok zellemi retim sistemleri gc yetenei sisteme gre yksek yada dk olabilir. Sistem ok az esnek olduundan her hangi bir bozulma

yksek maliyetli olur.

izelgeleme rutin. WIP dk


9/59


10/59

Sre tipleri

Proje tipi rnek; baraj, gemi inas, bir oyun yada filmin

yapm.

Dier tiplerde bir i sreklilii varken bu tipte yoktur. Ekipman yada i gc esnek yada zellemiolabilir.

Bu sre tipleri bir firmada kark olarak ta

bulunabilir (yar parti tipi yar atlye gibi) http://www.grantadesign.com/resources/process/
http://www.grantadesign.com/resources/process/casestudies/handle.htmhttp://www.grantadesign.com/resources/process/casestudies/handle.htm


11/59

Otomasyon

Okuyucu(sensor) ve kontrol aletlerine sahip makinelerdenolumu sistem

Ne kadar otomasyon? Hizmet sektrnden rnekler: bankamatikler, klima ve

stma sistemleri, otomatik depolama ve karmasistemleri.

Avantajlar; Kalitede ve retim planlarn tutturmada az deikenlik

Deiken maliyetin azalmas Dezavantajlar; Yksek yatrm maliyeti. Sonradan deiiklik yaplmas ok g rn sre gereksinimleri limitli olmas gerei Mevcut i gcnn otomasyona kar bak


12/59

Otomasyon

Sabit otomasyon Kat bir sistem, sabit bir sre iin tamamyla zellemi

ekipman (Detroit tipi otomasyon) Programlanabilir otomasyon

Bilgisayar kontroll genel amal makinelerden oluur Computer-aided manufacturing (Bilgisayar destekli

retim) sistemleridir NC (Numerically controlled) makineler Robotlar

Sabit hareketli Play-back Programlanabilen

rn eitlilii korunur


13/59

Yerleim: Sistemdeki blmlerin, imerkezlerinin ve donanmlarn mteriveya malzemelerin hareketleri gz

nne alnarak yerlerininbelirlenmesidir.

rne gre yerleimi

Srece gre yerleimi

Sabit pozisyonlu rne gre yerleim

Bunlarn karm

Tesis Yerleimi


14/59

Yerleim Tasarmnn Amac

1. Hedef rn ve hizmet kalitesine ulamaykolaylatrr2. ileri ve alan etkin bir ekilde kullanm3. Darboazlar elimine edilmesi4. Malzeme tama maliyetlerini minimize etmek5. Malzeme ve alanlarn gereksiz hareketlerini

elimine etmek

6. Mteri hizmet veya retim zamann minimizeetmek

7. Gvenlik iin


15/59

Para ve aba asndan nemliyatrmlar gerektirir.

Uzun dnemli balayclk ierir vehatalarn telafisi zordur

Operasyonlarn etkinlii ve maliyeti

zerinde nemli bir etkiye sahiptir.

Yerleim Kararlarnn nemi


16/59

rne gre yerleim Standartlam rn ve hizmetlerin retim

proseslerinde dzgn, hzl ve yksek hacimde aksalayabilmek iin kullanlan yerleim seklidir. (tekrarlve srekli tip prosesler)

Yerleim bir yada birka benzer rnn retim srecine

gre yaplr retim yada montaj hatlar Hizmet retiminde daha az rastlanan bir yerleim ekli gc ve ekipmann iin yksek kullanm oran salar Bozulmalar yksek maliyetli

Sabit yollu materyal tama sistemleri, rneinkonveyr kullanlr U ekilli yerleimlerde mmkn

Daha kompakt iler aras iletiim daha iyi

Daha esnek ii kullanm

Temel Yerleim Tipleri


17/59

Ham maddeveya mteri

Tamamlanmpara

Malzemeve/veyaigc

stasyon1

Tekrarl ve srekli sreler iin kullanlr

rne Gre Yerleim

stasyon2

stasyon3

stasyon4

Malzemeve/veyaigc

Malzemeve/veyaigc

Malzemeve/veyaigc


18/59

1 2 3 4

5

6

78910

Giri

k

iler

U-tipi retim Hatt


19/59

Yksek oranda kt Dk birim maliyet

zellemi igc, eitim gereksiniminin

azl Dk malzeme tama maliyeti

i ve ekipmann yksek kullanm oran

Belirlenmi i sras ve izelgeleme

Rutin stok kontrol, muhasebe ve satnalma

rne Gre YerleiminAvantajlar


20/59

Skc tekrarl iler, iinin ilerlemesi iin az frsatolmas ii motivasyonunu drebilir.

Dk Yetenekli iiler ekipman ynetemeyebilirveya kt kalitesini salayamaz

Hacimsel deiikliklere kar esnek deildir.

Bir arza yada ii yokluu nedeniyle hat kolaylkladurabilir

nleyici bakm ihtiyac ve yedek para stoklamagerei

Bireysel ktya bal tevik primi sistemiuygulanamaz

rne Gre YerleiminDezavantajlar


21/59

Temel Yerleim Tipleri

Srece gre yerleim eitlilik gsteren prosesler iin kullanlan yerleim biimi.

(Atlye ve parti tipi prosesler) Yerleim ayn yada benzer ilerin yapld fonksiyonel

gruplara gre olur. rn; Matkaplar, frezeler, presler gruphalinde ayr yerlerde. Serbest yollu materyal tama sistemleri kullanlr (rn,

forklift) Genel amal makineler

Hizmet sistemlerinde yaygn (rn; okullar, araba tamirmerkezi, hastaneler) Dk kullanm oranlar


22/59

Blm A

Blm B Blm D

Blm C

Blm F

Blm E

Kesikli sreler iin kullanlrAtlye veya parti tipi sreler

Srece gre yerleim(fonksiyonel)

Srece Gre Yerleim


23/59

stasyonu

1

rne gre yerleim(ardk)

Rutin sreler iin kullanlrRutin veya srekli sreler

rne Gre Yerleim

stasyonu

2

stasyonu

3


24/59

Sistem eitli sre gereksinimleriniyerine getirebilir.

Donanm arzalarna kar o kadar

hassas deildir. Kullanlan genel amal donanmn satnalnma maliyeti daha dktr.

Sre admlarnn bamll daha az Bireysel tevik pirimi sistemi

uygulanabilir.

Srece Gre Yerleimin Avantajlar


25/59

Sre ii stok maliyetleri yksek olabilir Rotalama ve izelgeleme gtr

Ekipman kullanm oranlar dktr

Malzeme tama yavatr ve etkin deildir. eitlilii ve karmakl denetim

glne sebep olur

Her mteri veya rn iin zel dikkatgerektirir

Muhasebe ve satn almalar dahakomplekstir.

Srece Gre YerleiminDezavantajlar


26/59

Sabit Pozisyonlu rne GreYerleim

Sabit Pozisyonlu rne gre Yerleim: rnveya projenin sabit olduu, iiler, malzemeler,ve donanmn ihtiya olan yere tand

yerleim tipidir.(proje tipi) rnn doas gerei bu tip yerleim gereklidir. Arlk

Boyut

Hacim Geni inaat projeleri, iftilik, yangn sndrme, petrol

kuyusu ama v.b.


27/59

Deiik rnleri retebileceimiz esnek birretim sistemi, ama ayn zamanda yksekkt ve dk maliyet amalanr

1. Hcresel retim Benzer ilem gerektiren rnlerin ilendii

makinelerin bir hcrede topland yerleim biimi Benzer rnleri reten, daha kk makinelerden

olumu minyatr bir atlye ki nemeli karakteristik

Kalplarn bir dakikada deitirilmesi Doru byklkteki ekipman

Hibrid sistemler


28/59

Hcresel Yerleimler

Hcresel retim iin grup Teknolojisi; Benzer tasarmveya imalat karakteristiklerine sahip para aileleriningruplanmas

Grsel kontrol Tasarm ve retim bilgilerinin incelenmesi retim sre ak analizi (Fig. 6.9)

2. Esnek retim sistemleri; Tam otomatize olmuhcresel retim sistemlerdir Bilgisayar kontrol, otomatik malzeme tama sistemi Robotlar 3-4 makineden bir dzineden fazla makineye kadar


29/59

Figure 6-9


30/59

Boyut Fonksiyonel HcreselBlmler aras hareket ok Az

Hareket mesafeleri Daha uzun Daha ksa

Hareket yollar Deiken Sabit

Bekleme zamanlar Daha uzun Daha ksa

retim zaman Daha yksek Daha az

Sre ii i miktar Daha yksek Daha dk

Denetim gl Daha yksek Daha dk

izelgelemekarmakl

Daha yksek Daha dk

Donanm kullanmoran

Daha dk Daha yksek

Fonksiyonel Yerleime KarHcresel Yerleim


31/59

DiAma

Dvme Matkap

Torna

Talama

Isllem

Montaj

111

333

222

444

222111444

11133311112222

222

3333

111

444111

3

33333333

44444

333333

22222

Srece Gre Yerleim


32/59

-1111 -1111

222222222 - 2222

Mon

taj

3333333333 - 3333

44444444444444 - 4444

Torna

Torna

Dvme

Dvme

Pres

Pres

Matkap

Matkap

Matkap

Isllem

Isllem

Isllem

DiAma

DiAma

Tala.

Tala.

Hcresel malata Gre Yerleim


33/59

Depo ve stok yerleimleri rn sipari skl rnler aras korelasyon Koridor says genilii, raflarn bykl Zaman zaman envanter karma ihtiyac

Sat maazalar yerleimi Mterileri alma tevik edici yerleim Zincir halinde olan firmalar her maazada ayn yerleimi

kullanr Ofis yerleimleri

Katlarn ak yerini elektronik aka brakmakta

Aklk politikas gerei duvarlar yerini dk seviyeliayrmlara brakmakta. Hizmet sistemlerinin yerleimi fonksiyonel olduu

kadar da estetik olmaldr

Hizmet Sistemleri iin Yerleim


34/59

Bilgi Gereksinimleri:1. Blmlerin listesi, boyutlar, binannboyutlar

2. aklarnn gsterimi

3. Mevkiler aras mesafe ve birim tamamaiyeti

4. Yatrm miktar5. zel iliki listesi (beraber yada ayr olmas

gereken blmler)6. Elektrik, su ebekesi, giri k noktalar,

ykleme noktalar v.b.

Srece Gre Yerleim Tasarm

rnek 3 (sayfa 260): Tama


35/59

rnek 3 (sayfa 260): Tamamaliyetinin (uzakln) minimize

edilmesiFrom/to

A B C

A 20 40

B 30

C

From/to

1 2 3

1 30 170

2 100

3

Yerler aras uzaklk (m) Blmler aras gnlk i ak

A B C


36/59

rnek 3 (sayfa 260): Tama maliyetinin(uzakln) minimize edilmesi

Yerler Uzaklk Blmler ak

(para/gn)A-B

B-C

A-C

20

30

40

1-3

2-3

1-2

170

100

30

Yerleri uzakla gre kkten bye, blmleri i aknagre bykten ke srala

ak x uzakl minimize etmek iin1-3 A-B ye ata, 2 yi de C ye ata1 mi A ya, 3 m A ya?

k 3 ( f 260) T


37/59

1 3 2

30

170 100

A B C

rnek 3 (sayfa 260): Tamamaliyetinin (uzakln) minimize

edilmesi

Tama maliyeti 1$ paraxmetre ise;Toplam tama = 30x40 + 170x20 + 100x30 = 7600 paraxmetre

= 7600x1 dolar/gn


38/59

rnek 4: Yaknlkdeerlendirmesine gre yerleim

Sadece i akn deil bir ok faktr (ortak ekipman, personelkullanm, iletiim ihtiyac, gvenlik v.b.) gz nne alan biryaknlk deerlendirmesi. Uzmanlardan toplanan bilgiye dayanr


39/59


Bu alt departman 2x3 lk blok yerleime ata.

Kritik deerlendirmeler A ve Xdeerlendirmeleridir. A ve X ilikileri srala;

A ; 1-2, 1-3, 2-6, 3-5, 4-6, 5-6X ; 1-4, 3-6, 3-4

A tr ilikilere gre bir gurup olutur. (En ok A

ilikisi olan departmanla bala)

6

4

5

2 6

4

5

2

3

1


40/59


X ilikilerini grafik olarak gster

A ya gre gruplama X leri ayrmal, bu rnektesorun yok bu adan

En son yerleim yaplrken daha dk seviye

ilikilerde gz nne alnmal.

34

1

6

6

4

5

2

3

1

1 2 6

3 5 4


41/59

Hat dengeleme bir rnn retim srecindekiadmlarn i istasyonlarna atanmas ve bu

yaplrken her i istasyonunun yaklak olarakeit zaman gereksinimi olmasnn salanmasdr.

rne gre yerleimin tasarm:Hat dengeleme


42/59

Dng zaman bir birim rnn

i istasyonlarnda geirdiimaksimum sredir. Bir baka deyilehattn sonunda kan iki rnarasnda geecek sredir.

Dng zaman


43/59

D

OT=time)(cyclezamandnggerekliiinD=CT

hzktstenen=D

time)(operatingzamanivardiyayadaGnlkOT

CTOT=oranCikti

=

kt Oran


44/59

suresitoplamaddmlar=t

CT

t)(=N

Minimum gerekli istasyon says


45/59

ncelik diyagram: Hat dengelemede kullanlan iadmlarn ve srasn gsteren diyagram

A Simple Precedence

Diagrama b

c d e

0.1 min.

0.7 min.

1.0 min.

0.5 min. 0.2 min.

Figure 6.11 ncelik diyagram


46/59

Figure 6.10 daki ilem admlarn istasyonuna atayalm.

Dng zaman 1 dakika olsun lem admlarn en ok takip edenadm olandan en az olana doru ata

rnek1: Montaj hatt dengeleme


47/59

i istasyonuKalan zaman

Atanabiliradm

Atananadm Kalan zaman

istasyon bozaman

1 1.00.9

0.2

a, cc

none

ac

-

0.90.2

0.2

2 1.0 b b 0.0 0.0

3 1.0

0.5

0.3

d

e

-

d

e

-

0.5

0.3 0.3

0.5

rnek 1 zm


48/59

100

(N)(CT)

zamanbostoplam=zamanbos% x

Etkinlik = 1 % bo zaman

Yzde bo zaman

H t d l d i l


49/59

admlarn en ok takip eden adm olanagre sralamak

admn takip eden admlar say

admlarn en fazla pozisyon arlnagre sralamak.

Bir admn pozisyon arl o admn ve takip

eden tm admlarn ilem srelerinin toplamdr.

Hat dengelemede sezgiselkurallar


50/59

rnek 2

Adm Takipedenadm

Admsresi

(dak)

A

BC

D

EFG

H

B

ED

F

FGH

son

0.2

0.20.8

0.6

0.31.00.4

0.3

-ncelik diyagramn iziniz

-Gnde 8 saat allyor vegnde 400 birim isteniyorsa

dng zamann bulunuz

-Gerekli en kk istasyonsaysn bulunuz

-En fazla takip eden admkuralna gre admlar istasyonlarna ataynz

- % bo zaman hesaplaynz


51/59


52/59

rnek 2: s istasyonlar atamas

istasyon Kalansre

atanabilir

Kalansreyeuygun

atanan Kalansre

Bozaman

1 1,2

1,00,2

0

a,c

c,bb,d

e,d

a,c

c,bb

-

a(0,2)

c(0,8)b(0,2)

-

1,0

0,20

- 0

2 1,20,6

0,3

e,de

f

e,de

-

d(0,6)e(0,3)

-

0,60,3

0,3


53/59


54/59

Station 1 Station 2 Station 3 Station 4

a b e

fd

g hc

rnek 2; zm

% bo zaman = 1,0/ (4x1,2) x100 = % 20,83Etkinlik = 100 20,83 = % 79,17


55/59

c d

a b e

f g h

0.2 0.2 0.3

0.8 0.6

1.0 0.4 0.3

rnek 2: pozisyon arlklar

0.30.71.7

2.02.22.4

2.33.1

Pozisyon arlklar


56/59

Pozisyon arlna gre zm

istasyon Kalansre

atanabilir

Kalansreyeuygun

atanan Kalansre

Bozaman

1 1,2

0,40,2

0

a,c

a,db,d

e,d

a,c

ab

-

c(0,8)

a(0,2)b(0,2)

-

0,4

0,20

- 0

2 1,20,6

0,3

e,de

f

e,de

-

d(0,6)e(0,3)

-

0,60,3

0,3


57/59

Pozisyon arlna gre zm

istasyon Kalansre

atanabilir

Kalansreyeuygun

atanan Kalansre

Bozaman

3 1,2

0,2

f

g

f

-

f(1,0)

-

0,2

0,24 1,2

0,8

0,5

g

h

-

g

h

-

g(0,4)

h(0,3)

-

0,8

0,5

0,5

Toplam = 1,0


58/59

1 min.2 min.1 min.1 min.30/hr. 30/hr. 30/hr. 30/hr.

darboaz

Darboaz istasyon


59/59

Paralel istasyon

1 min.

2 min.

1 min.1 min.60/hr.

30/hr. 30/hr.

60/hr.

2 min.

30/hr.30/hr.

Parallel Workstations

Documents

Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2