การร�กษาภาวะต่อมไทรอยด์�ท�างานเก�นด์�วยสารก�มม�นต่ร�งส�ไอโอด์�น

รศ. นพ. จร�ญศ�กดิ์�� สมบู�รณ์�พร

ภาวะพิ�ษจากไทรอยด์� (Thyrotoxicosis) หมายถึ�ง กลุ่��มอาการทางชี�วเคม� สร�ว�ทยา แลุ่ะทางคลุ่�น�กท�%เป็'นผลุ่เน)%องมาจากอว�ยวะต่�าง ๆ ต่อบูสนองต่�อระดิ์�บูฮอร�โมนไทรอยดิ์�ท�%ส�งขึ้�0น โดิ์ยท�%วไป็ ภาวะน�0ม�กจะเก�ดิ์จากการม�ต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานมากเก�นกว�าป็กต่�

ภ า ว ะ ต่ อ ม ไ ท ร อ ย ด์� ท�า ง า น เ ก� น

(Hyperthyroidism) หมายถึ�ง ภาวะท�%ม�การสร3างแลุ่ะหลุ่�%ง ฮอร�โมนไทรอยดิ์�ออกมาจากต่�อมไทรอยดิ์�มากขึ้�0นกว�าป็กต่� ดิ์�งน�0นค2าว�า ภาวะพ�ษจากไทรอยดิ์� แลุ่ะ ภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�น จ�ง“ ” “ ”

ม�ความหมายไม�เหม)อนก�น แม3ว�าผ�3ป็5วยส�วนใหญ�ท�%ม�ภาวะพ�ษจากไทรอยดิ์�จะม�ภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�น แต่�ผ�3ป็5วยท�%ภาวะพ�ษจากไทรอยดิ์�บูางราย ท�%เก�ดิ์จากโรคต่�อมไทรอยดิ์�อ�กเสบู หร)อจากการไดิ์3ร�บูฮอร�โมนไทรอยดิ์�จากภายนอกร�างกายมากเก�นไป็ ก7ไม�ไดิ์3ม�ภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�น

โรคเกรฟส� (Graves’ disease)กลุ่��มอาการท�% เก�ดิ์จากภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2า งานเก�น จะ

ป็ระกอบูดิ์3วยลุ่�กษณ์ะทางคลุ่�น�ก ทางสร�รว�ทยา แลุ่ะทางชี�วเคม� ท�%เป็'นผลุ่จากการต่อบูสนองขึ้องเน)0 อเย)% อต่�าง ๆ ต่�อการสร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�ท�%มากขึ้�0น โรคเกรฟส�เป็'นโรคท�%เป็'นสาเหต่�ท�%พบูบู�อยท�%ส�ดิ์ขึ้องภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นในคนอาย�ต่2%ากว�า 40 ป็9 ป็:จจ�บู�นถึ)อว�าโรคเกรฟส�เป็'นโรคภ�ม�ต่3านต่นเองโรคหน�%ง แต่�การว�น�จฉั�ยโรคในผ�3

1

ป็5วยบูางรายอาจท2าไดิ์3ยาก เพราะอาจต่รวจไม�พบูสารภ�ม�ค�3มก�นต่3านต่นเอง

การดิ์2าเน�นโรคแลุ่ะความร�นแรงขึ้องโรคในผ�3ป็5วยโรคเกรฟส�ท�%ไม�ไดิ์3ร�บูการร�กษาจะเป็'นไป็ไดิ์3หลุ่ายแบูบู ผ�3ป็5วยบูางรายจะม�อาการอย��ต่ลุ่อดิ์ ขึ้ณ์ะท�%บูางรายอาจม�ระยะโรคสงบู สลุ่�บูก�บูชี�วงโรคเก�ดิ์โรคกลุ่�บู (relapse) อย�างไรก7ต่าม ผ�3ป็5วยโรคเกรฟส�ม�แนวโน3มท�%จะดิ์2า เ น� น โ ร ค ขึ้�0 น ส� ดิ์ ท3 า ย โ ดิ์ ย เ ขึ้3 า ส�� ภ า ว ะ ขึ้ า ดิ์ ไ ท ร อ ย ดิ์� (hypothyroidism) พบูว�าผ�3ป็5วยโรคเกรฟส�ส�วนใหญ�ท�%เคยไดิ์3ร�บูการร�กษาดิ์3วยยาต่3านไทรอยดิ์�จนหาย แลุ่ะอย��ในภาวะฮอร�โมนไทรอยดิ์�ป็กต่�นานมากกว�า 10 - 15 ป็9 จะม�ลุ่�กษณ์ะทางจ�ลุ่กายว�ภาคขึ้องต่�อมไทรอยดิ์�คลุ่3ายก�บูโรคต่�อมไทรอยดิ์�อ�กเสบูฮาชี�โมโต่ ดิ์�งน�0นการม�ต่�อมไทรอยดิ์�อ�กเสบูเร)0อร�งร�วมดิ์3วยในผ�3ป็5วยโรคเกรฟส�อาจจะเป็'นสาเหต่�ท�%ส2าค�ญขึ้องการดิ์2าเน�นโรคไป็ส��ภาวะท�%ต่�อมไทรอยดิ์�ไม�สามารถึสร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�ไดิ์3เพ�ยงพออ�กต่�อไป็

หลั�กการว�น�จฉั�ยโรคเกรฟส�โดิ์ยท�%วไป็ การว�น�จฉั�ยโรคเกรฟส�จะอาศ�ยขึ้�0นต่อนหลุ่�ก 2 ขึ้�0นต่อน ค)อ1) การว�น�จฉั�ยว�าผ�3ป็5วยม�ภาวะฮอร�โมนไทรอยดิ์�ท�%มากกว�าป็กต่�2) การสน�บูสน�นว�าสาเหต่�ขึ้องฮอร�โมนไทรอยดิ์�ท�%มากกว�าป็กต่�น�0นเป็'นจากโรคเกรฟส� การว�น�จฉั�ยโรคเกรฟส�โดิ์ยท�%วไป็ ม�กอาศ�ยอาการแลุ่ะอาการ

แสดิ์งทางคลุ่�น�กขึ้องต่�อมไทรอยดิ์�ท�%โต่ อาการผ�ดิ์ป็กต่�ทางต่า ร�วมก�บูอาการขึ้องภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นเป็'นหลุ่�ก ร�วมก�บูการต่รวจหาระดิ์�บูฮอร�โมนไทรอยดิ์�แลุ่ะ TSH ในเลุ่)อดิ์เพ)%อย)นย�นภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�น โดิ์ยท�%วไป็จะพบูว�าระดิ์�บู T3 แลุ่ะ T4 ในเลุ่)อดิ์ส�งขึ้�0น แลุ่ะระดิ์�บู TSH ในเลุ่)อดิ์ต่2%าลุ่ง แม3ว�าบูางคร�0งจะพบูว�าผ�3ป็5วยม�ระดิ์�บู T3 ส�งเพ�ยงอย�างเดิ์�ยว ขึ้ณ์ะท�%ระดิ์�บู T4 ป็กต่� ท�%เร�ยกว�าภาวะ

2

พ�ษจาก T3 (T3 toxicosis) ความผ�ดิ์ป็กต่�ขึ้องระดิ์�บูฮอร�โมนในเลุ่)อดิ์ลุ่�กษณ์ะดิ์�งกลุ่�าวน�0 บู�งบูอกถึ�งภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นแบูบูป็ฐมภ�ม� ในกรณ์�ท�%ไม�พบูความผ�ดิ์ป็กต่�ทางต่าหร)ออาการแลุ่ะอาการแสดิ์งทางต่าม�ความร�นแรงเพ�ยงเลุ่7กน3อยหร)อไม�ชี�ดิ์เจน ควรจะต่รวจแยกโรคอ)%นท�%อาจเป็'นสาเหต่�ขึ้องภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นออกไป็ดิ์3วย นอกจากน�0นในผ�3ป็5วยส�งอาย� แทนท�%จะม�อาการแบูบูท2างานมากเก�น (hyperactive) อาจพบูลุ่�กษณ์ะอาการแบูบูไร3อารมณ์� (apathy) ไดิ์3 ซึ่�%งในผ�3ป็5วยกลุ่��มน�0ม�กจะม�อาการทางกลุ่3ามเน)0อ แลุ่ะห�วใจแลุ่ะหลุ่อดิ์เลุ่)อดิ์เดิ์�น ดิ์�งน�0นผ�3ป็5วยส�งอาย�ท�กรายท�%ม�ภาวะห� ว ใ จ ลุ่3 ม เ ห ลุ่ ว (heart failure) ห ร) อ ห� ว ใ จ เ ส� ย จ� ง ห ว ะ (arrhythmia) ท�%ไม�ทราบูสาเหต่� ควรไดิ์3ร�บูการต่รวจหาสาเหต่�ท�%อาจเป็'นจากความผ�ดิ์ป็กต่�ขึ้องต่�อมไทรอยดิ์�ดิ์3วยเสมอ

เน)%องจากอาการแลุ่ะอาการแสดิ์งขึ้องภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นม�ไดิ์3หลุ่ากหลุ่าย แม3 กระท�%งผ�3ป็5วยท�%ม�อาการร�นแรงก7อาจไดิ์3ร�บูการจะว�น�จฉั�ยท�%ผ�ดิ์พลุ่าดิ์ไดิ์3 ดิ์�งน�0นจ�งแพทย�ควรซึ่�กป็ระว�ต่�แลุ่ะต่รวจร�างกายอย�างลุ่ะเอ�ยดิ์ โดิ์ยเฉัพาะอย�างย�%งในผ�3ป็5วยส�งอาย�ท�%มาดิ์3วยภ า ว ะ พ� ษ จ า ก ไ ท ร อ ย ดิ์� แ บู บู ไ ร3 อ า ร ม ณ์� (apathetic

thyrotoxicosis) เพ)%อป็>องก�นการว�น�จฉั�ยท�%ลุ่�าชี3าแลุ่ะการร�กษาท�%ไม�เหมาะสม

หลั�กการร�กษาโรคเกรฟส�เน)%องจากในป็:จจ�บู�นย�งไม�สามารถึให3การร�กษาโรคเกรฟส�โดิ์ย

การเป็ลุ่�%ยนแป็ลุ่งจ�น (gene) หร)อแก3ไขึ้ความผ�ดิ์ป็กต่�ท�%ระบูบูภ�ม�ค�3มก�นโดิ์ยเฉัพาะ ป็ระกอบูก�บูการร�กษาโดิ์ยการกดิ์ภ�ม�ค�3มก�นท�%วไป็จะม�ผลุ่ท2าให3เก�ดิ์ภาวะแทรกซึ่3อนหลุ่ายป็ระการต่ามมาไดิ์3 ดิ์�งน�0นการร�กษาผ�3ป็5วยโรคเกรฟส�ในป็:จจ�บู�นจ�งม��งท�%จะลุ่ดิ์ความสามารถึขึ้องต่�อมไทรอยดิ์�ในการสร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�เป็'นหลุ่�ก โดิ์ยอาจแบู�งว�ธี�การร�กษาต่ามกลุ่ไกเป็'น 2 ว�ธี� ไดิ์3แก�

3

1.ว�ธี�การร�กษาแบบก�าจ�ด์เน&'อไทรอยด์� ก า ร ร�ก ษ า แ บู บู ก2า จ� ดิ์ เ น)0 อ ไ ท ร อ ย ดิ์� (ablation

treatment) หมายถึ�ง การร�กษาท�%ม�จ�ดิ์ป็ระสงค�เพ)% อก2าจ�ดิ์เน)0 อต่�อมไทรอยดิ์�เพ)%อให3เหลุ่)อเน)0อต่�อมไทรอยดิ์�ลุ่ดิ์ลุ่ง ท2าให3ความสามารถึในการสร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�โดิ์ยรวมลุ่ดิ์ลุ่ง ระดิ์�บูฮอร�โมนไทรอยดิ์�ในเลุ่)อดิ์จ�งลุ่ดิ์ลุ่ง ว�ธี�การร�กษาแบูบูน�0ไดิ์3แก� ว�ธี�การผ�าต่�ดิ์ต่�อมไทรอยดิ์� แลุ่ะการให3สารก�มม�นต่ร�งส�ไอโอดิ์�น (131I)

2.ว�ธี�การร�กษาแบบไมได์�ก�าจ�ด์เน&'อไทรอยด์� การร�กษาแบูบูไม�ไดิ์3ก2า จ�ดิ์เน)0 อไทรอยดิ์� (Non-ablation

treatment) หมายถึ�งการร�กษาท�%ไม�ไดิ์3ก2าจ�ดิ์หร)อท2าลุ่ายเน)0อต่�อมไทรอยดิ์� แต่�อาศ�ยกลุ่ไกท�%ไป็ลุ่ดิ์การท2างานขึ้องต่�อมไทรอยดิ์� เพ)%อให3ต่�อมสร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�ไดิ์3ลุ่ดิ์ลุ่ง หร)ออาศ�ยกลุ่ไกขึ้องการลุ่ดิ์การออกฤทธี��ขึ้องฮอร�โมนไทรอยดิ์�ต่�อเน)0อเย)%อส�วนป็ลุ่าย ว�ธี�การร�กษาแบูบูน�0ไดิ์3แก� การให3ยาต่3านไทรอยดิ์�กลุ่��มต่�าง ๆ

ป็:จจ�บู�นจ�ดิ์ม��งหมายขึ้องการร�กษาโรคเกรฟส�ค)อ การท2าให3ผ�3ป็5วยเขึ้3าส��ภาวะฮอร�โมนไทรอยดิ์�ป็กต่� แลุ่ะให3อย��ในภาวะน�0นานท�%ส�ดิ์ การจะเลุ่)อกว�าจะใชี3ว�ธี�การร�กษาแบูบูใดิ์จ�งจะดิ์�ท�%ส�ดิ์ ย�งเป็'นท�%ถึกเถึ�ยงก�นมาจนป็:จจ�บู�น อย�างไรก7ต่าม ป็:จจ�ยท�%ควรจะพ�จารณ์าในการเลุ่)อกว�ธี�การร�กษาโดิ์ยท�%วไป็ ไดิ์3แก� อาย�ขึ้องผ�3ป็5วย เพศ ภาวะการต่�0งครรภ� ขึ้นาดิ์ขึ้องต่�อมไทรอยดิ์� ความร�นแรงขึ้องโรค ความต่3องการขึ้องผ�3ป็5วย ภาวะร�วมทางศ�ลุ่ยกรรมหร)ออาย�รกรรม ค�าใชี3จ�าย ความสะดิ์วก เคร)%องม)ออ�ป็กรณ์�ในการร�กษาท�%ม�อย��ในแต่�ลุ่ะโรงพยาบูาลุ่ การต่อบูสนองต่�อการร�กษาในชี�วงต่3น ต่ลุ่อดิ์จนป็ระสบูการณ์�ในการร�กษาแต่�ลุ่ะว�ธี�ขึ้องแพทย�ผ�3ร �กษา

การร�กษาด์�วยยาต่�านไทรอยด์�

4

การให3ยาต่3านไทรอยดิ์�ในผ�3ป็5วยโรคเกรฟส� ม�หลุ่�กการดิ์�งน�0 1) ย�บูย�0งการท2างานขึ้องต่�อมไทรอยดิ์� โดิ์ยกลุ่ไกหลุ่�ก 2

ว�ธี� ค)อ ก. ย�บูย�0งการสร3างแลุ่ะการหลุ่�%งฮอร�โมนไทรอยดิ์�จากต่�อม

ไทรอยดิ์� ขึ้. ลุ่ดิ์สารภ�ม�ค�3มก�นต่�อต่�อมไทรอยดิ์� 2) ลุ่ดิ์ความแรงขึ้องขึ้องการออกฤทธี��ขึ้องฮอร�โมนไทรอยดิ์�ท�%เน)0อเย)%อส�วนป็ลุ่าย โดิ์ยกลุ่ไกการลุ่ดิ์กระบูวนการดิ์�ไอโอดิ์�เนชี�นท�%จะใชี3เป็ลุ่�%ยนฮอร�โมน T4 เป็'น T3

ยาท�%ให3เพ)%อหว�งผลุ่ต่3านไทรอยดิ์�ต่ามหลุ่�กการดิ์�งกลุ่�าว อาจแบู�งไดิ์3เป็'น 2 ป็ระเภท ค)อ 1) ยาหลุ่�ก ไดิ์3แก� ยาในกลุ่��มในกลุ่��มไทโอนาไมดิ์� เชี�น propylthiouracil (PTU) แลุ่ะ methimazole (MMI)

2) ยารอง ไดิ์3แก� ยาในกลุ่��มยาต่3านเบูต่า ยาลุ่�เท�ยม แลุ่ะไอโอดิ์�น ก า ร ใ ช้� ส า ร ก� ม ม� น ต่ ร� ง ส� ไ อ โ อ ด์� น (Radioactive iodine, 131I)

การร�กษาโรคเกรฟส�ดิ์3วย 131I จ�ดิ์เป็'นการร�กษาแบูบูก2าจ�ดิ์เน)0อไทรอยดิ์�ป็ระเภทหน�%ง นอกเหน)อจากการร�กษาดิ์3วยการผ�าต่�ดิ์ต่�อมไทรอยดิ์� แต่�แทนท�%จะใชี3ม�ดิ์ผ�าต่�ดิ์ ก7ใชี3ผลุ่ขึ้องการท2าลุ่ายเซึ่ลุ่ลุ่�ต่�อมไทรอยดิ์�จากร�งส�แทน เน)%องจากต่�อมไทรอยดิ์�ม�ค�ณ์สมบู�ต่�ในการจ�บูสารไอโอดิ์�นเขึ้3าไป็ในต่�อมเพ)%อน2าไป็สร3างเป็'นฮอร�โมนไทรอยดิ์� จ�งอาศ�ยค�ณ์สมบู�ต่�น�0 ใชี3ไอโอดิ์�นก�มม�นต่ร�งส�ท�%สามารถึป็ลุ่�อยร�งส�เบูต่าไดิ์3มาใชี3ร�กษาผ�3ป็5วย ร�งส�เบูต่าเป็'นร�งส�ท�%สามารถึท2าให3เก�ดิ์ไอโอไนเซึ่ชี�น (ionization) ขึ้องโมเลุ่ก�ลุ่ต่�าง ๆ ท�%เป็'นส�วนป็ระกอบูขึ้องเซึ่ลุ่ลุ่� แลุ่ะเป็'นผลุ่ท2าให3เก�ดิ์การต่ายขึ้องเซึ่ลุ่ลุ่�ต่ามมา ไอโอดิ์�นก�มม�นต่ร�งส�ท�%ม�ค�ณ์สมบู�ต่�ดิ์�งกลุ่�าวน�0ไดิ์3แก� 131I หร)อท�%คนท�%วไป็น�ยมเร�ยกก�นว�า น20าแ“

ร�”

5

เน)%องจากม�ป็:จจ�ยหลุ่ายป็ระการท�%ม�อ�ทธี�พลุ่ต่�อผลุ่การร�กษาดิ์3วย 131I ซึ่�%งม�ท�0งป็:จจ�ยท�%ควบูค�มไดิ์3แลุ่ะป็:จจ�ยท�%ควบูค�มไม�ไดิ์3 ท2าให3ผลุ่การร�กษาดิ์3วย 131I ไม�สามารถึคาดิ์เดิ์าหร)อท2านายไดิ์3แน�นอน ผ�3ป็5วยบูางรายอาจหายจากภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นไดิ์3ภายหลุ่�งการร�กษาดิ์3วย 131I เพ�ยงคร�0งเดิ์�ยว ขึ้ณ์ะท�%ผ�3ป็5วยบูางรายอาจจะต่3องไดิ์3ร�บู 131I

มากกว�าหน�%งคร�0ง นอกจากน�0นผ�3ป็5วยม�โอกาสจะเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�ภายหลุ่�งการร�กษาไดิ์3บู�อยกว�าการร�กษาดิ์3วยว�ธี�อ)%น ๆ แม3จะม�ขึ้3อดิ์3อยหร)อขึ้3อจ2าก�ดิ์บูางป็ระการดิ์�งกลุ่�าว แต่�การร�กษาดิ์3วย 131I ก7ม�ขึ้3อดิ์�หลุ่ายป็ระการเชี�นก�น เชี�น สะดิ์วก เส�ยค�าใชี3จ�ายไม�มาก ม�ป็ระส�ทธี�ภาพในการร�กษาดิ์� แลุ่ะค�อนขึ้3างป็ลุ่อดิ์ภ�ย

การผ่าต่�ด์ต่อมไทรอยด์� การผ�าต่�ดิ์ต่�อมไทรอยดิ์� จ�ดิ์เป็'นการร�กษาแบูบูก2า จ�ดิ์เน)0 อ

ไทรอยดิ์�ว�ธี�หน�%งเชี�นเดิ์�ยวก�บูการร�กษาดิ์3วย 131I ม�ว�ต่ถึ�ป็ระสงค�เพ)%อลุ่ดิ์ป็ร�มาณ์เน)0อไทรอยดิ์�ลุ่ง ท2าให3ต่�อมสร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�ลุ่ดิ์ลุ่ง ขึ้ณ์ะเดิ์�ยวก�นก7จะเหลุ่)อเน)0อไทรอยดิ์�ไว3บูางส�วน เพ)%อให3สร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�ต่�อในระดิ์�บูท�%พอดิ์� ไม�มากหร)อน3อยเก�นไป็ เน)%องจากถึ3าเน)0อไทรอยดิ์�ย�งเหลุ่)ออย��มากเก�นไป็ ก7จะย�งสามารถึสร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�ออกมามากกว�าป็กต่�อย�� ผ�3ป็5วยก7จะไม�หายจากอาการไทรอยดิ์�เป็'นพ�ษ หร)อถึ3าม�สารภ�ม�ค�3มก�นมากระต่�3นต่�อมไทรอยดิ์�ให3ท2างานมากขึ้�0นอย��อ�ก ผ�3ป็5วยก7อาจจะย�งม�อาการไทรอยดิ์�เป็'นพ�ษอ�กไดิ์3 แต่�ถึ3าเหลุ่)อเน)0 อไทรอยดิ์�ไว3น3อยเก�นไป็ ผ�3ป็5วยก7จะเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�

ส2าหร�บูว�ธี�การผ�าต่�ดิ์น�0นม�ดิ์3วยก�นหลุ่ายว�ธี� เชี�นการต่�ดิ์ต่�อมไทรอยดิ์�เก)อบูหมดิ์ (subtotal thyroidectomy) การต่�ดิ์ต่�อมไทรอยดิ์�ขึ้3างหน�%งเก)อบูหมดิ์แลุ่ะต่�ดิ์ต่�อมไทรอยดิ์�อ�กขึ้3างหน�%งออกห ม ดิ์ (subtotal resection with contralateral

hemithyroidectomy) แลุ่ะการต่�ดิ์ต่�อมไทรอยดิ์�ท�0งหมดิ์ (total

thyroidectomy) ซึ่�%งม�ขึ้3อดิ์�แลุ่ะขึ้3อดิ์3อยแต่กต่�างก�น แม3ว�าว�ธี�การ

6

ร�กษาโรคเกรฟส�ดิ์3วยการผ�าต่�ดิ์จะเป็'นว�ธี�ท�%เลุ่)อกใชี3ก�นน3อยท�%ส�ดิ์ในป็:จจ�บู�น แต่�ถึ3าท2าโดิ์ยศ�ลุ่ยแพทย�ท�%ม�ความชี2านาญ ม�กจะให3ผลุ่การร�กษาเป็'นท�%น�าพอใจ โอกาสท�%จะเก�ดิ์ภาวะแทรกซึ่3อนต่�าง ๆ ม�ไดิ์3น3อยมาก

การร�กษาท�0ง 3 ว�ธี�ม�ขึ้3อดิ์�แลุ่ะขึ้3อเส�ยแต่กต่�างก�น จ�งจ2าเป็'นต่3องเลุ่)อกให3เหมาะสมก�บูผ�3ป็5วยแต่�ลุ่ะราย แลุ่ะแพทย�ควรอธี�บูายให3ผ�3ป็5วยทราบูขึ้3อดิ์�แลุ่ะขึ้3อเส�ยขึ้องการร�กษาแต่�ลุ่ะว�ธี� เพ)%อให3ผ�3ป็5วยม�ส�วนร�วมในการเลุ่)อกว�ธี�การร�กษา

ข้�อม,ลัท�-ควรพิ�จารณาเม&-อจะเลั&อกว�ธี�การร�กษาโรคเกรฟส�การจะเลุ่)อกว�ธี�การร�กษาว�าว�ธี�ใดิ์จะเหมาะสมท�%ส�ดิ์ก�บูผ�3ป็5วยแต่�ลุ่ะ

ราย แพทย�ควรจะม�หน3าท�%ในการให3ขึ้3อม�ลุ่ ส�วนผ�3ป็5วยก7ควรจะม�ส�วนร�วมในการต่�ดิ์ส�นใจเลุ่)อกว�ธี�การร�กษา ส2าหร�บูขึ้3อม�ลุ่ดิ์3านต่�าง ๆ ท�%ควรจะพ�จารณ์าเม)%อจะเลุ่)อกว�ธี�การร�กษาสร�ป็ไว3ดิ์�งน�0

ยาต่�านไทรอยด์�

การผ่าต่�ด์ ไอโอด์�นก�มม�นต่ร�งส�

1. ผ ลุ่ ก า รร�กษา ในระยะยาว

เขึ้3าส��ระยะโรคสงบูในร3อยลุ่ะ 20-50 ขึ้องผ�3ป็5วย

หายเร7ว ถึ3าต่�ดิ์เน)0อไทรอยดิ์�ออกมากก7ม�โอกาสเก�ดิ์ภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นกลุ่�บูเป็'นซึ่20าไดิ์3น3อย

ไดิ์3ผลุ่ดิ์�ในชี�วง 3 เดิ์)อนหลุ่�งร�กษา โดิ์ยเฉัพาะอย�างย�%งถึ3าให3ในขึ้นาดิ์ส�ง

2. การต่3องร�บูเขึ้3าอย�� โรงพยาบูาลุ่

เ ฉั พ า ะ ก ร ณ์� เ ก� ดิ์ภ า ว ะ ไ ท ร อ ย ดิ์� ท�%อ า ก า ร ก2า เ ร� บูร�นแรงแลุ่ะห�วใจลุ่3มเหลุ่ว

จ2าเป็'น เฉัพาะกรณ์�ไดิ์3ร�บูในขึ้นาดิ์ 30 ม�ลุ่ลุ่�ค�ร �ขึ้�0นไป็

3.ความถึ�% ขึ้องการ ต่�ดิ์ต่ามผลุ่การ ร�กษา

จ2าเป็'นต่3องมาร�บูการต่รวจต่�ดิ์ต่ามผลุ่การร�กษาเพ)%อป็ร�บูขึ้นาดิ์ยาให3เหมาะสมค�อนขึ้3างบู�อย

หลุ่�งผ�าต่�ดิ์จ2าเป็'นต่3องมาร�บูการต่รวจต่�ดิ์ต่ามเพ)%อป็ระเม�นว�าย�งม�ภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นอย�� เก�ดิ์การกลุ่�บูเป็'นซึ่20า หร)อเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�

จ2าเป็'นต่3องมาร�บูการต่รวจต่�ดิ์ต่ามต่ลุ่อดิ์ชี�ว�ต่เพ)%อป็ระเม�นการเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�

4. ผลุ่ขึ้3างเค�ยง ม�โอกาสเก�ดิ์ภาวะพ�ษจากยาร3อยลุ่ะ

ม�โอกาสเก�ดิ์ไดิ์3 เชี�น เลุ่)อดิ์ออกหลุ่�งผ�าต่�ดิ์

ผลุ่ขึ้3างเค�ยงม�อาการเพ�ยงเลุ่7กน3อย เชี�น

7

(ชี�%วคราว) 3-4 เชี�น ผ)%น ค�น การกดิ์ไขึ้กระดิ์�ก ภาวะต่�บูอ�กเสบู

การต่�ดิ์เชี)0อ แลุ่ะภาวะแทรกซึ่3อนจากการดิ์มยาสลุ่บู

อาการจากภาวะต่�อมไทรอยดิ์�อ�กเสบู

4. ผลุ่ขึ้3างเค�ยง (ถึาวร)

พบูไดิ์3น3อยมาก พบูไดิ์3น3อยมาก ถึ3าท2าโดิ์ยศ�ลุ่ยแพทย�ท�%ชี2านาญ เชี�น ภาวะขึ้าดิ์พาราไทรอยดิ์� อ�มพาต่ขึ้องเส3นป็ระสาท ร�เคอร�เรนท�ลุ่าร�งเจ�ยลุ่

ม�ขึ้3อม�ลุ่น3อย

5.ภ า ว ะ ขึ้ า ดิ์ไทรอยดิ์� ในระยะยาว

ม�โอกาสเก�ดิ์ไดิ์3น3อยกว�าการร�กษาว�ธี�อ)%น

ม�โอกาสเก�ดิ์ไดิ์3มากหร)อน3อยขึ้�0นอย��ก�บูป็ร�มาณ์เน)0อไทรอยดิ์�ท�%เหลุ่)ออย��หลุ่�งการผ�าต่�ดิ์

ม� โ อ ก า ส เ ก� ดิ์ ไ ดิ์3มากกว�าการร�กษาดิ์3 ว ย ว� ธี� อ)% น โ ดิ์ ยเฉัพาะอย�างย�%งถึ3าให3ในขึ้นาดิ์ส�ง

6.การใชี3ในสต่ร� ต่�0งครรภ�

ให3ไดิ์3ในขึ้นาดิ์ต่2%าท�%ส�ดิ์ท�%จะควบูค�มภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�น โดิ์ยควรเลุ่)อกใชี3ยา PTU

ท2าไดิ์3ในชี�วงการต่�0งครรภ�ในไต่รมาสท�% 2 ถึ3าการร�กษาดิ์3วยยา PTU ไม�ไดิ์3ผลุ่

ห3ามใชี3

นอกจากโรคเกรฟส�แลุ่3ว ย�งม�ภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นอ)%นท�%เหมาะส2าหร�บูการร�กษาดิ์3วย 131I ไดิ์3แก�

1.โ ร ค ค อ พิ อ ก แ บ บ ท อ ก ซิ� ก ม� ลั ต่� โ น ด์, ลั า ร� (Toxic multinodular goiter) ผ�3ป็5วยม�กอย��ในว�ยส�งอาย� แลุ่ะม�กจะม�ป็ระว�ต่�ม�คอพอกแบูบูต่ะป็�5มต่ะป็A% ามาก�อนเป็'น

เวลุ่านานแต่�ไม�ม�อาการไทรอยดิ์�เป็'นพ�ษ ต่�อมาโนดิ์�ลุ่ (nodule) บูางโนดิ์�ลุ่ในต่�อมไทรอยดิ์�จะท2างานโดิ์ยอ�สระ (autonomous) แลุ่ะสร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�มากขึ้�0น หลุ่�งจากไดิ์3ร�บูป็:จจ�ยกระต่�3นบูางอย�าง เชี�นการไดิ์3ร�บูสารไอโอดิ์�นขึ้นาดิ์ส�ง ท2า ให3ผ�3ป็5วยเก�ดิ์ภาวะพ�ษจากไทรอยดิ์�ต่ามมา โดิ์ยท�%วไป็ ผ�3ป็5วยจะไม�ม�ความผ�ดิ์ป็กต่�ทางต่าหร)อทางผ�วหน�งแบูบูโรคเกรฟส� บูางคร�0งอาจแยกจากโรคเกรฟส�ไดิ์3ยาก โดิ์ยเฉัพาะโรคเกรฟส�ท�%ต่�อมไทรอยดิ์�โต่ลุ่�กษณ์ะคลุ่3ายม�กลุ่�บูย�อย หร)อท�%ม�โคลุ่ดิ์�โนดิ์�ลุ่ (cold nodule) ร�วมอย��ดิ์3วย ซึ่�%งในกรณ์�ดิ์�งกลุ่�าวน�0อาจ

8

จะจ2าเป็'นต่3องอาศ�ยการต่รวจทางห3องป็ฏิ�บู�ต่�การร�วมดิ์3วย เชี�นการต่รวจสแกนต่�อมไทรอยดิ์� เป็'นต่3น

2.โรคทอกซิ�กอะด์�โนมา (Toxic adenoma)

หมายถึ�งภาวะท�%โนดิ์�ลุ่ขึ้องต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานโดิ์ยอ�สระ (autonomous functioning

thyroid nodule, AFTN) โดิ์ยไม�ขึ้�0 นอย��ก�บูระดิ์�บู TSH ท�% มากระต่�3น ในการดิ์2าเน�นโรคระยะแรกขึ้ณ์ะท�%โนดิ์�ลุ่ย�งม�ขึ้นาดิ์เลุ่7ก ผ�3ป็5วยม�กจะย�งไม�ม�ภาวะพ�ษจากไทรอยดิ์�หร)อม�ภาวะพ�ษจากไทรอยดิ์�แบูบูเก)อบูม�อาการ (subclinical thyrotoxicosis) ต่�อมาเม)%อโนดิ์�ลุ่ม�ขึ้นาดิ์ใหญ�ขึ้�0น ท2างานสร3างฮอร�โมนไทรอยดิ์�มากขึ้�0น ก7จะม�ภาวะพ�ษจากไทรอยดิ์�เก�ดิ์ขึ้�0น การแยกจากโรคเกรฟส�ท�%ม�โคลุ่ดิ์�โนดิ์�ลุ่ อาจจะต่3องอาศ�ยการต่รวจสแกนต่�อมไทรอยดิ์�เชี�นก�น

ข้�อห�ามในการร�กษาภาวะไทรอยด์�ท�างานเก�นด์�วย 131I1. ผ�3ป็5วยต่�0งครรภ�2. ผ�3ป็5วยให3นมบู�ต่ร3. ส2าหร�บูผ�3ป็5วย Graves’ ophthalmopathy ท�%ม�อาการย�ง

ไม�คงท�% พบูว�า หลุ่�งจากให3การร�กษาดิ์3วย 131I อาจท2าให3อาการทางต่าก2าเร�บูไดิ์3 จ�งควรพ�จารณ์าแลุ่ะระม�ดิ์ระว�ง

4. ผ�3ป็5วยท�%ม�ค�า radioactive iodine uptake (RAI-U) ต่2%ามาก เพราะจะต่3องให3 131I ป็ร�มาณ์มาก

ต่าราง เปร�ยบเท�ยบข้�อด์�แลัะข้�อเส�ยข้องการร�กษาภาวะต่อมไทรอยด์�ท�างานเก�นด์�วยว�ธี�ต่าง ๆ ก�น

9

การร�กษา ขึ้3อดิ์� ขึ้3อเส�ย ควรใชี3ก�บูผ�3ป็5วยก า ร ใ ช้� ส า รก� ม ม� น ต่ ร� ง ส� (131I)

ห า ย ขึ้ า ดิ์ จ า กโรค ส ะ ดิ์ ว ก ง� า ย ป็ลุ่อดิ์ภ�ย

พ บู ภ า ว ะ ขึ้ า ดิ์ไทรอยดิ์�ฮอร�โมนไดิ์3บู�อย อาจต่3องก�นฮอร�โมนไทรอยดิ์�ไป็ต่ลุ่อดิ์ชี�ว�ต่ ห3ามใชี3ในผ�3ป็5วยต่�0งครรภ� แลุ่ะให3นมบู�ต่ร ไม�เหมาะส2าหร�บูผ�3ป็5วย หร)อมารดิ์าท�%ต่3องดิ์�แลุ่ทารก

เ ห ม า ะ ก� บู ผ�3 ป็5 ว ยส�วนใหญ�

การใช้�ยากลั2มThionamides

พ บู ภ า ว ะ ขึ้ า ดิ์ไทรอยดิ์�ฮอร�โมนน3อย โอกาสท�%จะต่3องก�นฮอร�โมนไทรอยดิ์�ไป็ต่ลุ่อดิ์ชี�ว�ต่ม�น3อย

อาจแพ3ยา อ า จ ม� ผ ลุ่ ขึ้3 า งเค�ยงจากยา ต่3องก�นยานานเป็'นป็9 พ บู อ� ต่ ร า ก า รหายขึ้าดิ์น3อย ต่3องมาพบูแพทย�บู�อย

ใชี3 ไดิ์3 ในผ�3 ป็5 วยต่�0งครรภ�แลุ่ะให3นมบู�ต่ร ผ�3ป็5วยท�%ไม�ต่3องการร�บูการร�กษาดิ์3วย 131I

ผ�3 ป็5 ว ย อ า ย� น3 อ ย อาการไม�ร�นแรงแลุ่ะต่�อมไทรอยดิ์� โต่ไม�มาก

การผ่าต่�ด์ หายจากภาวะไทรอยดิ์�เป็'นพ�ษไดิ์3รวดิ์เร7ว

ส า ม า ร ถึ ลุ่ ดิ์ขึ้ น า ดิ์ ต่� อ มไ ท ร อ ย ดิ์� ท�% ม�ขึ้นาดิ์ใหญ�มาก ๆ ไดิ์3

เส�ยค�าใชี3จ�ายส�ง อ า จ เ ก� ดิ์ ผ ลุ่

แทรกซึ่3อนจากการดิ์มยาสลุ่บู

ก า ร เ ก� ดิ์ ผ ลุ่แ ท ร ก ซึ่3 อ น ต่� อ recurrent laryngeal nerve

อาจเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์พ า ร า ไ ท ร อ ย ดิ์�

ผ�3ป็5วยท�%ม�อาการกดิ์ท� บู จ า ก ก3 อ นไทรอยดิ์�ท�% โต่ เชี�น กลุ่)นลุ่2าบูาก หายใจลุ่2าบูาก

Large TMNG (Toxic multinodular goiter) ท�% ม� low RAI uptake

10

ฮอร�โมนจากการท2าลุ่ายต่�อมพาราไ ท ร อ ย ดิ์�เ น)% อ ง จ า ก ก า รผ�าต่�ดิ์

ผลุ่การร�กษาขึ้�0นก�บูป็ระสบูการณ์�ขึ้ อ ง แ พ ท ย� ผ�3ผ�าต่�ดิ์

อาจเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�ฮอร�โมนไดิ์3 ถึ3าเหลุ่)อต่�อมไทรอยดิ์�น3อยเก�นไป็

การเต่ร�ยมผ่,�ป3วยกอนเข้�าร�บการร�กษาด์�วย 131I1. ผ�3ป็5วย

ท�%ม�อาย�มากหร)อ ม�โรคห�วใจ หร)อ ม�ความเจ7บูป็5วยท�%ร�นแรงอ)%น ๆ หร)อ ม�อาการภาวะไทรอยดิ์�เป็'นพ�ษท�%ร�นแรง

ก�อนเขึ้3าร�บูการร�กษาดิ์3วย 131I ควรให3ยาต่3านไทรอยดิ์�เพ)%อให3ผ�3ป็5วยเขึ้3าส��ภาวะท�%ม�ระดิ์�บูไทรอยดิ์�ฮอร�โมนป็กต่�ก�อน เพ)%อท�%จะลุ่ดิ์ระดิ์�บูไทรอยดิ์�ฮอร�โมนท�%สะสมไว3 แลุ่ะหลุ่�กเลุ่�%ยงภาวะการก2าเร�บูมากขึ้�0นขึ้องอาการไทรอยดิ์� เป็'นพ�ษ เชี�น ภาวะไทรอยดิ์�อ�กเสบูจากร�งส� (radiation thyroiditis) ซึ่�% งอาจจะ เก�ดิ์ขึ้�0 น ไดิ์3 โดิ์ยม�กพบูป็ระมาณ์ 10 -14 ว�น หลุ่�งจากไดิ์3ร�บูการร�กษาดิ์3วย 131I

โดิ์ยท�%วไป็น�ยมให3ยาต่3านไทรอยดิ์�ขึ้นาดิ์ส�งนานป็ระมาณ์ 4 - 6

ส�ป็ดิ์าห� เพ)%อให3ผ�3ป็5วยเขึ้3าส��ภาวะฮอร�โมนไทรอยดิ์�ป็กต่�เส�ยก�อน แลุ่ะเม)%อจะให3 131I จะต่3องหย�ดิ์ยาต่3านไทรอยดิ์�ป็ระมาณ์ 5-7 ว�น เน)%องจากยากลุ่��มน�0ม�ฤทธี��ย�บูย�0งเอ7น

11

ไซึ่ม� thyroperoxidase แลุ่ะหากม�ความจ2าเป็'นต่3องให3ยาก�นต่�อ ต่3องเร�%มหลุ่�งจากไดิ์3 131I ไป็แลุ่3วอย�างน3อย 3 ว�น

ส2าหร�บูผ�3ป็5วยไทรอยดิ์�เป็'นพ�ษท�%ไม�เขึ้3าเกณ์ฑ์�การค�ดิ์เลุ่)อกดิ์�งกลุ่�าวขึ้3างต่3น ไม�จ2าเป็'นต่3องให3

ยาก�นก�อนร�บูการร�กษาดิ์3วย 131I เน)%องจากม�รายงานว�าการให3ยาต่3านไทรอยดิ์�จะท2าให3ขึ้องเซึ่ลุ่ลุ่�ขึ้องต่�อมไทรอยดิ์�ดิ์)0อต่�อร�งส� ท2าให3อ�ต่ราการลุ่3มเหลุ่วขึ้องการร�กษาดิ์3วย 131I ส�งขึ้�0น หร)ออาจต่3องให3ป็ร�มาณ์ 131I ส�งขึ้�0นกว�าเดิ์�ม เพ)%อให3ผ�3ป็5วยหายจากโรค

2. งดิ์เกลุ่)อไอโอดิ์�นหร)ออาหารทะเลุ่ป็ระมาณ์ 1 ส�ป็ดิ์าห�3. ผ�3ป็5วยหญ�งว�ยเจร�ญพ�นธี��ต่3องแน�ใจว�าไม�ต่�0งครรภ�

การค�านวณปร�มาณข้อง 131I ท�-ใช้�ร�กษาว�ธี�การค2านวณ์ป็ร�มาณ์ขึ้อง 131I ท�%ใชี3ร�กษาผ�3ป็5วยม�หลุ่ายว�ธี� อาจ

ใชี3ว�ธี�การค2านวณ์โดิ์ยป็ระเม�นต่ามขึ้นาดิ์ขึ้องต่�อมไทรอยดิ์� แลุ่ะความสามาร ถึ ในการ จ�บู ไอ โอ ดิ์�นขึ้อง ต่� อม (thyroid uptake of radioiodine, RAI-U)

THYROID UPTAKE OF RADIOIODINE (RAI-U)

RAI-U เป็'นการต่รวจว�าต่�อมไทรอยดิ์�สามารถึจ�บูไอโอดิ์�นไดิ์3มากน3อยเท�าใดิ์จากป็ร�มาณ์ 131I ท�%ผ�3ป็5วยก�นเขึ้3าไป็ โดิ์ยค�ดิ์เป็'นร3อยลุ่ะขึ้องจ2านวนท�0งหมดิ์ท�%ผ�3ป็5วยก�น การต่รวจท2าไดิ์3โดิ์ยให3ผ�3ป็5วยก�น 131I

ขึ้นาดิ์น3อย ๆ หลุ่�งจากน�0น 3 หร)อ 4 ชี�%วโมง แลุ่ะ 24 ชี�%วโมงใชี3เคร)%องม)อว�ดิ์ร�งส�จากภายนอกร�างกายมาว�ดิ์ป็ร�มาณ์ 131I ท�%อย��ต่�อมไทรอยดิ์�ขึ้องผ�3ป็5วย

ค�าท�%ไดิ์3จะแสดิ์งออกมาในร�ป็ร3อยลุ่ะขึ้องป็ร�มาณ์ 131I ท�%เขึ้3าไป็ในต่�อม ณ์ เวลุ่าน�0น ๆ

12

ส,ต่รการค�านวณปร�มาณ 131I

ป็ร�มาณ์ 131I ท�%ให3 (mCi) = ci (desired dosage)/gxgland weight (g) x 100 %

ขึ้นาดิ์ขึ้อง 131I (desired dosage) ท�%น�ยมใชี3ค)อ 100 Ci

ต่�อน20าหน�กต่�อมไทรอยดิ์� 1 กร�ม

ค�าแนะน�าในการปฏิ�บ�ต่�ต่�วข้องผ่,�ป3วยหลั�งได์�ร�บการร�กษาด์�วย 131I

เพ)%อหลุ่�กเลุ่�%ยงไม�ให3ผ�3อ)%นไดิ์3ร�บูร�งส�โดิ์ยไม�จ2าเป็'น ม�แนวทางในการป็ฏิ�บู�ต่�ต่นขึ้องผ�3ป็5วยในชี�วงส�ป็ดิ์าห�แรก หลุ่�งร�กษา ดิ์�งน�0

1. นอนคนเดิ์�ยวในค)นแรก2. ขึ้�บูถึ�ายอ�จจาระแลุ่ะป็:สสาวะควรราดิ์น20ามาก ๆ หร)อชี�กโครก

อย�างน3อย 2 คร�0งในชี�วง 2 ว�นแรก เน)%องจากร�งส�ขึ้�บูออกจากน20าลุ่าย เหง)%อ ป็:สสาวะ แลุ่ะอ�จจาระ

3. หลุ่�กเลุ่�%ยงการเดิ์�นทางดิ์3วยท�%ต่3องอย��ร �วมก�บูผ�3อ)%นเป็'นเวลุ่านานเก�นใน 2 ว�นแรก

4. ควรอย��ห�างจากบู�คคลุ่อ)%นอย�างน3อยป็ระมาณ์ 2 ชี�วงแขึ้น (6

ฟ�ต่) ในชี�วง 2 ว�นแรก5. แยกภาชีนะ ชี3อนส3อม รวมท�0งซึ่�กเส)0อผ3าแยกจากผ�3อ)%นในชี�วง 3

ว�นแรก6. หลุ่�กเลุ่�%ยงการอย��ใกลุ่3ชี�ดิ์ก�บูเดิ์7กแลุ่ะหญ�งต่�0งครรภ� เป็'นระยะ

เวลุ่านาน ๆ ชี�วง 7 ว�นแรก

ผ่ลัข้�างเค�ยงข้องการร�กษาด์�วย 131I1. ภ า ว ะ ไ ท ร อ ย ด์� อ� ก เ ส บ จ า ก ร� ง ส� (Radiation

thyroiditis) แ ลั ะ ภ า ว ะ อ า ก า ร ไ ท ร อ ย ด์� ก�า เ ร� บ ร2 น แ ร ง (thyroid storm) พบูน3อยมาก หากพบูม�กพบูหลุ่�งร�กษา 10-

14 ว�น เน)% องจากม�การท2าลุ่ายต่�อมไทรอยดิ์�แลุ่ะป็ลุ่�อยฮอร�โมนไทรอยดิ์�ออกมา ท2าให3อาการขึ้องไทรอยดิ์�เป็'นพ�ษก2าเร�บู แลุ่ะอาจเก�ดิ์

13

ภาวะอาการไทรอยดิ์�ก2าเร�บูร�นแรงไดิ์3 ถึ3าผ�3ป็5วยม�อาการร�นแรงก�อนการร�กษา การป็>องก�นในผ�3ป็5วยท�%ม�อาการร�นแรง อาจให3ยาก�นเพ)%อให3เขึ้3าส��ภาวะฮอร�โมนไทรอยดิ์�ป็กต่�ก�อน แลุ่3วหย�ดิ์ยาป็ระมาณ์ 5-7 ว�น ก�อนร�กษาดิ์3วย 131I

2.ภาวะข้าด์ไทรอยด์� (Hypothyroidism) โดิ์ยท�%วไป็ม�กเก�ดิ์ใน 2 ป็9แรก หลุ่�งไดิ์3ร�บู 131I ม�รายงานว�า โอกาสท�%จะเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�หลุ่�งไดิ์3ร�บู 131I ใน ป็9แรก ม�ป็ระมาณ์ร3อยลุ่ะ 20-64 หลุ่�งจากน�0นโอกาสเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�ม�ป็ระมาณ์ร3อยลุ่ะ 3-5 ต่�อป็9 ส2าหร�บูโรคทอกซึ่�กอะดิ์�โนมาแลุ่ะโรคคอพอกแบูบูทอกซึ่�กม�ลุ่ต่�โนดิ์�ลุ่าร� พบูภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�ไดิ์3น3อยกว�าโรคเกรฟส� เน)%องจากเน)0อขึ้องต่�อมไทรอยดิ์�ส�วนท�%ป็กต่�ไม�ถึ�กท2าลุ่าย เพราะถึ�กกดิ์การท2างานจากโนดิ์�ลุ่ขึ้องต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานโดิ์ยอ�สระ

ผ่,�ป3วยท�-แพิ�อาหารทะเลั จะร�บการร�กษาด์�วย 131I ได์�หร&อไมผ�3ป็5วยท�%แพ3อาหารทะเลุ่สามารถึร�บูการร�กษาดิ์3วย 131I ไดิ์3 เพราะไม�

พบูภาวะแพ3ขึ้อง 131I เน)% องจาก 131I เป็'น inorganic iodine ไม�ท2าให3เก�ดิ์การแพ3 (ไม�เหม)อนไอโอดิ์�นท�%ผสมอย��ในสารท�บูร�งส� ซึ่�%งเป็'น organic iodine ท2า ให3เก�ดิ์อาการแพ3ไดิ์3) นอกจากน�0 ป็ร�มาณ์ไอโอดิ์�นท�%ใชี3ร�กษาม�ป็ร�มาณ์น3อยมากค)อ 131I ขึ้นาดิ์ 10 mCi จะม�ไอโอดิ์�นเพ�ยง 0.81 มก. (ป็กต่�เราต่3องการไอโอดิ์�นป็ระมาณ์ 150

มก.ต่�อว�น )

การร�กษาภาวะต่อมไทรอยด์�ท�างานเก�นด์�วย 131I ท�าให�เก�ด์มะเร5งหร&อไม

ต่�0งแต่�ป็9 พ.ศ. 2485 ท�%เร�%มม�การใชี3 131I เพ)%อร�กษาภาวะไทรอยดิ์�เป็'นพ�ษจนถึ�งป็:จจ�บู�น ไม�พบูว�าการร�กษาภาวะดิ์�งกลุ่�าวดิ์3วย 131I ท2าให3เก�ดิ์มะเร7ง

14

การร�กษาภาวะต่อมไทรอยด์�ท�างานเก�นด์�วย 131I ท�าให�เป6นหม�นหร&อไม

ไม�ท2าให3เป็'นหม�น เน)%องจาก gonad ไดิ์3ร�บูร�งส�เพ�ยง 3 rad ซึ่�%งเ ท� า ก� บู ท�% ไ ดิ์3 จ า ก ก า ร ต่ ร ว จ barium enema แ ลุ่ ะ hysterosalpingography จ�งไม�ท2าให3เป็'นหม�น

สร2ปการร�กษาภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นดิ์3วย 131I ไดิ์3ใชี3มาเก)อบู 60

ป็9แลุ่3ว พบูว�า ม�ป็ระส�ทธี�ภาพป็ลุ่อดิ์ภ�ย แลุ่ะเป็'นท�%น�ยมใชี3ท�%วไป็ แพทย�ผ�3ร �กษาจ2าเป็'นต่3องทราบูขึ้3อบู�งชี�0 ขึ้3อห3ามในการร�กษา ว�ธี�การเต่ร�ยมต่�วผ�3ป็5วยก�อนเขึ้3าร�บูการร�กษา ต่ลุ่อดิ์จนการต่�ดิ์ต่ามผ�3ป็5วยหลุ่�งร�กษา ส2าหร�บูผลุ่ขึ้3างเค�ยงท�%ส2าค�ญขึ้องการร�กษาค)อการเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�ฮอร�โมน ดิ์�งน�0น แพทย�ผ�3ร �กษาจ2าเป็'นต่3องอธี�บูายให3ผ�3ป็5วยเขึ้3าใจแลุ่ะต่�ดิ์ส�นใจเลุ่)อกระหว�างการร�กษาภาวะต่�อมไทรอยดิ์�ท2างานเก�นให3หายอย�างถึาวร ก�บูโอกาสขึ้องการเก�ดิ์ภาวะขึ้าดิ์ไทรอยดิ์�ฮอร�โมน ท�0งน�0เพ)%อป็ระโยชีน�ส�งส�ดิ์ขึ้องผ�3ป็5วย

15