30
Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar Prof. Dr. Saadet Arsan Ankara Üniversitesi [email protected]

Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

  • Upload
    trannga

  • View
    234

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar

Prof. Dr. Saadet Arsan

Ankara Üniversitesi [email protected]

Page 2: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Emzirememe

• İnfantil Kolik

• Kusmalar

• Kabızlık

• Yeşil kaka/kanlı kaka

• Yemeyen bebek

Alt başlıklar:

Page 3: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Olgu1:

“Emzirememe”

•5 günlük yenidoğan •NVD, DA: 3600 g, term •“Topuk kanı” aldırmak için gelmiş •Sarılık (+) •Dışkısı sarıya dönmemiş •Bezleri fazla ağır değil •VA: 3060 g (%15 kayıp) (Olması gereken: %10)

•Anne yorgun ve kaygılı •Memelerde kurumuş kanlı çatlaklar (+) •Pompa ile sağılmış, bakılmış: AZ! •Eşlik eden bir sürü kadın (Bolca lafa karışma eğiliminde)

Page 4: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Uygun olmayan emzirme tekniği

– Meme başı sorunları

• Emzirme sıklığının ve süresinin uygun olmaması

• Annenin açlık, susuzluk ve yorgunluğu

• Annenin akut hastalık durumu

• Hastanedekiler, aile, arkadaşlar, sanal alem, “pompa”

“Emzirememe” nedenleri:

Page 5: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

Anneye ait faktörler:

• HIV-1 enfeksiyonu

• Tedavi edilmemiş Brucella

• Aktif tüberküloz : – Süt sağılarak verilebilir

• Memede HSV : – Süt sağılarak verilebilir

• Su Çiçeği enfeksiyonu:

(Doğum öncesi 5 gün ile doğum sonrası 2 gün)

– Süt sağılarak verilebilir

• Annenin aldığı ilaçlar: – Radyoaktif bileşikler

– Kemoterapötik ilaçlar

– İlaç suistimali: Kokain, esrar

Bebek ile ilişkili faktörler:

Klasik galaktozemi

Diğer metabolik hastalıklar

Gerçek “emzirememe” nedenleri: AAP 2012

Page 6: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline sahiptir.

• Süt beyinde yapılır! • Diğer besinler sütten daha besleyici değildir. • Anne ne yerse, tadı ve kokusu anne sütüne geçer. • Emerek beslenen bebekler için kalori-protein gereksinimi

hesaplanmaz. • Bebekler 3 amaç için emerler: Açlık Susuzluk Haz alma

Başarılı emzirme için önemli ipuçları

EMZİK: İlk 1-2 haftada önerilmez

Ağrıyı azaltır Oral-motor fonksiyonları geliştirir Ani bebek ölüm sendromu sıklığını azaltır “Haz” verir

Page 7: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• “Emzirme süreci” muayenesi

– Bebeği ve memeyi tutuş, pozisyon verme

– Emzirme sırasında olumlama-destek

– Emzirme sonrası memedeki süt

• Meme sorunları

– Meme başı sorunlarının giderilmesi

– Dolgun, sert memenin rahatlatılması

• Yeterli “out-put” kontrolü

Emzirmeye başarıyla başlayamayan annelere yaklaşım:

Page 8: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Büyümenin ve gelişmenin yeterliliği

• Aşırı emme isteğinin nedenleri

• Yorgunluk, uykusuzluk, açlık ve susuzluğun giderilmesi

• Destek verenlerle işbirliği

Emzirmeye başarıyla başlayamayan annelere yaklaşım:

Page 9: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Olgu 2:

İnfantil Kolik

•Hepatit B aşısının 2. dozunu almaya gelmiş zamanında, 3200 gr doğmuş yenidoğan •Son 1 hafta-10 gündür dizlerini karnına çekerek “durmadan” ağlıyor, memeden ayrılmak istemiyor, “karnı çok gazlı” FM: •4100 g •Bezinde bol sarı kaka •Tüm sistemleri normal •Muayene masasında ağlıyor, memede-kucakta susuyor

Page 10: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Başlangıç: En geç 3. hafta

• Bitiş: 3. ay

• Haftada en az 3 gün

• 3 saate kadar AĞLAMA

Tanım:

Page 11: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Bunalma, kaygı

• AS yetersizliği hissi

• Postpartum depresyon

• Evlilik ilişkisinde gerginlik

• Çocuk suistimali

• Sarsılmış bebek sendromu

Ebeveynler üzerindeki olumsuz etkileri

Page 12: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

Büyüyememe

Episodik olmayan, sürekli huzursuzluk ve ağlama

3-4 aydan daha uzun süren huzursuzluk ve ağlama

Kusma, ishal, kabızlık

Dışkıda açık veya gizli kan

Dismorfik görünüm özellikleri

Anal fissür

Ekstremite-eklem duyarlılığı

Solunum sıkıntısı

İK dışında bir neden düşündüren durumlar:

Page 13: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

İnfantil Kolik

İmmatür sinir

sistemi

Gaz

Süt Allerjisi

Besin allerjisi

Annelik kaygısı

Laktoz intoleransı

4. Trimester

GER

Neden?

Page 14: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Ağlayarak yutulan hava

• İnek sütü allerjisi (%10, dışkıda kan)

• GER (<%5 ve genellikle >3 ay)

• Annenin aşırı kahve, çay, kola, çikolata tüketimi

İK-Sindirim sistemi ilişkisi:

Page 15: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Kağıt-kalem ve “ağlama eğrileri”

• “İnsan gebeliğinin evrimi”

Yaklaşım/Tedavi:

Page 16: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• “Normal” in tedavisi olur mu?

• İlaçlar ?

• Sedasyon etkisi olan bitkiseller

• Probiyotikler (L. Reuteri)

• Rahatlatma refleksleri:

– Kundak

– Mide pozisyonu

– “Piş piş”

– Sallama

– Emzirme: • Meme

• Emzik

Yaklaşım/Tedavi:

Page 17: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Olgu 3:

Kusmalar

•3 aylık bebek •Emerek besleniyor •DA: 3300 gr •Sürekli kusuyor: Bazen süt, bazen “peynirimsi” •Günde 2-3 kez sarı “anne-sütü” kakası var

FM: •VA: 5400 gr •Sistem bulguları normal •Gelişimi ayına uygun •Muayene sırasında da “çıkarıyor”

Page 18: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Fizyolojik regürjitasyon

• 1. ayda başlar, 4. ayda “peak” yapar

• 12-24. aylarda (% 88 ve %100) biter

• Ösofajit, büyüme-gelişme geriliği çok nadir

Gastro esofageal reflü (GER)

GERD: Gastro esofageal reflü

hastalığı

Page 19: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Kağıt-kalem ve “mide çizimleri”

• Önlemlerin anlatılması • Emme sonrası az girişim • Gaz çıkarma • Yatma pozisyonu

• Pekiştirme: • “Yeterli büyüme-gelişme” ve “sürekli izlem”in

vurgulanması

Yaklaşım/Tedavi:

Page 20: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Farmakoterapi:

– Sodyum aljinat

– Antiasitler (??)

– H-2 reseptör antagonistleri (Cimetidine, Ranitidine)

– Proton pompa inhibitörleri (Omeprazol, Lansaprazol) (??)

– Prokinetikler (Metaklopramid, Eritromisin) (??)

• Cerrahi (Fundoplikasyon)

Yaklaşım/Tedavi (GERD):

Page 21: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Büyüme-gelişme geriliği

• FM: – “Zeytin”

– Dehidratasyon

• Hipokloremik metabolik alkaloz

• Üst abdominal USG

• Direkt ve kontrastlı pasaj grafileri

• Tedavi: “Piloroplasti”

İlk 3 ayda fışkırır tarzda kusmalar: “Pilor stenozu”

Page 22: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• >6 ay

• Tamamlayıcı gıdalar başlandıktan sonra

• Zorlayıcı tutum

• İhmal gören bebek-çocuk

• Yaklaşım önerisi: “Pekiştirmeme”

İstemli kusmalar:

Page 23: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Olgu (lar) 4:

• Kabızlık tanımı dışkının kıvamına göre yapılır

• Normal kıvamda dışkı, 2-3 günde bir, uyarısız yapılıyorsa ve bolsa: Kabızlık değildir

• Yenidoğan döneminde DİKKAT: Hirschprung hastalığı

İntestinal pseudo-obstrüksiyon

Hipotiroidi

Kabızlık:

2-3 gündür kaka yapmayan <6 ay bebekler 3-4 günde bir kaka yapan >6 ay bebekler

Page 24: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• ≤ x 2/hafta dışkılama

• Tuvalet eğitimini aldıktan sonra ≥1 dışkı inkontinansı atağı

• Aşırı dışkı retansiyonu öyküsü

• Ağrılı ve zorlu barsak hareketleri

• “Büyük” kaka yapmış olma öyküsü

• Rektumda büyük fekal kitle varlığı

Kronik Kabızlık: ROME III Kriterleri (Carvalho RS-2008)

En az 2 (+), >2 hafta

Page 25: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Olgu 5:

Yeşil kaka/kanlı kaka

•3 aylık bebek •Emerek besleniyor •DA: 3000 gr •Gece-gündüz devamlı ağlıyor •Günde 5-6 kez yeşil-mukuslu kaka yapıyor veya •Kakasında “kan”, yanaklarında kızarıklık

FM: •VA: 4500 gr •BS’leri artmış, karın palpasyonu ağrılı •Kucakta-memede susmuyor

Page 26: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Dışkı incelemesi: – pH<5

– Redüktan madde: +

• Laktaz enzimi preparatları ile emzirmeye devam

• Tamamlayıcı gıda döneminde fazla sorun yok

• <1 yaş: %50, <2 yaş %90 düzelir

Laktoz intoleransı olabilir!

Page 27: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

1-2 sefer: Önemli değil

Persistan, çizgi şeklinde, ağrılı dışkılama: Fissür

Parlak mukusla birlikte, persistan, atopik dermatit:

Proktatit/İnek sütü allerjisi (?)

Kakada kan

Annenin İS ürünleri almayarak emzirmeye devam

edilmesi

Page 28: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Olgu 6:

Yemeyen bebek

•9 aylık bebek •DA: 3500 gr •“Hiçbir şey yemiyor”

FM: •VA: 10 200 gr, B: 73 cm, BÇ: 46.5 cm •4 dişi var •Sistemleri normal •Emekliyor, anlamlı heceleri var

Page 29: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Ailenin sofra ve düzenli yeme alışkanlığı

• Önce mama sandalyesi, sonra sofra: Hep oturarak

• Elinde kaşık, önünde yemek

• TV, oyun: Hayır

• Güler yüz

• Endişe, kaygı, aşırı sevinç aktarmama

Yaklaşım/Öneriler:

Page 30: Süt Çocuğu Beslenmesindeki Sorunlar - icc.org.tr. Dr. Saadet... · • Tüm bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında yalnız ve tek başına anne sütü ile beslenebilme potansiyeline

• Yeni besinlerde sabır (x 10 deneme)

• Aşırı kontrol (baskı veya kısıtlama ): Aşırı kilo, yeme bozuklukları

• Taneli ve pürtüklü gıdaların >10 ay başlanması:

Kalıcı çiğneme ve yutma sorunları

• Yemek seçme özgürlüğü

• İştahsızlık dönemleri

Yaklaşım/Öneriler: