epub©vctvegroup11-01-2018

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

http://sachvui.com/

“Đặcbiệtthấuhiểugiớitrẻ.”•ChristianScienceMonitor

“Cuốntiểuthuyếtgianghồthượnghạng…vàmộttấmgươngchânthựcphảnchiếuđờisốngđươngthời.”•JohnBarkhamReviews

“Dườngnhưchạmtớimọikhíacạnhcủađờisốnghiệnđại.”•PublishersWeekly

“Truyềntảinhậnthứcvềmộtthờiđạimới,mộtthếhệmới…cungcấpcáinhìnthấusuốtvàotìnhhình‘hiệntại’.”

•ChicagoSun-Times

“Cuốnsáchbomtấn…trànngậpsựbấtngờ,kịchtínhvàthúvị.”•PhiladelphiaBulletin

Đâylàmộtcuốntiểuthuyết.Cácnhânvậtđềuđượctácgiảhưcấuvàbấtcứđiểmtươngđồngnàođốivớinhữngngườiđangsốnghayđãquađờiđềulàsự

trùnghợpngẫunhiên.

Batrongsốcáckhungcảnhđịalýcũngđượchưcấu:nướcCộnghòaVwarda,đèoQarashvà,đểthuhútsựchúýđốivớicácvấnđềmôitrường,cảkhubảotồn

thiênnhiênZambelanữa.

Tấtcảnhữngkhungcảnhkhácđềucóthực,tuynhiêncácquángiảikhátvàquánrượutạinhữngnơiđólàtưởngtượng.

GIỚITHIỆU

JamesAlbertMichenerlànhàvănnổitiếngngườiMỹvớitrên40đầusách.Ôngtừnghọcvàgiảngdạyởnhiềutrườngđạihọc,nhậnbằngThạcsĩVănchươngnăm1937vàcóhơn30họcvịTiếnsĩDanhdựvềNhânvăn,Luật,Thầnhọc,Khoahọc.

CáctácphẩmcủaMichenerbánđượcgần80triệubảntrênkhắpthếgiới,nhiềulầnđượcchuyểnthểthànhphimvànhậnrấtnhiềugiảithưởngvăn học uy tín (Giải Pulitzer, giải Franklin, Huy chương Vàng của ViệnNghiêncứuTâyBanNha,GiảiEinsteincủaEinsteinMedicalCollege...).

Michenerđãtặnghơn100triệuđôlatiềnnhuậnbútchomộtsốtrườngđạihọc,thưviện,việnbảotàng,chươngtrìnhnghiêncứu...BảotàngNghệthuậtởDoylestown,Pensylvania,quêông,mangtênMichener.

Sáungườiđikhắpthếgian(têngốcTheDrifters)đượcxuấtbảnnăm1971và suốt sáu tháng liền nằm trong danh sách những tác phẩm bán chạynhấtNewYork. 

I

JOE

Tuổitrẻlàchânthật.

Khôngcóngườinàođiênrồtớimứcmuốnchiếntranhhơnhòabình:vìtrongthờibìnhcontraichôncấtcha,còntrongthờichiếnthìchachôncấtcontrai.•Herodotus

ViệcphithườngnhấtmàtrườngđạihọcthuxếpđượctrongnhữngnămgầnđâylàthuêtiếnsĩRichardConover,ngườitừnggiànhgiảiNobelsinhhọc.Ôngđãlàmchodanhtiếngđộingũgiảngviênthêmlừnglẫy,nhưngcôngviệcchínhcủaôngvẫntiếptụctậptrungởWashington,nơiôngđangtiếnhànhnhữngthínghiệmvềhơiđộclàmtêliệtthầnkinhchoBộQuốcphòng.Nhưvậycónghĩalàôngkhôngthểthựcsựgiảngdạyởtrườngđạihọc;cácbuổilênlớpcủaôngđượcgiaochomộtnhómthanhniênhấpdẫnmàtrungbìnhlớnhơnsinhviêntrongtrườnghaituổirưỡi,thôngminhhơnbốnphầntrămvàphùhợpvớiyêucầuhơnsáuphầntrăm.Tấtnhiên,thỉnhthoảngvàochiềuChủnhật,sinhviêncóthểthoángnhìnthấytiếnsĩConoverđivềhướngsânbay,việcnàylàmhọyêntâm.

Chiếntranhlàmộtphivụlàmănsinhlãi.Hãyđầutưcontraicácvị.

TrườngđạihọcđãđilạchướngvàtấtcảmọingườiđềubiếtđiềunàyngoạitrừHộiđồngQuảntrị,sinhviênđãtốtnghiệp,độingũgiảngviênvàchínmươiphầntrămsinhviên.

Tôilàmộtsinhviênnghiêmtúc.Xinđừngđâm,đừnggậphayđóngđinhkẹptôilại.

ÔngtasụcsạokhắpcácchợđểtìmmộtmònquàGiángsinhtặngL.B.J[1].Mónquàôngtađịnhmualàmộtbộdomino.

Chếttiệt,tôimongcácvịsẽlắngnghelậpluậnthenchốtcủatôi.Trongvòngbamươinămkểtừbâygiờ,chínhphủ,cácngânhàng,cáccơsởkinhdoanhquantrọng,cáctrườngđạihọcvàtấtcảnhữnggìcógiátrịtrênthếgiớinàysẽdolớpthanhniênchuyênvềkhoahọcnhânvănngàynayđiềuhành.Cácnhàkhoahọcsẽkhôngbaogiờđiềuhànhbắtcứthứgìngoạitrừphòngthínghiệm,họkhôngbaogiờlàmđược,họkhôngbaogiờcóthểlàmđược.Thếmàởtrườngđạihọcnàychúngtađãdànhtoànbộthờigianvàtiềnbạcnhằmđàotạocácnhàkhoahọctrongkhiphớtlờcácnhànhânvăn,vốnlànhữngngườimàhạnhphúcvàsựdìudắtthếgiớiđãvàsẽluônluônphụthuộcvào.Tôichođiềunàythậtngungốc,vànếuHộiđồngQuảntrịvàđộingũgiảngviênkhôngđủkhônngoanđểchấmdứtnóthìchúngtaphảilàmthôi.

Thàlàmộthòabìnhchắcchắncònhơnmộtthắnglợichỉnằmtronghyvọng.•Livy

Khingườitaphangdùicuivàođầubạnthìbạnhãyhạgụchọbằngsiêutìnhyêu.

Đốivớiconngười,tìnhtrạngthôngthườngcủatựnhiênkhôngphảilàhòabìnhmàlàchiếntranh.•Kant

Lưuvongchínhtrịđãtrởthànhnơinươngnáucuốicùngcủanhiềutrítuệcaođẹp.Tronglưuđày,DanteAlighieriđãviếtbàithơhaynhấtđờimìnhvàVladimirIlyichUlyanovđãrèngiũanhữngtưtưởngsaunàysẽlàmcảthếgiớisữngsờ.ChínhtrongcảnhlưuvongvìchủnghĩaquânphiệtĐứcmàCarlSchurzđãcónhữngđónggóplỗilạcchoxãhộiMỹ,vàcũngvìbịchínhquyềnTâyBanNhakếttộiphảnquốcphảilưuđàymàCôngtướcdeRivasđãviếtđượcnhữngcuốnsáchđặcsắc.MộtlànsóngngườilưuvongtừScotlandđếnđãđặtnềnmóngchotinhhoatrítuệcủaCanada,vànhữngkẻphiêulưuliềulĩnhbịnémkhỏicácquốcđảođãđếnsinhcơlậpnghiệpởTháiBìnhDương.NhữngtàinănglỗilạcchếtạorabomnguyêntửchoHợpChủngQuốcHoaKỳphầnlớnlàngườiDoTháilưuvongbịxuađuổikhỏinướcĐứcphátxít.Trongbathếkỷ,nướcMỹthulợitừnhữngngườilưuvongchínhtrịkiếmtìmsựchechởcủachúngta.Nóđãkhiếnchocácchínhtrịgiathếhệnàyphảiphátđộngmộtdòngchảyngượcchiều.

Đừngbaogiờlàmquenvớimộtcôgáitrướcmộtgiờchiều.Nếuxinhđẹp,côtalàmgìmàkhôngởtrêngiườngchođếntrưa?

Nếumộtngườiđànôngtrẻ,dùdễdaođộngđếnthếnàođinữa,màkhôngtánnổicáccôgáiởTorremolinosthìtốthơnhếtđừngcólàmngườinữa.

ThầnZeusquắpđượcGanymede[2]tạiChòmsaoThiênNgaRũCánh.

—★—

Vàosinhnhậtlầnthứhaimươi,Joeđốidiệnmộtvấnđềphứctạpđếnnỗianhphảitìmngườigiúpđỡ,vàchínhvìvậyanhđãgặpbàRubin.

Rắcrốicủaanhbắtđầutừhainămtrước,khianhbắtbuộcphảiđăngkýthamgiaquândịch.Anhđãnóivớibạnbèởtrườngtrunghọcbằngnhữngcâuvụngvềvốnđặctrưngchocácnỗlựcgiaotiếpcủaanh,“Làmsaovụđótómđượccậucơchứ?Không thểgọimộtcốcbiaấy thếmà lại có thểđiđánhtrận.”

BaogiờJoecũngcaolớnhơnsovớituổi,thanhmảnhchứkhôngchắcđậm,và,theomốtnhómbạn,đãbắtđầunuôitócdàiởhaibênmangtainênnhìntừphíasaucũngcóthểthấyrõ.Anhkhôngthậtnổibậtvềđiềnkinhđểthuhútđượcsựchúýcủabấtkỳtrườngđạihọcnào,cũngkhônghọcgiỏitớimứcđượccấphọcbổng.Vậtduynhấtanhphảixuấttrìnhkhitốtnghiệptrunghọclàmộtmảnhbìatrắngcỡcáivíchứngnhậnanhđãđăng ký tham gia quân dịch và được tự động xếp loại 1-A; việc xếp loạichínhthứcsẽđượctiếnhànhsauđó,khianhđượcgọiđikhámsứckhỏe.Khivàođạihọc,ngườitayêucầuanhtrìnhthẻquândịch,vàvịgiáosưphụtráchcóvẻhàilòngkhithấyanhđãcó.

Vàosinhnhậtthứmườichín,Joenhậnđượcmộtcôngvănlàmanhsợhếthồn.Đólàcôngvăncủahộiđồngtuyểnquân,khianhđinghegiảngmônhóavềthìnóđãđangnằmchờsẵn.Trongmườiphútkhổsở,anhlosợkhôngdámmởraxem.“Tớkhôngsợchiếntranh,”Joekhẳngđịnhvớianhbạncùngphòng,mộtsinhviêntriếtquêởNevadacókhuônmặtvàngvọt,“vàtớcũngkhôngphảikẻtừchốinhậpngũvìchorằngnótráivớiđạolý,nhưngViệtNamlàmtớđiênđầu.LạyChúa,tớkhôngmuốnbòlêbòtoàikhắpcácruộnglúa.

Cuốicùngkhimởphongbìra,anhkhôngthấygìngoàimộtbảnthôngbáoinroneo,“Vìđãđỗvàotrườngđạihọcchonênôngđượcxếploại2-S,vàôngsẽvẫnđượcxếpvàoloạinàychođếnkhitốtnghiệp.Tuynhiên,ôngphảibáocáovớiủybanquândịchvềbấtkỳ thayđổinàotrongtìnhhìnhhọc tậpcủaông.”Kèmtheolàtấmthẻmớiđểanhxuấttrìnhvớiviênchứctrongtrườngvàngườiphụcvụquầyrượu.

Mặcdùnămđầuanhđạtđượcđiểmsốtốtnhưngnămthứhailạinảysinh khó khăn. Trường anh chọn không thuộc loại lò luyện não nhưBerkeley, cũng không phải nơi toàn những cô cậu thích ăn diện như

Stanford;nólàmộttrongsốnhiềutrườngcóchấtlượngnằmrảiráckhắpCaliforniavàlànguyênnhândẫnđếnsựvượttrộitrênnhiềulĩnhvựccủabangđó;trongkhimộtbangnhưPennsylvaniachỉcungcấpnềngiáodụcđại học cho ba mươi mốt phần trăm học sinh tốt nghiệp trung học,California lại lo việc học hành cho bảymươi ba phần trăm, và sự khácnhaunàyphảiđượcnóiđến.Joekiêntrìnỗlựcvàcốgắngđạtnhữngđiểmsốgiữchoanhđượcởlạitrườngvàthoátkhỏiquândịch.

Chínhmụcđích thứhainàyđã gây cho anh tình trạngkhủnghoảngtinhthần.Bốnsựviệckhóchịudồndậptrongmộtthờigianngắn.Chúngámảnhanh,khôngtàinàogạtbỏđược;bảnthâncácsựviệcđókhôngcógìnghiêmtrọng,nếulàmườinămtrước,cácchàngtraitrẻcóthểdễdànggạtbỏ.Bâygiờ,mùathunăm1968,chúnghợplạiđểtạonênmộtcơnácmộngđángsợ.

Sựviệcthứnhấtđếnmộtcáchngẫunhiên.Mộthôm,bạncùngphòngJoe,một sinhviêngầnnhư liên tụcđạtđiểmAvàđã làmđượcnhưvậysuốtthờitrunghọc,cómộtanhbạnhơntuổiđãtốtnghiệpđạihọcnămtrướctênlàKarlđếnthăm.Anhchàngtolớn,tháovátnàytạtvàophòng,nằmdài trên giường, cầm theomột lon bia. “Mặc kệ người ta nói gì vớicậu,”anhtanóigiọngdạyđời,“cứtheobakhóaGiáodụchọcđi.KhốithằngchahợmđờiđãcườiphálênkhitớbỏlớpdựbịluậtđểsangkhoaGiáodụcTiểuhọc...KhoaThayTãIII,bọnnógọinhưvậy.Đượcthôi,bâygiờchúngđangởViệtNamcảrồiđấy.CòntớthìđượclánhnạntrongmộttrườngtiểuhọcởAnaheim.Trongthờigiannàytớđượcantoànkhôngphảilolắnggìvềquândịch.”Anhtangảđầuvàogối, tợpmộtngụmbiavànhắclạicâukhuyênbảo,“Họcsưphạmđi.”

“Anhthấynghềdạyhọcthếnào?”Joehỏi.

“Aithèmquantâmchứ?Buổisángcậutrìnhdiện.Bọnnhócquậytưngbừng.Cậungănkhôngchochúngphálớptanhbành.Đếntốicậuđượcvềnhà.”

“Thếanhdạychúngnhữnggì?”

“Chẳngdạygìcả.”

“Anhkhôngbịđuổiviệcà?”

“Tớtocao.Bọntrẻsợtớmộtphép.Vậynêntớtươngđốigiữđượctrậttự.Tayhiệutrưởngquábiếtơnvìcóđượcmộtlớphọckhôngồnàonênôngtachẳngcầnquantâmxemtớcódạyđượcgìcholũtrẻhaykhông.”

“Nghecóvẻhayhonhỉ,”Joenhậnxét.

“Tớtránhđượcquândịch,”anhgiáođáp.

Mộtthờigiansau,anhbạncùngphòngkéoJoecùngđiđếntrườngtiểuhọcđóđểthửxemônghiệutrưởngcócôngviệcgìchohọsaukhihọtốtnghiệpkhông,vàhọquansátbọntrẻ,trongđócónhiềuđứadađen,lahétầm ĩ ngoài hành lang. Ông hiệu trưởng là người hiền lành, khoảng bốnmươituổi,tócrụnggầnhết.“Bạncácanhlàmộttrongnhữnggiáoviêngiỏinhất trường chúng tôi,” ônghăngháinói. “Nếucác anhđủđiềukiệnđểđược cấp bằng tốt nghiệp của bangCalifornia, chúng tôi sẽ rất vui lòngtăngcườngcácanhvàođộingũgiảngdạy.”

Sựviệcthứhailạiđángphẫnnộ.Mộtbuổitối,cửaphònghọbậtmởcáirầmvàEddie,cầuthủbóngđálựclưỡngtàinăngđạtđếnmứcđủđểđượccấphọcbổngnhưngchưađủđểthamgiađộimột, laovàobáotinvớivẻđắcthắnghiểnnhiên,“ƠnChúa,cuốicùngthìtớcũnglàmcôtacómang!Chúngtớsẽcướivàotuầnsau.”

“Maudư?”

“Phải.Côtađãđikhámvàviệcnàychắcchắnrồi.Buổisángsaulễcưới,tớsẽquaylạiủybanquândịchđặngđổilấytấmthẻloại3-Atuyệtvờinhưcũ...vàtớđượctựdoởnhà.”

CácsinhviênkhácvàochúcmừngEddie,vàanhtahàohứngkể,“Maudvàtớđãnghiêncứuchukỳkinhnguyệtchođếntrúngmớithôi.Trongthờikỳcô tadễ thụthai,chúngtớphải làmbabốn lầnmộtngày.CáccậucónhớlầntớngãgụctrongtrậnOregonkhông?Chếttiệt,tớđãmệtđếnnỗiđứnglênkhôngnổi.SánghômđótớđãlàmhaitrậnliềnvớiMaud.Huấnluyệnviênxỉvảtớratrò,nhưngtớnghĩđúnglàsánghômđólúcởnhàtớđã đánh trúngmục tiêu.Dù sao, cô ta cũng cómang rồi và tớ thì thoátđượcquândịch.”

Mộtngườihỏi,“Cậuchorằngchứngnhậnloại3-Acủacậucóhiệulựcư?”

“Đó là cáchchắcchắn.Tất cảcáccậunên lấyvợđi.Khốiđứacongáingoàikiasẽsungsướngđượcquađêmvớicáccậuđấy.Ngủvớicácnànghăngvào.Làmchocácnàngcómang.Mặcchoquỷthamabắtchínhquyềnđi.”

“Cóđánglàmthếkhông?”aiđóhỏi.

“Aithèmquantâmchứ?Khicuộcchiếnvônghĩanàykếtthúc, lyhônrồiđườngainấybước.”

“Cậucóđịnhlyhônkhông?”Joehỏi.

AnhchàngcầuthủbóngđánhìnJoe,địnhnóiđùamộtcâunhưngrồinghĩlạivàđáp,“Nếucôgáimangthaivớicậutìnhcờlạilàngườicậuyêuthìlợicảđôiđường.”

“Côgáicủacậukhôngphảià?”

“Côgáicủatớkhôngphải,”anhchàngtolớnnói.

Kinhnghiệmthứbakhiếnchoviệctựvấnlươngtâmtrởnênkhôngthểtránhkhỏi. Tầng trên cómột sinhviênngốcnghếchđáng thương tên làMax, kỳ nghỉ cuối tuần nào cũng chúimũi vào sách vở, nhưngmãi vẫnkhôngsaohiểunổicácphéptoánhoặcAdamSmithh[3].ĐólàmộtchàngbéocónướcdaxấuđếntừLosAngelesvàmuốnlàmbácsĩ,theolờibàmẹ,nhưngcácgiáoviênnhanhchóngnhậnrađâylàđiềukhôngthể,vìvậycậuchuyểnsangkhoathươngmại,nhưngrồingayviệcnàycũngthànhkhôngthể.

“Màyphảiởlạitrường!”chamẹcậugầmlên.“Màymuốnlàmchúngtaomấtmặtà?Màymuốnthôihọcmàđilínhà?”

Mẹcậuđãthuxếpchocậuchuyểnsangkhoasưphạm.“CóthểmàymớikiếmđượcmộtcôngviệcgiảngdạyởLosAngeles,chẳnghạnnhưtrườngHarry Phillips, và thế là mày được an toàn.” Cậu chuyển sang khoa sưphạmnhưngrồiđếncảsựthôngminhđểthiđỗcậutacũngthiếu,giờthìcóvẻnhưcậutasẽbịbuộcthôihọc,mấtquyềnđượchoãnquândịch,vàsẽphảitrởlạiloại1-A.

Trongcơnkhủnghoảngnày,Maxlạchbàlạchbạchchạykhắpkýtúcxá,tìmmộtaiđósẵnlònglẻnvàophòngthilàmbàisáthạchthaycậu.“Câu

hỏidễthôi,”cậugiảithích,“nhưngmỗitộitớkhôngtàinàosắpxếpđượcýnghĩcủamình.”Khikhôngtìmđượcaiởtầnghaivuilòngmạohiểm,cậuquaylạiphòngJoevànói, “Ngaycảkhianhkhôngđinghegiảngthìanhvẫncóthểtrảlờiđượccáccâuhỏi,Joeạ.Tôibiếtlàanhcóthể.”Cậulàmrấtkém,vàsaukhibàithiđượcchấmxong,Maxnhậnđượctinxấu.Cậutrượt.Thờigianhoãnquândịchchấmdứt.Cậuphảivàoquânđội.Haibậcphụhuynhquẫntrítớiđón,vàtrongcănphòngriêngkínđáocủacậu,họđãmắngmỏkhôngtiếclờikhiếnchocậurờikýtúcxámàmắtđỏhoevàrunlẩybẩy.CậutrốnchamẹđểđếntừbiệtJoe.“Anhlàmộtngườibạntốt,”cậunói.Rồi,khắpngườirunlẩybẩy,cậubướcraxe.

Đám sinh viênbàn luận vềMaxmộthồi lâu và thốngnhất với nhaumộtđiều:nếucómộtngườikhôngnênratrậnthìđóchínhlàMax.MộtsinhviênYdựbịnói,“Cậucómuốncậutalàmđồngđộicủamìnhkhiđituầnquamộtruộnglúakhông?”Mộtngườikhácnói,“Bắtđilínhchỉvìhọhọc kém ở đại học thì đúng là tội ác.”Nhưng anh chàng sinh viên triếtcùngphòngvớiJoechỉnhlại, “Tộiácbắtđầutừkhinướctachophépsửdụng trường đại học làm nơimiễn trừmột nghĩa vụmà đối với nhữngnướckhácthìlạilàbắtbuộc.”

Sau khi đám đông giải tán, Joe và anh bạn cùng phòng còn tiếp tụctranhluậnđếnquánửađêm,vàlầnđầutiênJoeđượcnghemộtngườicóhọcthứcđềxuấtlýthuyếtrằngtoànbộchếđộxãhộilàtráiđạođức.Anhbạncùngphònglýluận,“Nhưcậunóihômnọđấy,việcKarllàmhỏngcuộcđờicủahọcsinhđểanhtacóthểthoátkhỏiquândịchlàmộtsựtráiđạođứchiểnnhiên,nhưngnólạidomộtsựtráiđạođứclớnhơntạora.SựtráiđạođứccủaHợpChủngQuốcHoaKỳkhitiếnhànhmộtcuộcchiếntranhkhôngtuyênbốmàQuốchộichưabaogiờchophép.”

“Cậunóithếlàcóýgì?”Joehỏi.

“Lấyvídụ thằngchacầu thủbóngđáhợmhĩnhkhoekhoangviệcđãlàmmộtcôgáihắnkhônghềyêumangthaichỉvìmụcđíchtrốnlínhmàxem.Việcđórõrànglàtráiđạođức,nhưngkhôngthểxảyranếunềndânchủcủachúngtakhôngthốináttừtrước.Cácquanchứcđượcbầuđểđạidiệnchochúngtalạiđểmìnhbịquamặt,rồivỗtaytánthưởngkhiTổngthốnghànhđộngtráiphápluật.”

“Cậusẽlàmgìvớichuyệnđó?”

“Tớkhôngbiết.Nhưngtớbiếtlàngườitakhôngthểhợptácvôhạnđịnhvớitìnhtrạngtráiđạođứcmàkhôngthànhrahưhỏng.Vàtớkhôngcóýđịnhbiếnmìnhthànhhưhỏng.”

Anhtanóinhỏnhẹ,nhưngvớisứcthuyếtphụcsâusắcđếnnỗiJoephảitựxácđịnhxemanhsẽchophépviệctrốnquândịchbằngcáchẩntránhtrongtrườngđạihọctiêmnhiễmvàoanhsâuđếnmứcnào.

Chínhkinhnghiệmthứtưđãđúckếtquanđiểmcủaanh,mộtviệcmàbảnthânnótầmthườngđếnmứcđốivớingườibìnhthườngtrongnhữngthờiđiểmbìnhthườngthìnóthậmchícònchẳngđượcnhắcđến.Joetớimộtquánbarnằmtrongkhuvựckháphứctạpphíabênkiathànhphốđểnghemộtnhómnhạctrìnhdiễnvàtrênđườngvềkýtúcxáanhtìnhcờđiquamộtnhómdađenđangtụtậpởgócphố,vàmộtanhchàngmặcquânphụccấttiếnggọi,“Ê,thằngchadatrắng!HẹngặpmàyởViệtNamnhé.”Nhưngmộtngườikhácnói,“Hắnthìkhôngđâu.Hắnlàsinhviênđấy.”Joecười,chĩangóncáivàngóntrỏtayphảilàmsúng,vừagiảbộbắnvàochànglínhvừatặctặclưỡi.Anhlínhbènlùilạihaibước,ômlấyngựckêu,“Chếttiệt,hắnbắntrúngrồi.”

Tấtcảchỉcóvậy.Joeđitiếp,nhưngsựkiệnvônghĩatìnhcờđócứámảnhanhngàynàyquangàykhác-cáithựctếghêtởmlàtrongcuộcchiếnnàyngườidađenkhông thể trang trải chiphí vàođạihọc thìphải thựchiệnchếđộquândịch,cònngườidatrắngcótiềnthìkhông.Thậtsailầm,vôđạođức,khiếnngườitaphátđiên,vàmọiđiềunhữngngườiđứngđầuxãhộinhưtướngHersheyvàJ.EdgarHoovernóichỉlàmtrầmtrọngthêmsựbấtcôngcơbản.Ngườidađenphảiđi lính,ngườidatrắngthìkhông;ngườinghèobịlôiratrận,ngườigiàuthìkhông;ngườikhờdạibịbắnchết,ngườithôngminhthìkhông.Vàtấtcảđượcthựchiệnnhờmộttiềnđềvôđạođứcnhằmtheođuổimộtcuộcchiếncónềntảngvôđạođức.

Phânvântrướcnhữngchuyệnrốirắmấy,Joebướcvàothángcuốicủaniênhọc,hoàntoànkhôngnhậnthấyrằnganhbạncùngphòng,nhờquátrìnhđào tạo về triếthọc,đãđi tớimột vài kết luậnquan trọngmàmãimấy tuần sau đó Joe vẫn chưa rứt ra được. Ngay trước Giáng sinh,một

nhómsinhviênchốngchiếntranhtuyênbốtậphợplựclượngủnghộhòabình.Chương trìnhdựđịnhbắtđầu lúchaigiờchiều tại sânchínhgiữacáckhunhà,thếmàtừlúcmộtgiờkhusânbãitrườngđạihọcđãchậtníchngườihiếukỳtừthànhphốđến.Cảnhsátđặcbiệtcủatrườngđãsẵnsàng,vớichỉthịngănngừaẩuđả.Họđượcsựhỗtrợtừlựclượngcảnhsátchínhquycũngkiênquyếtngănchặnrắcrối.Khicảnhsát thấymộtđoàndiễuhànhtiếnđếngần,mangtheokhẩuhiệunhưYêunướcMỹhoặcmặckệnó,U.S.A.HãyđitớicùngvàủnghộnhữngchàngtraidũngcảmcủachúngtaởViệtNam,họlặnglẽbắtdòngngườichuyểnhướngkhôngchovàosântrường.

Một cảnh sát cầm loa kêu gọi đoàndiễuhành, “Nhữngngười ủnghộhòa bình có quyền phát biểu ý kiếnnhưhiến pháp đã quy định. Các vịkhôngđượcmangnhữngkhẩuhiệunàyvàotrường.”Cácbiểungữbịtịchthunhưngđoàndiễuhànhđượcphép tảnmácvàođámđông trong sânchính.

KhianhbạncùngphòngcủaJoenhìntừkhukýtúcxáxuốngsânthấyđámngười lạ cùnghainhómcảnhsát, anhnói, “Tìnhhìnhcóvẻgaygođây.Tớmuốncậubiếtrằngviệctớsẽlàmchiềuhômnayhoàntoànkhôngphải hành động bồng bột. Tớ đã suy nghĩ về chuyện này ngay từ ngàychúngmìnhthấyKarldạyởtrườngtiểuhọcđó.”

AnhvàJoexuốngsântrongrồimỗingườimỗingả,vìbaogiờJoecũngtránhxanhữngcuộcbiểutìnhquầnchúng.Hồicònlàsinhviênnămnhất,anhđãtừchốithamdựnhữngbuổicổvũbóngđávàcũngcótháiđộtươngtựvớinhữngcuộchọpphảnđốicủasinhviêntrongtrường.“Cậucứlàmviệccủacậuđi,”anhbảongườibạncũngphòng. “Tớsẽquansát từphíakia.”

Cuộc biểu tình diễn ra ôn hòa. Ngồi trên bệ bức tượng tưởng niệmngườisáng lậptrường,Joe lắngnghetiếng loa trongkhi tiếnsĩLaurenceRubin,mộtgiáosưhóahọcnhỏthó,cốgắnggiải thíchrằngchiếntranhlàmtổnhạivịthếcủanướcMỹởcảtrongvàngoàinước,songmộtsốngườipháđámtrongđoàndiễuhànhkhôngngừnghétlên,“Ôngmuốnđầuhàngphải không?”Rubinđã lường trướcmột lời buộc tội như vậy, nhưng khiôngđangcốtrìnhbàysựkhácnhaugiữađầuhàngvàrútquâncókếhoạchkhỏimột tình thếbất lợi thìnhữngngườipháđámkiakhông chophép

ônggiảithích,hétlên,“ChấmdứtchiếntranhlàviệccủaNixon.ImmồmđivàđểNixonlàmviệcđó.”VậylàgiáosưRubinbuộcphảirờimicromàvẫnchưanóirõđượcluậnđiểmcơbảncủamình.

Mộtsinhviêncógiọngnóivangkhắpsângiậtlấymicrômàthét,“NếuhànhđộnglàđiềuduynhấtWashingtoncóthểhiểuđượcthìchúngtasẽmanghànhđộngđếnchohọ.”Joenhậnthấyngaykhicâuđóphátrakhỏiloaphóngthanh,cảcảnhsáttrườnglẫncảnhsátchínhquyđềutiếnđếngầndiễnđànhơn.Diễngiảđãnhìnthấyhọtớigầnnhưngvẫnvẫytayrahiệu,vậylàmộtnhómbabốnchụcnữsinhbắtđầuhát“BlowinintheWind”(Thốc theo chiều gió),một bài hát phản chiến nhịp điệu đều đều trangnghiêm,vàmộtsốthanhniêntrongđámđôngliềnhòatheo.Đólàmộtbàihát lạnh lùng rấtphùhợpvới khôngkhí trong sân,nơimànhiềunhómđứnglẫnlộnhoặcđilạiquanhquẩnrấtkhóxácđịnhthuộcbênnào.

Khibàihátlênđếncaotrào,mộtnhómbảythanhniênleolêndiễnđàn,vàngaytrướcmắtmọingười,họbậtlửađốtthẻquândịchvớitháiđộkiênquyếtmộtcáchcốý.Joengạcnhiênthấyanhbạncùngphòngtrầmtínhcũngởtrongsốđó,đãvậylạicònchínhlàngườidẫnđầuhànhđộngtháchthứcđãlongtrọngtáchhọrakhỏicáixãhộimàhọkhôngthểcoitrọng,cáixãhộimàluậtphápcủanóhọkhôngthểtuântheođượcnữa.

Cảnhlànkhóicuộnbaytrongkhôngtrungkhíchđộngđámdiễuhànhtừthànhphốđến,vàngaycảnhữngkhángiảkhôngcóýđịnhdùngbạolựcnàycũngthấybịxúcphạm.Độtnhiên,từnhiềuphía,mọingườibắtđầuxônglêndiễnđànđịnhkéobảyngườiđốtthẻxuống,hànhđộngnàyđãlôihaiđộicảnhsátvàocuộc,dùicuivungtớitấp.TrướcsựkinhngạccủaJoe,cảnhsátkhôngdùngdùicuidẹpnhữngkẻbạođộng;thayvìvậyhọnhaolêndiễnđàntómlấynhữngsinhviênphảnkháng,vừađánhvừalôixuốngmặtđất.Anhbạncùngphòngcủa Joe thoátkhỏivòngvâyvà tháochạy,nhưngmộtnhómsinhviênkhác,giậndữvìvụđốt thẻ, liềnchặnđườngmàđấmvàomặtanh.Anhlảođảolùilạivàvaphảimộtcôgái,cônàyliềnhétlênthấtthanh.Cáccôkhác,tuychưahềhấngìnhưnglạisợmìnhcóthểbịxôngã,cũnghétlên,khiếntìnhhìnhtrởnênhỗnloạn.

Lúcnàycảnhsátkiểmsoátthếtrận,đùngđùngxôngquađámđôngđểbắtnhómsinhviênđốtthẻ.Đầuócmụmẫmvìhứngchịunhữngcúđấm,

anh bạn cùng phòng Joe trượt chân ngã chúi về phía cảnh sát như thểđanglaotớitấncônghọvàđượcđóntiếpbằngmộttrậnmưađấmđádữdộikhiếnanhlănramặtđất.Thấybạnngã,Joekhôngsuynghĩgìnhảytừchỗantoàntrênbệcaoxuốngvàchạytớigiúp,nhưngcảnhsátlạixemanhlàmộtkẻphárốitócdàinữanênvunggậynệntúibụi.

Mộtgậyhấtanhlên,mộtcúkhácthúcvàobụnganh,cúthứbađậpvàosọngherắcmộttiếng,làmanhngãphịch.Saunàyanhkểrằngđãnghecúđánhcuốicùngnàytrướckhicócảmgiácđaubuốt;đólàâmthanhcuốicùnganhngheđược,vìanhliềnđổsụpxuốngthànhmộtđốngxươngvônghĩavàdathịtrờirã.Anhchỉnhớmangmánglúcđóanhnghĩđầugốimìnhđãbiếnmấtcònhaichântanthànhnước.Rồianhngấtđi.

***

Trongthờigiananhbạncùngphòngngồitùchờngàyxétxử,Joeởmộtmình trongký túcxávật lộnvớimộtniềm tinđangdầndầnphát triển.Thôngthườngsựđánhgiáđauđớnnhưvậychỉdiễnraởmộtngườigầnnămmươituổi,khianhtađangsẵnsàngchocúđẩycuốicùng,hoặcmộtngườihơnnămmươi,khianhtađánhgiácáithấtbạicayđắngđãlôianhtavàomàkhôngđểhởmộtcơhộitrốnthoátnào,nhưngđốivớithếhệJoe,thờiđiểmđánhgiátớisớmhơn,vàanhmộtmìnhđốimặt.

Anhcũng thíchđámcongáivà từnghẹnhòvàingười,nhưngcho tớinayvẫnchưatìmđượccônàoanhcảmthấycóthểthoảimáitâmsựvềcơnkhủnghoảnghiệnthờicủamình.Anhcũngthânthiếtvớivàianhchàngởký túc xá nhưng chưa thân tớimức chia sẻ được vướngmắc củamình.Cũngkhôngcóthầygiáonàoanhmuốncùngtraođổi;nhữngngườithầycóvẻthấuhiểuđượcthìlạiquábậnrộnvớicôngviệc,cònnhữngthầycóthời gian lắng nghe thì lại khờ khạo đến mức chẳng thể nào nói đượcchuyệngìnghiêmtúc.Vìvậyanhđànhchịuđựngmộtmình.

Trườngtheohệbốnhọckỳ,dovậysinhviênphảilàmmộtloạtbàikiểmtratrước lễGiángsinh.Joecốtậptrungtưtưởngđểthửdựthimônhóa

họccủagiáosưRubinnhưnganhlàmbàitệđếnmứctớilượtmônsửvàAnh văn III anh chẳng buồn trìnhdiện ở phòng thi nữa. Anh ở lì trongphòng tìm cách đương đầu với tìnhhình tiến thoái lưỡng nanmình đãmắcvào.Anhkhôngcạorâu,cũngkhôngxuốngnhàăn.Đêmkhuya,anhmớilangthangkhắpcácconphốtốităm,vớlấymộtcáibánhmìkẹpthịtvàchútcàphê,nhưngphầnlớnthờigiananhthuithủimộtmình,vừasuynghĩvừaxoanhữngcụcubầmtímtrênđầu.

MộtcôgáiởLaJollagửithưmờianhláixecủacôvềnhàcôchơi.Khiđọcthư,anhcóthểhìnhdungrahìnhảnhcô,mộtcôbédễthươngvớimáitóc chải gọn gàng buộc túm thành đuôi ngựa đằng sau gáy.NghỉGiángsinhcùngcôchắcsẽthúvị,nhưngnămnaythìkhôngđược.Anhđixuốnggọiđiệnchocô.“Emđấyà,Elinor?Thưemgửichoanhthậtngọtngào.Anhthíchlắm,nhưnganhrãrờikhắpcảngườirồi.”Côđáp,“Emhiểu,”rồiláixevềnhàmộtmình.

Suốt tuầnđầu tiênJoe ru rú trongcănphòngyênắngcủamìnhgiữakhukýtúcxáyênắng.Vìnhàănđóngcửa,anhtoàndùngđồănsẵn,cònbữatốithìanhtớiquánhamburger.Nhữngngàycuốinăm,anhthửxemxétlạitìnhcảnhcủamìnhvàđiđếnkếtluậnlàđốivớianh,trườngđạihọcnàyđã cùngkiệt.Anhkhông thểđườnghoàngở lạingôi trườngđãbiếnthànhnơi ẩnnáu trốn tránhquândịchđối với nhiềungười. Anh khôngchấpnhậnnươngthântrongnhữnggiảngđườngnàykhimànhữngngườinhưMaxphảibỏhọcđểratrận,haykhinhữngngườidađenởngõhẻmvắngvẻkiabịbắtlính.Anhtừchốitiếptụcthỏahiệpvớilậptrườngvôđạođức.

Mặtkhác,anhlạikhôngthểcôngkhaiđốtthẻquândịchnhưanhbạncùngphòngđãlàmvìanhrấtngạiphôtrương.Đứngvàomộtnhómdễbịchúýtrongkhicácnữsinhviênhát“Theanswerisblowinginthewind”(Câutrảlờithốctheochiềugió)thìthậtlàlốbịch.Việcđódứtkhoátlàkhôngđược.

Anh nhớ lại cách giải thích duy lý của một thằng cha người SanFranciscođãtựnguyệnthamgiaquândịchmùaxuânnămngoái,“Hànhđộngxứngđángduynhấtlàgianhậpquânđộivàphátừbêntrong.Họmàvớđượctaothìtứclàvớphảimộtkẻquyếttâmngấmngầmpháhoạitoàn

bộhệthốngquânsự.”Ngaytuầnđầutiêntrongtrại lính,anhtabắtđầuphânpháttờrơithúcgiụcđồngđộinổidậychốnglạisĩquanchỉhuyvàbản thân anh ta là người hăng hái nhất.Một buổi sáng, trong lúc điểmdanh,anhtaphálêncười,cóýcườithậtto,vàkhiviêntrungsĩlaoxuốngcuốihànghỏixemchuyệngìkhiếnanhtathấykhôihàinhưvậy,anhtanói:“Toànbộcáichếđộngungốcnày,nhấtlàông.”Viêntrungsĩcốkhôngnổinóngvàhỏianhtamuốnnóigì,anhtađáp:“Ông,đồconhoangngungốcnhàông.Ôngbảochúngtôiphảithótbụngvàotrongkhichínhôngcũngkhôngthótđượcbụngnếu...”Viêntrungsĩnệnchoanhtamộttrậntơibời, rồi trong trạmxá, anh tanhậnđược thôngbáo sẽphải ra tòaánbinhvàchắcchắnsẽbịtốngtù.Nhiềusinhviêntrongkýtúcxácôngnhậnlàanhtađãhànhđộngmộtcáchđángtrọng,nhưngmộthànhđộngnhưvậylạikhôngphùhợpvớiJoe;anhkhôngthíchpháphách,màdùcóthíchthì,khiviêntrungsĩbéođếnchửimắnganh,anhsẽthấythươnghạihắnvàkhôngmuốngâyrắcrối.

Nhưngcũngcó lúcJoenổigiận,vàđúngvàongàycuốicùngcủanămanhđãcóphảnứngnhưvậy.Thựcrathìanhđãđùngđùngnổigiận,vừanguyềnrủavừađávàobànghếtrongphòng.Nguyênnhâncủacơngiậndữấy tưởngnhư thật đơn giản: anhnhậnđượcmột bức thư.Nội dung thưkhôngcógìquantrọng,chỉlàvàidòngnhưthườnglệchúcmừnglễGiángsinhcủacôgáiđãmờianhtớiLaJolla.Điềukhiếnanhgiậndữlàdấuxóabỏcủachínhquyềntrênbứcthư:Hãycầunguyệnvìhòabình.

“Đólàđiềuhếtsứcvôlýởtoànbộcáiđấtnướcchếttiệtnày,”anhcáukỉnh. “Chúng tađóngdấucâu ‘Hãycầunguyệnchohòabình’ lên thư từcủachúngtađểchứngtỏchúngtalàmộtdântộcyêuhòabình.Nhưngcứđểmột thằng con hoang khốn khổ làm bất kỳ điều gì vì hòa bình xem,ngườitasẽlấydùicuinệnbểsọhắnra.Điềugìđangdiễnravậy?Khiđámdânthànhphốhômnọvàotrongsântrường,quảthậthọđãsôisụccămhờn...Họđãcóthểgiếtchếtanhbạncùngphòngcủamình...bởivìcậutamongmuốnhòabình.”

Ngồimộtmìnhtrongphòng,anhnhớ lạibàigiảngcủamột thầygiáotrẻ,“HợpChủngQuốcHoaKỳlàđấtnướcquânphiệtnhấtthếgiới.Báochí,truyềnhình,trườngđạihọcvàngaycảnhàthờcũngtậntụyphụcvụchiến

tranhvàbấtcứtiếngnóiphảnđốinàocấtlêncũngđềubịbịtlại.Cácanhsẽ để ý thấy báo chí gọi những người phát ngôn chống chiến tranh là‘nhữngkẻđượcgọilàủnghộhòabình.’Cáchọasĩvẽtranhchâmbiếmthìmôtảhọnhưnhữngkẻđiênkhùng.Nhữngbìnhluậnviêntruyềnhìnhnóivềhọnhưnhữngkẻnổiloạnvàcặnbãcầnphảibịđuổikhỏiđườngphố.Đấtnướcchúngtacảmthấynóphảitiêudiệtnhữngngườiyêuhòabìnhvìnóbiết,muốnchođấtnướctiếptụclớnmạnhthìchúngtaphảicóchiếntranh.Khôngphảivìnhữnglýdokinhtếmàvìlýdotinhthần.”

Joenhớlạicuộctraođổivớimộtsinhviênkhoanhạc,“Trườngđạihọcnàycómộtkhoanhạc rất tuyệt.Các thầy củachúng tớ có thểdàndựngnhữngvởnhạckịchrấthay.Nhưngcậucóbiếthộiđồngquảntrịđánhgiánhưthếnàovềkhoanhạckhông?Độidiễuhànhtuyệtnhưthếnào?Nếumộttrămnămmươicôcậumặcquânphụcnhúnnhảytiếnvàosânbóngđátronggiờnghỉgiảilaogiữahaihiệp,vàđiđềubước,thìnămsaukhoanhạcsẽđượcphânbổngânsáchhàophóng...vàmặcxácBeethoven.Hộiđồngquảntrịcólýđấy.Cậucóbiếtvìsaokhông?VìmỗithànhphốnhỏởCaliforniađềuyêucầutrườngtrunghọcđịaphươngmìnhphảicómộtđộidiễuhành...mặcquânphục...điđềubước... tập tànhtheonhạccủaJohnPhilipSousa.Cáccôngdânmuốnnhưthếvìhọyêuquânđội...họthíchcáccuộc diễu hành. Và nếu trường này không đào tạo sinh viên tốt nghiệpkhoanhạcđểxâydựngđộidiễuhànhthìlạyChúa,cácthànhphốnhỏsẽtrôngchờởcáctrườngđạihọckhác...vàthếlàchúngtasẽgayto.Hộiđồngquảntrịkhôngngốcđâu.Họbiếtcáigìlàquantrọng.”

Joebịcáilýthuyếtquânnhạcấymêhoặcđếnnỗianhđãtheobạntớimộtthànhphốnhỏđểxemđộidiễuhànhdomộtsinhviênmớitốtnghiệpkhoaâmnhạchuấn luyện,vàmọiviệcđúngnhưbạnJoemôtả, trừmộtđiểmlàngoàiđộidiễuhành,họcòncóthêmmộtđộidiễntậpgồmcácemgáiđộmườibamườibốntuổimặcquânphụcvàđượctrangbịsúnggỗmôphỏnggiốnghệt súng trườngdùng trongquânđội, bổ sung thêmcảdâyđeo bằng da cho hoàn chỉnh. Dưới sự chỉ huy củamột cựu chiến binhkhoảngnămmươituổi,cácemgáidiễntậpnghiêmchỉnhnhưthểchúnglàmột đại đội bộ binh đang trên đường đi chiến đấu trong cuộc chiếntranhNam-Bắc,vàcuốicùng,khicácemxếphàngmộtlàmđộngtácbắn

chào,mộtkhẩuđạibácnổvangvàthếlàmọingườiphấnkhởihòreo.

***

Nhìnvàobấtcứnơinàotrongxãhộinày,JoecũngtìmđượcbằngchứngmớivềsựsaymêbạolựccủanướcMỹ.Nếuvàothànhphố,anhđiquamộthội quán tối tăm ảm đạm, những tấm ván tường bạc phếchmang biểnhiệu:Hãyhọckarate!Hãy tiêudiệt kẻ tấn côngbạn.Mộthình vẽ sơ sài thểhiệnmộtthanhniênoaivệđangbẻgãycổmộtngườidamàuvừatừgócphốlaovàoanhta.Mấynămtrước,hộiquánnàytreobiểnhiệuđơngiảnhơn:Hãyhọc judo!Hãy tự bảo vệmình.Nhưngmônnày chỉ thuhútđượcmộtvàihọcviên,vìnó làđểtựvệ.Vớikarate,anhcóthểgiếtchếtngườikhác,vàkhảnăngnàycámdỗđếnmứcsốngườighitênhọctănggấpbốn.

Trêntruyềnhình,chínhbóngbầudụcchuyênnghiệpvớihànhđộngcốý gây thương tật đã thu hút lượng khán giả trước kia chỉmê xem bóngchày,còntrongđiệnảnhđólàcảnhbạolựctriềnmiên,trưngracảtángườichết trong khi chỉmột người thôi cũng đủ rõ nghĩa rồi. Nhưng nghiêmtrọng nhất là vấn đề Việt Nam, cái vết thương lan rộng đang rỉ mủ ấy.“ChúngtamuốnhòabìnhởViệtNam,”Joengẫmnghĩkhinhìnláthưlàmanhthứctỉnh,“nhưngcầuChúacứugiúpRichardNixonnếuôngtađịnhlàmcáigìđóchohòabìnhkhi trở thànhTổngthống.”Anhquẳng lá thưxuốngbàn,vàcáidấubưuđiệncủanóchếnhạoanh:Hãycầunguyệnchohòa bình. Và thế là cuộc tranh luận đơn độc đã có tiến triển. Cuối buổichiềuhômđó,anhđiđếnmộtquyếtđịnh.Lấymộttờgiấycủavănphòngnhàtrường,anhngồisuốthaigiờđồnghồởbàn,thảomộtláthưvớilờilẽthậntrọnglàmanhmấtthêmmộtgiờnữađểsửachữavàviếtlại.Rồianhđiquahộiquánkaratevàothànhphốvắngvẻ; tớibưuđiện,anhgửi thưđảmbảovàyêucầuđóngdấucâu:Hãycầunguyệnchohòabình.Anhcẩnthậncấtgiấybiênnhậnvàoví.Khiquayvềphòng,anhthấytiếnsĩRubin,giáoviênhóacủaanh,đanggõcửa.“Mờithầyvào,”Joenói,vàngườiđànôngnhỏbégầyốmnghiêmnghịngồixuốngchiếcghếtựathẳng.

Đặt bài thi của Joe lên bàn, ông nói với giọng phiềnmuộn, “Joe, đâyđúnglàmộtbàithirấttệ.”

“Embiết.Emsắpbỏhọcrồi.”

“Không cần thiết phải vậy,” ông Rubin nói bằng giọng mũi nghènnghẹn.ÔngmởtờbìaravàđểlộxếploạiB-.Joenhìnmộtlúclâuvàođiểmsốmìnhkhôngđángđượcnhậnấy,căngócgiảimãtạisaoôngRubinlạicho anhđiểm caonhư vậy. Rồi, như thể từmột cõi xa xămmơhồ, anhnghethấyôngnói,“Tôiđãnhìnthấycậutrongcuộctậphợplựclượngủnghộhòabình.Tôicũngnhìn thấyviêncảnhsátđánhvàođầucậu.Tôiđãquansátcậutronglúccậulàmbàithimôncủatôivàsauđóđượcbiếtcậukhôngđếndự thicácmônkhác.Nhưng tôi sẽchứngnhậnvớibangiámhiệulàcậuđạtB-môncủatôivàcậuquáyếunênkhôngđithicácmôncònlạiđược.Joeạ,khôngcầnkhaisaisựthật,cậucũngcóthểnêulýdobịảnhhưởngthầnkinh...hãyởlạitrường...”

“Không thểđượcnữa rồi,” Joeđáp.Anhmởví lấy tờbiênnhận lá thưbảođảmmàanhđãgửihộiđồngtuyểnquânvàlôinhữngtờnháptrongngănbànra,vàkhitiếnsĩRubinđọc,ôngcảmthấynểtrọng,vìđólàmộtláthưmàôngđánglẽđãcóthểviếtnếucònlàsinhviên:

“Tôiđãcânnhắccẩnthậnquanđiểmcủatôiđốivớivấnđềquândịchvàđốivớiđấtnước...Tôirútrakếtluậnlàmìnhkhôngthểtiếptụchợptáctrungthựcvớimột chế độ vô đạo đức về cơ bản cũng như vớimột cuộc chiến sai lầm vềphươngdiệnlịchsử...Dovậykèmtheoláthưnàytôixingửitrảlạicácôngthẻđăngkývàphiếuxếploạicủatôi...Tôisẽtừchốikhôngtớitrìnhdiệntạihộiđồngtuyểnquânthêmbấtkỳlầnnàonữavàtôicũngkhôngchấpnhậnphânloại2-S.Tôibiếtrõtôiđanglàmgì,tạisaotôilạilàmvậyvàtôisẽđónnhậnbấtkỳsựtrảgiánào...”

Láthưcòndàinữa,vàiýrõrànglàcôngtrìnhcủamộtthanhniênchưađếnhaimươimốttuổi,toànbộnộidungthểhiệnbứcchândungcủamộtconngườiđạttớimộtquyếtđịnhđạođứcvàtuyênbốsẵnsànggánhchịubấtcứhậuquảnàocóthểphátsinh.

ThầyRubingậpthưlại,đặttờbiênnhậnlêntrênvàđưatrảJoecảhaithứ.“Mọiviệcgiờđãkhác,”ôngnói.“ĐiểmB-tôichocậuvàlýdobệnhtật

tôiđưaracóthểsẽtrởthànhquantrọngkhicậurakhỏitrạigiamvàmuốnxinhọclại.”

“Thầynghĩemsẽphảivàotùsao?”

“Chắc vậy. Joenày, việc cậunên làmbây giờ lànói chuyệnvới vợ tôi.Cậubiếtđấy,bàấylàchuyêngiavềlĩnhvựcnày.”

ThầyRubinnhấtđịnhbắtJoephảiđitheoông,ngaylậptức,tớinhàthờlớnthuộcgiáohộitrưởnglãođượcxâybằnggạchnằmởtrungtâmthànhphố,nơiủybanTưvấnvềQuândịchcủaHộiPhụnữđượcdànhchomộtcănphòngchậthẹpgiólùalàmtrụsở.Lúcđầu,giáodânpháthoảngtrướcýkiếnnhàthờcủahọđỡđầuchomộttổchứcnhưvậy,nhưng,bằngcáchthuyếtphụcnhẹnhàng,ôngmụcsưđãnhấnmạnhrằngngười theođạoThiênChúacóquyềnphảnđốichínhphủnếulươngtâmhọcảnhbáohọlàchínhphủđãsailầm.Khigiáodânvẫntiếptụcphảnđối,ôngmụcsưgiảngchohọbabài thuyếtgiáovềNhữngphiên tòaNuremberg[4] rồikết luận,“Gánhnặngcủanhữngphiêntòaấylàlươngtâmcũngcóbổnphận.Nếuthanhniêncủachúngtaquyếtđịnhrằnghọphảithựchànhlươngtâmđóthìchúngtaphảigiúphọlàmđiềuđómộtcáchhợpphápvàcótínhxâydựng.”Ông từ chối chophépbiểuquyết. “Đây khôngphải vấnđề có thểmangrabiểuquyết,”ôngkhăngkhăng.“Đâylàvấnđềlươngtâmconngười.ĐâylàsựmởrộngtheologicNhữngphiêntòaNuremberg,vànhàthờnàysẽthựchiệnbổnphậncủanó.”LýlẽcủaôngcòncótínhthuyếtphụchơnnữavìbảnthânôngđãtừnglàchatuyênúytrongquânđộiởGuadalcanal.

KhitiếnsĩRubindẫnJoevàotầnghầmnhàthờ,họthấymộtngườiđànbà nhỏ nhắn khỏemạnh, khoảng bốnmươi tuổi, tóc chải búi gọn gàng,ngồibênmộtcáibànbừabộn.Gậtđầuchàochồngvớivẻthôlỗ,bàtuônramộttràngdồndập,“Tôirấtmừngvìcậukhôngphảikẻđàongũ.TôiđoánlàcậuđãtrảlạithẻquândịchvàcậumuốnbiếtnênđitùhaychạytrốnsangCanada.Làmsaotôibiếtđiềunàyư?Sơđẳnglắm,cậuJacksonthânmến.”Bà bồn chồn bật cười về câu nói đùa nhẹ nhàng củamình rồi tiếp tục,“Trongcôngviệcnàychúngtôiđãhọcđượccáchnhậndiệnnhữngkẻđàongũtừcáchxahàngdặm.Tóccắtkiểunhàbinh,đilêchân,bộdạnglénlút.Máitócdàiđãlàmcậukhôngđủtiêuchuẩnrồi.Vềvấnđềthẻquândịch,Laurencekhôngbaogiờdẫnngườinàođốtthẻđếnđây,bởivìđólàvấnđề

liênquanđếnphápluật.Nhưngchắcphảilàviệcgìđónghiêmtrọng,nếukhôngôngấyđãkhôngphảimấtcôngvàomộtngàycuốinămnhưthếnày.Voilà[5]!”

Bàmỉmcười,khôngcóvẻcởimởlắm,đôimôimímchặtnhưmộtnữsinhviênđãcóýthứcvềbảnthânnhưngchưahoàntoàntrưởngthành.Tiến sĩ Rubin giới thiệu ngắn gọn rồi rời khỏi đó, còn bà tiếp tục câuchuyện, “Chàng trai, chúng ta sẽ bắt đầu với việc cậu thấymìnhđang ởtrongmộthoàncảnhhoàntoànngớngẩn.Nếuchúngtalàmnhưvậythìviệclựachọnphươngánsẽtrởnêndễdànghơnđôichút.Quanđiểmcủachínhphủrấtmâuthuẫn,tráiđạođức,bấthợpphápvà,theoýkiếnriêngcủatôi,còntráivớiHiếnphápnữa,xétởđiểmkhôngcócuộcchiếntranhđượctuyênbốchínhthức.Điềunàycónghĩalàkhôngcócơsởpháplýchocáchoạtđộngmàhọsẽtiếnhànhđểchốnglạicậu.Mặtkhác,bằngviệctrảthẻquândịchvàchốibỏchếđộ,cậuđãđánhvàotrungtâmcủanềndânchủhợptácvàcậuphảibịtrừngphạt.Việccủachúngtalàphảixemxétchínhxáccậuđangđứngởđâu.

“Cậucóthểlàmmộttrongbaviệc.Ngày2thángGiêngcậucóthểđếntrìnhdiệntạihộiđồngquândịch,xinhọbỏquabứcthưcủacậuvàđềnghịphụchồi lại quyền lợi vànghĩa vụ.Điềunày sẽđược chấp thuậnnhanhchóng,vìkhôngaimuốnrắcrốicả.Trongtrườnghợpcủacậu,chúngtôicóthểchứngnhậncậubịrốiloạnthầnkinhsaukhibịđánhbấthợpphápvàođầu.Chúngtôicóthểthuxếpmọiviệcdễdàng,vàtôicónghĩavụpháplýphảikhuyêncậunhưvậy.”

ThấyJoelắcđầukhôngđồngý,bàlạinóitiếp,“Khôngchấpnhậncáchđóthìcậusẽtựđộngbịxếptrởlạiloại1-Avàbịcoilàphạmpháp.Cậucóthểbịbắtbấtcứlúcnào,nhưngnếuchưaaigâysứcépthìcóthểcậuvẫnchưabịđâu,dođóbâygiờđốidiệnhaichọnlựa.CậucóthểrờitrườngđạihọcvàcốgắngẩntrốntrongphạmviHợpChủngQuốcHoaKỳ.Cómộttổchứcngầmhiệuquảsẽlàmhếtkhảnăngcóthểđểgiúpcậu.Tổchứcnàyhoạtđộngởtấtcảcácthànhphố...tìmviệcchonhữngngườinhưcậu...chocậu quần áo... cho cậu thức ăn. Cậu sẽ ngạc nhiên bởi số lượng nhữngngườitửtếcảđànônglẫnđànbàtựnguyệnchegiấucậuvàcungcấpchocậumột kế sinhnhai nào đó.Nhưng khôngdễ đâu, bởi cáchãnguy tín

thườngkiênquyếtyêucầucậutrìnhthẻquândịch,điềuđócónghĩamộtkhiđãlàtộiphạmthìcậukhôngthểxinđượcbấtcứviệcgìyênổnngoàicôngviệcchui.

“Chọnlựathứbacủacậulàrờiđấtnước...trởthànhmộtkẻtịnạnchínhtrị.Nhưng trướckhicậuvộivàngchấpnhậnđiềunày, tôibuộcphảibáotrước cho cậubiết làngay cả khi cậuđã tiếnxađược tớimức trở thànhcôngdânnướckhác, thìngàyđặt chân trở lại trênđấtHợpChủngQuốcHoaKỳcậusẽbịbắtvàđốimặtvớithờigiancảitạo.Vàcũngđừngtrôngchờvàohyvọngânxá,vìnướcMỹthùrấtdai,khôngcóchuyệnânxá.CuốiThếchiếnII,TổngthốngTrumanđãđềxướngviệcthànhlậphộiđồngânxá đầu tiên trong lịch sử nước ta. Hội đồng xem xét lại trênmột trămnghìntrườnghợptrốnquândịchvàđàongũ,cuốicùngchấpnhậnânxáchonămnghìnngười.Cậuphảiđốidiệnvớimộtthựctếlàcuốicùngthếnàocậucũngphảingồitùđấy.”

Joehítmộthơithậtsâuvàkiênquyếtnói,“Tôikhôngthểnhậnlạithẻquândịch.”

BàRubingậtđầutánthành.Bàluônhàilòngkhinghemộtthanhniênnói“Tôikhôngthể”hơnlà“Tôisẽkhông”,bởivìcâutrướcthểhiệnlòngtintinhthầnkhôngthểlaychuyểnđược,trongkhicâusauchỉngụýsởthíchcánhânkhôngcócơsởchắcchắn.Cácchàngtraitôi-sẽ-khôngthườnggặpphảirắcrối;nhữngngườitôi-không-thểthìvàotrạigiam.

Khôngkhítrongcănphònghẹpkhácăngthẳng,vàbàRubinlêntiếngphávỡbầukhôngkhíđó, “Nếucậu thayđổiýkiếnvànhận lại thẻquândịch,chúngtôivẫncóthểđưarachocậumộtvàigiảipháphấpdẫnthắngđượccơchế.Nhiềucôgáisẽsẵnsànglấycậu...nhanhchóngcómộtđứacon.Haychúng tôi có thể tìmmộtmụcsưđểhuấn luyệncậu trở thànhmộtngườitừchốinhậpngũvìlươngtâmkhôngchophép.Cậukhôngtheothuyếtvôthầnphảikhông?Haychúngtôicũngcónhiềubácsĩ,họsẽcấpgiấychứngnhậnrốiloạntâmlý.Vớicáicúđậplênđầuấy,thậmchíchúngtôicòncóthểxoayđượcmộtgiấychứngthươngđànghoàng.Hoặclàcậucóthểthúnhậnlàlốisốngcủamìnhđồibại.”

“Khôngthúvị,”Joeđáp.

Đến lúcnàybàRubinphá lêncười, vẫnbẽn lẽnnhưngvớihàmývuithíchrõrệt. “Nếuthếthìchỉcònmộtlốithoát.Nhưnglàmộtcáchtuyệtvời.Tôithíchcáchnàyvìnónêubậtđượctìnhtrạngđiênrồmàchúngtađangsống.Nếucậuthựcsựquyếttâmthoátquândịch,giảiphápđơngiảnlàtậphợphaingườibạncùngchíhướngvàâmmưubắnmộtconđạibàngtrắng.”

“Cáigì?”Joeháhốcmiệngkinhngạc.

“Bấtcứthanhniênnàophạmtrọngtộiđềukhôngđủtiêuchuẩnphụcvụtrongcáclựclượngvũtrangcủachúngta.Vìgiếtngườilàmộttrọngtội,nênnếucậuphạmtộigiếtngười,cậusẽthoátquândịch,nhưngcóvẻnhưđâylàmộtcáigiáquáđắtđểtrảchotựdonhấtthời,vìcậucóthểbịtreocổ.Cònnhiềutrọngtộikháccậusẽkhôngmuốndínhvào,nhưtộiphảnquốcchẳnghạn.Trọng tộiđơngiảnnhất trongdanhsách làbắnmột conđạibàngtrắng.Nhưngbiếttìmđâuramộtconđạibàngtrắngchứ?Vìvậyviệccậu cần làm là thamgia vào âmmưubắnmột con, và rồi thậm chí cậuchẳngphảinhọccôngtìmkiếmcáiđồchếttiệtđó.”

Joekhôngphảikẻhaycười,nhưngviễncảnhlénlútmòvàomộthànhlangtốiom,gõbatiếnglênmộtcánhcửađóngimỉmvàthìthào,“Đisănđại bàng nào, các chàng trai!” thật hợp tình hợp cảnh ở thời điểm này,khiếnanhkhúckhíchcười,vàtrongbầukhôngkhíđãbớtcăngthẳngấy,bàRubinnói,“Vậylàchúngtađốidiệnthựctếcậuđãchọnmộtconđườnggiannan.Nếucậucóthểtrôngchờvàosựhỗtrợtàichínhnàođótừphíachamẹcậuthìsẽdễdànghơn.Chacậuthếnào?”

“Mộtngườibấthạnhbẩmsinh.”

“Mẹcậu?”

“Bàsưutậpphiếukhuyếnmãi.”

Anhkhôngtựnguyệnnóithêmnữa,vìvậybàRubinbỏquađềtàinày.“Nóichungcậuquyếtđịnhlàmgì?”bàhỏi.

“Vàolúcnàytôichưanóiđược.”

“Vềmặtpháp lý, tôikhôngđượcphépquyếtđịnhhộcậu.Nhưngnếucậumuốnhỏitôinhữngcâuhỏithẳngthắn,tôisẽtrảlời.”

Hơnbaphúttrôiqua-mộtkhoảngthờigiandàichosựimlặnggiữahaiconngười-Joengậpngừngnói,“Tôiphátốmlênvớicáilốicảnhsátđánhđậpanhbạncùngphòngtôi.Khibọnhọđánhtôi thìcũngkhôngthànhvấnđềquátotát.Đóchỉlàmộttainạn.Nhưnghọtruybắtanhấyvàhọthựcsựtrúthậnthùvàoanhấy.”

BàRubinkhôngnóigì,vàsaumộtkhoảngimlặngdàinữa,Joehỏi,“Giảdụtôimuốnrờikhỏiđấtnướcnày?Thếthìsao?”

BàRubinlấymộtchiếcbútchìnhọnmớigọtrabắtđầughithứtựtừngđiểm.“Cậusẽcóhaichọnlựahiểnnhiên,MexicohoặcCanada.Lựachọnđầutiên thìkhóhơncả.Ngônngữxa lạ.Phong tục tậpquánxa lạvàáccảmvớicáctròsinhviêncấptiến.Mexicokhôngthíchhợp.Canadathìổn.Nhiềungườiởđóhiểucácvấnđềcủacậuvàthôngcảm.Nhưngvàođượcđókhôngdễ.DọctheocácbangphíaBắccủata,viênchứcphụtráchnhậpcưcủaCanadabắtnhữngngười trốnquândịchquayvềvàbáochocảnhsátMỹ. Để vào Canada, cậu phảimóc nối với đường xe điện ngầm củachúngtôirakhỏiNewYork.”

“Tôilàmvậybằngcáchnào?”

“CómộtnhàthờnằmtrênQuảngtrườngWashingtonởNewYork,nóthuộckhuGreenwichVillage.CậuđếnđóliênlạcrồihọsẽgửicậulênphíaBắc.”

Joekhôngnóigì,vìvậybàRubinkếtluận,“Vềmặtpháplý,tôibắtbuộcphải khuyên cậuđến trìnhdiện ở trại giamngay bây giờ và tôi cũngđềnghịcậunhưvậy.”Bà lấymộtmẫuđơn,ghicẩnthậnhọtênJoe,địachỉtrườnganhhọcvàviết, “Tôiđãkhuyênngười thanhniênnàychấpnhậnthihànhántùngaylậptức.”

NhưngkhiJoeđứnglênravề,bàtiễnanhratậncửa,nắmtayanhthìthầm,“Theoýkiếncánhântôi,cậunêntránhxachuyệnđiênrồnày.HãytớiSamarkand,PretoriahayMarrakech.Tuổitrẻlàthờidànhchoướcmơvàphiêulưu,khôngphảichiếntranh.Hãyvàotùkhicậuđãbốnmươituổi,bởivìlúcđó-aithèmquantâmchứ?”

***

Ngày1thángGiêngnăm1969,Joebắtđầucuộchànhtrìnhđivàocảnhlưu đày, và việc không chọn đườngNam tiến dễ dàng để tới BostonmàchọnnhữngxalộđóngbăngởmiềnBắcđãthểhiệnrõtínhcáchcủaanh,anhcũngkhônghềnghĩđếnviệcgọiđiệnthoạichoôngbốbàmẹbấtlựccủamình:chaanhsẽcằnnhằncònmẹanhsẽkhóclóc,giữachamẹvàconcáisẽchẳngnóiđượcđiềugìthíchđángcả.

Anh đi nhờ xe lên thung lũng trung tâm bang California, tớiSacramento thì theo hướng Đông tới Reno. Các ngọn đèo cao đều phủtuyết,vìvậythỉnhthoảnganhcóthểngướclêncảhaibênthấynhữngdảibăngđặcnằmcáchba, bốn foot[6] phía trênđầu.Rồi anh cắt ngang quabangNevadatrốngtrảihoangvắngđểtớiSaltLakeCity,dànhmộtvàingàyở đây để cảm nhận thủ đô của những người theo đạoMormon, nhưngnhữngphútgiâyngâyngấtđầutiên-sựphấnkhíchmàanhkiếmtìm,cảmnhậnvềnướcMỹ-chỉtớisaunày,khianhvượtquanhữngvùngđấthoangbaolacằncỗicủabangWyoming.ConđườngchạydàivềphíaĐôngbằngnhữngđườnguốnlượnđẹpmắtquanúinonvànhữngđồngbằngvôtận.Anh nhanh chóng vượt qua năm, sáumươi dặm đường, không hề nhìnthấydùchỉmộttrạmxăng,chỉthỉnhthoảngmớicómộtthịtrấnnhỏxíutrôngnhưconbêlạcđànlangthangvôđịnhtrongkhoảngmênhmôngcủabầutrờivàvùngđấthoangvu.

TrêndãynúiContinentalDividechiacắtvùngđấtphíaTâymàJoevừađi qua với vùngphíaĐôngmàanh sắpđến,một cơnbão tuyếtđuổi kịpanh, rồi khi anh ngồi trong chiếc xe tải xuyên qua đêm tối tiến vềCheyenne,ánhđènphaphảnchiếulênhàngtriệubôngtuyếtlấplánh.

“Đây là vùng đất tuyệt vời,” anh hài lòng lẩm bẩm với lái xe, nhưngngườinàychỉlongạinhìnconđườngtrướcmặtcàunhàu,“Đánglẽhọnênđểnólạichongườidađỏ.”

PhíaĐôngthànhphốRawlins,tuyếtphủdàyđếnnỗimáycàycũngbịsa lầy,buộcmộthàngdàixetảivànhữngchiếcxecontưnhânliều lĩnh

phải dừng lại ở ngã tư, giao với đường 130 từ phíaNam. Lái xe vàhànhkhách chen chúc trongmột quán ăn nhỏ, gặp đúng lúc không có ngườigiúpviệc,ôngchủphảimệtbởhơitaiphụcvụcàphêvàbánhcuộn.

“Đâylàvùngđấttuyệtvời,”Joenóivớimộtnhómngườiđangtúmtụmquanhlỗthônghơicủabếplò.

“AnhđivềphíaĐônghayTây?”mộtngườihỏi.

“Đông.”

“Anhkhôngđilínhà?”mộtngườilớntuổihỏi,chỉvàomáitócdàicủaJoe.

“Không.”

SaunàyJoekhôngsaohìnhdunglạiđượcnhữnggìdiễnratiếptheo,nhưngkhôngbiếtthếnàomàmọingườilạinảyraýnghĩanhđangđivềphíaĐôngđểhoànthànhthủtụctuyểnquân,họkhăngkhăngđòitrảtiềncàphêvàmuathuốcláchoanh.

“Nhữngnămthángtuyệtvờinhấttôitừngtrảiquachínhlàthờigianởtrongquânđội,”mộtanhláixetuyênbố.

“Họđãdạytôilàmthếnàotránhxarắcrối,”mộtngườikháctánthành.

Mộtngườiđànông lớn tuổixenngang, “Tôiđã trảiquabanămtuyệtdiệuởNhật.”Ôngtacườithíchthú.“Tôiđãđánhnhauvớibọnconhoangda vàngbénhỏ từGuadalcanal tới vịnhLeyte; tôingủ với bọn chúng từOsakatớiTokyo-vàtôisẽlàmlạicảhaiviệcnày.”

“BọngáiNhậtcótuyệthảokhông?”mộtngườitrẻhơnhỏi.

“Hạngnhất.”

“VùngphíaĐôngcủađấtnướcnàycóthúvịkhông?”Joehỏi.

“Thúvịà?”ngườiđànônglớntuổikhịtmũi.“KhôngcómộtinchnàoởNhật lại không thú vị.CậuđãnghenóiđếnNikko chưa?KhinàoởViệtNamvàđượcnghỉphép,hãynhanhchónglàmmộtchuyếnlênTokyovàbắttàuđếnNikkođi,contrai.Cậusẽthấythứgìđó.”

“Tôimuốnnóiđấtnướcnày.MiềnĐôngởđâycóđẹpkhông?”

“Đâylàmộtđấtnướcxinhđẹp,từcầuGoldenGateđếncầuBrooklyn,”mộtanhláixenóivớivẻthànhkính,“vàanhđừngbaogiờquênnó.”

Giọngnóithấmđượmtìnhyêunướcđãlàmthayđổitâmtrạngchung,vàmộtláixebảoJoe,“Khinàocậugianhậpquânđội,nhấtđịnhhọsẽcắttrụimáitócdàicủacậu,nhócạ.Nósẽlàmchocậukháhơnđấy.”CánhláixenhấttrílàkỷluậttrongquânđộisẽcóíchchoJoe,vànghehọcangợinhữngíchlợicủanó,anhthầmnghĩmìnhthậthènnhátbiếtbaokhiđểchomọingườitưởngrằnganhsắpnốitiếpbướcchânhọtrongkhithựcraanhđanglợidụnglòngmếnkháchcủahọđểtrốnchạy.Anhnéncảmgiácxấuhổlạivànghĩ:Nếumìnhnóivớihọmìnhđangtrốnquândịch,chắchọsẽnệnmìnhđếnchếtmất.

Xấuhổbởi sự không trung thực củamình, anh rời quánănbước vàotrongcơnbão, ánhđènphakỳquái từnhữngchiếcxeđangxadần trênđườnghắtvàomànđêmtuyếtphủ.Cónhững lúc, thếgiớicủaanhhìnhnhưrấtnhỏbé,không rộng lớnhơnvòng trònmàcácbông tuyết tạo ra,nhưnglạicónhữnglúc,khiánhsángđãmấthút,nótrảirộngrathànhmộtthảonguyênvô tận, lặng lẽvàmênhmông.Đứngtrongcơnbão,bịgiamhãmgiữavòngtrònánhsángnhưngvẫnbịđẩyvềphíachântrời,anhđãcảmnhậnđược ýnghĩa của thế giớinày, cảmnhậnđược sựhuyềndiệuvĩnhviễnkhôngthểhiểuđược,màtừnayvềsauanh làmộtphầncótrigiáccủanó.

Đồngthời,lầnđầutiênanhhiểurõgiátrịcủanướcMỹ,mênhmôngvàhỗnmangtrongbóngđêmtrànngập.“Đâylàmộtmảnhđấtđángđểchiếnđấuvìnó,” anh lẩmbẩm, không thấy có gìmâu thuẫn trong việc làmộtngườitrốnquândịchnhưnglạithiếtthachiếnđấuvìmộtmảnhđấtmàanh ta cảm thấy tươi đẹp. Trong chừngmực xét đoán của anh, nhà yêunướccaoquýnhấtanhtừnggặptrongbốnnămvừaquachínhlàbàRubin,mộtbànộitrợDoTháingồitrongtầnghầmnhàthờgiáohộiTrưởnglão,cốgắngđemlạichútổnđịnhnàođótừtrongtìnhtrạngrốirenmàđấtnướcbàđãlâmvào.

Ngay khi đặt chân tới New York, anh đi thẳng đến Quảng trườngWashington,nơingôinhàthờanhtìmtrônggiốnghệtcáianhđãbỏlạiởCaliforniavàcũnglànơingườiđànbàthuộcgiáopháiQuakertưvấnchoanhcóthểchínhlàchịemcủabàRubin.Bàkhẳngđịnhvớianhviệclàmthìrấtsẵn,nhưnganhphảithậntrọngtrongkhitìmkiếm,“Cậuphảitránh

nhữngnơingườichủcóthểđòixemthẻquândịch.Vàhãycảnhgiácvớinhữngvị lớntuổiở liênđoànxâydựng.Họrấtáiquốcvàhọđòihỏicậucũngphảiáiquốc...theocáchcủahọ.Nhưngđâylàmộtđịachỉcóthểcóích.Người tađangphámột tòanhàcũvàhọsẽvuimừngnếucóbấtkỳngườikhoẻmạnhnàotớilàm.”

AnhđếnnhậnviệctạimộtcôngtrườnggầnCôngviênGramercy,nơicómộtcáihốrấtrộngngaycạnhmộtngôinhàlớncủatưnhânđangbịđậpđi.Viênđốccônggiảithích,“Điềuphiềntoáilàmấytaygàndởmuốngiữnguyênmấycáitrần.Hìnhnhưchúngđượcchạmkhắctừmộttrămnămtrước.Côngviệccủacậulàđưachúngxuốngnguyênvẹn.”Joechưakịpnóigì thìôngđốccôngđãấncáixàbengvàotaycậu,hét lên, “Nhớđấy,nếuchúngtôimuốnphámấycáitrầnchếttiệtnày,chúngtôiđãdùngquảtạsắtrồi.Chúngtôimuốnchúngnguyênvẹnmộtkhối.”Látsau,mộtviêntrợlýđivàocănphòng,nơiJoeđanglàmviệctrêngiàngiáo,vàthìthầm,“Nếuaihỏithẻcôngđoàncủacậuthìcậulànghệsĩtựdođangcứucáitrầnnàychomộtviệnbảotàngnhé.”

“Bảotàngnào?”

“Bảo tàngKiến trúcvàThiếtkếNewYork,”ngườiđànôngnóinhanh.“Chẳngcóviệnbảotàngnàotênnhưvậycảvànósẽgiữchonhữngtayởcôngđoànbậnrộnchotớitậntuầnsaumớihiểurađược.”Côngviệcbụibặmvàvấtvả,nhưngkhianhleoxuốngđấtnghỉgiải lao,viêntrợlýnói:“HãytưởngtượngcậulàMichelangelo.Ôngta làmviệctrênđóhaimươinăm,tôibiếtđượcđiềunàyvìđãxemphim.‘Nhàngươisẽlàmviệctrênđónếutabảovậy!’”Ôngtatiếptụcgàolênvớigiọngđiệurấtkịch:“TalàGiáohoàng.Quaytrởlạilàmviệcngay.”

BanđêmJoengủtrongnhàtrọmàngườiđànbàởnhàthờgiớithiệu,vàanhmệtđếnnỗithiếpđingay.Khuvựcquanhđórấtnáonhiệt,vàsuốtcảngàyanhthấyđámthanhniêntụtậpngoàiđường,cócảnhữngcôgáirấtquyến rũ, nhưng anh không nhập bọn. Nhiệm vụ trướcmắt của anh làkiếmđủtiềnđểvượtbiênsangCanada.

Lầncuốicùnganhtớinhàthờ,bàtưvấnđưachoanhmộtđịachỉởNewHavenvàdặn:“Hãytớisausáugiờchiều.Vănphòngnàydongườitrường

Yaleđiềuhành,banngàyhọphảilênlớp.”

***

AnhrờiNewYorkvớiấntượngrằngthànhphốnàychắcphảirộnghơnanhsuyđoángấpmộttrămlần,thúvịhơngấpmộttrămlần.Mộtlúcnàođótrongtươnglai,khihoàncảnhthíchhợphơn,anhmuốnthửsứcmìnhvớithànhphốnày,vớisựlãnhđạmvàcáccôgáiđẹpcủanó.“KhôngbiếtmìnhcóxửlýđượcNewYorkkhông?”anhtựhỏikhitiếnvềphíaBắc.

AnhtớiNewHavenvàogiữabuổichiều,vàđúngnhưngườiđànbàởNew York đã dự đoán, văn phòng chui đóng cửa, vì vậy anh đành langthangkhắpthànhphốxấuxí.Ngàyhômđótrờilạnh,vàcànguốngnhiềucàphêđể tậndụnghơiấmtrongcácquánăn,bàngquangcủaanhcàngkhổsở trướccơngió lạnhbuốt, vàanhvôcùngkhóchịu,nhưngkhivănphòngtưvấnmởcửa,anhkhôngchỉđượcđềnbùmàcònhơnthếnữa.

Nhàtưvấn làmộtgiáosưbộmônthơcavốnđượcđàotạotại trườngOxford,vìthếJoekếtluậnchắchẳnôngtađãđượcnhậnhọcbổngRhodesScholar.Đểtựbảovệmìnhmộtcáchhợppháp,giáosư,mộtngườitrẻtuổiđầynhữngýtưởngnhiệthuyết,khuyênJoenênrađầuthúvàchịungồitù,nhưngkhiJoetừchối,ôngtatựalưngvàoghếnói:“Khibằngtuổianh,tôiđãsangchâuÂutronglòngphơiphớiniềmvui.Anhsẽrađinhưmộtkẻtộiphạm.Plusfachange,pluscenestpaslamêmechose[7]”

“Tôivẫnchưaquyếtđịnh,”Joenói.

“Chúa ơi! Anh không phải là chàng trai từ Alabamamà tôi có tráchnhiệmgặpư?”

“California.”

“Bạnthânmến,thứlỗichotôi.Chúngtôinhậnđượcnhữngthôngbáokhẩnnàyvàthựcsựđãkhôngdànhchochúngđủthờigiancầnthiết.CómộtcậulínhđàongũtrênđườngsangCanadađượcbímậtđưatớiđâytốinay,tôilạitưởnganhlàcậuta.”Ôngtavỗtránnói:“LạyChúa!Đánglẽchỉcần nhìn vào tóc anh là tôi có thể nhận ra anh chưa nhập ngũ. Tôi sẽ

chuyểnanhsangmộtanhchàngcủachúngtôichuyênphụtráchvềngườitrốnquândịch.Tôithựcsựkhôngnắmđượcvấnđềnày.”ÔngtagọimộtsinhviêntênlàJellineknhưngkhôngthấyaitrảlời,vìvậyôngtangórangoàicửaxemngườilínhđàongũtừAlabamađãtớichưa,rồilạingồithụtxuốngghế,cohaichânxuốngdướingườinhưthểkhôngxương.

Nóinhanhvàcànglúccàngthêmhănghái,ôngtabảo:“Vìcảhaingườichúngtacầntiếpxúcđềuđếnmuộnchonênchúngtacó thể thoảimáitâmsự.Nếu tôi làanh, tôi sẽđi thẳngsangchâuÂu.Ngaycảkhi chỉ cómườiđôla,tôicũngsẽđi.Bằngcáchnàoư?Làmviệctrênmộttàuchởgiasúc.Đánhbẫymộtbàgóagiàucó.Chúamớibiếttôisẽlàmnhưthếnào,nhưngtôisẽlàm.TôisẽđếnngắmbứctrangtrísaubệthờcủaVanEyckởGhent, tranhcủaBrueghelởVienna, củaVelazquezởBảo tàngQuốcgiaPrado. Tôimuốn tham quanWeimar, Chartres, San Gimignano và cảngSplitởNamTư.Làmthếđi,anhbạntrẻ,bằngbấtkỳgiánào.ĐừngphíhoàinhữngthángnămnàyvàoviệclẩntrốnởCanada.BấtkỳđiềugìanhcóthểhọcđượcởđóthìanhcũngđềucóthểhọcđượckhitrốnởMontana.TớichâuÂuđi,hãytựhọchỏi,vàkhitìnhtrạngđiênrồnàykếtthúcthìquayvềđâyvàvàotù.Bởivìnếuanhbướcvàophònggiamvớichủkiếnvànhãnquanriêng,nhữngthángnămtùngụcsẽkhôngbịphíhoài,vàanhcóthểtrởthànhmộtngườiđànôngcóthựclực.”

“LàmsaotôitớichâuÂuđược...nghĩalàkhikhôngcótiềnấy?”

“LạyChúa,tiềnlàthứrẻrúngnhấttrêntráiđấtnày,nhưngđốivớicácanh,nócóvẻlàmốiquantâmlớnnhấtthìphải.”Ôngtađứngbậtdậygiậndữđiquađilạiquanhphòng,vừađivừagãiđầu.Độtnhiênôngtadừnglạivàgiơmộtngóntaythondài.“Tôibiếtchínhxácđâulànơidànhchocậu.HãycứtớichâuÂuvàdạtxuốngbờbiểnTâyBanNhađếnmộtchỗgọilàTorremolinos.Đủloạiquánbar,sànnhảy.Mộtanhchàngkhônngoanbaogiờcũngkiếmsốngởđóđược.”

“TiếngTâyBanNhacủatôikhôngtốtlắm.”

“Ở Torremolinos, người ta nói tất cảmọi thứ tiếng trừ tiếng TâyBanNha.TiếngThụyĐiểncủacậuthếnào?”ÔngtaphálêncườirồilạichạyracửađểkiểmtraanhchàngAlabamamấttích.Khôngthấyai,ôngtaquay

lạibànvànói:“ỞBoston,cậusẽgặpmộtnhómngườituyệtvời.Họsẽgiúpcậumột cách đáng ngạc nhiên đấy. Ở đó cómột cô gái... tên cô ấy là...Jellineksẽbiếtkhianhấytớiđây.”

Đếnđây thì ông tađãnóihếtnhững gì có thểnói với Joe, dođóhaingười giết thì giờ bằng cách trao đổi về tình hình các trường đại học ởCalifornia.GiáosưđánhgiácaocáctrườngởCaliforniavàthổlộcólẽsaunàyôngtacũngmuốnđếnđógiảngdạy. “Đólànơitưngbừngsôiđộng,”ông ta nói, và Joe nghĩ dù anh có bảo anh từ đâu tới cũng không quantrọng,luôncómộtngườiphátbiểu:“Đólànơitưngbừngsôiđộng.”Đúnglàmộtcâuvônghĩa.

“Torremolinosthìkhác,”giáosưnóivẻnuốitiếc.“Vớithanhniên,đólàthủđôcủathếgiới.Trongmộttuầnởđó,anhsẽtìmđượcnhiềuýtưởnghơncảmộtnămởtrườngYale.Tứclàloạiýtưởngđúngđắnấy.Nhữngýtưởngkhôngthíchhợp.”

Khinửagiờnữađãtrôiquamàanh línhđàongũởAlabamavẫnmấttămmấttích,vịgiáosưđềnghị: “Cóvẻnhưngười takhônggiữđúng lờihẹnvớihaichúngta rồi.Haycậuđiăn tốivới tôi?”ÔngdẫnJoe tớimộtnhàhàngÝ,đãcósáusinhviênđangngồichờ,haingườitrongđámđưacảbạn gái theo. “Tôi mời vị đại biểu công đoàn ở California tới,” ông giớithiệu,lậptứcmọingườiđềuhiểuJoelàmộtngườibỏtrốnkhỏimộttaihọanàođó.Khôngaihỏichitiết,bởivìcókhảnăngtừgiờđếncuốinămbấtcứaitrongsốhọcũngcóthểrơivàohoàncảnhtươngtự.

HọbànnhiềuđếnchiếntranhViệtNam,bựctứcnhiềuvìtốcđộxóabỏtệphânbiệtchủngtộctronggiáodụccònchậmchạp.Trongnhómkhôngcóngườidađennhưngkhôngcótậpthểngườidađennàocóthểbênhvựcquyền lợi củahọkhônkhéobằngnhữngngườida trắngnày. “ThờiđiểmtrườngYalephảiđốidiệnvớivấnđềsinhviêndađenđangtớigần,”giáosưnói.“Vàcácbạncóbiếtkhinàothờiđiểmấysẽtớikhông?Khimàchúngtabịcưdândađen thành thịbaovâymọiphía.”Nóiđếnđây, giáosưchợthỏi:“CóbạnnàongồiđầytrôngthấyJellinekkhông?”

“Anhấytrongtù.”

“Ôi,lạyChúa!Cóchuyệngìvậy?”

“Cốýpháhộiđồngtuyểnquân.”

“Khinhsuấtbỏxừ.AnhbạnđạibiểucôngđoàntừCaliforniacủachúngtađịnhđiBoston,vàJellinekbiếttênngườiliênlạcởđó.”

“GretchenCole.ChơiguitarvàhátởquánCastIronMoth.”

“Đúngcôấy!Tôigặpcôấyhồigiảngbàiở trườngRadcliffe.Bécondễthương.CôấysẽbốtríchoanhsangCanada.”

“Anhchuồnkhỏicáibẫychuộtnàylàkhônđấy,”mộtsinhviênnói.JoethấylạlàmộtnhómthanhniêngiỏigianglạicóthểtrởnênxalánhcuộcsốngMỹnhưvậy.Khôngaiđịnh canngănanh rời bỏđấtnước; qua câuchuyệncácsinhviêntraođổi,anhhiểuvịgiáosưkhuyếnkhíchanhchấpnhậncuộcsốnglưuvonglàmộttrongnhữngngườigiỏinhấttrườngYale;rõràngôngtalàmộttrongnhữngngườinổitiếngnhất,vậymàôngtalạicôngkhaitánthànhviệctrốnchạynhưphươngánđúngđắnduynhất.

Đêmđãkhuya,giáosưkéoJoeramộtchỗnói: “Tôivừanảyramộtý.Khôngquáhaynhưngcó thể thànhcông. Joenày,cậu làngườicứngrắnđếnmứcnào?”

“Ôngcóýgì?”

“Cậu có thể kháng cự không? Tôi không nói dùng nắm đấm. Trướcheroinấy?Trướctoànbộnhữngthứtươngtựnhưvậy?”

“Tôikhôngdínhvôrắcrối.”

“Tôi cũngđoán vậy.Nếu tới đượcTorremolinos rồi rơi vào cảnh cùngquẫn,nếucảnhsátgâykhódễrồidọatốngcậukhỏiTâyBanNha,cómộtngườicậucóthểtìmđến...nguyhiểmchocậuđấy.Viếtđi.PaxtonFell.Ôngấycótiền.”

Lúcgiảitán,mộtsinhviênkéoJoeramộtchỗdúivàotayanhmộtnắmtiền.Anhchàngsinhviênnói:“Chúcmaymắn,”rồihọchiatay.

***

Anh tới Boston lúc hoàng hôn, người gầy rộc, tóc tai bờm xờm, tâm

trạngbựcbộikhóchịu.AnhphảimấtthờigianxácđịnhvịtríquánCastIronMoth.Anhđãdòđượcđịachỉ trongdanhbạđiệnthoạinhưngmàymòmãi vẫn không sao tìm được phố đó vì nó nằm trongmê cung ngõngáchquanhphốWashington, và chắchẳnanhđã loanhquanhgầnđóhaihaybalầnmàkhôngnhậnramìnhđãởngaybêncạnh.Từtrướcđếnnayanhvốnkhôngthíchhỏingườilạnêncốtậptrungtựmìnhtìmkiếm,khôngchútmaymắnnào.CuốicùnganhcũngphảihỏimộtngườiđànôngxemquánMothởđâu,cảmthấymìnhthậtngốcnghếchnóiracáitênấy,ngườiđànôngtrảlời:“Anhvừađiquanórồi,”vàthếlàđếnnơi.

JoequyếtđịnhtiêumộtíttiềnmàanhbạnsinhviêntrườngYaleđãchođểănmộtbữatửtế,nênanhbướcvàonhưmộtkháchhàng,nhưngchắchẳnnhìnanhngườitacóthểdễdàngđoánrađược,vìngườigáccửanói:“TôichắclàanhmuốngặpcôGretchenCole?”

“Tôimuốnăn,”Joeđáp.

Thựcđơntoànmónđắttiềnnhưngđồhảisảnrấtphongphú,màJoethìđãănquentạicácquánBồĐàoNhaởNamCaliforniarồi.Anhthấyđồănngonhơnmứctrungbìnhnênkhôngtiếcsốtiềnbỏra,vàtiếtmụcgiảitrí làmột ban nhạc rock-and-roll biểu diễn chung vớimột nữ ca sĩ. Âmnhạc rất quan trọng với Joe, lúc này anh hưởng ứng nhịp điệu đầy bảnnăng của nó; anh cũng thưởng thức tiếng hò hét hoang dã của cô gái,nhưngđêmnayanhđangtìmmộtnhạccôngchơiguitar,vàkhibannhạcđược thay thếbởimột tốp tamcanamhátdân ca, thể loại anh chỉ biếtchútít,thìanhđâmrabồnchồn.Dầnvềnửađêm,cáccasĩdâncanhườngsânkhấuchomộtcôgáikháccóchấtgiọngvangdộigiậtgân,Joebướcravỉahèhỏingườigáccửa,“KhinàothìGretchenColehát?”

“Côấykhônghát.”

“Tôitớiđâyđểgặpcôấy.”

“Khianhvàoquán,tôiđãhỏicóphảithếkhôngvàanhnóianhmuốnăn.”

“Saoôngkhôngnóivớitôi?”

“Anhbảoanhmuốnăn.Tôinênđuổikháchđichăng?”

“Maicôấycómặtkhông?”

“Không.Côấykhônghátởđâynữa...sauchuyệnxuixẻovớicảnhsát.”

“Matúy?”

“Khôngphảicôấy.ChuyệngìđóvớicảnhsátChicago,tôinghĩvậy.”

“Làmthếnàotôitìmđượccôấy?”

Ngườigáccửalùilại,nhìnJoesoimóivàhỏimộtcáchkhinhmiệt:“Anhlàmộttrongnhữngthằngchatrốnlínhđóhả?Vaytiềncủamộtcôgái.”

“Tôimuốngặpcôấy.”

Người gác cửađưachoanhmộtđịa chỉ vànói: “Có lẽnếucòn trẻ tôicũngsẽkhôngđủcanđảm.”

ChiềuhômsauJoetìmratrụsởvănphòngvàhỏikhôngbiếtanhcóthểnóichuyệnvớiGretchenColekhông.Mộtôngmụcsưtrảlời:“Côấykhônglàmviệcởđâynữa.”

“ỞYale,họbảotôiđitìmcôấy.”

“GiáosưHartfordphảikhông?”KhiJoegậtđầu,ôngmụcsưtươi tỉnhhẳnlênvànói: “Mộttrongnhữngngườiưutúnhất.NếuôngấybảoanhđếnthìGretchensẽmuốngặpanhđấy.”ÔnggọimộtcuộcđiệnthoạirồiđưachoJoemộtđịachỉởBrookline,vùngngoạiôBoston.

Mộtgiờsau,JoebướclạigầnmộtngôinhàđẹpđẽkiếntrúckiểuThuộcđịaẩnmìnhgiữacâycối.Anhgõcửa,vàmộtcôgái trạc tuổianhramở.Khôngxinh,nhưngkhuônmặtrạngrỡvàtrắngtrẻo.Máitócnâusậmđượctếtthànhhaibímvàbộquầnáomặcthườngngàytrôngcóvẻkháđắttiền.Joeđểýthấyhaiđiềuởcô:côcódángđiđặcbiệtuyểnchuyểnvàcôthấpthỏmloâunhưmộtchúchimưng.

“GiáosưHartfordgửianhđếnphảikhông?”côhỏi. “Mờianhvào.”Côdẫnanhvàophòngkháchđượcbàitrítỉmỉ,bêntrongkhôngcógìrõralàđắttiền,songmọithứdườngnhưhợplý.SànnhàphủmộttấmthảmrộnghìnhbầudụcthuộcloạikhôngphổbiếnởCalifornianhưngđạtđượchiệuquảtốiđakhitrảicạnhđồnộithấtbằnggỗthíchđỏ.Joeđangngắmtấmthảmthìcôgáilêntiếng:“TôilàGretchenColevàtôiđoánanhđangđịnhđiCanada.”

“Đúngthế.”

“Tốt!”Côtrởnêndứtkhoátvàthựctế,nhưngsauvàicâudặndòcôhoàntoànthayđổivàmộtlầnnữatrởnênthấpthỏmloâuvàthiếutựtinđếnmứckhôngtinnổi.

“Côkhôngsaochứ?”Joehỏi.

“Vâng...vâng,”cônói,đỏbừngtừcổđếntậnchântóc.“Bâygiờviệcđầutiênanhphải làmlàđicắt tóc.Trônganhcànggọngàngcàngtốt,vìchỉcầnlínhbiênphòngCanadacóchútnghingờanhcóthểlàdânbụiđờihaytrốnlính,họsẽtrảanhvề.Anhphảimặcbộquầnáotươmtấtnhấtmàanhcóvàchúýủichothậtphẳngphiu.Khiquabiêngiới,anhphảihếtsứccẩnthậnđểhọtưởnganhchỉđơnthuầnlàkháchdulịch.Khôngđược,vàtôiphảinhắclạiđiềunày,trongbấtkỳhoàncảnhnàocũngkhôngđượcđòihỏicáimàngườiCanadagọilàtìnhtrạngcủangườinhậpcưbằngđườngbộ,ngaycảkhiđólàđiềuanhmuốn.ĐợichođếnkhitớiMontrealvàổnđịnhantoànrồithìhãylôivấnđềphứctạpđóra.”Côchoanhthêmvàilờigợi ýhữu íchnữa rồi kết luận: “Chúng tôi sắpgửimộtnhómngườinhưanhlênphíaBắc,đicùngvợmộtgiảngviêntrườngMIT[8].Bàấysẽtựnhậnlàgiảngviênđịachấthọcđưasinhviênđithựcđịa.BàấysẽđưacácanhtớiMontreal,rồitừđó...”

Mộtkhoảngngừngngượngnghịu, rồicô lạiđỏmặt,khôngsaotựchủđược,vìvậyJoenói,“Tôitưởngcôđanghátchomộtquáncàphê.”

GretchendễdàngđoánraJoeđangsuyluậnnhữnggì:Côgáinàynóilàcôtaháttrướccôngchúng;cáccôcasĩkhôngđỏmặtnhưthiếunữ;cógìđókhôngbìnhthường.Cônói:“Tôiđãtừnghát.”

“Côgặprắcrốivớicảnhsát?”

Giờthìcôđỏmặtgiậndữ,ấnbàntayphảilênmặtcốgắngtựkiềmchế.

Joenói:“Ngườitanóivớitôiởquáncàphê.Việcrắcrốirasao?”

“Họcũngkhôngkể với anhchuyệnđóư?” Joe lắcđầu.Rồi, rõ làphảigắngsứcđểtròchuyệnmộtcáchbìnhthường,côtươitỉnhnói,“Tôiđoánanhsẽcầnmộtíttiền.”

“Không,”Joenói.“Thựcratôilạiđangđịnhmờicôăntối.”

“Ô,không!”côkêulên.

“Cứsờđầutôixem,”anhnóinửađùanửathật.“Tôicũngcóchuyệnlôithôivớicảnhsát.”Anhđịnhvớilấytaycônhưngcôđãrụtlại.“Cứtinlờitôiđi,”anhvụngvềkếtluận.

Cô tiễnanh ra cửa,nhưng rõ ràng là cô cần tưvấnhơnanhnênanhhăng hái nói: “Cô Cole, tôi không biết chuyện gì đang làm cô suy nghĩ,nhưnghômnaycôsẽđiăntốivớitôi,”rồianhnắmtaycô.

Côcứngngười,cưỡnglại,rồinhìnxuốngđấtcườigượnggạo:“Anhthấytôinênđiư?”

“Côphảiđi.”

Gretchenlấyáokhoác,rồiJoebắtxebusđưacôvàothànhphốBostonvàhaingườitìmthấymộtquánănởgócphốkhôngcógìnổibật,họvàođóăntômnướng,uốngbiavàchuyệntròsôinổivềsinhviên,chínhtrịvàViệtNam.

“TôilàmviệcđểgiúpcácanhchạysangCanada,”côkể,“bởivìtôitánthànhquanđiểmcủacácanh.Chúngtađangsốngtrongmộtthờiđạibikịchvàphảilàmtấtcảnhữnggìcóthểđểchonócótìnhngười.”

“Chuyệngìđãxảyravớicôvàcảnhsát?”anhhỏithẳng.

Côcânnhắccâuhỏiđómộtlúcrồinóilảngđi,“Họđốixửvớitôinhưhọvẫnthườngđốixửvớicácanh.”

“Côphảigiảmbớtsứcépđi,”anhnói.

“Tôisẽhọccách,”cônói.“Nhưngngaybâygiờtôivẫnkhôngquênđượcchuyệnđó.Tôikhôngsaoquênđược.”

Họ chuyện trò như vậymấy tiếng đồng hồ liền, không đả động đếnnhữngvấnđềquantrọngnhưng luônbónggióđếntìnhtrạngbấtổnđãlantruyềnsangbiếtbaothanhniênưutúnhấtcủathếhệnày.Rồi,khoảngmười giờ,mộtnhóm sinh viên trườngHarvard vàMIT ghé vào quán, vàmộtngườinhậnraGretchen.Họnhanhchóngxúmquanhbàncôđểhỏivềvụlôithôivớicảnhsát,vìvậylạikhiếncôlúngtúng.Thôngcảmvớitháiđộdèdặtcủacô,họchuyểnsangnhữngchuyệntầmphàohơn,rồingườithanhniênđãnhậnraGretchensớmnhấtnói:“ỞquánMothchúngtôirấtnhớcô.Cônênquaylạihátđi,Gret.”

“Thờibuổinàykhôngdànhchochuyệnháthò,”côvừađápvừanghịchđuôibímtóc.

“Cólẽtrongmộtquáncàphêsangtrọngthìkhông.Nhưngnếuchúngtôitìmđượcmộtcâyguitar,côsẽhátchochúngtôinghechứ?thôimà.”

Côkhôngtỏrađồngý,nhưngmộtsinhviênđãbiếnmấttămvàsauđómộtlúcthìquaylạivớimộtcâyđànbìnhthường,côgảyvàinốtrồinhănmặt.“Cácanhđịnhbảotôihátvớicáithùnggỗnàyư?”côhỏi.

Joenhậnthấycôkhônggiảvờkhiêmtốn.Côcũngkhôngbắtngườitaphảinănnỉthathiết;thậtraGretchencũngphầnnàomuốnhát,nhưthểcôcảmthấynósẽlàcáchchữabệnh.Côngồithoảimáitrênmộtchiếcghếcaoquầy rượu, vắt chéođôi chânhấpdẫn thànhmộtkiểubệ tì, và trầmngâmbậpbùngguitartrongvàiphút.Cáckháchkháctrongquánkhôngđểý;mọingườicònđangmảitranhluậnvềsựsuysụpcủađộibóngDallasvàbàncãisôinổilàôngủyviênhộiđồngphảimởcuộcđiềutraxembọncáđộ chuyênnghiệp cóhối lộ không,nhưngmộtngườihay sinh sự lại lậpluận,“Anhlàmsaohốilộcảđộiđược?Anhdúitiềnchomộtngười...DonMeredith,” vậy là cả quán nói chung nhất trí là không thể hối lộ DonMeredithđược,khiếnanhchàngđầutiênnói:“Thôiđược,chắcchắnôngtamuốnthắngđộiCleveland.”

LúcnàyGretchenđangchơimộtđoạnnhạcrấtêmái,rồichuyểnsangmột loạthợpâmdaydứtđiệuthứ.Cốát tiếngđàn,côgiới thiệutênbảnnhạc,“Child113,”vàđámsinhviênbiếtđiềunàycónghĩalàgì,liềnvỗtaytánthưởng.Trongkhôngkhíimlặngtiếptheo,côgảymộtđoạnnhạchùngtráng,rồicấttiếnghátmộtbàicahếtsứckỳkhôi,mộtkhúcballadcổkểvềmộtchànghảicẩubơitrongđạidương,cóphépbiếnthànhngườikhilênbờ.Chàngcóconvớimộtcôtrôngtrẻvốnlàngườibìnhthườngvàgiờđâychàngmuốnmangcontrai rabiển,vìđãđến lúcđứabéphảihọcđể trởthànhhảicẩu.

Thật làmộtbài cangớngẩn, Joenghĩnhư vậy chođếnđoạnkết, khiGretchenhạgiọngvà,theonhạcđiệuthấmđượmnỗiaioánnãonùng,côhátvềlờitiênđoáncủachànghảicẩu:Ngườiđànbàsẽquênchàng,quêncontraicủamình.Côtasẽlấymộtpháothủvàngườinàysẽhủydiệttấtcả

khôngvìlýdohợplýnào.

“Vàemsẽcướimộtchàngpháothủtàiba,

Vàtatinchắcanhtalàmộtchàngpháothủtàiba,

Vàphátđạibácđầutiênchàngnhằmbắn,

Chàngsẽbắncảcontraibébỏngcủatavàta.”

Vớicâucuốiđánglongạiấy,vớicâyđànguitarbậtramộtloạthợpâmchuaxót,bàihátkhácthườngấykếtthúc.Đámsinhviênkhôngvỗtay,vìkhúcballadđãđiểmgầnnhưtrúngphócnhữngtrảinghiệmcủabảnthânhọ: trênđời cómộtyếu tốphi lý,một cái gìđómàconngườikhông thểchốnglạiđược;mộttênpháothủnguxuẩnchếttiệtnàođóluônrìnhrậptrongbóngtối,hămhởbắnbừavàobấtcứconhảicẩunàobơilộingoàiđạidươngmàkhônggiảithíchnổitạisao.

Gretchenkhôngháttiếp.Khúcballadnàylàtoànbộsựtỏbàycủacô,vàđámsinhviênquenbiếtcôđềuhiểurằngngaycảviệcnàycũngrấtkhókhănđốivớicô.Họkhenngợicô,hỏithămtìnhhìnhởtrườngRadclifferồigiải tán, mang theo cây đàn. Khi họ đã đi rồi, Joe hỏi: “Tình hình ởRadclifflethếnào?”

“Tồitệ,”côđáp,kếtthúcđềtàiđó.

Anhđưacôvề,vàđếncửanhàđịnhhôntạmbiệtcô,nhưngcôquyếtliệt cưỡng lại. Tuynhiên, cônắm tay anh, đềnghị anh chờ trong khi côchạylêngác.Khiquaylại,côđưachoJoehaitrămđôla...khăngkhăngbắtanhphảinhận...khăngkhăngrằngủybancủacôquyêngópchomụcđíchnày.

“Anhđịnhđiđâu?”côhỏi.

“MấyngườiởYalechỉchotôimộtnơinghecóvẻổnlắm.”

“Ởđâu?”

“Torremolinos.”

***

Vàomộtngày lạnhgiáuámởMadrid, JoeđinhờxecùngmộtnhómsinhviênĐứcvuinhộnđangtrênđườngxuốngphíaNam,khibăngquavùngđồngbằngLaManchacằncỗi,họtraođổivềCervantesvàGoya.Họlànhững thanhniênhiểubiết rộng, thông thạocả tiếngAnh lẫn tiếngTâyBanNha,vàđịnhđếnkhukiềudânĐứcrộnglớnởMarbella,cácheobiểnGibraltarkhôngxa.Quacuộcchuyệntròcủahọ,Joekếtluậnđượcrằnggiađìnhhọ từng lànhữngngườinhiệt thànhủnghộAdolfHitler vànhữngngườihọhàngởphíaNamTâyBanNhamàhọsắpđếnthămlàdântịnạnchínhtrị.MộtsinhviênbảoJoe:“Nếuanhgặpmộtônggiànhỏthó,lưngthẳngđơ,khôngchốnggậytrongkhilẽraphảithế,vànếuôngấyđậpgótgiày chàokhinói chuyệnvới anh thìđó chính làbácGustav.”TheonhưnhữnggìcácchàngtraikểvềbácGustav,ôngtatừnglàmộttrongnhữngngườiủnghộhàngđầuchoHitler,nhưngmộtanhbạnhaychâmbiếmnóithêm:“ÔngấysốngởTâyBanNhavìthíchcáilốikháchdulịchMỹgọiônglàNamtướcvànhúnchânchàoNamtướcphunhân.”

KhihọtớiCórdoba,cáigiálạnhcủaMadridđãchuyểnthànhánhnắngthậtđángđượchoannghênh.HọdừngxengắmnhàthờHồigiáo,vàkhihọđứnggiữamột rừngcột trảidài từphíaxahút tầmmắt,mộtngườiĐứcnói: “Ở đây các cậu có thể thấy nhiều thứ đậm chất đạo Hồi hơn cả ởnhữngnướctheođạoHồinhưAlgeriahayMarốc.NămngoáitớđãnghỉhèởMarrakech-vềmộtsốmặtthìcũngthúvịnhưngkhôngnhàthờHồigiáonàogiốngnhưnơinày.”

Joe thíchCórdobavà rất vuiđượcnán lại lâuhơn,nhưngnhómsinhviênĐứclạinónglòngmuốngặpbạnbè.Vìvậyhọtiếptụcđi,vàchẳngbaolâuđãtớigầnvùngcaonguyênlạthườngmàtừtrênvànhđaiphíaNamhọcóthểphóngtầmmắtraĐịaTrungHải.“A!”anhchàngláixereolênkhihọtớisátmépváchđánơicóthểnhìnthấythànhphốMálagatrướctiên,“TâyBanNhađâyrồi!”Anhtađỗxebênvệđườngvàgiơtaychỉngôinhàthờxaxa,trườngđấubò,bãidạomátxanhbóngcọ,khuhảicảngsầmuấtvà phía Tây làmột dãy làng chài tuyệt đẹp vốnnổi danh trong khắp xứPhênixivàHyLạp.CostadelSol,vùngnàycótênnhưvậy,vàđượcdùngnhưmộtthỏinamchâmđểthuhútthanhniêntrênkhắpthếgiới.

“Đámnhàcửacaotầngđó,phíabênkiaMálaga,”mộtanhbạnĐứcgiải

thích,“làTorremolinoscủaanhđấy.”Anhtachépmôikhoáichínói:“Thửtưởng tượngmàxem!Ngay lúcnày!Nămnghìn cô gáiđẹpnhất thế giớiđangởdướiđó,khaokhátmongchờtôiđến.”

“Cảnhcóđẹpkhông-Torremolinosấy?”Joehỏi.

“Anhtựmìnhnhìnxem!”anhchàngngườiĐứchàohứngđáp.“Bãibiểndàivôtận.Núinonchặnđứnggiólạnh.Nókhôngphảimộtthànhphố.Nókhôngphảimộtngôilàng.Nólàcáichưatừngđượcnhìnthấytrêntráiđấtnày.Tôisẽnóichoanhbiếtlàcáigì-mộtnơitrúẩnthoátkhỏisựđiênrồcủathếgiớinày,chỉtrừviệcnóhoàntoànđiênrồ.”

Họnhìn xuống toàn cảnh,một bức tranh thiênnhiênquyến rũnhấtTâyBanNha,vớisựkếthợphàihòagiữathànhphốMálagacổkính,ĐịaTrungHảibátngátmộtmàuxanh,nhữnglàngchàivàdãynúihoangvu.Đượcchiêmngưỡngvùngđấttừđộcaonàysaumộtchặngđườngdàiquacaonguyên trơ trụi thì cũngnhư tiếpnhậnmột lờimờihưởng thụcuộcsống,âmnhạc,rượuvangvàbãibiển.“Nếuởdướiđócũngđẹpnhưtừtrênnàynhìnxuống,”Joephátbiểu,“thìđúnglàquangcảnhtôimuốnngắm.”

“NhữngngườiduynhấtbiếttậnhưởngnólàngườiĐứcvàThụyĐiển,”mộtsinhviênnói.“NgườiMỹkhôngdễthíchnghi.”

“DướiđócónhiềungườiĐứckhông?”

“Baogiờxuốngđó,anhcứđểýxem.Anhsẽthấykhắpcảvùngkhôngnói tiếnggìngoài tiếngĐức.Biểnhiệucũngbằng tiếngĐức.Hoặc tiếngThụyĐiển.”

Họkhảosátkhungcảnhhuyhoàngđólầncuối,rồinhảylênxevàbắtđầu laoxuốngnúi trong tiếng lốp rên rỉphảnđốimỗikhi chiếcxeđiêncuồnghếtlạngbênnàylạiđảosangbênkia.Đếnmộtchỗconđườnglượnthànhhaivòngkhépkínđòihỏiphảicómộtloạtđườnghầmliêntiếp,vìvậychiếcxedườngnhưtrượtxuốngnhữngđườngxoắnốccủacáimởnútchai,vàtronglúchọlướtquanhcáckhúccong,Joethấpthoángnhìnthấyphongcảnhbiếnảomuônmàumuônsắccủabiểncả,núinon,bầutrời,đườnghầm,thànhphốMálagavàcảTorremolinosphíaxaxa.Đólàmộtlốiđikhiếnchongườitahoamắtvàquặndạdày,vàkhicáckhúccuahẹphơnnữa,cácsinhviênĐứcbắtđầuhéttođộngviênanhbạnláixe;mỗilúc

anhtiếnđếngầnmộtkhúcquanh,bọnhọlạicấttiếnghúdàiu-u-u-u-u-u,caogiọngvàtăngâmlượngkhichiếcxerítlêntiếnvàođoạncua,lốpgầnnhư longrakhỏivành, rồikết thúcbằngtiếnga-a-a-a-a-ađắc thắngkhichiếc xe nghiêng ngả, gần như lật nhào, rồi lấy l�