Embed Size (px)
Citation preview
Su Alanında Ulusal Ar-Ge ve
Yenilik Stratejisi Çalıştayı
Prof. Dr. Nüket YETİŞ
TÜBİTAK Başkanı
5 Ekim 2010
TÜBİTAK TÜSSİDE, Gebze
Türkiye’de BTY Alanındaki Gelişmeler
BTYP-UP 2011-2016’nın Stratejik
Çerçevesi
ÇalıştaydanBeklentilerimiz
ve Sonrası
321
3
Bilim, teknoloji ve yenilik,
günümüzde
ekonomik, sosyal ve çevresel
sorunların çözümü ve
sürdürülebilir gelişim için
anahtar niteliğindedir.
Ar-Ge Harcaması GSYİH İlişkisi (2007)
4
TZE Ar-Ge Personeli GSYİH İlişkisi (2007)
5
Ulusal Bilim ve Teknoloji Seferberliği
6
1• Ülkemiz insanının yaşam kalitesini yükseltmek;
2• Toplumsal sorunlara çözüm bulmak;
3• Ülkemizin rekabet gücünü artırmak;
4• Bilim ve teknoloji kültürünü topluma mal etmek ve yaygınlaştırmak.
İlkelerHedeflerOrtak AmaçlarUlusal Öncelikler
TARAL Amaçları
Somut Hedefler (2013)
TARAL
Hedefleri
Ar-Ge Harcamasının GSYİH’ye Oranı (%2)
Ar-Ge’yeolan talebin artırılması
Ar-GePersoneli
(150 000 TZE)
Ortak Ulusal Vizyon ve Mutabakat
7
8
Ar-Ge Harcaması*
Kaynak: TÜİK, DPT *2008 sabit fiyatlarıyla
2003-2008 arasında 2,6 katına çıktı.
950
6893558
2695
9
2013’te 21,5 milyar TL,
Buna ulaşmak için Ar-Ge’nin en öncelikli alanlardan biri haline
getirilmesi,
2005’teki ivmeyi yeniden yakalamamız gerekiyor.
* 2008 sonrası GSYİH öngörüleri için DPT Orta Vadeli Program (2010-2012)
Türkiye’nin Ar-Ge Bütçesi* (% 2 hedefi için)
Yü
zd
e (
%)
10
Kaynak: TÜİK
Gerçekleştiren Sektörler Bazında Ar-Ge Harcamaları Oranı
% 44,2
% 43,8
İlk defa Özel Sektörün Ar-Ge harcamasındaki payı % 44’ü aştı (2008)
Hedef (2013) % 60
Özel Sektörün Ar-Ge Fonlamasındaki payı % 47’i geçti (2008).
Hedef (2013) % 55
11
TZE Ar-Ge İnsan Gücü
Kaynak: TÜİK
67
53
Hedef (2013) 150 bin TZE Ar-Ge Personeli
38
33
12
Türkiye’nin Bilimsel Yayın Sayısı
Kaynak: Thompson’s ISI Web of Science
13
Türkiye’nin Patent Tescilleri
Kaynak: TPE * 13.01.2010 raporlama tarihi itibariyle
14
Türkiye’nin Uluslararası (PCT) Patent Başvuruları
Kaynak: TPE, WIPO
2003-2007 arasında 3,2 katına çıktı.
151515
• Ar-Ge harcamasında 2;
– Finlandiya, Danimarka
• Ar-Ge Harcamasının GSYİH’ye Oranında 3;
– Yunanistan, Polonya, Slovak Cumhuriyeti
• TZE Ar-Ge Personelinde 8;
– Yunanistan, Romanya, Arjantin, Avusturya, Danimarka,
İsviçre, Belçika, Finlandiya
• TZE Araştırmacıda 7;
– İsviçre, Danimarka, Avusturya, Belçika, Arjantin, Finlandiya,
Hollanda
• Bilimsel yayınlarda 4;
– İsrail, Belçika, Polonya, Tayvan
• Uluslararası patent (PCT) başvurularında 4;
– Polonya, Macaristan, Lüksemburg, Meksika
2002-07 Arasında Önüne Geçilen Ülkeler
16
2002-07 Ar-Ge Göstergelerindeki Değişim
16
Gösterge AB-27 Artış % TR Artış %
GSYİH 24 63
Ar-Ge Harcaması 24 121
Ar-Ge Personeli1 8 119
Araştırmacı1 15 107
Bilimsel Yayın 32 111
1 TZE, Kaynak: OECD, EUROSTAT ve TÜİK
2007 Yılı Avrupa Komisyonu İlerleme Raporu
Türkiye, katılım için bu alanda iyi hazırlanmış durumda olup;
entegre bir araştırma stratejisinin tasarımı ve uygulanması
bakımından ileri düzeydedir.
2008 Yılı Avrupa Komisyonu İlerleme Raporu
Bir dizi yeni program, daha fazla bütçe olanakları ve artan etkinlik
sayesinde, arastırma, teknoloji ve yeniliği desteklemeye
devam etmiştir.
17
6.ÇP
(2003-2005)
7.ÇP
(2007-2009)
Türk Ortakların Payı* 38 71
Toplam Katkı Payı* 180 94
Türk Ortakların Payının
Katkı Payına Oranı% 21 % 76
Ulusal Katkı Payı* 140 61
Türk Ortakların Payını
Ulusal Katkı Payına Oranı% 27 % 116
Katkı payı % 48 azalırken, kazanım % 87 arttı.
6.ÇP ve 7.ÇP Performansı (ilk 3 yıl)
*milyon €
18
19
89
19
93
19
90
19
91
19
92
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
2008
2009
2010
Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu
16 17 18 19 20 21
19
BTY YönetişimiPolitika
Oluşturma
Uzun vadeli hedeflerin
kararlaştırılmasıGelişmelerin
izlenmesi*İlgili kurumların
görevlendirilmesi ve/veya
komitelerin kurulması
Politika
Uygulama
BTYK
Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu
Türkiye Bilim Teknoloji ve Yenilik Sistemi
20
• 9. Kalkınma Planı (2007-2013)
• Vizyon 2023: Bilim ve Teknoloji Stratejileri
• Türkiye Araştırma Alanı (TARAL) nın tanımlanması
• Bilim ve Teknoloji Politikaları Uygulama Planı (BTP-UP)
2005-2010
– Kamu Ar-Ge ve yenilik programlarının
çeşitlendirilmesi ve birbirlerini tamamlayacak şekilde
konumlandırılması
– Sistem dinamiklerimizi harekete geçiren politika
araçları
• Ulusal Yenilik Stratejisi (2008-2010)
• Uluslararası BTY Stratejisi (2007-2010)
Stratejik Yaklaşım
• Bilim ve Teknoloji Yüksek
Kurulu’nun düzenli olarak
toplanması
• Stratejik yaklaşım ve harekete
geçirici somut hedeflerin
belirlenmesi
21
BTY Sisteminde Diğer Mihenk Taşları
• Ar-Ge ve yeniliğe finansal kaynakların aktarılması
• Ar-Ge ve yenilik için gerekli iklimin oluşturulması
– Yönetişim ve yasal çerçevenin iyileştirilmesi
• Ar-Ge ve yenilik kavramlarında dil birliğinin oluşturulması
(OECD Frascati, Oslo ve Canbera kılavuzların Türkçe’ye
çevrilmesi ve yayılımının sağlanması)
• Belli Alanların Sn. Başbakan’ın Himayelerine Alınmaya
Başlanması
– Bilim İnsanı Yetiştirme ve Geliştirme
– Savunma Araştırmaları
– Uzay Araştırmaları
– Bilim ve Toplum
– İvme Kazanmamız Gereken Yeni Alanlar
(BTYK 21. Toplantısı)
– Enerji
– Su
– Gıda
22
BTY Sisteminde Diğer Mihenk Taşları
23
BTY Alanında Gelişmeler (2004-2010)
2005• Sosyal Beşeri Bilimler
Destek Prog.
• Vizyon 2023, Öncelikli BT
Alanları,
• Uzay, Savunma ve Kamu
Araştırma Prog.
• BT Politikaları Uygulama
Planı 2005-2010
• Kamu Ar-Ge Ödeneği
(TARAL Bütçesi)
2006• 7. ÇP’ye Katılım
• Uluslararası BTY Stratejisi
• Ulusal Yenilik Stratejisi
2004Ulusal BTY Hedefleri
2011
2007
• Ulusal Bilim ve
Teknoloji İnsan
Kaynağı
Stratejisinin
Hazırlanması
Çalışmaları
2007•Sektörel Teknoloji
Platformları: Elektrik-Elektronik,
Tekstil, Otomotiv, Metal,
Denizcilik, Tarım, Enerji,
İlaç
2008•Ar-Ge Vergi Teşvik Yasası
•İK Paydaş Çalıştayları
•İK Koordinasyon Kuruları
•Bilim Merkezi Çağrısı
2009• BTY Politikaları Uygulama
Planı 2011-2016’nın
Hazırlanması Kararı
• Ar-Ge ve Yenilik
Günleri ve İl
Yenilik Platformları
2010 için belirlenen
TZE Araştırmacı
hedefine ulaşıldıÖzel sektör Ar-Ge
harcaması Yüksek
Öğrenim’i geçti
2010• Enerji, su ve gıda
alanlarında Ulusal Ar-Ge
ve Yenilik Stratejilerinin
oluşturulması kararı
Türkiye’de BTY alanındaki gelişmeler
BTYP-UP 2011-2016’nın Stratejik
Çerçevesi
ÇalıştaydanBeklentilerimiz
ve Sonrası
31 2
• 2023 yılına yönelik olarak BTY atılımımıza zemin oluşturan
Vizyon 2023 ve BTP-UP 2005-2010 döneminde ülkemizin
kapasitesi önemli düzeyde artmıştır.
• Geliştirilen bu kapasite, BTYP-UP 2011-2016 dönemi
için ulaşabileceğimiz yeni ufuklar ve ivme
kazanabileceğimiz yeni alanları gündeme getirmektedir.
252525
BTY Atılımının Sürdürülmesi
2010
BTP-UP (2005-2010)2005
2023
2011
2016
BTYP-UP(2011-2016)
2626
“Ürettiği bilgi ve geliştirdiği
teknolojileri, ülke ve insanlığın
yararına yenilikçi ürün, süreç
ve hizmetlere dönüştürebilen
Türkiye.”
BTYP-UP 2011-2016 Vizyonu*
* 2009/201 BTYK Kararı
27
BTYP-UP 2011-2016’nın Stratejik Çerçevesi*
İnsan kaynaklarının harekete geçirilmesi(BT insan kaynakları ve toplumun stratejiye yönelik etkinleştirilmesi)
Bilgi ve teknolojinin ticarileşmesi(Araştırmadan yeni ürün, süreç ve hizmetlerin ekonomide katma değer yaratması)
Talep odaklı politikaların uygulanması(Talebin bilim, teknoloji ve yeniliği destekleyecek şekilde hizalanması)
KOBİ’ler yararına Ar-Ge ve yenilik(Daha çok KOBİ’nin Ar-Ge ve yenilik yapanlar halkasına eklenmesi)
Enerji Su Gıda
Çok ortaklı Ar-Ge ve yenilik projeleri(Sistem etkileşimlerinin sektörler ve disiplinler arası yöne çekilmesi)
Araştırma altyapıları (Mevcut ve yeni araştırma altyapılarının stratejik yaklaşıma taban oluşturması)
Ar-Ge ve yenilik
kapasitemizin güçlü
olduğu alanlarda hedef
odaklı yaklaşımlar
İvme kazanmamız
gereken alanlarda
ihtiyaç odaklı
yaklaşımlar
Tabandan yukarı
yaklaşımlar (Bilimin
sınırındaki öncül
araştırmalar dahil)Ekonomik kazanımını kısa/orta
vadede artırabilecek alanlarSavunma
*Çalışm
ala
r D
evam
Etm
ekte
dir
28
“Ülkemizin ekonomik ve sosyal çarklarını
döndüren ve yaşam kalitesini belirleyen önemli
girdiler olarak enerji, su ve gıda alanlarında,
ülkemizin ihtiyaçlarının Ar-Ge ve yenilik
yoluyla çözülmesi ve ulusal güvenliğine katkı
sağlanması stratejik önem arz etmektedir.”
*BTYK 21. Toplantısında alınan 2010/101 no.lu kararın gerekçesinden
alıntı
Enerji, Su ve Gıda Alanlarının Önemi
Su alanında sürdürülebilirliği sağlamak için Ar-
Ge ve yenilik ekseninde temel dinamiklerimize
ivme kazandırmamız gerekiyor!
Kaynakların
Geliştirilmesi ve
Harekete Geçirilmesi
Ar-Ge ve Yenilik
Politikaları
OluşturmaPiyasa
Oluşumu
Ar-Ge ve Yeniliğin Sistemik Bütünlüğü
Ar-Ge ve yenilik sistemini oluşturan
altı “işlevsel dinamik”
Bilginin Üretimi
313131
Girişimciliğin Teşvik Edilmesi
Bilginin Üretimi
Bilginin Yayılımı
Yeni fikirlerini uygulamak isteyenlerin teşvik edilmesi
Sanayide, üniversitede ve kamuda nitelikli bilginin üretilmesi
Bilgilerin sektörler arası yayılımı ve özümsenmesinin sağlanması
İvme Kazanmamız Gereken Su Alanında;
Ar-Ge ve Yeniliğin Sistemik Bütünlüğü
323232
Ar-Ge ve Yenilik Politikaları Oluşturma
Piyasa Oluşumu
Kaynakların Geliştirilmesi ve Harekete Geçirilmesi
İnsan kaynakları, altyapı ve finansal kaynaklar dahil olmak
üzere gerekli kaynaklarin geliştirilmesi ve harekete geçirilmesi
Yeni ürün, hizmet ve süreçler için piyasanın oluşumu
Ar-Ge ve yeniliğe yön veren politikaların oluşturulması
İvme Kazanmamız Gereken Su Alanında;
Ar-Ge ve Yeniliğin Sistemik Bütünlüğü
BTY politikalarında başarı sağlamak
için sistemin bütününe bakmak ve
bütün çarkların işlevselliğini
sağlamak gerekiyor!
Türkiye’de BTY alanındaki gelişmeler
BTYP-UP 2011-2016’nın Stratejik
Çerçevesi
ÇalıştaydanBeklentilerimiz
ve Sonrası
1 2 3
35
2010/101 no.lu BTYK Kararı*
Enerji, su ve gıda alanlarında ulusal Ar-Ge ve yenilik
stratejilerinin hazırlanması amacıyla her bir alan için
TÜBİTAK koordinasyonunda ilgili kamu, özel sektör ve
akademiden uzmanların katılımıyla çalışma gruplarının
oluşturulmasına karar verilmiştir.
Başbakan’ın himayeleri altına aldığı enerji, su ve gıda
alanlarında ulusal Ar-Ge ve yenilik stratejilerinin
hazırlanması [2010/101]
* BTYK 21. Toplantısında alınmıştır
363636
Disiplinler Arası Takım Çalışması
Ortak
Çözümler
NEDEN?
Ülkemizin su alanında Ar-Ge
ve yenilik faaliyetlerinde ivme
kazanmasına yönelik ilk girdilerin
elde edilmesi
Çalıştayın Amacı
Yaklaşım?
Bilgiye dayalı
Etkileşimli fikir
oluşturma
Paylaşımcılık
Kimin İçin?
Bilim İnsanları
Sanayi
TÜRKİYE
Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Çalıştayı
Ne?
2010/101 no.lu BTYK
Kararı
ÇalıştayHazırlık Dosyası
Su Alanında Ulusal Ar-Ge
ve Yenilik Stratejisi Çalıştayı
Çalışma Grubunun
Oluşturulması
Su Alanında Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi
•Ar-Ge ve yenilik
eksenli strateji
belgelerimizin ve
dünya örneklerinin
incelenmesi
•Ulusal Ar-Ge ve
Yenilik Sistemimiz
içerisinde su alanının
incelenmesi
•Araştırma
kapasitemizin
değerlendirilmesi
•Stratejik amaç, hedef ve
eylem önerilerinin üretilmesi
•Önceki girdilerden yola
çıkarak strateji belgesinin
nihai haline getirilmesi
Çalıştaydan Beklentilerimiz ve Sonrası
Programdaki çalışmalar Ar-Ge ve yenilik
ekseninde ivme kazanmamızı sağlayacak
işlevsel dinamiklere göre tasarlanmıştır.
Kaynakların
Geliştirilmesi ve
Harekete
Geçirilmesi
Ar-Ge ve
Yenilik
Politikaları
Oluşturma
Piyasa
Oluşumu
Bilginin
Üretimi
40
Çalışma 1: Su alanında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin ivme kazanmasıyla
ulaşılmasını öngördüğünüz üç farklı sosyo-ekonomik/çevresel
yarar nedir?
Çalışma 2: BTYP-UP 2011-2016 vizyon ifadesi ile uyumluluk içerisinde ihtiyaç
odaklı su alanının ivme kazanması hangi ortak ifade ile teşvik
edilebilinir?
Çalışma 3: Su alanında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin ivme kazanmasının
önünde engel oluşturan sorunlar nedir? Bu sorunların aşılması için
hangi çözüm önerilerinin izlenmesi gerekir?
Çalışma 4: Temel dinamikler bazında önerdiğiniz çözüm önerilerine ilişkin
öngördüğünüz yol haritası nedir? Gerekli gördüğünüz eylemleri
ilgili kurum/kuruluş ve süre olarak belirtiniz.
Sorularınız için: [email protected]
