View
938
Download
2
Tags:
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
1
Stanowisko Polskiego Związku Firm Deweloperskich
w sprawie rządowego projektu ustawy o pomocy państwa w nabyciu
pierwszego mieszkania przez ludzi młodych
/druk nr 1421/ (dalej „MDM”)
Najważniejsze wnioski:
1. Założenia programu MdM przedstawione w projekcie z dnia 27 maja 2013 r. z pewnymi zastrzeżeniami
zasługują na poparcie;
2. Budownictwo generuje nawet 2,5 mln miejsc pracy (15,8% pracujących) i odpowiada za 64,6 mld
wpływów sektora finansów publicznych (10,9% ich całkowitej sumy) stanowiąc od dawna koło
zamachowe dla całej gospodarki - skierowanie programu MdM na rynek pierwotny pozwoli na
utrzymanie miejsc pracy w budownictwie mieszkaniowym i branżach powiązanych. Każde utworzone 100 miejsc pracy w budownictwie generuje 200-300 miejsc pracy w branżach pośrednich;
3. Wobec kryzysu gospodarczego i w obronie miejsc pracy inne kraje europejskie wprowadzają podobne programy, kierując wsparcie dla budownictwa nowych mieszkań próbując napędzić gospodarkę, (np.
Wielka Brytania na program „Help to Buy” skierowany tylko na rynek pierwotny zarezerwowała kwotę
130 mld GDP (sto trzydzieści miliardów funtów)). Polska powinna wprowadzać programy poprawy
dostępności mieszkań wzorem rozwiązań brytyjskich i francuskich;
4. Maksymalna cena m2 mieszkania objętego programem powinna wynosić do 150% ceny bazowej, przy
jednoczesnym wprowadzeniu ograniczenia, że z dopłaty korzysta proporcjonalnie tylko kwota bazowa.
Przeciwdziałałoby to dalszemu „rozlewaniu się” miast na obrzeża, co powoduje duże problemy
budżetowe samorządów związane z koniecznością rozbudowy infrastruktury, komunikacji i zaplecza
społecznego jak szkoły, szpitale oraz dawałoby wybór młodym Polakom co do lokalizacji. Pierwotnie
proponowane wskaźniki maksymalnych cen mieszkań są zbyt niskie i do programu zakwalifikowałyby się
jedynie znikoma cześć mieszkań położonych z dala od dobrych punktów komunikacyjnych;
5. Program jest przejawem polityki prorodzinnej - badania statystyczne potwierdzają, że wzrost ilości
mieszkań oddanych do użytkowania wpływa pozytywnie na wzrost liczby zawieranych małżeństw oraz
liczby urodzeń dzieci. Dostępność mieszkania uławia podjęcie decyzji o założeniu rodziny;
6. Skierowanie wsparcia na rynek pierwotny zwróci się w postaci utrzymania miejsc pracy,
natychmiastowego wpływu podatku VAT z tytułu sprzedaży, ograniczenia szarej strefy oraz wzrostu
podatku od nieruchomości dla samorządów;
7. Według różnych szacunków w Polsce brakuje od 700 tys. do 2 mln mieszkań, występuje problem
konieczności wymiany zasobu mieszkaniowego zbudowanego w wielkiej płycie na mniej energochłonny –
co przemawia za wsparciem jedynie nowego budownictwa mieszkaniowego. Zasadnym wydaje się
rozważenie możliwości objęcia programem domów jednorodzinnych budowanych w ramach działalności
gospodarczej.
3
WSTĘP
W dniu 9 lipca 2013 r. odbyło się posiedzenie Podkomisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu
ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych /druk nr 1421/. Polski Związek
Firm Deweloperskich (dalej „PZFD”) został poproszony o przedstawienie swojej opinii na temat w/w projektu.
STANOWISKO PZFD
Ogólna ocena programu Mieszkanie dla Młodych
PZFD, z uwzględnieniem pewnych zastrzeżeń, pozytywnie odnosi się do rządowego projektu programu
MdM. Wszelkie programy mające na celu wsparcie młodych Polaków w zapewnieniu mieszkania oraz
utrzymania miejsc pracy w budownictwie są wysoce wskazane. Korekcie powinny podlegać założenia
dotyczące wskaźników cen, aby zapobiegać dalszemu efektowi „rozlewania” się miast na obrzeża, co
powoduje duże problemy budżetowe dla samorządów.
1. ZNACZENIE BUDOWNICTWA DLA GOSPODARKI
(opracowanie prof. dr Zofia Bolkowska, Warszawa, lipiec 2013 r.)
Budownictwo jest bezpośrednim pracodawcą dla około 600 tys. osób (w tym ¾ przypada na
przedsiębiorstwa zatrudniające > 9 osób) (uwaga PZFD nie pochodząca od autora – wg. metodologii
Komisji Europejskiej w 2011 r sektor budowlany zatrudniał 956 tys. osób)i. Zmiany na budowlanym rynku
pracy mają duże znaczenie na ograniczanie (lub zwiększanie) bezrobocia.
Dwie dziedziny związane z funkcjonowaniem budownictwa wywierają szczególny wpływ na rynek pracy:
jest to „efekt mnożnikowy” budownictwa oraz „szara strefa”. Budownictwo jest dziedziną gospodarki
podatną na „szarą strefę”, w której zatrudniani są w małych firmach budowlanych zarówno fachowcy jak
i pracownicy niewykwalifikowani. Zjawisko „szarej strefy” nasila się w okresie dekoniunktury, kiedy małe
firmy budowlane oficjalnie zawieszają działalność, a w rzeczywistości nadal działają.
„Efekt mnożnikowy” działalności budowlanej
Budownictwo silnie oddziałuje na rozwój wielu dziedzin gospodarki, kreuje popyt na produkty i usługi,
inicjuje ich rozwój produkcji. Szacuje się, że 100 zatrudnionych bezpośrednio w budownictwie tworzy
200 – 300 miejsc pracy w dziedzinach współpracujących z budownictwem.
Występuje duża zależność między wielkością robót budowlanych, a działalnością dziedzin gospodarki
współpracujących z budownictwem. Do najważniejszych dziedzin należą:
� przemysły wytwarzające materiały i wyroby dla budownictwa; głównie przemysły mineralne
(materiały wiążące, szklarski, ceramiczny), przemysł drzewny, niektóre branże przemysłu chemicznego
(np farby i lakiery), przemysły wytwarzające wyroby z tworzyw sztucznych, wyroby hutnicze,
konstrukcje metalowe,
� przemysły produkujące maszyny i urządzenia budowlane, sprzęt elektryczny,
4
� przemysły dostarczające wyroby wyposażenia mieszkań i innych obiektów budowlanych (głównie
meble, sprzęt gospodarstwa domowego, sprzęt rtv),
� transport i inne usługi związane z działalnością budowlaną np. projektanci, architekci, geodeci,
dostarczanie energii elektrycznej i wody, działalność telekomunikacyjna,
� usługi jednostek małych (0-9 osób) rzemieślniczych, rodzinnych, sezonowych.
ZATRUDNIENIE W SEKTORZE BUDOWNICTWA I W SEKTORACH WSPÓŁPRACUJĄCYCH
Z BUDOWNICTWEM w POLSCE
(obliczenia przybliżone, wskazujące na skalę problemu)
Dziedzina
zatrudnienia
Zatrudnienie
ogółem w tys.
osób
Udział % na
rzecz
budownictwa
w produkcji
ogółem
Zatrudnienie
na rzecz
budownictwa
w tys, osób
Zatrudnienie
bezpośrednio w
sektorze
budownictwa –
zakłady > 9 osób
450,0 100% 450,0
1. Mineralne materiały budowlane: cement, wapno, gips, betony, ceramika budowlana,
szkło, płytki ceramiczne i inna ceramika, izolacja, kamień budowlany, żwir i piasek
Zatrudnienie 150,0 40% -100% 130,0
2. Drewno i wyroby z drewna: tarcica, płyty drewnopochodne, podłogi drewniane, stolarka
okienna i drzwiowa
Zatrudnienie 140,0 30% - 90% 100,0
3. Wyroby hutnicze: blachy, rury, pręty, konstrukcje stalowe
Zatrudnienie 110,0 20% – 90% 70,0
4. Maszyny budowlane, koparki, windy, samochody
Zatrudnienie 360 20% - 70% 200,0
5. Sprzęt elektryczny: aparatura, przewody, oświetlenia
Zatrudnienie 90,0 30% 30,0
6. Przemysły dostarczające wyroby wyposażenia mieszkań i innych obiektów budowlanych:
meble, sprzęt agd i rtv
Zatrudnienie 260,0 80% 210,0
7. Działalność
zakładów 0 – 9 osób
(rzemieślnicze,
rodzinne, sezonowe)
Wytwarzanie wyrobów, usługi
rzemieślnicze i in.
100,0
Na 100 zatrudnionych bezpośrednio w budownictwie przypada 180 - 190 zatrudnionych w
produkcji sprzętu budowlanego, materiałów budowlanych i wyposażenia mieszkań
5
8. Transport i inne usługi związane z działalnością budowlaną, dostarczanie energii
elektrycznej i wody, działalność telekomunikacyjna, obsługa nieruchomości,
projektowanie, działalność geodezyjna
Zatrudnienie 950,0 30% - 35% 320,0
Na 100 zatrudnionych bezpośrednio w budownictwie przypada 70 osób zatrudnionych w
usługach i działach gospodarki wymienionych w pkt. 8
Łącznie na 100 zatrudnionych bezpośrednio w budownictwie przypada około 250 osób w
sektorach zależnych od budownictwa
Opracowała prof. dr Z. Bolkowska Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa, lipiec 2013 r.
:obliczenia własne przeprowadzone w 2005 r. i weryfikowane w 2010 r. na podstawie danych GUS.
Metodę obliczenia zastosowano podobną (po wprowadzeniu zmian autorskich) do przedstawionej w raporcie UE
„Konkurencyjność sektora budowlanego (Bruksela, listopad 1997 r.)
2. BUDOWNICTWO I JEGO ZNACZENIE DLA ZATRUDNIENIA ORAZ GOSPODARKI
– opracowanie Ernst & Young
Jak pokazują obliczenia dokonane przez firmę Ernst & Young budownictwo jest 5 najważniejszym
sektorem dla zatrudnienia i 4 najważniejszym pod względem wartości produkcji.
Utrzymanie miejsc pracy w sektorze budowlanym stało się priorytetem dla wielu Państw europejskich.
Sektor ten z racji swoich uwarunkowań nie kreuje silnej presji na import dzięki czemu jego efekt
mnożnikowy na wpływ na rodzime gospodarki jest zwiększony.
6
Całkowity wpływ sektora budowlanego na gospodarkę odpowiada, aż za 13% PKB.
7
3. POLITYNA INNYCH KRAJÓW EUROPEJSKICH
Standardem ogólnoeuropejskim stosowanym przez większość krajów europejskich jest prowadzenie
społeczno-rynkowej, pro rodzinnej polityki mieszkaniowej.
Korzystając z doświadczeń państw członkowskich Unii Europejskiej, wskazać należy, iż niezwykle
interesujący Program poprawy sytuacji mieszkaniowej przedstawił ostatnio Minister Skarbu brytyjskiego
Rządu, George Osborne. Inicjatywa nazywa się „Help to Buy” i skierowana została jedynie na rynek
nowych mieszkań. W jej ramach opracowano program pożyczek rządowych w wysokości 20% wartości
całej inwestycji, a także zagwarantowano wprowadzenie kredytów hipotecznych z niskim depozytem, na
poziomie zaledwie 5%.
Na tę inicjatywę przeznaczono sporą część budżetu brytyjskiego, bo aż 130 miliardów funtów. Program
został zaprojektowany tak, by składać się z dwóch zasadniczych elementów: pierwszym z nich są
pożyczki udzielane przez rząd brytyjski bezpośrednio kupującym, drugim zaś zabezpieczenie banków
udzielających kredytów w taki sposób, by do udzielenia pożyczki wystarczył niewielki depozyt. Pomoc
przeznaczona jest dla ludzi, którzy mieli problemy związane ze zgromadzeniem wystarczającej sumy, by
zabezpieczyć kredyt.
Oprócz konieczności uzbierania 5% kosztu całej inwestycji, politycy postawili kupującym jeszcze jeden
warunek – wartość nieruchomości, której zakup ma zostać dofinansowany przez państwo, nie może
przekraczać 600 000 funtów. Warto podkreślić – propozycja rządu jest o tyle interesująca, że pożyczka o
której mowa, nie jest oprocentowana aż przez pierwsze pięć lat od zakupu. Jeśli w tym czasie dom
zostanie sprzedany, należy oddać tylko kwotę pożyczoną. Z szóstym rokiem państwo zaczyna pobierać
procent od pożyczonej kwoty. Wynosi on 1,75%, będzie jednak modyfikowany zgodnie ze stopniem
inflacji w każdym okresie rozliczeniowym.
Rząd brytyjski, kierując powyższy program jedynie na rynek pierwotny, nastawiony jest na wspieranie
nowych inwestycji i budowanie większej liczby nieruchomości każdego roku, co wpłynie bardzo
korzystnie na sytuację ekonomiczną kraju.
Inne godne uwagi przykłady płyną z Francji, gdzie działają aż dwa programy wspierające nowe
budownictwo mieszkaniowe. Pierwszy program to PTZ (Prêt à Taux Zéro), drugi to tzw. “mechanizm
Duflot’a” (nazwa pochodzi od nazwiska urzędującego Ministra - Mrs Cécile Duflot’a). Mechanizm
Duflot’a został wprowadzony w lutym tego roku i promuje nabywanie nowych mieszkań na wynajem.
Inne kraje europejskie podjęły szereg działań zmierzających do pobudzenia sektora budowlanego jako
jednego z najważniejszych dla stanu zatrudnienia. Wśród tych krajów występują: Bułgaria, Czechy,
Dania, Francja, Irlandia, Luxemburg, Łotwa, Rumunia, Słowacja, Szwecja, Wielka Brytania, Włochyii.
8
4. OGRANICZENIA PROGRAMU MdM
Niezasadnym wydaje się wprowadzenie ograniczenia maksymalnej ceny m2 mieszkania, które może być
objęte programem MdM. Podobne założenia obowiązywały w przypadku programu Rodzina na Swoim.
Doprowadziło to do silnego rozwoju budownictwa w obrzeżnych dzielnicach miast. To z kolei przekłada
się na konieczność rozbudowy infrastruktury twardej (drogowej, wodnej, kanalizacyjnej) oraz społecznej
(przedszkola, szkoły). Obowiązek ten ciąży na samorządach, które dotarły do granicy swoich możliwości
inwestycyjnych i nie są w stanie dalej finansować się poprzez zaciąganie kredytów bądź emisje obligacji.
Efekt „rozlewania” się miast ma także negatywny wpływ na środowisko powodując urbanizację coraz
rozleglejszych terenów, obciążając środowisko skutkami zanieczyszczeń mieszkalnych i transportowych.
W ślad za wprowadzeniem dopuszczalnej wielkości mieszkania do 75 m2, ale przy zachowaniu dopłaty
tylko do „pierwszych” 50 m2 należałoby wprowadzić analogiczny mechanizm w przypadku cen mieszkań.
Proponuje się ustalenie maksymalnej wysokości ceny mieszkania, np. 150% ceny bazowej, ale przy
założeniu, że dopłatom podlega tylko bazowa część kwoty. Dałoby to wybór młodym Polakom, czy
mieszkać w mniejszym mieszkaniu, ale lepiej skomunikowanym, czy wyprowadzić się do dalszych,
tańszych dzielnic, ale być gotowym ponosić koszty związane z transportem i utraconym czasem dojazdu.
Objęcie programem tylko najtańszych mieszkań powoduje, że w projektach mieszkaniowych nie
pojawiają się elementy prorodzinne takie jak: przestrzeń rekreacyjna, place zabaw, boiska.
Poruszenia wymaga także kwestia wysokości dopuszczalnej ceny m2 mieszkania. Cenę tę ma wyznaczać
iloczyn średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia jednego m2 powierzchni użytkowej
budynków mieszkalnych. Wskaźniki tak określone spowodują, że do programu będzie mogła zostać
zakwalifikowana jedynie znikoma część mieszkań położona na obrzeżach miast. Wskaźniki powinny
zostać zmodyfikowane o współczynnik mnożnikowy o wartości powyżej 1,0.
5. POLITYKA PRORODZINNA - KORELACJA POMIĘDZY LICZBĄ NOWYCH MIESZKAŃ,
A LICZBĄ MAŁŻEŃSTW ORAZ LICZBĄ URODZEŃ DZIECI
Jak pokazują wyniki badań „Raportu 2006 O Naprawie Sytuacji Mieszkaniowej” liczba ukończonych
mieszkań jest ściśle skorelowana z liczbą zawartych małżeństw i z liczbą urodzeń z uwzględnieniem
„przesunięcia czasowego” (Zespół autorski: Kierownictwo zespołu – Piotr Witakowski, prof. ITB, autorzy:
Zofia Bolkowska, Elżbieta Hibner, Jacek Koziński, Hanna Kulesza, Tadeusz Nawrot, Włodzimierz
Witakowski). Potwierdza to dość powszechną diagnozę, że warunkiem koniecznym dla podjęcia decyzji o
założeniu rodziny jest posiadanie zabezpieczonej sytuacji mieszkaniowej. Własne mieszkanie tworzy
również warunki dla decyzji o powiększeniu rodziny.
9
Liczba mieszkań oddanych do użytku w poszczególnych latach w porównaniu z liczbą zawartych
Małżeństw „Raport 2006 o Naprawie Sytuacji Mieszkaniowej”.
Mieszkania oddawane do użytku w poszczególnych latach oraz rozkład urodzeń żywych.
10
6. SKIEROWANIE PROGAMU MdM TYLKO NA RYNEK PIERWOTNY
PZFD pozytywnie ocenia skierowanie programu MdM na rynek pierwotny, co wpisuje się w priorytety
polityki rządu w okresie spowolnienia gospodarczego zawierających się w koncepcji: Inwestycje-Praca-
Rodzina.
Mając na uwadze kształt dotychczasowych prac legislacyjnych nad rządowym projektem MdM, PZFD
negatywnie ocenia propozycje skierowania programu również na rynek wtórny. Zdaniem PZFD może to
przyczynić się do pogłębienia kryzysu gospodarczego w dziedzinie budownictwa, poprzez zamrożenie
wdrażania nowych inwestycji budowanych, co spowoduje konieczność redukcji zatrudnienia w sektorze
budownictwa mieszkaniowego oraz ograniczenie rozwoju specjalności związanych z branżą budowlaną.
Dodatkowo należy wskazać, że wsparcie rynku wtórnego w większym stopniu przyczynia się do wzrostu
cen nieruchomości oddziałując na cenę istniejącego, ograniczonego zasobu, zamiast na zwiększanie
liczby istniejących mieszkań.
Jak wskazuje dr hab. Piotr Witakowski prof. nadzwyczajny AGH kluczową sprawą jest błędne
przekonanie, że zaangażowanie środków budżetowych państwa w aktywną politykę mieszkaniową
stanowi wydatek budżetowy (który musi ustąpić jeszcze pilniejszym potrzebom). Tymczasem ponoszone
na budownictwo mieszkaniowe wydatki budżetowe są per saldo źródłem co najmniej dwukrotnie
większych przychodów budżetowych - z tytułu efektu mnożnikowego budownictwa, spadku bezrobocia,
zwiększonych wpływów podatkowych VAT, PIT, ZUS. W Raporcie 2006 „O naprawie sytuacji
mieszkaniowej”iii wykazano, że „nakłady budżetowe” z tytułu premii termomodernizacyjnej są w
rzeczywistości w tym samym roku budżetowym źródłem aż 3-krotnie większych przychodów
budżetowych.
7. SYTUACJA MIESZKANIOWA W POLSCE
Wskaźnik liczby mieszkań do liczby gospodarstw domowych wynosi zaledwie 0,93. Według danych statystycznych oraz szacunków Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) na koniec 2011
roku w Polsce, liczba gospodarstw domowych to ok. 14,65 mln. Ogólna liczba mieszkań wynosi zaś ok.
13,59 mln. Wskaźnik liczby mieszkań do liczby gospodarstw to zaledwie 0,93. Jest to wynik tożsamy z
uzyskanym w 2002 rok. Oznacza to, że w ciągu ostatnich 10 lat niedostatek mieszkań utrwalił się, a żeby
zatrzymać ten niekorzystny trend konieczne jest istotne zwiększenie liczby budowanych mieszkań. Jako
jeden z ostatnich krajów w Europie posiadamy mniejszą liczbę mieszkań niż gospodarstw domowych.
Niedobór oraz zły stan techniczny mieszkań
Według empirycznych danych statystycznych w Polsce brakuje obecnie ok. 1,1 miliona mieszkań
liczonych wskaźnikiem opisanym w pkt.1. Liczba ta nie obejmuje jednak mieszkań, które są w złym stanie
technicznym i powinny być zastąpione nowym zasobem. Eurostat posługuje się w tym miejscu
wskaźnikiem poważnej deprywacji mieszkaniowej, który definiuje się, jako odsetek osób zajmujących
mieszkania uważane za przeludnione, a zarazem odznaczające się występowaniem, conajmniej jednego
wyróżnika deprywacji mieszkaniowej, czyli np. brakiem toalety, nieszczelnym dachem czy
niedoświetleniem. Polska, ze wskaźnikiem poważnej deprywacji mieszkaniowej wynoszącym ponad 15%
plasuje się na końcu Europy.
11
Poważna deprywacja mieszkaniowa, 2009 r. (% ludności) – źródło: Eurostat (ilc_mdho06a)
W powyższych szacunkach nie uwzględnia się także normalnego procesu zużywania się mieszkań i
konieczności sukcesywnego zastępowania ich nowym zasobem. Przy uwzględnieniu mieszkań będących
w złym stanie technicznym wymagającym zastąpienia nowym zasobem (ok.3% zasobu mieszkaniowego,
którego ekonomicznie nie opłaca się remontować) w Polsce może brakować na dzień dzisiejszy ponad
1,5 mln mieszkań, chociaż szacunki rządowe1 z 2011 roku mówią nawet o deficycie sięgającym 2 mln
mieszkań.
Najmniejsza w Europie liczba mieszkań na 1000 mieszkańców
Z szacowaną liczbą 351,1 mieszkań na 1000 mieszkańców jesteśmy na ostatnim miejscu w Europie.
Liczba mieszkań na 1000 mieszkańców – źródło: Instytut Analiz – Monitor Rynku Nieruchomości, Wrzesień 2011 r.
0
100
200
300
400
500
600
Austria
Belgia
Bułgaria
Czechy
Dania
Finlandia
Francja
Grecja
Hiszpania
Holandia
Irlandia
Luksem
burg
Niemcy
Polska
Portu
galia
Rum
unia
Szwecja
Węgry
Włochy
1 Dane zawarte w „Projekcie założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego”, z 31 sierpnia 2011 r.
12
PODSUMOWANIE
Program MdM jest wysoce pożądany zarówno przez młodych Polaków, którzy posiadają problem
z możliwością zaciągnięcia kredytu na zakup mieszkania.
Skierowanie Programu Mieszanie dla Młodych jedynie na rynek pierwotny przyczyni się do utrzymania
poziomu zatrudnienia w budownictwie oraz pozytywnie wpłynie na likwidację istniejących niedoborów
mieszkaniowych. Spowoduje również poprawę warunków mieszkaniowych poprzez dostarczanie na
rynek mieszkań o wysokim standardzie technicznym oraz odpowiadających obecnym wymogom
ekologii.
Zakładany poziom środków przeznaczonych na realizację programu MdM (600 mln złotych), jest
niewystarczający i stanowi jedynie ok. 0,25% wartości rocznej wartości produkcji budowlano-
montażowej w Polsce (szacowany na ok. 200 mld złotych).
Dodatkowo zasadnym jest wprowadzenie program rozwoju budownictwa czynszowego, aby zwiększyć
mobilność pracowników i ułatwić start zawodowy młodym Polakom. Konieczne jest między innymi
skrócenie okresu amortyzacji oraz przywrócenie równowagi uprawnień właścicieli i najemców.
i Raport przygotowany na zlecenie Komisji Europejskiej: Study "Lead Market Initiative - Assessing the impact of
national recovery measures on construction in the EU-27" Annex to Draft Final Report: Country studies. Contract
30-CE-0466200/00-08 implementing FWC ENTR/29/PP/2010 Lot 1 Client: European Commission - DG Enterprise
and Industry. Copenhagen, 20 September 2012 ii Ibidem.
iiRaport 2006 - „O naprawie sytuacji mieszkaniowej” – praca zbiorowa pod kierownictwem dr hab. Piotra
Witakowskiego
KONTAKT:
Polski Zwi ązek Firm Deweloperskich - Biuro PZFD: 00-515 Warszawa, ul. Żurawia 32/34 tel.22 745 01 00 www.pzfd.pl [email protected]
Kontakt dla mediów: Polski Zwi ązek Firm Deweloperskich Magdalena Jańczuk-Zdunek PR Manager [email protected] 728 482 985