[SRJS] report MM 20210403

SRJS ျမနမာ | 87

Shared Resources Joint Solutions (SRJS) – Myanmar

“AရငးAျမစေဝမ ပးေပါငးAေျဖ႐ာ” စမကနး - ျမနမာ

စေပါငးAစရငခစာ

၂ဝ၁၇ ~ ၂ဝ၂ဝ

ေဇာထကေAာင

တနသၤာရ Eၿပ ၂ဝ၂၁


မာတကာ

၁။ နဒါနး .................................................................................................................................................................... 1၁.၁။ SRJS ကမၻာAစAစU ...................................................................................................................................... 2၁.၂။ SRJS ျမနမာ .................................................................................................................................................. 4

၂။ မတဘကမား၏ ပပးပါဝငမႈမား (လပငနးမား) ................................................................................................................ 7၂.၁။ ရပ႐ြာလထမားကစညး႐းျခငးႏင Aားေကာငးေစျခငး ............................................................................................. 8၂.၂။ ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမားႏင သစေတာထနးသမးေရး ............................................................................... 11၂.၃။ ေျမ၊ သတထတလပေရးႏင ငါးလပငနးမား ......................................................................................................... 13၂.၄။ ခတဆကမႈႏင လႈပ႐ားမႈေဘာင ....................................................................................................................... 15၂.၅။ UပေဒAေထာကAကျပမား ............................................................................................................................ 18

၃။ ရလဒမားႏင ေAာငျမငမႈမား .................................................................................................................................... 21၃.၁။ ရပ႐ြာလထႏင လငယေခါငးေဆာငမားက Aားေကာငးေစျခငး ................................................................................ 22

၃.၁.၁။ လငယေခါငးေဆာငမား ........................................................................................................................ 22၃.၁.၂။ ရပ႐ြာAေျချပAစAဖြ႔မား ..................................................................................................................... 23၃.၁.၃။ Aားေကာငးလာေသာရပ႐ြာလထမား ....................................................................................................... 25

၃.၂။ မဝါဒႏင AေလAထေျပာငးလမႈမား .................................................................................................................. 27၃.၃။ ေဆြးေႏြးမႈမားႏင မတဖြ႔ေဆာင႐ြကမႈမား ............................................................................................................ 30၃.၄။ ေရ႐ညတညတေသာစမခန႔ခြမႈႏင ပါဝငမႈ႐ေသာ ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရး ............................................................... 33

၃.၄.၁။ လထစမခန႔ခြမႈစနစမား ......................................................................................................................... 33၃.၄.၂။ လထပါဝငမႈ႐ေသာထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးႏင ထပပးကာကြယျခငး ............................................................ 36၃.၄.၃။ သစေတာျပနးေစသညတြနးAားမားႏင ရငဆငျခငး .................................................................................... 37

၃.၅။ Aဖြ႔တြငးစြမးေဆာငရညမား ............................................................................................................................ 40၃.၆။ ျဖစရပမား ................................................................................................................................................... 42

၄။ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမား .......................................................................................................................................... 55၄.၁။ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈAဆကAစပ .................................................................................................................... 56

၁။ ေပါငးစညးပေဖာသည စမကနးလပငနးမား ...................................................................................................... 56၂။ လပငနးက႑Aလက ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမား ................................................................................................ 57


၃။ လႈပ႐ားမႈေဘာငက ထနးထားျခငး ................................................................................................................. 58၄.၂။ ႏငငတကာAစAစU ႏင ထေတြ႔မႈမား ................................................................................................................ 59

၅။ Aကန႔Aသတမားႏင စနေခၚမႈမား ............................................................................................................................. 61၅.၁။ ျပငပ ပတဝနးကင ......................................................................................................................................... 62

၅.၁.၁။ Aရပဘကလႈပ႐ားမႈေဘာင ................................................................................................................... 62၅.၁.၂။ မဝါဒမားႏင ဆးျဖတခကခသည လပငနးစU မား ........................................................................................ 62၅.၁.၃။ Uပေဒမေဘာငႏင လႊမးၿခထေရာကမႈ ....................................................................................................... 63၅.၁.၄။ တရားUပေဒစးမးေရးႏင တရားမတမႈ ....................................................................................................... 64၅.၁.၅။ မတဘကAဖြ႔မား၏ လကေလာညေထြျပမမႈ ............................................................................................. 65

၅.၂။ ရငးျမစမားႏင Aဖြ႔တြငးစြမးရညမား .................................................................................................................. 66၅.၂.၁။ ရငးျမစAကန႔Aသတမား ..................................................................................................................... 66၅.၂.၂။ Aဖြ႔တြငးစြမးရညမား ............................................................................................................................ 67

၅.၃။ AျခားAခကAခမားႏငစနေခၚမႈမား .................................................................................................................. 68၅.၃.၁။ ဇာတေကာငAသးသးႏငAတ လပငနး ေဆာင႐ြကျခငး ............................................................................... 68၅.၃.၂။ ကဗစ ................................................................................................................................................ 68

၆။ နဂးႏင ဆကလကေဆာင႐ြကရနမား .......................................................................................................................... 69၆.၁။ နဂး ............................................................................................................................................................ 70၆.၂။ ဆကလကေဆာင႐ြကရနမား ........................................................................................................................... 71

၆.၂.၁။ ရလဒမားAား ေရ႐ညတညတေစျခငး ...................................................................................................... 71၆.၂.၂။ ေ႐႕ဆကခတကျခငး ............................................................................................................................. 71၆.၂.၃။ ေျပာငးလေနသညရပဝနးAလက ျပျပငေျပာငးလျခငး .................................................................................. 72

ေနာကဆကတြမား ...................................................................................................................................................... 75ေနာကဆကတြ-၁။ မတဘကAဖြ႔မားAေၾကာငး ................................................................................................... 76ေနာကဆကတြ-၂။ Aဓကပႏပထတေဝမႈမား ....................................................................................................... 81ေနာကဆကတြ-၃။ သတငးမဒယာမား၏ ကးကားခကမား ...................................................................................... 82


Aတေကာကစာလးမား

ALARM: Advancing Life and Regenerating Motherland CAT: Conservation Alliance of Tanawtharyi CBO: Community-based organization CBT: Community Based Tourism CF: Community Forest/ Community Forest Group CSO: Civil Society Organization DDA: Dawei Development Association ECD: Environmental Conservation Department EITI: Extractives Industries Transparency Initiatives EMP: Environmental Management Action Plan FUA: Forest Users Association GAD: General Administration Department GN: Green Network [Full-name: Green Network Mergui

Archipelago] ICCA: Indigenous and Community Conserved Areas ICCA-NEWS: ICCA from the North, East, West and South IP: Indigenous People IPG: International Public Goods (Water, Land/Forest) IPLCs: Indigenous and Local Communities JMC: Joint Monitoring Committee KNU: Karen National Union

LIOH: Land in Our Hands MATA: Myanmar Alliance for Transparency and Accountability MIC: Myanmar Investment Commission MLN: Myeik Lawyers Network MMG: Mining Monitoring Group MOALI: Ministry of Agriculture, Livestock and Irrigation MONREC: Ministry of Natural Resource and Environmental

Conservation MP: Member of Parliament MSG: Multi-stakeholder Group SNU: Sub-National Coordination Unit SRJS: Shared Resources Joint Solution SY: Southern Youth [Full-name: Southern Youth

Development Organization] TLF: Tanintharyi Land Forum TOC: Theory-of-Change TN: TRIP NET [Full-name: Tenasserim River and

Indigenous Peoples’ Network] VFV/VFVL: The Vacant, Fallow and Virgin Land Management Law

မတခက။ တြကခကမႈAားလးက Aနးစပဆးကနးဂဏနးျဖင သတမတေဖာျပပါသည။ AေလးခနAတြက မရငးသးစြသညယနစမာ ပာႏင ကပသားျဖစသည။ (၁ ပာ = ၁ဝဝ ကပသား = ၃၆ ေပါင = ၁.၆၃ ကလ) ေငြေၾကးလလယႏႈနးက Aေမရကန ၁-ေဒၚလာလင ျမနမာေငြ ၁,၃ဝဝ ကပျဖင တြကသည။ EရယာတြကခကမႈမားAတြက တစEကလင ဝ.၄ဝ၅ ဟကတာႏႈနးျဖင တြကသည။


၁။ နဒါနး

တနသၤာရတငးေဒသႀကးသည ျမနမာႏငင၏ ေတာငဘကတြငတည႐ၿပး ရပသပ ႐ႈေမာဖြယရာ ကမးေျခမား၊ ေတာငတနးမား၊ သစေတာႀကးမားျဖင Aလဆင ထားသည။ ဇဝစလငကြျပားမႈ၊ သယဇာတကြယဝမႈတ႔ျဖင တည႐လက႐ရာ ရငးႏးႁမပႏမႈမား၊ စးပြားေရးလပငနးမားAတြက မကစကရာေဒသတစခလညး ျဖစေနသည။ လ႔AခြငAေရးခးေဖာကမႈမား (Uပမာ - ေျမသမးျခငး၊ Aဓမၼ ႏငထတျခငးႏင ဓေလထးတမးစနစမားက ပကစးေစျခငး စသျဖင)၊ သဘာဝ ပတဝနးကငAခြငAေရးခးေဖာကမႈမား (Uပမာ - သစေတာျပနးေစျခငး၊ ေလ/ ေရထမားက ညစညမးေစျခငးႏင သယဇာတ AလြနAကြထတယျခငး စသျဖင) က ယခAခနထ ႀကေတြ႔ရလက႐သည။ ထသ႔ေသာ AခြငAေရးခးေဖာကမႈမားက တားဆးႏငရန၊ သဘာဝပတဝနးကင ႏင ဇဝAမးစလငကြျပားမႈက ထနးသမးႏငရန၊ ဓေလထးတမးစနစမားက ကငသးလက႐ေနၾကသည ဌာေနတငးရငးသားမား၏ AေျခAေနမား တးတက ေကာငးမြနလာေစရနAတြက ထားဝယဖြ႔ၿဖးေရးAသငး (Dawei Development Association)၊ Tennasserim River and Indigenous Peoples’ Network (TRIP NET) ၊ ေတာငပငးလငယဖြ႔ၿဖးေရးAဖြ႔ (Southern Youth Development Organization)၊ Green Network Mergui Archipelago ႏင ၿမတေ႐႕ေနမား ကြနရက (Myeik Lawyers Network) တ႔က SRJS စမကနး (“AရငးAျမစေဝမ ပးေပါငးAေျဖ႐ာ”) (ျမနမာ) မတဘကမားAျဖစ ၂ဝ၁၇-၂ဝ၂ဝ ခႏစမားAတြငး ပးေပါငးေဆာင႐ြကခၾကပါသည။ မတဘကAဖြ႔မား၏ မတညေသာ လပငနးစU ၊၊ ႀကးစားAားထတမႈမားမတဆင ပမေကာငးမြနေသာပတဝနးကငတစခဆသ႔ ပပးေပးခၾကၿပးျဖစသညAျပင ၎တ႔ယၾကညသည ေမာမနးခကမားAတငး ဆကလကခတကလက႐ေနပါသည။

သကရာဇ၂ဝ၂ဝ-ခႏစကနဆးခနတြင SRJS စမကနး၏ ပတသမးေနခနလညး ျဖစသည။ ျမနမာႏငငမမတဘကAဖြ႔မားသညလညး ၎တ႔၏ ဆငရာလပငနး မားက Aဆးသတလက႐ၾကသည။ စမကနးေဆာင႐ြကခသညႏစမားAတြငး ရည႐ြယထားသည/ မ႐ြယ႐ြယပါပရ႐ခသည ရလဒမားမာ မတဘကAဖြ႔မား Aားလး၏ ႀကးစားမႈမားပငျဖစသည။ AဆပါႀကးစားAားထတမႈမားသည ဒမ ကေရစကးေျပာငးမႈ ကနU းAဆင၌ပင႐ေနေသးသည ျမနမာႏငငAတြက Aထး Aေရးႀကးပါသည။ သ႔ျဖစရာ မတဘကAဖြ႔မား၏ လပငနးမား၊ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမားႏင ရလဒ မားက မတတမးျပထားႏငရန၊ Aဆပါရလဒမားေရ႐ညတညတေရးAတြက ဆကလကလပေဆာငသငသည Aႀကဉာဏမားကႏႈးဆြႏငရန AလြနAေရး ႀကးပါသည။ ထ႔Aတြက ဤAစရငခစာက ျပစရျခငးျဖစပါသည။ ဤAစရငခစာက ေAာကပါရည႐ြယခကမားျဖင ျပငဆငပါသည - ၁။ မတဘကAဖြ႔မားပါဝငပပးခၾကသည ရလဒမားက မတတမးျပရန ၂။ ျဖစေျမာကသည/မျဖစေျမာကသည လပငနးမားက သးသပဆငျခင

ႏငရနႏင Aနာဂတ စမကနးမားAတြက Aႀကျပႏငရန ၃။ ပမေကာငးမြနေသာ သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးဆငရာ စမကနး

မား၊ စတကးAႀကဉာဏမား ေပၚထြကလာေစရန

ရနကန၊ ဇနနဝါရ ၂ဝ၂၁


၁.၁။ SRJS ကမၻာAစAစU

“AရငးAျမစေဝမ ပးေပါငးAေျဖ႐ာ” (SRJS) စမကနးသည နယသာလနႏငင ႏငငျခားေရးဝနႀကးဌာန၊ IUCN-နယသာလန ႏင WWF-နယသာလန တ႔Aၾကား ၅-ႏစတာ မတဘကျပေဆာင႐ြကသည စမကနးျဖစသည။ စမကနးAတြငး ဝငေငြနညးႏငငမားႏင AလယAလတဝငေငြ႐သည ႏငငေပါငး ၁၆-ႏငငမ A နဂA ၅ဝ-ေကာႏင AရပဘကAဖြ႔Aစညးမားစြာ ပါဝငသည။ စမကနး၏ ရည႐ြယခကမာ ရာသUတေျပာငးလမႈက ကာကြယႏငရန၊ ေရႏင စားနပရကၡာ ဖလရနAတြက ဇဝAမးစလငမႈႏင ေဂဟစနစမားက ကာကြယရနျဖစသည။ စမကနးလပငနးမားAတြငး Aစးရမားႏင စးပြားေရးလပငနးမား၏ သဘာဝ ပတဝနးကငဆငရာ စႏႈနး/Uပေဒမားက ေလးစားလကနာမႈ၊ ပြငလငးျမငသာမႈတ႔ Aတြက U းတညေဆာင႐ြကၾကမည AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ စြမးေဆာင ရညမားက တးျမႇငေစျခငးမားလညး ပါဝငသည။ သဘာဝေဂဟစနစမားသည သား႐ငးမးစတမားAားလးႏင လတ႔ Aသက႐င မခရာေနA မျဖစသကသ႔ ေရခႏင ရာသUတ စသည Aေရးႀကးသည Aရာမား ကလညး ပပးေပးလက႐ေနသည။ တရားလြနထတယသးစြမႈပစမားႏင ရာသ Uတေျပာငးလမႈ Aကးဆကမားသည ကမၻာတစဝမး႐ ေဂဟစနစမားAေပၚ ဖAားေပးလက႐ေနသည။ ေရ႐ညတညတသညဖြ႔ၿဖးေရးဟသည စးပြားေရး၊ သဘာဝပတဝနးကင၊ လမႈေရးတနဖးမားAၾကား မေျခကထနးထားျခငးပင ျဖစသည။ AဆပါU းတညခကက ေမာရညမနးသည SRJS စမကနးသည Aာ႐၊ Aာဖရကႏင လကတငAေမရကေဒသမား႐ ႏငင ၁၆-ႏငငတြင Aရပဘက Aဖြ႔Aစညးေပါငး ၂ဝဝ-နးပါးျဖင လပငနးေဆာင႐ြကခသည။ ျမစႀကး ၁၉-စငး၏ ျမစညာႏင ျမစဝကၽြနးေပၚေဒသမားကသ႔ေသာ Aဓကေနရာမားတြင Aဆပါ ေဂဟစနစမား၏ဝနေဆာငမႈမားက Aမျပလက႐ၾကသည ၁၉-သနးေကာေသာ လထမားAတြက ေနA မပငျဖစသည။ Aဆပါေနရာမားသည ကမၻာစးပြားေရး

လပငနးႀကးမား၏ ဖAားမားစြာက ခေနရသညေနရာမားလညးျဖစသည။ ဤ AေျခAေနသည ေရ႐ညတညတသည ဖြ႔ၿဖးေရးAတြက AခြငAလမးတစရပ ျဖစႏငသကသ႔ မတညသည ပါဝငပတသကေနသမားAၾကား AရငးAျမစ လယကမႈႀကးထြားလာမညAေျခAေနတစရပလညးျဖစသည။ ေရ႐ညတညတသညသယဇာတစမA ပခပမႈAတြက ပါဝငပတသကေနသမား တာဝနခႏငေရး ေဒသAသးသး႐ AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ ေဆာင႐ြကမႈက SRJS က Aားေပးသည။ က႑စပါဝငခတဆကမႈျဖစေစရနAတြက Aားလး ပါဝငပးေပါငးမႈႏင AခကAလကကAေျခခသည ခU းကပမႈက Aသးျပသည။ ထ႔Aတြက ရလဒေကာငးမားလညး ထြကေပၚခသည။ ၂ဝ၁၈-ခႏစတြင Aစးရ၊ ကမၸဏ၊ လထႏင AျခားပါဝငပတသကသမားAၾကား မဝါဒပငးႏင AျပAမပငး ဆငရာ ေျပာငးလမႈ ၃၅ဝ-ေကာက ေတြ႔႐ခရသည။ ႐ႈပေထြး၍ (တခါတရ) Aႏရာယမားေသာ AေျခAေနမားAတြငးမာပင ကၽြႏပတ႔မတဘကAဖြ႔မား၏ ခငမာေသာကတကဝတမားျဖင ႀကးစားAားထတမႈမားက Aဆပါရလဒမားက သကေသခလက႐သည။ မတဘကAဖြ႔မားသည ရပ႐ြာေဒသ႐လႈပ႐ားမႈမားႏင စမA ပခပမႈဆငရာAေဆာကAA မားက ပပးေပးျခငးAျပင ႏငငတြငးႏင ႏငင တကာ AဝနးAဝငးAတြငး ေျပာငးလေရးမားAတြက AစU တစကေဆာင႐ြက လက႐ေနၾကသည။ မတဘကမားAတပးေပါငး၍ ယဆျမငမတပကြျပားသည ပါဝငပတသကသAသးသးႏင ခတဆကကာ ကၽြႏပတ႔၏ Aကန႔Aသတမားက ျဖန႔ထြကေကာလႊားခၾကၿပးျဖစပါသည။ SRJS ၏ ေနာကဆးရသတငးAခကAလကမားက ဤေနရာတြငၾကညပါ - https://www.iucn.nl/en/partnership/shared-resources-joint-solutions https://mailchi.mp/srjs/video


ပ-၁။ SRJS စမကနးလပငနးေဆာင႐ြကရာေနရာမားႏင Aဓကေဆာင႐ြကခကမား (၂ဝ၁၆~၂ဝ၂ဝ)


၁.၂။ SRJS ျမနမာ

SRJS စမကနးAတြငး ျမနမာႏငငမ AရပဘကAဖြ႔Aစညး(၅)ဖြ႔က ပါဝင ေဆာင႐ြကခသည။ ထားဝယAေျခစကAဖြ႔မားျဖစၾကသည DDA ႏင TRIP NET ၊ ၿမတAေျခစကAဖြ႔မားျဖစၾကသည ေတာငပငးလငယဖြ႔ၿဖးေရးAဖြ႔ (Southern Youth Development Organization)၊ Green Network Mergui Archipelago ႏင ၿမတေ႐႕ေနမားကြနရက (Myeik Lawyers Network) တ႔ ပါဝင ခၾကသည။ SRJS-ျမနမာ မတဘကAဖြ႔မားတြင သဘာဝပတဝနးကငထနး သမးေရး၊ ဓေလထးတမးစနစကငသးၾကသမားႏင ဌာေနတငးရငးသားတ႔၏ AခြငAေရးမားAတြက မတကြျပားသညလပငနးစU မားႏင ခU းကပမႈမား႐ၾက သည။ တစဖြ႔ခငးစ၏ ကၽြမးကငမႈႏင စြမးေဆာငရညမားကြျပားၾကေသာလညး ၿငမးခမး၍ ဒမကေရစညညြတသည ျပညေထာငစတညေဆာကေရးမ ပမ ေကာငးမြနေသာ ကမၻာရပဝနးတစချဖစလာေရးAတြက ပပးေဆာင႐ြကလက႐ ၾကသည။ မတဘကAဖြ႔မားAတြငး Aခ႕မာ ကရငAဖြ႔Aစညးမားျဖစၾကၿပး (TN & SY) ၎တ႔ လပငနးေဆာင႐ြကရာ ေဒသမားတြင ေကA နယထနးခပ နယေျမမားပါဝငသညAျပင ဌာေနတငးရငးသားဆငရာ ကစၥရပမားလညး ပါဝငသည။ ထသ႔ နယေျမAေျခAေနကြျပားျခငး၊ Aစးရယႏရားမား၏ ထေရာကလြမးမးမႈပစ ကြျပားျခငးမားက မတဘကAဖြ႔မား၏ လပငနး ေဆာင႐ြကမႈ၊ ခU းကပမႈပစမားကလညး ကြျပားေစသည -- UပမာAားျဖင သစေတာထနးသမးေရးပစမား။ မတဘကAဖြ႔မား၏ လပငနးAမးAစားမား ကလညး AၾကမးAားျဖင A ပစခြ၍႐ႈျမငႏငသည -- ကယျပန႔သည လပငနး က႑Aတြငး လႈပ႐ားမႈမားကAဓက ထားၿပး ပတဝနးကငထနးသမးေရးက ဒတယAေလးေပးသညပစ (DDA & MLN) ႏင ေရ႐ညတညတသညဖြ႔ၿဖးေရး Aတြက ေAာကေျခAဆင၌ ခငမာစြာ စြာတညေဆာကေရးက U းစားေပးသည ပစ (TN, SY & GN)။ (မတဘကAဖြ႔ မား၏ လပငနးမားၿခငသးသပခကက ဇယား-၁ ေတြ႔ႏငသည)။ ျမနမာမတဘကAဖြ႔မားသည ၂ဝ၁၆-ႏစကနပငးမစ၍ SRJS ႏင လကတြေဆာင႐ြကခၾကၿပး ၄-ႏစတာကာလAတြငး ထနးသမးေရး

လပငနးမား၊ ဌာေနတငးရငးသားAေရးလပငနးမားက ပးေပါငးေဆာင႐ြကခ ၾကသည။ SRJS ၏မေဘာငAရ မတဘကAဖြ႔တစဖြ႔ခငး၏ လပငနးမားႏင သကဆငသည Aျခားေသာ မတဖြ႔ေဆာင႐ြကမႈ၊ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမား ကလညး AသAမတျပAားေပးသည။ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမားAားလးသည တနသၤာရတငးေဒသႀကးAတြငး႐ “ဌာေနတငးရငးသားမားAေနႏင သဘာဝ ပတဝနးကငထနးသမးေရးႏင ေရ႐ညတညတေသာဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးမားတြင U းေဆာငက႑မပါဝငႏငရန” ရည႐ြယသည။

သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရး၊ ဌာေနတငးရငးသားတ႔၏ဘဝမား တးတက ေစေရးAတြက စမကနးလပငနးမား၊ ခU းကပမႈမားတြင ေAာကေျခမ Aထကသ႔ တြနးAားေပးၿပး လထကU းေဆာငသည ထနးသမးေရးပစျဖစရန လAပသည။ လႏငသစေတာ၏AျပနAလနဆကႏြယမႈက AေလးထားစU းစား ေဆာင႐ြကရနလသည။ AဆပါခU းကပမႈႏင ထနးသမးေရးပစက Aသးျပသည ႏငငတကာစမကနးAနညးငယတြင SRJS လညး ပါဝငသည။ ထ႔Aတြက ဌာေန တငးရငးသား AခြငAေရးမားAတြက၊ ေျမAျငငးပြားမႈမားႏင ျပနလညေနရာ ခထားေရးဆငရာျပနာမား ျဖစေပၚေစေသာ ဖြ႔ၿဖးေရးAမညခစမကနးမား/ ထနးသမးေရးစမကနးမားက ဆန႔ကငတကပြဝငလက႐ၾကသည မတဘကAဖြ႔ မား၏ ယၾကညလကခမႈက ရ႐ျခငးျဖစသည။ SRJS-ျမနမာစမကနးAတြက လပငနးAစAစU က မတဘကမားAတတကြ ေရးဆြခၾကၿပး ၄-ႏစတာကာလ Aတြငး ရလဒမားစြာခးဆြတႏငခသည။ ရလဒမားသည လပငနးတစခ၊ Aဖြ႔ တစဖြ႔ေၾကာငမဟတပ မတဘကAဖြ႔မား AစU တစကေဆာင႐ြကခသည ႀကးစားAားထတမႈမား၊ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမား၊ မတဖြ႔ေဆာင႐ြကမႈမား ေၾကာငသာျဖစသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ ၂ဝ၂ဝ-ႏငAတ Aၿပးသတခသည စမကနးတစခသည ဆကလကခတကေနရU းမည ခရး႐ည တစခAတြငးမ မတေကာကတစခပင ျဖစပါသည။


ပ-၂။ ကမၻာေျမပ (ဝ)ႏင ပ-၃။ တနသၤာရတငးေဒသႀကးေျမပႏင SRJS-ျမနမာ မတဘကAဖြ႔မား Aေျချပေနရာျပပ (ယာ)။


ပ-၄။ SRJS ျမနမာ၏ စမကနးေဆာင႐ြကမႈမေဘာင (Theory-of-Change)


၂။ မတဘကမား၏

ပပးပါဝငမႈမား

(လပငနးမား)

(the outcomes and successes are described in chapter 3)

ပ-၅။ Aတေရးဆြထားေသာ စမကနးလပငနးစU (ႏင TOC) Aတြငး မတဘကAဖြ႔မား၏ ပပးပါဝငမႈသ႐ပေဖာပ


၂.၁။ ရပ႐ြာလထမားကစညး႐းျခငးႏင Aားေကာငးေစျခငး

IPLCs မား AားေကာငးေရးAတြက SRJS မတဘကမားက ၎တ႔ေဒသAသးသးတြင ၎တ႔ကယပငခU းကပမႈပစမားျဖင ေဆာင႐ြကၾကသည။ ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မား (GN) GN Aေနႏင သစေတာႏင ငါး(ေရ)သယဇာတAရငးAျမစမား ေရ႐ညတညတ ေရးAတြက U းတညေဆာင႐ြကသည။ ရပ႐ြာလထမား၏ စေပါငးေတာငးဆျခငး ႏင ၎တ႔၏AခြငAေရးမားက ကာကြယျခငးမားAတြက ရပ႐ြာAေျချပ Aဖြ႔မား ျဖစလာေစရန ပပးေပးသည။ ဒေရေတာထနးသမးေရးAတြက AစAဖြ႔ ပင သစေတာထနးသမးေရးAဖြ႔မား (CFs) ဖြ႔စညးျခငး၊ ေရ႐ညတညတေသာ သစေတာထနးသမးမႈႏင ဝငေငြရလပငနးမားစမခန႔ခြေရးAတြက သစေတာ AသးျပသမားAသငး (FUAs) ဖြ႔စညးျခငး၊ သတလပကြကေစာငၾကညေရး Aဖြ႔မား (MMGs) ဖြ႔စညးျခငး/၎တ႔က ပပးျခငးမားAတြက DDA, MATA1 တ႔ႏင လကတြေဆာင႐ြကျခငး၊ ေရလပသားမတဖကAဖြ႔မား(FAs) က ပပးေပးျခငးမား ပါဝငသည။ ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မား (SY)

SY သည ရပ႐ြာလထမား၏ AငAားက ယၾကညသညAေလာက ရပ႐ြာ AေျချပAဖြ႔မား ေပၚေပါကလာရန တကတြနးႏႈးေဆာျခငးမား၊ ပပးျခငးမား၊ လငယမား၏ စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငးမားက ျပလပသည။ SY ၏ လပငနး ေဆာင႐ြကရာေနရာမားAတြငး ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔ ၄-ဖြ႔ ႐ေနၿပး U းေဆာငမႈ/ စမ ခန႔ခြမႈ၊ စညး႐းလႈ႕ေဆာျခငး၊ ဂနဒါ၊ ပးေပါငးပါဝငမႈျဖင သေတသနျပလပျခငး စသည သငတနးမားကလညး ပပးေပးထားသည။ လပငနးမားAားလးတြင ကားမညမစြာပါဝငႏငရနႏင လငယမား၏ စြမးေဆာင ရညမား တးျမႇငႏငရန ထညသြငးစU းစားၿပး လကေတြ႔လပငနးေဆာင႐ြကမႈမား Aားလးက သကဆငရာေဒသAသးသး႐ ရပ႐ြာAဖြ႔မားႏငေဆြးေႏြးတငပင ေဆာင႐ြကသည။ မဝါဒႏင AျပAမေျပာငးလေရးAတြက Aစးရဌာနမား၊ ပါဝင ပတသကသမားက ခတဆကတြနးAားေပးရသည လပငနးမား၌လညး ရပ႐ြာ Aဖြ႔မား၏ U းေဆာငမႈက ေပၚလြငေစသည။ ဆA နးက႑Aတြငး ေAာငျမငစြာေဆာင႐ြကႏငသညျဖစရပမား၊ Aထကမ ေAာကသ႔ တြနးAားေပးစစU သည ထနးသမးေရးစမကနးမားAား ဟန႔တား ႏငခသညျဖစရပမား၊ သစေတာထနးသမးျခငးမားသည ရပ႐ြာလထမား၏ AငAားမား၊ ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မား၏ေပါငးစညးAားမားျဖင ျဖစေျမာကေစျခငး ျဖစသည။

ပ-၆။ သငတနး/ေဆြးေႏြးပြတစခတြင လထAေျချပသစေတာဆငရာ ေဆြးေႏြးခကမားက AမးသမးတစU းက ျပနလညတငျပေနစU ။ ဓါတပ - GN


TCVS AစAစU (TN)2 TRIP NET (TN) သည လထမား၏ ႀကႀကခႏငမႈႏင စြမးေဆာငႏငမႈမားက ယၾကညသညAေလာက TCVS AစAစU က ၂ဝ၁၇-ခႏစမစ၍ ဒဇငးေရးဆြ AေကာငAထညေဖာခသည။ Aနာဂတေခါငးေဆာငမားျဖစလာမည လငယ မားက U းတညရည႐ြယေသာ ၈-လတာ ၾကာျမငသည သငတနးျဖစသည။ TCVS AစAစU က စာသငခနးသငယမႈAျပင ရပ႐ြာလထAတြငးလကေတြ႔ ကြငးဆငး ေလကငမႈမားႏင ေပါငးစပထားသည။ သင႐းAတြငး ရပ႐ြာလထဖြ႔ၿဖးေရး၊ သေတသနနညးနာမားႏင ဆကသြယဆကဆေရး၊ ရာသUတ ေျပာငးလမႈႏင လထသစေတာစမခန႔ခြမႈ၊ ေျမ/ကနသြယေရး/EITI တ႔ႏငဆကႏြယသည Uပေဒ/ မဝါဒေလလာျခငးမား ပါဝငသည။ ရပ႐ြာတြငးကြငးဆငးေလကငျခငးမား Aတြက လမႈစးပြားဆနးစစျခငး၊ ရပ႐ြာAသပညာAေျချပသေတသနျပျခငး၊ သစေတာသေတသနျပျခငး၊ သစေတာ/ျမစေခာငးႏင ေဂဟစနစမားေစာင ၾကညျခငး၊ သား႐ငးသဘာဝမားေလလာျခငးႏင ေဂဟစနစႏငညသည စကပးေရးမားက ေလကငျခငးမားပါဝငသည။ သငတနးၿပးေျမာကေAာငျမင သမားက AလပသငမားAျဖစ TN ၏ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားတြင ပါဝငျခငး၊ ကေလးမားAားAသပညာေပးျခငးတ႔ကဆကလကေဆာင႐ြကခြငျပထားသည။ TCVS သငတနးသားမားက (၂ဝ၁၇-၂ဝ၁၉ ခႏစမားAတြငး) ႏစစU ေခၚယခၿပး သငတနးAပတစU စစေပါငး(၃)ႀကမမ လငယေခါငးေဆာင ၃၆-U းက ေမြးထတ ေပးခသည။ သငတနးၿပးေျမာကသမားသည ၎တ႔၏ သကဆငရာေဒသမား၌ ရပ႐ြာလထAကးAတြက ေဆာင႐ြကလက႐ၾကသည။ ၎တ႔Aနက မလကြနး မားမ သာဓကတစခမာ သငတနးၿပးေျမာကခသတစU းသည MAC-D ဟ Aမည ရေသာ မလေဒသထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးAဖြ႔က ဖြ႔စညးခၿပး သစေတာထနးသမးေရးလပငနးမား၊ သစခးထတမႈမားက ေစာငၾကညထနးသမး ေရးလပငနးမားက ေဆာင႐ြကလက႐သည။ TCVS သငတနးဆငးပြမားက တငး ေဒသႀကးAစးရAရာ႐မား၊ ေကA နယမAရာ႐မား၊ ႏငငတကာႏင ျပညတြငး AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၊ ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မား၊ သငတနးသားမား၏ မဘမား၊ မတေဆြမား ပါဝငတကေရာကမႈျဖငျပလပေလ႐သည။ သငတနးဆငး ပြမားမတဆငလညး သကဆငရာ မဝါဒေရးဆြသမား၏ သဘာဝပတဝနးကင၊ သစေတာႏင ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရး မားAေပၚ Aာ႐စကမႈက ရ႐ေစျခငးျဖစသည။

ဂနဒါႏင လငယမားAတြကAစAစU မား (DDA) Point B3 ႏင ပးေပါငး၍ျပလပသည SRJS ၏ ဂနဒါႏင သယဇာတစမခန႔ခြမႈ သငတနးမစ၍ DDA ၏ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားAတြငး ကားမပါဝငမႈAခးက Aေလးေပးျခငး၊ Aမးသမးမားပမပါဝငႏငေရးက ထညသြငးစU းစားျခငးမား ျပလပခသည။ သငတနး၊ ေဆြးေႏြးပြႏင လပငနးAစAစU မားတြင Aသက(၃) ႏစေAာကကေလး႐သည Aမးသမးမားပါဝငပါက လAပသည ထပေဆာငး ကနကစရတမားက ခြငျပႏငမညမဝါဒက DDA ၏ မဝါဒမားAတြငး ၂ဝ၁၉-ခႏစတြင ေျပာငးလAတညျပခသည။ DDA Aေနႏင Aနာဂတေခါငးေဆာငမား ျဖစလာမည၊ ႏငင၏ဒမကေရစAသြငကးေျပာငးေရးAတြက Aဓကကသမား ျဖစလာမည လငယမား၏ စြမးေဆာငရညမားႏငလပႏငစြမးမား ပမေကာငးမြန ေစေရးက Aေလးထားသည။ လငယမားAတြက ၂-လၾကာ စြမးေဆာငရညျမႇင သငတနးAစAစU ႏင လငယမားAၾကား ေလလာေရးခရးစU ၃-ခက SRJS စမကနးႏငAတေဆာင႐ြကခသည။ သငတနးၿပးဆးသမားမ ၄-U းသည ယခ Aခါ MATA လပငနးAဖြ႔တြငပါဝငလာ ႏငၿပး တစU းမာ ကယစားလယAျဖစ ေဆာင႐ြကလက႐သည။ DDA Aေနႏင တငးAတြငးလငယကြနရက AားေကာငးေရးAတြကလညး ပပးလက႐သည။ သဘာဝပတဝနးကင၊ သယဇာတႏင လတ႔Aၾကားဆကႏြယေနမႈ၊ ေကးလက ဘဝမားAတြငး လမႈသဟဇာတျဖစမႈ၊ သယဇာတစမခန႔ခြမႈဆငရာ AေလAထ ေကာငးမား၏ Aေရးပါမႈတ႔က လကေတြ႔ကြငးဆငးေလလာႏငရနAတြက ထားဝယတကသလ ေကာငးသားမား၏ ေလလာေရးAစAစU ကလညး WWF ၊ ထားဝယတကသလ (Aထးသျဖင သတေဗဒႏင ႐ကၡေဗဒဌာနမား) ႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကခသည။ ထ႔Aျပင မတညေသာေနာကခAေျခAေနမားႏင ယU ေကးမႈမားက ဖလယ ေလလာႏငရနAတြက ႏငငတဝမး႐လငယမားႏင ထငးႏငငမ လငယမား AၾကားေလလာေရးAစAစU တစခကလညး ၂ဝ၁၉-ခႏစAတြငး ေဆာင႐ြက ခသည။ UပေဒAေထာကAကျပသငတနးမားႏင ပပးကညမႈမား (MLN) SRJS မတဘကAဖြ႔မားႏင ရပ႐ြာAတြငး UပေဒAျမငဖြငသငတနးမားက MLN ပပးေပးခၿပး ရပ႐ြာလထလAပသည UပေဒေရးရာAကAညေပးျခငးမားက ပပးေဆာင႐ြကသည။ UပေဒAျမငဖြငသငတနးမားက ရပ႐ြာလထ၏ လAပ


ခကမားႏင မတဖကAဖြ႔မား၏ AဆျပခကမားAလက ျပငဆငျခငးျဖစသည။ Aႀကးစားေျမယာရယ/ခေပးသညကစၥမား၊ ေျမသမးAမႈမား၊ လယႏငသးႏမား ပကစးဆး႐ႈးရသညကစၥမား၊ တရားဆြခရသညကစၥမားတြင ေဒသခလထလAပ လက႐သည Aႀကဉာဏမားႏင UပေဒေရးရာAေထာကAကမားက MLN က ပပးေပးသည။

၂ဝ၁၈-၂ဝ၁၉ ခႏစမားAတြငး မတဘကAဖြ႔မားAတြက ရည႐ြယျပလပသည “သဘာဝပတဝနးေရးရာUပေဒ” သငတနး/Aလပ႐ေဆြးေႏြးပြက MLN က စစU ေဆာင႐ြကေပးခသည။ Aဆပါသငတနးက (IUCN ၏) ပတဝနးကငေရးရာ Uပေဒစငတာႏင ပးေပါငးျပလပျခငးျဖစၿပး သဘာဝပတဝနးကငႏင သယဇာတ AခြငAေရးမားAတြက ေဆာင႐ြကႏငမည Aႀကဉာဏႏင နညးလမးမား ရ႐ပပးႏငရန၊ ႏငငတကာတြင ကငသးလက႐သည သေဘာတညခကမားႏင လမးၫႊနခကမားက ေလလာသ႐ႏငရန ရည႐ြယျပလပျခငးျဖစသည။

ပ-၇။ ဆA နးကမၸဏ၏ တရားစြဆျခငးခရသည ေခာငးမြနငါးေကး႐ြာမ ေဒသခမားႏင ေတြ႔ဆစU ။ ဓါတပ - MLN


၂.၂။ ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမားႏင သစေတာထနးသမးေရး

သစေတာႏငသယဇာတမားထနးသမးေရးဆငရာလပငနးမားသည ျပမေဆာင႐ြကသAလက (Aစးရ၊ လထ၊ AရပဘကAဖြ႔Aစညးႏင ႏငငတကာAဖြ႔မား) ကြျပားသည။ TRIP NET ၏ ခU းကပမႈ ယေန႔ကာလတြင သစေတာႏငသစေတာသယဇာတမား ထနးသမးေရးAတြက Aစးရ၊ ရပ႐ြာလထမား၊ ျပညတြငးႏင ႏငငတကာAဖြ႔Aစညးမားက ခU းကပမႈ ပစမားစြာျဖင ျပလပလာၾကသည။ ထနးသမးေရးလပငနးေဆာင႐ြကမညသမား Aတြက TRIP NET ၏ Aဓကတကတြနးမႈမာ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင သစေတာသည တစသားတညးျဖစသည၊ ဌာေနတငးရငးသားမားသည ေျမ-သစေတာ-ျမစေခာငး-ေတာေတာငတ႔ႏင AျပနAလနAမသဟျပလက႐သည ဟသည Aခကျဖစသည။ တနညးAားျဖင သစေတာမားထနးသမးေရးAတြက Aဓက Aေရးႀကးသမာ ဌာေနတငးရငးသားျဖစျခငးဟ ဆလသည။ ဌာေန တငးရငးသားAခြငAေရးမား ကာကြယျမႇငတငႏငရနႏင သစေတာမား ထနးသမးရနAတြက ကမေသြးေဒသတြင သစေတာႏင သဘာဝသယဇာတမား Aတြက လထစမခန႔ခြမႈစနစတစခက TRIP NET က ထေထာငေပးခသည။ ၂ဝ၁၈-ခႏစ ေမလ၊ ေနျပညေတာတြငျပလပခသည ဌာေနတငးရငးသားမားႏင သစေတာဆငရာ ထပသးေဆြးေႏြးပြတစခတြင ေ႐႕ေျပးသေတသနျပလပမည ေနရာမားေ႐ြးခယရာ၌ ကမေသြးေဒသသည တစေနရာAျဖစေ႐ြးခယခခရၿပး က႑စပါဝငသညေဆြးေႏြးပြႏင ကြငးဆငးေလလာျခငးမားက ၾသဂတလAတြငး ကမေသြးေဒသ၌ပင ျပလပခၾကသည။ Aစမးေရာငလယကမႈမားမ ကာကြယျခငး၊ ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမား ျမႇငတငျခငးႏင သစေတာ/သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေစာငေ႐ာကျခငးမား Aတြက AျခားAဖြ႔Aစညးမားႏင မတဘကျပေဆာင႐ြကျခငးမားကလညး ျပလပသည။ UပမာAားျဖင CAT4 မတဖြ႔ေဆာင႐ြကမႈတြင TRIP NET Aေနႏင ပါဝငေဆာင႐ြကျခငး။ (CAT မတဖြ႔ေဆာင႐ြကမႈက ၂ဝ၁၈-ခႏစတြင စတငခၿပး လထကAသေပးျခငးမ႐သည၊ AထကမေAာကသ႔ တြနးAားေပးသညပစျဖင

ခU းကပသည ထနးသမးေရးလပငနးမားAား တ႔ျပနႏငရန၊ လထ၏Aသမားက ေဖာထတAားေကာငးေစရန ရည႐ြယသည။ ဌာေနတငးရငးသားမား စမထနးသမးသညေနရာမား (ICCA) ဆငရာကစၥရပမား Aတြက စမA ပခပမႈစနစမားက တရားဝငခတဆကတြနးAားေပးမည ၂ဝ၁၉-ခႏစတြင စတငဖြ႔စညးခသည ICCA NEWS5 တြငလညး TRIP NET Aေနႏင Aႀကေပးလက႐သည။ ICCA NEWS သည AမးသားAဆင စစညးထားသည စႀကၤ တစချဖစၿပး တငးေဒသႀကးAဆငတြငစစညးထားသည ICCA AလပAဖြ႔6 မတဆင ဆကလကေပၚထြကလာျခငးျဖစသည။ SY ၏ ခU းကပမႈ SY AဓကU းတညသညလပငနးက႑မားတြင ဆA နး၊ သစေတာႏင သတ က႑မားပါဝငၿပး ရပ႐ြာလထကAားေကာငးေစျခငး၊ ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မား ေပၚေပါကေစျခငး၊ ဂနဒါႏင လငယမား၏ေဆာင႐ြကႏငစြမးမားတးတကေစျခငး၊ ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမားက ကာကြယျမႇငတငျခငး၊ ဓေလထးတမး ေျမစနစမားကမတတမးျပျခငးႏင လထပါဝငေဆာင႐ြကသညသေတသနျပျခငး စသညတ႔က ေဆာင႐ြကသည။ SY ၏ လပငနးေဆာင႐ြကရာနယပယသည SRJS စမကနးႏငAတ ကယျပန႔ လာၿပး AျပနAလနခတဆကလက႐သည ထနးသမးေရး႐ႈျမငပမား၊ U းတညခကမားျဖင လပငနးမားပမေဆာင႐ြကႏင ခသည။ SY Aေနႏင တငးAဆင ICCA AလပAဖြ႔တြငလညးေကာငး၊ AမးသားAဆင ICCA NEWS တြင လညးေကာငး ခတဆကပါဝငလက႐ၿပး ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမား Aတြက ေဆာင႐ြကလက႐သည။


၂ဝ၁၉-ခႏစတြင ေလညာႏင မႏး႐းေဒသမား႐ ဓေလထးတမးေျမစနစမားက မတတမးျပရန၊ ကာကြယႏငရနAတြက လထကယတငေဆာင႐ြကသည သေတသနတစခကျပလပခသည။ ေ႐ြ႕ေျပာငးေတာငယာလပငနးသည ဓေလ ထးတမးစနစကငသးလက႐ၾကသည ရပ႐ြာလထမား၏ Aဓက Aသကေမြး ဝမးေကာငးလပငနးတစချဖစၿပး ယၾကညသကဝငမႈ၊ ယU ေကးမႈမား၊ သစေတာ ထနးသမးသညပစမားျဖင ဆကႏြယလက႐ေၾကာငး သကေသခႏငရနAတြက Aဆပါသေတသနက ျပလပျခငးျဖစသည။ AစAဖြ႔ပငသစေတာမား (GN) ကၽြနးစၿမ႕နယတြင AစAဖြ႔ပငသစေတာမားထေထာငေရးAတြက GN Aေနႏင ၂ဝ၁၅-ခနစမစတငကာ တကတြနးAားေပးခၿပး ယခAခါ သစေတာEက ၈,ဝဝဝ ေကာAတြက AစAဖြ႔ပငသစေတာထနးသမးေရးAဖြ႔ ၅-ဖြ႔ ဖြ႔စညးထား႐ၿပး ျဖစသည။ Aဆပါပမာဏတြင Aစးရ၏AသAမတျပလကမတရ႐ထားၿပးသည Eရယာ ၁,၅ဝဝ နးပါးပါဝငသည။ AစAဖြ႔ပငသစေတာထနးသမးေရးAတြက ပပးမႈမားတြင Aဖြ႔မားဖြ႔စညးျခငး၊ စညးမU းမားခမတျခငး၊ ပးေဖာက/Aပငစကျခငး၊ ပကစးသညAပငမားAား Aစားထးစကပးျခငး၊ ထနးသမးEရယာAတြငး တရားမဝငငါးဖမးျခငးႏင သစခး ခတျခငးမားကကာကြယႏငေရးAတြက ကငးလညျခငးမားပါဝငသည။ AစAဖြ႔ ပင သစေတာမားထေထာငရသညရည႐ြယခကမားတြင သစေတာမားကာကြယ ထနးသမးရန၊ ေရ(ငါး)သယဇာတမားကြယဝလာေစရနႏင ေျမသမးမႈမားမ ကာကြယႏငရနတ႔ပါဝငသည။

ပ-၈။ ေဆးတဖြာလက စကားစျမညေျပာေနသည ကရငAမးသမးႀကးတစU း (Aေပၚပ)။

ပ-၉။ ကဘနးေလAတြငးမ ေမာကငးကေလးငယမား (ေAာကပ)။ ဓါတပ - ေဇာထက။


၂.၃။ ေျမ၊ သတထတလပေရးႏင ငါးလပငနးမား

ေဂဟAဖးတနရတနာမားက ၿခမးေျခာကလက႐ေနသညတြနးAားမားတြင သတလပငနး၊ ငါးလပငနးႏင စကမႈသးႏက႑မားပါဝငသည။ ေျမယာဖရမ (DDA) DDA သည သယဇာတစမခန႔ခြမႈဆငရာေကာငးမြနေသာ စမA ပခပမႈႏင လမႈ စးပြားဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဟသည စမကနးႀကး(၂)ခက AေကာငAထညေဖာလက ႐သည။ SRJS စမကနးလပငနးမားသည သယဇာတဆငရာစမကနးႏငမားစြာ ဆကႏြယလက႐ၿပး လပငနးက႑မားတြင သတက႑၊ ေျမက႑၊ Aရပဘက Aဖြ႔မား၏လႈပ႐ားမႈေဘာင၊ မဒယာ၊ ဂနဒါႏင လငယမားAတြကAစAစU မား ပါဝငသည။ ေျမယာAေရးေဆာင႐ြကၾကသည Aဖြ႔Aစညးမားႏင တကကြ လႈပ႐ားသမားAၾကား ေဆြးေႏြးညႏႈငးေပးသညက႑၌လညး DDA က ေဆာင႐ြကေနသည။ တနသၤာရတငးAတြငးလႈပ႐ားမႈမားက ခတဆကညႏႈငး ေပးျခငး၊ ေျမျပနာႏင Uပေဒသးသပခကဆငရာ AခကAလကမားက ေဝမေပးျခငး၊ ေျမAသးခေျမပေရးဆြျခငးႏင AခကAလကမားေကာကယျခငး ကသ႔ေသာ နညးပညာAေထာကAကမားက ပပးေပးျခငးမားက ေဆာင႐ြက လက႐သည။ DDA Aေနႏင ေျမယာAေရးလႈပ႐ားသည Aရပဘက Aဖြ႔Aစညးမား၊ တကကြလႈပ႐ားသမား AခကAလကေဝမျခငး၊ AျပနAလန ေဆြးေႏြးမႈ မားAတြက “တနသၤာရေျမယာဖရမ” တစခက Aစျပခသည။ Aဆပါ ဖရမသည စေပါငး Aေျဖတစခ႐ာေဖြရန၊ ပးတြလပငနးမားျဖစေျမာကလာရန ရည႐ြယျခငး မဟတေသာလညး ေျမက႑ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစU မားAတြငး ခတဆကၾကမညAဖြ႔မား၊ တကကြလႈပ႐ားသမားAၾကား နားလညမႈ တညေဆာကႏငရန AေထာကAကျဖစေစပါသည။ SRJS စမကနးလပငနး ကာလAတြငး လထကU းေဆာငသည ေျမAသးခေျမပ ေရးဆြျခငးAတြက DDA က နညးပညာပပးေပးခသည Aထငကရျဖစရပ(၂)ခ ႐ခသည။ ပထမျဖစရပမာ ေ႐ႊကေမၻာဇဆA နးကမၸဏႏင ေဒသခမားAျငငးပြားမႈမားက ေျဖ႐ငးမည စစမးစစေဆးေရးေကာမတAား နညးပညာပပးေပးချခငးျဖစၿပး

ဒတယတစခမာ လထAေျချပခရးသြားလပငနးAတြက ေ႐႕ေျပးလပငနး မားေဆာင႐ြကရနေနရာAျဖစ AစးရကAသAမတျပေပးထားသညေနရာ တစချဖစသည ကလနးထာေကး႐ြာလထAား ပပးေပးျခငးျဖစသည။ သတလပငနးက႑Aတြငး ေဆာင႐ြကမႈမား (DDA) DDA သည ၂ဝ၁၃-ခႏစတဝကမစတငကာ သယဇာတထတလပေရးက႑ Aတြငး Uပေဒမေဘာငမား၊ ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာဝနခမႈမားပမေကာငးမြန လာေရးက စတငေဆာင႐ြကခသည။ DDA သည ျမနမာႏငငပြငလငးျမငသာမႈ ႏင တာဝနယမႈ၊ တာဝနခမႈဆငရာ AရပဘကမဟာမတAဖြ႔ (MATA) တြင တကကြစြာပါဝငလက႐ၿပး လထAေျချပေစာငၾကညေရးယႏရားမား ေပၚေပါက လာေရးကလညး ေဆာင႐ြကလက႐သည။ သတလပကြကေစာငၾကညေရးAဖြ႔ (MMG) ၁၅-ဖြ႔သည ၂ဝ၁၆-ခႏစမစတငကာ AစးရAသAမတျပAဖြ႔မား ျဖစလာၾကၿပး လထAေျချပေစာငၾကညေရးယႏရားမား၏ AဓကAစတAပငး မားျဖစလာၾကသည။ AဆပါAဖြ႔မားသည သကဆငရာနယေျမAတြငး႐ သတ လပကြကAတြငးသ႔ တစရကတာဝငေရာကစစေဆးခြင႐ၿပး ေတြ႔႐ခကမားက Aစးရထသ႔ တက႐ကတငပ႔ႏငသည။ တငးေဒသႀကးAစးရႏင သးပြငဆင ညႊန႔ေပါငးAဖြ႔ (SNU) တ႔က MMG ၏ AစရငခခကမားကAေျခခ၍ ဆကလက ေဆာင႐ြကရမည ဆးျဖတခကမား၊ ညႏႈငးမႈမားကျပလပၾကသည။ ၂ဝ၁၈-ခႏစ ေႏာငးပငးတြင MMG မားAားျပနလညသးသပျခငးကျပလပခၿပး ေတြ႔႐ခကမား ေပၚAေျခခ၍ ၂ဝ၁၉-ခႏစAတြငး ျပျပငေျပာငးလမႈမားျပလပခပါသည။ ပမ ထေရာကသည လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားျဖစလာရနႏင Aဖြ႔မားAၾကား ခတဆကမႈAားေကာငးေစရနAတြက ျပျပငေျပာငးလမႈမားျပလပျခငး ျဖစသည။


ငါးလပငနးက႑Aတြငးေဆာင႐ြကမႈမား (GN) GN ၏ AဓကU းတညေဆာင႐ြကသညလပငနးမားတြင ဒေရေတာမား ထနးသမးျခငးAျပင ငါးလပငနးက႑လညးပါဝငသည။ ကမးနး၊ ကမးေဝး ငါးဖမးလပငနးမား၊ Aႀကးစား/Aလတစား၊ တစပငတစႏငငါးဖမးလပငနးမား Aတြက မဝါဒ/UပေဒမားပမေကာငးမြနလာေရးAတြက ပါဝငေဆာင႐ြကလက ႐သည။ ငါးလပငနးက႑Aတြငး စညးၾကပမႈေလာရျခငးမားေၾကာင ငါး/ေရ သယဇာတ AလြနAကြဖမးယ/ထတယျခငး၊ တားျမစထားသညပစၥညးမား/ နညးလမးမားAသးျပျခငး၊ (ကမးနး/ကမးေဝး) ငါးဖမးနယနမတAျငငးပြားမႈ ျပနာမားႏင (Aႀကးစား၊ Aလတစား၊ Aေသးစား) ခြငျပလပငနးလငစင ျပနာမားစြာကေတြ႔႐ရသည။ ထ႔Aျပင Aခ႕ေသာငါးလပငနးမားသည ဒေရေတာမားAတြငး ဝငေရာက၍ သစခတသညကစၥရပမားကလညး ႀကေတြ႔ ရသည။ Uပမာ - “ကားပါးစပ” ဟေခၚ သည လပငနးမားတြင ငါး/ပစြနငယမားက Aေျခာကခရန ထငးမးကAသးျပၾကၿပး လAပသညထငးမားရ႐ရနAတြက နးစပရာဒေရေတာမားAတြငး ဝငေရာကခတယေလ႐ၾကသည။ Aဆပါကစၥရပ သည AစAဖြ႔ပင သစေတာမားAတြကလညး ျပနာတစရပပငျဖစသည။

ပ-၁ဝ။ မႏး႐းေကး႐ြာ ေျမAသးခမႈေျမပ (Aေပၚပ)။ ပ-၁၁။ ေ႐ြ႕ေျပာငးေတာငယာAနး႐ စမးေခာငးတစခတြင ငါးမားေနသည

AမးသမးတစU း (ေAာကပ)။ ဓါတပ - SY


၂.၄။ ခတဆကမႈႏင လႈပ႐ားမႈေဘာင

မတဘကAဖြ႔မားသည Aစးရပငးႏင (ဌာနဆငရာမားႏင လႊတေတာမား) ခတဆကႏငရနAတြက Aရပဘကလႈပ႐ားမႈေဘာငAတြငး၊ လြတလပစြာထတေဖာေျပာဆခြင မေဘာငမားAတြငးမ ေဆာင႐ြကၾကသည။ ေထာကကပပးမႈ႐သညရပဝနးျဖစလာေရး - DDA ၏ ခU းကပမႈ DDA Aေနႏင မတကြျပားသည AရပဘကAဖြ႔AစညးမားႏငAတ ခတဆက တြနးAားေပးမညလပငနးမား၊ Aသေပးေဆြးေႏြးမည လပငနးမား (Lobby & advocacy) Aားေကာငးေရး၊ Aရပဘကလႈပ႐ားမႈေဘာငကထနးႏငေရးမားက Aေလးေပးေဆာင႐ြကပါသည။ AရပဘကAဖြ႔AစညးမားAၾကား သတငး AခကAလကေဝမျခငးႏင ညႏႈငးျခငး၊ Aစးရ၏ ဒမကေရစAေလAထမား ပမေကာငးမြနလာေရး စသညလပငနးမားပါဝငသည။ ဒမကေရစAသြင ကးေျပာငးသညကာလAစ၌ပင႐ေနေသးသည ျမနမာႏငငတြင Aရပဘက လႈပ႐ားမႈေဘာငက ထနးထားႏငရနAတြက ခတဆကတြနးAားေပးသည လပငနးမား၏ AားေကာငးမႈလAပသကသ႔ Aထးသျဖင မဝါဒ/Uပေဒမား ေရးဆြသညလပငနးစU းမားAတြငး ေကာငးမြနေသာAေလAထမားျဖစတည လာေရးသည AလြနAေရးႀကးသည။ လႊတေတာAမတမား၊ တငးေဒသႀကးAစးရတာဝန႐သမားႏင ခတဆကျခငး၊ လAပသည နညးပညာAေထာကAကမားပပးေပးျခငးျဖင တငးAတြငး Uပေဒ ေရးဆြေရးလပငနးမား၌ လထႏငေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈျဖစစU မားက လကေတြ႔ ကငသးရန တြနးAားေပးခပါသည။ ရလဒAေနျဖင တနသၤာရတငးAစးရသည Uပေဒ ၄-ခ (ေရခငါးလပငနးUပေဒ၊ သတတြငးUပေဒ၊ AေသးစားေခးေငြUပေဒ၊ ေျမခြနUပေဒ) ႏင လပငနးAစAစU ၁-ခ (သဘာဝပတဝနးကင စမခန႔ခြမႈ ဆငရာ လပငနးAစAစU ) Aတြက ကယျပန႔သည လထေဆြးေႏြးပြမားက ျပလပေပးခသည။ ၂ဝ၁၇-မတငမ UပေဒျပေရးျဖစစU မားတြင ကယျပန႔ေသာ လထေဆြးေႏြးပြျပလပျခငးမား မေတြ႔ခရပါ။ DDA သည Aဆပါ Uပေဒေရးဆြေရး လပငနးစU မားAတြငး လထေဆြးေႏြးပြမားAတြက စစU ေပးျခငး၊ နညးပညာ

ပပးေပးျခငးႏင Aခ႕ေသာကနကစရတမားAတြက ကခေပးျခငးမားလညး ျပလပခသည။ ရပ႐ြာလထလAပသည AခကAလကမားပပးေပးျခငးႏင နညးပညာAက Aည ေပးျခငးမားလညး႐သည (Uပမာ - လထေျမAသးခမႈစနစမားႏင ေျမ Aသးခမႈေျပပေရးဆြျခငး)။ ထသ႔ပပးေပးျခငးျဖင ရပ႐ြာလထကယတင ၎တ႔ စညးမU းမားက ခမတႏငျခငး၊ ၎တ႔၏AခြငAေရးမားက ကယတငေတာငးဆ ႏငမည ကရယာ/နညးလမးမား ရ႐ျခငး၊ တရားဝငလပငနးစU မားAတြငး ထထ ေရာကေရာက ပါဝငခတဆကႏငျခငးစသည Aကးမားျဖစေစသည။ DDA က ပပးေပးသည နညးပညာAကAည၊ စစU ေပးမႈမားသည ေကာငးမြနေသာ လပငနးစU တညေဆာကေရးက U းစားေပးျခငးျဖစသည။ ဆနးသစသညနညးလမးမားက ႏႈးဆြျခငး - TRIP NET ၏ ခU းကပမႈ A ပခပေရးစနစေရာယကလက႐သညေဒသတြင (AမားAားျဖင ေကA နယ ထနးခပနယေျမမားတြင) လပငနးေဆာင႐ြကရသညAျပင ျမနမာAစးရ၏ ဗ႐ ကေရစယႏရားAတြငး ဒမကရကတစစႏႈနးမား/AေလAကငမား AျပညAဝ ကငသးမႈမ႐ေသးသညAေျခAေနျဖစသညAတြက TRIP NET သည ၎၏ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမား AမားAယြငးနညးရန ပ၍Aေလးထားရသည။ သစေတာမားထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးႏင ရပ႐ြာလထမား Aားေကာငးေနေရး တ႔Aတြက လAပသည AခကAလကမား ပပးေပးရမည၊ တ႔ျပနA တႏငမႈ Aားေကာငးေနရမည၊ AေျခAေနႏငေလာညေသာ နညးလမးAသစမား ႐ာေဖြ ေနရနလAပသညဟ TRIP NET က ႐ႈျမငသည။ ခတဆကတြနးAားေပးသည


လပငနးမားသည (Aထးသျဖင A ပခပေရးစနစ ၂-ခAၾကား) ပမ၍ပးေပါငး ေဆာင႐ြကႏငသည AခငးAကငးကဖနတးရနလAပသည။ ရပ႐ြာလထက ေကာငးမြနစြာAသေပးၿပး ဆနးသစသညနညးလမး ေပၚထြကေစသညျဖစရပ ၂-ခလညး ႐ခသည။ ပထမျဖစရပမာ ဘနးေခာငးေကာကမးေသြးကစၥျဖစသည။ Eastern ကမၸဏ၏ ေကာကမးေသြးတးေဖာေရးလပငနးႏငဆကစပလက ဘနးေခာငးေကး႐ြာႏင Aနးတဝက႐ ေလႏငျမစေခာငးမား ညစညမးျခငးကစၥAတြက ရပ႐ြာလထ၏ စးရမပပနမႈမားျမငတကေနခသည။ TRIP NET Aေနႏင ေကာကမးေသြးမငး ဆငရာAခကAလကမား၊ ေကာငးကးဆးျပစမားႏင စြမးAငAရငးAျမစ ႐ာေဖြႏငသည နညးလမးမားက ရပ႐ြာလထမားထ ပပးေပးခသည။ ထ႔Aျပင ရပ႐ြာလထ၏ စးရမပပနမႈမား ေျပလညေစရနAတြက ဘနေခာငးေကး႐ြာ၊ ကမၸဏႏင ေကA နယမတာဝန႐သမားAၾကား သးပြငဆငညႏႈငးေဆြးေႏြးပြက TRIP NET က U းေဆာငေပးခသည။ ေဆြးေႏြးမႈမားAျပး ၂ဝ၁၇-ခႏစAတြငး မာပင ေကာကမးေသြးတးေဖာရနေနရာAား ႐ြာလထမားႏငေဝးရာေနရာသ႔ ေ႐ြ႕ေျပာငးႏငရန ဆးျဖတခၾကသည။ ဒတယျဖစရပမာ ၂ဝ၁၉-ခႏစေႏာငးပငး တနသၤာရတငးေဒသႀကးတြငျပလပ ကငးပခသည ရငးႏးျမႇပႏမႈဆငရာဖရမAၿပးတြငျဖစသည။ Aဆပါဖရမတြင စြမးAငက႑လညးပါဝငရာ တနသၤာရျမစမႀကးႏင ၎က AမျပAသက႐ငေန ၾကသည ဌာေနတငးရငးသားမား၏ဘဝမားက ၿခမးေျခာကလာဖြယ႐သည ေရ ကာတာစမကနးမားAတြက ေဆြးေႏြးမႈမားလညးပါဝငခသည။ ထ႔Aတြက TRIP NET သည ေရAားလပစစစမကနးAဆျပလႊာမားက တြနးAားေပးၾကမည ပဂၢလကက႑မားႏင ၎AဆျပလႊာမားAေပၚ မတခကျပဆးျဖတၾကရမည တငးေဒသႀကးလႊတေတာတ႔ ထညသြငးစU းစားသငသည ခငမာမနကနသည AခကAလကမား ပပးႏငရန သေတသနတစခက ျပလပခပါသည။ သေတသန ေခါငးစU က “ေရစမA ပခပမႈ” ဟ Aမညေပးထားၿပး ျမစေခာငးမား၏ Aေရး ႀကးပ၊ ျမစေခာငးမားႏင လ၊ ေဂဟစနစတ႔၏ ဆကစပပ၊ စြမးAငAတြက Aျခား ေ႐ြးခယစရာမား စသျဖင ထညသြငး၍ သေတသနျပလပခသည။ ကဗစကာလ ကန႔သတခကမားေၾကာင ကြငးဆငးAခကAလကေကာကယရသညကစၥမား

ေႏာငေႏးခေသာလညး ၂ဝ၂ဝ-ႏစကနပငးတြင Aစရငခစာထြက႐လာမညဟ ေမာလငထားသည။ ရပ႐ြာလထAေနႏငလညး AဆျပေရကာတာကစၥမားAေပၚ စးရမပပနမႈ ျဖစလက႐ရာ Aဆပါသေတသနက ဝမးေျမာကဝမးသာလကခ ႀကဆၾကသည။ လႊတေတာAေနႏငလညး စတဝငစားလက႐ေနၿပး ေတြ႔႐ခကမားAား ႀကဆ မညျဖစေၾကာငး သရသည။ ဤသ႔ေသာ ေAာငျမငမႈသည ေရကာတာစမကနး မားAား ဆန႔ကငသညဆျခငးထက ျမစေခာငးမား၏တနဖးကAေလးေပး၍ ေျပာျခငး၊ Aျခားေ႐ြးခယႏငသညနညးလမးမားကေပးျခငးျဖင ရ႐ျခငးျဖစသည။ Aလားတပင သစေတာမားကကာကြယထနးသမးျခငး၊ ရပ႐ြာလထကယတင ထနးသမးကာကြယသညေနရာမားက Aားေပးျမႇငတငျခငးမားတြင TRIP NET Aေနႏင မညသညျပနာ႐ေနသညဆသညက Aေလးေပးေျပာဆျခငးထက မညသညAရာက ျဖစေျမာကႏငသညက ပ၍U းတညသည။ ျမနမာAစးရႏင ေကA နယတ႔၏ သစေတာဌာနမားAၾကား ႏစဘကေလလာေရးခရးစU မား ျဖစေျမာကေစရန ၂ဝ၁၉-ခႏစAတြငး TRIP NET က ႀကးစားခသည။ ပထမ Aႀကမ ေနျပညေတာ၌ျဖစေျမာကခၿပး ဒတယAႀကမ၌ ကမေသြးေဒသတြင ျဖစေျမာကခသည။ တတယAႀကမေတြ႔ဆညႏႈငးမႈAတြက AစAစU မား႐ၿပး ျဖစေသာလညး ကဗစကာလကန႔သတခကမားျဖင ေ႐ြ႕ဆငးခရျခငးျဖစသည။ Aသေပးေဆြးေႏြးျခငး (GN ၏ ခU းကပမႈ) AစAဖြ႔ပငသစေတာထေထာငျခငး၊ သစခးခတမႈမားAားကာကြယျခငးႏင ငါး လပငနးကစၥမားတြင UပေဒစညးၾကပျခငးမားAတြက ပါဝငပတသကေနသ Aသးသထ Aသေပးေဆြးေႏြးျခငး၊ တြနးAားေပးျခငးမားက GN ၏လပငနးမား Aတြငး ထညသြငးေဆာင႐ြကသည။ ေဒသခလထ၏Aသမား၊ AခကAလက မားAား ေကာကယျခငး၊ လႊတေတာAမတမားႏင သကဆငရာ Aစးရဌာနမား ႏင ခတဆကေဆာင႐ြကျခငးမားပါဝငသည။ AစAဖြ႔ပငသစေတာAဖြ႔မား၊ ငါး လပသားမားက လႊတေတာAမတမား၊ ဌာနဆငရာတာဝန႐သမားႏင တက႐က ထေတြ႔ေျပာဆႏငမည AစAစU မားက GN က စစU ေဆာင႐ြကေပးသညမား


႐ခသည။ ထ႔Aျပင GN ၏လပငနးမားတြင ရပ႐ြာAဖြ႔မား၏ စြမးေဆာငရညမား တးတကလာေစေရးAတြက ပပးျခငးမားလညးပါဝငသည။ GN သည သယ ဇာတလပငနးက႑ပြငလငးျမငသာမႈႏငတာဝနယမႈတာဝနခမႈဆငရာ Aမးသား Aဆငကြနရကျဖစသည MATA ႏငAတ သတလပကြကေစာငၾကညေရးAဖြ႔ (MMG) AားေကာငးလာေရးAတြက လကတြေဆာင႐ြကလက႐သည။ မဒယာဗဟာ (DDA ၏ ခU းကပမႈ) Aသေပးေဆြးေႏြးျခငးႏင ခတဆကတြနးAားေပးလပငနးမားပမထေရာကရန Aတြက AရပဘကAဖြ႔မားAၾကား ညႏႈငးေဆာင႐ြကျခငး၊ ရပ႐ြာလထမား လAပသညနညးနာမားပပးေပးျခငးAျပင မဒယာAားျဖငလညး ခU းကပသည။ သဘာဝပတဝနးကငႏငသယဇာတကစၥမားAေပၚ ေဆာငးပါးမားစU ဆကမျပတ ထြက႐ေနေရးAတြက Dawei Watch (http://www.daweiwatch.com) ႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကလက႐သည။ ထြက႐ၿပးေဆာငးပါးမားက စစညး၍ စာA ပ Aျဖစပႏပထတေဝခရာ ယေန႔Aထတြင ႏစႀကမ႐ခၿပျဖစသည။ ေဖာျပခၿပး ေဆာငးပါးမားတြင ဒေရေတာဆငရာေဆာငးပါးတစပဒက Yangon Journalist School က “Environmental Reporting Award” (သဘာဝပတဝနးကငေရးရာ သတငးဆ) က ခးျမႇငခသည။ မဒယာကAသးျပသည ခU းကပမႈသည လထAာ႐စကမႈက ျမႇငတငႏငၿပး Aေရးယေဆာင႐ြကၾကရမညသမားAေပၚ တြနးAားမားျဖစေစသည။ Aထး သျဖင သတ၊ ဆA နး၊ သစေတာက႑မားAတြငးမ လထ၏ ေAာငျမငမႈ

ျဖစရပမားစြာတြင မဒယာကထေရာကစြာAသးျပႏငျခငးမားလညး ပါဝငသည။ ရပ႐ြာလထႀကေတြ႔ရသညျပနာမား၊ စနေခၚမႈမားAေပၚ Aမားျပညသ၏ Aာ႐စကမႈရႏငရနAတြက မဒယာခရးစU မား၊ သတငးစာ႐ငးလငးပြမား စစU ျပလပေပးျခငးက DDA က ပပးခသည ထးျခားျဖစစU ၂-ခ ႐ခသည။ ပထမ တစခမာ ၂ဝ၁၈-ခႏစတြင ေျမလြတေျမလပႏငေျမ႐ငးမားစမခန႔ခြမႈUပေဒ ျပငဆငခကAတညျပၿပးခန၊ ေကးလကလထမားႏင ေဒသခAရပဘကAဖြ႔ Aစညးမား၏ စးရမပပနမႈမားျမႇငေနခနျဖစသည။ ဒတယျဖစစU မာ LNG power plant တညေဆာကႏငေရးAတြက စမးသပယာU Aနး ‘ငါးမဖမးရ’ Eရယာ ကန႔သတခကေၾကာင တငါ႐ြာမားAခကAခႀကခရသည ျဖစရပျဖစသည။ ၂ဝ၂ဝ-ခႏစ Aေထြေထြေ႐ြးေကာကပြAတြငး ပါဝငယU ၿပငၾကမည ကယစား လယေလာငးမား၏ ပတဝနးကငႏငသယဇာတေရးရာကစၥမားAေပၚ ထား႐မည ကတကဝတမားက မတတမးျပႏငရနAတြက DDA သည ဒကၡဏ (Dekkhina Insight - https://dakkhina.org/ )AပါAဝင A ြနလငးမဒယာ(၃)ခႏင ပးေပါငး ေဆာင႐ြကခသည။ ၅-မနစစာ AေမးAေျဖ႐ပသ႐ကကးမႈAတြငး Aရပဘက Aဖြ႔Aစညး(၇)ဖြ႔မ ေခါငးေဆာင(၈)U းႏင ကယစားလယေလာငး ၂၄-U း ပါဝင ေျဖဆခသည။ A ြနလငးမဒယာမားႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈသည “Aနာဂတ တနသၤာရ - သတ႔Aေတြး၊ သတ႔Aျမင” ဟသညAမညျဖင ပတဝနးကငႏင သယဇာတေရးရာကစၥရပမားAတြက လထ၏Aသမားက ေဖာထတေပး ေနမည စႀကၤ တစခAျဖစ ဆကလကတည႐လက႐သည။.


၂.၅။ UပေဒAေထာကAကျပမား

ဒမကေရစျပျပငေျပာငးလေရးခရးဆကလက႐ေနေသာလညး Aားႀကးသမား၏ Uပေဒကတလြသးမႈမား၊ တရားစရငေရးစနစ၏Aားနညးမႈမား၊ လ႔AခြငAေရး/သဘာဝ ပတဝနးကငAေရးလႈပ႐ားသမားAတြက UပေဒAရAကာAကြယေပးမႈမားမာ Aားနညးေနဆျဖစသည။ MLN ၏ UပေဒAေထာကAကျပမား ၿမတေ႐႕ေနမားကြနရက (MLN) ၏ Aဓကလပငနးမားတြင ရပ႐ြာလထမားAား UပေဒAျမငဖြငသငတနးမားေပးျခငးႏင UပေဒေရးရာAေထာကAကျပမႈမား ပပးေပးျခငးမား ပါဝငသည။ ရပ႐ြာလထAေနႏင ၎တ႔၏AခြငAေရးမားက ကာကြယေတာငးဆႏငရန၊ ရငဆငႀကေတြ႔ရသည စနေခၚမႈ/ျပနာမားAား ခကခငးတ႔ျပနေဆာင႐ြကႏငမည Aသပညာဗဟသတမား၊ ကၽြမးကငမႈမားႏင နညးလမးမားရ႐ႏငရနႏင လAပသညUပေဒဝနေဆာငမႈမားရ႐ႏငရန ရည႐ြယ ေဆာင႐ြကျခငးျဖစသည။ Aဆပါေထာကကပပးမႈမားႏင ဝနေဆာငမႈမားသည တကကြလႈပ႐ားသမားAတြက UပေဒAရကာကြယေပးမႈနညးပါးျခငး၊ Uပေဒက Aားႀကးသက ပ၍Aသးခႏငျခငးႏင ထေရာကမႈနညးပါးသည တရားစရငေရး AေျခAေနမား႐ေနျခငး စသည AေျခAေနမား႐ေနသည ျမနမာႏငငAတြငး႐ ရပ႐ြာလထမား၊ လငယေခါငးေဆာငမားႏင SRJS မတဘကAဖြ႔မားAတြက AထးAေရးပါသည။ MLN သည UပေဒAေထာကAကျပသငတနး ၁၃-ႀကမမ paralegal ၃ဝဝ-နးပါးေမြးထတေပးခၿပး ၂ဝ၁၉-ခႏစ EၿပလAတြငးတြင Para-legal Forum ကငးပျပလပႏငခသည။ Aဆပါ ဖရမတြင Paralegal ၂ဝဝ-ခန႔ တကေရာကခၿပး တစၿမ႕နယ ၂-U းႏႈနးျဖင Focal person Aေယာက-၂ဝ က Aမားသေဘာတ ေ႐ြးခယခၾကသည။ ရည႐ြယခကမာ Paralegal မားAၾကား ဆကသြယဆကဆေရး ပမခငမာေစရနAတြကျဖစသည။

မဟာဗဟာေျမာကတရားစြဆျခငး ၂ဝ၁၈-ခႏစေႏာငးပငးတြင MLN သည ICJ (International Commission of Jurists)၊ MELN (Myanmar Environmental Lawyers Network)၊ ႏင Aျခား ေ႐႕ေနကြနရကမားႏငAတ မဟာဗဟာေျမာကတရားစြဆျခငးကစၥမားAတြက စတငေဆြးေႏြးခၾကသည။ Aဆပါ မဟာဗဟာေျမာက တရားစြဆျခငးဆငရာ ေဆြးေႏြးမႈမားသည SRJS စမကနးေႏာငးပငးကာလမားAတြကလညး Aကး ျဖစထြနးေစခသည။ Aထးသျဖင ဆA နးကမၸဏ၏တရားစြဆမႈကခရေသာ ေဒသခ ေတာငသမားAတြက AေထာကAက ျဖစေစခသည။

ပ-၁၂။ Paralegal Forum တကေရာကၾကသမား။ ဓါတပ - MLN


DDA TN SY GN MLN နယေျမAေျခAေန . . . A ပခပမႈ(၂)ရပ႐ျခငး P P . . . ဌာေနတငးရငးသားAေရးကစၥပါဝငျခငး P P Aသေပးေဆြးေႏြးျခငးႏင ခတဆကတြနးAားေပးျခငး . . . ေဒသႏရAစးရ P P P . . . တငးAစးရ P P P P P . . . ဗဟAစးရ P P P . . . က႑စပါဝငသညစႀကၤ မား P P P . . . တြနးAားေပးႏငသညစႀကၤ မား (Rule of Law & JMC) P P မဝါဒAတြကျပငဆငျခငးႏင လထႏငေဆြးေႏြးျခငး . . . AခကAလကေကာကယျခငးႏင ပပးေပးျခငး P P P . . . မဝါဒမား/Aဆျပခကမားျပငဆငျခငး P P P . . . လထေဆြးေႏြးပြမား P P P ရပ႐ြာလထကAားေကာငးေစျခငး . . . ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မားဖြ႔စညးျခငး P P . . . လငယေခါငးေဆာငမားႏင ရပ႐ြာလထAတြကသငတနးမား P P P P P . . . လထကစမခန႔ခြသညစနစမား P P P . . . လထကေစာငၾကညသညစနစမား P P ပးေပါငးေဆာင႐ြကျခငးႏင ပပးကညျခငး . . . AရပဘကAဖြ႔မားAၾကား P . . . AစးရမားAၾကား P . . . ကမၸဏႏင ရပ႐ြာလထAၾကား ပဋပကၡေျဖ႐ငးေပးျခငး P P P P P လပငနးက႑ . . . သတ P . . . ဆA နး P P . . . သစေတာႏင သစခတျခငး P P . . . ေျမႏင ေျမပေရးဆြျခငး P P . . . ေရ/ငါးသယဇာတ P . . . UပေဒAေထာကAကျပမား P

ဇယား-၁။ SRJS မတဘကAဖြ႔မား၏ လပငနးမားAားၿခငေဖာျပသညဇယား

မတခက။ ။ ေဖာျပပါဇယားသည SRJS စမကနးAတြငး မတဘကAဖြ႔မား၏ AဓကU းတညေဆာင႐ြကသညလပငနးမားက Aလြယတကရညၫႊႊနးႏငရန Aတြကသာ ရည႐ြယပါသည။ ဇယားAတြငး Aမနမျခစထားေသာလညး တစဖြ႔ခငးစ၌ ေဆာင႐ြကေနသည လပငနးမားလညး ႐ေနႏငပါသည။


ပ-၁၃။ ဒေရေတာကငးလညလမးေၾကာငးျပေျမပ (Aေပၚပ)။ ပ-၁၄။ AစAဖြ႔ပငသစေတာAတြငး ကငးလညေနပ (ေAာကပ)။ ဓါတပ - GN


၃။ ရလဒမားႏင ေAာငျမငမႈမား

ပ-၁၅။ ေဒသခ႐ြာသားႏစU းမ ၎တ႔ထနးသမးထားသညသစေတာAတြငး႐ သစပငတစပင၏A႐ြယAစားAား ႏႈငးယU ျပေနပ။ ဓါတပ -SY


၃.၁။ ရပ႐ြာလထႏင လငယေခါငးေဆာငမားက Aားေကာငးေစျခငး

ရပ႐ြာလထကAားေကာငးေစျခငးနင စြမးေဆာငရညမားျမႇငတငေပးျခငးသည SRJS စမကနး၏U းတညခကမားတြငပါဝငသကသ႔ ျမနမာမတဘကAဖြ႔မား၏ ယၾကညခကလညးျဖစသည။ မတဘကAဖြ႔တစဖြ႔ခငး၏ AဓကU းတည၍ ေဆာင႐ြကသညလပငနးက႑ႏင ရပ႐ြာလထမားရငဆငရသည ကစၥရပမားက မတည၍ ရပ႐ြာလထႏင လငယေခါငးေဆာငမားAား Aားေကာငးေစရန ပပး ေဆာင႐ြကသညနညးလမးမားမာ ကြျပားၾကသည။ သ႔ေသာ Aဖြ႔မားAားလး၏ တညသညAခကမာ ရပ႐ြာလထမားႏင လငယေခါငးေဆာငမားသည ၎တ႔ ရပ႐ြာေဒသမား၌ ရငဆငႀကေတြ႔ရသည သယဇာတႏင Aသကေမြးဝမးေၾကာငး ဆငရာ စနေခၚမႈမားကျပနလညတ႔ျပနႏငမည Aသပညာ၊ ကၽြမးကငမႈႏင နညးလမးမား ရ႐ႏငေရးျဖစသည။

၃.၁.၁။ လငယေခါငးေဆာငမား v TRIP NET ၏ ၈-လၾကာ TCVS AစAစU မ လငယေခါငးေဆာင ၃၆-U းက

ေမြးထတေပးႏငခၿပး ၎တ႔၏ရပ႐ြာေဒသဖြ႔ၿဖးေရးမားAတြက ျပနလည ပါဝငေဆာင႐ြကလက႐ေနၿပျဖစသည။ မလကၽြနးစမားမ သငတနးဆငးၿပး သတစU းသည MAC-D ဟေခၚသည ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔က တညေထာငႏင ခၿပး သဘာဝပတဝနးကငAေရး၊ သစေတာထနးသမးေရးႏင တရားမဝင သစခတျခငးကာကြယေရးမားက ေဆာင႐ြကလက႐သည။

v DDA ၏ ၂-လတာ လငယသငတနးAစAစU ၿပးေျမာကသ ၁၉-U းမ ၄-U း သည MATA working group တြင ပါဝငေဆာင႐ြကလာႏငၿပး တစU းမာ ကယစားလယAျဖစ ေ႐ြးခယခခရသည။

v DDA က စစU ေဆာင႐ြကခသည တကသလေကာငးသ/သားမားAတြက ကြငးဆငးေလလာေရး AစAစU သည စာသငခနးျပငပသငယမႈပစက AေထာကAကျပခၿပး လႏင သဘာဝပတဝနးကငAၾကား ဆကႏြယမႈက လကေတြ႔ေလလာခြငရ႐ေစခသည။ ေလလာေရးAစAစU Aတြငး ႐ကၡ ေဗဒUယာU တစခကလညး ကညထေထာငေပးခသည။ ေလလာေရးခရးစU ျဖစေျမာကခသည ကလနးထာ႐ြာသည ရပ႐ြာAေျချပခရးသြားလပငနးမား Aတြကေ႐႕ေျပးေဆာင႐ြကရန Aတညျပေနရာတစချဖစသည။

v DDA က စစU ေဆာင႐ြကခသည လငယေလလာေရးAစAစU တစခ သညလညး ႏငငAဝမးမ ေနာကခAေျခAေနမတၾကသညလငယမားႏင A မနးခငးႏငင(ထငး)မ ေစတနာဝနထမးလငယမားAၾကား ယU ေကးမႈ ဖလယျခငးမား၊ ေဆြးေႏြးေလလာသငယျခငးမားက ျဖစေျမာကေစခသည။ Aဆပါ ေတြ႔ဆမႈမတဆင တနသၤာရတငးAတြငး သတငးAခကAလက ဖလယရာစႀကၤ တစချဖစသည - ‘We love Dawei’ ကသ႔ Aစျပလႈပ႐ားမႈ မား ေပၚထြကလာေစခသည။

v SRJS စမကနးကာလAတြငး MLN သည Paralegal ၃ဝဝ-ေကာက ေလကငေပးႏငခသည။ ၂ဝ၁၉-ခႏစAတြငး Paralegal Aေယာက ၂ဝဝ-ေကာ တကေရာကခသည ဖရမတစချပလပႏငခၿပး တနသၤာရတငးAတြငး ၁ဝ-ၿမ႕နယမ Aဓကခတဆကဆကသြယႏငမည ကယစားလယ ၂ဝ-U းက ေ႐ြးခယခၿပး ကြနရကခတဆကမႈက Aားေကာငးေစခသည။ Paralegal မားသည ၎တ႔၏ရပ႐ြာေဒသမားတြင ရငဆငရသညစနေခၚမႈမား၊ ပဋပကၡ မားက ခကခငးတ႔ျပနႏငမည၊ UပေဒေရးရာAေထာကAကမားလAပ လာပါက ခတဆကေဆာင႐ြကႏငမည လငယမားျဖစသည။


၃.၁.၂။ ရပ႐ြာAေျချပAစAဖြ႔မား AစAဖြ႔ပငသစေတာမားႏင သစေတာAသးျပသမားAသငး (GN) ကၽြနးစၿမ႕နယAတြငး ေကး႐ြာ(၅)႐ြာ႐ ဒေရေတာEရယာစစေပါငး ၈,၆၂၂-Eက က ထနးသမးေစာငေ႐ာကမည Aဖြ႔(၅)ဖြ႔တြင Aဖြ႔ဝင ၂၅၅-U း (ကား-၁၇၉၊ မ-၇၆)႐ေနၿပျဖစသည။ ဒေရေတာမားက ၂ဝ၁၅-ခႏစမစ၍ လကနာရမညစညးမU း စညးကမးမားက ရပ႐ြာလထကယတငခမတ၍ လပငနးတာဝနမားခြေဝကာ ထေထာငခၾကသည။ Aဓကလပငနးမားတြင ပးေဖာကျခငး၊ Aပငကြကလပ ျဖညဆညးစကပးျခငး၊ ကငးလညျခငးမားပါဝငသည။ ၂ဝ၁၇-ခႏစ မတလတြင Aစးရ၏AသAမတျပလကမတမားရ႐ခၿပး စစေပါငး ၁,၄၆၉-EကAတြက ႏစ- ၃ဝ ထနးသမးေစာငေ႐ာကခြငရ႐ၿပးျဖစသည။ (ဇယား-၃ တြငၾကညပါ) ထမတဆင CF Aဖြ႔ဝငမားတးပြားေရး၊ Aျခားေဒသမားမ CF Aဖြ႔မားႏင ခတဆကေဆာင႐ြကႏငေရး၊ AစAဖြ႔ပငသစေတာဆငရာ Aသေပးေဆြးေႏြး မႈလပငနးမား ပမထေရာကေစေရး၊ တနဖးျမႇငသစေတာထြက ပစၥညးမား ထတလပႏငေရးတ႔Aတြက သစေတာAသးျပသမားAသငး (FUA) က ဖြ႔စညး ခၾကသည။ FUA ၏ လပငနးမားတြင သစေတာမားထနးသမးေစာငေ႐ာကျခငး၏ Aကးေကးဇးမားက Aသပညာေပးႏငရန၊ သကဆငရာဌာနမားႏငခတဆက ေဆာင႐ြကႏငရန၊ AစAဖြ႔ပငသစေတာထေထာငလသညေကး႐ြာမားAတြက နညးပညာAကAညေပးႏငရန၊ လညပတရနပေငြထနးသမးရန၊ တနဖးျမႇင သစေတာထြကပစၥညးမားေဖာထတႏငေရးAတြက ညႏႈငးေဆာင႐ြကႏငရနႏင လAပသည AရငးAျမစမား႐ာေဖြႏငရနတ႔ ပါဝငသည။ FUA တြင CF ေကး႐ြာ မားမ စစေပါငး ၂၁-U း (ကား-၁၃၊ မ-၈) ပါဝငၿပး ထနေခာငးေကး႐ြာတြင ႐းခနး ဖြငလစထားၿပး Uကဌ၊ Aႀကေပး၊ Aတြငးေရးမး၊ စာရငးစစ၊ စာရငးကငႏင Aဖြ႔ ဝင ၁၅-U း ပါဝငသည။ ၂ဝ၁၈-ခႏစ Eၿပလတြင FUA သည Aစးရ၏ တရားဝင AသငးAဖြ႔လကမတ ရ႐ခၿပးျဖစသည။

GN ၏ နညးပညာပပးမႈမားျဖင FUA သည AစAဖြ႔ပငသစေတာထေထာင ထားသညေကး႐ြာမားAတြငး ဝငေငြရလပငနးမားက စတငေဆာင႐ြကခသည။ ဝငေငြရလပငနးမားတြင ဝါးပရေဘာဂလပငနး၊ Aေသးစားငါး/ပစြနကနမား စမးသပထေထာငျခငးမား (ဂဏနး၊ ဂငး စသျဖင) ပါဝငသည။ ဝငေငြရလပငနး မား၏ ရည႐ြယခကမားတြင AစAဖြ႔ပငသစေတာထနးသမးျခငးဆငရာ လပငနးမား ေရ႐ညတညတႏငရန၊ တးခ႕ေဆာင႐ြကႏငရနလညး ပါဝငသည။ စမးသပေမြးျမသညလပငနးမားAနက7 ထနေခာငးေကး႐ြာ႐ ဂဏနးကနသည AလားAလာေကာငးမား႐ေနသညဟ ဆႏငၿပျဖစသည။ (ျဖစရပ-၉)။

ပ-၁၆။ (ထနေခာငး)AစAဖြ႔ပငသစေတာAတြငး AခကAလကျပဆငးဘတတပဆငေနစU ။ ဓါတပ - GN


ေလညာႏငမႏး႐းေဒသမား႐ သစေတာမားႏင Aဖြ႔မား (SY) ရပ႐ြာလထ၏ သယဇာတစမခန႔ခြမႈစနစမားAတြငး စညးမU းမား/AေလAထ မားပမေကာငးမြနလာရန၊ လထစမခန႔ခြမႈစနစမားAား UပေဒေၾကာငးAရ ပမ AသAမတျပေစရန၊ လထဖြ႔ၿဖးေရးႏင ဌာေနတငးရငးသားAေရးကစၥမားAေပၚ ၿခမးေျခာကေနသညျပနာမားက ျပနလညတ႔ျပနႏငရန ရည႐ြယသည SY ၏ Aသေပးေဆြးေႏြးသည လပငနးမားတြင ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မားမ လငယ ေခါငးေဆာငမား တကကြစြာပးေပါငး ေဆာင႐ြကလက႐ၾကသည။ ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မားျဖစၾကသည Aလငးသစၥာ (မႏး႐းေဒသ)၊ Aနာဂတ Aလငး (ေလညာေဒသ)၊ Aလငးေရာငပနးတင (ကၽြနးစေဒသ) ႏင ခငၿမသစၥာ (သာရဘြငေဒသ) တ႔သည ဒေရေတာမား၊ ေရေဝေရလေတာမား၊ ပရေဆးႏင ဓေလထးတမးမားAရ AေလးAျမတျပရသညသစေတာမား၊ ျမစေခာငးမားက လထစမခန႔ခြမႈစနစမားျဖင ထနးသမးေစာငေ႐ာကလက႐သည။8 ေဒသႀကး(၄) ခမ စစေပါငးEက ၂၃,၈၈၆ (၉,၆၇၄ ဟကတာ) AကယAဝနး႐သည သစေတာ မားက ထနးသမးေစာငေ႐ာကလက႐ၿပး ၂ဝ၁၉-ခႏစ ဇြနလတြင ေကA နယ၏ AသAမတျပမတတမးရ႐ထားၿပးျဖစသည။ (ဇယား-၂)။

လထAေျချပေစာငၾကညေရးစနစ (သတလပငနး) (DDA) သတတးေဖာေရးလပငနးမား ေဆာင႐ြကလက႐သညေဒသမားတြင ရပ႐ြာ လထမားက သတလပကြကေစာငၾကညေရးAဖြ႔ (MMG) မားAျဖစ စစညးခ ၾကသည။ MMG မား၏ AစရငခစာမားAေပၚ ျပနလညတ႔ျပနAေရးယသည AေျခAေန နညးပါးေနေသးေသာလညး9 ရပ႐ြာလထ၏ယၾကညမႈက MMG မား ရ႐ထားဆျဖစသည။ လက႐တြင တနသၤာရတငးAတြငး လထAေျချပေစာငၾကညေရးယႏရားAျဖစ MMG ၁၅-ဖြ႔က ေဆာင႐ြကလက႐သည။ MMG Aေနႏင ၃-ရက ႀကတင Aေၾကာငးၾကား၍ သတလပကြကAတြငး တစရကတာ ဝငေရာကစစေဆးခြင တရားဝငရ႐ထားသည။ ရည႐ြယခကမာ သတတးေဖာေရးလပငနးAတြငး သတမတခကမားႏင ညညြတမႈမ႐သညAေျခAေနမားက Aခက ၃၂-ခကပါ ဆနးစစရနဇယားႏင တကဆငစစေဆး၍ Aစးရထသ႔ တရားဝငAစရငခစာ တက႐ကေပးပ႔ရနျဖစသည။ သတလပငနးမားေၾကာင ထခကခရသည နစနာမႈ မားAတြက ရပ႐ြာလထကယစား ညႏႈငးေပးျခငးကလညး ေဆာင႐ြကၾကသည။ ယမ MMG Aဖြ႔၏ (ေငြကမၻာ၊ ေ႐ႊပငလယကမၸဏတ႔ႏင) ညႏႈငးေပးမႈေၾကာင ၂ဝ၁၇-ခႏစ ၾသဂတလAတြငး A မေထာငစ ၁ဝ၁-ခAတြက ေလာေၾကးေငြကပ ၁၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ေကာ ျပနလညရ႐ခသညသာဓကလညး ႐ခသည။ ဘဝပင MMG သည ထားဝယေျမကမၸဏ၏ လပကြကAတြငး ပတဝနးကင စမခန႔ခြမႈAစAစU (EMP) မ႐ျခငး၊ တားျမစထားသည ယႏရားမားက Aသး ျပလက႐ေနျခငးမားAေပၚ AေထာကAထားမားႏငတကြ Aစရငခတငျပႏငခ သညAတြက ၂ဝ၁၈-ခႏစ ေAာကတဘာလAတြငး ကမၸဏ၏ တားျမစယႏရား Aသးျပေနမႈမားက ရပတန႔ႏငခသည။

ပ-၁၇။ လထထနးသမးသညသစေတာAတြငးမ သစပငတစပငAား AမတAသားျပေနစU ။ ဓါတပ - SY is conserving – Photo: SY


၃.၁.၃။ Aားေကာငးလာေသာရပ႐ြာလထမား (SRJS မတဘကAဖြ႔မားAားလး) သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးႏင လAခြငAေရးကာကြယျမႇငတငေရးမား Aတြက Aားေကာငးေသာရပ႐ြာလထမား႐ေနရနလAပသည။ SRJS ျမနမာ မတဘကAဖြ႔မားသည တနသၤာရတငးAတြငး႐ ေကးလကလထမား (Aထး သျဖင ျပညတြငးစစႏင စစA ပခပေရးမားေAာကမ ႐ငသနခၾကသမား) AားေကာငးလာေရးAတြက ခU းကပမႈပစAမးမးျဖင ေဆာင႐ြကၾကသည။ SRJS စမကနးကာလAတြငး လထAားေကာငးမႈပစAမးမးကလညး ခငမာစြာ ေတြ႔႐ခရသည -- AဓကAားျဖင ရပ႐ြာလထမားသည ၎တ႔၏AခြငAေရးမား Aတြက ပမခငမာရရငစြာ ထတေဖာေျပာဆလာၾကျခငးျဖစသည။ v AထကမေAာကသ႔ ဖAားေပးေဆာင႐ြကသည ထနးသမးေရးစမကနး

မားႏင ဆA နးစကပးေရးစမကနးမားေၾကာင သစေတာျပနးတးရျခငး မားက တ႔ျပနေဆာင႐ြကႏငချခငးမားသည ရပ႐ြာလထ၏AငAားမားက ျပသႏငချခငးျဖစသည (ျဖစရပ-၄ ႏင ၅)။

v TCVS သငတနးဆငးတစU းသည ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔တစဖြ႔က ဖြ႔စညးခၿပး သစေတာထနးသမးေရး လပငနးမားက တကကြစြာေဆာင႐ြကလက ႐သည။

v ၂ဝ၁၈-ခႏစ ေမလမစတင၍ မႏး႐နးေဒသမ ေဒသခမားက ဆA နးစမကနး ေဆာင႐ြကရန သမးယထားသညEရယာAတြငး႐ ၎တ႔၏ေတာငယာ လပငနးမားက ဆကလကလပကငေဆာင႐ြကခၾကသည (ျဖစရပ-၆)။

v သာရဘြငႏင မႏး႐နးေဒသမား႐ ရပ႐ြာလထမားသည ဆA နးစမကနး မားႏင ဆကႏြယသည ျပနာမားက ဆယစႏစတစခနးပါး ရငဆငခရ ၿပးခနတြင ပမကယျပန႔သည ဆA နးလပငနးက႑Aတြငး ေျပာငးလမႈ မားက ပပးေပးႏငခသည။

v ျပညႀကးမ႑ငၿမ႕နယ၊ ေခာငးမြနငါးေကး႐ြာ႐ ရပ႐ြာလထသည ၂ဝ၁၉-ခႏစ စကတငဘာလAတြငး လကခရ႐ခသည Aာဏာပငမား၏ ႏငထတ သညစာက Aေျချပ၍ ျပနလညတ႔ျပနႏငရန စစညးခၾကသည (ျဖစရပ-၇)။

v ဘနးေခာငးေဒသရပ႐ြာလထ၏ ၎တ႔ေဒသAတြငး ေလထ/ျမစေခာငး မား ညစညမးလာမႈAေပၚ စးရမပပနမႈမားက စစညးႏငခသညAတြက ၂ဝ၁၇-ခႏစAတြငး ေကာကမးေသြးလပကြကက ေနရာေ႐ြ႕ေျပာငးေစႏင ခသည။

v လက႐ျပနာမားက ေျဖ႐ငးျခငးမျပပ လပငနးလငစငAသစထပမ ခထားျခငးမျပရန ဟနးဒါးရပ႐ြာလထ (ႏင MMG) ၏ ေတာငးဆမႈမားAရ ၂ဝ၁၈-ခႏစမ ယေန႔Aခနထ ျမနမာပြနပကပကမၸဏ၏10 လပငနးလငစင Aသစက ခထားေပးျခငးမ႐ေပ။

v ၾကကေပါငေခာငးေကး႐ြာလထသည ၎တ႔၏စကပးေျမမားပကစးျခငး၊ ေရAရငးAျမစမား ပကစးျခငးႏင ကမၸဏ၏ စညးမU းခးေဖာကျခငးမား (စြန႔ပစေျမမားက ျမစေခာငးမားAတြငး စြန႔ပစျခငးႏင ေဖာကခြေရး လပငနးမားက ညAခနျပလပျခငး) က မဒယာမားမတဆင ထတေဖာ တငျပႏငခသည။ ရလဒAားျဖင သကဆငရာဝနႀကးဌာနမား၏ လပကြက Aတြငး မၾကာခဏ လာေရာကစစေဆးျခငးမားက ေတြ႔႐လာရၿပး ကမၸဏ၏ Aႀကးစားလပငနးလငစငေလာကထားမႈသညလညး ရပတန႔လက႐သည။

v (လြနခေသာ ဆယစႏစAလြနကာလတြင စစတပ၏ ေ႐ြ႕ေျပာငးေနရာခ ထားေပးျခငး ခခရသည) မႏး႐းေဒသ၊ ဒးႀကးေကး႐ြာလထသည SRJS ျမနမာမတဘကAဖြ႔မားAပါAဝင Aျခားရ႐ႏငသည AကAညမားျဖင ပမာဏစစေပါငးေငြကပ ၄၈-သနး ေပးေလာရမညAေျခAေနမ ကငးလြတ ႏငခသည။


ပ-၁၈။ သစေတာသေတသနလပငနးAၿပးေတြ႔႐ရသည ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔ဝငမား။ ဓါတပ - SY


၃.၂။ မဝါဒႏင AေလAထေျပာငးလမႈမား

SRJS မတဘကAဖြ႔မားသည သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးႏင ဌာေန တငးရငးသားAခြငAေရးမား ကာကြယျမႇငတငျခငးတ႔Aတြက ေထာကကပပး မႈ႐ေသာ မဝါဒႏင AေလAထမားျဖစလာေစရန ႀကးပမးလက႐ၾကသည။ SRJS စမကနး TOC Aတြငးတြင ႏငငတကာAဖြ႔Aစညးမား၊ Aစးရဌာနမား၊ ရပ႐ြာ လထမားက U းတညေဆာင႐ြကသည လပငနးမားပါဝငသည။ မတဘကAဖြ႔ Aသးသးသည ရပ႐ြာလထမား ပမAားေကာငးလာေစမည AစAစU မား ေဆာင႐ြကၾကၿပး UပေဒလမးေၾကာငးမားAရ ေထာကကပပးမႈမားAတြက MLN က ပးေပါငးေဆာင႐ြကေပးသည။ MLN ႏင ၎၏ေ႐႕ေနကြနရကမား၏ မဟာ ဗဟာေျမာကတရားစြဆျခငးဆငရာ ခU းကပမႈမားက SRJS စမကနးAတြငး ရပ႐ြာလထမားAတြကလညး Aကးျဖစထြနးေစခသည။ Aစးရ တနသၤာရတငးAတြငး႐ Aစးရဌာနဆငရာမားသည AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား ၏ Aခနးက႑က ပမAသAမတျပလာၾကၿပး ႏစU းႏစဖက Aကးျဖစထြနးမည ကစၥရပမား၊ ျဖစစU မားAတြငး ဆကသြယဆကဆေရးလမးေၾကာငးမား ဖြငလစ လာၾကသည။ AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ Aခ႕ေသာလပငနးေဆာင႐ြကမႈမား Aေပၚ ကန႔သတခကမား႐ခေသာလညး ရပ႐ြာလထမားႏငပဋပကၡေျဖ႐ငးျခငး၊ လထႏငေတြ႔ဆညႏႈငးရမည လပငနးစU မားAတြက ပးေပါငးေဆာင႐ြကသည ျဖစရပမား ႀကေတြ႔ခရသည။ သ႔ျဖစရာ မဝါဒပငးဆငရာေျပာငးလမႈမားနညးပါး ေနေသးေသာလညး Aစးရဌာနဆငရာမား၏ AေလAထပငးမားတြင Aျပ သေဘာ ေျပာငးလမႈမားက ပမေတြ႔႐လာရသည။ Aထးသျဖင AရပဘကAဖြ႔AစညးကယစားလယမားAား ေျမစစေကာမတမား Aတြငး၊ AမးသားေျမUပေဒေရးဆြေရး လပငနးစU မားAတြငး၊ သးပြငဆင ညႊန႔ေပါငးAဖြ႔မားAတြငး ဖတေခၚလာျခငးမားက သာဓကမားပငျဖစသည။ ထ႔Aျပင တငးေဒသႀကးလႊတေတာ၏ UပေဒျပေရးလပငနးစU မားAတြငး

ကယျပန႔သည လထေဆြးေႏြးမႈမား ထညသြငးေဆာင႐ြကလာၿပး လAပသည နညးပညာAကAညမားAတြက AရပဘကAဖြ႔AစညးမားAား ဖတေခၚသည ျဖစရပမားကလညး ေတြ႔႐ရသည။ ပထမျဖစရပမာ တနသၤာရၿမ႕နယAတြငး ဆA နးကမၸဏႏင ေဒသခမား၏ ေျမ Aျငငးပြားမႈက ကငတြယေျဖ႐ငးမည သးပြငဆငေကာမတAတြက ေျမAသး ခမႈေျမပႏင AေထာကAထားမား ပပးေပးႏငရန တငးAစးရက DDA ထ Aက Aညေတာငးချခငးျဖစသည။ (ျဖစရပ-၁)။ ဒတယျဖစရပမာ ပတဝနးကင ထနးသမးေရးဌာနမ ၎၏ သဘာဝပတဝနးကငစမခန႔ခြမႈဆငရာ လပငနး AစAစU (၂ဝ၂၁~၂ဝ၂၅) Aတြက လထႏငေဆြးေႏြးညႏႈငးသညျဖစစU မား ျဖစေျမာကႏငရန DDA Aား AကAညေတာငးျခငးျဖစသည။ Aဆပါ ျဖစစU Aတြက WWF, FFI, WCS တ႔၏ ပပးကညမႈမားျဖင DDA သည ပတဝနးကင ထနးသမးေရးဌာန (ECD) ႏင Aတပးေပါငးေဆာင႐ြကခသည။

Aမးသားပတဝနးကငေရးရာမဝါဒ၊ ECD ၏ မဝါဒႏင လပငနးမားက Aသေပးသည ေဆြးေႏြးပြမားက ထားဝယ၊ ၿမတ၊ ေကာေသာငးခ႐င မားတြင ျပလပခသည။ ထ႔ေနာက ေကး႐ြာလထမား၊ Aရပဘက Aဖြ႔မား၊ ပဂၢလကက႑မားႏငAတ ေတြ႔ဆညႏႈငးသညေဆြးေႏြးပြ (၃)ႀကမျပလပခၿပး မၾကမးစတငေရးဆြခသည။ ေနာကဆးAဆင Aေနႏင တငးေဒသႀကးAဆငတြင ကၽြမးကငပဂၢလမား၊ လႊတေတာ ေကာမတမားႏင ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးရနျဖစေသာလညး ကဗစကာလ ကန႔သတခကမားေၾကာင A ြနလငးေဆြးေႏြးမႈမားAျဖစ ေျပာငးလ ေဆာင႐ြကခရသည။ Aဆပါမၾကမးသည လပငနးAစAစU Aျဖစ ၂ဝ၂၁-ခႏစတြင စတငထြက႐ကငသးႏငမညျဖစသည။


ေကA နယႏငဆကဆေရး SY ႏင TRIP NET တ႔၏ လပငနးေဆာင႐ြကရာေနရာမားသည ေရာယက A ပခပနယေျမမားျဖစသညAတြက သစေတာ/ပတဝနးကငထနးသမးေရးမား၊ ဆA နး/သတလပငနးက႑ဆငရာ လထ၏စးရမပပနမႈမားAတြက ေကA နယ ႏင ထေတြ႔ဆကဆရနလညးလAပသည။ ေကA နယ၏ ေျမမဝါဒတြင11 ကရငလထမား၏ေျမစမA ပခပမႈျဖစသည ‘ေကာ’ စနစျဖင Aထးျပထားၿပး ေဒသတြငကငသးလက႐သည ဓေလထးတမးAေလ Aထမားက AသAမတျပထားသည။12 ထ႔Aတြက ရပ႐ြာလထမား၏ နယေျမ စမA ပခပမႈစနစမားကကငသးႏငရန၊ ယU ေကးမႈဆငရာႏင Aမားပငေနရာ မားAား ထနးသမးရန၊ ကြျပားေသာAသကေမြးမႈစနစမားAတြက AရငးAျမစ မားAား ရယသးစြႏငရန၊ သစေတာႏင ေဂဟစနစမားက ရပ႐ြာလထကယတင စမထနးသမးႏငရန Aားေပးထားသည။ SRJS စမကနးကာလAတြငး SY ၏ လပငနးေဆာင႐ြကရာေဒသမား႐ ေကး႐ြာ ၁၈-႐ြာမ Eက ၂၄,ဝဝဝ နးပါး ပမာဏ ကယဝနးေသာ ရပ႐ြာလထကယတငထနးသမးထားသညသစေတာမားAတြက AသAမတျပလကမတမားက ေကA နယက ထတေပးခသည။ (ဇယား-၂) ၂ဝ၁၇-ခႏစAတြငး ဘနးေခာငးေဒသ ေကာကမးေသြးတးေဖာေရးစမကနးႏင စပလU း၍ သးပြငဆင (ေကA နယ၊ ကမၸဏႏင ထခကခရသည ေဒသခမား) ေဆြးေႏြးပြတြင ညႏႈငးေဆြးေႏြးေပးရနAတြက ေကA နယမတာဝန႐သက TRIP NET ထ AကAညေတာငးခသညျဖစရပလညး႐ခသည။ တစနညးAားျဖင ရပ႐ြာလထႏင ဆကသြယေဆာင႐ြကရသည AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ Aခနးက႑ႏငယၾကညရမႈက AသAမတျပျခငးဟလညး ဆႏငသည။ ထ႔Aျပင TRIP NET ၏ စစU မႈျဖငAထေျမာကခေသာ ျမနမာAစးရ၏သစေတာ ဌာနႏင ေကA နယသစေတာဌာနAၾကား ေလလာေဆြးေႏြးေရးခရးစU မားက ဆကလကပးေပါငးေဆာင႐ြကႏငမည AလားAလာမားျဖစထြနးေစခသည။ (ျဖစရပ-၂)။

ပဂၢလကက႑ SRJS ျမနမာ မတဘကAဖြ႔မားAေနႏင ပဂၢလကက႑ႏင တက႐ကခတဆက ေဆာင႐ြကသညလပငနးမားမ႐ေသာလညး သတႏငဆA နးလပငနးက႑မား Aတြငး ပြငလငးျမငသာမႈ၊ တာဝနယမႈ/တာဝနခမႈႏင တရားUပေဒစးမးေရးမား Aတြက က႑စေဆြးေႏြးပြမားမတဆင တြနးAားေပးလက႐သည။ သတလပကြကေစာငၾကညေရးAဖြ႔မားက တငးေဒသႀကးAစးရက တရားဝင AသAမတျပၿပးခနမစ၍ သတလပငနးAတြငး AျပသေဘာေျပာငးလမႈAခ႕ ကလညး ေတြ႔႐လာရသည။ Aထးသျဖင လပငနးလညပတမႈႏငသကဆငသည AခကAလကမားAား ေတာငးခစစေဆးႏငျခငးနင ပတဝနးကငစမခန႔ခြမႈ လပငနးစU ကသ႔ေသာ စာ႐ြကစာတမးမား ျပငဆငလာၾကျခငးတ႔ပါဝငသည။ Aခ႕ေဒသမား႐ သတတးေဖာေရးကမၸဏမားက ရပ႐ြာမားAတြငး ပပးလဒါနး ေနမႈမားကလညး ေတြ႔႐လာရသည။ Aဆပါ လဒါနးမႈမားက ၎တ႔၏ CSR (ေကာပရတလမႈေရးတာဝနယမႈ) Aတြကျဖစသည (သ႔) ေစတနာAေလာက လဒါနးျခငးျဖစသည (သ႔) ၎တ႔၏ လပငနးမားAဆငေျပေခာေမြ႔ေရးAတြက ျဖစသည ဆသညမာ မ႐ငးလငးေသာလညး ရပ႐ြာလထမား၏ေဒသဖြ႔ၿဖးေရး Aတြက AခြငAလမးတစရပလညးျဖစႏငသည။ သတတးေဖာေရးကမၸဏမား၏ ရပ႐ြာလထAားျပနလညတ႔ျပနဆကဆသည AေျခAေနမားလညး တးတကလာသညကေတြ႔႐ရသည။ သာဓကAားျဖင -

ကနေပါကေဒသ႐ MMG တရားဝငရပတညလာႏငခနမစ၍ Aဆပါ ေဒသ႐သတတးေဖာေရးကမၸဏသည ၎တ႔၏လပငနးေဆာင႐ြကမႈ မားAတြငး လAပသညေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈမားAတြက ရပ႐ြာလထထ AသေပးသညAေလAထမား စတငကငသးခသည။ ထ႔Aျပင ႐ြာ Aတြငးမ လကလပလကစားသတတးသမားAတြက AသAမတျပ ကတျပားမားကလညး ထတေပးခသည။13


မဒယာ လထပါဝငမႈမ႐သည သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရး စမကနးႀကးမား၊ ဆA နးစမကနးႏငစပလU းသည Aႀကးစားေျမယာရယ ခထားေပးျခငးမား၊ တာဝနယမႈမ႐သည သတတးေဖာေရးလပငနးမားAား ရငဆငတြနးလနခၾက ရသည လထ၏ေAာငျမငမႈမားတြင မဒယာ၏Aခနးက႑လညး ပါဝငသည။ လထကႀကေတြ႔ခစားေနရသည ဒကၡမားAား ကယျပန႔စြာသ႐ႏငၾကရန၊ တာဝန ႐သည သကဆငသမားက Aေရးယေဆာင႐ြကႏငရန ႀကးပမးမႈမားတြင မဒယာ၏Aခနးက႑က သတျပမႏငသည။14 တနသၤာရတငးAတြငး ဆA နး စမကနးခြငျပခကမားႏငစပလU းသည ေနာကဆးရသတငးမား၊ သကဆငသ မား၏AကးAကားမားက စU ဆကမျပတတငဆကေပးခသည ျပညတြငးမဒယာ မားကလညး ေတြ႔ႏငသည (ဆA နးက႑Aတြက မဒယာကးကားခကမား စာရငးတြငၾကညပါ)။ SRJS မတဘကAဖြ႔မားAေနႏင မဒယာက ထေရာကစြာ ခU းကပ၍ ေဆာင႐ြကႏငခသညျဖစရပမားလညး႐ခသည။

၂ဝ၁၈-ခႏစAတြငး DDA ၏ ကနေပါကေဒသ မဒယာခရးစU ေၾကာင Total ႏင Siemens Myanmar တ႔၏ LNG သး ၁,၂၃ဝ မဂါဝပ ဓါတAား႐တညေဆာကႏငေရးAတြက AခကAခႀကေတြ႔ရသည တငါ႐ြာမား၏ ျပနာမားAေပၚ ေဆာငးပါးမားထြက႐လာခသည။ မဒယာေပၚေရာက႐ခသည လထAသမား၊ တငၾကားစာမားႏငAတ သကဆငရာ တာဝန႐သမား၏ ညႏႈငးေျဖ႐ငးေပးမႈမားေၾကာင ငါးဖမး ကန႔သတEရယာက ျပနလညေလာချခငးမား၊ ပကစးသြားသည ေဒသခမား၏ ငါးဖမးပကမားAတြက ျပနလညေပးေလာျခငးမားျဖင Aဆးသတႏငခသည။

DDA ၏ သတငးေAဂငစမား၊ Dawei Watch ကသ႔ေသာ မဒယာစႀကၤ မားႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမားေၾကာင ပတဝနးကငႏင သယဇာတေရးရာကစၥရပမား Aတြကေဆာငးပါးမားက သတငးမဒယာမားAတြငး ပမနေဖာျပလာႏငျခငး၊ ေ႐ြးေကာကခကယစားလယေလာငးမား၏ ကတကဝတမားကမတတမးျပျခငး မား ေဆာင႐ြကႏငခသည။

ပ-၁၉။ ၂ဝ၂ဝ-ခႏစ ဒဇငဘာလAတြငးျပလပသည သတငးစာ႐ငးလငးပြတစခတြင သတငးရယေနပ။ ဓါတပ - SY


၃.၃။ ေဆြးေႏြးမႈမားႏင မတဖြ႔ေဆာင႐ြကမႈမား

ေျမ၊ေရ၊သစေတာမားက ေရ႐ညတညတေစမညစမခန႔ခြမႈပစမားႏင ရာသUတ ေျပာငးလမႈဒဏကခႏငေရး ျပငဆငမႈမားAတြက ျပညသ၊ Aစးရႏင ပဂၢလက က႑မားAၾကား ထနးညမႈ၊ AျပနAလနနားလညမႈႏင ေဆြးေႏြးမႈမားလAပ လက႐သည။ SRJS ျမနမာ မတဘကAဖြ႔မား၏လပငနးမားတြင မဝါဒေရးရာ ေဆြးေႏြးမႈမားတြင ခနရစထားခရေလ႐သည ရပ႐ြာလထမား Aားေကာငး ေစေရးလပငနးမားပါဝငသည။ ထ႔Aျပင သတ၊ ဆA နးလပငနးက႑မားႏင သစေတာ၊ သား/ငါးက႑မားAတြငးက႑စေဆြးေႏြးမႈမားႏင မတဖြ႔ေဆာင႐ြက မႈမားAတြငး ခတဆကပါဝငေဆာင႐ြကျခငးမားကလညးျပလပလက႐သည။ က႑စေဆြးေႏြးမႈမား (သ႔) ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမား ျဖစေျမာကေရးAတြက စU ဆကမျပတတြနးAားေပးျခငးမား၊ ယၾကညမႈတညေဆာကျခငးမား၊ Aခန ကကျဖစျခငးမား႐ရနလAပသည။ ယၾကညမႈတညေဆာကျခငးသည Aလြန Aေရးႀကးလက႐ၿပး မဝါဒAစAစU မားစြာတြင လထကU းစားေပးျခငးနညးပါး ေနေသးသညျမနမာႏငငတြင ပါဝငပတသကသမားAားလး ပးေပါငးပါဝငႏငေရး Aတြက စနေခၚမႈမားစြာ႐ေနဆျဖစသည။ သ႔ေသာလညး ေရ႐ညတညတသည ဖြ႔ၿဖးေရး (ႏင ႏငင၏စးပြားေရး) Aတြက လြနခသညဆယစႏစတာကာAတြငး AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ Aခနးက႑က ပမAသAမတျပလာၾကၿပ ျဖစသည။ ႏငငတကာေစးကြကႏငခတဆကရနလမးဖြငခသည ျမနမာႏငငတြင တညၿငမေသာရငးႏးျမႇပႏမႈရပဝနးျဖစရန၊ လ႔AခြငAေရးဆငရာ စမပပးမႈမား ေဆာင႐ြကႏငရနႏင လပငနးေဆာင႐ြကသညနညးလမးမား ပမေကာငးမြနလာ ေစရနAတြက Aစးရႏင ပဂၢလကက႑မားAေပၚ တြနးAားမားစြာကေရာက ေနသည။

သတ/သယဇာတက႑ သယဇာတတးေဖာေရးလပငနးက႑Aတြငး သသာသညေျပာငးလမႈတစခမာ ၂ဝ၁၈-ခႏစမစ၍ သးပြငဆငယႏရားမားက AမးသားAဆငႏင တငးAဆင မား၌ ဖြ႔စညးထား႐လာျခငးျဖစသည။ ၎သည ေလာငစာ၊ ဓါတေငြ႔ႏငဓါတသတ လပငနးမားAတြငး တာဝနယမႈဆငရာ ႏငငတကာစႏႈနးျဖစသည Extractive Industries Transpaency Initiative (EITI) လပငနးစU မားႏင ဆကႏြယ၍ ေပၚေပါကလာျခငးျဖစသည။ ျမနမာႏငငသည ၂ဝ၁၄-ခႏစမစ၍ EITI Aတြငး ပါဝငခသည။

15 AမးသားAဆငသးပြငဆငယႏရားက (MSG) Aစးရႏင ပဂၢလကက႑မားမ ကယစားလယ ၇-U းစ၊ Aရပဘက Aဖြ႔Aစညး ကယစားလယ ၉-U းတ႔ျဖင ဖြ႔စညးထားၿပး တငးAဆငတြင (SNU) Aစးရ၊ ပဂၢလကႏင AရပဘကAဖြ႔Aစညးကယစားလယ ၅-U းစျဖငဖြ႔စညး ထားသည။ Aဆပါယႏရားသည လထAေျချပေစာငၾကညေရးယႏရားမားႏငခတဆကကာ သယဇာတတးေဖာေရးလပငနးAတြငး ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာဝနခမႈမား ပမ ေကာငးမြနလာေရးAတြက စတငေဆာင႐ြကလက႐သည။ လထAေျချပေစာငၾကညေရးယႏရားမားAျဖစ သတလပကြကေစာငၾကညေရး Aဖြ႔မားက (MMGs) ေဆာင႐ြကလက႐ၿပး ၎တ႔၏Aစရငခစာမားသည တငး ေဒသႀကးAစးရႏင သးပြငဆငAဖြ႔ထလညးေရာက႐ၿပး လAပသညကြငးဆငး စစေဆးမႈမားက ေဆာင႐ြကၾကသည။ သးပြငဆငAဖြ႔မားဖြ႔စညးတည႐ခသည ၃-ႏစနးပါးကာလAတြငး ျမငသာထင႐ားသညရလဒမားထြကေပၚလာျခငးမ႐ ေသးေသာလညး AလားAလာေကာငးမား Aစျပလက႐ေနသညဟသရသည။ မဝါဒစကားဝငးမား၊ ေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈျဖစစU မားAတြငး AရပဘကAဖြ႔Aစညး ကယစားလယမားAား ဖတေခၚပါဝငေစျခငး၏ ေနာကခAေၾကာငးရငးမားစြာ ႐ေနႏငေသာလညး Aစးရပငး၏ Aျပသေဘာေျပာငးလလာမႈမားျဖစလာသည ဟလညးဆႏငသည။ ထ႔Aျပင ဆA နးကမၸဏႏငပဋပကၡႀကရသညရပ႐ြာလထ မား၏ ျဖစရပAတြက စစမးစစေဆးေရးေကာမတဖြ႔စညးရာ၌ ရပ႐ြာလထ


ကယစားလယ ထညသြငးလာျခငးသညလညး ေကာငးမြနေသာသာဓကတစခ ျဖစသည။ AဆပါျဖစရပAား Aဆးမသတႏငေသးေသာလညး လပငနးက႑ Aတြငး ျပျပငေျပာငးလေရးမားေဆာင႐ြကႏငမည ေဆြးေႏြးမႈမားဆကလက ေပၚထြနးေစရန၊ ဒမကေရစAေလAထမား ကငသးႏငရန လAပသည Aဆင မားAျဖစ ႐ႈျမငႏငပါသည။ ငါးလပငနးက႑ က႑စေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈမားသည GN က ပပးပါဝငလက႐ေနသည ငါးလပငနး က႑၌လညး ဆကလကျဖစေပၚလက႐ေနသည။ ခ႐ငငါးလပငနးU းစးဌာန၊ ခ႐ငငါးလပငနးAသငး၊ တနသၤာရငါးလပသားမားမတဘကAဖြ႔ႏင ေဒသခ ငါးလပသားမားAၾကား ေဆြးေႏြးမႈမားသည ၂ဝ၁၅-ခႏစမစတငခၿပး ငါးလပငနး က႑Aတြငး ေကာငးမြနစြာစညးၾကပႏငေရး (UပေဒျပျခငးAပါAဝင)၊ ကမးနး ကမးေဝး နယေျမသတမတမႈဆငရာျပနာမားက ကငတြယေျဖ႐ငးႏငေရးႏင တနဖးျမႇငထတကနမား ေဖာထတႏငေရးတ႔Aတြက ဆကလကေဆြးေႏြးလက ႐သည။ GN သည MLN ၊ DDA တ႔ႏငပးေပါငးကာ တငးေဒသႀကးလႊတေတာ Aတြငး ေရခငါးလပငနးUပေဒၾကမးေရးဆြႏငေရးAတြက ကညေဆာင႐ြကေပး ခသည။ ေျမယာက႑ မတကြျပားသည ခU းကပမႈမားျဖင ေျမယာAေရးေဆာင႐ြကေနၾကသည Aရပ ဘကAဖြ႔မားAၾကား ေဆြးေႏြးမႈမားက ျပလပႏငရနAတြက တနသၤာရေျမယာ ဖရမက DDA က Aစျပပပးေဆာင႐ြကေပးခသည။ သယဇာတေရးရာကစၥမား၊ သစေတာႏင ဌာေနတငးရငးသားကစၥမား၊ ပတဝနးကငထနးသမးေရးကစၥရပ မားသည ေျမႏငဆကစပလက႐ေနသညAတြက Aဆပါစႀကၤ မား၏႐ငသန တကကြမႈမားသည AလြနAေရးႀကးသည။ DDA ႏင SY တ႔သည Aမးသား Aဆင လထေျမယာAခြငAေရးလႈပ႐ားမႈမားAတြက ဒ႔ေျမကြနရက (LIOH)16 ႏင လကတြေဆာင႐ြကၾကသည။

သစေတာႏင ဌာေနတငးရငးသား သစေတာထနးသမးေရးႏင ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရး ကာကြယျမႇငတင ျခငးမားAတြက ေဆြးေႏြးမႈမားျဖစေပၚလက႐ေနၿပး AစးရပငးAေနႏငလညး စတဝငစားလက႐ေနသည။ ဤAေျခAေန၌ တနသၤာရတငးAတြငး ICCA working group ႏင AမးသားAဆငAတြက ICCA NEWS တ႔ေပၚေပါက လာျခငးသည AခနAခါသငလက႐သည။ Aဆပါဖြ႔စညးလႈပ႐ားမႈမားAတြငး TRIP NET ႏင SY တ႔ တကကြစြာပါဝငလက႐ၿပး မေဝးေတာသညAနာဂတ ကာလAတြငး Aစးရ၏AစAစU မား၊ လပငနးစU မားAား ခတဆကတြနးAား ေပးႏငမညဟ ေမာလငရပါသည။ ျမနမာAစးရႏင ေကA နယ လြနခေသာ ၂-ႏစတာကာလAတြငး ျဖစေျမာကခသည ေတြ႔ဆညႏႈငးမႈမားမ တဆင ျမနမာAစးရႏင ေကA နယAၾကား ေဆြးေႏြးပးေပါငးမႈ AလားAလာ Aသစမားကလညး TRIP NET ကေမာလငလက႐သည။ Aဆပါ AလားAလာ Aမနတကယျဖစေျမာကလာမညဆပါက ၿငမးခမးေရးတညေဆာကမႈAတြက AေထာကAကျဖစေစမည ဆနးသစသည ႏငငေရးေဆြးေႏြးမႈထလညး U းတည ႏငမညျဖစသည။

17


ပ-၂ဝ။ တနသၤာရတငးေဒသႀကးAတြငးမ တငါမသားစမား။ ဓါတပ - ေဇာထက။


၃.၄။ ေရ႐ညတညတေသာစမခန႔ခြမႈႏင ပါဝငမႈ႐ေသာ18 ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရး

၃.၄.၁။ လထစမခန႔ခြမႈစနစမား ရပ႐ြာလထမားသည ၎တ႔ရငဆငရသည လ႔AခြငAေရး၊ Aသကေမြးမႈႏင ဖြၿဖးေရးဆငရာ စနေခၚမႈမားက ျပနလညတ႔ျပနႏငခသညက ျဖစရပသာဓက မားစြာတြင ေတြ႔႐ႏငသည။ မတညေသာေဒသAသးသး႐ ရပ႐ြာလထမားသည သယဇာတစမခန႔ခြမႈႏင ပတဝနးကငထနးသမးေရးဆငရာ စညးမU းစညးကမး မားက ၎တ႔ကယတငေဖာထတသတမတထားၾကသည။ ဌာေနတငးရငးသား လထမားတြင AစU Aဆကကငသးလာခၾကသည ဌာေနဗဟသတ၊ ကၽြမးကင မႈမားAျပင (ေျမ/ေရ/သစေတာAပါAဝင) သယဇာတခြေဝမႈ၊ စမမႈမားAတြက ဓေလထးတမးစနစမား ႐ေနၾကသည။ တနသၤာရတငးAတြငးမ ဌာေနတငးရငး သားAမားစသည ကာလ႐ညၾကာရငဆငခရသည လကနကကငပဋပကၡမားမ ႐ငကနလြတေျမာကလာသမား ျဖစၾကသညAျပင ေခတသစ ဖြ႔ၿဖးေရးစမကနး ႀကးမားက ဆကလကရငဆငတကခကေနရသမားလညးျဖစသည။ ေရ႐ညစမခန႔ခြမႈႏင ထနးသမးေရးလပငနးမားAတြက ရပ႐ြာAေျချပစညးမU း မားက ျပနလညAသကဝငေရးေဆာင႐ြကမႈသည AကးAျမတAတြကသာ U းတညသည စမကနးမား၏ ေျမယာလကU းမႈရယသညAႏရာယမားမလညး ကာကြယႏငရနျဖစသည။ ထ႔Aျပင စပြားေရးလပငနးလညပတမႈမား၏ ေန႔စU လ႔ဘဝမားAေပၚ Aကးသကေရာကမႈမားက ေလာခႏငရနႏင ရပ႐ြာAတြငး လမႈသဟဇာတျဖင ၿငမးခမးမႈတညေဆာကႏငရနလညး AေထာကAကျပ ပါသည။ ထမတဆင လပငနးက႑Aတြငး ျပျပငေျပာငးလေရးကစၥမား၊ ႏငင၏ စးပြားေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈႏင ေရ႐ညစမခန႔ခြမႈမားထ AေထာကAကျပလက ႐ေနသည။ ကၽြနးစၿမ႕နယAတြငးမ AစAဖြ႔ပငသစေတာAဖြပမားသည ဒေရေတာEက ၈,၆ဝဝ ေကာက (၎တ႔Aနက Eက ၁,၅ဝဝ နးပါးAတြက တရားဝငလကမတ

ရ႐ထား) ထနးသမးေစာငေ႐ာကလက႐သည။ ထမတဆင ဒေရေတာမားပမ တးပြားထနးသမးႏငရန၊ Aဖြ႔မားAၾကား ပမခတဆကေဆာင႐ြကႏငရနႏင ဆကစပလပငနးမားေဆာင႐ြကႏငရနAတြက AသငးAဖြ႔Aျဖစ (FUA) ဖြ႔စညး စ႐းခၾကသည။ FUA သည AစAဖြ႔ပငသစေတာဆငရာ နညးပညာလAပခက မားAတြက ေထာကကပပးမႈမား ေပးႏငရနႏင ထနးသမးေရးလပငနးမားက ေရ႐ညတညတေစႏငမည နညးလမးမား႐ာေဖြေဖာထတေဆာင႐ြကႏငရန ႀကးပမးလက႐သည (ဇယား-၃)။

၅-ႏစၾကာဒေရေတာထနးလပငနးမားေၾကာင ကၽြနးစၿမ႕နယAတြငး ငါးသယဇာတမားသသသာသာတးပြားလက႐သည။ ထနေခာငး CF EရယာAတြငး ေန႔စU ပစြန ၁ ပာခြAထ ဖမးယရ႐လက႐သည။ Aဆပါပမာဏသည လြနခသည ၅-ႏစကဖမးယရ႐ခသညထက ၅-ဆ ပမားလာျခငးျဖစသည။ တးပေဒသAနး႐ မသားစမားသညလညး ဂဏနးပနးမားက ရာသမေ႐ြးဖမးယရႏငၿပျဖစသည (ယခငက မးတြငး ကာလ၌သာ ေတြ႔ရသည)။ ဒေရေတာထနးသမးလက႐သညAျခား ေကး႐ြာမား၌လညး AလားတUပမာမား ႀကေတြ႔ရလက႐သည။ ဒေရေတာAတြငး ကငးလညေနျခငးေၾကာင သစခးခတသညAႀကမ ေရႏင ဖမးဆးရမသစလးAေရAတြကမားလညး သသသာသာပင ကဆငးလာသညကေတြ႔ရသည (ဇယား-၃)။ ထနေခာငးေကး႐ြာမ ကနးဂဏနးမားတြင ႏစAလကဖမးဆးရမသည သစလးပမာဏ ကဆငးလာသညကေတြ႔ရမညျဖစသည။ ကနးဂဏနးေဖာျပထားျခငး မ႐သည ေနရာမားသည သစခးခတရန ႀကးစားAားထတမႈမ႐ဟ ဆလျခငးမဟတပ ကးလြနႏငျခငးမ႐ေသးမ တားဆးႏငျခငးလညး ျဖစႏငပါသည။


ေလညာ၊ မႏး႐နး၊ သာရဘြငႏင ကၽြနးစေဒသမား႐ လထမားသည ၎တ႔ေဒသ တစခလး႐ သစေတာမားက ထနးသမးေစာငေ႐ာကလက႐ၾကၿပး စစေပါငးEက ၂၄,ဝဝဝ Aတြက ေကA နယ၏AသAမတျပလကမတမား ရ႐ထားၿပးျဖစသည (ဇယား-၂)။ ရပ႐ြာလထမားသည ေဒသAလက ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မားကလညး ဖြ႔စညးထား႐ၾကၿပး ဆA နးႏငသတစမကနးဆငရာကစၥမား၊ သစေတာႏင ထနးသမးေရးဆငရာကစၥရပမား၊ ဌာေနတငးရငးသားAေရးမားက ကငတြယ ေျဖ႐ငးၾကသည။ ထ႔Aျပင ပမကယျပန႔သည မဝါဒေရးရာေျပာငးလမႈမားAတြက ပမထေရာကေစေရးAတြက SY ၏ ႀကးစားAားထတမႈမား၌လညး ပပးပါဝင ေဆာင႐ြကလက႐ၾကသည။

ဇယား-၂။ ေလညာ၊ မႏး႐နး၊ သာရဘြငႏင ကၽြနးစေဒသမား႐ လထထနးသမးထားသည သစေတာမား။ (SY)

ၿမ႕နယႏင ႐ြာAမညမား Eက ဟကတာ

ျပညႀကးမ႑ငၿမ႕နယ (မႏး႐နးေဒသ) ၁ဝ,၉၈၄ ၄,၄၁၂ ၁ ထငးမယ ၂,၂ဝဝ ၈၉၁ ၂ မႏး႐နး ၂,၄၉ဝ ၁,ဝဝ၈ ၃ လနပးဂနး ၃ဝ၂ ၁၂၂ ၄ ကားေခာငး ၅ဝ၇ ၂ဝ၅ ၅ ႐ြာသာယာ ၅,၃၉၅ ၂,၁၈၅

ျပညႀကးမ႑ငၿမ႕နယ (ေလညာေဒသ) ၄,၈၉၂ ၁,၉၈၁ ၆ ကေတာ ၂,၇၈၉ ၁,၁၃ဝ ၇ ေကာကလးႀကး ၄၁၁ ၁၆၆ ၈ UယာU ႀကး ၁၇ဝ ၆၉ ၉ ထငဂနးကၽြနး ၅၄၃ ၂၂ဝ ၁ဝ ယနေဒါ ၅၂၇ ၂၁၃ ၁၁ ဟငးလငး ၄၅၂ ၁၈၃

ကၽြနးစၿမ႕နယ ၇,၉ဝဝ ၃,၂ဝဝ ၁၂ Aႏငး ၄,ဝဝဝ ၁,၆၂ဝ ၁၃ စU ကး ၁ဝဝ ၄၁ ၁၄ Aႏငး** ၁,ဝဝဝ ၄ဝ၅ ၁၅ စU ကး** ၂,ဝဝဝ ၈၁ဝ ၁၆ ေနာငျမငယ** ၂ဝဝ ၈၁ ၁၇ ေနာငျမငယ ၆ဝဝ ၂၄၃ တနသၤာရၿမ႕နယ (သာရဘြငေဒသ) ၂ဝဝ ၈၁ ၁၈ ေ႐ႊေခာငး ၂ဝဝ ၈၁

စစေပါငး ၂၃,၈၈၆ ၉,၆၇၄

ပ-၂၁။ လထထနးသမးသစေတာမားAတြက ေကAနယ၏AသAမတျပလကမတက ရပ႐ြာကယစားလယAား ေပးAပေနစU ။ ဓါတပ - SY


ဇယား-၃။ ကၽြနးစၿမ႕နယAတြငး႐ AစAဖြ႔ပငသစေတာမား (GN)

CF Aမည (ေကး႐ြာAမည) ကတလ ထနေခာငး လပၾကယ တးပ ကဘငးေခာငး

ေကး႐ြာA ပစ ကတလ ကတလ ကတလ ကမးႀကး ကမးႀကး ၿမ႕နယ ကၽြနးစ ကၽြနးစ ကၽြနးစ ကၽြနးစ ကၽြနးစ စတငထေထာငသညလ ၾသဂတ ၂ဝ၁၅ ၾသဂတ ၂ဝ၁၅ ၾသဂတ ၂ဝ၁၅ ၾသဂတ ၂ဝ၁၅ ၾသဂတ ၂ဝ၁၅ ထနးသမးEရယာစစေပါငး (Eက) ၂,၂၇၃ ၁,၂၈ဝ ၁,၉၃၅ ၁,၆ဝ၈ ၁,၅၂၆ AစးရAသAမတျပEရယာ (Eက) ၅ဝဝ ၂၅ဝ ၂၄ဝ ၂၃၃ ၂၄၆ စတငခြငျပသညေန႔စြ ၁၂ ဒဇငဘာ ၂ဝ၁၆ ၁၂ ဒဇငဘာ ၂ဝ၁၆ ၁၂ ဒဇငဘာ ၂ဝ၁၆ ၁၂ ဒဇငဘာ ၂ဝ၁၆ ၁၂ ဒဇငဘာ ၂ဝ၁၆ AသAမတျပလကမတရ႐သညေန႔စြ ၁ဝ မတ ၂ဝ၁၇ ၁ဝ မတ ၂ဝ၁၇ ၁ဝ မတ ၂ဝ၁၇ ၁ဝ မတ ၂ဝ၁၇ ၁ဝ မတ ၂ဝ၁၇ ပးခငး (Eက) ၅ဝ ၅ဝ ၅ဝ ၅ဝ ၅ဝ Aစားထး/ကြကလပျဖည (Eက) ၁ဝ ၁ဝ ၁ဝ ၁ဝ ၁ဝ Aဖြ႔ဝင (ကား/မ) ၄ဝ (၂၅/၁၅) ၄၉ (၃၇/၁၂) ၃၈ (၂၆/၁၂) ၈၆ (၆၅/၂၁) ၄၂ (၂၆/၁၆) သစေတာAမးAစား ေရေဝေရလ ဒေရေတာ ဒေရေတာ ဒေရေတာ ဒေရေတာ Aစးရ၏ သစေတာသတမတခက ကတန ႀကးျပငကာကြယေတာ ကငးလညျခငးျဖင ဖမးယရမသညသစလးပမာဏ

၂ဝ၁၇ - ၄ဝဝ - - ၅ဝ ၂ဝ၁၈ - ၂၁ဝ - - ၂ဝ ၂ဝ၁၉ - ၁၄ဝ - - - ၂ဝ၂ဝ - ၇၆ ၂ဝဝ - -

မတခက ကငးလညရန လမးေၾကာငး လြယကသည

ကငးလညရန လမးေၾကာငး ခကခသည

ကငးလညရန လမးေၾကာငး လြယကသည။ ၂ဝ၂ဝ ႏဝငဘာ မတငမAထ

သစခးခတသည ကစၥမေတြ႔ခရပါ။

ကငးလညရန လမးေၾကာငး လြယကသည

ကငးလညရန လမးေၾကာငး လြယကသည


၃.၄.၂။ လထပါဝငမႈ႐ေသာထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးႏင ထပပးကာကြယျခငး ရပ႐ြာလထမားသည AစAဖြ႔ငယမားAျဖစ စစညးခၾကၿပး သစေတာ၊ သဘာဝ ပတဝနးကငမားက ၎တ႔ကယပငစညးမU းမားႏင ထနးသမးေစာငေ႐ာက ႏငရန ႀကးပမးလက႐သကသ႔ Aစးရပငး၏AသAမတျပေရးAတြကကလညး ခU းကပၾကရသည။ ကၽြနးစၿမ႕နယAတြငး႐ AစAဖြ႔ပငသစေတာမားAတြက လပငနးေဆာင႐ြကခြငလကမတမားရ႐ရန သစေတာဌာနထ ေလာကထားရယ ၾကသည။ ထနေခာငးေဒသ႐ ဂဏနးကနကသ႔ေသာ ထပေဆာငးလပငနးမား Aတြက Aာမခခကရ႐ႏငေရး သကဆငရာဌာနမားAား ဆကလကခU းကပရန ႀကးပမးလက႐ၾကသည (ျဖစရပ-၉)။ ေလညာ၊ မႏး႐း၊ သာရဘြငႏင ကၽြနးစေဒသမား႐ လထထနးသမးသစေတာမား Aတြက ေကA နယသစေတာဌာနထခU းကပ၍ AသAမတျပလကမတမား ရယၾကသည။ ၂ဝ၁၇~၂ဝ၂ဝ ခႏစမားAတြငး ဤေဒသမား႐ရပ႐ြာလထမားက လထပါဝငမႈ႐ေသာ၊ ေAာကေျခAဆငမ စတငတညေဆာကျခငးျဖစေသာ ထနးသမးေရးပစမားျဖစလာေစေရးAတြက ႀကးပမးခၾကသည။ တစဆကတညး မာပင AဆျပေလညာAမးသားUယာU ႏင R2R စမကနးကသ႔ေသာ Aထကမ ေAာကသ႔တြနးAားေပးေဆာင႐ြကသည ထနးသမးေရးပစမားကလညး ရငဆင တြနးလနခၾကရသည (ျဖစရပ ၄ ႏင ၅)။ ကမေသြးေဒသမ ရပ႐ြာလထမားAေနႏင ၎တ႔၏ ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရး ေနရာမား ေရ႐ညတညတႏငေရးAတြက ျမနမာAစးရႏင ေကA နယႏစဖက လးထ ခU းကပႀကးပမးလက႐ၾကသည။

ပ-၂၂။ သစေတာU းစဌာနက ထတေပးသည

AစAဖြ႔ပငသစေတာလကမတ။


၃.၄.၃။ သစေတာျပနးေစသညတြနးAားမားႏင ရငဆငျခငး ၁၉၈ဝ-ေကာခႏစမားမ ႐ကခတလာခသည နယလစဘရယစးပြားေရးတြနးAား မားမတဆင တစမးတညးသးႏစကပးျခငးႏင ပ႔ကနAေလးေပးလပငနး မားသည ျမနမာႏငငAတြငး သစေတာျပနးတးမႈမား၏ Aေၾကာငးရငးခမား ျဖစလာခသည။ တစမးတညးသးႏစကပးေရးေၾကာင Aမနတကယသစေတာ ျပနးတးမႈမားမာ ၁၉၉ဝ-ခႏစေကာကာလမားတြင A႐နျမငတကခၿပး ႏငင၏ စးပြားေရးထက စစAစးရ၏ ႏငငေရးAကးစးပြားမားႏင ပမယကႏြယခသည။ ထAခနမစတငခသည AလြနAကြသစခတယထတလပျခငးသည (၂ဝ၁ဝ ~ ၂ဝ၂ဝ) ဒမကေရစAသြငကးေျပာငးမႈကာလမားAထ ေျမAသးခခြငပစႏင ေခါငးစU AမးမးေAာကမ ဆကလကျဖစေပၚလက႐ခသည။ ရာဘာ၊ ဆA နး၊ ေျပာငးႏင တစသးငကေပာစကပးေရးမားသည လက႐Aခနတြင Aထင႐ား ဆးေသာ တစမးတညးသးႏမားျဖစလက႐သည။ SRJS စမကနးကာလAတြငး တနသၤာရတငးမ ဆA နးစကပးေရးသည သစေတာျပနးတးမႈမားႏင ဆကႏြယ လက႐သညကေတြ႔ရသညAျပင ရပ႐ြာလထမားႏင ပဋပကၡႀကရသညကလညး ေတြ႔႐ရသည။ ဆA နးစမကနးမားႏငဆကႏြယသည သစေတာျပနးတးမႈႏႈနးသည တနသၤာရ တငးAတြငးျမငတကလက႐သည။ ရာဘာႏင ဆA နးစကပးေရး (Eက-၅ဝ Aထကလပငနးမား) မားေၾကာင သစေတာျပနးတးမႈသည ၿမတခ႐ငAတြငး (၄၃%) ႐ၿပး ေကာေသာငးခ႐ငAတြငး (၇၆%)႐သည (၂ဝဝဝ~၂ဝ၁၄ ကာလ Aတြငး)။ ဆA နးစကပးေရးAတြကလပပငခြငခထားေပးသညေနရာမားသည ေကး႐ြာေပါငး-၇ဝ ႏင ထပလက႐ၿပး စစေပါငး ၅၅၇-႐ြာက တက႐ကထခက လက႐ေနသည

19။ ၂ဝ၁၅-ခႏစမ တရားဝငကနးဂဏနးမားAရ (ဇယား-၄)၊

တနသၤာရတငးAတြငး ကမၸဏ ၄၄-ခAား ခြငျပခသည ေျမEကတစသနးနးပါး တြင AမနတကယဆA နးစကပးမႈ ၃၅% သာ႐သညကေတြ႔ရသည။ သ႔ေသာ AဆပါကမၸဏမားAေနႏငမ သစထတျခငးမတဆင AကးAျမတမားစြာ ရ႐ ခၿပးျဖစသည (ျဖစရပ ၇၊ ၈)။ သစထတျခငးမ AကးAျမတမညမရ႐ခၾကၿပး ႏငင၏စးပြားေရးAတြက မညမAေထာကAကျဖစေစသညကမ မသ႐ႏငပါ။

တစဖကတြငလညး ဆA နးစကပးေရးAတြက ေျမAသးခခြငမားခထားေပး ရာ၌ ရပ႐ြာလထမား၏ လကေတြ႔ေျမAသးခမႈပစမားက ထညသြငးစU းစားျခငး မ႐သညAျပင ေလညာAမးသားUယာU ကသ႔ေသာ Aစးရ၏စမကနးေနရာမား ႏငပင ထပလက႐သညကေတြ႔ရသည။ သစေတာျပနးတးေစသညတြနးAား တစချဖစေနသညAျပင ဌာေနတငးရငးသားလထမားႏငလညး ပဋပကၡမား ျဖစလက႐သည။ Aဓကျပနာမာ ရပ႐ြာလထမား၏ Aသကေမြးမႈဆငရာ/ သစေတာရငးျမစမားက ျဖတေတာကပတဆ႔ျခငးျဖစသည။ ဒတယျပနာမာ ရပ႐ြာလထ၏ UယာU ၿခ/လယေျမမားAား ထခကပကစးေစၿပး ရပ႐ြာလထ မားAား ေ႐ြ႕ေျပာငးရေစရနေဆာင႐ြကျခငးျဖစသည။ AမားAားျဖင ဤAဆင တြငမ စမကနးAေၾကာငးက ရပ႐ြာလထမားသၾကရေလ႐ၿပး ကမၸဏႏင ရပ႐ြာ လထAၾကား တငးမာမႈမားႀကေတြ႔ရေလ႐သည။ ရပ႐ြာလထAေနႏင ရႏငရာ AကAညမားAား ႐ာေဖြၾကရသကသ႔ ကမၸဏAေနႏင တရားစြမႈမား စတင ေလ႐သည။ SRJS လပငနးေဆာင႐ြကရာေဒသမားတြင ဆA နးကမၸဏ၏ ေဒသခမားAား တရားစြဆမႈျဖစရပ ၂-ခက ေတြ႔ရသည (ျဖစရပ-၁ ႏင ၆)။ ျဖစရပ-၁ Aရ ၂ဝ၁၂-ခႏစမစ၍ ယေန႔Aခနထ ေတာငသ ၃၇-U း တရားစြဆခခရၿပး ၁၂-U းမာ တရား ရငဆငေနရဆျဖစသည။ ၂ဝ၁၉-ခႏစတြင သးပြငဆငစစေဆးေရးAဖြ႔က ဖြ႔စညး စစေဆးေပးခေသာလညး Aမႈမားပတသမးႏငျခငးမ႐ေသးပါ။ ဒတယျဖစရပမာ ေခာငးမြနငါးေကး႐ြာမ ေတာငသ ၂၃-U းAား ယဇနဆA နးကမၸဏက တရားစြ ဆျခငးျဖစၿပး ၂ဝ၂ဝ-ခႏစတြင ေတာငသမားက AမႈAႏငရပါသည။ တရားစြဆ ခရျခငးတြင ေတာငသမားAႏငရျခငးသည ႐ားပါးသည။ တရား႐းၾကားနာမႈတြင Aစးရကထတေပးသည စာ႐ြကစာတမးမားက Aေျခခ၍သာ ဆးျဖတျခငးျဖစရာ တရားစြဆခရသညႏငတၿပငနက ကမၸဏက Aသာစး၌႐ေနသညသာျဖစသည။ ျဖစရပ-၁ Aရ ေတာငသမားသည မမတ႔၏ ေျမ၊ Aသကေမြးဝမးေၾကာငးျပရာ AရငးAျမစမား ဆး႐းရသညAျပင တရား႐း၌ ဒဏေငြပငေဆာငၾကရသည။


Aျခားတစဖကတြငမ ကမၸဏမား၏ (မလခြငျပေနရာမ ေကာလြန၍ ႐ြာမား/ လမးမႀကးမားဘကသ႔တးခ႕လာျခငးကသ႔) Uပေဒခးေဖာကမႈမားက ဌာနဆငရာ မားက ေသခာစြာေစာငၾကညႀကးၾကပႏငျခငးမ႐သကသ႔ ရပ႐ြာလထမားAေန ႏငလညး Aလြယတကသ႐ႏငရန မလြယကပါ။ သ႔ေသာလညး ရပ႐ြာလထမား၏ စညးလးမႈ၊ AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ ပပး ကညမႈမားေၾကာင ဆA နးလပငနးက႑Aတြငး ျပနလညသးသပႏငမႈျဖစေစ မည တြနးAားမား ျဖစေပၚေစခသည။ ေAာငျမငမႈမ႐သည စမကနးမားမ ေျမ မားကျပနလည႐တသမးမည (ဇယား-၅) Aဆျပခကမား၊ စစမးစစေဆးေရး ေကာမတဖြ႔စညး၍ ျပနာကကငတြယေစျခငးမားကလညး မဝါဒျပျပငေျပာငး လေရးမားAတြက AလားAလာေကာငးမားျဖစသညဟ ယဆႏငပါသည။

ပ-၂၃။ MAC သစဆပတြင ပထားသညသစလးမား (Aေပၚပ)။ ဓါတပ - SY။ ပ-၂၄။ သစေတာU းစးဌာန၏ ကြငးဆငးစစေဆးမႈAတြငး AမတAသားျပထားသည

သစလးမားAား စစေဆးေနစU (၂ဝ၁၉)။ ဓါတပ-GN။


ဇယား-၄။ တနသၤာရတငးေဒသႀကးAတြငးမဆA နးစကပးမႈAေျခAေနမား (၂ဝ၁၅)

ကမၸဏမား I ခြငျပ Eရယာ

(Eက)

စကပး Eရယာ (Eက)

စကပးမႈ %

သစေတာ ႐ငးလငးၿပး

(Eက) II မတခက III

ထားဝယခ႐င ၁၇,၇၇၇ ၁၇,ဝဝ၁ ၉၆% . . . ကမၸဏ(၅)ခေပါငး ၁၇,၇၇၇ ၁၇,ဝဝ၁ ၉၆% ၿမတခ႐င ၂၃၃,၆၉၅ ၄၆,၂၆ဝ ၂ဝ% ေ႐ႊကေမၻာဇ ၃၉,၃၁၄ ၈,၇ဝ၅ ၂၂% (မသရ) လမးမႀကးAားပတ၊ ၃၇-U းတရားစြခရ - ၁၂-U း တရားရငဆငဆ MSPP ၄၂,၂ဝဝ ၂,ဝ၂ဝ ၅% ~၃,ဝဝဝ ၿခ/လယမားပကစး၊ လႏင ကၽြြႏြားမား၏ ကနးမာေရးထခက . . . Aျခားကမၸဏ(၁၇)ခ ၁၅၂,၁၈၁ ၃၅,၅၃၅ ၂၃% ေကာေသာငးခ႐င ၇၄၁,၄၃ဝ ၂၈၃,၂၉၆ ၃၈% ယဇန ၂၈၃,၀၉၄ ၁၉၁,၃၄၈ ၆၈% (မသရ) ၂၃-U းတရားစြခရ၊ ေတာငသမားAႏငရ။ ၁-U း တရားရငဆငဆ Auto Electric Group IV ၁၃၃,၆ဝဝ ၁,၉ ၂၃ ၁% ~၁ဝ,ဝဝဝ Aပငျဖစထြနးမႈ Eကရာဂဏနးသာ႐၊ လမႈစးပြားျပနာႀကရ . . . Aျခားကမၸဏ(၁၈)ခ ၃၂၄,၇၃၆ ၉ဝ,ဝ၂၅ ၂၈%

စစေပါငး ၉၉၂,၉ဝ၂ ၃၄၆,၅၅၇ ၃၅%

ရငးျမစ။ [DICD, 2015] Adapted from the annex-2 of “Myanmar Oil Palm Plantations: A productivity & sustainability review”20 မတခက။ I SRJS လပငနးမားႏင ထေတြ႔ဆကစပလက႐သညေဒသမားမ Aမညမားကသာေဖာျပထားသည။

II Aခနး(၃.၆)ျဖစရပမားမ ေကာကႏတထားသည။ III ရပ႐ြာလထမား၏ Aသကေမြးဝမးေၾကာငးဆငရာ/သစေတာရငးျမစမားကျဖတေတာကျခငးAျပင Aျခားျပနာမားက AၾကမးAားျဖင ေဖာျပျခငး IV ဤAစရငခစာAတြငး MAC ဟ ေဖာျပထားသည။

႐ငးလငးခက။ ဤAစရငခစာသည တဆငခရ႐သည AခကAလကမားကAသးျပျခငးသာျဖစေသာေၾကာင AခကAလကႏငAမညမား ကြလြမႈ႐ႏငပါသည။


၃.၅။ Aဖြ႔တြငးစြမးေဆာငရညမား

SRJS စမကနးကာလAတြငး မတဘကAဖြ႔မားသည ၎တ႔၏ Aဖြ႔တြငး စြမးေဆာငရညမား တးတကလာေစရနAတြကလညး ေဆာင႐ြကခၾကသည။ Aဖြ႔၏စြမးေဆာငရညဆနးစစခက (OCA) က ႏစစU ျပလပၾကၿပး လAပသည ကၽြမးကငမႈမားAတြက မတဘကAဖြ႔Aခငးခငးေသာလညးေကာငး၊ ျပငပမ ကၽြမးကငပညာ႐ငမားျဖင ပးေပါငး၍ေသာလညးေကာငး ျဖညဆညးၾကသည။ ထသ႔ဆနးစစျဖညဆညးရာ၌ တစဖြ႔ခငး၏လAပခကကAေျခခေသာလညး မတဘကAဖြ႔မားAားလးAတြက ဘလAပခကမားေဖာထတ၍ ပပးႏငရန စစU ေဆာင႐ြကသညမားလညး႐ခသည။ SRJS မတဘကAဖြ႔မား ရ႐ခသည သငတနးမားတြင စမကနးစကဝနးစမခန႔ခြမႈ (PCM)၊ Aေျခခစာရငးသြငးျခငးႏင ေငြေၾကးစမခန႔ခြမႈ၊ ဘတဂကျပငဆငေရးဆြျခငးႏင ဘ႑ာေရးမတတမးမား ထနးသမးျခငး၊ Aစရငခစာျပငဆငျခငးမားပါဝငသည။ ဤသငတနးမားသည ၿမတAေျခစက မတဘကAဖြ႔မားAတြက Aထးပင AေထာကAကျဖစေစ ခသည။ ရလဒမားခးဆြတျခငး(OH)သငတနးႏင နညးလမးမားက မတဘက Aဖြ႔မား ၎တ႔၏ လပငနးေAာငျမငမႈမားႏငရလဒမားက မတတမးတင၍ Aစ ရငခႏငရနမားစြာAေထာကAကျပခသည။ Aဆပါနညးလမးက Aသးျပ ျခငးျဖင မတဘကAဖြ႔မားရ႐သည AေထာကAထားမားက ရလဒမားAျဖစ စေဆာငးႏငေစၿပး ဆကလကေဆာင႐ြကမည AစAစU မားAတြကလညး AေထာကAကျဖစေစသည။ SRJS ၏ (Point B ႏငပးေပါငးေဆာင႐ြကသည) ဂနဒါႏငသယဇာတစမခန႔ခြမႈ ဆငရာသငတနးေနာကပငးတြင မတဘကAဖြ႔မား၏ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမား Aတြငး ကားမေရးရာထညသြငးစU းစားခကမားက ပမေတြ႔႐လာရသည။ Aထး သျဖင လပငနးAစAစU တငးတြင Aမးသမး ၃ဝ% ပါဝငႏငေရးကသ႔ေသာ တြနးAားေပးေဆာင႐ြကသည AေလAထမားကငသးလက႐ၾကသည။ DDA

၏ မဝါဒတြင လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားAတြငး (Uပမာ - AစညးAေဝး၊ သငတနး စသညတ႔တြငပါဝငမည) Aသက ၃-ႏစေAာကA႐ြယ ကေလး႐သည Aမး သမးတငးAတြက လAပသညထပေဆာငးကနကစရတမား ကခေပးႏငရန မဝါဒက ထညသြငးခသည။ IUCN ၏ သဘာဝပတဝနးကငေရးရာ Uပေဒ စငတာက ပပးေပးသည သဘာဝပတဝနးကငUပေဒေရးရာသငတနးမတဆင ပတဝနးကငႏငသယဇာတAခြငAေရးဆငရာ ႏငငတကာလႈပ႐ားမႈမား၊ သေဘာတညမႈမားႏင လမးၫႊနခကမားကေလလာႏငခၾကသည။ ဒ႔A မ21 က ပပးေပးသည ရပ႐ြာလထႏငခတဆကေဆာင႐ြကျခငး သငတနးမတဆင ခတဆကေဆာင႐ြကျခငးသေဘာတရားမား၊ ပးေပါငးပါဝငျခငးAတြက Aဟန႔Aတားမားက ေဖာထတေကာလႊားျခငးမား၊ ခတဆကေရးလပငနးစU ပေဖာျခငး/ေဆာင႐ြကျခငးမားAား ေလလာႏငခ ၾကသည။

ရပ႐ြာလထေတြက တစပစတညးမဟတပါဘး။ ေရ႐ညတညတတ သယဇာတAသးျပမႈန႔ AသကေမြးမႈကစၥေတြAတြက ရပ႐ြာလထ ေတြန႔ Aတတကြ စစU ေရးဆြ/Aလပလပရာမာ ဒAေျခAေနက ထညသြငးစU းစားဖ႔လAပပါတယ။ ဒလထညသြငးစU းစားျခငးမ႐ရင လေတြရ Aသကေမြးမႈဆငရာကစၥေတြမာ မမမတျဖစတာမး၊ ပဋပကၡ ႀကရတာမးေတြ ျဖစလာႏငပါတယ။ - Evelien (IUCN), 202022

GIS ႏင ဒ႐နးသငတနးမားေၾကာင SY သည လထေျမAသး ခမႈေျမပေရးဆြျခငး လပငနးAတြငး DDA ႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကႏငခၿပး ဆA နးကမၸဏမားႏင ရငဆငရသည ရပ႐ြာလထမား၏ AခကAခမားက ကညေျဖ႐ငးေပးႏငခသည။


ပ-၂၅။ SY ၏ စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငးAစAစU မ သငတနးတစခAတြငး A ပစလက ေလကငခနးတစခ ျပလပေနၾကစU ။ ဓါတပ - ေဇာထက။


၃.၆။ ျဖစရပမား

ပ-၂၆။ ေ႐ႊကေမၻာဇဆA နးကမၸဏ၏ တရားစြဆျခငးကခရသည ေတာငသမား သတငးစာ႐ငးလငးပြျပလပေနစU ။ ဓါတပ - SY


Aမႈမၿပးျပတေသးေသာလညး AစရငခစာAေပၚ စစမးစစေဆးေရးေကာမ႐ငေကနပ ေ႐ႊကေမၻာဇကမၸဏသည တနသၤာရတငးAတြငး (ျပညေထာငစလမးမႀကး တေလာက) ဆA နးစကပးေရးစမကနးAတြက ေျမEက ၂၇,ဝဝဝ ေကာက စစ Aစးရလကထကတြင (၁၉၉၉-ခႏစဝနးကင) ရ႐ခခတမစ၍ ႐ြာလထ၏ Aသက ေမြးဝမးေကာငးျပရာေနရာမားႏင လမးမႀကးသ႔သြားေရာကႏငရန မားစြာခကခ ခသည။ ထ႔Aျပင ကမၸဏသည ၂ဝ၁၂-ခႏစမ23 ၂ဝ၁၉-ခႏစAတြငး ေဒသခ ႐ြာသ/သားမားက တရားစြဆမႈမားျပလပလာခသည။ စစေပါငးေတာငသ ၃၇-U း တရားရငဆငခရၿပး ၂၅-U းမာ ဒဏေငြ ၁ဝဝ,ဝဝဝ စ ေပးေဆာငခရသည။ ၂ဝ၂ဝ-ႏစကနပငးAထတြင တရားရငဆငေနရဆ ေတာငသ ၁၂-U း ႐ေနသည။ တရား စြဆခရသညေတာငသမားသည ၎တ႔၏နစနာမႈမားက သတငးစာ႐ငးလငးပြ မားျဖင၊ ဆႏၵျပျခငးမားျဖင ထတေဖာေျပာဆလက႐ၾကၿပး စမကနးAေကာင Aထညမေဖာႏငသည ေျမေနရာမားက ျပနလညေပးAပပါရန ေတာငးဆလက ႐ၾကသည။ Aဆပါကစၥရပမားက ေျဖ႐ငးႏငရနAတြက တငးAစးရသည စစမးစစေဆးေရး ေကာမတတစရပက ေကး႐ြာေခါငးေဆာငမား၊ ကမၸဏကယစားလယမားႏင Aစးရဌာနဆငရာကယစားလယမားပါဝငေစလက ဖြ႔စညးေဆာင႐ြကေစသည။ စစမးစစေဆးေရးေကာမတကလAပသည နညးပညာAကAညAတြက ၂ဝ၁၉ -ခႏစေႏာငးပငးတြင DDA Aား ခU းကပခသည။ DDA သည ေကး႐ြာEရယာ၊ လမးနယ၊ UယာU ၿခ၊ စမကနးEရယာ စသည Aဓပၸါယသတမတခကမား၊ AေခၚAေဝၚမားက သကဆငရာပါဝငပတသကသ မားႏင ေသခာစြာ ႀကတငသေဘာတညႏႈငးျခငးက U းစြာျပလပသည။ Aဆပါ သေဘာတညခကမားက Aေျခခ၍ AမနတကယေျမပေရးဆြေရးလပငနးစU က SY ႏငပးေပါငး၍ေဆာင႐ြကသည။ ေျမပေရးဆြေရးလပငနးစU က ၂ဝ၁၉-ခႏစ ေAာကတဘာလတြင Aဆးသတႏငခၿပး Aႀကျပခကမားႏင Aစရငခစာ

မၾကမးက ၂ဝ၂ဝ-ခႏစ ဇနနဝါရလAတြငး တငျပႏငခသည။ Aစရငခစာသည နညးပညာသကသကျဖင ျပငဆငထားျခငးမဟတပ သမငးေၾကာငးAမနက Aေျခခထားၿပး လကေတြ႔ေျမျပငAေျခAေနကထငဟပေနသည Aစရငခစာ ျဖစသည။ ကနU းေတြ႔႐ခကမားက စစမးစစေဆးေရးေကာမတAဖြ႔ဝငမားထ တငျပထားၿပးျဖစသညAျပင ၂ဝ၂ဝ-ခႏစ ေဖေဖာဝါရလတြင တရားဝငေပးပ႔ႏင ခသည။ AစရငခစာAရ ကမၸဏသည ခြငျပခကရထားသညEရယာမားAတြငး Eက ၄,ဝဝဝ တြငသာ Aပငမားစကပးထားၿပး ခြငျပEရယာျပငပတြင Eက ၁,ဝဝဝ စကပးထားသည။ ၂ဝ၁၈-ခႏစေျမလြတ/လပ/႐ငးUပေဒျပငဆငခကထြက႐ၿပး ခနတြင စကပးၿပးEရယာAပါစစေပါငးေျမEက ၈,ဝဝဝ ေကာက ေျမလြတ/လပ/ ႐ငးAျဖစ ကမၸဏက ထပမေလာကထားခေၾကာငးကလညး ေတြ႔႐ရသည။ ကမၸဏသည “24 Hour Agro” ဟ Aမညေျပာငးလခၿပး ေနာကပငးတြင ေတာငသမားက ထပမတရားစြဆရန ႀကးပမးခေသာလညး Aမႈဖြငႏငျခငး မ႐ခပါ။ လက႐Aခနထတြင Aမႈမားကပတသမးႏငျခငးမ႐ေသးပ စစမးစစေဆးေရး ေကာမတAတြငး ဆကလကေဆြးေႏြးမႈမားျပလပ၍ Aစးရပငး၏ဆကလက Aေရးယေဆာင႐ြကရန လAပေနဆျဖစသည။ ကမၸဏ၏ခြငျပခကရEရယာ Aတြငး ေတာငသမားတရားစြဆ Aျပစဒဏသတမတခခရၿပး ကမၸဏ၏ခြငျပ Eရယာျပငပ စကပးလပကငမႈမားAေပၚ မညသ႔Aေရးယေဆာင႐ြကမညက Aမားစတဝငစားလက႐ၾကသည။ လက႐တြင တရားရငဆငေနရဆျဖစသည ေတာငသမား႐ေနေသးၿပး ၂ဝ၂ဝ-ခႏစ ဒဇငဘာ ၁၉-ရကေန႔တြင သတငးစာ ႐ငးလငးပြတစရပ ျပလပခသညဟ သ႐ရသည။


AစးရAၾကားပးေပါငးေဆာင႐ြကႏငမည ပစAသစ Aစး၏AသAမတျပမႈႏင ႏစဖကပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈ႐မသာ လပငနးမား ေရ႐ညတညတႏငမညဟ TRIP NET ကဆသည။ စမကနးကာလAတြငး ျမနမာAစးရသစေတာဌာနႏင ေကA နယသစေတာဌာန Aၾကား AလားAလာ႐သညပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမား AစျပႏငရနAတြက ‘သစေတာထနးသမးမႈက မညသ႔ေဆာင႐ြကၾကသနညး?’ ဟသည ႐း႐ငးေသာ ေဆြးေႏြးမႈမားက TRIP NET က စတငေပးခသည။ ႏစဘကဌာနမားAၾကား Aေတြ႔Aႀကဗဟသတမား၊ ႐ႈျမငပမားက ေဝမႏငသည AေျခAေနက ႏႈးဆြ ေပးခၿပး Aဟန႔AတားမားAားေကာလႊားႏငရနAတြက ေဆြးေႏြးႏငခၾကသည။ ပထမခရးစU သည ၂ဝ၁၉-ခႏစ ၾသဂတလAတြငး ေနျပညေတာ၌ ျဖစေျမာက ခသည။ ေရဆငးမးေစဘဏသ႔ မးေစနမနာမားေပးပ႔ရန ေကA နယဘကမ ကတျပမႈမား႐ခၿပး ဆကလကေတြ႔ဆၾကရနAတြက ႏစU းႏစဘက သေဘာ တညမႈမားလညးျပခၾကသည။ ဒတယAႀကမခရးစU သည ကမေသြးေဒသ၌ ျဖစေျမာကခၿပး တနသၤာရျမစေၾကာငးတစေလာက တစနာရၾကာေလခရးစU ျဖင လညလညၾကည႐ႈျခငးAစAစU ပါဝငခသည။ တတယAႀကမ ေတြ႔ဆမႈAတြက သေဘာတညခၾကေသာလညး ကဗစကာလကန႔သတခကမားျဖင AစAစU က ေ႐ြ႕ဆငးခရသည။ တတယAႀကမေတြ႔ဆမႈျဖစေျမာကမညဆပါက ပးေပါငးေဆာင႐ြကႏငမည ပမ ပြငလငးေသာ ေဆြးေႏြးမႈမားျပလပရနAခနကကျဖစသညဟ TRIP NET က ယၾကညလက႐သည။ စနေခၚမႈမား႐ေနေသာလညး ‘ၿငမးခမးေရးသစေတာ’ ထေထာငျခငးကသ႔ေသာ ပတဝနးကငထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးလပငနးမား Aတြက ေရ႐ညတညတ၍ ေကာငးမြနသညစမA ပခပမႈ တစရပAတြက TRIP NET က ဆကလကေမာမနးလက႐ပါသည။

ပ-၂၇။ ကမေသြးေဒသ - လထကာကြယထနးသမးနယေျမျပေျမပ


‘ကမေသြး’ - ေရာယကA ပခပမႈေဒသမ လထထနးသမးေစာငေ႐ာကသည ပစေကာငးတစခ (TRIP NET က ပပးေဆာင႐ြကသည) ၂ဝ၁၈-ခႏစမစ၍ ကမေသြးေဒသသည သစေတာထနးသမးေရး၊ ဌာေနတငးရငးသားAေရးႏင AစးရAၾကားပးေပါငးေဆာင႐ြကေရးတ႔Aတြက ေဆြးေႏြးေဆာင႐ြကရန Aာ႐စကမရာေနရာတစချဖစလာခသည။ ၎AေျခAေနသည Aစးရ၏သစေတာေရးရာမဝါဒAေျပာငးAလAတြက ရည႐ြယေဆာင႐ြကမည ေ႐႕ေျပးစမကနးAတြက ေဒသ ၃-ခေ႐ြးခယရာ၌ (ပခး၊ မြနႏင တနသၤာရ) ကမးေသြးေဒသပါဝငလာချခငးမစတငခသည။ Aဆပါေ႐႕ေျပးစမကနးသည MRLG ၏ ပပးမႈျဖင TRIP NET ၊ LCG ႏင MONREC တ႔ပးေပါငးAေကာငAထညေဖာမည စမကနး၏AစတAပငးလညးျဖစသည။ (စမကနးAမည “Strengthening of Forestland Community Tenure through Policy, Pilots and Law: A Multi-stakeholder approach to change”)။ သစေတာထနးသမးေရးႏင ဌာေနတငးရငးသားAေရးမားAတြက Aစးရ၏ယၾကညမႈမားက ရ႐ ထားသည TRIP NET Aေနႏင ျမနမာAစးရႏင ေကA နယAၾကား ေဆြးေႏြးမႈပစAသစက Aစျပေပးခၿပး ၂ဝ၁၉-ခႏစAတြငး ကမေသြးေဒသသ႔ ပးေပါငးကြငးဆငးမႈမား စစU ေပးႏငခသည။

ကမေသြးေဒသသည (ျမနမာAစးရႏင ေကA နယတ႔၏) ေရာယကA ပခပမႈေဒသျဖစၿပး လထထနးသမးသညေဒသAျဖစ ၂ဝ၁၄-ခႏစစတငထေထာငခသည။ စစေပါငးEက ၂၂ဝ,ဝဝဝ ေကာ (ဟကတာ ၉ဝ,ဝဝဝ နးပါး) ကယျပန႔သညAဆပါေဒသသည ဘနေခာငးေဒသႏင သလြငၿငမးခမးေရးUယာU တ႔ျဖငေပါငးစပပါက ျမနမာတစႏငငလး႐နယေျမEရယာ၏ ၁% ပမာဏျဖစသည။ ကမေသြးေဒသတြင ႏစေပါငး ၁၅ဝ-ေကာAေျခခေနထငခၾကသည ေကး႐ြာ ၁၂-႐ြာပါဝငၿပး ေ႐ြးေကာကတငေျမာကထားသည ေဒသခကယစားလယ ၉၄-U းျဖင RKIPN ဟဖြ႔စညးကာ စမခန႔ခြမႈႏင ထနးသမးေရးလပငနးမားကေဆာင႐ြကလက႐သည။ လပငနးမားတြင သယဇာတစမခန႔ခြမႈမားႏင ေဒသဖြ႔ၿဖးေရးAတြက ဓေလထးတမးAေလAထ/တနဖးမားႏငAည ဌာေနတငးရငးသားမားကယတင ကငသး ေဆာင႐ြကျခငးျဖစသည။ ရပ႐ြာလထ၏AခြငAေရးမားကေလးစားျခငး၊ ၎တ႔၏ ေျမသယဇာတ စမခန႔ခြမႈမားAားပပးေပးျခငးျဖင သစေတာမားကထေရာကစြာ ထနးသမးႏငေၾကာငး ကမေသြးေဒသက စနမနာျပလက႐သည။ - (TRIP NET & RKIPN, 2016)24

ကမေသြးသစေတာထနးသမးေရးဇနမားတြင သား႐ငးေတာ၊ ေရေဝေရလေတာ၊ ပရေဆးေတာ၊ ယU ေကးမႈAရထနးသမးရသညသစေတာ၊ ခကျမႇပသစေတာ၊ သးႏသစေတာေနရာ၊ ငါးထနးဇနႏင သခၤ ငးေနရာမားပါဝငသည။ ႐ြာလထ၏Aမားသေဘာတညမႈျဖင ဇနတစခခငးစAတြက စညးမU းမားက ခမတကငသး ၾကသည။ စညးမU းမားကခမတရာ၌ သမငးAစU AလာAရ AေလAထမား၊ ဌာေနဗဟသတမားကAေျခခခမတၾကၿပး ေရေဝေရလေဒသမားAတြငး သစ မခတရန၊ ႐ားပါးတရစၧာနမား သတျဖတျခငးမျပရန စညးမU းမားပါဝငသည။ ထ႔Aျပင မသားစမား၏ေန႔စU စားေသာကႏငေရးAတြက ဟငးသးဟငး႐ြက၊ သစU/ သစဖ ခးဆြတျခငးမား၊ သစမဟတသည သစေတာထြကပစၥညးရယသးစြျခငးမား၊ ယၾကညမႈႏင ဓေလAရျပလပသည AေလAထမားAား ခြငျပထားသည။ ဤနညးျဖင ဇဝ-ယU ေကးမႈကြယဝၿပး သဘာဝတရားႏင လသားတ႔Aၾကားေရာယကမႈက ကမေသြးကပေဖာေပးထားသည။ ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမား AျပညAဝကငသးႏငသည၊ သစေတာကေAာငျမငစြာထနးသမးႏငသည သယဇာတမားက ေဒသခလထကယတငစမႏငသညပစသည AထကမေAာကသ႔ ဖAားေပး၍ ကာကြယထနးသမးသညပစမဟတသည ေ႐ြးခယႏငသညနညးလမးတစခပငျဖစသည။ - (‘Our Forest Our Life’ of CAT, 2018)25


ICCA ခU းကပမႈက လထကေတာငးဆသညAတြက AဆျပေလညာAမးသားUယာU ဆငးငထားရ

ေလညာAမးသားUယာU က ၂ဝဝ၂-ခႏစတြင စတင၍ စစU ေရးဆြခၿပး ၂ဝဝ၄-ခႏစတြင Eက ၇-သနးAထ တးခ႕ ႏငရနAဆျပခသည။ CAT ၏ AစရငခစာAရ AဆျပEရယာသည ေကး႐ြာ ၁၃-႐ြာမ လေပါငး ၂,၅ဝဝ နးပါးက တက႐ကထခကမညျဖစၿပး ၂၅-႐ြာ၏သစေတာရငးျမစမား ရယသးစြေနမႈကျပတေတာကေစမညျဖစသည။ Aဆျပ AမးသားUယာU သတမတEရယာတြင ႏစေပါငး ၂ဝဝ-နးပါး Aေျခခေနထငခၾကသည ကရငတငးရငးသားAမားစ ေနထငလက႐ၾကသည။

AဆျပUယာU ေနရာAတြငးေနထငၾကသည ရပ႐ြာလထမားသည ၂ဝ၁၇-ခႏစAတြငး ေျမပစတငေရးဆြ၍ Aခက Aလကမားေကာကယစေဆာငးခနမသာ စမကနးေဆာင႐ြကေနမႈမားက သတျပမခၾကသည။ ၂ဝ၁၈-ခႏစတြင CAT ၏ “ကၽြႏပတ႔၏သစေတာမား ကၽြႏပတ႔၏ဘဝမား” 26 သေတသနAစရငခစာတြင AထကမေAာကသ႔တြနးAားေပး ေဆာင႐ြကသည ထနးသမးေရးလပငနးမားႏင ဗဟခပကငမႈပစမားက ဌာေနတငးရငးသားလထ၏ Aခနးက႑က လစလ႐ႈၿပး ၿခမးေျခာကလက႐ေၾကာငးေထာကျပခသည။ တစဆကတညးမာပင ဌာေနတငးရငးသားမားကယတင ထနးသမးေစာငေ႐ာကသညပစ (ICCA) ခU းကပမႈကလညး Aႀကျပခသည။

တနသၤာရတငးAတြငး ဇဝAမးစလငမႈကကာကြယရနAလြနAေရးႀကးလက႐ၿပး လက႐တြင ကာကြယ ေစာငေ႐ာကမႈပစမားက ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမားက ေလးစားရနပကကြကလက႐သည။ ထ႔ Aျပင ၎တ႔၏ေျမသယဇာတႏင Aသကေမြးဝမးေကာငးျပမႈပစမားကလညး ၿခမးေျခာကျပတေတာက ေနေစသည။ ၎AေျခAေနသည ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးႏင ေရ႐ညတညတသည ၿငမးခမးေရး တညေဆာကမႈေAာငျမငေရးAတြက ဆးကးသကေရာကမႈမားျဖစေစသည။

ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမားကာကြယႏငရနႏင AနာဂတၿငမးခမးေရးAကးAတြက ၿငမးခမးေရး သေဘာတညမႈမား AလးစသေဘာတညၿပးခနAထ၊ ဓေလထးတမးေျမAခြငAေရးမားAားေလးစား AသAမတျပသည Uပေဒ/မဝါဒမားေပၚထြကၿပးခနAထ၊ IDP ႏင ဒကၡသညမား၏ ေဘးကငးစြာေနရပ ျပနႏငေရးက AာမခႏငသညAခနAထ ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးဆငရာ လက႐AဆျပခကမားAား ရပတန႔ထားရမည။

Aစရငခစာထတျပနၿပးခနမစ၍ စမကနးAားဆကလကတြနးAားေပးျခငးမား မေတြ႔ရေတာပါ။ စမကနးရပတန႔ ပါေၾကာငး တရားဝငေၾကညာခကမားမ႐ခေသာလညး AဆျပEရယာသတမတခကAား Eက ၃ဝဝ,ဝဝဝ Aထ ေလာခ၍ ကာကြယေတာAျဖစေဆာင႐ြကမညျဖစေၾကာငး ၂ဝ၁၉-ခႏစေမလAတြငးျပလပခသည AစညးAေဝး တစရပတြင Aစးရသစေတာဌာနက ေဖာျပေျပာဆခသညဟသရပါသည။

ပ-၂၈။ ေလညာAဆျပAမးသားUယာU တညေနရာျပေျမပ

ေလညာAဆျပAမးသားUယာU တညေနရာႏင R2R စမကနး၏ တညေနရာမားသည SY ၏ လပငနးမား ေဆာင႐ြကရာေနရာတြင မားစြာကေရာကလက႐သည။


ပ-၂၉။ AထကမေAာကသ႔တြနးAားေပးေဆာင႐ြကသည ထနးသမးေရးစမကနးမားAားျပနလညတ႔ျပနႏငရနAတြက ရပ႐ြာAဖြ႔မား ေလလာသေတသနျပေနစU ။ ဓါတပ - SY


ပ-၃ဝ။ AထကမေAာကသ႔တြနးAားေပးေဆာင႐ြကမည ထနးသမးေရးစမကနးေၾကာင ထခကခရမည ဌာေနတငးရငးသားတ႔၏ ေကး႐ြာတစ႐ြာ။ ဓါတပ - ေဇာထက။


ဌာေနတငးရငးသားလထမား၏တငၾကားစာလကခရ႐ၿပး စစမးစစေဆးႏငရနAတြက R2R စမကနးAား ဆငးငထား “ေတာငတနးမ သႏာေကာကတနးဆသ႔” (Ridge to Reef)27 စမကနးAား Aလြယတက ၫႊနးဆႏငရနAတြက R2R ဟေခၚဆျခငးျဖစပါသည။ Aေမရကနေဒၚလာ ၅.၂ သနးေကာAသးျပရနလာထားသည Aဆပါစမကနးက GEF ၏ဘ႑ာေရးပပးမႈ၊ UNDP ၏ U းေဆာငမႈျဖင တနသၤာရတငးေဒသႀကးAစးရ၊ MONREC ၊ MOALI ႏင ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးA နဂA မားက ပးတြAေကာငAထညေဖာမညျဖစသည။ ၆-ႏစတာ(၂ဝ၁၇~၂ဝ၂၃) ကာလAတြငး ရာသUတေျပာငးလမႈဆငရာ၊ ပတဝနးကငႏင စြမးAငကစၥရပမားကေဆာင႐ြကရနျဖစသည။ ကနU းလပငနးေဆာင႐ြကမႈက ၂ဝ၁၇-ခႏစေႏာငးပငးတြငစတငခၿပး သစေတာEက ၃-သနးAထ U းတညခက ထား႐သည။ သ႔ေသာလညး ရပ႐ြာလထမားထ မညသညသတငးAခကAလကမ Aသေပးျခငးမ႐ခပါ။ ၂ဝ၁၈-ခႏစ ေမလAတြငး ဌာေနတငးရငးသားမား၏လကမတ ၆ဝဝ-ေကာျဖင CAT က GEF ထ တရားဝင တငၾကားစာ ေပးပ႔ခၿပး ၎စာတြင ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးခးေဖာကမႈမားႏင IDP/ဒကၡသညမားAေပၚ ကေရာက ႏငေျခ႐သည Aႏရာယမားကပါထညသြငးေဖာျပေပးခသည။ ထ႔Aျပင တနသၤာရတငးAတြငး ကငသးေနဆ ျဖစသည ဌာေနတငးရငးသားမား၏ ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးေမာမနးခကမားကလညး ေဖာျပခသည။28 တငၾကားစာရ႐ၿပးေနာက R2R စမကနး၏AဓကU းေဆာငသျဖစသည UNDP သည ၂ဝ၁၈-ခႏစ ဒဇငဘာတြင လမႈေရးႏငသဘာဝပတဝနးကငေရးရာ လကေလာညေထြျဖစမႈဆနးစစသညဌာနမ (SECU)29 စစမးစစေဆး ႏငေရးAတြက စမကနးAားဆငးငထားပါေၾကာငး Aေၾကာငးျပနခသည။ ပထမAႀကမ ကြငးဆငးစစေဆးမႈက ၂ဝ၁၉-ခႏစေဖေဖာဝါရလတြင ျပလပခေသာလညး ကဗစကာလAကန႔Aသတမားေၾကာင ဒတယAႀကမ စစေဆးမႈက A ြနလငးဆကသြယေရးမတဆငသာ ျပလပခရသည။ ဒတယAႀကမစစေဆးမႈတြင ေကA နယႏင ေတြ႔ဆမႈျပခၿပး သကဆငသညAခကAလကမားက ထတျပနျခငးမ႐ပါ။ တငၾကားစာေပးပ႔ခနမစ၍ SY ႏငAတ Aျခားေသာ CAT Aဖြ႔ဝငမားသည လထမား၏စးရမပပနမႈမား၊ ဌာေန တငးရငးသားAခြငAေရးကာကြယျမႇငတငျခငးဆငရာကစၥရပမားက တြနးAားေပးႏငရနAတြက သတငးစာ ႐ငးလငးပြမား (၂ဝ၁၈30 ႏင ၂ဝ၁၉31)၊ ပးတြထတျပနေၾကညာခကမား (၂ဝ၂ဝ)32

၊ ႏင သေတသနျပျခငး/ Aစရငခစာထတျပနျခငမား ေဆာင႐ြကခၾကသည (“Tanawthari Landscape of Life”33 – ၂ဝ၂ဝ မတလ)34

ပ-၃၁။ တနသၤာရတငးAတြငး ကာကြယထားသည/ Aဆျပထားသညေနရာမား – FFI ၏ ေျမပ


ယဇနဆA နးကမၸဏ၏တရားစြဆမႈတြင ေတာငသမားAႏငရ ေခာငးမြနငါးေကး႐ြာသည လြနခသညဆယစႏစ(၂)ခစာAတြငး လကနကကငပဋပကၡ မားမ႐ငကနခသည ကရငလထမားမ တစချဖစၿပး ၂ဝ၁၃-ခႏစတြင Aစးရခြငျပခက ရ႐သည ယဇနကမၸဏ၏ ဆA နးစကပးခြငရ ေနရာႏငကငးလြတသည။ ကမၸဏသည မလ Aဆျပထားသညစမကနးက ျပညမေAာငေဆာင႐ြကႏငျခငး မ႐သညAျပင ပးခငးေနရာ ဟ၍ ႐ြာAနးနားသ႔တးခ႕လာခသည။ ၂ဝ၁၈-ခႏစမတလတြင ႐ြာသား ၂၃-U းက မတပတငျခငးမ႐ပ ေျမရယAသးျပသညစြခက (ေျမလြတ/လပ/ ႐ငးUပေဒပဒမ-၂၇)၊ ရပ႐ြာေခါငးေဆာငတစU းAား ကးေကာသညဟ သညစြခက (ရာဇသတႀကးUပေဒပဒမ-၄၇၇) မားျဖင စတငတရားစြဆခသည။ ၂ဝ၁၈-ခႏစ စကတငဘာလတြင ေျမယာမတပတငေရးက ကာလAကန႔AသတျဖငတြနးAားေပး ထားသည ေျမလြပ/လပ/႐ငးUပေဒျပငဆငခကမား ထြက႐လာခနတြင ကမၸဏသည တရားစြဆမႈမားကA႐နျမႇငတငခသည35

။ Aစးရပငးမလညး ေကး႐ြာကေ႐ြ႕ေျပာငးAေျခခ ပါရန ႏငထတစာက ၂ဝ၁၉-ခႏစ စကတငဘာလ ၁၁-ရကေန႔တြင ထတျပနခသည36

။ SY စစU ေပးခသည မဒယာခရးစU မတဆင ေခာငးမြနငါးေကး႐ြာ၏AခကAခမား မဒယာ ေပၚသ႔ေရာက႐ လာခသညAျပင ၎တ႔၏ျပနာမားက ကငတြယေျဖ႐ငးႏငမည နညးလမးမား၊ AေထာကAထားမားက ရပ႐ြာလထမားက ျပငဆငခၾကသည။ တစဖက တြငလညး တရားေရးAရ ရငဆငမႈမားAတြက MLN က ၎၏ ေ႐႕ေနကြနရကမားႏင ပးေပါငး၍ AေထာကAကျပခသည။ ရပ႐ြာလထ၏စညးလးမႈ၊ ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔ (ခငၿမသစၥာ)၏ ႀကးစားAားထတမႈႏင မတဘကAဖြ႔မား၏ AကAညေၾကာင Aမႈတြင ေတာငသမား Aႏငရခသည။ (ကဗစကာလAတြငး တရား႐းခနးမားေ႐ြ႕ဆငးခရ၍) ရာဇသတႀကးUပေဒAရတရားစြဆခရသညကစၥမလြ၍ တရားစြဆထားသညAမႈAား ၂ဝ၂ဝ-ခႏစ Aေစာပငးကာလကတညးက ပတသမးခၿပး ျဖစသည။

ပ-၃၂။ ေခာငးမြနငါးေကး႐ြာကျမငေတြ႔ရစU ။ - ဓါတပ-MLN


ဆA နးစကပးေရး၏ မကႏာဖးကြာကျခငး MAC37 သည ၂ဝ၁၁-ခႏစမစတငကာ MIC38 ၏ Eက ၁၃၃,ဝဝဝ ပမာဏ႐ ဆA နးစကပးေရးလပငနး39 ခြငျပခကကAသးျပ၍ မႏး႐းသစေတာAတြငး40 သစေတာEက ၁ဝ,ဝဝဝ Aား Aေျပာင႐ငးခတယခသည။ Aမနတကယ ဆA နးစကပးေရးက ၂ဝ၁၆ ႏစကနပငးမ စတငခၿပး စကပးသညEက ၄,ဝဝဝ တြင Eက ရာဂဏနးခန႔သာ ျဖစထြနးေAာငျမငခသည။ စမကနး Eရယာသည မႏး႐းေဒသ ရပ႐ြာလထမား၏ လယမား၊ UယာU ၿခမားႏင ေ႐ြ႕ေျပာငးေတာငယာမားပါဝငေနၿပး ကမၸဏက ၎တ႔၏ ၿခ/လယမားAား ၂ဝ၁၇-ႏစလညပငးတြင ဘဒဇာျဖငထး၍႐ငးလငးသညAခနမသာ ေဒသခမား သတျပမျခငး ျဖစသည။ ထ႔ေနာကတြင ေဒသခမား၏ လယလပငနးဝငေရာကျခငး၊ သစေတာAရငးAျမစမားရယသးစြေနျခငးမားAေပၚ ဟန႔တားၿခမးေျခာကမႈမား ျပလာသည။ သစေတာAေျပာင႐ငးျခငး၊ သားရေတာမားပကစးေစျခငးAျပင ဌာေနတငးရငးသား မား၏ ေျမႏငသကေမြးမႈရငးျမစမားAား မညသညAသေပးခကမမ႐ပ ေပာကကြယေစခသည။ ရပ႐ြာလထ၏ လမႈစးပြား AေျခAေနမားက ဆးဝါးစြာထခကေစၿပး ေဒသတြငးလပAားခမားျမႇငတကျခငး၊ AလပAကငAခြငAလမးAတြက Aျခား ေဒသသ႔ ေ႐ြ႕ေျပာငးရျခငးမား ဆကလကႀကေတြ႔ခရသည။ ရပ႐ြာလထသည ေျမသမးမႈမားAားျပနလညရငဆငႏငရန၊ FPIC စႏႈနးမားAား ေတာငးဆႏငရနႏင ပါဝငပတသကေနသ Aသးသးႏင ခတဆကႏငရနAတြက SY ႏင ခတဆကေဆာင႐ြကခၿပး AျခားမတဘကAဖြ႔မားျဖစသည MLN, GN, DDA ႏင TRIP NET တ႔သညလညး ပါဝငကညခၾကသည။ ၂ဝ၁၈-ခႏစ မတလAတြငး “ဆA နး၏ေနာကကြယ” ဟAမညရသည Aစရင ခစာတစေစာငက SY, ALARM41, Candle Light Aဖြ႔ႏင AနာဂတAလငးAဖြ႔တ႔ ပးေပါငးထတေဝခသည။ AဆပါAစရငခစာ Aရ MAC ကမၸဏ၏AမနတကယလပငနးAေျခAေနမား၊ ရပ႐ြာလထ၏ဒကၡမားကေဖာျပႏငခသညAျပင ကနU းကာလ၌ ရပ႐ြာလထမားAား ကးေကာသမားAျဖစသတမတ၍ ေ႐ြ႕ေျပာငးေနရာခရနAားထတမႈမာလညး ပါဝငသည။ Aစရငခစာကထတျပနၿပးခနတြင ေဒသခေတာငသမားက ၎တ႔၏ေ႐ြ႕ေျပာငးေတာငယာလပငနးမားက ဆကလက ေဆာင႐ြကခၾကသည။ တဆကတညးမာပင ၂ဝ၁၈-ခႏစ ၾသဂတလAတြငး ကမၸဏ(၄)ခ၏ စမကနးခြငျပEရယာမားAား ေလာခမည AဆျပစာရငးမားထြကလာသညAျပင MIC က ကြငးဆငးစစေဆးမညျဖစေၾကာငး၊ တငးေဒသႀကးAစးရ၏ မတခကမားျဖင မေAာငျမငသညစမကနးEရယာမားAား ျပနလည႐တသမးမညျဖစေၾကာငး သကဆငရာပဂၢလမား၏ ေျပာၾကားခကမားAား ေတြ႔႐လာရသည။ ျပနလည႐တသမးမည Aဆျပပမာဏစစေပါငးသည MIC ၏ မလခြငျပထားသည ပမာဏ၏ (၁၆၄,၈၆၃ Eက)42 ထကဝကေကာျဖစၿပး MAC ကမၸဏတစခတညး၏ ၆၈% ပါဝငသည43

။ Aမနတကယ ႐တသမးသညAေျခAေနAား ထပမမသ႐ရေသာလညး ဆA နးလပငနးက႑Aတြငး AေျပာငးAလတစခပငျဖစခသည။

ပ-၃၃။ တနသၤာရတငးAတြငးတစေနရာမ ဆA နးစကပးမႈ။ – ဓါတပ-Taylor Weidman | Global Oneness Project [Retrieved from: https://www.globalonenessproject.org/library/photo-essays/palm-oil-myanmar#photo=1]


AဆးမသတႏငေသးသညတကပြAတြငးမ ေဖာကထြကျခငး တနသၤာရတငးေဒသႀကး ပတဝနးကငထနးသမးေရးU းစးဌာန ၫႊနၾကားေရးမး၏ ၂ဝ၁၇-ခႏစေမလ(၂၅)ရကေန႔ ေဘာစေငြေကး႐ြာသ႔ခရးစU တြင MSPP ဆA နး ကမၸဏ၏လပငနးမားေၾကာင ထခကခရသည ရပ႐ြာလထ၏နစနာမႈမားက ၾကည႐ႈမတတမးျပခၿပး နစနာသမား၊ လႊတေတာကယစားလယမားႏင ကမၸဏ ကယစားလယမားAၾကား ေဆြးေႏြးညႏႈငးေပးခသည။ ေဒသခAဖြ႔ျဖစသည ခငၿမသစၥာက ပကဆးဆး႐းခရသည လယေျမမားAတြက နစနာေၾကးႏင ေျမ ျပနလညရ႐ေရးတ႔Aတြက ေတာငးဆခသည။ AဆပါAစညးAေဝးသည Aစမးေရာငကႏာရ44

ဟ Aမညရသည Aစရငခစာထတျပနၿပးေနာက Aစးရမ တာဝန႐သမား ေကး႐ြာသ႔လာေရာကၾကည႐ႈသည ဒတယAႀကမျဖစသည။ ပထမAႀကမသည ျမနမာလ႔AခြငAေရးေကာမ႐င၏ ခရးစU ျဖစၿပး ၂ဝ၁၇-ခႏစ Aေစာပငး၌ ျဖစေျမာကခသည။ ကနU းဇာတလမး MSPP45 သည သာရဘြငေဒသတြင ဆA နးစကပးရန Eက ၃၈,ဝဝဝ က ၂ဝ၁၁-ခႏစ၌ MIC ထမရ႐ခသည။ ၂ဝ၁၃-ခႏစတြင သစေတာEက ၂,၅ဝဝ ကခတထြင ႐ငးလငးခၿပး ၂ဝ၁၅-ခႏစတြင Eက ၃,ဝဝဝ Aထ ႐ငးလငးၿပးစးခသည။ ၂ဝ၁၄-ခႏစေႏာငးပငး သစေတာမား႐ငးလငးျခငးတြင ရပ႐ြာလထမားရယAသးျပ ေနသည သစေတာႏင Aသကေမြးဝမးေကာငးျပရာေနရာမားက ထခက ကန႔သတလာမႈမားေတြ႔လာရသည။ ၂ဝ၁၅-ခႏစ ဒဇငဘာတြင ရပ႐ြာလထမား၏ ေျမEက ၁,ဝဝဝ Aတြက စစေပါငးေငြကပ ၁ဝ-သနးက ေလာေၾကးAျဖစ ေပးမညဟဆကာ သစခတျခငးက A႐နျမႇငတငေဆာင႐ြကခသည။ ရပ႐ြာလထ၏ Aသကေမြးဝမးေကာငးျပရာေနရာမားႏင သစေတာရငးျမစမား ဆး႐းရသညAျပင ျမစေခာငးႏငေရAရငးAျမစမားညစညမးျခငး၊ ကၽြႏြားမား ေသဆးျခငးမားက AနးAနားေကး႐ြာ ၁၂-႐ြာတြင ႀကေတြ႔ခစားၾကရသည။ Aဆပါျပနာမားေျဖ႐ငးေျပလညရနAတြက ရပ႐ြာလထမားသည ရႏငသည ခတဆကဆကသြယမႈမားျပလပခၾကသည။ ေကA နယထသ႔ လညးေကာငး၊ ဝနႀကးဌာနမားႏင ဌာနဆငရာမားသ႔လညးေကာငး၊ ေ႐႕ေနမားႏင JMC ထသ႔

လညးေကာငး၊ MSPP ကမၸဏထသ႔လညးေကာငး စာေရးသားေပးပ႔ျခငးမား၊ လ ခငးေတြ႔၍ေသာလညးေကာငး Aႀကမမားစြာေရာက႐တငျပခၾကသည။ တစဖကတြငလညး Tarkapaw, Candale Light, Tanintharyi Friends တ႔ Aပါ Aဝင ကရငAရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၊ SY AပါAဝင SRJS ျမနမာ မတဘက Aဖြ႔မားႏငခတဆက၍ ေကး႐ြာမတတမးမားျပလပျခငး၊ ပကစးဆး႐ႈးမႈမား Aတြက AေထာကAထားမားမတတမးတငျခငးမားကျပလပခသည။ လ႔Aခြင Aေရး၊ FPIC စႏႈနးမား၊ သကဆငသညတညဆUပေဒမား စသည လAပေသာ သတငးAခကAလကမားက ရပ႐ြာလထမားေလလာၾကသည။ AခကAလက မားက ေကာကယျခငး၊ မတတမးျပျခငး၊ ေျမပေရးဆြျခငး စသည နညးလမးမား ႏင ကၽြမးကငမႈမားက ေကာငးမြနစြာရ႐ၿပးခနတြင ရပ႐ြာလထ၏ ခU းကပမႈမား သည ပမထေရာကလာခသည။ ထ႔ေနာကတြင ျဖစရပမားကျပနလညစစေဆး ေပးပါရန Aစးရထ ေကA နယ၏ (ၿမတ-ထားဝယခ႐င) ေတာငးဆခကမား46

၊ JMC47 ၏ ကြငးဆငးစစေဆးတကတြနးမႈမား Aျပင ရပ႐ြာလထမား၏ ႏငငေတာ သမၼတႏင Aတငပငခပဂၢလထ တငၾကားစာတက႐ကေပးပ႔ျခငးမားျဖင ၂ဝ၁၆-ခႏစ ႏစလညပငးကာလတြင ကမၸဏ၏ တးခ႕သစခတျခငးမား ရပတန႔သြား ခသည။ ေ႐႕ဆကလမးျခငး သစခတျခငးမားရပတန႔သြားေသာလညး ဆA နးလပငနး၏Aကးဆကမားက ရပတန႔မသြားေပ။ ရပ႐ြာလထ၏ဆး႐ႈးခရမႈမားAတြက ေလာေၾကးႏင ေျမမား ျပနလညရ႐ရန ဆကလကႀကးပမးခၾကသည။ မတဘကAဖြ႔မားႏငပးေပါငး၍ Aစရငခစာတစေစာငထတျပနခၿပး ဆA နးစကပးေရးေၾကာငႀကရသည ရပ႐ြာ လထ၏နစနာမႈမား၊ ဌာေနတငးရငးသား၊ သစေတာႏင သယဇာတမားAေပၚ ဆးကးသကေရာကမႈမားႏင လမႈစးပြားျပနာမားကလညး ထညသြငးေဖာျပ ခသည။ ထ႔Aျပင ဆA နးစမကနးမားAတြက ေျမယာခထားေပးရာ၌ စညးမU း ခမတမႈမားႏင စစေဆးမႈမားAားနညးလက႐ေနေၾကာငး၊ ရပ႐ြာလထမား၏ AသႏငတငၾကားခကမားAေပၚ သကဆငရာတာဝန႐သမား၏ လစလ႐ႈမႈမား


ကလညး ေဖာျပထားသည။ Aစရငခစာထတျပနၿပးေနာကတြင တာဝန႐သမား ကြငးဆငးစစေဆးသည ခရးစU မားေတြ႔႐လာရၿပး ရပ႐ြာ၏နစနာမႈမားAတြက သးပြငဆငညႏႈငးေပးမႈမား ျပလပေပးခပါသည။48 ရပ႐ြာလထAေနႏင ဆA နးစကပးေရးလပငနးမားေၾကာင ႀကေတြ႔ရသည ၎တ႔၏ကနးမာေရးဆငရာျပနာမား

49၊ သစေတာမားႏင ရပ႐ြာလထမား၏

Aသကေမြးရာေနရာမားက ထခကပကစးေစမႈမား AဆးသတႏငရနAတြက ပါဝငပတသကသAသးသးထ ခတဆကတြနးAားေပးခသညAျပင ကမၸဏ၏ UပေဒႏငမညသညAေျခAေနမားက လႊတေတာAတြငး ေမးခြနးမားေမးျမနး ေဆြးေႏြးႏငရန တြနးAားေပးခၾကသည။ MIC ခြငျပခကAရ စမကနး ၄-ႏစတြင ၇၅% ၿပးေျမာကရမညဟဆေသာလညး ကမၸဏသည Eက ၇,ဝဝဝ တဝက၌သာ Aပငမားစကပးထားသည။ သာရဘြငႏင မႏး႐နးေဒသမား႐ ရပ႐ြာလထမား ပးေပါငးေဆာင႐ြကခသည လႈပ႐ားမႈမားေၾကာင(ျဖစရပ-၆) ဆA နးလပငနးက႑Aတြငး Aာဏာပငမား၏ Aေရးယေဆာင႐ြကမႈမားျဖစလာေစရန တြနးAားေပးႏငခသည။ Aမနတကယ

Aေရးယေဆာင႐ြကသည AေျခAေနဆငရာ သတငးAခကAလကမားမာမ ျပန႔ကလက႐ေနခၿပး ၂ဝ၁၈-ခႏစ စကတငဘာလ ေျမလြတ/လပ/႐ငးUပေဒ ျပငဆငခကမား Aတညျပၿပးေနာကတြင ေျမျပနလညေလာကထားႏငေၾကာငး ေၾကညာခကမားလညး ထြက႐လာသည။ ရညၫႊနးAသးျပသည ေျမပမာဏ ကနးဂဏနးမာ ဆA နးကမၸဏမားထမ ႐တသမးပါမညဟ Aဆျပခေသာ ေျမ Eက ကနးဂဏနးမားျဖစသည။ MSPP ကမၸဏသည ေဒသခမား၏ေျမEက ၂,ဝဝဝ AပါAဝင စစေပါငးေျမEက ၁ဝ,ဝဝဝ က ျပနလညေလာကထားခသည။ သ႔ေသာလညး ရပ႐ြာလထAေနႏင ဆကလကတြနးAားေပးေနသညAတြက ၂ဝ၂ဝ-ခႏစတြင ရပ႐ြာလထ၏ေနရာမားAတြငး ကမၸဏက လပငနးဝငေရာက ေဆာင႐ြကျခငးမား မေတြ႔ရေတာေပ။ ၿခငသးသပရမညဆပါက Aႀကးစား ေျမ Aသးခခြငခထားေရးဆငရာ စညးေဘာငမား ပမေကာငးမြနလာျခငးမ႐ပါက ဤသ႔ေသာ Aလားတတကပြမား Aဆးသတႏငမညမဟတပါ။ သ႔ေသာလညး ရပ႐ြာလထ၏ AငAားႏင AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ စU ဆကမျပတပပးမႈ မားကလညး ရလဒေကာငးမားAတြက Aဆငသငလက႐ေနၿပျဖစသည။

ဇယား-၄။ ျပနလည႐တသမးရနAဆျပထားသည ဆA နးစမကနးEရယာပမာဏ (ၾသဂတလ ၂ဝ၁၈)

စU ကမၸဏAမည MIC ၏ မလခြငျပ

ပမာဏ MIC ၏ ႐တသမးရန Aဆျပပမာဏ တငးAစးရ၏ Aဆျပပမာဏ ပမာဏ (Eက) % ပမာဏ (Eက) %

၁ MAC ၁၃၃,၆ဝဝ ၉၁,၁၁၁ ၆၈% ၁၂၇,ဝဝ၉ ၉၅% ၂ MRPP ၅ဝ,ဝဝဝ ၂၈,၆၉၆ ၅၇% ၂၈,၆၉၆ ၅၇% ၃ MSPP ၃၈,ဝဝဝ ၁၉,ဝဝဝ ၅ဝ% ၂၈,ဝဝဝ ၇၄% ၄ ေ႐ႊကေမၻာဇ ၂၇,၆၈၂ ၂၆,ဝ၅၆ ၉၄% ၂၆,ဝ၅၆ ၉၄% စစေပါငး ၂၄၉,၂၈၂ ၁၆၄,၈၆၃ ၆၆% ၂ဝ၉,၇၆၁ ၈၄%

မတခက။ ဆA နးကမၸဏငါးခAတြက ခြငျပခကမားကျပနလညစစစ႐တသမးမညဟဆေသာလညး ကမၸဏ ၄-ခAတြကစာရငးကသာ ေတြ႔႐ရပါသည။


ကဏနးေမြးျမေရး - AစAဖြ႔ပငသစေတာေတြAတြက AေထာကAကတစချဖစေစမလား? Aမးသား၊ Aမးသမးတစစသည ဂဏနးA႐ြယAစားႏင AေလးခနAလက ခနတြယ၍ Aဆင(က)၊ (ခ)၊ (ဂ) စာသားမားပါသည ျခငးAသးသးAတြငး ခြထညေနၾကသည။ ၆”x၃” A႐ြယAစား႐ၿပး ၁၂-၁၅ ကပသားAထAေလးခန စးပါက Aေကာငးဆးဂဏနး (Aဆင-က Aျဖစ)သတမတသည။ AခနAနညး ငယမAၾကာတြင ေစးကြကတနးဝငဂဏနးစစေပါငး ၁ဝ-ပာခန႔ ရ႐သည။ ကနဂဏနးငယမားAား ကနAတြငးျပနထည၍ ပထမဆးAႀကမ စေပါငးဂဏနး ေဖာျခငးကAဆးသတၾကသည။ ဤAျဖစAပကသည ၂ဝ၂ဝ-ခႏစ ႏဝငဘာလ ထနေခာငး AစAဖြ႔ပငသစေတာEရယာAတြငး (ကၽြနးစၿမ႕နယ) ေတြ႔႐ရျခငး ျဖစသည။ ထနေခာငး CF Aဖြ႔သည ဂငး၊ ငါး၊ ပစြန စသည ဝငေငြရေမြးျမေရးလပငနးမားမ AရငးAႏးနညးၿပး ေငြေပၚလြယသည ဂဏနးေမြးျမေရးက ေ႐ြးခယချခငး ျဖစသည။ တစဖကတစလမးမ ဝငေငြရ႐ရန၊ AလပAကငAခြငAလမးဖနတး ေပးႏငရနႏင CF လပငနးမားေရ႐ညတညတႏငရန ရည႐ြယသည ေမြးျမေရး ပစတစချဖစသည။ လAပသည မ,တညေငြAတြက ေငြကပ ၅ဝ,ဝဝဝ တန ႐ယယာAစ ၈၂-စ (စစေပါငး ၄,၁ဝဝ,ဝဝဝ ကပ) ျဖင စတငခၿပး ႐ယယာAစ Aလက AကးAျမတခြေဝရနျဖစသည။ စမခန႔ခြမႈကစၥရပမားAတြက “Aစမးေရာငစးပြားေရးစြန႔U းတထြငသမား” Aျဖစ ၂ဝ၂ဝ-ခႏစ ဇနနဝါရလတြင ဖြ႔စညးခသည။ နာယက၊ Uကဌ၊ ဒUကဌ၊ Aတြငး ေရးမး၊ ဒတယ-Aတြငးေရးမး၊ ဘ႑ာထနး၊ စာရငးကင၊ Aႀကေပးႏင Aဖြ႔ဝင ၇-U း (စစေပါငး ၁၅-U း) ပါဝငသည။ CF EရယာAတြငး႐ ေခာငးေပါကငယAား ၂ဝ၂ဝ-မတလတြင တမဖ႔ကာ ေျမAနက(၃)ေပ၊ ေျမေပၚAျမင(၃)ေပ ဝါးစညး႐း ခတ၍ ဂဏနးကနစတငျပလပခသည။ ၁၂-ေပAျမင ပစြနဖမးပကျဖငကာရ

ထားသည Aဆပါ ဂဏနးေမြးျမေရးEရယာသည ၀.၁၂ Eက ကယဝနးသည။ သဘာဝAားျဖင ဂဏနးမား႐ႏငၿပးျဖစေသာလညး ပမတးပြားႏငရနAတြက ဂဏနးမားဝယယ ထညသြငးခသည - ေမလတြင တစႀကမ (၈-ပာ)၊ ဇလငလ တြငတစႀကမ (၃၂-ပာ)။ ေမြးဂဏနးတစေကာငသည ၅-ကပသားခန႔႐ၿပး ၁-ပာလင ေငြကပ ၆,ဝဝဝ~၇,ဝဝဝ ျဖငဝယယရသည။ ဂဏနးစာAျဖစ ငါးငယ ကေလးမားက ၃-ရကလငတစႀကမ ေကၽြးရၿပး ငါးငယတစျခငးလင ၅,ဝဝဝ ကပ ကသငသည။ ဂဏနးမားထညသြငးၿပး ၆-လAၾကာတြင ျပနလညေဖာယႏငသညျဖစရာ ၂ဝ၂ဝ ႏဝငဘာလသည ပထမAႀကမ ဂဏနးေဖာယျခငးျဖစလာခသည။ ကဗစကာလ ကန႔သတခကမားေၾကာင ဂဏနးေမြးျမေရးဆငရာ ကစၥမားAတြက ေႏာငေႏးခ ရေသာလညး ေစးကြကတနးဝငဂဏနး ၁ဝ-ပာက ရ႐ခသည။ AကးAျမတ တြကယႏငျခငးမ႐ေသးေသာလညး ဆကလကလပေဆာငႏငရနAတြက Aဖြ႔ ဝငမားAားလး စတAားထကသနလက႐ေနၾကသည။ Aဘယေၾကာငဆေသာ ဤလပငနးသညေမြးျမေရးသကသကသာမဟတပ - CF လပငနးတစချဖစသည ကငးလညျခငးက သးသန႔ေဆာင႐ြကရနမလေတာျခငး၊ ဝငေငြရလပငနးတစခ Aေနႏင AလားAလာမား႐ေနျခငး၊ ေပါငးစညးေဆာင႐ြကရသည ရပ႐ြာလထ AစAဖြ႔၏ လပငနးျဖစသညဟ မတယၾကျခငးမားေၾကာငလညး ျဖစသည။ လက႐Aခနထတြင ဂဏနးေမြးျမေရး၏ ထေရာကေAာငျမငမႈက သးသပ ႏငမည Aခနကာလႏင AေျခAေနမား နညးပါးလက႐ေနပါေသးသည။ စနစ ကေသာ စမခန႔ခြမႈ၊ ႐ငးလငးျမငသာ၍ ႀကတငမနးဆႏငေသာ AစAစU မား၊ AကးAျမတခြေဝမႈမား႐လာမညဆပါက ဤသ႔ေသာ ပစAသစမားက Aားေပး ပပးရန AထးလAပလက႐သည။


၄။ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမား

ပ-၃၄။ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈ AဆကAစပမားAား စတကးပေဖာထားပ။


၄.၁။ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈAဆကAစပ

မဝါဒေရးဆြသမားAားတြနးAားေပးျခငး၊ လ႔AခြငAေရးကာကြယျမႇငတငျခငး၊ လထလႈပ႐ားမႈမားAတြက စညး႐းျခငးAပါAဝင လမႈAေျပာငးAလAတြက ေဆာင႐ြကရသညလပငနးမား၏ သေဘာသဘာဝမားသည ႐ႈပေထြးၿပး လပငနး တစခႏငတစခAၾကား AျပနAလနခတဆကလက႐သညAျပင ဇာတေကာင AသးသးAၾကားပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈAမးမးႏင Aခနကကလႈပ႐ားမႈမား လAပပါသည။ လပေဆာငမႈတစခသည လမႈAသကAဝနးAတြငး႐ကခတၿပး ကယျပန႔ေသာလထAာ႐စကမႈက ရယႏငသညAခါ AေျပာငးAလမားက ျဖစေျမာကေစပါသည။ SRJS စမကနး၏ ရလဒမားသည AရပဘကAဖြ႔စညးAသးသးႏင လမႈေရး ဇာတေကာငမားAၾကား ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမားမ႐ပ ျဖစေျမာကႏငမည မဟတပါ။ တစနညးAားျဖင လပငနးတစခ(သ႔) Aဖြ႔Aစညးတစရပ၏ ထးတညး စမကနးတစချဖငလညး ျဖစေျမာကႏငသညမဟတပါ။ SRJS စမကနးကာလမား Aတြငး ေတြ႔႐ခရသည ေAာငျမငမႈမား၊ ရလဒမားသညလညး SRJS စမကနး တစခတညး၏ (သ႔) လပငနးမား၏ ရလဒမားသကသကမဟတပ မတဘကAဖြ႔ မား၏စU ဆကမျပတတြနးAားေပးေဆာင႐ြကမႈ ရလဒမားလညးျဖစသည။ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈဟဆရာ၌ SRJS-မတဘကမားAၾကား ပးေပါငးေဆာင႐ြက မႈသာမက ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးမတဘကAဖြ႔မားAၾကား၊ မဝါဒေရးရာ ျပျပငေျပာငးလေရးAတြက ေဆာင႐ြကလက႐ၾကသညAဖြ႔မားAၾကား၊ ေျမႏင သယဇာတAေရးေဆာင႐ြကၾကသည Aဖြ႔AစညးမားAၾကား၊ Uပေဒေရးရာႏင ေ႐႕ေနAဖြ႔မားAၾကား၊ စသျဖင AဆကAစပမားစြာ႐ေနပါသည။ ထ႔Aျပင ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈသည AမးသားAဆင၊ တငးေဒသႀကးAဆင၊ ေဒသႏရ Aဆငဟ၍ AဆငAသးသး၌လညး ျဖစေပၚလက႐သည။

၁။ ေပါငးစညးပေဖာသည စမကနးလပငနးမား SRJS မတဘကAဖြ႔မား၏ ပထမU းဆး Aေရးႀကးသည ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမာ စမကနး၏ U းတညခကမားႏငမေဘာငက (TOC) Aတတကြေရးဆြၾကျခငး ျဖစသည။ တစဖြ႔ခငး၏ မတညသညAားသာခကမား (ႏင ကၽြမးကငမႈမား)၊ ပထဝAေနAထားျဖန႔ကကမႈႏင ဗဟာမားAလက SRJS ႏငငတကာစမကနး AတြငးမU းတညခကမားႏင ခနညကာ ေရးဆြၾကျခငးျဖစသည။ သ႔ျဖစရာ SRJS မတဘကတစဖြ႔ခငး၏ မတကြျပားသည လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားက ဘU းတည ခကမားဆ ပပးလက႐သညAျပင၊ မတဘကAဖြ႔မား၏ SRJS AဝနးAဝငး Aတြငး/Aျပင မတဖြ႔ေဆာင႐ြကမႈမားက ျဖန႔ကကႏငေစသည။ (ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈAခတAဆကမားAား သ႐ပေဖာပတြငေတြ႔ႏငသကသ႔) SRJS မတဘကAဖြ႔မား၌ ခတဆကေဆာင႐ြကမႈAမးမးက ေတြ႔ရမညျဖစၿပး တငးေဒသႀကးAဆင ခတဆကတြနးAားေပးမႈမားတြင Aမားဆးေတြ႔ႏငမည ျဖစသည။ လပငနးက႑AလကAေျခခသည ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈ၊ ခတဆက မႈမားမ ပမနAစညးAေဝးမား၊ ထေတြ႔မႈမားမတဆင AခကAလကစးဆငးမႈ မားသည ပမေကာငးမြနလက႐သည။ SRJS မတဘကမားAတြငး၌လညး ပမန ညႏႈငးAစညးAေဝးက သးလတစႀကမျပလပခၾကၿပး စမကနးလပငနးဆငရာ ေနာကဆးAေျခAေနမား၊ ပးေပါငးAေျဖ႐ာ/တ႔ျပနေဆာင႐ြကရမည စနေခၚမႈ မားႏင စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငးသငတနးAတြက ေဆြးေႏြးတငပငျခငးမား၊ OH AပါAဝင AစရငခစာမားAတြက ေဆြးေႏြးျပငဆငျခငးမားက ပါဝငသည (ေနာကပငးႏစမားတြင ျပလပသညAႀကမေရ ေလာနညးပါသည)။


ႏစပတလညျပနလညသးသပျခငးႏင AစAစU ေရးဆြျခငး ေဆာင႐ြကၿပးစးသညစမကနးလပငနးမား၊ လကငငးရလဒမား ေဝမေဆြးေႏြးရန ႏင ဆကလကေဆာင႐ြကရန လာထားသညAစAစU မားျပငဆငႏငရန SRJS မတဘကမား၏ ျပနလညသးသပျခငးAစညးAေဝးကႏစစU ျပလပေလ႐သည။ AဆပါAစညးAေဝးAတြငး လမႈ-ႏငငေရးရပဝနးမ ေျပာငးလမႈမားAလက မတဘကAဖြ႔မား၏ ခU းကပမႈပစေျပာငးလရနလAပသညမား၊ SRJS စမကနး ႏင TOC AတြငးလAပသညေျပာငးလမႈမား (႐ပါက) က ညႏႈငးေဆြးေႏြးေလ ႐သည။ ထ႔Aတြက ျပနလညသးသပျခငးAစညးAေဝးသည ႏစပတလည Aစ AစU ေရးဆြျခငး AစညးAေဝးလညးျဖစသည။ မတဘကAဖြ႔မားAၾကား ပးေပါငးေဆာင႐ြကရနလAပသညကစၥမားေဖာထတျခငး၊ Aဖြ႔စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငးAတြက လAပသညနယပယမားAလက သငတနးမား၊ ပးတြ သငတနးမားျပလပႏငရန ေဖာထတျခငးမားလညး ပါဝငသည။ ပးတြသငတနးမား SRJS မတဘကAဖြ႔မား၏ စြမးေဆာငရညလAပခကမားႏင U းစားေပးေ႐ြးခယ မႈမားAလက စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငးAစAစU မားေဆာင႐ြကၾကၿပး ဘ တညသည (သ႔) Aဖြ႔မားAားလး၏လAပခကမားႏငကကညသည U းစားေပး သငတနးမားAတြက ပးေပါငးစစU ေဆာင႐ြကၾကသည။ Lobby & Advocacy ႏင SEA ကသ႔ေသာ သငတနး/Aလပ႐ေဆြးေႏြးပြမားက လာထားခေသာလညး ကဗစကာလကန႔သတခကမားေၾကာင ေဆာင႐ြကႏငျခငးမ႐ခပါ။

v စြမးေဆာငရညဆနးစစခက (၂ဝ၁၇) v စစU ေရးဆြျခငး၊ ေစာငၾကညသးသပျခငးႏင သငယျခငး (၂ဝ၁၇) v စမကနးစကဝနးစမခန႔ခြမႈ (၂ဝ၁၇) v ရလဒမားခးဆြတျခငး (၂ဝ၁၈) ႏင စစU ေရးသားျခငး (၂ဝ၁၉) v သဘာဝပတဝနးကငUပေဒေရးရာ (၂ဝ၁၈/၂ဝ၁၉) v ဂနဒါႏင သယဇာတစမခန႔ခြမႈ (၂ဝ၁၈) v ရပ႐ြာလထႏငခတဆကေဆာင႐ြကျခငး (၂ဝ၁၉)

၂။ လပငနးက႑Aလက ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမား သတလပငနးက႑ သတလပငနးက႑ Aဆငဆငတြင SRJS မတဘကAဖြ႔မား၏ ပးေပါငး ေဆာင႐ြကမႈမားကေတြ႔႐ႏငသည။ MATA သည DDA, SY ႏင GN တ႔Aတြက သတလပငနးက႑Aတြငး ပးေပါငးလႈပ႐ားႏငသည Aဓကစႀကၤ ျဖစၿပး တငး ေဒသႀကးAဆင၊ ျပညေထာငစAဆင (AမးသားAဆင) မား၌ ေတြ႔ရမည ျဖစသည။ DDA သည စစU ေဆြးေႏြးျခငးမားႏင နညးပညာAကAညမား ပပး ေပးလက႐ၿပး SY သည တငးAဆငသးပြငဆငညႏႈငးေရးAဖြ႔ (SNU) တြင UကဌAျဖစတာဝနယလက႐သည။ DDA သည MMG မား ဖြ႔စညးေပၚေပါက လာႏငေရး၊ တရားဝငရပတညႏငေရးႏင AျပညAဝလပငနးလညပတႏငေရး တ႔Aတြက AဓကတြနးAားေပးပပးလက႐သည။

MMG သည လထAေျချပေစာငၾကညေရးယႏရား၏ AစတAပငးျဖစၿပး သယ ဇာတ တးေဖာေရးလပငနးက႑Aတြငး က႑စပါဝငသညေဆြးေႏြးမႈစႀကၤ မား၊ တငးေဒသႀကးAဆငတြင SNU ႏင ထေရာကစြာ ခတဆကႏငရန ႀကးပမး လက႐သည။ SY, GN ႏင MLN တ႔သည သတတးေဖာေရးလပငနးမားေၾကာင ထခကခရသည ရပ႐ြာလထမား၏ နစနာမႈမားAတြက ပဂၢလကက႑ႏင တက႐ကခတဆကျခငး (သ႔) သးပြငဆငညႏႈငးမႈမားAတြငး နညးပညာAက Aညမား ပးေပါငးပပးေပးၾကသည။ ေျမယာက႑ ေျမသညကယျပန႔သညက႑ျဖစၿပး DDA ႏင SY တ႔သည ေျမႏငဆငသည AမးသားAဆင လထလႈပ႐ားမႈမားAတြက ဒ႔ေျမ လႈပ႐ားမႈမားျဖင ပးေပါငး ေဆာင႐ြကၾကသည။ ၂ဝ၁၈~၂ဝ၁၉ ခႏစမားAတြငး ျဖစေပၚခသည ‘ေျမလြတ/ လပ/႐ငး မ႐’50 ကမပနးAား သာဓကတစခAျဖစေတြ႔႐ႏငသည။ DDA သည တနသၤာရတငးAတြငး ေျမယာAေရးေဆာင႐ြကသညAဖြ႔မားႏင တကကြ လႈပ႐ားသမားAၾကား ေဆြးေႏြးသတငးေပးႏငမည၊ နားလညမႈတညေဆာက ႏငမညစႀကၤ တစခ (တနသၤာရေျမယာဖရမ) က တြနးAားေပးေဖာေဆာငႏင ခသည။


တငးAတြငး႐ ေျမျပနာမားသည ႏငငတကာAဖြ႔Aစညးမား၏ Aႀကးစား ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရး စမကနးမား၊ ဆA နးကမၸဏမားAတြက Aႀကးစား ေျမAသးခခြင ခထားေပးျခငးမားႏင ဆကစပလက႐သည။ SY ၏ လပငနး ေဆာင႐ြကရာေဒသမားတြင AဆပါAေၾကာငးရငး(၂)မးလးက ေတြ႔႐ရၿပး ရပ႐ြာလထ၏ ျပနလညတ႔ျပနရငဆငမႈမားAတြက SY AပါAဝင Aျခားေသာ မတဘကAဖြ႔မားက ပးေပါငးကညေဆာင႐ြကၾကသည။ လထေျမAသးခမႈ ေျမပေရးဆြျခငးကသ႔ေသာ နညးပညာAတြက DDA က ပပးေပးသည။ မတတမး ျပျခငးႏင ရပ႐ြာလထ၏စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငးမားAတြက SY က ပပး ေပးသည။ UပေဒAသပညာမားႏင UပေဒေရးရာAကAညမားAတြက MLN က ပပးေပးသည။ လAပသညAေရးယေဆာင႐ြကမႈမား ျပႏငရနAတြက Aစးရတာဝန႐သမားAား တြနးAားေပးသည တရားဝငလပငနးစU မားAတြငး MLN ႏင GN တ႔က ကညပပးေပးသည။ သစေတာႏငပတဝနးကင ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရး၊ ဌာေနတငးရငးသားAခြင AေရးကစၥမားAတြက မတဖြ႔ေဆာင႐ြကမႈမားျဖစသည CAT, ICCA working group ႏင ICCA NEWS မားတြင SY ႏင TRIP NET တ႔၏ U းေဆာငပါဝငမႈမား၊ ေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈမားႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမား ျပလပၾကသည။ ေဖာျပပါ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမားAနက - သစေတာျပနးတးမႈမား၏ Aေၾကာငးရငးခ မားႏင ရငဆငျခငး၊ လထပါဝငမႈ႐ၿပး လထကယတငစမခန႔ခြေသာ ထနးသမး ေစာငေ႐ာကေရးပစမား၊ ဌာေနတငးတငးရငးသားAခြငAေရးကာကြယျမႇငတင ျခငးမားAတြက သေတသနျပျခငး/ Aစရငခစာထတေဝျခငးမား ပါဝငသည။

၃။ လႈပ႐ားမႈေဘာငက ထနးထားျခငး ဒမကေရစAသြငကးေျပာငးေရး ကနU းကာလ၌သာ႐ေနေသးေသာ ျမနမာႏငင ကသ႔ AေျခAေနတြင ပးေပါငးေဆာင႐ြကသည ခU းကပမႈမားႏင ေပါငးစညး ပေဖာထားသည ေဆာင႐ြကခကမားျဖင Aရပဘကလႈပ႐ားမႈေဘာငမားက ထနးထားႏငရန AလြနAေရးႀကးသည။ SRJS မတဘကမား၏ ခတဆက တြနးAားေပးမႈမားႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမားသညလညး AရပဘကAဖြ႔ Aစညးမား၏ တရားဝငမႈမားႏင လႈပ႐ားမႈေဘာငမားက ထနးထားႏငရနလညး ပါဝငသည။ Aထးသျဖင AရပဘကAဖြ႔AစညးမားAေပၚ AသAမတျပမႈမား တးျမႇငႏငရနႏင တငးေဒသႀကးAဆင UပေဒျပေရးမားAတြငး ဒမကေရစ AေလAထမား ပမကငသးလာႏငေရးတ႔Aတြက SRJS မတဘကAဖြ႔မားက Aေလးထားေဆာင႐ြကၾကသည။ ေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈျဖစစU မား (သ႔) ပဋပကၡ ေျဖ႐ငးေရးျဖစစU မားတြင Aၿပးသတဆးျဖတခကချခငးက ဗဟမခပကငေနဆ ျဖစေသာလညး AဆပါျဖစစU မားAတြငး AရပဘကAဖြ႔Aစညးမားပါဝငလာ ေစသည AေလAထမားက ေတြ႔႐လာရသည။ SRJS မတဘကမား ပါဝငတြနးAားေပးလက႐သည တငးေဒသႀကးAဆငမ က႑စပါဝငသည ေဆြးေႏြးမႈမားႏင စႀကၤ မားသည လပငနးက႑တစခခငး Aတြက ပမေကာငးမြနသည စညးၾကပထနးေကာငးမႈမားျဖစလာေစရန၊ မဝါဒ ျပျပငေျပာငးလေရးမားျဖစလာေစရန၊ လကငငးျပနာမားAတြက Aေရးယ ေဆာင႐ြကႏငမည တာဝန႐သမားက တြနးAားေပးႏငရန၊ ပဂၢလကက႑ႏင Aစးရက႑မားႏင ခတဆကေဆာင႐ြကမႈနယပယက ခ႕ထြငႏငရန ရည႐ြယ ပါသည။


၄.၂။ ႏငငတကာAစAစUႏင ထေတြ႔မႈမား

ႏငငတကာေလလာေရးAစAစU မားမတဆင SRJS မတဘကAဖြ႔မား၏ ကြနရကခတဆကမႈမားက ျဖန႔ကကႏငေစျခငး၊ ႏငငတကာAသငးAဝငးႏင ထေတြ႔ခတဆကမႈရ႐ေစျခငး၊ ႏငငAသးသးမ Aလားတျဖစရပ/ျပနာ/ ကငတြယေျဖ႐ငးမႈမားAား ေလလာႏငျခငး၊ မမတ႔၏Aေတြ႔Aႀကမားက ေဝမ ႏငျခငးႏင မမေဒသမား႐ လႈပ႐ားမႈမားAတြက ႏငငတကာရပဝနးမ ပပးကည မႈမား ရ႐ႏငျခငး စသည Aကးေကးဇးမား ရ႐ေစပါသည။ SRJS စမကနးကာလ Aတြငး SRJS ျမနမာမတဘကAဖြ႔မားAေနႏင ႏငငတကာAစAစU Aခ႕တြင ပါဝငတကေရာက၍ ခတဆကမႈမားျပလပႏငခပါသည။

v TRIP NET သည ၂ဝ၁၈-ခႏစ ေမလAတြငး ကေနဒါႏငင ဟာလဖကစတြင the Commission on Environmental, Economic and Social Policy (CEESP of IUCN) ႏင the Community Conservation Research Network (CCRN) တ႔ ပးေပါငးျပလပသည “Communities, Conservation & Livelihoods51 ႏငငတကာကြနဖရငတြင ပါဝငတကေရာကခသည။

v TRIP NET သည ၂ဝ၁၉-ခႏစ EၿပလAတြငး Aငဒးနး႐ားႏငင Aာေခးတြင SRJS/WWF တ႔ ပးေပါငးျပလပသည Photo Voice သငတနးတြင ပါဝင တကေရာကခသည။

v DDA သည ၂ဝ၁၉-ခႏစ ဇြနလ ၁၈~၁၉ ရကေန႔မားတြင ပရစ၌ ျပငသစ Aစးရက ကငးပျပလပခသည 8th EITI Global Conference52 တြင ပါဝင တကေရာကခသည။ Aဆပါကြနဖရငတြင ကမၻာတစဝမး႐ သယဇာတAရး လႈပ႐ားသ ၁,ဝဝဝ-U းခန႔ ပါဝငတကေရာကခၾကသည။

v SY ႏင DDA တ႔သည ၂ဝ၁၉-ခႏစ ၾသဂတလAတြငး Aငဒနး႐ားႏငင ဘေဂၚတြင Sawit Watch (SRJS Aငဒနး႐ား မတဘကAဖြ႔႕) က ျပလပ ခသည ဒ႐နးႏင ၿဂဟတပရပAသးျပျခငးသငတနးတြငပါဝငတကေရာက ခၾကသည။

v SY ႏင DDA တ႔သည ၂ဝ၁၉-ခႏစ ေမလ၊ နယသာလနႏငင Aမစတာဒမ တြငျပလပခသည IUCN NL ၏ “သဘာဝပတဝနးကငAေရးလႈပ႐ားသမား စမကနး ပတသမးပြ”53 သ႔ တကေရာကခၾကသည။

v ျမနမာ၊ Aငဒနး႐ား၊ ဖလစပငႏင ကေမၻဒးယားတ႔မ SRJS မတဘကမား ပးေပါငးျပလပမည မဟာဗဟာေျမာက ပတဝနးကငဆနးစစခက (SEA) ႏင ဂနဒါဆငရာ Aလပ႐ေဆြးေႏြးပြက လာထားခေသာလညး ကဗစကာလ ကန႔သတခကမားေၾကာင လပေဆာငႏငျခငးမ႐ခပါ။

ပ-၃၅။ ၂ဝ၁၈-ခႏစ ေမလAတြငးကငးပခသည လထမား၊ ထနးသမးေရးမားႏင Aသကေမြးမႈမား ကြနဖရငက ေတြ႔ရစU ။ ဓါတပ - IUCN-CEESP


ပ-၃၆။ ‘သဘာဝပတဝနးကငAေရးလႈပ႐ားသမားစမကနးပတသမးပြ’ Aမစတာဒမ၊ နယသာလန၊ ေမလ ၂ဝ၁၉။ ဓါတပ - IUCN NL


၅။ Aကန႔Aသတမားႏင

စနေခၚမႈမား

ပ-၃၇။ CF EရယာAတြငး ကငးလညခနဖမးဆးရမသည သစလးမားတငေဆာငထားသည ေလတစစငး။ ဓါတပ - GN


၅.၁။ ျပငပ ပတဝနးကင

၅.၁.၁။ Aရပဘကလႈပ႐ားမႈေဘာင ဒမကေရစAသြငကးေျပာငးေရး AေစာပငးကာလAတြငး Aရပဘကလႈပ႐ားမႈ ေဘာငမားက႕လာျခငးသည လမႈAေျပာငးAလမားAတြက တြနးAားေပး ေဆာင႐ြကရသည ကစၥမားAေပၚ မားစြာAကးသကေရာကမႈျဖစေစသည။ ျမနမာႏငငသည ၂ဝ၁ဝ-ခႏစ ႏငငေရးAသြငကးေျပာငးမႈက Aရပသားတစပငး Aစးရျဖစလာခၿပး ၂ဝ၁၅-ခႏစတြင ေ႐ြးေကာကတငေျမာကခAရပသား Aစးရ ျဖစလာခသည

54။ ႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈမားAေပၚ ေမာလငခကမားစြာ

ထား႐ခေသာလညး လ႔AခြငAေရးလႈပ႐ားသမားAား ျပစမႈျပစဒဏတပျခငး၊ AရပဘကAဖြ႔Aစညးမားႏင ဆကဆေရးက ေလာချခငး၊ AရပဘကAဖြ႔ Aစညးမား/ ဆကစပသည ႏငငတကာပပးမႈမားက ထနးခပရနႀကးစားျခငး စသညတ႔ျဖင Aရပဘကလႈပ႐ားမႈမေဘာငသည ဆကလကထခကခေနရဆ ျဖစသည။ ၂ဝ၂ဝ-ခႏစAေစာပငးတြင သဘာဝပတဝနးကငAေရး တကကြလႈပ႐ားသ တစU းAား တရားစြဆၿပး ညAခနစးနငးဝငေရာက၍ ဖမးဆးရနႀကးပမးသည ျဖစရပတစခ႐ခၿပး ၎သည ေကာကမးေသြးသးဘလပေျမစက႐၏ Aကးဆက မားမ ေ႐ာင႐ားကာကြယႏငရန ဓေလAရျပလပသည ဆေတာငးပြႏင ဆကစပ ေနသညဟလညး သရသည55

။ သဘာဝပတဝနးကငAေရး၊ လ႔AခြငAေရး လႈပ႐ားသမားAား ေခတေဟာငးမUပေဒမားျဖငေသာလညးေကာငး၊ Aသစ ေရးဆြျပဌာနး၍ေသာလညးေကာငး

56 တရားစြဆျခငးမားက ဆကလက ႀကေတြ႔ ရလက႐သည။ ၿငမးခမးစြာဆႏၵေဖာထတမႈမားႏင လထလႈပ႐ားမႈမားAား Aၾကမးဖကၿဖခြငးသည ျဖစရပမားစြာက NLD Aစးရလကထက၌ပင ေတြ႔႐ ရလက႐သည။ Aစးရႏင လႊတေတာသည လြတလပစြာထတေဖာခြင57 ႏင စစညးခြငမားAား ဖႏပေနသညUပေဒမေဘာငမားက ျပငဆငျခငးမျပသည Aျပင ၎Uပေဒမေဘာငမားက ဆကလကသးစြလက႐သည။ SRJS မတဘက

Aဖြ႔မား လပငနးေဆာင႐ြကရာေနရာမားတြင လထလႈပ႐ားမႈမားက Aေၾကာငး ျပ၍ AသကAႏရာယကၿခမးေျခာကခရသည ျဖစရပမားမေတြ႔႐ရေသာလညး Aဖြ႔Aစညးမား တရားဝငမတပတငျခား႐မ႐ (သ႔) Aစးရ၏ တရားဝငခြငျပခက ႐မ႐ စသည AေျခAေနမားAေပၚ ေမးခြနးထတသည ကစၥရပမား႐ခပါသည။ AသငးAဖြ႔UပေဒAရ မတပတငျခငးက မျဖစမေနလပရန မလAပေသာလညး မတပမတငထားသည Aဖြ႔AစညးမားAတြက ရပေငြ႐ာေဖြႏငသည ရငးျမစမား နညးပါးၿပး၊ AရညAေသြးျမႇငသညဝနထမးမားAား ထနးထားရနခကချခငး စသည AခကAခမား ႀကေတြ႔ရပါသည။ ထ႔Aျပင Aဖြ႔Aစညးမတပတငေရး လပငနးစU မာ ႐ႈပေထြးၿပး လ႔AခြငAေရးကာကြယသမား၊ ဆကစပလပငနး ေဆာင႐ြကသညAဖြ႔မားAတြက ေထာကကပပးမႈ႐ေသာ ရပဝနးမား မ႐ေနပါ။ Aဆးဆးတစခမာ AသငးAဖြ႔ (သ႔) Aဖြ႔Aစညး၏ Aဓပၸါယက ကန႔သတျခငး ျဖစသည။

၅.၁.၂။ မဝါဒမားႏင ဆးျဖတခကခသည လပငနးစU မား တငးAတြငး ဒမကေရစAေလAထမားစတငေတြ႔႐လာရေသာလညး လ႔Aခြင Aေရးကာကြယျမႇငတငျခငးဆငရာ ပမေကာငးမြနသညမဝါဒမား၊ Uပေဒမားမာ ျဖစေပၚလာမႈ နညးပါးလက႐သည။ ေျမစမA ပခပမႈ၊ သစေတာ/ဇဝAမးစလငမႈ မားကကာကြယျခငး၊ ဓေလထးတမးစနစကငသးေနသမားက ကာကြယေပးျခငး မားAတြက Uပေဒမားသည ဌာေနတငးရငးသား၊ သစေတာ၊ သဘာဝပတဝနး ကငႏင ေဂဟစနစဆငရာ တနဖး/Aေျခခမမားျဖင ခU းကပထားျခငးမဟတပ စမA ပခပမႈ႐ႈေထာငမ Aစတစတပငးျဖတ၍ ခU းကပေရးဆြထားျခငးျဖစသည။


(၂ဝ၁ဝ~၂ဝ၂ဝ) ႏငငေရးAသြငကးေျပာငးမႈကာလAတြငး UပေဒၾကမးAနညး AကU းAတြကသာ လထေဆြးေႏြးမႈမားေတြ႔႐ခရၿပး Aမားစမာ Aခနကာလ Aကန႔AသတAတြငး၊ ဖတၾကားတကေရာကႏငသAကန႔AသတAား ချပ ျခငးျဖင UပေဒမားAားေရးဆြ Aတညျပခသည။ SRJS မတဘကမားAပါAဝင AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ ႀကးစားAားထတမႈမားျဖင တငးေဒသႀကးAစးရ၊ လႊတေတာမား၏ AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ ကၽြမးကငမႈမားAေပၚ ပမ ယၾကညလာေစသညAျပင တရားဝငလပငနးစU မားAတြငး လထေဆြးေႏြးမႈ မားကလညး ေခၚယေဆာင႐ြကေစႏငခသည။ Aျခားတစဖကတြငလညး လပငနးစU မား ပမေကာငးမြနလာသညတင Aၿပးသတရလဒမားသည (Uပမာ - Aတညျပမည မဝါဒ/Uပေဒမား) ပမေကာငးမြနမည၊ စတေကနပဖြယျဖစမည ဟ တက႐ကAဓပၸါယရျခငးမဟတပါ။ Aေၾကာငးရငးမားတြင ေAာကပါ Aေျခ Aေနမား ပါဝငေနႏငသည။ v တရားဝငလပငနးစU မားAတြငး ဆးျဖတခကခမညလမးစU ႏင Aခြင

Aာဏာမားမ႐ငးလငးျခငး။ (ေဆြးေႏြးခကမားAား မညသ႔ထညသြငးမည ဆသညက မညသက ဆးျဖတသနညး?)။ AမားAားျဖင ေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈ မားသည စကားလးAသးAႏႈနး ျပငဆငျခငးAတြကသာေတြ႔ရတတၿပး ပမ Aႏစသာရ႐မႈမားAတြက ျပငဆငႏငျခငးမးက မေတြ႔ရပါ။ ေဆြးေႏြးခက မားက မညသညစညးမU းမားျဖင ထညသြငးမည/ ျငငးပယမညဟသည သတမတခကမးကလညး မေတြ႔႐ရပါ။

v Uပေဒၾကမးေကာမတမားႏင သကဆငရာ လႊတေတာတြငးေကာမတမား၌ Uပေဒၾကမးမား/Aဆျပျပငဆငခကမားက Uပေဒေရးဆြေရးလပထး လပနညးမားႏင ညမညစစေဆးရနသာ တာဝန႐ၾကၿပး သကဆငရာ နယပယAလက AစးရAေနႏငလကနာရမည ႏငငတကာစႏႈနးမား (Aထးသျဖငလ႔AခြငAေရးမား)၊ လ/ေျမ/သစေတာမား၏ Aမတတကယ တနဖးမားႏငAည လကေလာညေထြမႈ႐/မ႐Aေပၚ ဆနးစစရနတာဝနမား မ႐ေနပါ။ ထ႔Aတြက ႐ႏငၿပးသား UပေဒမားႏငAညျဖစေရး၊ သကဆငရာ လပငနးက႑Aတြငးမ AေျခAေနမားAေပၚ၌သာ ဆနးစစေဆြးေႏြး ၾကသည။

v Aစးရဖြ႔စညးပAတြငး Aာဏာခြေဝမႈသညလညး (ဗဟႏင ျပညနယမား) ဗဟခပကငမႈAားေကာငးလက႐သည - Aထးသျဖင သယဇာတခြေဝေရး ႏင စမA ပခပမႈ။ သယဇာတထတယရန(သ႔)ဆA နးစကပးရနAတြက ေျမပမာဏAေျမာကAမားခြငျပေပးျခငးက ဗဟ(ျပညေထာငစ)Aစးရက ျပလပၿပး တငးေဒသႀကးAစးရAေနႏင AဆပါခြငျပခကAတြက (ဗဟမ ေတာငးခလာပါက) သေဘာထားမတခကသာ ေပးႏငသည။

v AထကပါAခကမားေၾကာင ဆးျဖတခြငAာဏာႏင လပငနးစU မားသည (UပေဒေရးဆြျခငးAပါAဝင) ဗဟခပကငမႈAားေကာငးလက႐ၿပး လက႐ ဖြ႔စညးပေAာကမမဝါဒေျပာငးလႏငေရးAတြက စနေခၚမႈမားစြာ႐ေနသည။

၅.၁.၃။ Uပေဒမေဘာငႏင လႊမးၿခထေရာကမႈ ေျခ/UAရ ေျမသယဇာတပငဆငမႈႏင တညဆUပေဒမားAရ ေျမမတပတငျခငး မားသည ကယပငစညးမU း၊ AေလAထမားျဖင ရပ႐ြာလထမားကယတင သစေတာမားAားထနးသမးေစာငေ႐ာကျခငးAတြက AေထာကAကမျဖစပါ။ သာဓကတစခAေနႏင ထနေခာငးAစAဖြ႔ပငသစေတာAတြက ဝနႀကးဌာန ၃-ခမ (MONREC, MOALI ႏင ျပညထေရး) U းစးဌာန ၄-ခႏင (သစေတာ၊ သစ လပငနး၊ စက/ေမြး/ဆညႏင ေထြA ပ)သကဆငလက႐သည။ ဝနႀကးဌာနတစခ ခငးစတြင ၎တ႔ကယပငမဝါဒမား႐ေနၿပး ေျမစမA ပခပမႈAတြက Uပေဒ/နညး Uပေဒမား Aသးသးက ကငစြကငသးလက႐သည။ တဖကတြငလညး Aဆပါ နညးUပေဒမားက လေလာကစြာ AေကာငAထညေဖာႏငျခငးမ႐ေပ။ Uပမာ - ၂ဝ၁၉-သစေတာနညးUပေဒႏင AစAဖြ႔ပငသစေတာဆငရာညႊနၾကားခကမား Aရ AစAဖြ႔ပငသစေတာမားAတြငး ရပ႐ြာလထစမခန႔ခြမႈAစAစU Aရ သစ ခတယႏငၿပး သစေတာU းစးဌာန၏ ခြငျပခကျဖင စးပြားျဖစသစထတႏငေၾကာငး ပါဝငသည

58။ လကေတြ႔တြငမ Aႏစ(၂ဝ)ၾကာ ထနးသမးေစာငေ႐ာကခၿပး CF

မားAတြငး၌ပင သစထတခြငမျပသညကစၥမား ကခငျပညနယမျဖစရပမားက ေလလာခရေၾကာငး GN Aဖြ႔က သကေသျပထားသည။ တနညးAားျဖင တရားဝငလကမတ ရ႐ထားသည CF မားပငလင ၎တ႔၏ႀကးစားAားထတမႈ


မားAတြက AသးAပြငက မညသညAခနတြင မညသ႔ရ႐ခစားရမညဆသည မာ ေသခာေရရာျခငးမ႐ေသးဟပင ဆႏငသည။ သတႏငဆA နးလပငနးမားAတြက လပငနးလငစင/ခြငျပခကေပးရန လမႈ-ပတဝနးကငAကးဆကဆနးစစမႈမား ႀကတငျပလပ၊ စစU ေရးဆြရနလသည။ “ရလဒမားႏငေAာငျမငမႈမား” AခနးပါျဖစရပမားAရ တနသၤာရတငးAတြငး႐ မညသည သတ/ဆA နးကမၸဏကမ Aမနတကယဆနးစစမႈမားျပလပျခငး၊ လကေတြ႔ေဆာင႐ြကႏငသညAစAစU မားခထားျခငး (သ႔) ၎လပငနးစU မား Aတြက (AနမဆးAေနႏင) ရပ႐ြာလထႏငေဆြးေႏြးညႏႈငးျခငးမားမျပခဟ ေကာကခကခႏငသည။ သတတးေဖာေရးကမၸဏမား ၎တ႔လကနာသငသည CSR ဝတရားမားႏင လမႈေရးAရ (သ႔) ဘာသာေရးAရ လဒါနးမႈမားႏင ေရာေထြးေနသညကစၥမားမာလညး Uပေဒ/နညးUပေဒပါ ျပဌာနးခကမား မ႐ငး မလငးျဖစေနျခငးေၾကာငလညး

59 ျဖစေနႏငသည။ ဆA နးကမၸဏမားသည သစAေျမာကAမားထတယျခငးမ AကးAျမတ မားစြာရ႐ၾကၿပး (တခါတရတြင သစေတာျပနလညထေထာငေရးစမကနးမား ေAာကမ)၊ AမနတကယဆA နးစကျခငးသည ၎၎တ႔ရယထားသည နယေျမကဆကလကထနးသမးရနႏင ခ႕ထြငႏငရနျဖစသည။ ကမၸဏႏင႐ြာ လထAၾကား ပဋပကၡကေျဖ႐ငးႏငေရး ေျမပေရးဆြသညလပငနးစU တစခမ Aေတြ႔AႀကAရ ဆA နး ၁-ပင ၂-ပင ႐ေနေသာAကြကမားက စကပးၿပး EရယာAျဖစသတမတထညသြငးရန တြနးAားေပးသည AျဖစAပကမားက ၾကားသရသည။ စမကနးခြငျပခကေပးရန နညးUပေဒ/ၫႊနၾကားခကမားက ႐ငးလငးမႈမ႐ေနျခငး၊ Aမနတကယ ကြငးဆငးစစေဆးမႈမ႐ျခငးမား၏ သာဓက မားပငျဖစသည။

60 သစေတာႏင ဇဝမးစကာကြယေရးဆငရာ တညဆUပေဒမားႏင (Aစးရ၊ ႏငငတကာAဖြ႔Aစညးမား၏) လက႐စမကနးမား၏ ခU းကပမႈမားတြင လက သစေတာ၊ သဘာဝပတဝနးကငတ႔မခြထတသည ႐ႈျမငပႏင ျပငပမကၽြမးကငသ မား၏ တြနးAားမားျဖင ဒဇငးေရးဆြ AေကာငAထညေဖာလက႐သည။ AကးဆကAေနႏင လကေတြ႔AေကာငAထညေဖာရာ၌ ထေရာကမႈမ႐ျခငး၊

ဌာေနတငးရငးသားလထမား၏ AခြငAေရးမားက ခးေဖာကျခငး၊ စစမနသည လထထနးသမးေရးပစမားက ဖႏမၿပး ‘သစေတာကး’မားAျဖစ ပေဖာျခငး စသညတ႔က ႀကေတြ႔ရသည။ ေဖာျပပါAေျခAေနမားAရ Uပေဒမေဘာငမား Aတြငးတြင ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမား၊ ဓေလထးတမးစနစကငသးၾက သညရပ႐ြာလထမား၊ လထေျမယာAခြငAေရးမားAတြက လေလာကသည AသAမတျပ ကာကြယေပးမႈမားမ႐ေနသညAျပင ၎တ႔၏ ဘးဘြားပငေျမ မားAား ဆး႐ႈးရေစျခငး၊ AတငးAဓမၼေ႐ြ႕ေျပာငးရေစျခငး၊ ထာဝရ ေျမမယာမ ျဖစေစျခငးမားက ႀကေတြ႔ရသည။ တဆကတညးမာပင ေျမယာလကဝါးႀကး A ပမႈႏင ေျမAေျမာကAမားစေဆာငးထားႏငမႈမားက ပပးေပးလက႐သည Uပေဒမေဘာငမား ျဖစလက႐သည။

၅.၁.၄။ တရားUပေဒစးမးေရးႏင တရားမတမႈ တညဆေျမUပေဒမားသည စကမႈစးပြားေရးလပငနးမားAတြက ပပးAားေပး လက႐ၿပး ယU ေကးမႈႏင ဌာေနတငးရငးသားAခြငAေရးမားက ထညသြငး စU းစားထားျခငးမ႐ပါ။61 ဆA နး(ႏငဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးႀကးမားAတြက) ေျမ AေျမာကAမားခေပးျခငး၊ သယဇာတတးေဖာေရးAတြက ခြငျပခကေပးျခငး၊ သစေတာႀကးဝငးသတမတျခငးႏင ဇဝမးစကာကြယေစာငေ႐ာကျခငးမားတြင လကေတြ႔ေျမAသးခမႈပစမားႏင စနစမားက ထညသြငးစU းစားျခငးAလU း မ႐ပါ။ တစဖကတြငလညး ကမၸဏမား၏ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမား၊ စညးမU း ခးေဖာကမႈမားAေပၚ လေလာကသညႀကးၾကပမႈမားကလညးမေတြ႔ရပါ။ ရပ႐ြာ လထမား၏ စU ဆကမျပတတြနးAားေပးသည၊ တငၾကားမႈမား မၾကာခဏျပလပ သည ကစၥရပမားကသာ တ႔ျပနAေရးယေဆာင႐ြကျခငးျဖစသည။ ‘တရားUပေဒ စးမးေရး’ Aတြက ပမနစစစ Aေရးယေဆာင႐ြကျခငးမးမဟတေပ။ ေျမျပနလညေပးAပျခငး၊ Aစားထးေပျခငးကစၥမားမာလညး မေရမရာသာ႐ေန ေသးသည။ စမကနးမေAာငျမင၍ ေျမျပနသမးျခငး၊ သစေတာႀကးဝငးAျဖစမ ပယဖကျခငး၊ စစတပေျမျပနလညစြန႔လြတျခငး (သ႔) စစမးစစေဆးေကာမတမ ေျမျပနလညေပးရန ဆးျဖတျခငး -- စသညကစၥရပမားAားလးတြင စြန႔လြတေျမ


သည မရငးပင႐ငထသ႔ AလAေလာကေရာက႐သြားျခငးမဟတပ ‘Aစးရက စမခြင႐ေသာေျမ’ (State land) တနညးAားျဖင ျပနလညေလာကထားရယ ႏငေသာေျမAျဖစ ေျပာငးလသြားသည။ ၎AေျခAေနတြင စြန႔လြတခသည ကမၸဏကျပနလညေလာကထားၾကသညAခါ ပမ႐ႈပေထြးမႈမားပင ျဖစေစသည။ သတႏငသစေတာက႑မားAတြငး UပေဒခးေဖာကမႈမားAား Aေရးယ ေဆာင႐ြကျခငးမားမာလညး တငၾကားမႈAေျမာကAမားျပလပသညAခါမသာ (သ႔) ပဋပကၡမားဆးဝါးလာသညAခနမသာ ျပလပသညကေတြ႔ရသည။ MMG ၏ AစရငခစာမားAေပၚ ဆကလကAေရးယေဆာင႐ြကသညကစၥမားကပင ရပ႐ြာလထထ Aသေပးေျပာဆျခငးမးမ႐ေပ။ ေရာယကA ပခပမႈနယေျမမား႐ ‘တရားUပေဒစးမးေရး’ ဆငရာကစၥရပမားတြင မတကြျပားသညAေျခAေနမား႐ၿပး ထ႐လြယAေျခAေနလညးျဖစသည။ Aဆပါနယေျမေဒသမား႐ စးပြားေရးလပငနးမား၏ ျပမပမားက ေစာငၾကည ႏငရန (သ႔) စညးၾကပႏငရန ပမခကခပါသည။ ဆA နးလပငနးမား၏ Aလြန Aကြ သစခတယျခငးႏင/သ႔မဟတ သတလပကြကမား၏ စြန႔ပစေျမ/ပစၥညး မားၾကာင ရပ႐ြာလထမား၏ UယာU ၿခမား၊ ျမစေခာငးမားပကစးရသညAခါ ရပ႐ြလထႏင AရပဘကAဖြ႔AစညးမားAေနႏင ရႏငသညAခတAဆက မနသမထ ထေတြ႔ႀကးပမးၾကရေလ႐သည။ ဓေလထးတမးစနစAသးျပလက ႐ၾကသညရပ႐ြာလထမားAတြကလညး Aလားတပငျဖစသည။ ေျမႏင ဌာေန တငးရငးသားAခြငAေရးမား႐ႈေထာငမ ၾကညမညဆပါက ေကA နယ၏ ေျမမတပတငသည ေျမပငဆငမႈကခြငျပထားၿပး ျမနမာAစးရ၏ေျမမတပတင သည Aသးျပခြငကေပးထားသည။ Aႀကးစား ဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးမား၊ သတႏင ဆA နးလပငနးမားAတြက AလားAလာမား႐လာသညAခါ A ပခပမႈ ေရာယကလက႐သညနယေျမမား႐ ေျမပငဆငမႈမားAတြကAာမခခကသည ရပ႐ြာလထAတြက ဝနထပဝနပးျဖစလာေစသည။

၅.၁.၅။ မတဘကAဖြ႔မား၏ လကေလာညေထြျပမမႈ ျပျပငေျပာငးလရနခကခေနဆမဝါဒမား၊ ကယျပန႔လာမႈ Aားနညးေနေသးေသာ Aရပဘကလႈပ႐ားမႈေဘာငမားႏင ဗဟခပကငမႈAားေကာငးျခငးမားသည လမႈဘဝေျပာငးလေရးAတြက ေထာကကပပးပါဝငလက႐ေနသည Aရပဘက Aဖြ႔Aစညးမားႏင ရပ႐ြာလထမားAေပၚ Aကးသကေရာကမႈႀကးမားသည။ သ႔ေသာ ျပမပမားေျပာငးလလာျခငး (ဒမကေရစAေလAထမား စတငကငသး လာၾကျခငး) သည ေနာငတြင ပမေကာငးမြနသညမဝါဒမားေျပာငးလလာေစမည ကနU းေျခလမးျဖစသညဟလညး Aျပသေဘာျဖင ႐ႈျမငႏငပါသည။ Aရပဘကလႈပ႐ားမႈေဘာငမားက ထနးထားႏငရနAတြက SRJS မတဘက မားAေနႏင ခU းကပမႈပစAမးမးျဖင ႀကးစားလက႐သည။ UပမာAားျဖင ခတဆကတြနးAားေပးရန ရည႐ြယခကတသည ရပ႐ြာလA ပစAသးသး၊ Aဖြ႔ AစညးAသးသးျဖင ပးေပါငးေဆာင႐ြကၾကျခငး၊ (တငးေဒသႀကးလႊတေတာႏင လပငနးက႑Aလက သကဆငရာဌာနမား) ႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကျခငးမား ပါဝငသည။ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈပစAမးမးတြင - လပငနးမားAတတကြ ေဆာင႐ြကျခငးAျပင ေပါငးစညးAားျဖင ခတဆကတြနးAားေပးျခငး၊ က႑စ စကားဝငးမားႏင စႀကၤ မား Aသကဝငေနရန ဆကလကထနးထားျခငး၊ မဝါဒ ျပျပငေျပာငးလေရးဆငရာ တရားဝငလပငနးစU မားAတြငး ခတဆကပါဝငျခငး ႏင Aျခားေ႐ြးခယႏငသည နညးလမးမားေပၚထြကလာေစရန တကတြနး Aားေပးျခငး/ ေစေစာျခငးမားပါဝငသည။


၅.၂။ ရငးျမစမားႏင Aဖြ႔တြငးစြမးရညမား

SRJS မတဘကAဖြ႔မားသည ၎တ႔၏U းတညနယေျမမားAတြငးၿခငမႏငေရး၊ ၎တ႔U းတညေဆာင႐ြကသညက႑Aတြငး စU ဆကမျပတထစပႏငေရး၊ Aဖြ႔ Aစညးကယတင၏ ႐ငသနႏငေရးတ႔Aတြက ဘ႑ာေရးႏင လ႔AရငးAျမစ Aကန႔Aသတမားျဖင ေဆာင႐ြကလက႐ေနၾကသည။ လမႈဘဝAေျပာငးAလ မားAတြက ခတဆကတြနးAားေပးရသညလပငနးမားတြင ဆငကလပေဆာင ရသညကစၥမား တးပြားမားျပားၿပး ခကခငးလကငငးAေရးယ တ႔ျပနရသည ကစၥမားလညး မားျပားသညသဘာဝကေတြ႔ရပါသည။ ထ႔Aတြက Aခနစမခန႔ခြ မႈႏင U းစားေပးလပငနးမားသတမတျခငးသည AလြနAေရးႀကးသည။ လမႈဘဝ AေျပာငးAလAတြက ရည႐ြယသညလပငနးမား (ႏင လပငနးက႑Aတြငး ေျပာငးလမႈမား)၊ Aဖြ႔Aစညး၏ကယပငရည႐ြယခကမား၊ လပငနးAေကာင Aထညေဖာမႈ ထေရာကေရးAတြက ပးေပါငးေဆာင႐ြကျခငးမားAၾကား ထနးညႏငရန AလြနAေရးႀကးပါသည။ သ႔မဟတပါက AရငးAျမစခနးေျခာက သညျပနာ၊ Aဖြ႔Aစညး၏႐ငသနေရးဆငရာ ျပနာမားႀကေတြ႔ရႏငသည။

၅.၂.၁။ ရငးျမစAကန႔Aသတမား SRJS မတဘကAဖြ႔မားAေနႏငလညး AရငးAျမစAကန႔Aသတမား႐သည AေျခAေနမားက ရငဆငရပါသည။ Aထးသျဖင U းတညလပငနးက႑မား Aတြငး ထပေဆာငးေဆာင႐ြကရမည ကစၥမား႐လာသညAခါတြငျဖစသည။ သာဓကတစခAေနႏင ယဇနဆA နးကမၸဏ၏ တရားစြဆျခငးကခရသည ေခာငးမြနငါးေကး႐ြာ ေဒသခမားAတြက UပေဒေရးရာAကAညပပးေပးရာ၌ ထပေဆာငးကနကစရတမား႐လာသညAခါ AခကAခမားႀကေတြ႔ခရသည။ GN ၏ သာဓကတစခမာ ငါးလပငနးက႑Aတြငး စညးၾကပထနးေကာငးမႈမား ပမေကာငးမြနလာရန၊ လပငနးA႐ြယAစားသတမတခကမားAၾကား ပဋပကၡ မားေလာခႏငရနႏင တနဖးျမႇငထတကနေဖာထတႏငရန ကစၥမားAတြက

က႑စခတဆကေဆြးေႏြးမႈမားAား ဆကလကတြနးAားေပးႏငရနAတြက AရငးAျမစAကန႔Aသတမား ႀကေတြ႔ခရသည။ SRJS မတဘကမားAားလးမ တညသညAရငးAျမစAကန႔Aသတတစခမာ လAရငးAျမစလညးျဖစသည။ မတဘကမားAားလးသည ၎တ႔၏လပငနး ထေရာကမႈAတြက ႀကးစားAားထတၾကခနတြင ေျမာကမားစြာေသာ ေဆြးေႏြး ညႏႈငးမႈမား၊ Aမးမးေသာ လပငနးစU မားႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမားAၾကား Aခနမားစြာ ျမႇပႏရလက႐သည။ AဆပါAေျခAေနတြင ၎တ႔၏ Aဖြ႔တြငး စမခန႔ခြမႈကစၥရပမားAတြကလညး စစU ေဆာင႐ြကၾကရသည။ (စမကနး လပငနးမားႏင ႐းတြငးလပငနးမားAတြက) စမခန႔ခြမႈစနစမား၊ U းေဆာငသည ပစမား၊ ဝနထမးမား၏ စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငးကစၥမား၊ လ႔AရငးAျမစစမ ခန႔ခြမႈႏင Aဖြ႔၏ AနာဂတေခါငးေဆာငလာထားခကAစAစU မားက Aဖြ႔မား AားလးAတြက AလြနAေရးႀကးပါသည။ SRJS မတဘကမားလAပသည ထပေဆာငးလပငနးမားAတြက ကနကစရတ မားAား SRJS စမကနးစမခန႔ခြမႈမားAတြငးမလညးေကာငး၊ Aဖြ႔Aသးသး၏ Aျခားေသာ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈရပဝနးမားမလညးေကာငး ႐ာေဖြၾကသည။ SRJS စမကနးစမခန႔ခြမႈAတြငး၌ မတဘကAဖြ႔မား၏ U းစားေပးလပငနးမားႏင Aေရးေပၚတ႔ျပနေဆာင႐ြကရမညကစၥမားAလက ဘတဂကလာထားခကက ျပျပငေျပာငးလခြငျပထားသည။ ထ႔Aျပင လAပပါက ‘unforeseen budget’ ႏင ‘opportunity fund’ ကသ႔ေသာ ထပေဆာငးရယႏငသည ဘတဂကAမး Aစားမားကလညး ပပးေပးထားသည။ ရည႐ြယထားသညU းတညခကမားႏင ကကညေသာလညး ႀကတငမနးဆထားျခငးမျပခသည U းစားေပးလပငနးမား ႐လာပါက Aဆပါဘတဂကမားက Aသးျပခြငေပးျခငးျဖစသည။


၅.၂.၂။ Aဖြ႔တြငးစြမးရညမား SRJS မတဘကတစဖြ႔ခငးစသည Aဖြ႔၏U းတညခကႏင ရပ႐ြာလထ ဖြ႔ၿဖးေရး ကစၥမားAတြက ယၾကညခစားခကျဖင တကကြစြာေဆာင႐ြကၾကသည လငယ မားျဖင ဖြ႔စညးထားျခငးျဖစသည။ စနစပငးကAဓကAေျချပ၍ဖြ႔စညးထားျခငး ဆသညထက လAခငးခငးAၾကားခတဆကမႈက ပ၍Aေျချပသညပစလညး ျဖစသည။ Aဖြ႔Aစညး၏ စမကနးႏင ဘ႑ာေရးစမခန႔ခြမႈပငး Aေတြ႔Aႀကမား Aရ ထားဝယAေျခစကAဖြ႔မားတြင မဝါဒႏငလပထးလပနညးဆငရာ Aေတြ႔ Aႀကမားပမ ျပညစသညကေတြ႔ရသည။ စစU ေရးဆြျခငး၊ ရနပေငြ႐ာေဖြျခငး၊ စမခန႔ခြျခငး၊ Aစရငခစာေရးျခငး၊ မတတမး ျပျခငး Aစ႐သည AရညAခငးမားႏငျပညစသည ဝနထမးမားက႐ာေဖြႏငေရး သည မတဘကAဖြ႔မားAတြက (Aထးသျဖင ဘတဂကမလေလာကသည ကာလမား၌) စနေခၚမႈတစရပျဖစသည။ ထ႔Aတြက Aဖြ႔AစညးAတြငးတြင ေလကငသငၾကားေပးရနသာျဖစၿပး - ေလကငၿပးေျမာကၿပးသည ဝနထမးမား တညၿမေရးႏငေရးကလညး ထပေဆာငးစနေခၚမႈပငျဖစသည။ SRJS စမကနးကာလAတြငး တစဖြ႔ခငးစ၏ စြမးေဆာငရညလAပခကမားက ပမနဆနးစစမႈမားျပလပၿပး Aဖြ႔Aားလး၏ ဘလAပခကမားAတြက ပးတြ သငတနးမားျပလပခၾကသည။ သ႔ေသာ တစU းခငး၏ Aေျခခကၽြမးကငမႈမား (ဘာသာစကားႏင ကြနျပတာကသ႔)၊ Aဖြ႔တြငးလပငနးဆငရာကစၥမားAတြက လAပခကမား (ဘတဂကေရးဆြျခငး၊ Aစရငခစာေရးျခငးႏင ဆကသြယ ဆကဆျခငးမား ကသ႔) သည လတစU းခငး၏ သငယေလကငမႈႏင တစU း ခငးစ၏ တာဝနယမႈမားႏင ပ၍သကဆငၿပး Aဖြ႔တစခလး၏ ပရပAတြကလညး သကဆငလက႐သည။ IUCN-NL ၏ SRJS မတဘကမားႏင လကတြ ေဆာင႐ြကခသည Aေတြ႔AႀကမားAရ မတဘကAဖြ႔မားAေနႏင ၎တ႔၏

ေမာမနးခကမား၊ ႀကးစားAားထတမႈမားႏင ရလဒမားက ဆကသြယေျပာဆ ၾကရာ၌ AစရငခစာမားAတြငး ေရးသားေဖာျပျခငးထက လခငးေတြ႔ဆေျပာဆ ရာ၌ ပ၍ တငျပႏငစြမး႐သညဟ သရသည။ Aစရငခတငျပျခငးႏငပတသကသည စြမးေဆာငရညမားတြင စမကနး၏ လပေဆာငခကမားက မညသ႔တငျပမည၊ မညသညေတြ႔႐ခကမားက ရလဒမား ျဖစသည စသည တငဆကျပႏငမႈလညးပါဝငသည။ ရဖနရခါမား၌ ေဆာင႐ြက ၿပးစးသညလပငနး (output) ႏင ရလဒAၾကား (outcome) ကြျပားမႈမ႐သည AေျခAေနမားကလညး မတဘကAဖြ႔မားAၾကားႀကေတြ႔ရသည။ ျမနမာႏငင႐ လက႐ႏငငေရးAသြငကးေျပာငးမႈAေျခAေနAတြငးတြငလညး ဆခပါလပငနး ၿပးေျမာကမႈသည (Uပမာ-ပးတြေဆြးေႏြးပြျဖစေျမာကျခငး) ၿပးစးလပငနး (သ႔) ရလဒAျဖစ ခြျခားတငျပႏငရန မတဘကAဖြ႔မားAတြကခကခမႈမားႀကေတြ႔ ရသညလညး႐သည။ ရလဒမားခးဆြတျခငး(OH) နညးလမးသည စမကနးရလဒ မားAား မတသားတငျပျခငးAတြက ဆခပါျပနာမားက AထကAေလာက ေျဖ႐ငးေစခသည။


၅.၃။ AျခားAခကAခမားႏငစနေခၚမႈမား

၅.၃.၁။ ဇာတေကာငAသးသးႏငAတ လပငနး ေဆာင႐ြကျခငး SRJS မတဘကAဖြ႔မား၏ ခတဆကတြနးAားေပးေရးလပငနးAမားစသည Aစးရပငး၊ မဒယာ၊ (ရဖနရခါမား၌ ပဂၢလကက႑) မားႏင ထေတြ႔ရသညမား၊ က႑စ ေဆြးေႏြးညႏႈငးေရးစႀကၤ မားမတဆင ပးေပါငးေဆာင႐ြကရသညမား ႀကေတြ႔ေလ႐သည။ လမႈဘဝေျပာငးလမႈမားAတြက ေဆာင႐ြကရသညကစၥ ရပမား ေAာငျမငႏငေရးAတြက Aဆပါ ပါဝငေနသAသးသးႏင (ဇာတေကာင မားႏင) ဆကဆေရးမားက ထနးသမးရနလညး Aေရးႀကးသည။ ထသ႔ထေတြ႔ ဆကဆရာ၌ (Aထးသျဖင Aစးရဌာနမားႏင ထေတြ႔ဆကဆျခငး) ၎တ႔၏ Aခနေပးမႈႏင မျဖစမေနေဆာင႐ြကရမညတြနးAားမား (Uပမာ - ဗဟAစးရ၏ လပငနးစU ျဖစျခငး သ႔မဟတ ႏငငAႀကးAကမား၏ တကတြနးAားေပးျခငး) က AရပဘကAဖြ႔AစညးမားAတြက စနေခၚမႈႀကးတစရပျဖစသည။ သာဓကတစခAရ သးပြငဆငညႏႈငးေရးAဖြ႔၏ AတြငးေရးမးAျဖစ တာဝနယ ထားသည ေထြ/A ပU းစး၏ AစညAေဝးတကေရာကႏငျခငးမားမ႐သညAခါ တငးAဆငက႑စစႀကၤ Aတြငး Aေရးယေဆာင႐ြကရမညကစၥမား ေႏာငေႏး ရသညAေျခAေနက ႀကေတြ႔ၾကရသည။ Aျခားသာဓကတစခမာ ပတဝနးကင စမခန႔ခြမႈAစAစU ေရးဆြေရးလပငနးစU Aတြငး ပါဝငခသည Aဖြ႔Aသးသး Aၾကားတြင ကယပငAခနဇယားမားညႏငေရး ခကခသညAတြက ေႏာငေႏး ခရမႈမားျဖစသည။ SRJS မတဘကမားသည တငးေဒသႀကးAစးရAဖြ႔ဝငမား၊ လႊတေတာကယစား လယမားႏင ေကာငးမြနသညဆကဆေရးကတညေဆာကထားႏငေသာလညး

ေယဘယAားျဖင Aရပဘကလႈပ႐ားမႈေဘာငက႕လာျခငးႏင Aႏငရပါတ၏ AရပဘကAဖြ႔Aစညးမားႏငဆကဆေရးကကန႔သတျခငးမားက62 ပမပးေပါငး ေဆာင႐ြကႏငေရးAတြက မားစြာစနေခၚမႈမားျဖစေစသည။ ထင႐ားသညျဖစရပ တစခမာ DDA ၏ ေ႐ြးေကာကပြဆငရာကမပနးAတြငး သဘာဝပတဝနးကငႏင သယဇာတဆငရာ ကတကဝတမားAတြက ေတြ႔ဆေမးျမနးမႈတြငပါဝငပါမညဟ Aတညျပထားေသာလညး Aမနတကယပါဝငခသည NLD Aမတေလာငး (၂) U းသာ႐ပါသည။ မဒယာႏငပးတြေဆာင႐ြကရာ၌လညး Aခနဇယားမား ကကည ရျခငးႏင လAပသညေဆာငးပါး/ကစၥရပက AခနမေဖာျပႏငေရးမားAတြက စနေခၚမႈမားစြာ ႐ခသည။

၅.၃.၂။ ကဗစ SRJS စမကနးကာလေနာကဆးႏစတြင ကဗစကးစကမႈမား ကပေရာဂါAသြင ျဖစလာသညAခါ စမကနးလပငနးမားAေပၚမားစြာ Aကးသကေရာကမႈမား ႐ခသည။ ကဗစထနးခပမႈဆငရာ ကနU းကန႔သတခကမားက ၂ဝ၂ဝ-ခႏစ မတ လAတြငးမ စတငခၿပး SRJS မတဘကAဖြ႔မား၏ AစAစU မား၊ လပငနးမား Aားလးက ေ႐ြ႕ဆငးရျခငး/ပယဖကရျခငးမား ျပလပခရသည။ စမကနးစမခန႔ခြ မႈပငးAရ ဘတဂကမားျပငဆငရျခငး၊ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားက A ြနလငး ပစမားျဖင ေျပာငးလရျခငးမားျဖင လကေလာညေထြေဆာင႐ြကခၾကသည။ IUCN-NL Aေနႏငလညး စမကနးကာလက ၄-လ ထပမတးျမႇငေပးခၿပး SRJS မတဘကမား ကဗစAေျခAေနAတြငး လကေလာညေထြတ႔ျပနေဆာင႐ြက ႏငမည ထပေဆာငးဘတဂကမားက ျပငဆငခြငျပေပးခသည။63


၆။ နဂးႏင

ဆကလကေဆာင႐ြကရနမား

ပ-၃၈။ ထားဝယၿမ ႕Aနး ျပငဆငေနဆလမးပငးတစေနရာကေတြ႔ရစU ။ ဓါတပ - ေဇာထက


၆.၁။ နဂး

တနသၤာရတငးေဒသႀကးAတြငး ဌာေနတငးရငးသားရပ႐ြာလထမားတြင လထ AေျချပAဖြ႔မား၊ လငယေခါငးေဆာငမား ေပၚထြကလာေနၿပျဖစသည။ ဌာေန Aသပညာႏင ထးတမးစU လာAေလAထမားက မတဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ နညးပညာAကAညမားျဖင ပမAားေကာငးလာေစၿပျဖစသည။ ဤနညးျဖငပင ဌာေနတငးရငးသား AခြငAေရးမားႏင သဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေစာင ေ႐ာကေရးAတြငး ၎တ႔၏Aခနးက႑မားAား ကာကြယျမႇငတငေနျခငးပင ျဖစသည။ ရပ႐ြာလထမားAားေကာငးလာျခငးျဖင ပမကယျပန႔သည လမႈဘဝ AေျပာငးAလမားႏင မဝါဒAေျပာငးAလမားAတြက ခတဆကတြနးAားေပး ႏငမည AငAားမားျဖစထြနးေစလက႐သည။ SRJS စမကနးကာလAတြငး မတဘကAဖြ႔မားသည က႑စစကားဝငးမား၊ မတဖြ႔ေဆာင႐ြကမႈမားက စတငချခငးမား႐သကသ႔၊ ႐ႏငၿပးသား စႀကၤ မားAား ဆကလကထနးသမးတြနးAားေပးျခငးမားျပလပခၾကၿပး Aထးသျဖင ဆA နး၊ သတ၊ သစေတာ၊ သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးမားႏင ဖြ႔ၿဖးေရးက႑မား Aတြက ပးေပါငးေဆာင႐ြကခၾကသည။ မားစြာေသာ ရလဒမား၊ ေAာငျမငမႈမား ျဖစထြနးခသကသ႔ Aဆပါရလဒမား တညၿမႏငေရးႏင ဆငပြားတြနးAားေပး ႏငေရးမားAတြကလညး လAပေနဆျဖစသည။ ဆလသညမာ SRJS စမကနး ရလဒမား (သ႔) မတဘကAဖြ႔မား၏ ႀကးစားAားထတမႈမားသည ဤမႏင နတ တသြားျခငးမဟတပါ။ ျမနမာမတဘကAဖြ႔မားAတြက SRJS သည တကလမး ခၿပးAဆငတစဆငျဖစသကသ႔ လမႈဘဝAေျပာငးAလမားAတြက၊ Aဖြ႔၏ ပမ AားေကာငးလာေရးAတြက ဆကလကေဆာင႐ြကသြားၾကမညသာျဖစသည။ မတဘကAဖြ႔မား၏ ေမာမနးခကလမးခရးAတြငး လAပသည နညးလမးမား၊ ကၽြမးကငမႈမားႏင Aေတြ႔AႀကမားAတြက AေထာကAကမားရ႐ခသည Aျပင ယေန႔AခနAထ ခးဆြတရ႐သည ရလဒမား၊ သးသပခကမားကလညး

ျပလပႏငခၿပးျဖစသည။ ဆကလက၍ ခတဆကတြနးAားေပးေဆာင႐ြကရမည လပငနးမားAတြက AစးရသကတမးAသစ (၂ဝ၂၁~၂ဝ၂၅ ခႏစ) က U းတည ရည႐ြယ၍ မဟာဗဟာမားေရးဆြေဆာင႐ြကႏငမညျဖစသည။ AစးရသကတမးAသစAတြက Aႏငရပါတမာလညး NLD ပငျဖစရာ ႐ႏငၿပး ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈမားႏင ေဆြးေႏြးမႈလပငနးစU မားAား ဆကလက၍ ထနးသမးသြားႏငရန AေကာငးဆးAေျခAေနျဖစသည။ Aျခားတစဖကတြင Aရပဘကလႈပ႐ားမႈေဘာင ကယျပန႔လာေရး၊ Aစးရ၏ AရပဘကAဖြ႔Aစညး မားႏငပးေပါငးမႈဆငရာသေဘာထားမား ပမေကာငးမြနမႈ႐လာေရး၊ သစေတာ/ သယဇာတထနးသမးေရးႏင ဌာေနတငးရငးသားAေရးကစၥမားAတြက ကတ ကဝတျပႏငမည Aစးရပငးမ ျပမေဆာင႐ြကသမား ေပၚထြကလာေရးတ႔သည ပမခကခဆAေျခAေနလညး ျဖစေနႏငသည။ သ႔ျဖစရာ Aစးရသကတမးသစ Aတြငး ေဆာင႐ြကၾကမည ခတဆကတြနးAားေပးေရးလပငနးမားသည ၂ဝ၂၅ -Aေထြေထြေ႐ြးေကာကပြက U းတညသညလပငနးမားျဖစပါက ထေရာကမည မဟာဗဟာတစရပလညး ျဖစႏငပါသည။

Aထကပါသးသပခကမားသည NLD Aစးရႏင ခတဆကမႈ ဆငရာမားAေပၚတြင Aေျခခချခငးျဖစၿပး ၂ဝ၂၁-ခႏစ၊ ေဖေဖာဝါရလ (၁)ရကေန႔ စစတပ၏Aာဏာသမးမႈ မတငမ

Aထသာျဖစသည။


၆.၂။ ဆကလကေဆာင႐ြကရနမား

၆.၂.၁။ ရလဒမားAား ေရ႐ညတညတေစျခငး ရပ႐ြာလထမားAားေကာငးေရးႏင လငယေခါငးေဆာငမား၏စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငးမားသည လမႈေျပာငးလမႈမားက AမနတကယျဖစေစသညAျပင ရလဒမားေရ႐ညတညတေရးAတြကလညး လAပသညျဖစရာ Aဆပါလပငနး မားကဆကလကေဆာင႐ြကသငသည။ ရပ႐ြာလထမား၏တ႔ျပနႏငစြမးAတြက ျဖညဆညးေပးျခငး၊ ျမႇငတငေဆာင႐ြကေပးျခငးမားသည ဗဟသတေဝမ႐ထက Aမနတကယေဆာင႐ြကႏငသညAထ ပပးသငသည။ တၿပငတညးတြင ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မားသည ေကာငးမြနစြာလညပတႏငသည Aျပင ကယတငရပတညႏငစြမး႐ရမညျဖစသည။ သတက႑၊ AစAဖြ႔ပင သစေတာမားႏင ရပ႐ြာဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာရပ႐ြာAစAဖြ႔မားမာ လက႐တြင ဆငရာ လပငနးမားက လညပတႏငေနၿပျဖစသည။ MMGs၊ သစေတာAသးျပသမား Aသငးႏင AစAဖြ႔ပငသစေတာထနးသမးေရးAဖြ႔မားကသ႔ ၎တ႔၏လပငနး ေဆာင႐ြကမႈမားAတြက ခရးသြားလာစရတမားAသးျပရသညAဖြ႔မားAတြက ကယတငရပတညႏငစြမး႐ေရးAတြကလညး ႀကးပမးသငသည။ ရပ႐ြာAေျချပ Aဖြ႔မားက ပပးေပးသည ကၽြမးကငမႈသငတနးမား (Uပမာ - ဝငေငြရလပငနး Aတြက ေပးသညသငတနး) သည Aဖြ႔၏လပငနးမားAား ဆကလကပပးႏင ေရးAတြက AေထာကAကျဖစေသာလညး Aဆပါလပငနးေ႐ြးခယမႈမားသည Aဖြ႔မား၏ ေ႐ြးခယမႈျဖစရနလသညAျပင Aဖြ႔ဝငမားAေပၚ၌ ထပေဆာငး ဖAားမားမျဖစေစသငပါ။ ရပ႐ြာAေျချပAဖြ႔မားAေနႏင ၎တ႔၏ လႈပ႐ားမႈAဟနႏင တကကြမႈမားက ထနးထားႏငမည လပငနးဆနးသစမႈမား လAပသည။ ဤနညးျဖင ရပ႐ြာ၏ ဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာျပနာမား၊ AခြငAေရးဆငရာကစၥရပမားAတြက ေတာငးဆ ရာ၌ ပမထေရာကသညနညးလမးမား၊ ခU းကပမႈမား ျဖစထြနးေစသညAျပင

Aဖြ႔ဝငမား၏ စတAားထကသနမႈကထနးထားႏငၿပး ရပ႐ြာလထ၏ ယၾကည Aားကးမႈမားက ရ႐ေစမညျဖစသည။ ရပ႐ြာAဖြ႔AတြငးU းေဆာငမႈက႑မား၌ Aမးသမးမားႏင လငယမားပါဝငမႈ သညလညးAလြနAေရးႀကးပါသည။ တကကြ၍ ရရငေသာဆးျဖတခကမားျဖင ေပၚထြကလာသညAဖြ႔မားတြင လငယAမားစ (သ႔) လငယU းေဆာငမႈ ပါဝင လက႐သညက SRJS မတဘကမား၏ AဝနးAဝငးAတြငး ေတြ႔႐ႏငသည။ SRJS မတဘကမား၏ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားAတြငး ဂနဒါAေရးႏင Aမး သမးU းေဆာငမႈမားAား ပမAေလးထားလက႐သညကေတြ႔ရသည။ SRJS မတဘကAဖြ႔မားAတြငးမ ဆးျဖတခကခမႈလပငနးမား၌လညး Aမးသမးမား ႏင လငယမား၏Aခနးက႑မားက ဆကလကျမႇငတငသြားရန လAပပါသည။

၆.၂.၂။ ေ႐႕ဆကခတကျခငး SRJS မတဘကမားသည က႑စေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈဆငရာစႀကၤ မား၊ ေစာငၾကည ေရးယႏရားမားႏင ပတသက၍ ႐ငးလငးသည လာထားခကမား (milestones) ခမတထားရနလသည။ သ႔မသာ ရပ႐ြာလထAပါAဝင ပါဝငပတသကေနသ မား၏ AဆပါယႏရားမားAေပၚ ယၾကညမႈက ထနးထားႏငမညျဖစၿပး ထေရာက ေAာငျမငႏငမညျဖစသည။ ခတဆကတြနးAားေပးသညခU းကပမႈမားက Aစးရပငးမေဆာင႐ြကသမား၏ ယၾကညမႈႏင လထAေပၚတာဝနခမႈမားက ေထာကကလႈ႔ေဆာေပးသညပစမား ျဖစသငသည။ AစးရပငးAေနႏင AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ Aခနးက႑က AသAမတျပလာၾကၿပး ႐ႈျမငပမားေျပာငးလလာၾကၿပျဖစေသာလညး Aဆပါ ေျပာငးလမႈမားသည မဆႏၵနယမားAေပၚ တာဝနချခငးမးထက ဗဟAစးရ၏


လႊမးမးမႈ၌သာ မတညေနဆျဖစသည။ AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၏ တာဝနAရ Aဆပါ ဒမကေရစစႏႈနးမားက ခနညေပးရနလညးလAပသည။ တငးAတြငးလမႈဘဝေျပာငးလေရးလႈပ႐ားမႈမား၊ လပငနးမားသည Aမးသား Aဆင (ႏငငAဆင)ႏင ႏငငတကာ လႈပ႐ားမႈမားႏင ဗဟာေျမာကခတဆက ရနလသည။ ထသ႔ခတဆကျခငးျဖင ႀကးစားAားထတမႈမား၏ထထညက ပမ တးျမႇငႏငၿပး AနာဂတကာလAတြက ပးေပါငးေဆာင႐ြကႏငရန AခြငAလမး မား၊ AရငးAျမစ႐ာေဖြႏငျခငးမားႏင ခတဆကတြနးAားေပးလက႐သည လပငနးက႑Aတြငး AသAမတျပခရမႈမား ပမတးပြားႏငမညျဖစသည။ SRJS စမကနးေဘာငAတြငး သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးဆငရာ Aဖြ႔ မားAား U းတညထားသည လာထားခကမားပါဝငေသာလညး မတဘကAဖြ႔ မား၏ ခတဆကတြနးAားေပးသညလပငနးမားသည Aလ႐ငAဖြ႔မားႏင ႏငင တကာAဖြ႔Aစညးမားက U းတညေဆာင႐ြကျခငးမားမပါဝငခပါ။ Aဆျပ Aမး သားUယာU စမကနးႏင R2R စမကနးဆငရာ လထလႈပ႐ားမႈမား၌ Aစးရပငးႏင ႏငငတကာAဖြ႔AစညးမားAား U းတညတြနးAားေပးချခငး ျဖစသကသ႔ပင Aလ႐ငမား၊ ႏငငတကာရပဝနးမားက တြနးAားေပးမည လာထားခကမား ပမ ထား႐သငသည။

၆.၂.၃။ ေျပာငးလေနသညရပဝနးAလက ျပျပငေျပာငးလျခငး စU ဆကမျပတေျပာငးလလက႐သည ပတဝနးကင၊ Aဖြ႔တြငးစမခန႔ခြမႈ၊ Aဖြ႔ ျပငပဆကဆေရးႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကေရး၊ ထေရာကမႈ႐ေသာ ခတဆက တြနးAားေပးေရး စသည AေျခAေနမားAတြက AရပဘကAဖြ႔မား၏ လကေလာညေထြျဖစမႈသည Aဓကကပါသည။ AစးရသကတမးAသစ၏ ၅-ႏစတာကာလAတြငး ခတဆကတြနးAားေပးရန ခU းကပမႈမား၊ ဗဟာမားက ျပငဆငႏငမည Aခနကာလျဖစျခငးကလညး SRJS မတဘကAဖြ႔မားAတြက AခြငAလမးပငျဖစသည။ ျမနမာဒမကေရစAသြငကးေျပာငးဆ ကနU းကာလ၌

စစA ပခပေရးကာလမားမ နစနာခရမႈမား၊ နာကညးခရမႈမား ကန႐ေနဆ ျဖစသညAျပင စးပြားေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးတြနးAားမား၏ စနေခၚမႈမားကလညး ႀကေတြ႔ေနရၿပျဖစသည။ စမကနးမားစစU ေရးဆြ AေကာငAထညေဖာျခငး (သ႔) Aဓပၸါယျပညဝၿပး လထပါဝငမႈ႐သည ဆးျဖတခြငမားAား ကာကြယ ျမႇငတငရာ၌ Aဆပါ AခငးAကငးမားက ထညသြငးစU းစားရနလAပသည။ နယေျမျဖန႔ကကမႈAေတြ႔Aႀက၊ ခတဆကတြနးAားေပးေနသည လပငနးက႑ Aတြငး ကၽြမးကငမႈ၊ ေပါငးစညးထားသည လပငနးမား၊ ခငမာသည စမခန႔ခြမႈ၊ AေမာAျမင႐သည U းတညခကႏင ႐ငးလငးသည လမးၫႊနခကမားသည AရပဘကAဖြ႔AစညးမားAတြက မ႐မျဖစလAပသညAခကမားျဖစသည။ ထ႔Aျပင သတငးနညးပညာေခတတြင A ငတနညးပညာမားက ထေရာကစြာ Aသးခႏငျခငးသညလညး Aားသာခကပငျဖစသည။ တယလကြနးလပငနး က႑ဆငရာ ေျဖေလာမႈမားျပလပၿပးေနာကပငး (လြနခသည ဆယစႏစ Aတြငး) ျမနမာႏငငတြင AငတာနကAသးျပမႈ၊ ဆကစပသည ဆကသြယ ဆကဆေရးလမးေၾကာငးAသးျပမႈမား ျမႇငတကလာခသည။ စကပစၥညးမား (ဂပAကစကရယာမား၊ ကြနျပတာမား၊ ႐ပသစကမားႏင ဒ႐နးမား ကသ႔)၊ A လကထေရနစစနစမား (A ြနလငးဘဏစနစ၊ A ြနလငးဆကသြယေရး၊ A ြနလငးမAစရငခတငျပျခငးစနစမားကသ႔)၊ AခကAလကစမခန႔ခြမႈစနစမား (ေျမပေရးဆြထနးသမးျခငး၊ AခကAလကေကာကယျခငးႏင ဆနးစစျခငးမား ကသ႔) တးတကလာၿပျဖစသည။ (SRJS မတဘကမားAပါAဝင) မားစြာေသာ AရပဘကAဖြ႔AစညးမားAေနႏင နညးပညာAားသာခကမားမ AစတAပငး Aနညးငယကသာ Aသးျပလက႐ေနေသးသည။ Aနာဂတစမကနးပစမား၊ လပငနးမားAတြငး ထေရာက၍ လၿခေသာ AခကAလကစမခန႔ခြမႈစနစမား၊ ဆကသြယဆကဆေရးနညးလမးမားAပါAဝင နညးပညာAားသာခကမားက ထညသြငးစU းစားသငသည။ လကေလာညေထြျဖစမႈသည Aဖြ႔၏ ႐ငသနရပတညေရးAတြကလညး Aလြန Aေရးႀကးပါသည။ တငးAတြငး ခတဆကတြနးAားေပးေရးAေတြ႔Aႀကမား တးပြားလာျခငးသည တနဖးတစချဖစလာသကသ႔ Aဖြ႔တစဖြ႔ခငး (သ႔မဟတ ေခါငးေဆာငတစU း) Aေပၚတြင မားေျမာငလေသာ တာဝနမားကေရာကလာ


တတပါသည။ ေကာငမြနေသာႀကတငစစU မႈမားႏင ထေရာကေသာ စမခန႔ခြမႈ မ႐ပါက (Aခန၊ ဘ႑ာ၊ လ) AရငးAျမစမား ခမးေျခာကကနဆးလြယမည ျဖစသည။ ႐ငးလငးျပတသားေသာ ႐ႈျမငခကမား/လမးၫႊနခကမား၊ U းစားေပး လပငနးမား၊ လပငနးတာဝနခြေဝမႈမား၊ Aဖြ႔တြငးေလကငသငၾကားမႈမား၊ ဆကခသ (ေခါငးေဆာငAသစ) စစU ေမြးထတျခငးမားျဖင ထေရာကစြာ စမ ခန႔ခြႏငမညျဖစသည။ စU ဆကမျပတေျပာငးလေနသည လမႈ-ႏငငေရးရပဝနး Aတြငး AလငAျမန ျပနလညတ႔ျပနႏငျခငး၊ AရငးAျမစမား၏ (ဘ႑ာေရး၊ နညးပညာ စသျဖင) ရငးျမစမားက ျဖန႔ကကထားျခငး၊ ပြငလငးစြာဆကသြယ ဆကဆျခငးမားက Aားသာခကမားျဖစလာႏငပါသည။ ပြငလငးစြာဆကသြယ ဆကဆေရးတြင Aဖြ႔၏ေမာမနးခကမား၊ ေဆာင႐ြကခကမားAား Aဖြ႔တြငး၌ သာမက ျပငပဆကဆေရးမားAတြက ထေရာကစြာျပငဆငေဆာင႐ြကရန လAပပါသည။

ပ-၃၉။ ေ႐ြ႕ေျပာငးေတာငယာAတြငး စပါးႀကေနသညAမးတစU း။ ဓါတပ - SY


ပ-၄ဝ။ တနသၤာရတငးAတြငးမ သတလပကြကတစေနရာ။ ဓါတပ - DDA


ေနာကဆကတြမား

ပ-၄၁။ ၂ဝ၁၉-ခႏစေဖေဖာဝါရလAတြငး ထနေခာငးေကး႐ြာသ႔ ကြငးဆငးခရးစU ျပလပခသည IUCN-NL ႏင SRJS ျမနမာ မတဘက Aဖြ႔မား။ ဓါတပ - GN


ေနာကဆကတြ-၁။ မတဘကAဖြ႔မားAေၾကာငး Green Network Mergui Archipelago ၂၀၁၂-ခႏစ ႏ၀ငဘာလတြင Green Network Mergui Archipelago Aဖြ႔သည EITI (Extractive Industries Transparency Initiative) က Aေၾကာငးျပျပး AကးAျမတမယေသာ ေကးလကလထAေျချပလႈပရားသမားနငစတငဖြ႔စညး ခ႔ၿပး လကရဒါ႐ကတာတာ၀နထမးေဆာငေနသည U းပAငမ U းေဆာငလက ႐သည။ ၎AသငးAဖြ႔မထေထာငမ ၂၀၁၂-ဇြနလ၌ IFI Watch Myanmar64 ၏ Aဖြ႔ဝငျဖစျပး IFI Watch (Kyun Su) တာဝနခAျဖစ ေဆာငရြကၿပး ကြနးစ ျမ႕နယAေျခစက ေဒသခေစတနာဝနထမးAျဖစ လထဗဟျပစမကနး ေလလာ ေစာငၾကညသးသပျခငး၊ Aၾကျပျခငးမား ျပလပေဆာငရြကခပါသည။ ၂၀၁၇ ခႏစမစတင၍ IUCN-NL ႏင ဆကလက၍ လကတြလပေဆာငခ႔ပါသည။ သဘာ၀ပတ၀နးကင၊ လမႈပတ၀နးကငဆငရာကစၥရပမား ေဆာငရြကရာတြင Uပေဒေရးရာ၊ ဌာေနတငးရငးသားမားေရးရာႏင သဘာ၀သယဇာတေရးရာ မားက ေဒသတြငး ေရရညဖြ႕ၿဖးတးတကေရးAတြက Uပေဒ၊ လပထးလပနညး မားႏငAည ရပရြာAေျချပAဖြ႕Aစညးမား၊ ေဒသAေရးေဆာငရြကေနေသာ AရပဖကAဖြ႕Aစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြက၍ ေဒသAေရးကစၥရပမားက AတတကြခတဆကေဆာငရြကရနAတြက SRJS AစAစU တြင လကတြပါ၀င ရျခငးျဖစပါသည။ ရညမနးခကပနးတင လသားမားႏငတကြ ဇဝမးစမးကြ စေသာ မးႏြယစ႐ငသနေနသည ေဂဟစနစ မားေရ႐ညဖြ႔ၿဖးတးတက၍ Aစမးေရာငစးပြားေရးစနစ ျဖစထြနးေစမည သဘာဝ ပတဝနးကင၊ လမႈပတဝနးကငျဖစလာေရး။ Aေျခခရည႐ြယခကမား (က) သဘာဝ ပတဝနးကငနင သယဇာတမား မပကသU းသည Aစမးေရာင

လမႈစးပြားေရးဖြ႔ျဖးတးတကရန၊ တာဝနနငရပငခြငညတညမခစားႏငေရး

Aသပညာေပးျခငး၊ ေလကငသငၾကားျခငး၊ စညး႐းျခငးစမျခငးမား ေဆာငရြကရန။

(ခ) ကမးရးတနးေဒသ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးAတြက Aေျခခလထစားဝတေနေရး AလပAကင AခြငAလမးရေရး ၾကးပမးေဆာငရြကရန။

(ဂ) AရငးAျမစမားေရရညဖြ႔ၿဖးတတကေရးနင တနဖးျမငကနမား ထတလပ ေရးတ႔Aတြက ေဆာငရြကလကရေသာ ျပညတြငးျပညပ INGOs, NGOs, CSOs မားနငခတဆကျပး ေဒသတြငး စးပြားေရး၊ လမႈေရး ျမႇငတငလာ ေစေရး ေဆာငရြကရန ။

SRJS AစAစU Aေနျဖငေဆာငရြကခ႔သည လပငနးမား v သစေတာသယဇာတမား (ဒေရေတာ၊ ေတာငေပၚေရေ၀ေရလေတာ)၊ ေရ

သယဇာယတမားႏင သဘာ၀သယဇာတမားက ေရရညတညတႏငေရးႏင ထတယသးစြႏငေရးAတြက ေဒသခရပရြာလထမားAား AသငးAဖြ႕မား ထေထာငေပးျခငး၊ AသပညာေပးAျမငဖြငေဆြးႏြးပြမားျပလပျခငး၊ ပမန AစညးAေ၀းမားျပလပျခငးႏငသငတနးမားျပလပေပးျခငး။ (Uပမာ - ေဒသခ AစAဖြ႕ပငသစေတာAသငး၊ သစေတာAသးျပသမား Aသငး၊ ေရလပသားမတဖကAဖြ႕၊ သတမငးေစာငၾကညေရးAဖြ႕)

v ထနးသမးကာကြယထားေသာ ဒေရေတာမားAတြငး ပးပငချခငးႏင Aပငစကျခငး (ကြကလပျဖညစကပးျခငး၊ Aစားထးစကပးျခငး) ႏင ေစာငၾကညကငးလညျခငး။

v တငးေဒသႀကးလႊတေတာ၊ ျပညသလႊတေတာ၊ Aမးသားလႊတေတာမ ကယစားလယမားနင ေဒသခလထမား ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပ ေပးျခငး။


ၿမတေ႐႕ေနမားကြနရက (Myeik Lawyers Network)ၿမတေရ႕ေနမားကြနရကက ၂၀၁၃-ခႏစတြင ေရ႕ေန(၇)U းျဖင စတငဖြ႔စညးခ ပါသည။ ေဒသAတြငး မတရားေျမသမးခရသည ျပနာမား၊ Aမးသမး၊ ကေလးသငယAခြငAေရးဆငရာျပနာမား စသညတ႔က UပေဒေၾကာငးAရ Aၾကေပးျခငး၊ AကAညေပးျခငးမားAျပင လAပပါက Aမႈလကပါကည ေဆာငရြကေပးလကရပါသည။ (MSPP,ASIA WORLD, MAC, SURISUBAN) ကမၸဏမားမ မတရား ေျမယာသမးယျခငးမားတြင ၿမတေရ႕ေနမားကြနရကဖြ႔ဝင ေရ႕ေနမားမ UပေဒေၾကာငးAရ ကညလကပါေဆာငရြကခပါသည။၂၀၁၆-ခႏစတြင ျမနမာႏငငေရ႕ေနမားကြနရကႏင စတငခတဆက ပးေပါငးလပေဆာင ခပါသည။ ၂၀၁၇-ခႏစ မတလတြင ျမနမာႏငငေရ႕ေနမားကြနရက၏ တနသၤာရ တငးကယစားျပေသာရးAေနျဖင ၿမတရးခြAား ၿမတေရ႕ေနမားကြနရကမ ဖြငလစႏငခပါသည။ ယခAခါ ၿမတေရ႕ေနမားကြနရကတြင တနသၤာရတငး စတဝငတစားပးေပါငးပါဝငလာၾကသည ေ႐႕ေနAဖြ႔ဝငေပါငး(၃၀)ေကာ ရလာၿပ ျဖစပါသည။ ၿမတေရ႕ေနမားကြနရက၏ ေမာမနးခကမား

v တရားUပေဒစးမးသည ေဒသတစချဖစေပၚလာေစရန။ v စစမနေသာတရားစရငေရးစနစ ေပၚေပါကလာေစရန။ v UပေဒႏငAညAခြငAေရးမား AျပညAဝရေစရန။ v တငးရငးသားေဒသခလ႔AခြငAေရးက ကာကြယႁမငတငေပးရန။ v သဘာဝပတဝနးကငထခကပကစးေနမႈမားAား UပေဒAရ

AကာAကြယေပးရန။ ၿမတေရ႕ေနမားကြနရက၏ လပရားမမား ေဒသAတြငး ေျမယာUပေဒ၊ ကေလးUပေဒ၊ AမးသမးAခြငAေရးUပေဒ၊ ႏငငသားမား၏ AခြငAေရးႏင တာဝနမား စသည UပေဒေရးရာကစၥရပမားAား ျပညသလထမား ပမသရနားလညေစရနAတြက UပေဒAသပညာေပးျခငးမား လပေဆာငလကရပါသည။ ေဒသတြငးUပေဒAေထာကAကျပသမား ေပၚထြက လာရနAတြက UပေဒAေထာကAကျပသငတနး (၁၆)ႀကမျပလပခ႔ၿပး

သငတနးသားမားAားျပနလညစစညးကာ UပေဒAေထာကAကျပသမား ဖရမ Aား ျပလပကငးပခပါသည။ ထဖရမမတစဆင ေဒသAလက U းေဆာင ခတဆကေဆာငရြကမည UပေဒAေထာကAကျပသမားAား ေရြးခယခ႔ၿပး ယခAခနAထ ေဒသတြငးျပနာမားတြင UပေဒေၾကာငးAရ ခတဆကကည ေဆာငရြကလကရပါသည။ ေဒသAတြငးရ ေရ႕ေနမားAား စြမးရညျမင သငတနးမား၊ ဆရာျဖစသငတနးမားႏင Uပေဒျပနလညသးသပျခငး Aလပရ ေဆြးေႏြးပြမားတြင ျမနမာႏငငေရ႕ေနမားကြနရက စေသာ ျမနမာႏငငAတြငးရ UပေဒပညာရငမားAား ေခၚယ၍ သငၾကားပ႔ခေစျခငးမား ေဆြးေႏြးျခငးမား ေဆာငရြကခပါသည။ ၿမတေရ႕ေနမားကြနရကAဖြ႔ဝငေရ႕ေနမားမ မတရား ခရေသာAမမားတြင AမႈၿပးဆးသညAထ Aခမ႔ေရ႕ေနလကေပးျခငး၊ Uပေဒ ေၾကာငးAရ ေဆြးေႏြးAၾကျပျခငးမား ျပလပေဆာငရြကေပးလကရပါသည။ ေဒသတြငးAရပဖကAဖြ႔Aစညးမားႏင ပးေပါငး၍လညး သဘာဝပတဝနးကင ဆငရာကစၥရပမားတြင UပေဒAရAၾကေပးျခငးမား၊ ေျမျပငကြငးဆငးစစေဆး ေပးျခငး၊ ရပရြာမားတြင သဘာဝပတဝနးကငဆငရာUပေဒမား ေဆြးေႏြးျခငး သငတနးေပးျခငးမား ျပလပေဆာငရြကလကရပါသည။ ၿမတေရ႕ေနမားကြနယက၏ ေAာငျမငမမား v ေခာငးမြန(၅)ေကးရြာတြင ရြာသားမားAား ယဇနဆA နးကမၸဏမ တရားစြ

ဆမတြင ရြာသားမားဖကမAမလကပါေဆာငရြကေပးခၿပး AမႈAႏငရျခငး v Surisuban ကမၸဏ၏တရားစြဆမမားတြငလညး ႐ြာသားမား ေျမယာ

ျပနလညရရေစရန ေဆာငရြကေပးႏငခ႔ျခငး။ v MSPP, Asia ကမၸဏမားမ ရြာသရြာသားမား၏ ေျမယာAတြငး လပကငခြင

ေလာကထားမတြင နစနာသရြာသားမားAတြက UပေဒAၾကဉာဏမား ေပးျခငး၊ AစးရAား Advocacy လပျခငးမားေဆာငရြကေပးႏငခ႔။

v သကငယမဒနးမမားႏင AမးသမးAမမားတြငလညး နစနာသမားဖကမ ေန၍ Aခမ႔Aမႈလကပါေဆာငရြကကာ ရာႏနးျပည ေAာငျမငမႈမားရရျခငး


ေတာငပငးလငယဖြ႔ၿဖးေရးAဖြ႔ ကၽြႏပတ႔၏ ပနးတင v သဘာဝပတဝနးကငသာယာဖြ႔ၿဖးေရးႏင ေကးလကလထဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာ

လကေတြ႔AစAမမားက ေဖာထတ ေရးဆြ AေကာငAထညေဖာၾကမည လငယမား၏ ေတြးေခၚေျမႇာျမငမႈႏငစြမးေဆာငရည ျမႇငမားေစရန။

ကၽြႏပတ႔၏ယၾကညခကလမးစU v လငယမားသည မမတ႔၌ရေသာAရငးAျမစမား၊ Aျခားရ႐ႏငေသာ Aရငး

Aျမစ/AငAားမားျဖင ေဒသAတြငး ႀကေတြ႔ရသည AခကAခ/ျပနာ မားက ေဒသချပညသမားႏငAတပးေပါငး၍ ေရရညတညတခငၿမေသာ ေဒသဖြ႔ၿဖးေရးကရရေစရန။

ကြၽနပတ႔U းတညေဆာင႐ြကသညလပငနးမား v ဌာနတငးရငးသားမား၊ ေကးလကလထမားသည စနစတကစစညးမႈျဖင

၎တ႔၏ဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးမားတြင ပါဝငေဆာင႐ြကလာေစျခငး v ဌာေနတငးရငးသားမား၏ စြမးေဆာငရညျမငမားလာေစျခငးႏင ရပ႐ြာဖြ႔ၿဖး

ေရးလပငနးမားတြင Aဓကေနရာမ ပါဝငေစျခငး v သဘာဝAရငးAျမစမား ေရရညတညတေရးႏင ေကာငးမြနေသာစမခန႔ခြ

ျခငးစနစမားAတြငး ဌာေနတငးရငးသားမားကယတင စနစတကလပကင ေဆာင႐ြကျခငး

v ဌာေနတငးရငးသားမား၏ ဆးရႈးသြားေသာ AခြငAေရးမားAတြက ျပနလညကစားမႈရ႐ေစျခငး၊ ရးရာဓေလႏင ယU ေကးမႈAစU Aလာမားက ကာကြယထနးသမးေပးသည ဖြ႔ၿဖးေရးက႑တြင ပါဝငေဆာင႐ြကေစျခငး

ကြၽနပတ႔၏ ဌာေနတငးရငးသားမားဆငရာ ကတကဝတ တနသၤာရတငးေဒသႀကးAတြငး ေကာကမးေသြးစက႐မား တညေဆာကျခငး၊ လမးမားေဖာကလပျပျပငျခငး၊ သတမငးတးေဖာျခငး၊ နငငျခားရငးႏးျမပႏမႈမား တးျမႇငျခငး၊ ဆA နးAပါAဝင သစေတာAေျပာင႐ငးစနစမားျဖင စကမႈသးႏ မားAား တြနးAားေပးျခငး၊ AဆျပAမးသား UယာU ထေထာငျခငးကသ႔ေသာ လထပးေပါငးပါဝငမႈမ႐သညထနးသမးေရးလပငနးမားက ၂ဝ၁၂ခႏစေနာကပငး ကာလတြငတရစပႀကေတြ႔လာရပါသည။ ၎စမကနးမားသည ဖြ႔ၿဖးတးတက ေရးေခါငးစU မားက ကငစြAသးျပလက႐ေသာလညး Aမနတကယတြင သစေတာႏငသဘာဝပတဝနးကငမားက ပကစးျပနးတးေစျခငး၊ ဌာေနတငးရငး သားAခြငAေရးမားခးေဖာကခရျခငးႏင ေဒသေနတငးရငးသားမား၏ ႐းရာ ဓေလမားတည႐မႈ/ကငသးမႈမားAား ၿခမးေျခာကေနလက႐သည။ ေဒသခဌာေနတငးရငးသားမားသည သဘာဝပတဝနးကငႏင သယဇာတAရငး Aျမစမားက ၎တ႔ကယတင ရးရာAစU AလာAရ စမခန႔ခြလကရသည။ ေတာငပငးလငယဖြ႔ၿဖးေရးAဖြ႔ (Southern Youth Development Organiza-tion) သည ေကး႐ြာလထAဖြ႔ၿဖးေရး၊ ဌာေနတငးရငးသား AခြငAေရးမား ကာကြယမႈျမႇငတငေရး၊ လငယမား၏AရညAေသြးျမႇငတငမႈက႑Aတြက ေဒသေနတငးရငးသားမားႏင ပးေပါငးလပေဆာငေရးမားက ေဆာင႐ြကလက ႐သည။


Tenasserim River and Indigenous Peoples’ Network TRIP NET သည တနသၤာရတငးေဒသႀကးAတြငး႐ သစေတာမားက Aမျပ ေနထငလက႐ၾကသည ကရငဌာေနတငးရငးသားမား၏ သစေတာႏင သယ ဇာတစမခန႔ခြမႈစနစမားAား မတတမးျပျခငး၊ တရားဝငျဖစေစျခငး၊ ၎တ႔၏ AခြငAေရးမားAား ကာကြယျမႇငတငျခငးႏင မဝါဒျပျပငေျပာငးလမႈAတြက တကတြနးAားေပးျခငးမားAတြက ေဆာင႐ြကလက႐သည။ တနသၤာရတငး Aတြငး႐ ဌာေနတငးရငးသားမားသည ဆယစႏစမားစြာၾကာသည ျပညတြငးစစ Aျပင သယဇာတထတယေရးလပငနးမား (ခမျဖ၊ ေကာကမးေသြးႏင ေ႐ႊ) ႏင တစမးတညးသးႏစကပးေရးလပငနးမား (ဆA နးႏင ရာဘာ) ၏ ျပနာ မားက ရငဆငႀကေတြ႔ရသည။ ထ႔Aျပင Aစးရႏႏင ႏငငတကာAဖြ႔Aစညး မား၏ တြနးAားေပးေဆာင႐ြကသည ထနးသမးေစာငေ႐ာကေရးလပငနးမား ကလညး ရပ႐ြာလထမား၏ သယဇာတစမခန႔ခြမႈစနစမားႏင ဓေလထးတမး ေျမ AခြငAေရးမားက ထခကေစလက႐သည။ ရပ႐ြာလထ ၆-ခႏင Aတလကတြေဆာင႐ြကသည TRIP NET ၏ လပငနး မားတြင လထAေျချပ ဇဝမးကြသေတသနျပလပျခငး၊ ဓေလထးတမးေျမAသး ခမႈႏင သစေတာစမခန႔ခြမႈဆငရာ ေျမပေရးဆြသတမတျခငး၊ လထထနးသမး ကာကြယေတာမားသတမတျခငး၊ သြငးAားစနညး၍ Aထြကတးသည ေဂဟ စကပးေရးစနစမားက Aားေပးျမႇငတငျခငး၊ မးေစဘဏထေထာငျခငးမား ပါဝငသည။ ကရင ဓေလထးတမး ေျမAခြငAေရးမားက AသAမတျပမည မဝါဒ၊ UပေဒမားေပၚေပါကလာေရးAတြက ေဒသႏရလပငနးမားက Aမးသား Aဆင ခတဆကတြနးAားေပးသည ခU းကပမႈမားႏငေပါငးစပ၍ ဌာေန တငးရငးသားမား၏ နယေျမႏင ဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာ ဆးျဖတခကခသည ကစၥ မားတြင ၎တ႔ကယတငေစပါသည။ ျမနမာေျမUပေဒAသစေရးဆြေရးAတြက လAပလက႐သည AမးသားAဆင ဌာနမားAၾကားမဝါဒညႏႈငးေရးလပငနးစU Aတြက ကရငဓေလထးတမးစU လာ သစေတာစမခန႔ခြမႈဆငရာ AခကAလကမား ပပးေပးႏငရနAတြက ၂ဝ၁၈-

ခႏစတြင TRIP NET Aား ဖတၾကားချခငး႐ခသည။ TRIP NET သည လငျမနစြာ ေျပာငးလလက႐ၿပး ေသခာမႈနညးပါးသည ႏငငေရးAေျခAေနတြင လပငနး ေဆာင႐ြကလက႐သည။ လက႐တြင AပစAခတရပစေရးစာခပျဖင တညၿငမ လက႐ေနသည ျမနမာAေ႐႕ေတာငပငးသည ၁၉၄ဝ-ခႏစမားတဝကမ စတင ခသည လကနကကင ပဋပကၡမားျဖစပြားရာေနရာျဖစခသည။ ျမနမာၿငမးခမးေရး ညႏႈငးေဆြးေႏြးမႈမားAတြက ေျမသယဇာတစမA ပခပမႈAပါAဝင ဖကဒရယ စမA ပခပမႈေဖာေဆာငေရးက Aဓကကလက႐သည။ ကာလ႐ညၾကာ ျဖစပြား ခသည လကနကကငပဋပကၡမား႐ခၿပး၊ လက႐ႏငငေရးေဆြးေႏြးမႈမားAတြငး ေဒသခလထမား၏ Aကးစးပြားမားက လစလ႐ႈထားခရသညAေျခAေနမား ႀကေတြ႔ရသညAတြက မတဘကရပ႐ြာလထမား၏ စြမးေဆာငရညမားAား ျမႇငတငေပးျခငး၊ ၎တ႔၏AခြငAေရးမားAတြက ရပတညလာႏငစြမး႐ေစျခငး တ႔Aတြက TRIP NET က ပပးေဆာင႐ြကလက႐သည။ လက႐Aခနတြင TRIP NET ၏ လပငနးေဆာင႐ြကရာေဒသမား႐ သစေတာႏင သဘာဝသယဇာတမားAား ဓေလထးတမးစနစမားAတြငးမ စမခန႔ခြလက ႐ေနသည (ျမနမာUပေဒ၊ မဝါဒ သ႔မဟတ AေလAထမားတြငမ Aဆပါ စနစ မားAား AသAမတျပထားျခငးမ႐ေသးပါ)။ သ႔ျဖစရာ ေဒသခလထမား၏ စနစ မားAား တရားဝငျဖစလာေစရန၊ ၎တ႔၏ စမခန႔ခြမႈႏငကငသးမႈပစမားAား Uပေဒမေဘာငျပျပငေျပာငးလေရးမားႏင ၿငမးခမးေရးလပငနးစU မားAတြငး ထညသြငးစU းစားႏငရန AလြနAေရးႀကးလက႐သည။


Dawei Development Association Dawei Development Association (DDA) သည AကးAျမတမယေသာ AရပဘကAဖြ႔AစညးAျဖစ ၂ဝ၁၁-ခႏစတြင စတငဖြ႔စညးခပါသည။ ျမနမာ ႏငငေတာငပငးျဖစသည တနသၤာရတငးေဒသႀကး႐ ထားဝယၿမ႕တြင Aေျခစက ပါသည။ ေဆာင႐ြကသညလပငနးမားတြင စညး႐းျခငးလပငနးမား၊ ခတဆက တြနးAားေပးျခငးႏင ကမပနးမား၊ သေတသနမား၊ လငယစြမးေဆာငရညျမင တငျခငးမား၊ ေျမႏငသဘာဝပတဝနးကငAေရးကစၥမား၊ လထပးေပါငးပါဝငမႈ ျမငတငျခငးမား၊ ေကာပရတလပငနးမား၏ တာဝနခမႈျမငတငေရးလပငနးမား၊ ေကာငးမြနေသာ သယဇာတစမA ပခပမႈဆငရာကစၥရပမားAတြက ရပ႐ြာ လထမား၊ Aစးရဌာနမား၊ လႊတေတာမား၊ AရပဘကAဖြ႔Aစညးမား၊ ျပညတြငးႏင ႏငငတကာA နဂA Aဖြ႔မားႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကလက႐သည။ ေမာမနးခက။ တရားမတ၍ေဆာင႐ြကႏငစြမးျမငေသာလမႈAသကAဝနး လပငနးစU ။ ရပ႐ြာလထမား Aားေကာငးေစျခငး၊ ဒမကေရစတနဖးမား၊ ဓေလမားႏင လထပါဝငခြငမား ျမငတငျခငး၊ ေထာကကပပးမႈ႐ေသာရပဝနး ျဖစေစျခငး (ခတဆကတြနးAားေပးျခငး)။ ပနးတင။ ေကာငးမြနေသာသယဇာတစမA ပခပမႈႏင လမႈစးပြား ဖြ႔ၿဖး တးတကေရးတ႔Aတြက ထေရာကမႈ႐ေသာ လထပါဝငေဆာင႐ြကျခငးႏင ေထာကကပပးမႈ႐ေသာရပဝနးျဖစလာေရး။

DDA ၏ မဟာဗဟာ


ေနာကဆကတြ-၂။ Aဓကပႏပထတေဝမႈမား ေAာကေဖာျပပါ ပႏပထတေဝမႈမားသည DDA, TRIP NET, SY, GN ႏင MLN တစဖြ႔(သ႔)တစဖြ႔ထကပ၍ ပးေပါငးထတေဝသည Aစရငခစာမားျဖစသည။ SRJS စမကနး ကာလAတြငး ေတြ႔႐ရသည ရလဒမားသည Aဆပါ Aစရငခစာမားႏင ဆကႏြယမႈမား႐ေသာလညး SRJS ၏ ပပးမႈျဖငျပလပသညဟ မတယရနမလပါ။ v We Will Manage Our Own Natural Resources: Karen Indigenous People in Kamoethway Demonstrate the Importance of Local Solutions and

Community–Driven Conservation. TRIP NET & RKIPN (2016). https://www.burmapartnership.org/wp-content/uploads/2016/03/Book_We-Will-Manage-Our-Own-Natural-Resources.pdf

v Green Desert: Communities in Tanintharyi renounce the MSPP Oil Palm Concession (2016) Tarkapaw, TRIP NET, Southern Youth, Candle Light, Khaing Myae Thitsar, Myeik Lawyer Network and Dawei Development Association. https://eia-international.org/wp-content/uploads/Green-Desert-FINAL.pdf

v Behind Oil-Palm: Consequences of International Investment in Oil Palm Plantations ALARM, SY, MLN, Future Light, Green Network, Candle Light (2018) https://eia-international.org/wp-content/uploads/Behind-the-Oil-Palm.pdf

v Our Forest, Our Life: Protected Areas in Tanintharyi Region Must Respect the Rights of Indigenous Peoples Conservation Alliance of Tanawthari (CAT) - TRIP NET, CSLD, TKP, CL, SY, KESAN & TN (2018) https://www.iccaconsortium.org/wp-content/uploads/2018/07/Our-Forest-Our-Life-BURMA.pdf.

v Blocking A Bloodline: Communities along the Tanintharyi River Fear the Impacts of Large-Scale Dams Southern Youth (2019). https://progressivevoicemyanmar.org/2019/08/09/blocking-a-bloodline-communities-along-the-tanintharyi-river-fear-the-impacts-of-large-scale-dams/

v Beyond the River: Overcoming Challenges with Indigenous Ecological Knowledge TRIP NET (2019). https://progressivevoicemyanmar.org/2019/08/09/beyond-the-river-overcoming-challenges-with-indigenous-ecological-knowledge/

v Tanawthari Landscape of Life: A Grassroots Alternative to Top-Down Conservation in Tanintharyi Region Candle Light, Southern Youth & Tarkapaw Youth Group (on Conservation Alliance of Tanawthariy) (2020) https://www.iccaconsortium.org/wp-content/uploads/2020/05/Tanawthari-Landscape-of-Life-A-grassroots-alternative-to-top-down-conservation-in-Tanintharyi-Region.pdf


ေနာကဆကတြ-၃။ သတငးမဒယာမား၏ ကးကားခကမား AထကမေAာကသ႔ တြနးAားေပးေဆာင႐ြကသည ထနးသမးေရးစမကနးမားAေပၚ ဌာေနတငးရငးသားမား၏ လႈပ႐ားမႈမား v ICCA Consortium (13 July 2018), “Burma/Myanmar – Stop the Ridge to Reef project”,

https://www.iccaconsortium.org/index.php/2018/07/13/stop-the-ridge-to-reef-project-in-burma-myanmar/ v Conservation Alliance Tanawthari (CAT) (16 July 2018), “Global Environment Facility conservation project in Myanmar violates indigenous rights”,

Press Release posted by Progressive Voice, https://progressivevoicemyanmar.org/wp-content/uploads/2018/07/CAT-GEF-Press-Release-English.pdf

v Chris Lang (18 July 2018), “If the national park comes, how will we survive?” Karen indigenous peoples make formal complaint to the Global Environment Facility about the Ridge to Reef conservation project in Myanmar. https://medium.com/conservationwatch/if-the-national-park-comes-how-will-we-survive-e660c46968a

v Rina Chandran (6 August 2018), “Myanmar's indigenous people fight 'fortress' conservation”. [Reuters] https://www.reuters.com/article/us-myanmar-landrights-environment-idUSKBN1KR00G

v Joshua Caroll (2 Nov 2018), “Displaced villagers in Myanmar at odds with UK charity over land conservation - Karen people in Tanintharyi region fear project to protect 800,000-acre area will cut them off from ancestral lands”. [The Guardian] https://www.theguardian.com/global-development/2018/nov/02/displaced-villagers-myanmar-at-odds-with-uk-charity-over-land-conservation-tanintharyi

v Conservation Alliance Tanawthari and Accountability Counsel (24 July 2019), “UN Watchdog Visits Myanmar to Investigate Conservation Project Jeopardizing Indigenous Peoples Rights”. Press Release uploaded by KESAN, https://kesan.asia/for-immediate-release-un-watchdog-visits-myanmar-to-investigate-conservation-project-jeopardizing-indigenous-peoples-rights/

v Kyaw Soe Htet (9 August 2019), “UN team meets locals to discuss issues with Tanintharyi conservation project”. [Myanmar TIMES] https://www.mmtimes.com/news/un-team-meets-locals-discuss-issues-tanintharyi-conservation-project.html

v Anirudha Nagar (20 August 2019), “Indigenous Communities in Myanmar Take Action Against Top-Down Conservation - Why the Karen people are fighting against the $21 million UNDP “Ridge to Reef” project”. [The Diplomat] https://thediplomat.com/2019/08/indigenous-communities-in-myanmar-take-action-against-top-down-conservation/

v Conservation Alliance Tanawthari (21 May 2020), “Tanawthari Landscape of Life”. [YouTube] https://www.youtube.com/watch?v=Oz9PsKlTcsA&feature=emb_logo


v Conservation Alliance Tanawthari and Accountability Counsel (22 May 2020), “Karen Indigenous groups launch their conservation vision for Myanmar’s Tanintharyi Region, rejecting the harmful ‘Ridge to Reef’ Project”. Joint Statement. https://www.accountabilitycounsel.org/2020/05/karen-indigenous-groups-launch-their-conservation-vision-for-myanmars-tanintharyi-region-rejecting-the-harmful-ridge-to-reef-project/

v Chris Lang (22 May 2020), “Tanawthari Landscape of Life: Indigenous communities in Myanmar propose alternative to top-down conservation”. [REDD-Monitor] https://redd-monitor.org/2020/05/22/tanawthari-landscape-of-life-indigenous-communities-in-myanmar-propose-alternative-to-top-down-conservation/

v Jack Jenkins Hill (22 May 2020), “Communities in biodiverse Tanintharyi Region are spurning big, top-down projects and seeking recognition for their own approach to conservation”. [the FRONTIER Myanmar] https://www.frontiermyanmar.net/en/in-tanintharyi-an-indigenous-alternative-to-big-conservation/

v Daniel Quinlan (27 May 2020), “Campaigners in Myanmar’s Tanintharyi region oppose $21m conservation project”. https://news.mongabay.com/2020/05/campaigners-in-myanmars-tanintharyi-region-oppose-21m-top-down-conservation-project/

v Skylar Lindsay (3 June 2020), “Southern Myanmar’s indigenous groups say the UN should scrap $21 million conservation plan”. https://www.aseantoday.com/2020/06/southern-myanmars-indigenous-groups-say-the-un-should-scrap-21-million-conservation-plan/

v Victoria Milko (19 August 2020), “Indigenous activists clash with UN over proposed park”. [AP] https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/indigenous-activists-clash-with-un-over-proposed-park/2020/08/19/3bce73d8-e1d6-11ea-82d8-5e55d47e90ca_story.html

တနသၤာရတငးေဒသႀကးAတြငး ဆA နးစကပးေရးလပငနးဆငရာေဆာငးပါးမား v Taylor Weidman (4 January 2017), “The human cost of palm oil production in Myanmar” - Aggressive expansion of plantations enacted in southern

provinces largely ignoring environment and workers’ rights. [Aljazeera]. https://www.aljazeera.com/gallery/2017/1/4/the-human-cost-of-palm-oil-production-in-myanmar

v Ei Phyu Mon (12 Jan 2017), “မေလး႐ားတြင Aခမးသာဆးစာရငးဝင Samling Strategic A ပစပငကမၸဏသည ၿမတေဒသ၌ လ႔AခြငAေရး ခးေဖာက ေနေၾကာငး AရပဘကAဖြ႔မားက ေထာကျပ”. [7 Day News] https://7day.news/detail?id=86161

v EIA-International (12 January 2017), “Myanmar communities fight back against palm oil impact”. https://eia-international.org/news/myanmar-communities-fight-back-palm-oils-impact/

v Earthsight (20 January 2017), “Oil palm plantation in South Myanmar conflict zone wreaks havoc on local communities and forests”. https://www.earthsight.org.uk/news/idm/oil-plantation-south-myanmar-conflict-zone-wreaks-havoc-local-communities-forest


v Sai Ko Ko Tun (5 December 2017), “တနသၤာရတငး႐ ဆA နးကမၸဏငါးခ၏ လပငနးမားရပနားထား”. [7Day News] https://7day.news/detail?id=114834 v Htet Shine (21 March 2018), “ေျမEကသနးခရေသာလညး ဆA နးAနညးငယသာ စကပးထားသညကမၸဏ” [Myanmar Time]

https://myanmar.mmtimes.com/news/108690.html v Tun Tun Min & Pyi Thein (23 March 2018), “တနသၤာရတငး ဆA နးစကပးေရးစမကနး ငါးခက ျပနလညသမးရနစစU ”. [7 Day News]

https://7day.news/detail?id=123203 v Phyo Phyo Wai (4 April 2018), “ျပနလညသမးယမည ဆA နးစကပးေရး စမကနး ငါးခ႐ ေျမမားက ေျမလြတေျမလပေျမ႐ငးUပေဒျဖင ေလာကပါက

ေဒသခမားAား U းစားေပးခြငျပမည”. [7 Day News] https://7day.news/detail?id=124089 v Pyi Thein (25 April 2018), “တငးAစးရ စစေဆးၿပးမ ဆA နးစကပးေျမေနရာမား ျပနသမးႏငမညဟ MIC တာဝန႐သေျပာ”. [7 Day News]

https://7day.news/detail?id=125140 v Dawei Watch (1 December 2018), “MIC ခြငျပထားသညဆA နးေျမ တငးAစးရ Aဆျပသည EရယာAတငး ျပနသမးမည“.

http://www.daweiwatch.com/2018/12/01/news/dawei/15212/ v Sai Ko Ko Tun (7 December 2018), “တနသၤာရေဒသတြင ဆA နးစကပးရန ကမၸဏငါးခက ေျမEကငါးေသာငးခန႔သာ ျပနလညခြငျပမညဟဆ“.[7 Day News]

https://7day.news/detail?id=144119 ေ႐ႊကေမၻာဇဆA နးကမၸဏႏင ကစၥရပမား v Myat Htut (24 October 2017), “တနသၤာရၿမ႕နယတြင ေတာငသမား တရားစြဆခရမႈ သတငးစာရငးလငးပြ ျပလပ“. [DVB]

http://burmese.dvb.no/archives/235126 v RFA (8 July 2018), “ေ႐ႊကေမၻာဇကမၸဏ လပငနးမလပေတာတ ေျမေတြျပနေပးဖ႔ ေတာငးဆ“. https://www.rfa.org/burmese/news/land-problem-in-

tanintharyi-07082018070834.html v De Moe Thway (9 July 2018), “Farmers in Tanintharyi Stage Protest Against Shwe Kanbawza Oil-Palm Company”. [the Mizzima]

https://www.burmalink.org/farmers-in-tanintharyi-stage-protest-against-shwe-kanbawza-oil-palm-company/ v “တနသၤာရၿမ႕နယတြင ဆA နးကမၸဏစမကနးမားေၾကာင ေျမသမးဆညးခထားရသည ေကး႐ြာေျခာက႐ြာမေတာငသမား ဆႏၵထတေဖာ”

https://news-eleven.com/news/67353 v De Moe Thway (24 November 2018), “ကမၸဏဆA နးစမကနးႏင ပတသက၍ တရားစြဆခထားရသည ေတာငသမားက Aစးရမ ၾကားဝငေျဖရငးေပးရန

ေတာငးဆ“.[the Mizzima] http://www.mizzimaburmese.com/article/52663 v Myeik Online Tv (20 December 2020), “ဆA နး စမကနးေၾကာင ေဒသခ ေတာငသမား တရားစြဆခေနရျခငး Aျပင ၿခမးေျခာကမႈမားလညး ရေန၍ ေတာငသမား

သတငးစာ ရငးလငးပြ ျပလပ (ၿမတ၊ ၁၉ ဒဇငဘာ ၂ဝ၂ဝ)“ [On Facebook] https://www.facebook.com/2216707851889615/posts/3090716251155433/ v BETV Business (24 December 2020), “ဆA နးစကပးေရးစမကနးမားေၾကာင ေဒသခေတာငသမား တရားစြခရျခငး ရငဆငေနရ”. [Broadcast on BETV

YouTube] https://www.youtube.com/watch?v=Q8HQ7Yz7xeM


ကနေပါကေဒသ LNG စမကနးႏငပတသကသည ေဆာငးပါးမား v Ye Htut Win (14 March 2019), “Gas power project involving Total and Siemens angers fishing communities”. [the Frontier Myanmar]

https://www.frontiermyanmar.net/en/gas-power-project-involving-total-and-siemens-angers-fishing-communities/ v Kyaw Ye Lynn and Thomas Kean (17 June 2019), “Total, Siemens propose scaled-back LNG project in Tanintharyi”. [the Frontier Myanmar]

https://www.frontiermyanmar.net/en/total-siemens-propose-scaled-back-lng-project-in-tanintharyi/ v Chan Mya Htwe (24 June 2019), “Negotiations still underway over Kanbauk LNG Project”. [the Myanmar Times]

https://www.mmtimes.com/news/negotiations-still-underway-over-kanbauk-lng-project.html Myanmar Energy Monitor မ ေဆာငးပါးမား (ဝယယထားသမားသာ) v Kanbauk residents request information about LNG project – 10 July 2018

https://energy.frontiermyanmar.com/news/communities/kanbauk-residents-request-information-about-lng-project v LNG pipeline survey draws opposition from fishermen - 20 September 2018

https://energy.frontiermyanmar.com/news/communities/lng-pipeline-survey-draws-opposition-fishermen v Tanintharyi fishermen claim disruption from Kanbauk survey – 19 December 2018

https://energy.frontiermyanmar.com/news/communities/tanintharyi-fishermen-claim-disruption-kanbauk-survey


စာၫႊနးမား

1 Myanmar Alliance for Transparency and Accountability, (MATA for short) တြင ျပညနယ/တငး ၁၄-ခမ AရပဘကAဖြ႔Aစညးႏင တစသးပဂၢလ ၄၅ဝ-ေကာ ပါဝငသည။ သယဇာတ လပငနးက႑စမA ပခပမႈဆငရာ ပြငလငးျမငသာမႈ၊ႏင တာဝနခမႈမားAတြက ခတဆကတြနးAားေပးရနႏင စးပြားေရး၊ ႏငငေရး၊ လမႈေရးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ပးေပါငးဆနးစစႏငရန ပပးလက႐သည။ https://www.mata-nrg.org

2 TCVS AစAစU https://www.youtube.com/watch?v=8xOAX7VwG8A&ab_channel=TripNet 3 Point B - Design-Thinking Centre for Community Engagement, http://www.pointb.is/ 4 Conservation Alliance Tanawtharyi (CAT) သည TRIP NET ႏင Southern Youth AပါAဝင ကရငAဖြ႔Aစညး ၆-ခ မဟာမတျပထားျခငးျဖစသည။ 5 Indigenous and Community Conserved Area | ICCA from the North, East, West & South 6 The ICCA Consortium (17 June 2019), “Myanmar ICCA Working Group Grows Stronger and Plans Further Actions”.

https://www.iccaconsortium.org/index.php/2019/06/17/myanmar-icca-working-group-grows-stronger-and-plans-further-actions/ 7 ေျမသဘာဝေၾကာင ကဘငးေခာငးမ ဂဏနးစမးသပေမြးျမေရးမာ မေAာငျမငခပါ။ လပၾကယမ ငါးကနႏင ကဘငးေခာငးႏင တးပတ႔မ ဂးစမးသပေမြးျမမႈမားလညး

မေAာငျမငခပါ။ 8 ေလညာ၊ မႏး႐း၊ သာရဘြငတ႔သည ျပညတြငးစစAားတမးေ႐ာငၿပးေနာကပငးတြင ျပနလညစစညးထားသည ေနရာေဒသ(ေကး႐ြာAစမား)ျဖစၾကသျဖင Aစးရ၏

ေကး႐ြာAမညေပါကစာရငးမားႏင ကြလြမႈ႐ႏငပါသည။ 9 Zaw Htet Aung (2019), “သတလပကြကေစာငၾကညေရးAဖြ႔မားAား ျပနလညသးသပျခငး”, Facilitated & Supported by MATA & DDA. [p-30]. 10 Win Zarni Aung & Ye Htut Win (11 March 2019), “Tanintharyi villagers keep up fight against tin mine”. [the Frontier Myanmar]. https://www.frontiermyanmar.net/en/tanintharyi-villagers-keep-up-fight-against-tin-mine/ 11 KNU ေျမယာမဝါဒ (December 2015) https://www.tni.org/files/article-downloads/knu_land_policy_eng.pdf 12 Kramer, T. (2015). “Ethnic Conflict and Lands Rights in Myanmar”. Social Research, 82(2), 355-374. http://www.jstor.org/stable/44282108 13 Zaw Htet Aung, “သတလပကြကေစာငၾကညေရးAဖြ႔မားAား ျပနလညသးသပျခငး”. [p-29]. 14 ပႏပမဒယာမားမ AကးAကားမားAား မတတမးျပရနလAပေနပါေသးသည။ ယခAစရငခေရးခနတြင Aခ႕ေသာ လငခမားက ၾကည႐ႈႏငျခငးမ႐ေတာပါ။ 15 ၂ဝ၂၁-ေဖေဖာဝါရလ(၁၈)ရကေန႔တြင EITI ဘတAဖြ႔က ျမနမာ၏Aဖြ႔ဝငျဖစမႈက ဆငးငထားခပါသည။ https://eiti.org/myanmar, https://eiti.org/board-

decision/2021-05 16 ဒ႔ေျမကြနရက (LIOH) သည ျမနမာေျမယာAရးလႈပ႐ားသည တငးရငးသားေပါငးစပါဝငေသာ AမးသားAဆငကြနရကျဖစသည။ https://lioh.org 17 Karen Peace Support Network (KPSN) က လက႐ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးမႈမားသည လမးဆးလက႐ေနၿပး ႏငငေရးေဆြးေႏြးမႈမေဘာငAသစလAပလက႐သညဟ

သးသပထားသည။ KPSN (July 2018), “Burma’s Dead-End Peace Negotiation Process: A Case Study of the Land Sector”. https://progressivevoicemyanmar.org/wp-content/uploads/2018/07/Eng-Burmas-Dead-End-Peace-Negotiation-Process-KPSN-report-web.pdf


18 ICCA Consortium ၏ AဓပၸါယဖြငဆခကAရ “ပါဝငမႈ႐ေသာ ထနးသမးေရး” ဆသညမာ ဌာေနတငးရငးသားလထမားAေနႏင ၎တ႔၏ထနးသမးေရးစနစမား

Aတြငး၌ AျခားသမားAား မညသ႔ပါဝငေစမည၊ မညသကဆးျဖတမညဆသညက ၎တ႔ကယတင႐ႈျမငသညပစျဖစသည။ ဌာေနတငးရငးသားမားႏင ရပ႐ြာလထ မားက ၎တ႔၏ေျမ၊ သစေတာ၊ ဇဝAမးစလငမႈမားက ထနးသမးေစာငေ႐ာက၊ စမA ပခပေရးတြင Aဓကကသမားျဖစၿပး Aျခားသမားပးေပါငးပါဝငႏငရန ဖတေခၚႏငသညAျပင ၎တ႔၏ကယပငပစမားAား ပပးေထာကကေပးရန AကAညေတာငးခႏငသည။

19 John Patrick Baskett (January 2016), “Myanmar Oil Palm Plantations: A productivity & sustainability review” – [p-52], Report of Fauna & Flora International (FFI), http://www.supplychainge.org/fileadmin/reporters/all_files/Myanmar-Oil-Palm-Plantations-productivity-and-sustainability-review-en.pdf 20 Ibid. Annex-2: Tanintharyi Oil Palm Plantation Area Statement 2015 21 Doh Eain | https://www.doheain.com/en/about 22 Evelien van den Broek (19 May 2020), “Inclusive community engagement for environmental justice”. [IUCN-NL] https://www.iucn.nl/en/updates/inclusive-community-engagement-for-environmental-justice 23 ၂ဝ၁၂-ခႏစတြင ျပဌာနးခသည ေျမႏငဆငေသာUပေဒAသစမားတြင လယယာေျမUပေဒႏင ေျမလြတေျမလပေျမ႐ငးမားစမခန႔ခြမႈUပေဒ တ႔ပါဝငၿပး ေျမယာ

မတပတငေရးက တြနးAားေပးထားသည။ လယယာေျမUပေဒ(၂ဝ၁၂)Aရ ေတာငသမားAား ခပေႏာင/တရားစြဆျခငးAား ကာကြယေပးထားသည ေတာငသ လယသမားAခြငAေရး AကာAကြယေပးသညUပေဒ (၁၉၆၃) က ပယဖကလကသည။ ေတာငသလယသမားAခြငAေရးမားႏင AကးစးပြားမားAား ကာကြယ ေပးသညUပေဒက ၂ဝ၁၃-ခႏစတြင Aသစေရးဆြျပဌာနးခေသာလညး ေတာငသလယသမားမားAေပၚ လေလာကသည UပေဒေၾကာငးAရကာကြယေပးမႈမား မ႐ပါ။

24 TRIP NET & RKIPN (2016), “We Will Manage Our Own Natural Resources: Karen Indigenous People in Kamoethway Demonstrate the Importance of Local Solutions and Community–Driven Conservation”.

https://www.burmapartnership.org/wp-content/uploads/2016/03/Book_We-Will-Manage-Our-Own-Natural-Resources.pdf 25 Conservation Alliance of Tanawthari (2018), “Our Forest, Our Life: Protected Areas in Tanintharyi Region Must Respect the Rights of Indigenous

Peoples”. [p-30] 26 “Our Forest, Our Life”. https://www.iccaconsortium.org/wp-content/uploads/2018/07/Our-Forest-Our-Life-BURMA.pdf. 27 R2R စမကနးAခကAလကမား https://www.mm.undp.org/content/myanmar/en/home/projects/ridge-to-reef.html 28 GEF သ႔ ေပးပ႔ခသည တငၾကားစာ https://info.undp.org/sites/registry/secu/SECU_Documents/CAT%20GEF%20complaint6b1aeaed2a624c7bbe55ab0498e6ef51.pdf 29 SECU ၏ Aမႈလကခမတတမး https://info.undp.org/sites/registry/secu/SECUPages/CaseFile.aspx?ItemID=28 30 Press release of the Conservation Alliance Tanawthari (CAT) (16 July 2018) – “Global Environment Facility conservation project in Myanmar violates indigenous rights”. https://progressivevoicemyanmar.org/wp-content/uploads/2018/07/CAT-GEF-Press-Release-English.pdf 31 Joint press release of the Conservation Alliance Tanawthari and Accountability Counsel (24 July 2019) – “UN Watchdog Visits Myanmar to

Investigate Conservation Project Jeopardizing Indigenous Peoples Rights”. https://kesan.asia/for-immediate-release-un-watchdog-visits-myanmar-to-investigate-conservation-project-jeopardizing-indigenous-peoples-rights/


32 Joint Statement of the Conservation Alliance Tanawthari and Accountability Counsel (22 May 2020) - “Karen Indigenous groups launch their conservation vision for Myanmar’s Tanintharyi Region, rejecting the harmful ‘Ridge to Reef’ Project”. https://www.accountabilitycounsel.org/2020/05/karen-indigenous-groups-launch-their-conservation-vision-for-myanmars-tanintharyi-region-rejecting-the-harmful-ridge-to-reef-project/ 33 The research report “Tanawthari Landscape of Life”: https://www.iccaconsortium.org/wp-content/uploads/2020/05/Tanawthari-Landscape-of-Life-A-grassroots-alternative-to-top-down-conservation-in-Tanintharyi-Region.pdf 34 A short documentary of “Tanawthari Landscape of Life”. https://www.youtube.com/watch?v=Oz9PsKlTcsA&feature=emb_logo 35 Thompson Chau (11 Mar 2019), “Tanintharyi landholders sued under new law”. [The Myanmar Times]. https://www.mmtimes.com/news/tanintharyi-landholders-sued-under-new-law.html 36 “ဘတျပငးၿမ႕နယ ေခာငးမြန႐ြာရA မေျခ ၁၃၀ က ကးေကာဟဆကာ ဆA နးကမၸဏက ေျပာငးေ႐ႊ႕ ခငးထားသညရက နးကပလာသျဖင ႐ြာသားမားစးရမေန” [Broadcast on ELEVEN] https://elevenmyanmar.com/broadcast/11990 37 Myanmar Auto Corporation – A joint venture of Auto Industrial Co. Ltd. (AIC) (Korea) and Resources & Resources Ltd. (Singapore) 38 Myanmar Investment Commission 39 Ben Dunant and Kyaw Ye Lynn (8 April 2019), “Dispossessed: the human toll of Myanmar's land crisis” - A highly centralised regime for governing “wasteland” is being expanded, with devastating effects on communities trying to reclaim their land after decades of war. [the Frontier Myanmar] https://www.frontiermyanmar.net/en/dispossessed-the-human-toll-of-myanmars-land-crisis/ 40 MAC’s Project location: https://ejatlas.org/conflict/mac-oil-palm-plantation-tanintharyi-region-myanmar 41 Advancing Life and Regenerating Motherland (ALARM) 42 “တနသၤာရတငးေဒသႀကးAတြငး ဆA နးစကပးရနခေပးထားေသာေျမမားAနက Aမနတကယစကပးျခငးမ႐သည ေျမEကတစသနးေကာက ျပနလညသမးယမည” Eleven Myanmar (31 August 2018) http://www.elevenmyanmar.com/business/14840 43 Dawei Watch (21 August 2018), “တနသၤာရတြင ဆA နးစကေျမEက တစသနးခြေကာ ျပနသမးရန MIC ျပင” [MRTV]. https://www.mrtv.gov.mm/mm/news-20471 44 Tarkapaw et al., (Dec 2016), “Green Desert” - Communities in Tanintharyi renounce the MSPP Oil Palm Concession. Tarkapaw, TRIP NET, Southern Youth, Candle Light, Khaing Myae Thitsar, Myeik Lawyer Network and Dawei Development Association. https://eia-international.org/wp-content/uploads/Green-Desert-FINAL.pdf 45 MSPP location: https://ejatlas.org/conflict/mspp-oil-palm-plantation-tanintharyi-region-myanmar 46 Soe Moe Aung (11 March 2015), “ဆA နးကမၸဏ ေျမတးခ႕ေနမႈ Aစးရျပနလညသးသပရန KNU တငျပထား”. [7 Day News]

https://7day.news/detail?id=33511


47 Joint Monitoring Committee (JMC) သည တစႏငငလးAပစAခတရပစေရးသေဘာတစာခပ (NCA) AေကာငAထညေဖာႏငေရး ယႏရားတစချဖစသည။ ပထမ

ယႏရားတစခမာ ႏငငေရး၊ လမႈေရး၊ စးပြားေရးႏင ေျမယာAေရးမားက ေဆြးေႏြးႏငမည UPDJC ျဖစၿပး ဒတယယႏရားမာ AပစAခတရပစေရးက ေစာငၾကညရန၊ Aရပသားထခကမႈမားက ကာကြယရနAတြက ပးတြေစာငၾကညေရးေကာမတ (JMC) ျဖစသည။ JMC က ျပညေထာငစAဆင၊ တငး/ျပညနယAဆငႏင ေဒသႏရ Aဆင - Aလက ဖြ႔စညးထားသည။

48 ပထမAႀကမေလာေၾကးက တစEက ၃ဝဝ,ဝဝဝ ကပႏႈနးျဖင ၈၉.၇၈ EကAတြက စစေပါငးေငြကပ ၂၆,၉၃၄,ဝဝဝ ေပးေလာခၿပး ဒတယAႀကမတြင တစEက ၇ဝ,ဝဝဝ ကပႏႈနးျဖင ၁၃၇.၇ EကAတြက စစေပါငးေငြကပ ၉,၆၃၉,ဝဝဝ ေပးေလာခသည။

49 ေရAရငးAျမစမားAား ညစညမးေစၿပး ကြႏြားမားေသဆးရျခငး၏ Aေၾကာငးရငးျဖစသည ထပဆငသန႔စငစကAား ဖယ႐ားေပးပါရန ခငၿမသစၥာAဖြ႔က ၂ဝ၁၈-ခႏစ Eၿပလ ၂ဝ ရကေန႔တြင ကမၸဏAား ပနၾကားစာေပးပ႔ခသည။ 50 Zaw Htet Aung (March 2020), “There is no VFV in Our area: Movement Compilation of LIOH & Allies”. [LIOH] https://lioh.org/wp-

content/uploads/2020/12/VFV_report_ENG_v2_.pdf 51 IUCN (2018), “Communities, Conservation and Livelihood Conference”. https://www.iucn.org/commissions/commission-environmental-economic-

and-social-policy/resources/events/communities-conservation-and-livelihood-conference 52 Info of 8th EITI Global Conference. https://eiti.org/conference/2019-paris 53 IUCN NL Conference Report - Environmental Defenders | https://www.iucn.nl/app/uploads/2021/04/24-7_brochure_conference_digitaal.pdf 54 DW (2016), “Myanmar's civilian government takes charge”. https://www.dw.com/en/myanmars-civilian-government-takes-charge/a-19151103 55 Karen News (12 March 2020), “Sued Karen Environmental Activist to Fight His Case”. http://karennews.org/2020/03/sued-karen-environmental-

activist-to-fight-his-case/ 56 ‘The government actors closely monitor CSO and control the authorization process required to convene meetings & operate programs’. ‘Following

the protests over stopping the war, several civil society members were arrested’. (Page-32, 33) “The Role of CSOs in the Myanmar Peace Process” – research report of EMReF & IPTI (21 January 2019). https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/2nd-edit-the_role_of_csos_in_the_myanmar_peace_process-english_0.pdf

57 Athan (March 2020), “A Chance to Fix in Time” - Analysis of Freedom of Expression in Four Years Under the Current Government. Research Report of Athan – Freedom of Expression Activist Organization. https://crd.org/wp-content/uploads/2020/09/Eng-A-Chance-to-Fix-in-Time.pdf

58 Open Development Myanmar (11 February 2020), “Forest Policy & Administration”. https://opendevelopmentmyanmar.net/topics/forest-policy-and-administration/

59 CSR is demanded vaguely without specific policy or known notifications although “the Union Minister for Investment and Foreign Economic Relations mentioned that the businesses accredited by Myanmar Investment Commission spend 2% of the net profit for CSR; “ appeared in an article from MIR. (16 July 2020). http://miradio.com.mm/news/pyithu-hluttaw’s-discussion-about-csr-myanmar

60 ေျမလြတ/လပ/႐ငးနညးUပေဒ ပဒမ-၄၅(က)Aရ “. . . ၄-ႏစAတြငး စမကနးAေကာငAထညေဖာရမည၊ ပထမႏစတြင ၁၅%၊ ဒတယႏစတြင ၃ဝ%၊ တတယႏစတြင ၃ဝ% ႏင ေလးႏစေျမာကတြင ရာႏႈနးျပည ၿပးစးရမည . . ” ဟျပဌာနးထားေသာလညး ၿပးေျမာကမႈAား မညသ႔တငးတာမညဆသညက (ေျမ႐ငးလငးမႈ/ Aပင


စကပးၿပးစးမႈ၊ သ႔မဟတ ထတကန မညသညကAေျခခထားသညက) ႐ငးလငးစြာမသ႐ပါ။ ထ႔Aျပင Aေရးယေဆာင႐ြကရာ၌ ခြငျပခကAလးစAား႐တသမးမည၊ သ႔မဟတ Aပငမစကထားသည ေျမကသာ ျပနလည႐တသမးမညဆသညကလညး ႐ငးလငးစြာမသရပါ။

61 Zaw Htet Aung (2018), “Pro-Business Circles vs. Individual & Civil Rights – A perspective on land rights in Myanmar.” Paper presented on 13th International Burma Studies Conference. Abstract on page-12: https://13ibsc2018.weebly.com/abstracts.html

62 Ei Ei Toe Lwin (11 June 2018), “Sidelining CSOs is not the right path”. [the Myanmar Times]. https://www.mmtimes.com/news/sidelining-csos-not-right-path.html

63 SRJS CCA ရနပေငြမ ေAာကပါကစၥမားAား ခြငျပေပးထားသည - i. A ြနလငးဆကသြယေရး၊ A မမAလပလပျခငးတ႔ႏင ဆကႏြယသည လပငနးကနကစရတမား (လက႐ဘတဂကAတြငး မပါဝငပါက) ii. တဆငခစာခပခပဆထားသည Aရပဘက/ရပ႐ြာAေျချပ Aဖြ႔Aစညးမားႏင ရပ႐ြာလထမား၏ A ြနလငးဆကသြယေရး iii. AသြားAလာကန႔သတထားသညကာလAတြငး Uပေဒႏငဆန႔ကငသညျဖစရပမားAား ေစာငၾကညေလာခႏငရနလပငနးမား (Uပမာ - ေစာငၾကညေရး

နညးလမးမား၊ app မား၊ ကမပနးမား၊ UပေဒAေထာကAကမားႏင ပတဝနးကငAေရးတကကြလႈပ႐ားသမားAတြက ထပေဆာငးပပးမႈမား) iv. စမကနးေဒသမားႏငႏငငတြငးမတဘကAဖြ႔မား၏ ရပ႐ြာလထမားAတြငး Aရပဘကလႈပ႐ားမႈမေဘာငကထခကလာေစမည (က႐နာဗငးရပစထနးခပေရး

ေၾကာငျဖစေစ) AေျခAေနမားAတြက ခတဆကေဆာင႐ြကျခငးႏင တြနးAားေပးျခငးလပငနးမား v. ပမေကာငးမြနေသာစနစမားထေထာငျခငး၊ ျပနလညစမးလနးေစျခငး၊ ေရ႐ညတညတၿပး ရာသUတေျပာငးလမႈAေပၚ Aကးသကေရာကမႈမ႐ေစသည စးပြား

ေရး၊ ပမေကာငးမြနၿပး ေရ႐ညတညတသည ေဂဟစနစကာကြယေရး AသကေမြးမႈမားAတြက ခတဆကတြနးAားေပးသညလပငနးမား vi. ကဗစဒဏထခကရသည စမကနးေဒသမား႐ ရပ႐ြာလထမားႏင Aမးသမးမား၏AခြငAေရးမားAား ကာကြယေပးျခငးဆငရာ လပငနးမား vii. မတဘကရပ႐ြာလထမားAတြငး က႐နာဆငရာ Aသပညာေပးျခငးလပငနးမား၊ ၎တ႔၏ သစေတာ/သား႐ငး/ျမစေခာငး/သယဇာတမားAေပၚ က႐နာ၏

ျဖစႏငသညAကးသကေရာကမားAတြက Aသပညာေပးျခငးမား viii. မတဘကAဖြ႔မား၏ ဝနထမးမားႏင Aႏရာယျမငသညရပ႐ြာလထမားAတြက ကာကြယေရးပစၥညးမား (Uပမာ - ႏာေခါငးစညး၊ လကသန႔ေဆး၊ လကA တ

စသျဖင) ix. ဒဂစတယလၿခေရးတးျမႇငျခငး x. စမကနးလပငနးေဆာင႐ြကရာေဒသမား႐ မတဘကရပ႐ြာလထမားAတြက လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ ကာလတ/AေရးေပၚပပးမႈAျဖစ

ေဒသ(region) တစခခငးတြင သကဆငရာေဒသတြငး CCA ရနပေငြ၏ Aမားဆး ၁ဝ% က ခနထားႏငသည။ 64 IFI Watch | https://www.ifiwatchmyanmar.org/