DI SPUTATIÖPiychologica

47

ANIMA RATIOfs A L I. EXUSQVß

facültatibus.

Iuvante Deo Opt. Max.PRi;SlDE

0RA Ν RE £resΝECO-ρ η £ ro ί^εri fl o A4edieina Do«

Bore, in RégthUpfal, Aca«demia ProfeJJarepublica,Public^ defendere conabitur

Arvidvs Johannist i d ε r r s, s.

■«•sCOs·»uPa χ ι Ε

ExcudebatΕ[chtIlmMatthUANNO Μ DC XVIIL

δ»BS»ss»m»

ö»gs»ÖS»

PS»

y&»Ajtr

gs»&»P»gs*0&*BS»ΑιΤϊΓ

gs»RS»P*g&»m»·'s»£?oslγΛΟΈΓfe»

Θ06Θ06Θ06Θ06Θ0βΘ0

CL AR ISS« ET EMINENTIS DOCTRLnac Excellencii pratftantifs.

nec non

Prudemiä multocprcrumufuexcdlcntifsim/iviris.

Μ. I ΟΝ& PA LΜ A? Cuprimontanomm Paßo#ri primärίο.

M. SAMVEL1 PrarpoGto QC Paßoriin Suff#«D. CHRISTOPHERO in

•I# ||r *|« ||f ||f «t# «I# t|| t|f «I/ ||# tlf «Ar t|# «Ar «Ar JU «l| *

&0ΘΘ0ΘΘ0Θ90ΘΘ00^0Θ90Θ90Θ90Θ909©ΟΘΘΟ©Θ^ΘΟ6Θ©0Θ^ΘΟ©0^Θ06©Ο0

D£ *ΑΝ1Μ Α RATIONALIThcfis I.

Ifficilimaiane&' pianedivinacft a-rumse rationalis cognitio, quare campocius religiöse admirari,quS curios«inveftigare nos decet: nihilominuscum fatuipotius quam fapientis ho*

minis eilet ad cscli,elementorum, aliarumeprerumcognitionem adipifcendam omne iludium confcr-rc,fe ipfum autcm ignorare, neceflarium exißima.mus, de ea in praefentia ex probatifsimisauåoribu·brevem difpucationem infamere«

IT,Anima in tribus pntcipuis lingvis Hebnra,

Gra?ca,& Latina appellatur å rcfpiratione feurcfi ugeratione^quae fit per refpirationem,nam Htbraicidicitur nephes, å fpirando & fuffiando> Laiinr ani¬ma å Graeco vocabulo aVtA^K uventus,Crarcr hxyk4υχά^ω refrigero,quia utinquitPlato in Cratylo qua-diuanima in corpore efacauia ipfieft ut viuar,rrfpi-ratio vim ei praebens ,quando a. refptratiodefinir,corpus interit&homomoritur; hinc videnturve·teres animam hxkt appcllaiTe·

A a De

r ι%De fubftantia ίίve e ffentia aitiimacvaria?,incer-

tär,imo abfurda^plurimoru Pbilofophorum fueruntορ in ίοnes, plericp enim amma-mhominis flatuerunccorpoream Sf mortalem jeamqp definiveruncvel åmotuvel a. fenfu. I V,,

Stoici animam feeertmt aerem calidum vel ha~fitum propcer fummaro il lam mobi 1 ita tem quam imigneconfpicieba-nt: Reliquoru Philofophorum o-pinianes5utpoteHeracl!ti,Democriti,Lcudppi,Alc.ma?onis5)Zenachratis Sfafioru, hic non rccenfemus,,enm manifeftåm prafeferant faliitatem aciniigtiemiabfurdiratem*. V;

Hippocrates anima nortram obinvolutam eius?naturam,& fenfus noftros effugientem άφid eil, naturam inafped:abilem vocavit. Galenusmultis inJods-(c animam fubflantiä ignorare fatetur,ut videre ert lib* 6* Epid* π i tem in hb* quod:animi mores fequantur temp; corporis in Iib. az«de placitisi Hipp; & Platon, ii deanimae fubrtan-tia (inquit) aliquid pronunciare opomar, diceremue;aurhanc eile veluti lucidum athereumcgcorpus ,aut:prorfus incorpoream fubrtantiam*.

V ilQuando autenraliis in lods animam tempera?»*

men tum appellitar,non vult tempenem formam elfebaminis ratione utentis3 fed formammcdicam9lquae

foUi

fbia inΜcdid confiderafiotteni cadir: iiiud enimtquod neciervari poteftpr:efens, nec rcftitui abfcnsnon cadic inMedidconiideratione Änima ratio»nalis necprafens fervari potert,nec abfens reftitui fo*firm autem temperamentum Sc prseicns fervari 5Cabiens reilitui poteiljtemperamemumigitur erit fo-la formahominis medic£,quia Μedicus humanunicorpus coniiderat*nön quatenus Phv iicutn ,materiaconlians & forma, fed quatenussegrotabile Sc' fana*bile}Sic ergo dextrr inteliigenduseilGalenus quana*doanimam temperiem appellat;,

Vi bCum igituradfo divina res ilranima noilra,ut

fupra omnes naturales formasfefe extollat &Γ erigat(dedivinisautem ut dicebatolim Simonidespoilu-tnus täntum diccrequid non fint) pleniorem eius ef*fentutm ex ipiadefinitionerimemur»,

VTl tminima ratlonalis eflfulfiantia incorpore#·

hominis corpon conjunßayßne corpore tarnen in>telitgens immortalisv

X- ^C»$-Dicitur fubitantia,quia eil hnrixuα &perfedHo,

ornnis autem νπλίχβ* feu perfedtio eil fubilantia:Deinde quiequid, fufiinetacridentia, eil fubilantia,anima autem talis eil, quia fuiliret vitia , virtutes,feienttam, ignorantiam, quae non nifi å fubilantiaiufiineri poilunr^ ^ ^ gn

χEftprat«rea incorporea, feu Spirituafis, invi-

fibilis, fimplex,expers omnis magnitudinis, figurac&C dimcnfionis,tälts enim fi noncflet3nonpo{retalia corpora materiata intelligere, cjuis lllud, quodaliquod percipit, ä natura eius quod percipicur, o-portet, eiTe denuniatum: fic lingva amaro iaporeinfe&a dulcem, & reliquos fapoves fencirc nequit;fic fenforium oculi fi cfl.cc coloratum, nullum aliumcolorem perciperet. X f»

Id etiam quo vivitcorpus,non eft ipfu corpus,atqui corpus vivit animå» Scalig. exer. 307* C 36fErgo anima non cftipfum corpus, nec corporca·

XII.Hisaddipoteft hare ratio, fi anima fit corpus,aut

«rit corpus caeleftc,aut elementare, aut ex dementismixtum: Non caelefte, quia tunc movcretur circula-riter, non elementare, quia fic defcenderet vel afcen-deret: nonmiftum,fic enim moveretur ab elemento praedocninante. Χ11K

Quando animam rationalem fubftantiam di-cimus, intelligimus fubftantiam non incompletam,nulla enim incompleta fubftantia per fe exiftit, fedcoexiftitalteri, quo pereunte definit efleianima au-tem rationaliscum nondefinat efle five exiftere,poftfeparationem a corpore, propterea incompleta fub¬ftantia eile nonpoteft·

Mag#

Χ IV.Magfium profc nullum autem accidensfubltanriam conftituerepoteft :quoenim natura? de-creto faceret accidens fubftaötiam.Scalig« de plant ispag:iS*. XV ί.

Philofophiautem communiter animam ratio¬nalem vere Si proprif elfe formam hominis ftatuc-rum, quorum fcntcnua?airenfum prabemuspropteriequentcs rationes» Quic

X VIT·ι. Qüia formavic Dcus homitietnde limo terra®,

3C infpiravit in faciem eius fpiraculum vita?, &fa-fluscil homo in animam viveniem 5 >ubi produ&iototius hominis täm quo ad corpus, quam quo ad ani¬mam defcribitur. Per fpiraculum enim vita? ani¬mam rationalem, omnesinterpreresintelligunt 3dCipiraculuappellatur9quia tamdiu vivit homo, quam-diu fpirac* χ ν ι ;I K

2. Quicquid infuper habet omnia officia for-nja?,i!lud eft forma 5 atqui anima rationalis habet o-mnia officia forma?: Eft igicur forma t Änimaenimrationalis dat efte rei, quia ftmul cum materia facit u-numcompolicu eiTentiaie,quod eftens fpecificé com«plctum& abfoilutumPer: 1. demat ca ρ. 22» infor¬mat totum corpus, conilituit animatum: conftituithominem incerta quadam ipecie viventium, ita uthomo, qua homo, fit 8t ntimeretur in rebus natura-libus propter animam rationalem 5 diftingvit ho-minem abaliis rebus omnibus,

X I X3* Forma non tantum eft V^©·',fed etiam

ΙίΛω^ΐί©-' h»e. å re cuius eft forma feparari nequit*At¬qui anima rationalis ab honline qua homo, non po-teft feparari: Ergo eftvera hominis forma»

X X,Eft quoque intelligens, quia babet infitasnoti.

da«

cias deDco, de diTcritnincIiotiertofum& turpiufnjlibcrtatemeligendi bona& reprobandi mala : 8Cquidem inorganica dicitur,nu1Ioemmutiturinflnrmentocorporeo adaefhones fiiasobeundas,quatc*nus nempe abfolute per fuam eiTenciam confidcra*tur, alioqui quatenus fimulachra rerum extrinfecusper certa organa oblata å pbantafia accipit, &Γab il-Iis fimulachris tanquamobievfh's,ad inteliccftionemmovetur fcu excitatur,organis corporeis carcre nc-quit. XXI.

Hinc multa in corpore exiftunr, qu^ ipiiusfun-Äiones iuvant & acuunr, mulca quac obtundunt&impcdiunt,corporc,acri OC vehementi converfioncconfra&o,illaconfeftimeniigrarc cogitur: necillaproprio fubftant/ae ia

XX IT,Eft& cutcphomini fua propria anima.propter*

ca falfa,& impia cft opinioÄvcrrofs qui de anim.Com. ?. unicam numero animam efTe omnium ho¬rn ιnum pronunciat. Erronea quocßPythagoricorii8C platonicorum eil fententia,qui easdem animasadaha corporamtgrare,& lic non tot eflfc animas,quothumana corpora itatuebant.

Χ Χ11T.

Vtracpcnim ορίηίυ& facrisIireris.S^ rationf-bus Phtlofophicis taeife refuratur: infacris enim to-ties Iegitur anima tua, anima fua,ammahuius, veiil 1sus: ut de puero mulierxs farepthanse f. Reg.17·v. 22. reverfa cft anima pueri in interiora eius. Item*fapient* S. v. 9. Luc 8 v. ss· Item Luc. t»

X X IV·Rationcs har funr. η T ot funt numeroanimse

rationalesdiftin eadem quoφ eficc omnium

fcomi#

homitium operatio, eardetnottitiium cogitafioties,icientise,artes 8C ccniilia. Ar hoc falhjrfri; brgo8{illud: notum enim eft uno & eodem tempore ali-quid ab uno homine fciri, quod alius ignorat $ ab u·no aliquo amari,quod alter odio habet.

X X v.Nunc quid fit ™ animae vicfeamus t Sratui·

musautem ex αι&ο veterianimam fecundum eilen-tiam, cotam in toto corpore, 8c rotam in qualibctparte : adeo enim divina res eft forma, ut cum htfubftantia,aliam totam impleat fubftantiam.

X X V K

Quando autem animam totam in toto efTζ di*eimus& in qualibeteius parte »eam non extenfatnvolurnussnecdiviiibilem,quia fi extenfa ciTet,autpcrfe aut per accidens eflet extenfa* Atqui nullo modotfi extetrfa: quiä extenfum per fe dicitur , vel qtåfola quantitas cit extenfa, vel qua corpus compoft-tum eft extenfum per quantitatem: extenfum vet operaccidens quod extenfum eftitidem per quantita¬tem, Sc partes habet extra partes. Cum ergéanimaquanta non (it, extenfaeflenon poteft»

XXVII.

Qusccuncpporro forma 4 materia non depen-det in elfe,ea nonextenditur ad extenfionem trsarc-ria* dependentia enim caufacfl extenfiocis: rationa*

A a Iis

Iis atiimanuiio modo depettdet 3 corpore,quenio*do ergo ad illud cxtendi debear*

XX V II LCirca originem animserationafie tres potifsi-

niiim repetiunturopinionesS prima eil: corum qufftatuunt animam hominiscxfubftantia Dei deccr*ptam. Altera defcndiecrcationemanimarum ex ni-Jhilo* Tertia aflenfum probet propagafcioni feu ge¬nerat iorJ. XXIX»

Dogm a traducis placutile videmusTertulfia-no, Apoliinari#CyriIloa Athanafio EpifcopoAlex»andritio,&T maxima? parti occidentalium ; item Lu~tbero,a!rjscp plenscp omnibus qui Luchert dotihinäfequutitur. Χ X X#

Animam vero noilram ciTe originis cadefiisfeubomini divinitus δνξν&μ feuforis accedcre, pro¬baturD^Hicronymo, Idatoni,Ciceroni, La&anuo*Med*eis Sc EMoiophis»Phyficis fere omnibus in-primis Fernclio; item TheoTogis nonnullis; Ha?·rentAcadcmict XXX L

Qui tr Jucem defendunr, in dupltci, funr di fre»rentia, a 1η a nimas ab aη im is procrea i i a iim r. fei e utlumen alumine acceriditur : Ali) veroproraginemex femine tuen tur sut torns homo it in fpernuteJV-§άμ potentia. XXXll,

Verum cnim verohiféeomnibus tv iiTivjuiddcinme ruuonalia oiuincfentiendum fit iibercdica-

w

mus*

mus: Equidem fi ftatuaturanimarum creatfo^notipoccft offcncii a quo,Sc quomodo anima peccato in-ficiatur; Hinc Auguftinus inEpift»2S. adHicro-nymum&i57. ad optat* ingenue confitetur ie,nceßleg*ndo, necp orando> necp ratiocinando invenirepotuiilc,quomodocumanimarum creatione pecca-tum originw defendatur : Si autem hoc untcum o-ftendrpoßet,quomodopeccatum nonnegetur,fi a-nimarcrcatio afFirmetur,rum forfan probabilior foret altera fcntentia de produftiohc animarum im-mediata. XXXI IL

Iitud a· rem oftendt irrpofsibile eile hoc unicoargumento euincerc poffumus: Quodcunq? pecca.toAdami obnoxiumeit, vel eile debet ,fd abAda.mo medijs p3rentibustrahitur,originaie n. malumnon per imitationem ,(ed camalem generationem&C propagationem ad nos dcriuatur. Atqui animanon trahiturab Adamo, Ergo nec peccato Adamiobnoxi* efh Setmus quid Pontificrj contra hoc ar¬gumentum excipiunt, verum cum iam dudum a fyn*ccrar rebgionisTheologis refutati finr,eorum übe-riorem refutarionem lue non repetimus,

X X X IV.

Qui infufionem animarum defendunt,cen»feneani nam puram å Deo creatam,ab impurocor¬pore conrammar t,nt iracoTtiunci ίο animar cum cor¬pore peccatis infedo,cauia htpcccaii in anima hae.tente B 3

XXXV.Qu* fcholafticorti Do(florum fentetttia pror-

Jus abfurda eil, corpus cnim non poteft aliquam. viciofam qualitatemanimsc, qua? fpiritualis eil, im>primere. *♦ quod corpus non habet eo non poteftanimam inficererpeccatumquod animac proprium,ignorantia mentis,averiio vo!untatis,non ineil cor·pori. Ergo ülo animam inficere nequit.

XXXVI.3. Corpus propter animam, non Contra, anf-

rrta propter corpus peccato inficitur, invertereturhoc, ft amma å corpore inficeretur,& fequeretur hincprimum ignorantiap,contupiacia?,& averfionis fub-jecflum eile corpus, qua? omnia falfifsima. 4. Deusquocp fic foret in|uftus,qui animam iuÜ:am,& nihiltale mericam, inram impurumcarceremdetruderet,

XXXVII.Quid praeterea C legimus, quod totus homo

generethominem vi benedidionis divinar,quaefichabet,Crcfcitc&multiplicdmini. 1* quod Adamgenuerit Sethü ad lmaginem fuam, illaautem ima-go confiftebat potifsimum in conformitate animap.3.Quod David dixeric fe totum ( ergo quo ad ani-mä ) in peccatis conceptu. 4. Quod regeneremurpraccipue 1 η anima,quod autem regetieratur,id anteafuit generatum. Χ Χ χ V111.

Rationibusquoqj Philofophicis anima? propa-gatio probari poteft ; Quia diiertf Philofophus

Arift:

Arift: a. Phyßc inquft,quod 1.0mo generethomine& föl,ii iam homo generat hominem,iatis conftatcx homine itl homine propagari utrumq?, animantnempé & corpus ex quibus homo componitur: noncnim poteft homo elfe ,qui animam intelligentemtion habet,liquidem ä nobiliore parte,(cilicet anim仫il & denominatur homo.

XXXIX.Hlc creationis defcnforesmulta excipiunt, verii

cum eorum exceptiones, non tam validsehnt.ut no-ftram fententia evertere pofsinr,propterea nonmul-tum itfis turbamur. X L.

Ad modum propagacionis quod attinet, ille inhac caliginemexplicabiUs videcur» Duaeautcmflint dccofentenclar principales: quidamfieri propaga tionensputant per edudionem, quidam per cradu&ionem.

X L I»Editionens qui defendunt,ita cenfenr,quod

anima primo tempore non lateat acftu in ferrincgenitali/ed duntaxatpotentiå :quandovero fernennonnihil elaboratum,& membra corporis quodamtnodo delineata fuerint,id quod antequadragefiniiij,poil eonccptionem diem,non fieri opinantur Phyfi-ci pieric^p, tum demum per fwotuip τΓλα$ι*»ν in ieminehcrrentem,animam epoteiiria feminis cducisexdta-ri & aceen ii, ita ut quod antca folurn latcbat in po*tenna, nunc in acflu effe avivc* c 3& corpus fuurri in«formars incipiat.

VcruiB

XL ILVerum hinc multa fequerentur lncommoda

t. Accidcns nempe pocentia fic producerctnobilem 8Cexcellcritem fubilanriam. 2· Anuna ficforetaliquid materiacum,formarum enimmateri-ab'um proprium eft educi e potentia feminis. Necpoilet oftendi, quomodo anima peccacomficeretur*

XL1 ILProinde ftatuimus modum eile per tradu&io·

nem, Deus emm poit crcationem primi hominis,iili quemadmodum reliquis omnibus animalibusbencdixit:dicendo,Crefcite& mukiplicamini: hu·ius bcnedi&ionis vi,totus homo generathominem,ita quidem ut ex femine corpns,ab anima gencreturvcl potius traducatur feu propagetur anima: Cor¬pus humanum generaturaeoipore non immedia te,fed mediaté intcruentu nimirum feminis genitalis:Anima autem ab anima nullointerueniente medio,fed immediatc propagacur,habentcnim fpiritualeseflfentfe* iftam naturam,ut (fi Deo ita vifum fucrit)fui fintmultiplicativap, ut patet exfimili de lumme:Jumen enim natura; efl npn corporeac fed fpiritua·Iis, fatentibus Philofophis fanioribus omnibus: ha·bet igitur vim fefe tnultiplicandi: non autem femultiplicat vel promovet ntfiin materia apta &ido·nea: quandoergocandelarlucenri admoveatur aliacandela, ibitum lumen fefemultiplicat^ in alteram

caty

candefam ejuocp promoref,f!6tt per fui panir/onemjnec per totalem fui in alteram candclam tranfiniflio-nem, fed per luminis novi, vclut acccnfioncm& ex-citationem* X L IV#

Pariter fe habet in anima hominis ,qua?iuic-tiam eft multiplicauVa iecundum beneditftioncmdivinam: quando enim fernen eft commodcpra?-paratum Siapte ad fecuturam generationem difpo-iitum,tunc anima fefe multiphcat & quaii novamnumero quidem, non fpecie,å fe diveriam in ifto fc-mine accendft, fineulla fui frutluiatione3partitionesaut cransfufione, qusepoflmodum abfolutå corporisdelineationc non educitur necinducitur 3fed dunta«*xat emergit & fua officia excercere incipit.

XL V.Si vcro quis quxrat quid hat cum ifio femine,

quod iu uterum tranfmittitur, e quo tarnen homonon gcneratur,an3C lllud animacumiit * Dicimussmimaturn non efle* u quia fernen hoc non per o-mnia apte erat ddpoiitumad genera tionetr»,& pro·pterea animamfefemultiplicare non pofle. Sic&lumen fefe nonmultiplicat in materia minus difpo·

nimium humiditatishabente. 2. velquia fin-gularisefl parna divina, Dcus n. fa?pé natura? cursuinhibere poteft 5 qua de caufa ftcriliras in fcriptu*ra fingula ris pxna ,fcecunditas vero finguTare Ueidonum prxdicatur,

C quan*

XLvnQuandoautem fic (pirituum muTtipIicationcm

a (Ter imus, intel ligtmus fpimus corporib.devindos:licet autem aflertio bxc in Philofophiavideaturab-fona; pluris (amen faciemusordinationemDci,quidixic crefcite 8cmu!tiplicamini,quantumuis miran-di huius operis rationem explicitam non teneamus tficuc & totumilludopus generatiotiis humanaesad-coadmirandum cenfemus, ucomnem rationisca-ptum fuperet: Is fané qui illudexplicaretsfapicQ«>iior Salomone nobis videretur»

XLVil.Cum igitur iicconiler*animam rationalem ha¬

bere prnicipium ,an etiam habeac finem, vet potiusincorruptibilis &Γ immurabiTis maneatsquccruurr inqua quidem quarilione,etiI fuirius deberet eile omni-um hominum confénfus ad defendendam d?onira·fem&excelfentiam humanar natura?,quå illa å Deopra* omni hus aiüs animanribus ornata eil t Hk ta·m

ta fiabemus in Tacro codice, Hic cnim teilatur. ιΓanimam tion poiTe occidi. 2. egrcdi e corpore· 3 vi-vcreextra corpus. 4. redire in corpus. 5. futurameffe refurredhouem, in qua arumacum corpore expulvere terra? refufcitato ,iterum debeat coniungi:Omtfiis cacteris teftimonns 9 qua? 3c numeromulcafunt & ponaere magna: fam principrjs Philofophi-cisidipfum quoquc evincere conabmiur*

X L 1 X.i. Nullum fimplex refolvi potefl in fua prin-

eipia,? nullis enim componitur prtncipiis,ScaIig. ex-crc.307, Γ.2. Acqui amma rationalis efl: fimplcx,quiaeiΐ \νηλίχ&(ΐί «pxm 5 Nullus aucem adlus eil poten.tia : Ergo nen eftcompofita, quia compofitum eftpocentia, partes vcro funtadlusj Scalig. exer. 807»C14. Ergo neccorruptibilis,quia omniscompofitioefl: diflolubilis: Perer. 1.5· caρ 9. & feparari poteilnonniiiconiunålum,Scaiig. exer. 307» C a.

L.i. Non habet contrarium å quo poteft cor-

fumpijubi autemnulla concrarietas, ibinulla corru-ptio, zabarell. in ί. deaeterno motoru Arqui ina-nima nulla efl: contrarietas,quia qua? recipit, feeun-dum modum fui effe recipit ,& qua? in ipfo recipiuntur,funt abfcp contrarietate. Anima ergointePledliva non efl corruprihilis. HincCicero in lib. defcneftuteikratiorinatur; Cum fimplexanimi flatu-

C 2 tg

ra ft ,nec habeat in fe quippiam ad mixtum dilpas?fui, atcj? difsimile ,ηοη potcil dividi: quodfinortpoteil > nonpoteltinterire, Simili modo argumen·taiur Tertullianu&mf* de aninucap, ^

L L3. Natura animsc ra tiona Iis tafiscil, qua? ad fil·

miiitudiné divinam proxitnraccedit, atteftantibu»tplis et»am Ethnieis > Plato η. inT imscOjVocatmen-teαϊ humanarri ßi«-rrf> £«. ty^&op ν^ανιομ t non ter·renam (cd cselcftem. Ariil. I. io, Echic· cap* 1. aiementem eile divinum quippiam, 8c Deo maximecognatum; Erg&cum immorcafitas propriécom*petat Deo, ctiam anima rarionaiis eius ell particeps*Omirtimus nunc alia argumenta ionge plurima,quia animse noilrac iminortalirascx fidc eil certiCfima, L I L

Nec obftat>quöd immortafirasdicatur in fcripturafofi Dcocompetereipotellenim aliquid dici immorta*le duobus modis. 1. quod fua natura tafeeft, ita utnecjfadlu unqu^mmoriatur,necf? moiipofiit: z. quodqui*dem fua natura, eft crpaxmortis, hoc eft, poteftmori,Ted tarnen ex fingulari gratisr divinae privilegier, ηurwquam moritur: In priori feniu folus Deus eft immor#talfi in pofteriore An^li & anima rationalis, funt imwportales; quod ctiam innuere videtur Damafcenuslib. t orthodex. fididum3if.a-yv^o

enfm humana per fe fubfiftit^ animae brtttorum neuitemi Simile etiam eft principiufti »fimilis proccfTuehominis QC beftiat, utpacer ex EccleC cap# $. ν,ιρ, ra#rionc corporis» non racionc animar,

LIV·Firma igitur QC fixa mancac fententia, animam

fiempe rationalem immortalem QC incorruptibtUmatcpadeö fixa,ntqui c«im negaverit,mfanire cenfeatur,perindeq? facere, ac fi qois in die cpncendac dum noncfle, fiCderebusinpromtu pofitis dubitec,

L V.Animae rationalis duae funt faculcatcs, ntmpé

intelledtus ÖC voluntas.L V l

Intelletftus eft facultas animar rationalis%res in#telügibiles intelligens, cognoicens, QC dijudicans.

L V IJ#

Ejus objedumfunt omnia intellfgibilia ,feu quaeabintcllecftu quoquomodo intelliguntur: hinc omniaqua* in mundovelrevera exiftunc,fivc fint invifibilia,υ t Deus,Angelt,amma,fivc vifibilia tarn in cselo quamin terra , vel quae finguntur. ut funt regia folis, bortiHciperidum .aliaq? fabulantium poetarum figmcntatncclledm fubtjciancur·

L V I) I,Huic «nfunt notitiac naturales , feit Commune!

jiotiones appellaiae, quae nobifcum nalcuntur: St eaotm ammi eft natura intelligens, & in corpore intet#dum non utitur orgatiis corporeis, QC feparatas quas#dam habeat inorgantcas acftiones , quomodo in ipfafion inerunt quadam notitiae^ qua funt quaß lumina& imagines iubftaiitiales in e* £ CcxU fi menté non di#

C 1 cmius

fchntss prseditam iumineftotitfaram & ismen dicfmtiscfle intelligentem , fciilpimus anitnam intelligentemfine intelligentiä: has autem noutus nobifcumnafcidicimusnon artu ied potemia,

L I X,Voluntas ett animae rationalis vis altera, quå ea

quaeabintelledlu appraehenia QC iudicata fuére,homovel elegie yel averiatur»

LX.Objedium ejus eil bonum velma1um,ljve fuerfc

VZribonum, vel apparens bonum,m^lumve. Rinc abA^ilocele vocatur apperitus rationahs. Sicut enim infenfitiuo appetitutrahimurin bonum a fenfn apprarhen#fum,tta voluntate tanquam appetuu, movem ur ad bu*Slummonftratum ab intelledtu»

L Χ f,Haec brev/ter de anima rational* ejiw$ pntenttjs

adcxcitandum alioru inquatrendoingenium^ Studioum,didlafunto,quae licet taUanon i?nt>utomnemdubi>tactonem ingeniofis eximant, ha c tarnen mediocri con#fenti fimuf cogriitione, donec uberioré ac perfetfltoreixihujus cognitionem in altera QC futura vita aflecuti

fuerimus i Human» enim fapientiae parseft,qu»dam acquo animo nefcire velie,

bcalig, exer.307. f. 29,ti

F I Ν I S.

OR ΝATISSiMO %AC D0CT1S-ßmo juvcni Domino ^Arvido 'Ttdero Smo-

lando, amico perdilc&oy harum theßumdcxterrimo defenfori ac propugna*

tori hoccc decafiicho.

tsr^i τ 1^5 4-v'Xhj , λ/οψ 4SI σΌφο'ο ^7ff$åyu. σφο^α

SijöAio/j 'n^ttyyövü ocyiap σνμφΐςβ orrwf.ψςάμμασΊ toiolvwis mscsf «/«.βλίψο/ί 07r/v