Upload
vernon-baker
View
233
Download
4
Tags:
Embed Size (px)
Citation preview
Sorena sabanaZe, TinaTin bakuraZe, “samSabaToba”, 01.02.11
TB meningitis diagnostikis zogierTi sakiTxi
TB meningitituberkulozis erT-erTi yvelaze mZime formaa
droulad dasmuli diagnozi da Sesabamisi mkurnalobis dawyeba mniSvnelovnad amcirebs garTulebebis da sikvdilianobis maCvenebels;
M. tuberculosis aRwevs ra subaraqnoidalur sivrces iwvevs cns-is dazianebas da Sesabamisad yalibdeba sxvadasxva tipi:
TB meningiti; TB meningo-encefaliti; TB meningo-encefalo-mieliti; cns-is tuberkulomebi.
TB meningiti meoradi daavadebaa, romlis drosac pirveladi kera aris:
filtvis da filtvgareTa tuberkulozis sxvadasxva forma, miliaruli tuberkulozi,diagnozis dasmis dros mxedvelobaSi miiReba: gadatanili TB, gadatanili TB -s Semdgomi nazi, an tlanqi narCeni
cvlilebebi, kontaqti TB pacientTan. tuberkulozis sxvadasxva formasTan SeuRlebuli TB
meningitis diagnozis dasma siZneles ar warmoadgens;“izolirebuli” meningitis dros, rodesac pirveladi keris
dagena ver xerxdeba, diagnostika garkveul siZneleebTan aris dakavSirebuli.
2009 wlis maisSi samxreT afrikis q. keiptaunSi Catarda 3 dRiani seminari, romelic TB diagnostikis sakiTxebs mieZRvna;
mizani TB meningitis diagnostikis ZiriTadi kriteriumebis SemuSavebis dros konsensusis miRweva iyo;
Sexvedras 7 qveynis (aSS; didi britaneTi; malaizia; samxreT afrika; indoeTi; indonezia; vietnami) 41 warmomadgeneli eswreboda:
13 saerTaSoriso eqsperti,bavSvTa da mozrdilTa nevrologebi,neiroqirurgebi, infeqcionistebi, mikrobiologebi, mecniermuSakebi.
seminaris monawileTa azriT TB meningitis diagnostikaSi ZiriTad kriteriumad tuberkulozis
pirveladi keris dadgena CaiTvalarodesac TB meningiti SeuRlebulia filtvis da
filtvgareTa tuberkulozis formebTan warmoebs:naxvelis, an biologiuri masalis baqterioskopiuli da
kulturaluri gamokvleva;rentgenogramebis gadaReba;avadmyofobis anamnezis dawvilebiTi Seswavla.
vinaidan ukanaskneli 10-15 wlis ganmavlobaSi e.w. “izolirebuli” meningitis xvedriTma wonam
5-6-jer moimata, liqvoridan mJavagamZle baqteriis amoTesva ki dabal
procentSi xdeba, seminamrma diagnozis dasmis dros
ZiriTad kriteriumad miiCnia:
klinikuri; liqvoraluri;radiologiuri kriteriumebi.
klinikuri kriteriumebi:
TB meningitis dasawyisi moicavs 2-4 kviras;TB meningitisaTvis damaxasiaTebelia: fsiqoasTeniuri sindromi, subfebriluri, an febriluri cxeleba, Tavis tkivilebi, gulisreva pirRebinebiT dReSi 3-4-jer;meningialuri niSnebi – kefis kunTebis rigidoba da
kernigis niSani ormxriv;dadebiTi zeda da qveda bruZinskis niSnebi,
simfizis fenomeni, babinskis paTologiuri refleqsi;
bazaluri meningitis dros ziandeba:III; VI;VII wyvili nervebi. da yalibdeba: fTozi; egzofTalmi;diplopia;SigniTa da gareTa sielme; saxis nervis qvemo totis parezi.
daavadebis progresirebis SemTxvevaSi yalibdeba tuberkulozuri meningo-encefaliti:
metyvelebis moSla, cnobierebis Secvla; epilefsiuri gulyrebi;hemiparezebi, hemiplegiebi.
tuberkulozuri meningo-encefalo-mielitisaTvis damaxasiaTebelia:
tkivilebi qvemo kidurebSi;mcire menjis Rrus organoebis funqciis moSla
Sardis Sekaveba an Seukavebloba, yabzoba;qvemo paraparezebi da paraplegiebi.
daavadebis terminalur stadiaSi viTardeba bulbaluri sindromi, ziandeba
IX; X; XII wyvili nervebi;
Sesabamisad pacients aqvs:slokini;ylapvis gaZneleba;sunTqvis riTmis darRveva;
bulbaluri sindromis ganviTareba pacientisaTvis arakeTilsaimedo prognozis maCvenebelia.
liqvoraluri kriteriumi:
Tav-zurg tvinis siTxeSi momatebulia cila 0.99% _ 1.65% da meti;
zomierad momatebulia pleocitozi, ZiriTadad limfocitebis xarjze _ 200-400 da meti;
mkveTrad dadebiTia pandis reaqcia, dadebiTia none-apeltis reaqcia, uaryofiTia veix-Sbrotis reaqcia;
dabalia Saqari, rac paTognomuria TB meningitisaTvis;
warmoiqmneba nazi fibrinuli bade;
radiologiuri kriteriumi _ Tavis tvinis kompiuteruli da magnitur-rezonansuli
gamokvlevis Sedegebis Sefaseba
TB meningitisaTvis damaxasiaTebelia: intrakranialuri hipertenzia dinamikaSi
hidrocefaliiT;Tavis tvinis TeTr nivTierebaSi hiperintensiuri
kerebi; subkortikalurad hiperintensiuri kerebi fiqsirdeba naoWebis saxiT;
vaskuliti – kapilarebis doneze sisxlZarRvebis dazianeba irgvliv iSemiuri kerebiT;
TB meningitisaTvis damaxasiaTebeli struqturuli cvlilebebi fiqsirdeba:
naTxemis qvemo fexebSi; naTxemis hemisferos kaudalur midamoSi;safeTqlis mediobazalur struqturebSi; Tavis
tvinis kontrastuli gamokvlevis Sedegad aRiniSneba:
Tavis tvinis garsebis;parkuWis kedlebis; liqvoro-cirkularuli gzebis kontrastuli gaZliereba;cns-is tuberkulomebis dros hipointensiuri kerebi,
irgvliv zomieri perifokaluri SeSupebiT.
•TB-s SemTxvevaSi kt-s sarwmunoeba 50%-ia;•bazaluri meningitis dros kt-s cvlilebebi vlindeba 80%-Si; •hidrocefalia – 70%;•infarqti – 10%•tuberkuloma – 20%
radiologiuri kvleva
seminarma konsensusis saxiT SeimuSava TB meningitis diagnostikis ZiriTadi principebi, romelic eyrdnoba:
klinikuri; liqvoraluri; radiologiuri kriteriumebis Sejamebas da analizs.
damatebiT gamokvlevebad CaiTvala: bavSvebSi mantus sinji; liqvoris gamokvleva PCR-iT.
TB meningitis diagnostikis dros difdiagnostika unda gatardes:
sxva etiologiis neiroinfeqciebTan:
baqteriuli;virusuli; kandidozuri;kriptokokuli meningitebi;
Tavis tvinis moculobiT procesebTan;Tavis tvinis sisxlis mimoqcevis moSlasTan.
q. keiptaunSi calke jgufad gamoiyo pacientebi eWviT TB meningitze, maTTanac:
diagnostika emyareba klinikur, liqvoralur da radiologiur kriteriumebs;
tubsawinaaRmdego mkurnaloba mTeli sifarTiT iwyeba eWvis gaCenis pirvelsave dRes da wydeba rodesac mTlianad gamoiricxeba specifiuri procesi;
TB meningitis atipiuri SemTxvevebi:
daavadebis mwvaved dawyeba;daavadebis dawyeba arteriuli hipertenziiT, fsiqikis SecvliT,
abdominaluri da radikulitis CivilebiT;TB meningitis duned dawyeba mcired gamoxatuli
meningialuri niSnebiT;TB meningiti arapaTognomuri liqvoriT;TB meningitis mcire simptomebiT dawyeba im pacientebSi,
romlebic adre, an TB meningitze gamokvlevis dros mkurnalobdnen antituberkulozuri preparatebiT;
xanSiSesulTa meningiti;orsulTa meningiti, rodesac meningitis Civilebs miaweren
orsulTa toqsikozebs;TB meningiti Sidsis dros.
atipiuri mimdinareobis mqone pacientebi xvdebian:
Terapiul, infeqciur, nevrologiur, fsiqiatriul, qirurgiul klinikebSi
maT usvamen: qolecistitis, gastritis, muclis tifis, radikulitis,
arteriuli hipertoniis, fsiqozis diagnozebs
utardebaT operaciebi: apendicitis, frontitis gamo
specifiur klinikaSi ki gadmohyavT mxolod mas Semdeg, rac yalibdeba meningialuri sindromi.
HIV/AIDS – TB ko-infeqciaTB meningiti, iseve rogorc tuberkulozis sxva formebi
xSirad atipiurad mimdinareobs; sustad aris gamoxatuli meningialuri niSnebi – kefis
kunTebis rigidoba da kernigis niSani ormxriv; liqvorSi gamoxatulia mcire anTebiTi cvlilebebi: pleocitozi – normis farglebSi an mcired momatebuli; cila mkveTrad momatebuli 0.99%-3.3%-mde da meti; mniSvnelovnad daklebulia Saqari;
HIV/AIDS – TB ko-infeqciis dros Tavis tvinis kompiuteruli gamokvleviT sWarbobs encefaliti;
difdiagnostikis dros pirvel rigSi unda gamoiricxos difdiagnostikis dros pirvel rigSi unda gamoiricxos kriptokokuli meningiti. kriptokokuli meningiti.
Sidsis dros SesaZlebelia SeuRlebuli oportunistuli infeqciebis arseboba:
citomegalovirusi, herpesvirusi, toqsoplazmozi, ebStein-baris virusi, kandidozi;
diagnozi ismeba serologiuri reaqciebis daxmarebiT;
difdiagnostika unda Catardes Tavis tvinis limfomebTan da toqsoplazmebTan:
limfomebis dros Tavis tvinis kompiuteruli tomografiiT korZiani sxeulis da parkuWis sxeulis garSemo Warbobs hipointensiuri ubani, romelic mkveTrad irTavs kontrasts;
toqsoplazmebis dros Tavis tvinis TeTr nivTierebaSi aRiniSneba hiperintensiuri ubnebi mas efeqtiT;
Sidsis dros TB meningiti mZimed, xangrZlivad da talRiseburad,
perioduli gamwvavebis da naTeli periodebis monacvleobiT
mimdinareobs;
prognozi arakeTilsaimedoa;
TBTB meningiti saqarTveloSi meningiti saqarTveloSi TB meningiti da filtvis TB
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
diseminirebuli TB
2 3 3 3 3 4 3 7 4
miliaruli TB - - - 1 - 1 2 3 -
fibrozul-kavernozuli TB
2 8 2 6 4 5 1 3 1
kerovani TB - - 1 - 1 3 1 - 1
infiltraciuli TB - 2 - - - - 2 - 6
sul 4 13 6 10 8 13 9 13 6
TB meningiti da filtvgareTa TB
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
eqsudaciuri plevriti - - 1 - 1 - - - 1
limfuri kvanZebis TB
1 - 1 - 1 - - 1 -
Zval-saxsris TB - 3 - - 2 - 2 4 -
uro-genitaluri TB - - - - 1 - 1 - -
sul 1 3 2 - 5 - 3 5 1
“izolirebuli” TB meningiti
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
31 11 21 31 20 31 23 33 35
TB meningiti
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
36 27 29 41 33 44 35 51 42
Sidsi
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
- - 1 1 1 7 7 11 4
sikvdilianoba
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
5 8 4 5 3 4 7/
2 AIDS
4/3
AIDS
6/
2AIDS
27 wlis 6 Tvis fexmZime pacienti stacionarSi Semovida 8/IV-10-Si;
kaspis raionis macxovrebeli;daavadeba daewyo TandaTanobiT, Tavis tkiviliT,
umadobiT, SeuCerebeli RebinebiT;cxeleba t38C;cnobierebis Secvla;tfdec-Si moTavsda daavadebis dawyebidan 2-3 kviris
Semdeg;Catarda:liqvoris saerTo analizi;baqterioskopia; baqteriologiuri kvleva;magnitur-rezonansuli kvleva;sisxlis klinikuri da bio-qimiuri kvleva;
TariRi pleocitozi cila Saqari
12/IV 694/3 2.31% 12
30/IV 1080/3 6.6%
11/V 965/3 9.9%
18/VI 210/3 0.99%
16/VIII 200/3 3.3%
8/XI 420/3 3.3%
4/I 190/3 0.99%
PDR-Bmasalis aRebis TariRi: 12/IV
rezistentuli: S H E Eto;snsitiuri: R Km Cm Ofx PAS Cs
DOTS+ programaSi CaerTo 4/V-dan
04.07.10 - marjvena gverdiTi parkuWis sxeulis zeda kedlis mcire deformacia, konveqsitaluri qselqveSa
sivrceebi zomierad gafarToebuli.
daskvna:diagnostikis sirTule adreul etapze ganapiroba
pacientis fexmZimobam;intoqsikaciis niSnebi: gulisreva, umadoba, Tavis
tkivili, pirRebineba aRqmul iqna rogorc orsulTa toqsikozis niSnebi;
ar iyo gaTvaliswinebuli ojaxuri TB kontaqti; yovelivem ganapiroba gviani diagnostika,
pacientis mdgomareobis damZimeba da mkurnalobis aradrouli dawyeba (3 kviris Semdeg);
pacientis CarTva MDR-TB programaSi moxda kliniko-laboratoriuli monacemebis gauaresebis;
TB kontaqtis gamovlenis safuZvelze;
CarTvisas SeirCa empiriuli samkurnalo reJimi;
DST profilis gansazRvris Semdeg dainiSna individualuri samkurnalo sqema;
27 wlis pacienti stacionarSi Semovida 2/VI-10-Si; kaxeTis regionis macxovrebeli; TB kontaqtis dadgena ver moxerxda; xangrZlivi anamneziT; daavadeba daewyo TandaTanobiT, hospitalizacia moxda klinikuri
niSnebis gamovlenidan 21 dRis Tavze; cxeleba t38C; bazaluri simptomatikis gamovlena; cnobierebis Secvla;
Catarda: liqvoris saerTo analizi; baqterioskopia; baqteriologiuri kvleva; magnitur-rezonansuli kvleva; sisxlis klinikuri da bio-qimiuri kvleva;
TariRi pleocitozi cila Saqari
3/VI 240/3 2.31% 29
22/VI 90/3 0.66%
16/VII 190/3 0.33%
6/VIII 90/3 0.33%
26/VIII 150/3 1.32%
3/XII 180/3 1.32%
MDRmasalis aRebis TariRi: 3/VI
rezistentuli: S H R E Eto;snsitiuri: Km Cm Ofx PAS Cs
DOTS+ programaSi CaerTo 25/VI-dan
03.06.10 - zomieri hidrocefalia10.11.10 – iSemiuri ubani marjvniv TalamusSi,zomieri hodrocefalia, kortikaluri atrofiebi
(neiroinfeqcia, vaskuliti);
daskvna:
dagvianebulma diagnostikam da mkurnalobis dawyebam gamoiwvia garTulebebis ganviTareba
hidrocefalia; iSemiuri kera TalamusSi;
rac SesaZloa arakeTilsaimedo gamosavalis mizezi gaxdes.
gmadlobT yuradRebisTvis