Solunum Sistemi ve Hastalıkları: Temel Başvuru Kitabı

• Tevfik ÖZLÜ • Muzaffer MET‹NTAfi • Mehmet KARADA⁄ • Ak›n KAYA

SOLUNUM S‹STEM‹ VE HASTALIKLARI

İSTANBUL TIP KİTABEVİ

2010

©İstanbul Medikal Yayıncılık BİLİMSEL ESERLER dizisiSOLUNUM SİSTEMİ VE HASTALIKLARI

Prof. Dr. Tevfik ÖZLÜ, Prof. Dr. Muzaffer METİNTAŞ, Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ, Doç. Dr. Akın KAYA

1. Baskı 2010

ISBN - 978-9944-211-87-1

2010 İstanbul Medikal Yayıncılık Ltd. Şti. 34104, Çapa-İstanbul-Türkiye

www.istanbultip.com.tre-mail: [email protected]

Merkez: Turgut Özal Cad. No: 4/A Çapa-İST.Tel: 0212.584 20 58 (pbx) 587 94 43 Faks: 0212.587 94 45

Şube: 19 Mayıs Üniversitesi Kuru Pelit Kampüsü Çarşı İçi No: 4 / SAMSUNTel: 0362. 312 19 19 dahili: 3920, 0506. 322 09 20

w w w . i s t a n b u l t i p . c o m . t rYasalar uyarınca, bu yapıtın yayın hakları

istanbul medikal yayıncılık ltd.şti.’ye aittir.Yazılı izin alınmadan ve kaynak olarak gösterilmeden,

elektronik, mekanik ve diğer yöntemlerle kısmen veya tamamen kopya edilemez;

fotokopi, teksir, baskı ve diğer yollarla çoğaltılamaz.

Yayına hazırlayan İstanbul Medikal Yayıncılık Ltd. Şti.Yayıncı sertifika no 12643

Editör Tevfik Özlü, Muzaffer Metintaş, Mehmet Karadağ, Akın Kayaİmy adına grafikerler Mesut Arslan, Tuğçe Yıldırım

Kapak İmy Tasarım Baskı ve cilt Euromat Entegre Matbaacılık

Sanayi Caddesi, No:17 Çobançeşme/İSTANBULTel: 0212 451 70 70

UYARIMedikal bilgiler sürekli değişmekte ve yenilenmektedir. Standart güvenlik uygulamaları dikkate alınmalı, yeni araştırma-lar ve klinik tecrübeler ışığında tedavilerde ve ilaç uygulamalarındaki değişikliklerin gerekli olabileceği bilinmelidir. Oku-yuculara ilaçlar hakkında üretici firma tarafından sağlanan her ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj ve uygulama şekil-lerini ve kontrendikasyonları kontrol etmeleri tavsiye edilir. Her hasta için en iyi tedavi şeklini ve en doğru ilaçları ve doz-larını belirlemek uygulamayı yapan hekimin sorumluluğundadır. Yayıncı ve editörler bu yayından dolayı meydana gele-bilecek hastaya ve ekipmanlara ait herhangi bir zarar veya hasardan sorumlu değildir.

BÖLÜM 1 SOLUNUM S‹STEM‹N‹N YAPI VE FONKS‹YONU • Akın KAYA (Bölüm Editörü) . . . . . . 1

1.1 Solunum Sisteminin Genetik, Moleküler ve Temel Hücresel Geliflimi • Ayşe Gül ZAMANİ . . . . . . . . . . . . 3

1.2 Solunum Sistemi Anatomisi • Tuna KARAHAN, Tülin ŞEN, Ali Fırat ESMER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

1.3 Solunum Hücre Biyolojisi

1.3.1 Havayolu Epiteli • Bülent GÖĞEBAKAN, Hasan BAYRAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

1.3.2 Alveol Epiteli • Ayşe Bilge ÖZTÜRK, Hasan BAYRAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

1.3.3 Pulmoner Endotel • Nazan BAYRAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

1.4 Solunum Sisteminin Savunma Mekanizmalar› ve ‹mmünolojisi • Tevfik ÖZLÜ, Savaş ÖZSU . . . . . . . . . 49

1.5 Solunum Fizyolojisi • Levent ÖZTÜRK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

1.6 Solunum Sisteminin Histolojisi • Oya EVİRGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

1.7 Solunum Sisteminin Temel ‹nflamatuar Mekanizmalar› • Emine DÜNDAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

1.8 Solunum Sistemi Farmakolojisi

1.8.1 Bronkodilatör ‹laçlar • Mecit SUERDEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

1.8.2 Solunum Sistemi Antiinflamatuar ‹laçlar› • Erkan CEYLAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

1.8.3 Pulmoner Vazoaktif ‹laçlar • Zeynep Pınar ÖNEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

1.8.4 Mukolitik, Ekspektoran ve Antitussifler • Atilla UYSAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

1.8.5 Ak›lc› Antibiyotik Kullan›m› • Gülden YILMAZ BOZKURT, Alpay AZAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

BÖLÜM 2 SOLUNUM HASTALIKLARINDA TANI VE HASTA DE⁄ERLEND‹R‹M‹ • Tevfik Özlü(Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

2.1 Gö¤üs Hekimli¤inde Hasta - Hekim ‹liflkisi • Tevfik ÖZLÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

2.2 Anamnez

2.2.1 Anamnez • Tevfik ÖZLÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

2.2.2 Solunum Hastas›ndan Anamnez Alma • Sibel ÖZKÜRT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

2.3 Solunumsal Semptomlar • Funda ÖZTUNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

2.4 Gö¤üs Hastal›klar›nda Fizik Muayene• Yılmaz BÜLBÜL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

2.5 Solunum Sisteminin Görüntülenmesi

2.5.1 Konvansiyonel Akci¤er Radyolojisi • Hayati BİLGİÇ, Cantürk TAŞÇI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

2.5.2 Toraks BT ve MRG • Recep SAVAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243

2.5.3 Toraks Ultrasonografisi • Ragıp ÖZKAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

2.5.4 Gö¤üs Hastal›klar›nda Giriflimsel Radyoloji • Tamer KAYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273

2.5.5 Nükleer T›p Görüntüleme Yöntemleri • İlknur AK SİVRİKOZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

‹ Ç ‹ N D E K ‹ L E R

iv • Solunum Sistemi ve Hastal›klar›

2.5.6 PET/PET-BT • Mustafa ÜNLÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

2.6 Solunum Hastal›klar›n›n Tan›s›nda Klinik Mikrobiyoloji

Laboratuar›n›n Yeri • J. Sedef GÖÇMEN, Altan AKSOY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325

2.7 Bronkoloji

2.7.1 Bronkoskopi Salonu ve Donan›m • Sedat ALTIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

2.7.2 Bronkoskop ve Bronkoskopi Ünitesi • Bünyamin SERTOĞULLARINDAN, Bülent ÖZBAY . . . . . . . . 361

2.7.3 Tan›sal bronkoskopi • Adil ZAMANİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365

2.7.4 Bronkoalveoler Lavaj (BAL) • Oya KAYACAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

2.7.5 Tranbronfliyal ‹¤ne Aspirasyonu • Z. Toros SELÇUK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387

2.7.6 Endobronfliyal Ultrasonografi • Erdoğan ÇETİNKAYA, Ertan ÇAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397

2.7.7 Giriflimsel Bronkoskopi • Sedat ALTIN, Levent KARASULU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

2.8 Solunum Fonksiyon Testleri

2.8.1 Spirometri • Sevgi SARYAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431

2.8.2 Reverzibilite Testi • İnci GÜLMEZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441

2.8.2.1 Geç Reverzibilite Testleri • Savaş ÖZSU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

2.8.3 Bronfl Provokasyon Testleri • Emine ARGÜDER, Yavuz Selim DEMİREL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447

2.8.4 Diffüzyon Testi • Savaş ÖZSU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453

2.8.5 Pletismograf • Öznur AKKOCA YILDIZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461

2.9 Kardiyopulmoner Egzersiz Testi (KPET)• M. Sinan ERGİNEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465

2.10 Arter Kan Gazlar› • Candan ÖĞÜŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475

2.11 Di¤er Tan›sal ‹fllemler

2.11.1 Transtorasik ‹nce ‹¤ne Biyopsileri • Ali TÜTEN, M. Halil ÖZTÜRK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493

2.11.2 Sa¤ Kalp Kateterizasyonu ve Pulmoner Bas›nçlar›n Ölçümü • Bilgin TİMURALP . . . . . . . . . . . . . . 507

2.11.3 Torasentez• Güntülü AK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527

2.11.4 Plevra ‹¤ne Biyopsisi • Muzaffer METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531

2.11.5 Tan›sal Torakoskopi - Plöroskopi • Muzaffer METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539

2.11.6 Mediastinoskopi ve Mediastinotomi • Hakan KUTLAY, Cabir YÜKSEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551

2.11.7 Diagnostik Torakoskopi - Videotorakoskopik

Torakotomi • Cengiz GEBİTEKİN, Ahmet Sami BAYRAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559

2.12 Akci¤er Sitopatolojisi • Leyla MEMİŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563

2.13 Akci¤er Hastal›klar›nda Maluliyet De¤erlendirmesi • İbrahim AKKURT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575

BÖLÜM 3 HAVAYOLU HASTALIKLARI • Tevfik ÖZLÜ (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583

3.1 Üst Havayolu Obstrüksiyonlar› • Abdülcemal Ü. IŞIK, Ahmet URAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585

3 . 1 . 1 Üst Havayolu Obstrüksiyonuna Yol Açan Cerrahi Patolojiler• Sina ERCAN, H. Volkan KARA . . . . . . . 593

3.2 Ast›m

3.2.1 Epidemiyoloji ve Risk Faktörleri • A. Berna DURSUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603

3.2.2 Türkiye’de Ast›m Epidemiyolojisi ve Risk Faktörleri • A. Fuat KALYONCU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613

3.2.3 Ast›m Patogenezi • Arzu YORGANCIOĞLU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617

3.2.4 Ast›mda Tan›• Dilşad MUNGAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625

3.2.5 Eriflkinlerde Ast›m Ata¤› ve Tedavisi • Sevim BAVBEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631

3.2.6 Kronik Ast›m Tedavisi • Bilun GEMİCİOĞLU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641

3.2.7 Zor Ast›m • Münevver ERDİNÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653

3.3 KOAH

3.3.1 KOAH: Epidemiyoloji ve Risk Faktörleri • Mehmet POLATLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663

‹çindekiler • v

3.3.2 KOAH Patogenezi • Sevgi BARTU SARYAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673

3.3.3 KOAH’ta Sistemik Bulgular • Şerife SAVAŞ BOZBAŞ, Gaye ULUBAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683

3.3.4 KOAH: Klinik ve Tan›sal Yaklafl›m • Müzeyyen ERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693

3.3.5 Stabil Kronik Obstrüktif Akci¤er Hastal›¤›nda Tedavi • Ertürk ERDİNÇ, Alev GÜRGÜN . . . . . . . . . 701

3.3.6 Kronik Obstrüktif Akci¤er Hastal›¤›nda Atak Tedavisi • Sema UMUT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 719

3.3.7 KOAH: Ataktaki Hastaya Yaklafl›m • Yasin ABUL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725

3.4 Bronflit ve Bronfliyolit • Mehmet GENCER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735

3.5 Kistik Fibrozis • Uğur ÖZÇELİK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745

3.6 Bronflektazi• T. Bahadır ÜSKÜL, Hatice TÜRKER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763

BÖLÜM 4 AKC‹⁄ER ‹NFEKS‹YONLARI • Tevfik ÖZLÜ (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 773

4.1 Solunumsal Patojenler • Hakan ERDEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775

4.2 Üst Solunum Yolu ‹nfeksiyonlar›

4.2.1 Rinosinüzit • İftihar KÖKSAL, Selçuk KAYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795

4.2.2 Krup • İftihar KÖKSAL, Selçuk KAYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 801

4.2.3 Tonsillofarenjitler • İftihar KÖKSAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 805

4.3 Pnömoniler • Tevfik ÖZLÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 813

4.3.1 Toplumda Geliflen Pnömoniler (TGP) • Tevfik ÖZLÜ, Yılmaz BÜLBÜL, Ayşegül KARALEZLİ, Hatice Canan HASANOĞLU, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819

4.3.1.1 Yafll›larda Geliflen Pnömoni • Tevfik ÖZLÜ, Savaş ÖZSU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 853

4.3.2 Hastanede Geliflen Pnömoniler (HGP) • Ayşegül KARALEZLİ, Hatice Canan HASANOĞLU . . . . . . 861

4.3.2.1 Ventilatörle ‹liflkili Pnömoni (V‹P) • Funda ÖZTUNA, Tevfik ÖZLÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881

4.3.3 Ba¤›fl›kl›¤› Bask›lanm›fl Hastalarda Geliflen Pnömoniler • Füsun ALATAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 897

4.3.4 Viral Pnömoniler • Osman Nuri HATİPOĞLU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 915

4.3.5 Bakteriyel Pnömoniler • Aykut ÇİLLİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 919

4.4 Akci¤erin Fungal ‹nfeksiyonlar› • Erhan TABAKOĞLU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 931

4.5 Paraziter Akci¤er Hastal›klar› • Özlem SÖNMEZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 945

4.6 Akut Bronflit • Yılmaz BÜLBÜL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 951

4.7 KOAH Alevlenmelerinde Antibiyotik Tedavisi • Çiğdem Ceylan BERKEŞOĞLU, Lütfi ÇÖPLÜ . . . . . . 955

4.8 Aspirasyon Pnömonisi ve Akci¤er Absesi •Füsun ALATAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 961

4.9 Parapnömonik S›v›lar ve Ampiyem • Hüseyin YILDIRIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 969

4.10 Obstrüktif Pnömoni • Ayşın ŞAKAR ÇOŞKUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 979

4.11 Post - Operatif Pnömoni • Ayşın ŞAKAR ÇOŞKUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 983

4.12 Tüberküloz • Tevfik ÖZLÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 989

4.12.1 Tüberküloz Epidemiyolojisi • Hayati BİLGİÇ, Seyfettin GÜMÜŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 991

4.12.2 Dünyada ve Türkiye’de Verem Savafl› • Şeref ÖZKARA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1001

4.12.3 Klinik Bulgular ve Tan› • Serir ÖZKAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011

4.12.4 Tüberküloz Tedavisi • Haluk C. ÇALIŞIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1015

4.12.5 Tüberkülozda ‹laç Direnci Sorunu • Şeref ÖZKARA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1023

4.12.6 Tüberkülozdan Korunma • Bülent KARADAĞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1035

4.13 Tüberküloz D›fl› Mikobakteri Hastal›klar› • Ergun TOZKOPARAN, Ergün UÇAR . . . . . . . . . . . . . . 1041

BÖLÜM 5 AKC‹⁄ER‹N PARANK‹MAL HASTALIKLARI • Mehmet KARADAĞ (Bölüm Editörü) . 1051

5.1 ‹nterstisyel Akci¤er Hastal›klar›na Genel Yaklafl›m • Levent TABAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1053

5.2 ‹diyopatik ‹nterstisyel Pnömoniler • Yurdanur ERDOĞAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1063

vi • Solunum Sistemi ve Hastal›klar›

5.3 Sarkoidoz • Özlem ÖZDEMİR KUMBASAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1101

5.4 Eozinofilik Akci¤er Hastal›klar› • Gülfem E. ÇELİK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1113

5.5 Lenfanjiyoleiyomiyomatozis • Benan MÜSELLİM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1129

5.6 Pulmoner Alveoler Proteinoz • Ünal ŞAHİN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1135

5.7 Diffüz Alveoler Hemorajiler • Oğuz UZUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1143

5.8 Pulmoner Langerhans Hücreli Histiositoz (Pulmoner Histiositoz X) • Gökhan KIRBAŞ . . . . . . . . . . . . . 1155

5.9 Pulmoner Alveoler Mikrolitiyazis • Gökhan KIRBAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1165

5.10 Bronfliyolitis Obliterans ve Kriptojenik Organize Pnömoni • Göksel KITER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1169

BÖLÜM 6 PULMONER VASKÜLER HASTALIKLAR • Muzaffer METİNTAŞ (Bölüm Editörü) . . . 1173

6.1 Normal Hemostazis ve Venöz Trombüs Oluflumu • Serap IŞIKSOY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1175

6.2 Pulmoner Tromboembolizm • Orhan ARSEVEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1185

6.3 Di¤er Emboliler • Elif ŞEN, Akın KAYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1219

6.4 Pulmoner Hipertansiyon • Aydın YILMAZ, Dicle KAYMAZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1225

6.5 Kor Pulmonale • Nurdan KÖKTÜRK, Zeynep Pınar ÖNEN, Ezgi ÖZYILMAZ . . . . . . . . . . . . . . . . 1259

6.6 Akut Solunum Zorlu¤u Sendromu D›fl› Akut Akci¤er Ödemi • Gökhan ÇELİK . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1279

6.7 Pulmoner Vaskülitler • Aydın ÇİLEDAĞ, Demet KARNAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1289

6.8 Pulmoner Arteriovenöz Malformasyonlar • Levent KART . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307

BÖLÜM 7 AKC‹⁄ER TÜMÖRLER‹ • Muzaffer METİNTAŞ (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1313

7.1 Akci¤erin Malign Tümörleri

7.1.1 Akci¤er Kanseri

7.1.1.1 Akci¤er Kanseri Epidemiyolojisi • Selma METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319

7.1.1.2 Akci¤er Kanseri ve Moleküler Genetik• İsmail SAVAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1339

7.1.1.3 Akci¤er Kanseri Patolojisi • Leyla MEMİŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1347

7.1.1.4 Akci¤er Kanserinde Görüntüleme Yöntemleri • Muzaffer METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1361

7.1.2 Küçük Hücreli D›fl› Akci¤er Kanseri

7.1.2.1 Küçük Hücreli D›fl› Akci¤er Kanserinde Klinik Özellikler • Bahar KURT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1387

7.1.2.2 Küçük Hücreli D›fl› Akci¤er Kanseri: Tan› ve Evreleme • Güntülü AK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1397

7.1.2.3 Tedavi Karar› ve Prognoz • Tuncay GÖKSEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1423

7. 1 . 2 . 4 Küçük Hücreli D›fl› Akci¤er Kanserinde Cerrahi Tedavi • N u rettin K A R A OĞL A N OĞL U, Atilla ER O Ğ L U 1431

7.1.2.5 Küçük Hücreli D›fl› Akci¤er Kanseri (KHDAK) - Kemoterapi • Can ÖZTÜRK . . . . . . . . . . . . . . . . . 1451

7.1.2.6 Küçük Hücreli D›fl› Akci¤er Kanserinde Radyoterapi • Müge AKMANSU, Ö. Petek ERPOLAT . . . 1457

7.1.3 Küçük Hücreli Akci¤er Kanseri

7.1.3.1 Küçük Hücreli Akci¤er Kanseri Klinik, Tan› ve Evreleme • Meftun ÜNSAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1473

7.1.3.2 Küçük Hücreli Akci¤er Kanserinde Tedavi ve Prognoz • Metin GÖRGÜNER . . . . . . . . . . . . . . . . 1493

7.1.4 Metastatik Akci¤erin Tümörleri • Ahmet Selim YURDAKUL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1497

7.2 Akci¤erin Di¤er Malign ve Benign Tümörleri • Ufuk ÇAĞIRICI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1507

7.3 Akci¤er Kanserinde Destek Tedavisi • Sertaç ARSLAN, Muzaffer METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1521

7.4 Akci¤er Kanserinde Endobronfliyal Tedavi • Levent DALAR, Sedat ALTIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1535

7.5 Soliter Pulmoner Nodül

7.5.1 Soliter Pulmoner Nodüle Yaklafl›m • Aydın ÇİLEDAĞ, Numan NUMANOĞLU . . . . . . . . . . . . . . 1557

7.5.2 Soliter Pulmoner Nodüle Endoskopik Yaklafl›m • Erdoğan ÇETİNKAYA, Mehmet Akif ÖZGÜL . . . 1565

‹çindekiler • vii

BÖLÜM - 8 ÇEVRESEL VE MESLEK‹ AKC‹⁄ER HASTALIKLARI • Mehmet KARADAĞ(Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1571

8.1 Asbest D›fl› Pnömokonyozlar • İbrahim AKKURT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1573

8.2 Asbest ‹le ‹liflkili Hastal›klar • Abdurrahman ŞENYİĞİT, Çetin TANRIKULU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1587

8.3 Mesleksel Ast›m • Emel KURT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1599

8.4 Afl›r› Duyarl›l›k Pnömonisi • Zeki YILDIRIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1613

8.5 Hava Kirlili¤i

8.5.1 D›fl Ortam Hava Kirlili¤i • Hasan BAYRAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1625

8.5.2 ‹ç Ortam Hava Kirlili¤i • Ayşe Bilge ÖZTÜRK, Hasan BAYRAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1635

8.6 Termal Akci¤er Yaralanmas› ve ‹nhalasyona Ba¤l› Akci¤er Hasar› • Münire ÇAKIR . . . . . . . . . . . . . . . . 1643

8.7 Radyasyonun Akci¤er Üzerine Etkileri • Fatma EVYAPAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1657

8.8 Biyolojik Silahlar ve Solunum Sistemine Etkileri • Selma METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1669

8.9 Yükseklik ve Akci¤er • Metin AKGÜN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1695

8.10 Dal›flla ‹liflkili Akci¤er Hastal›klar› • Şamil AKTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1705

BÖLÜM 9 TÜTÜN VE SA⁄LIK • Tevfik ÖZLÜ (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1723

9.1 Tütün ve Sa¤l›k • Gamze ÇAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1725

9.2 Tütün ve Akci¤erler • Şule AKÇAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1769

9.3 Tütün Kontrolü • Celal KARLIKAYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1777

9.4 Tütün Ba¤›ml›l›¤› ve Sigara B›rakma Tedavisi • Funda ÖZTUNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1797

BÖLÜM 10 SOLUNUM YETMEZL‹⁄‹ • Akın KAYA (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1815

10.1 Akut Hipoksemik Solunum Yetmezli¤i • Kürşat UZUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1817

10.2 Akut Solunum S›k›nt›s› Sendroumu (ARDS) • Gül GÜRSEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1823

10.3 Sepsis Sendromu ve Tedavisi • Sait KARAKURT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1829

10.4 Hiperkapnik Solunum Yetmezli¤i • Can SEVİNÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1837

10.5 Noninvaziv Mekanik Ventilasyon • Akın KAYA, Aydın ÇİLEDAĞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1843

10.6 Oksijen Tedavisi ve Di¤er Solunumsal Tedaviler • Tevfik ÖZLÜ, Aydın ÇİLEDAĞ, Akın KAYA . . . . 1861

10.7 Havayolu Yönetimi ve Entübasyon • Tekin YILDIZ, Güngör ATEŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1875

10.8 ‹nvaziv Mekanik Ventilasyon • Feza BACAKOĞLU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1889

10.9 Solunum ve Hemodinamik Monitörizasyon • Tülay YARKIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1899

BÖLÜM 11 PLEVRA VE HASTALIKLARI • Muzaffer METİNTAŞ (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . 1919

11.1 Plevran›n Yap› ve ‹fllevi • Öner DİKENSOY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1921

11.2 Plevran›n ‹nflamasyonu • Emine DÜNDAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1925

11.3 Plevral Patolojilerin Sitopatolojik ve Histopatolojik Tan› Çal›flmalar› • Emine DÜNDAR . . . . . . . . . . 1941

11.4 Plevral Aral›kta S›v› Birikimi • Muzaffer METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1947

11.5 Plevral S›v›l› Hastan›n De¤erlendirilmesi • Muzaffer METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1951

11.6 Plevral S›v›l› Bir Hastada Tan› Yaklafl›m› • Muzaffer METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1959

11.7 Plevran›n S›k Görülen Patolojileri • Muzaffer METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1963

11.8 Mezotelyoma • Muzaffer METİNTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1979

11.9 Pnömotoraks • Tamer ALTINOK, Salih TOPÇU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1997

BÖLÜM 12 AKC‹⁄ER AC‹LLER‹ • Akın KAYA (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2017

12.1 Kardiyopulmoner Resüsitasyon • Arif Alper ÇEVİK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2019

viii • Solunum Sistemi ve Hastal›klar›

12.2 Anafilaksi • Seçil KEPİL ÖZDEMİR, Betül Ayşe SİN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2035

12.3 Karbonmonoksit ‹nhalasyonuna Ba¤l› Sa¤l›k Sorunlar›• Peri ARBAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2045

12.4 Aspirasyon • Ömer ÖZBUDAK, Aydın AKBULUT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2051

12.5 Masif Hemoptizi • Yılmaz BÜLBÜL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2059

1 2 . 6 Akci¤er Kanserli Olgularda Acil Durumlar ve Tedavi Yaklafl›mlar› • Meral G Ü L H A N, Ey l e m A K P I N A R . 2067

12.7 Suda Bo¤ulma • Hasan KAYNAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2085

12.8 Akci¤erde Patlama Hasar› • Şamil AKTAŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2091

BÖLÜM 13 UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI • Mehmet KARADAĞ (Bölüm Editörü) . . . . 2097

13.1 Uyku T›bb› • Mehmet KARADAĞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2099

13.2 ICSD-2 Uyku Bozukluklar› S›n›flamas› ve Uyku ‹le ‹lgili Tan›mlar • Oya İTİL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2103

13.3 Uykuda Solunum Bozukluklar›nda Tan› Yöntemleri ve Polisomnografi • Oğuz KÖKTÜRK . . . . . . . . 2109

13.4 Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Risk Faktörleri ve Genetik • Remzi ALTIN . . . . . . . . . . . . . . . 2127

1 3 . 5 Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda F i z y o p a t o l o j i v e

Klinik Bulgular • Ahmet A K K AYA, Ön d e r Ö Z T Ü R K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1 3 1

13.6 Santral Uyku Apne Sendromu Cheyne Stokes Solunumu • Çağlar ÇUHADAROĞLU . . . . . . . . . . . 2141

13.7 Uyku ‹le ‹liflkili Hipoksemi - Hipoventilasyon Sendromlar› • Turan ACICAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2145

13.8 Obstrüktif Uyku Apnede Kardiyovasküler Hastal›klar • Yelda TURGUT ÇELEN, Yüksel PEKER . . . . 2155

13.9 Uykuda Solunum Bozukluklar›n›n Kardiyovasküler Sistem

D›fl› Sonuçlar› • Mehmet KARADAĞ, Mustafa KOLSUZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2175

13.10 Uykuda Solunum Bozukluklar› Tedavisine Genel Yaklafl›m • Mehmet ÜNLÜ, Murat SEZER . . . . . 2201

13.11 Uykuda Solunum Bozukluklar›nda Pozitif Havayolu Bas›nc› (PAP) Tedavisi • Ahmet URSAVAŞ . . . . 2213

13.12 Uykuda Solunum Bozukluklar›nda Cerrahi Tedavi • Levent ERİŞEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2221

13.13 Uykuda Solunum Bozukluklar›nda Difl Hekimli¤i Uygulamalar› • Haluk İŞERİ . . . . . . . . . . . . . . . . . 2237

BÖLÜM 14 TORAKS TRAVMALARI • Tevfik ÖZLÜ (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2245

14.1 Toraks Travmalar› • Mehmet BİLGİN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2247

BÖLÜM 15 MED‹ASTEN, D‹YAFRAM VE GÖ⁄ÜS DUVARI HASTALIKLARI • Akın KAYA(Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2265

15.1 Mediastenin Cerrahi Hastal›klar› • Oya YILDIZ, Elif DUMAN, Ayten KAYI CANGIR . . . . . . . . . . 2267

15.2 Diyafram ve Gö¤üs Duvar› Hastal›klar› • Banu ERİŞ GÜLBAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2277

BÖLÜM 16 KONJEN‹TAL AKC‹⁄ER HASTALIKLARI • Ak›n KAYA (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . 2301

16.1 Konjenital Alt Solunum Yolu Anomalileri • Fazilet KARAKOÇ, Gürsu KIYAN . . . . . . . . . . . . . . . . . 2303

BÖLÜM 17 S‹STEM‹K HASTALIKLARDA VE ÖZEL DURUMLARDA AKC‹⁄ER • Muzaffer METİNTAŞ (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2317

17.1 Kalp Hastal›klar› ve Akci¤er • Bülent GÖRENEK, Gülmira KUDAİBERDİEVA . . . . . . . . . . . . . . . . 2319

17.2 Böbrek Hastal›klar›nda Akci¤er • Gökhan TEMİZ, Ahmet Uğur YALÇIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2333

17.3 Sindirim Sistemi Hastal›klar› ve Akci¤er • Tevfik ÖZLÜ, Arif Mansur COŞAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2341

17.4 Kollajen Doku Hastal›klar›nda Akci¤er • Cengiz KORKMAZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2353

17.5 Solunum Sistemini Etkileyen ‹skelet - Kas Sistemi Bozukluklar› • Canan HASANOĞLU . . . . . . . . . . . .2373

17.6 Endokrin Hastal›klar› ve Akci¤er • Serhat FINDIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2387

17.7 Hematolojik Hastal›klarda Akci¤er • Sibel YURT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2399

‹çindekiler • ix

17.8 Nörolojik Hastal›klarda Solunum Sistemi Sorunlar› • Atilla Özcan ÖZDEMİR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2411

17.9 Akut ve Kronik Nöromusküler Bozukluklarda Solunumsal Sorunlar • Cenk BABAYİĞİT . . . . . . . . . . 2431

17.10 Jinekolojik Hastal›klar, Gebelik ve Akci¤er • Pınar ÇELİK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2437

17.11 Yan›k Hastas›nda Solunum Sistemi ve ‹nhalasyon Hasar› • Kaya YORGANCI . . . . . . . . . . . . . . . . . 2455

17.12 Akci¤er ve Deri • Selim Murat ÜRER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2461

17.13 Yafll›l›k ve Akci¤er • Figen DEVECİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2479

17.14 ‹laçlara Ba¤l› Akci¤er Hastal›klar›

17.14.1 Nonkemoterapötik ‹laçlara Ba¤l› Akci¤er Hastal›klar› • Füsun TOPÇU, Levent AKYILDIZ . . . . . . 2503

17.14.2 Kemoterapötik Ajanlara Ba¤l› Oluflan Akci¤er Hasar›• • Füsun TOPÇU, Levent AKYILDIZ . . . . 2531

BÖLÜM 18 CERRAH‹ VE AKC‹⁄ERLER • Muzaffer M E TİN TAŞ (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . 2541

18.1 Preoperatif De¤erlendirme • Nurhan KÖKSAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2543

18.2 Genel Anestezi S›ras›nda Akci¤erler • Ahmet DİLEK, A. Haydar ŞAHİNOĞLU . . . . . . . . . . . . . . . 2557

18.3 Postoperatif Akci¤er Sorunlar› • Hasan Fevzi BATIREL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2563

BÖLÜM 19 AKC‹⁄ER TRANSPLANTASYONU • Ak›n KAYA (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . 2571

19.1 Genel Bak›fl ve Endikasyonlar • Remzi BAĞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2573

19.2 Yetiflkin Akci¤er Transplantasyonunda Cerrahi Uygulama • Sina ERCAN, H. Volkan KARA . . . . . . 2587

19.3 Transplantasyon Sonras› • Remzi BAĞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2593

BÖLÜM 20 SOLUNUM HASTASININ KRON‹K BAKIM VE REHAB‹L‹TASYONU • Ak›n KAYA (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2605

20.1 Solunumsal Rehabilitasyon Kavram› ve Uygulama Alanlar› • Müzeyyen ERK, Pınar ERGÜN . . . . . . 2607

20. 2 Solunumsal Rehabilitasyonda Aday Olgular›n Belirlenmesi ve

Etkinli¤inin De¤erlendirilmesi • Pınar ERGÜN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2615

20.3 Egzersiz E¤itimi ve Solunum Fizyoterapisi • Sema SAVCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2627

20.4 Kronik Obstrüktif Akci¤er Hastal›¤› ve Kronik Solunum Yetmezli¤inde

Pulmoner Rehabilitasyon • Alev GÜRGÜN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2639

20.5 KOAH D›fl› Hastal›klarda Solunumsal Rehabilitasyon • Sevgi ÖZALEVLİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2651

BÖLÜM 21 GÖ⁄ÜS HASTALIKLARINDA ARAfiTIRMAYÖNTEMLER‹ • Muzaffer MET‹NTAfi (Bölüm Editörü) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2665

21.1 Gö¤üs Hastal›klar›nda Araflt›rma Yöntemleri • Selma METİNTAŞ, İnci ARIKAN . . . . . . . . . . . . . . . 2667

Uzm. Dr. Yasin ABULBismil Devlet Hastanesi - D‹YARBAKIR

Prof. Dr. Turan ACICANAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - ANKARA

Yrd. Doç. Dr. Güntülü AKEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi

Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Prof. Dr. ‹lknur AK S‹VR‹KOZEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Nükleer T›p

Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Dr. Ayd›n AKBULUTAkdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANTALYA

Doç. Dr. fiule AKÇAYBaflkent Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›


Doç. Dr. Metin AKGÜNAtatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - ERZURUM

Prof. Dr. Ahmet AKKAYASüleyman Demirel Üniversitesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - ISPARTA

Prof. Dr. Öznur AKKOCA YILDIZAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. ‹brahim AKKURTCumhuriyet Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - S‹VAS

Prof. Dr. Müge AKMANSUGazi Üniversitesi T›p Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dal› - ANKARA

Yrd. Doç. Dr. Eylem AKPINARUfuk Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Yrd. Doç. Dr. Altan AKSOYK›r›kkale Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyolji Anabilim Dal› - KIRIKKALE

Prof. Dr. fiamil AKTAfi‹stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p Fakültesi Sualt› Hekimli¤i ve Hiperbarik T›p Anabilim Dal› - ‹STANBUL

Yrd. Doç. Dr. Levent AKYILDIZDicle Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - D‹YARBAKIR

Doç. Dr. Füsun ALATAfiEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Doç. Dr. Sedat ALTINYedikule Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi - ‹STANBUL

Doç. Dr. Remzi ALTINKaraelmas Üniversitesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal› - ZONGULDAK

Doç. Dr. Tamer ALTINOKSelçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Gö¤üs CerrahisiAnabilim Dal› - KONYA

Doç. Dr. Peri ARBAKDüzce Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - DÜZCE

Y A Z A R L A R(Yazarlar soyadına göre alfabetik sırayla dizilmiştir)

Uzm. Dr. Emine ARGÜDERÖzel Bay›nd›r Hastanesi Gö¤üs Hastal›klar› Bölümü - ANKARA

Uzm. Dr. ‹nci ARIKANEflkiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Halk Sa¤l›¤›


Prof. Dr. Orhan ARSEVEN‹stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Ana Bilim Dal› - ‹STANBUL

Dr. Sertaç ARSLANEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p FakültesiGö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Yrd. Doç. Dr. Güngör ATEfiDicle Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - D‹YARBAKIR

Doç. Dr. Alpay AZAPAnkana Üniversitesi T›p Fakültesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Feza BACAKO⁄LUEge Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal› - ‹ZM‹R

Doç. Dr. Remzi BA⁄INTEGRIS Baptist Medical Center Akci¤er Transplant ve Pulmoner Hipertansiyon Bölümü - Oklahoma City

Prof. Dr. Sevgi BARTU SARYALAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Hasan Fevzi BATIRELMarmara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs CerrahisiAnabilim Dal› - ‹STANBUL

Prof. Dr. Sevim BAVBEKAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal›, Allerji Bilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Hasan BAYRAMGaziantep Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - GAZ‹ANTEP

Yrd. Doç. Dr. Nazan BAYRAMGaziantep Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - GAZ‹ANTEP

Doç. Dr. Ahmet Sami BAYRAMUluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Cerrahisi Anabilim Dal› - BURSA

Dr. Çi¤dem Ceylan BERKEfiO⁄LUHacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Hayati B‹LG‹ÇGATA Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Mehmet B‹LG‹NErciyes Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Cerrahisi Anabilim Dal› - KAYSER‹

Uzm. Dr. fierife Savafl BOZBAfiBaflkent Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›


Uzm. Dr. Gülden Y›lmaz BOZKURTAnkana Üniversitesi T›p Fakültesi Enfeksiyon Hastal›klar› ve

Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Y›lmaz BÜLBÜLKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - TRABZON

Doç. Dr. Ayten KAYI CANGIRAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs CerrahisiAnabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Erkan CEYLANOrtado¤u Sa¤l›k Hastanesi Gö¤üs Hastal›klar›

Birimi - fiANLIURFA

Yrd. Doç. Dr. Arif Mansur COfiARKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi

Gastroenteroloji Bilim Dal› - TRABZON

Prof. Dr. Ufuk ÇA⁄IRICIEge Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs CerrahisiAnabilim Dal› - ‹ZM‹R

Doç. Dr. Münire ÇAKIRSüleyman Demirel Üniversitesi Araflt›rma ve Uygulama HastanesiGö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ISPARTA

Doç. Dr. Haluk C. ÇALIfiIRSüreyyepafla Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim

ve Arastrma Hastanesi - ‹STANBUL

Dr. Ertan ÇAMYedikule Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve

Araflt›rma Hastanesi - ‹STANBUL

Prof. Dr. Gamze ÇANKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Halk Sa¤l›¤›

Anabilim Dal› - TRABZON

Doç. Dr. Gökhan ÇEL‹KAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Gülfem E. ÇEL‹KAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - Allerji Bilim Dal› - ANKARA

xii • Solunum Sistemi ve Hastal›klar›

Prof. Dr. P›nar ÇEL‹KCelal Bayar Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - MAN‹SA

Doç. Dr. Erdo¤an ÇET‹NKAYAYedikule Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi - ‹STANBUL

Doç. Dr. Arif Alper ÇEV‹KOsmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Acil T›p Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Uzm. Dr. Ayd›n Ç‹LEDA⁄Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Aykut Ç‹LL‹Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANTALYA

Prof. Dr. Lütfi ÇÖPLÜHacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Ça¤lar ÇUHADARO⁄LU Ac›badem Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs hastal›klar› Anabilim Dal› - ‹STANBUL

Uz. Dr. Levent DALARYedikule Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi - ‹STANBUL

Prof. Dr. Yavuz Selim DEM‹RELAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal›, Allerji Bilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Figen DEVEC‹F›rat Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ELAZI⁄

Prof. Dr. Öner D‹KENSOYGaziantep Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - GAZ‹ANTEP

Yrd. Doç. Dr. Ahmet D‹LEKOndokuz May›s Üniversitesi T›p Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Ana Bilim Dal› - SAMSUN

Dr. Elif DUMANAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs CerrahisiAnabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. A. Berna DURSUNAtatürk Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rmaHastanesi, Keçiören, Ankara

Prof. Dr. Emine DÜNDAREflkiflehir Osman Gazi Üniversitesi T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Doç. Dr. Sina ERCANYeditepe Üniversitesi Hastanesi Gö¤üs Cerrahisi Anabilim Dal› - ‹STANBUL

Doç. Dr. Hakan ERDEMGATA Enfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Ertürk ERD‹NÇEge Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Ana Bilim Dal› - ‹ZM‹R

Prof. Dr. Münevver ERD‹NÇEge Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ‹ZM‹R

Doç. Dr. Yurdanur ERDO⁄ANAtatürk Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim Araflt›rma Hastanesi - ANKARA

Prof. Dr. M. Sinan ERG‹NELEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Doç. Dr. P›nar ERGÜNAtatürk Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim Araflt›rma Hastanesi - ANKARA

Doç. Dr. Banu ER‹fi GÜLBAYAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Ana Bilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Levent ER‹fiEN Ac›badem Üniversitesi T›p Fakültesi Kulak Burun Bo¤az Anabilim Dal› Ac›badem-Bursa Hastanesi Kulak Burun Bo¤az Klini¤i - BURSA

Prof. Dr. Müzeyyen ERK‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ‹STANBUL

Doç. Dr. Atilla ERO⁄LUAtatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs CerrahisiAnabilim Dal› - ERZURUM

Uzm. Dr. Ö. Petek ERPOLATGazi Üniversitesi T›p Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dal› - ANKARA

Uzm. Dr. Ali F›rat ESMERAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Oya EV‹RGENAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Histoloji ve Ebriyoloji Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Fatma EVYAPANPamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - DEN‹ZL‹

Yazarlar • xiii

Doç. Dr. Serhat FINDIKOndokuz May›s Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - SAMSUN

Prof. Dr. Cengiz GEB‹TEK‹N Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Cerrahisi Anabilim Dal› - BURSA

Prof. Dr. Bilun GEM‹C‹O⁄LU‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ‹STANBUL

Doç. Dr. Mehmet GENCERHarran Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - fiANLIURFA

Prof. Dr. J. Sedef GÖÇMENK›r›kkale Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik MikrobiyolojiAnabilim Dal› - KIRIKKALE

Dr. Bülent GÖ⁄EBAKANGaziantep Üniversitesi T›p Fakültesi T›bbi BiyolojiAnabilim Dal› - GAZ‹ANTEP

Prof. Dr. Tuncay GÖKSELEge Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal› - ‹ZM‹R

Prof. Dr. Bülent GÖRENEKEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Prof. Dr. Metin GÖRGÜNERAtatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ERZURUM

Prof. Dr. Meral GÜLHANUfuk Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. ‹nci GÜLMEZErciyes Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal› - KAYSER‹

Yrd. Doç. Dr. Seyfettin GÜMÜfiGATA Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Alev GÜRGÜNEge Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ‹ZM‹R

Prof. Dr. Gül GÜRSELGazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Hatice Canan HASANO⁄LUAtatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Gö¤üs Hastal›klar› - ANKARA

Prof. Dr. Osman Nuri HAT‹PO⁄LUTrakya Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Ana Bilim Dal› - ED‹RNE

Prof. Dr. Abdülcemal Ü. IfiIKKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Kulak Burun Bo¤azHastal›klar› Anabilim Dal› - TRABZON

Prof. Dr. Serap IfiIKSOYEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Patoloji

Anabilim Dal› -ESK‹fiEH‹R

Prof. Dr. Haluk ‹fiER‹Ankara Üniversitesi Difl Hekimli¤i Fakültesi Ortodonti Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Oya ‹T‹LDokuz Eylül Üniversitesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ‹ZM‹R

Prof. Dr. A. Fuat KALYONCUHacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Uzm. Dr. H. Volkan KARAGümüflhane Devlet Hastanesi Gö¤üs Cerrahisi Birimi - GÜMÜfiHANE

Doç. Dr. Bülent KARADA⁄Marmara Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - ‹STANBUL

Prof. Dr. S. Tuna KARAHANAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Fazilet KARAKOÇMarmara Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ‹STANBUL

Prof. Dr. Sait KARAKURTMarmara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›


Doç. Dr. Nurettin KARAO⁄LANO⁄LUAtatürk Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim

Araflt›rma Hastanesi - ANKARA

Uzm. Dr. Levent KARASULUYedikule Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve


Uzm. Dr. Ayflegül KARALEZL‹ Ankara Atatürk E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi

Gö¤üs Hastal›klar› - ANKARA

Prof.Dr. CELAL KARLIKAYATrakya Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ED‹RNE

xiv • Solunum Sistemi ve Hastal›klar›

Prof. Dr. Demet KARNAKAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›


Doç. Dr. Levent KART‹stanbul Vak›f Gureba E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi

Gö¤üs Hastal›klar› Klini¤i - ‹STANBUL

Yrd. Doç. Dr. Selçuk KAYAKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Enfeksiyon Hastal›klar›Anabilim Dal› - TRABZON

Prof. Dr. Tamer KAYAEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Radyoloji Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Prof. Dr. Oya KAYACANAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›


Uzm. Dr. Dicle KAYMAZ Atatürk Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi Merkezi - ANKARA

Doç. Dr. Hasan KAYNARAtatürk Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ERZURUM

Uzm. Dr. Seçil KEP‹L ÖZDEM‹RAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› Allerji Ana Bilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Gökhan KIRBAfiDicle Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Ana Bilim Dal› - D‹YARBAKIR

Doç. Dr. Göksel KITERPamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - DEN‹ZL‹

Prof. Dr Gürsu KIYANMarmara Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Gö¤üs Cerrahisi


Uzm. Dr. Mustafa KOLSUZProf. Dr. Türkan Akyol Gö¤üs Hastal›klar› Hastanesi - BURSA

Doç. Dr. Cengiz KORKMAZEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar›


Prof. Dr. ‹ftihar KÖKSALKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Enfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal› - TRABZON

Doç. Dr. Nurhan KÖKSALKahramanmarafl Sütçü ‹mam Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - KAHRAMANMARAfi

Prof. Dr. O¤uz KÖKTÜRKGazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Nurdan KÖKTÜRKGazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Gülmira KUDA‹BERD‹EVAEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Prof. Dr. Bahar KURTAbant ‹zzet Baysal Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - BOLU

Prof. Dr. Emel KURTEskiflehir Osmangazi Üniversitesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Doç. Dr. Hakan KUTLAY Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Cerrahi Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Leyla MEM‹fiGazi Üniversitesi T›p Fakültesi T›bbi Patoloji Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Selma MET‹NTAfiEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Prof. Dr. Dilflad MUNGANAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal›, Allerji Bilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Benan MÜSELL‹M‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal›

Prof. Dr. Numan NUMANO⁄LUAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Candan Ö⁄ÜfiAkdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANTALYA

Uzm. Dr. Zeynep P›nar ÖNENAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Doç.Dr. Sevgi ÖZALEVL‹Dokuz Eylül Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu - ‹ZM‹R

Doç. Dr. Bülent ÖZBAYYüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - VAN

Yazarlar • xv

Doç. Dr. Ömer ÖZBUDAKAkdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANTALYA

Prof. Dr. U¤ur ÖZÇEL‹KHacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Doç. Dr. Atilla Özcan ÖZDEM‹REskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Nöroloji Anabilim Dal› -ESK‹fiEH‹R

Prof. Dr. Özlem ÖZDEM‹R KUMBASARAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Uzm. Dr. Mehmet Akif ÖZGÜLYedikule Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi - ‹STANBUL

Prof. Dr. Rag›p ÖZKANEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Radyoloji Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Doç. Dr. Serir ÖZKAN‹zmir Dr. Suat Seren Gö¤üs Hastal›klar› ve Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi - ‹ZM‹R

Doç. Dr. fieref ÖZKARAAtatürk Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi - ANKARA

Prof. Dr. Sibel ÖZKURTPamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - DEN‹ZL‹

Yrd. Doç. Dr. Savafl ÖZSUKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - TRABZON

Doç. Dr. Funda ÖZTUNAKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - TRABZON

Prof. Dr. Can ÖZTÜRKGazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. M. Halil ÖZTÜRKKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi RadyodiagnostikAnabilim Dal› - TRABZON

Uzm. Dr. Ayfle Bilge ÖZTÜRKGaziantep Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - GAZ‹ANTEP

Doç. Dr. Levent ÖZTÜRKTrakya Üniversitesi T›p Fakültesi Fizyoloji Ana Bilim Dal› - ED‹RNE

Yrd. Doç. Dr. Önder ÖZTÜRKSüleyman Demirel Üniversitesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - ISPARTA

Uzm. Dr. Ezgi ÖZYILMAZÇukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› - ADANA

Doç. Dr. Yüksel PEKERSleep Medicine Unit Skaraborg HospitalSkövde - ‹SVEÇ

Prof. Dr. Mehmet POLATLIAdnan Menderes Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - AYDIN

Prof Dr Sevgi SARYALAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. ‹smail SAVAfiAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Recep SAVAfiEge Üniversitesi T›p Fakültesi Radyoloji Anabilim Dal› - ‹ZM‹R

Prof. Dr. Sema SAVCIHacettepe Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü - ANKARA

Prof. Dr. Z. Toros SELÇUKHacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Uzm. Dr. Bünyamin SERTO⁄ULLARINDANSiirt Devlet Hastanesi Gö¤üs Hastal›klar› Birimi - S‹‹RT

Prof. Dr. Can SEV‹NÇDokuz Eylül Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - ‹ZM‹R

Doç. Dr. Murat SEZERAfyon Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - AFYON

Prof. Dr. Betül Ayfle S‹NAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal›, Allerji Bilim Dal› - ANKARA

Uzm. Dr. Özlem SÖNMEZ Atatürk Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve

Araflt›rma Hastanesi - ANKARA

Prof. Dr. Mecit SUERDEMSelçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - KONYA

xvi • Solunum Sistemi ve Hastal›klar›

Prof. Dr. Ünal fiAH‹NRize Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Ana Bilim Dal› - R‹ZE

Prof. Dr. A. Haydar fiAH‹NO⁄LUOndokuz May›s Üniversitesi, T›p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal› - SAMSUN

Doç. Dr. Ayfl›n fiAKAR COfiKUNCelal Bayar Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - MAN‹SA

Doç. Dr. Elif fiENAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Uzm. Dr. Tülin fiENAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Abdurrahman fiENYI⁄ITDicle Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - D‹YARBAKIR

Prof. Dr. Levent TABAKAmerikan Hastanesi Gö¤üs Hastal›klar› Bölümü - ‹STANBUL

Doç. Dr. Erhan TABAKO⁄LUTrakya Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal› - ED‹RNE

Yrd. Doç. Dr. Çetin TANRIKULUDicle Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - D‹YARBAKIR

Yrd. Doç. Dr. Cantürk TAfiÇIGATA Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Dr. Gökhan TEM‹ZEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Prof. Dr. Bilgin T‹MURALPEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dal› - ESK‹fiEH‹R

Prof. Dr. A. Füsun TOPÇUDicle Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - D‹YARBAKIR

Prof. Dr. Salih TOPÇUKocaeli Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Cerrahisi Anabilim Dal› - KOCAEL‹

Doç. Dr. Ergun TOZKOPARANGATA Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Uzm. Dr. Yelda TURGUT ÇELEN Sleep Medicine Unit Skaraborg HospitalSkövde - ‹SVEÇ

Uzm. Dr. Hatice TÜRKER‹stanbul Süreyyapafla Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi - ‹STANBUL

Dr. Ali TütenKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Radyodiagnostik Anabilim Dal›- TRABZON

Yrd. Doç. Dr. Ergün UÇARGATA Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ‹STANBUL

Doç. Dr. Gaye ULUBAYBaflkent Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Sema UMUT‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Ana Bilim Dal› - ‹STANBUL

Yrd. Doç. Dr. Ahmet URALKaradeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Kulak Burun Bo¤azHastal›klar› Anabilim Dal› - TRABZON

Doç. Dr. Ahmet URSAVAfiUludu¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - BURSA

Uzm. Dr. Atilla UYSALYedikule Gö¤üs Hastal›klar› Hastanesi ve Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi - ‹STANBUL

Doç. Dr. O¤uz UZUNOndokuz May›s Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - SAMSUN

Prof. Dr. Kürflat UZUNSelçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - KONYA

Prof. Dr. Mehmet ÜNLÜAfyon Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal› - AFYON

Prof. Dr. Mustafa ÜNLÜGazi Üniversitesi T›p Fakültesi Nükleer T›p Anabilim Dal› - ANKARA

Prof. Dr. Meftun ÜNSALOndokuz May›s Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› AnabilimDal› - SAMSUN

Uz.Dr. Selim Murat ÜRERYeni Ümit Sa¤l›k Merkezi Dermatoloji Bölümü - ESK‹fiEH‹R

Uzm. Dr. T. Bahad›r ÜSKÜL‹stanbul Süreyyapafla Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi - ‹STANBUL

Yazarlar • xvii

Prof. Dr. Ahmet U¤ur YALÇINEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi ‹ç Hastal›klar›


Uz. Dr. Tülay YARKINSüreyyepafla Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve Arastrma Hastanesi - ‹STANBUL

Doç. Dr. Hüseyin YILDIRIMEskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›


Prof Dr. Zeki YILDIRIMFatih Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›


Yrd. Doç. Dr. Tekin YILDIZ Dicle Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›Anabilim Dal› - D‹YARBAKIR

Dr. Oya YILDIZAnkara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Cerrahisi


Uzm. Dr. Ayd›n YILMAZ Atatürk Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi

Merkezi - ANKARA

Prof. Dr. Kaya YORGANCIHacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi Genel Cerrahi


Prof. Dr. Arzu YORGANCIO⁄LUCelal Bayar Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›

Anabilim Dal› - MAN‹SA

Uzm. Dr. Sibel YURTYedikule Gö¤üs Hastal›klar› ve Gö¤üs Cerrahisi E¤itim ve


Doç. Dr. Ahmet Selim YURDAKULGazi Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›


Yrd. Doç. Dr. Cabir YÜKSEL Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi Gö¤üs Cerrahi


Prof. Dr. Adil ZAMAN‹Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar›


Yrd. Doç. Dr. Ayfle Gül ZAMAN‹Selçuk Üniversitesi Meram T›p Fakültesi T›bbi Genetik


xviii • Solunum Sistemi ve Hastal›klar›

Hayat›n mutluluklar›n›, mücadelelerini ve herfleyini paylaflt›¤›m,eflim ve çocuklar›ma ithaf ediyorum.

Mehmet KARADA⁄

Hayat› boyunca çocuklar›n›n bilim insan› olmas›n› umut ve teflvikeden sevgili babam Selahattin Metintafl’a ithaf ediyorum.

Muzaffer MET‹NTAfi

En büyük zenginli¤im ve her zaman beni destekleyen Ailem’e...

Tevfik ÖZLÜ

Sevgi ve güzellik ad›na hep yan›mda olan eflime ve çoçuklar›ma…

Ak›n KAYA

T›p, uzmanlaflman›n çok gerekli ve belirleyici oldu¤u bir çal›flma ve bilim alan›d›r. T›bbi bilgi üretiminin çok h›zl› ve yayg›n

olmas› hekimleri sürekli yeni bilgilere eriflmek ve kendilerini gelifltirmek zorunda b›rakmaktad›r. Mesleklerinin getirdi¤i bu

sorumluluk yan›nda, yo¤un ifl yükü alt›nda olan hekimlerin önemli ihtiyaçlar›ndan biri: uzmanl›k alanlar›ndaki temel ve gün-

cel bilgilere kolayl›kla ulaflabilir olmalar›d›r.

fiu anda elinizde iki ciltlik bir kitap fleklinde somutlaflan bu proje: “akci¤er sa¤l›¤› ve hastal›klar› alan›nda çal›flan hekim-

lere, uzmanl›k alan›yla ilgili temel bilgileri, güncel literatür eflli¤inde, kendi uygulama imkan ve flartlar›na uygun flekilde ele

alan ve kendi dilinde konuflan/yazan yetkin uzmanlar›n kaleminden ç›kan derli toplu bir eser fleklinde her an yan›bafl›nda bu-

labilmelerini sa¤lamak” amac›yla kurguland›. Böylesi bir imkan›n, zamanla yar›flan ve çok yo¤un çal›flan günümüz hekimle-

ri için ne denli önemli oldu¤u aç›kt›r.

Bu alanda benzer iflleve sahip uluslararas› düzeyde yay›nlanm›fl temel kitaplar vard›r. Ama hekimlerimizin kendi dillerin-

de olmayan bu genifl kaynaklardan yararlanmalar› güç ve zaman al›c› olabilmektedir. Ayr›ca, bu eserlerde konular›n iflleni-

fli bizim uygulamalar›m›z ve koflullar›m›zla zaman zaman tam olarak örtüflmeyebilmektedir. Bu kitaplara ulaflmak da her he-

kim için kolay olmayabilmektedir.

Ülkemizde telif eserlerin say›s›, maalesef k›s›tl›d›r. Gerek kaynaklar›n k›s›tl›l›¤› ve gerekse organizasyon sorunlar› eser te-

lifini zorlaflt›rmaktad›r. Ama günümüzde gö¤üs hekimli¤i camias›n›n sahip oldu¤u ulusal birikim, bizi bu zor ad›m› atmaya

cesaretlendirmifltir.

Bu kitap, yukar›da konu edilen ihtiyaçlar› karfl›lamak üzere do¤mufl olup, konusunda uzman ve ülkemizde iyi bilinen 219

yazar taraf›ndan yaz›lan toplam 218 pasajdan oluflmaktad›r. Kitap, solunum sistemi ve hastal›klar› ile ilgili hemen bütün bafl-

l›klar› konu alm›fl bulunmaktad›r.

Kitap fikri, editörlerde bir hayal olarak ortaya ç›km›flt›. Ülkemizin o çok iyi yetiflmifl, heyecan dolu, hastas›na, ö¤renci-

sine engin sevgi duyan bilim ve e¤itim insanlar› bu hayali gerçe¤e dönüfltürdüler. Kitap için pasaj yazan meslektafllar›m›zla

çal›flmak bize onur verdi.

Kitab›n ortaya ç›kmas›n› eflsiz emekleri ile mümkün k›lan bu de¤erli bilim insanlar›na, yay›n aflamas›nda titiz ve özveriy-

le çal›flan ‹stanbul T›p Kitabevi’ne teflekkür ediyor, kitab›n meslektafllar›m›za yararl› olmas›n› diliyoruz.

Tevfik Özlü

Muzaffer Metintafl

Mehmet Karada¤

Ak›n Kaya

Ö N S Ö Z

Documents

Solunum Sistemi ve Hastalıkları: Temel Başvuru Kitabı