32
levan faniaSvili SoTa murRulia Tbilisi 2010 socialuri mewarmeobis regulireba saqarTvelos kanonmdeblobaSi saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri

socialuri mewarmeobis regulireba saqarTvelos …segeorgia.org/FILES/doc/97_Social_Mec-Regulireba.pdf · vel rgolSi aris gaziarebuli da dainteresebul pirTa monawileoba Zalian maRalia

Embed Size (px)

Citation preview

levan faniaSvili

SoTa murRulia

Tbilisi

2010

socialuri mewarmeobis regulireba saqarTvelos

kanonmdeblobaSi

saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri

3

I. socialuri mewarmeoba

ukanaskneli 20 wlis manZilze sul ufro xSirad ismis mcneba ̀ socialuri mewarmeo-ba~. miuxedavad imisa, rom biznes midgomebis gamoyeneba socialuri miznebis misaRwevad ar aris axali praqtika, Tavad mcneba axalia da misi ganmartebebic mravalnairia.

socialuri mewarmeoba aris biznesi socialuri misiisaTvis. sxva sityvebiT rom vTqvaT socialuri mewarmoeba warmoadgens samewarmeo xerxebisa da meTodebis gamoy-enebiT socialuri miznebis miRwevis process. socialuri sawarmoebi iqmneba, raTa aR-moifvxras vakuumi romelsac tovebs saxelmwifo da kerZo seqtori qveyanaSi sxvadasxva socialuri Tu garemosdacviTi problemebis mogvarebis sakiTxSi. aseT sakiTxebs sax-elmwifo xSir SemTxvevaSi ver agvarebs, radgan ar gaaCnia saTanado resursi (finans-uri, organizaciuli). kerZo seqtori ki imitom, rom maTTvis rogorc wesi naklebad mimzidvelia is samoqmedo veli da masStabi, romelsac Semdgom socialuri sawarmoebi ikaveben.

gansxvavebiT Cveulebrivi, mxolod mogebaze orientirebuli, sawarmosagan social-ur sawarmos aqvs ormag mizani: ekonomikuri da socialuri. ekonomikuri mizani gaxlavT, mxolod saSualeba meore ufro mniSvnelovani - socialuri miznis misaRwevad. aqedan gamomdinare socialuri sawarmos mogeba ar izomeba mxolod finansuri warmatebiT. gacilebiT mniSvnelovania misi wvlili im socialuri problemis mogvarebaSi risTvisac igi Seiqmna.

socialuri sawarmos Seqmnis iniciativa xSirad sazogadoebrivi organizaciebidan modis. isini iwyeben saqmianobas an organizaciis SigniT an afuZneben organizaciis damxmare sawarmos, raTa ukeTesad upasuxon TavianTi samizne jgufebis saWiroebebs da miaRwion organizaciis socialur miznebs.

miuxedav imisa, rom socialuri mewarmeobis samoqmedo areali msoflios masStabiT sul ufro da ufro farTovdeba, dRemde ar arsebobs terminis mkafio da erTmniS-vnelovani ganmarteba. socialur mewarmeobas gansxvavebulad ganmartaven, sxvadasxva qveynis saxelmwifo struqtura Tu am sferoSi moRvawe organizaciebi. magram yvela am ganmartebas aerTianebs is, rom socialur mewarmeobad miiCneva iseTi samewarmeo saqmi-anoba, romlis mTavari mizania pozitiuri socialuri (da garemosdacviTi) cvlilebebi, da is ar aris Seqmnili upiratesad am biznesis mflobelTa mogebis misaRebad.

evropulma kvleviTma qselma (European Research Network - EMES) SeimuSava garkveu-li kriteriumebi, rasac unda akmayofilebdes socialuri sawarmo. kriteriumebi or mimarTulebad aris dayofili: ekonomikur da socialurad.

ekonomikuri kriteriumebi:

1. saqonlis an momsaxurebis uwyveti warmoeba / miwodeba - socialur sawarmoSi aucilebelia saqonlis an servisis warmoeba/miwodeba. tradiciuli sazogadoebrivi organizaciisgan gansxvavebiT, socialur sawarmos ar gaaCnia advokatirebis da lo-birebis funqcia. is ar aris fondi, rom daafinansos sxvadasxva iniciativebi. aqedan gamomdinare, maTTvis es komponenti sasicocxlod mniSvnelovania.

2. damoukideblobis xarisxi - socialuri mewarme damoukidebeli unda iyos Tavis gadawyvetilebaSi. SesaZloa is damokidebuli iyos saxelmwifo subsidiebze, magram ar unda iyos marTuli pirdapir an arapirdapir saxelmwifo struqturebis an sxva orga-nizaciebis (federaciebi, kerZo firmebi) mxridan.

4

3. ekonomikuri riskis garkveuli xarisxi - socialuri sawarmos damaarseblebi Ta-vianT Tavze iReben garkveul risks srulad an nawilobriv. saxelmwifo struqturebi-sagan gansxvavebiT, maTi finansuri sicocxlisunarianoba damokidebulia maTi wevrebis da sawarmoSi momuSave xalxis Zalisxmevaze.

4. damokidebuleba anazRaurebadi samuSaos mimarT - rogorc sazogadoebrivi or-ganizaciebis SemTxvevaSi, socialur sawarmoSic SesaZlebelia rogorc anazRaurebadi personalis CarTva, aseve gamoyenebul iqnes moxaliseobrivi Sroma.

socialuri kriteriumebi:

1. naTeli mizani, romelic fokusirebulia sazogadoebis keTildReobaze - social-uri sawarmos erT-erTi umTavresi mizania, emsaxuros sazogadoebas an konkretul samizne jgufs, romelTac gaaCniaT saerTo sazogadoebrivi saWiroebebi da ara garkveu-li individebis pirad interesebs.

2. iniciativas mxars unda uWerdes moqalaqeTa garkveuli jgufi - socialuri sawar-mo aris Temis an konkretul samizne jgufebSi Semavali xalxis, romlebic iziareben sawarmos miznebs, koleqtiuri Sromis Sedegi. es koleqtiuri suli mudmivad unda Tan sdevdes sawarmos, imis gaTvaliswinebiT, rom SenarCundes liderobis suliskveTeba.

3. gadawyvetilebis miRebis Zalaufleba ar unda efuZnebodes kapitalis mflobelo-bas - Zalaufleba ar aris ganawilebuli kapitalis Sesabamisad. gadawyvetilebebi mmarT-vel rgolSi aris gaziarebuli da dainteresebul pirTa monawileoba Zalian maRalia.

4. saerTo garemo, rac uzrunvelyofs dainteresebul mxareTa maRal CarTulobas - gadawyvetilebis miRebis procesSi momxmarebelTa, beneficiarTa da dainteresebul pirTa CarTulobis done - socialuri sawarmos mniSvnelovani maxasiaTebelia.

5. mogebis SezRuduli ganawileba - socialur sawarmos miekuTvnebia ara mxolod is organizacia, romelic srulad gamoricxavs mogebis ganawilebas, aramed is orga-nizaciac, sadac SesaZloa arsebobdes mogebis mcire nawilis gadanawilebac.

socialuri mewarmeoba gavrcelebuli da mzardi fenomenia evropaSi; maT ganicades etapobrivi institucionalizacia da politikuri aRiareba, maT Soris specialuri samarTlebrivi formebis ganviTarebis gziT.

socialuri sawarmoze saubrisas ar unda SemovizRudoT romelime konkretuli iuridiuli formiT, ar unda movaqcioT igi organizaciul-iuridiuli formebis Car-CoebSi. igi ufro msoflmxedvelobisa da xedvis sagans warmoadgens da kanoniT daSve-buli nebismieri organizaciul-iuridiuli formiT SeuZlia arseboba.

SeiZleba iTqvas rom evropaSi moqmedi socialuri sawarmoebis umetesoba moqmedebs mesame seqtoris tradiciul samarTlebriv garemoSi. isini iqmnebian asociaciebis saxiT im qveynebSi, sadac kanoni am seqtors saSualebas aZlevs garkveul doneze awarmoos produqtebis da servisebis gayidva bazarze. im qveynebSi sadac kanoni ufro mkacria da zRudavs mesame seqtoris ekonomikur saqmianobas (mag. Crdilo evropul qveynebSi) socialuri sawarmoebi iqmneba kooperativebis saxiT.

Zalian bevr qveyanaSi ar arsebobs socialuri sawarmos zusti iuridiuli forma. poloneTsac da gaerTianebul samefosac aqvT mcdelobebi Seqmnan axali iuridiuli formebi, iqneba es sazogadoebrivi interesis organizaciebi, Tu sazogadoebrivi inves-ticiis kompaniebi, magram kritikosebi SeniSnaven rom arc erT maTgani ar qmnis mkafio struqturas socialuri mewarmeobis samomavlo ganviTarebisTvis.

sxvagan socialur sawarmoebs uxdebaT arCevani gaakeTon arsebuli iuridiuli formebis farTo speqtridan. momgebiani organizaciebidan dawyebuli saqvelmoqmedo organizaciebiT damTavrebuli.

5

II. socialuri mewarmeoba saqarTvelos kanonmdeblobaSi

saqarTvelos kanonmdebloba ar icnobs cnebebs „socialuri mewarmeoba“ da „so-cialuri sawarmo“‘, Sesabamisad, arc gansakuTrebuli specifikuri regulaciebi da we-sebi aseTi organizaciuli warmonaqmnebis dafuZneba-saqmianobis Sesaxeb ar aris dad-genili. miuxedavad amisa, saqarTvelos kanonmdebloba iZleva imis SesaZleblobas rom dainteresebulma subieqtma daafuZnos iseTi warmonaqmnebi, romelic Tavisi arsiT SeiZleba ZiriTadad akmayofilebdes socialuri sawarmosaTvis damaxasiaTebel krite-riumebs.

saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, samewarmeo saqmianobad miiCneva marTl-zomieri da araerTjeradi saqmianoba, romelic xorcieldeba mogebis mizniT, da-moukideblad da organizebulad. samewarmeo saqmianobis warmoeba SeiZleba moxdes sami ZiriTadi formiT: arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris bazaze, samewarmeo iuridiuli piris dafuZnebiT an iuridiuli piris dafuZnebis gareSe (individualuri mewarme).

imaze, Tu samewarmeo saqmianobis warmoebis romeli forma iqneba arCeuli, damokide-bulia misi dafuZnebis, sakuTrebisa da Semosavlebis gamoyenebis miznobriobis, agreTve ama Tu im subieqtis sagadasaxado dabegvris specifikebi.

ama Tu im organizaciuli warmonaqmnis Tu samewarmeo subieqtis dafuZneba-reg-istraciis samarTlebrivma bazam saqarTveloSi ganviTarebis ramdenime etapi ganvlo. ukanaskneli etapi 2006 -2009 wlebSi ganxorcielda, romelmac arsebiTad liberal-uri gaxada dafuZneba-registraciis wesebi da procedurebi. ZiriTadi sakanonmdeblo aqtebi, romlebic aregulirebs am sakiTxebs aris „saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi“ da „mewarmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni. ukanaskneli oTxi wlis ganmavlobaSi kanonmdeblobaSi Sevida mTeli rigi cvlilebebi da damatebebi, romlebmac arsebiTad gaamartiva arasamewarmeo da samewarmeo iuridiuli pirebis, agreTve individualuri sawarmoebis dafuZneba-registraciis wesebi da procedurebi.

rac Seexeba sagadasaxado regulirebas am mxrivac kanonmdeblobam ganviTarebis ramdenime etapi ganvlo. 2010 wlis seqtemberSi saqarTvelos parlamentma miiRo axali sagadasaxado kodeqsi, romelic ZalaSi Sedis 2011 wlis 1 ianvars. axali sagadasaxado kodeqsi iTvaliswinebs gansazRvrul sagadasaxado SeRavaTebs erTi mxriv - araorga-nizaciuli formis samewarmeo subieqtebisTvis (individualuri mewarmeebi, mewarme fizikuri pirebi), agreTve arasamewarmeo organizaciebisaTvis. msgavsad moqmedi saga-dasaxado kodeqsisa, axal kodeqsSic aris gaTvaliswinebuli gansazRvruli sagadasaxa-do SeRavaTebi araekonomikuri saqmianobis warmoebisaTvis (qonebis gadasaxadi), da maT mier miRebul gansazRvruli saxis araekonomikuri Semosavlebze (granti, Semowiru-loba, sawevro Senatanebi). meore mxriv - moqmed da momaval sagadasaxado kodeqsSi aris diskriminaciuli midgoma arasamewarmeo organizaciebis mier miRebul pasiur ekonomi-kur saqmianobaze (dividendi). am etapze saqarTvelos sagadasaxado kanonmdebloba ar SeiZleba ganxiluli iqnes rogors socialuri mewarmeobis ganviTarebis mastimulire-beli, aramed gansazRvrul nawilSi is piriqiT xels uSlis aseTi saqmianobis stimuli-rebas.

6

III. socialuri mewarmeobis organizaciul samarTlebrivi formebi

arasamewarmeo da samewarmeo subieqtebis Taviseburebebi

samewarmeo saqmianobis ganmartebas iZleva „mewarmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni, romelic samewarmeo saqmianobas ganmartavs, rogorc - marTlzomieri da araerTjeradi saqmianoba, romelic xorcieldeba mogebis mizniT, damoukideblad da organizebulad. amave dros, kanoni gansazRvravs iseTi saxis saqmianobebs romelic ar CaiTvleba same-warmeo saqmianobad da Sesabamisad ar aris aucilebeli samewarmeo subieqtis Seqmna. ker-Zod, samewarmeo saqmianobad ar CaiTvleba fizikuri pirebis saxelovnebo, samecniero, samedicino, arqiteqtoruli, saadvokato da sanotaro, saaudito, sasoflo-sameurneo an satyeo-sameurneo saqmianoba. Tumca sasoflo-sameurneo da satyeo-sameurneo war-moebebi SeiZleba arsebobdes gansazRvruli samewarmeo organizaciul-samarTlebrivi formiT, Tu maTi mflobeli registraciaSi gatardeba. registracia savaldebuloa, Tu warmoebaSi mudmivad dasaqmebulia mflobelis ojaxis arawevri xuTi piri mainc.

samewarmeo saqmianobis warmoeba SeiZleba moxdes iuridiuli piris dafuZnebis an misi dafuZnebis gareSe. kerZod:

1. arasamewarmeo iuridiuli piri - samewarmeo saqmianobis warmoeba SeiZleba mox-des arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris bazaze. anu arasamewarmeo iurid-iulma pirma uSualod awarmoos damxmare xasiaTis samewarmeo saqmianoba;

2. samewarmeo iuridiuli piri - dafuZndes calke samewarmeo iuridiuli piri, romlis damfuZnebeli SeiZleba iyos rogorc sxva iuridiuli piri (maT Soris arasame-warmeo iuridiuli piri) ise fizikuri piric;

3. araorganizaciuli warmonaqmni - samewarmeo saqmianobis warmoeba moxdes orga-nizaciuli warmonaqmnis - iuridiuli piris dafuZnebis gareSe. aseT samewarmeo subi-eqts warmoadgens individualuri mewarme.

saqarTvelos kanonmdebloba erTmaneTisagan gansxvavebs samewarmeo da arasame-warmeo iuridiul pirebs. maTi ZiriTadi ganmasxvavebeli niSani swored saqmianobis mizani aris. kerZod:

1. arasamewarmeo iuridiuli piri aris iseTi organizaciuli warmonaqmni, romelic iqmneba upiratesad arasamewarmeo saqmianobis ganxorcielebis mizniT. anu maTi mizani ar aris mogebis miReba da igi organizaciis miznebis ganxorcielebis saSualeba unda iyos. Tumca saqarTvelos kanonmdebloba arasamewarmeo iuridiul pirebs aZlevs ufle-bas awarmoon damxmare xasiaTis samewarmeo saqmianoba, gansazRvruli pirobebis dacviT.

samewarmeo iuridiuli piri aris iseTi organizaciuli warmonaqmni, romelic iqm-neba samewarmeo (komerciuli) saqmianobis gansaxorcieleblad da misi upiratesi mizani mogebis miRebaSi mdgomareobs.

7

arasamewarmeo da samewarmeo subieqtebis Taviseburebebi

subieqti Tavisebureba

arasamewarmeo iuridiuli

piri

iqmneba arasamewarmeo saqmianobis ganxorcielebis mizniT

dafuZnebisa da registraciis procedurebis simartive da xelmZRvanelo-biTi sistemis gansazRvris sruli avtonomia

ufleba aqvs ganaxorcielos damxmare xasiaTis samewarmeo saqmianoba, Tumca miRebuli mogeba unda moaxmaros organizaciis miznebis ganxor-cielebas

qonebisa gankargvis SesaZlebloba mxolod organizaciis miznebis ganxor-cielebis mizniT

SesaZlebloba aqvs miiRos arasamewarmeo/araekonomikuri Semosavlebi (grantebi, Semowirulobebi, sawevro Senatanebi)

samewarmeo saqmianobis ganxorcielebis nawilSi eqceva samewarmeo subi-eqtis sagadasaxado reJimSi

aqvs sagadasaxado SeRavaTebi arasamewarmeo saqmianobis ganxorcielebasa da gansazRvruli saxis arasamewarmeo Semosavlebze (granti qonebis ga-dasaxadi, dRg, sabaJo gadasaxadi, mogebis gadasaxadi)

sxva subieqtebTan SedarebiT diskriminaciul sagadasaxado reJimSia sxva sawarmodan dividendebis miRebis dros (ixdis ufro maRal gadasaxads dividendze)

erTi organizaciis pirobebSi rTuldeba arasamewarmeo da samewarmeo saqmianobebis gamijvna da menejmenti

aqvs saqvelmoqmedo organizaciis statusis miRebis SesaZlebloba

dauSvebelia misTvis organizaciul-samarTlebrivi formis Secvla (re-organizacia samewarmeo iuridiul pirad)

likvidaciis dros qonebis ganawilebaze dawesebulia SezRudvebi (qonebis ganawilebis dauSvebloba damfuZneblebsa da wevrebs Soris)

organizaciis pasuxismgebloba Semoifargleba mTeli Tavisi qonebiT, damfuZneblebi/wevrebi pasuxs ar ageben organizaciis valdebulebebisT-vis da piriqiT

samewarmeo iuridiuli

piri

iqmneba samewarmeo saqmianobis ganxorcielebis mizniT

dafuZneba-registraciis procesis simartive

Tavisufalia miRebuli Semosavlebis xarjvis miznobriobis gansazRvraSi

saqmianobis specifikidan gamomdinare aris sxvadasxva organizaciuli formis sawarmos dafuZnebis SesaZlebloba (Sps, ss, sps, ks, kooperativi)

samewarmeo saqmianobis ganxorcielebis miznidan gamomdinare finansebis menejmentis simartive

SesaZlebloba ara aqvs miiRos arasamewarmeo/araekonomikuri Semosavlebi (grantebi, Semowirulobebi, sawevro Senatanebi)

sxva sawarmodan miRebuli dividendi ar eTvleba saerTo SemosavlebSi da Sesabamisad ar ibegreba

sawarmo pasuxs agebs mTeli Tavisi qonebiT, damfuZneblebis pasuxismge-bloba umetes SemTxvevaSi Semoifargleba mxolod Tavisi SenataniT sawarmoSi

umetes SemTxvevaSi Tavisufalia dividendebis ganawilebis sistemis gansazRvraSi

likvidaciis dros darCenili qonebis ganawilebis Tavisufleba

sxva organizaciul-samarTlebrivi formis samewarmeo subieqtad gardaqm-nis SesaZlebloba

8

individualuri

mewarme

registraciis procedurebis simartive da siiafe sxva subieqtebTan Se-darebiT

samarTlebriv urTierTobaSi gamodis Tavisi saxeliT rogorc fizikuri piri da piradad mTeli Tavisi qonebiT (rogorc fizikuri piri) agebs pasuxs valdebulebebze

sxva sawarmodan miRebuli dividendi eTvleba saerTo SemosavlebSi da ibegreba gadasaxadiT (imaze dabali ganakveTiT vidre arasamewarmeo iuridiuli piri, xolo 2014 wlidan nulovani ganakveTiT)

gansxvavebiT mewarme iuridiuli pirebisagan, ar warmoadgens iuridiul pirs da aris saSemosavlo gadasaxadis gadamxdeli (am 2014 1 ianvramde saSemosavlo gadasaxadis ganakveTi 20-18% Seadgens, xolo mogebis ga-dasaxadi ukve 15%-ia)

2011 wlis 1 ianvramde Tu ar xdeba daqiravebuli Sromis gamoyeneba ka-noniT pirdapir gansazRvruli saqmianobebidan miRebul Semosavlebi gaT-avisuflebulia saSemosavlo gadasaxadisgan

2011 wlis 1 ianvridan mikro an mcire biznesis statusis miRebis SesaZle-bloba, rac Tavis mxriv ukavSirdeba SeRavaTebs saSemosavlo gadasaxadze

arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris dafuZneba-registracia

ZiriTadi Taviseburebebi

2006 wels saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi Setanili cvlilebebis Tanaxmad, arasamewarmeo saqmianobis ganxorcielebis mizniT Seqmnil organizaciebs, arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli pirebi ewodebaT. aRar xdeba am pirebis dayofa kavSirebad da fondebad, rogorc es cvlilebebamde xdeboda. Tumca arasamewarmeo iuridiuli pire-bi SeiZleba iyvnen wevrobaze dafuZnebuli an ar iyvnen wevrobaze dafuZnebuli.

arasamewarmeo iuridiul pirs aqvs ori mniSvnelovani Tavisebureba, romelic ga-nasxvavebs mas samewarmeo subieqtebisagan, aRniSnuli erTi mxriv exeba samewarmeo saqmianobis warmoebis, xolo meore mxriv sakuTrebaSi arsebuli qonebis gasxvisebis Tavisuflebas, maT Soris likvidaciis dros darCenili qonebis ganawilebisas.

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, gansazRvravs Tu ra SemTxvevaSi da ra mizniT SeiZleba moxdes arasamewarmeo iuridiuli piris sakuTrebaSi arsebuli qonebis gas-xviseba, maSin roca samewarmeo subieqtebi Tavisuflebi arian sakuTrebaSi arsebuli qonebis gasxvisebis miznobriobis gansazRvraSi. kerZod — arasamewarmeo iuridiuli piris sakuTrebaSi arsebuli qonebis gasxviseba SesaZlebelia, Tu gasxviseba emsax-ureba arasamewarmeo iuridiuli piris saqmianobas, mis organizaciul ganviTarebas, xels uwyobs misi miznebis ganxorcielebas an emsaxureba saqvelmoqmedo miznebs.

miuxedavad imisa, rom arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli pirebi iqmnebian arasamewarmeo saqmianobis ganxorcielebis mizniT, saqarTvelos kanonmdebloba maT uflebas aZlevs awarmoon damxmare xasiaTis samewarmeo saqmianoba, Semdegi aucilebeli pirobebis dacviT:1. samewarmeo saqmianobis ganxorcieleba ar unda iyos akrZaluli saqarTvelos

kanonmdeblobiT — arasamewarmeo iuridiul pirs ufleba aqvs ganaxorcielos nebi-smieri saqmianoba miuxedavad imisa es gaTvaliswinebulia Tu ara mis wesdebaSi. mTavaria ori ZiriTadi sakiTxis gaTvaliswineba: pirveli — saqarTvelos kanon-mdeblobis Tanaxmad, zogierTi saqmianobis ganxorcieleba saerTod akrZalulia an misi ganxorcieleba dasaSvebia mxolod Sesabamisi licenziis an/da nebarTvis

9

aRebis Semdeg; meore — konkretuli saqmianobis ganxorcieleba unda xdebodes Ta-vad organizaciis SigniT dadgenili wesebis Sesabamisad (uflebamosili piris mier gadawyvetilebis miReba konkretuli saqmianobis ganxorcielebis Sesaxeb da sxva);

2. samewarmeo saqmianoba unda iyos damxmare xasiaTis — arasamewarmeo iuridiuli piri iqmneba arasamewarmeo, aramomgebiani saqmianobis ganxorcielebis mizniT. Sesa-bamisad, samewarmeo saqmianobis ganxorcieleba upiratesad organizaciisaTvis dam-atebiTi finansuri resursebis mozidvis saSualeba unda iyos, sawesdebo miznebis miRwevisaTvis da ara ZiriTadi mizani. amasTan erTad, samewarmeo saqmianoba unda atarebdes damxmare xasiaTs da organizacia arsebiTad ar unda gadavides same-warmeo saqmianobis ganxorcielebaze. saqarTvelos kanonmdebloba ar iZleva pirdapir ganmartebas, Tu ra SeiZleba CaiTvalos samewarmeo saqmianobis ganxor-cielebaze arsebiTad gadasvlad. Tu arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piri arsebiTad gadavida samewarmeo saqmianobaze, sajaro reestris erovnuli saa-gentos Sesabamisi samsaxuris an/da dainteresebuli piris sarCelis safuZvelze ganixilavs da wyvets arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris saqmianobis SeCerebis an akrZalvis sakiTxs.

3. samewarmeo saqmianobidan miRebuli mogeba unda moxmardes arasamewarmeo iuridi-uli piris miznebis realizebas — arasamewarmeo iuridiuli piri iqmneba konkre-tuli sazogadoebrivad sasargeblo arasamewarmeo/aramomgebiani saqmianobis ganx-orcielebis mizniT, Sesabamisad, samewarmeo saqmianobidan miRebuli mogeba unda moxmardes swored am miznebis ganxorcielebas. bunebrivia es erTis mxriv sawesde-bo miznebs gulisxmobs, xolo meore mxriv masSi SeiZleba moiazrebodes sawesdebo miznebTan dakavSirebuli sazogadoebrivad sasargeblo sxva saqmianobebic. miuxe-davad imisa rom saqarTvelos kanonmdebloba amis pirdapir miTiTebas ar akeTebs, mogebis gamoyeneba SeiZleba agreTve moxdes sazogadoebrivad sasargeblo miznebis misaRwevad warmoebuli aqtivobebis mTeli procesis dros saWiro xarjebis asanaz-Raureblad (Sromis anazRaureba, honorari da sxva).

4. samewarmeo saqmianobidan miRebuli mogebis ganawilebis dauSvebloba — dauSvebe-lia samewarmeo saqmianobis Sedegad miRebuli mogebis ganawileba arasamewarmeo iuridiuli piris damfuZneblebs, wevrebs, Semomwirvelebs, agreTve xelmZRvanelo-basa da warmomadgenlobiTi uflebamosilebis mqone pirebs Soris. arasamewarmeo iuridiuli piri ar aris mogebaze orientirebuli warmonaqmni da bunebrivia mas-Si samewarmeo organizaciebSi arsebuli, damfuZneblebs/wevrebs Soris mogebis ganawilebis meqanizmi ver imoqmedebs. xelmZRvanelobasa da warmomadgenlobiTi uflebamosilebis mqone pirebs Soris mogebis ganawilebis akrZalva ar gulisxmobs imas, rom ar SeiZleba mogebis gamoyeneba organizaciis TanamSromlebis, maT Soris xelmZRvanelobasa da warmomadgenlobiTi uflebamosilebis mqone pirebs saxel-faso fondisTvis.

dafuZneba-registracia

samoqalaqo kodeqsSi Sevida mTeli rigi cvlilebebi da damatebebi, romelmac arse-biTad gaamartiva arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli pirebis dafuZnebisa da reg-istraciis procedurebi. gansxvavebiT Zveli kanonmdeblobisagan (romelic savaldebulo moTxovnebs awesebda) organizaciis damfuZnebeli Tavisufalia organizaciis xelmZR-vanelobiTi sistemisa da gadawyvetilebebis miRebis wesebis gansazRvraSi. samoqalaqo kodeqsi mxolod miuTiTebs im sakiTxebis CamonaTvals, romelic aucileblad unda gan-isazRvros da mieTiTos organizaciis sadamfuZneblo dokumentSi/dokumentebSi. kerZod:

10

1. iuridiuli piris saxelwodeba da adgilsamyofli (iuridiuli misamarTi) - arasame-warmeo iuridiuli piris saxelwodeba aucileblad unda aRniSnavdes am organizaci-ul-samarTlebrivi formisadmi mis kuTvnilebas. amasTan misi saxelwodeba ar unda emTxveodes ukve registrirebuli arasamewarmeo iuridiuli piris saxelwodebas. agreTve mis saxelwodebaSi ar SeiZleba gamoyenebul iqnes samewarmeo iuridiuli pirebis, moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis, SemoqmedebiTi kavSirebisa da sa-jaro samarTlis iuridiuli pirebisaTvis damaxasiaTebeli aRniSvnebi. arasamewarmeo iuridiul pirs agreTve unda gaaCndes adgilsamyofeli (iuridiuli misamarTi). arasamewarmeo iuridiuli piris adgilsamyoflad iTvleba misi administraciis mde-bareobis adgili. iuridiul pirs SeiZleba hqondes mxolod erTi adgilsamyofeli, misi sxva adgilsamyofeli CaiTvleba misi filialis adgilsamyoflad.

2. arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris saqmianobis mizani -arasame-warmeo iuridiuli piri iqmneba gansazRvruli sazogadoebrivad sasargeblo miznis misaRwevad. amitom arasamewarmeo iuridiuli piris dafuZnebisas unda ganisazRv-ros is sazogadoebrivad sasargeblo saqmianoba, romlis ganxorcielebis mizniTac iqmneba igi. amasTan es ar gamoricxavs iuridiuli piris uflebas da SesaZleblobas ganaxorcielos kanoniT aukrZalavi nebismieri saqmianoba, maT Soris iseTic, ro-melic misi sadamfuZneblo dokumentebiT ar aris gansazRvruli.

3. monacemebi iuridiuli piris damfuZneblis/wevris (damfuZneblebis/wevrebis) Ses-axeb - arasamewarmeo iuriduli piris damfuZnebeli SeiZleba iyos rogorc fizi-kuri aseve iuridiuli piri. amasTan, damfuZnebeli SeiZleba iyos erTi piric. TiToeuli damfuZneblis/wevris Sesaxeb monacemebi Seitaneba cal-calke;

4. monacemebi arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris xelmZRvanelo-bisa da warmomadgenlobis Sesaxeb - arasamewarmeo iuridiuli piris dafuZnebi-sas aucileblad unda ganisazRvros is organo (organoebi) an/da piri (pirebi) romelsac gaaCnia organizaciis xelmZRvanelobiTi (mmarTvelobiTi) funqcia. samo-qalaqo kodeqsis Zveli redaqcia pirdapir gansazRvravda ama Tu im arasamewarmeo iuridiuli pirisaTvis aucilebel mmarTvelobiT sistemas. samoqalaqo kodeqsiTve iyo gansazRvruli xelmZRvanelobaze pasuxismgebel organoTa (pirTa) arCevis wesi da ZiriTadi funqciebi (magaliTad, kavSiris aucilebel organos warmoadgenda gamgeoba, romelic airCeoda 4 wlis vadiT). dRes moqmedi samoqalaqo kodeqsi am mxriv gacilebiT liberaluria da Tavad arasamewarmeo iuridiuli pirebs miando Tavisi xelmZRvanelobiTi sistemis gansazRvris funqcia. mTavaria, rom gansaz-Rvruli iyos arasamewarmeo iuridiuli piris xelmZRvanelobasTan da warmomad-genlobasTan dakavSirebuli Semdegi sakiTxebi: a) romeli organo (organoebi) an/da piri (pirebi) axorcielebs (axorcieleben) arasamewarmeo iuridiuli piris xelmZR-vanelobiT funqciebs (mag. gamgeoba, direqtori); monacemebi arasamewarmeo (arako-merciuli) iuridiuli piris xelmZRvaneli piris Sesaxeb (saxeli, gvari, dabadebis TariRi (ricxvi, Tve, weli), sacxovrebeli adgilis misamarTi, piradi nomeri); b) rogoria arasamewarmeo iuridiuli piris xelmZRvaneli organos (organoebis) Seqmnis an/da piris (pirebis) daniSvnis (arCevis) wesi; g) rogoria arasamewarmeo iuridiuli piris xelmZRvaneli organos (organoebis) an/da piris (pirebis) ufle-bamosilebebi da maTi vada; d) ra wesisa da procedurebis dacviT xdeba arasame-warmeo iuridiuli piris xelmZRvaneli organos (organoebis) an/da piris (pirebis) mier gadawyvetilebis miReba; e) romeli piri (pirebi) axorcielebs arasamewarmeo iuridiuli piris warmomadgenlobis uflebamosilebas; monacemebi warmomadgenlo-baze uflebamosili piris (pirebis) Sesaxeb (saxeli, gvari, dabadebis TariRi (ricx-vi, Tve, weli), dabadebis adgili, sacxovrebeli adgilis misamarTi, piradi nomeri);

11

v) rogoria arasamewarmeo iuridiuli piris warmomadgenlobaze pasuxismgebeli piris (pirebis) arCevis wesi da uflebamosilebis vada.

5. monacemebi iuridiuli piris wevrobis Sesaxeb - Tu arasamewarmeo iuridiuli piri wevrobaze dafuZnebuli iuridiuli piria, aucilebelia, misi dafuZnebisas gan-isazRvros Tu rogor xdeba organizaciis wevrad miReba, ra wesiT, rogor da vin iRebs aseT gadawyvetilebas, agreTve unda ganisazRvros piris organizaciis wev-robidan garicxvis wesebi.

monacemebi reorganizaciisa da likvidaciis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis we-sis Sesaxeb - arasamewarmeo iuridiuli piris dafuZnebis dros unda ganisazRvros organizaciis SigniT romeli organo an piri iRebs gadawyvetilebas iuridiuli piris reorganizaciis an/da likvidaciis Sesaxeb, agreTve, rogori wesiTa da procedurebiT xdeba aseTi gadawyvetilebis miReba. amasTan SesaZlebelia, rom iuridiuli piris reor-ganizaciisa da likvidaciisaTvis ar dadgindes raime gansakuTrebuli wesebi da proce-durebi, aseT SemTxvevaSi imoqmedebs organizaciaSi xelmZRvanelobaze pasuxismgebeli organos (piris) mier gadawyvetilebis miRebis zogadi wesebi da procedurebi.

arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris dafuZneba-registracia

dafuZneba registracia saregistracio dokumentebi

damfuZnebeli SeiZleba iyos fizikuri da iuridiuli pi-ric. amasTan, organizaciis dafuZneba SeuZlia erT pir-sac

registracias axdens sajaro reestris erovnuli saagentos teritoriuli saregistracio samsaxurebi

sadamfuZneblo dokumenti (damfuZnebelTa SeTanxmeba/ wesdeba, oqmi)

organizaciis dafuZnebisTvis ar aris savaldebulo sadam-fuZneblo qonebis qona

saxelmwifo da sagadasaxado registracia erTiani proce-sia da erTdroulad xdeba

dokumenti xelmZRvanelobasa da warmomadgenlobaze pasux-ismgebeli piris arCevis/ daniSvnis Sesaxeb

damfuZnebeli Tavisufalia xelmZRvanelobiTi sistemis gansazRvraSi. ar aris dadge-nili savaldebulo orga-noebis/ xelmZRvaneli pirebis CamonaTvali

saqarTveloSi registrirebu-li arasamewarmeo iuridiuli pirebis filialebis registra-cia aRar xdeba. ucxo qveynis iuridiuli pirebis filialeb-is registracia savaldebuloa da mas axdens romelsac axdens sajaro reestris saagentos teritoriuli samsaxurebi

xelmZRvanelobasa da warmo-madgenlobaze pasuxismgebeli piris xelmoweris nimuSi

damfuZnebeli Tavisufalia gadawyvetilebis miRebis wesebis gansazRvraSi. agreTve ama Tu im organoebis/pirebis da uflebamosilebis vadebis gansazRvraSi

saregistracio dokumentebis damowmeba SeiZleba moxdes sajaro reestris saagentos teritoriul saregistracio samsaxurebSive

cnoba iuridiuli misamarTis Sesaxeb (adgilsamyofeliT sargeblobis xelSekruleba an mesakuTris Tanxmoba)

registraciis zogadi vadaa 1 samuSao dRe (100 lari), an registracia SeiZleba moxdes gancxadebis Setanis dResve (200 lari)

momsaxurebis safasuris gadaxdis damadasturebeli dokumenti.

saregistracio dokumentebis damowmeba SeiZleba moxdes notariusTan, an isini Sei-Zleba pirdapir damowmdes sajaro reestris erovnuli saagentos im teritoriul saregistracio samsaxurSi sadac xdeba dokumentebis wardgena.

12

mewarme subieqtebis dafuZneba-registracia

samewarmeo subieqtebis dafuZneba-registraciis procesis maregulirebeli moq-medi sakanonmdeblo baza saqarTveloSi sakmaod liberaluria. gansazRvruli imperati-uli moTxovnebis garda, kanonmdebloba dainteresebul pirebs SesaZleblobas aZlevs partniorTa SeTanxmebiT/wesdebiT daareguliron sawarmos saqmianobasTan da part-niorobis urTierTobasTan dakavSirebuli sakiTxebi. agreTve, gamartivebulia same-warmeo subieqtebis registraciis vadebi.

„mewarmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni gansazRvravs samewarmeo saqmianobis subi-eqtTa 6 samarTlebriv formas, romlebic erTmaneTisagan ZiriTadad gansxvavdebian erTi mxriv dafuZnebisa da organizaciuli mowyobis specifikebiT, meore mxriv samar-Tlebriv urTierTobebSi maTi pasuxismgeblobis moculobiTa da sagadasaxado dabe-gvris specifikebiT. mewarme subieqtebi arian:

1. individualuri mewarme;2. SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba (Sps);3. solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba (sps);4. komandituri sazogadoeba (ks);5. saaqcio sazogadoeba (ss, korporacia);6. kooperativi.

mewarme subieqtebis daxasiaTeba da registracia

mewarme subieqti daxasiaTeba warsadgeni dokumentebi

individualuri mewarme

• ar warmoadgens iuridiul pirs da urTierTobebSi gamodis sa-kuTari saxeliT rogorc fizi-kuri piri;

• samewarmeo saqmianobidan war-moSobili valdebulebebisaT-vis kreditorebis winaSe pasuxs agebs piradad, mTeli Tavisi qonebiT;

• araorganizaciuli mowyobidan gamomdinare martivia gadawy-vetilebis miReba;

• gansazRvrul pirobis dacvis SemTxvevaSi eqceva SeRavaTian sagadasaxado reJimSi;

• iuridiuli pirebisagan gansx-vavebiT registraciis gauqme-bis procedurebi ufro mar-tivia.

gancxadeba — romelSic unda mieTi-Tos: ganmcxadeblis saxeli; infor-macia sawarmos adgilsamyoflis (iuridiuli misamarTis) Sesaxeb; ganmcxadeblis piradi nomeri; gancxadebis Sevsebis TariRi; ganm-cxadeblis xelmowera.

piradobis damadasturebeli mow-moba.

momsaxurebis gadaxdis dokumenti — erT samuSao dReSi registraci-isTvis 20 lari, dokumentebis wardgenis dResve registraciisTvis 50 lari.

SezRuduli pa-suxismgeblobis

sazogadoeba (Sps)

• warmoadgens iuridiul pirs da misi dafuZneba SeuZlia erT pir-sac (rogorc iuridiul ise fizi-kur pirs).

• gaaCnia sawesdebo kapitali da igi SeiZleba ganisazRvros nebismieri odenobiT. Senatani SeiZleba iyos materialuri an aramaterialuri qoneba, samuSaos Sesruleba an momsaxurebis gaweva.

yvela partnioris mier xelmow-erili saregistracio ganacxadi (romelic imavdroulad aris part-niorTa SeTanxmebis/wesdebis nawi-li), romelSic unda mieTiTos:•sawarmos saxelwodeba/safirmo

saxelwodeba; •sawarmos samarTlebrivi forma;•sawarmos iuridiuli misamarTi; •sawarmos partnioris (partniore-

bis) saidentifikacio monacemebi;

13

SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba (Sps)

• sawarmos pasuxismgebloba kred-itorebis winaSe Semoifargleba mTeli misi qonebiT.

• partniorebi sawarmos valde-bulebebisaTvis kreditorebis winaSe ar ageben pasuxs, garda im SemTxvevebisa roca isini boro-tad iyeneben pasuxismgeblobis SezRudvis samarTlebriv for-mas.

• partniorebs maTi Senatanis/wilis proporciuli ufle-ba-valdebulebebi gaaCniaT Tu wesdebiT sxva ram ar aris dadgenili.

• partniorebi TavianT ufle-bamosilebas axorcieleben partniorTa saerTo krebis meS-veobiT, Tu wesdebiT sxva ram ar aris dadgenili.

• sawarmos direqtoris/direq-torebis raodenoba, kompeten-cia da pasuxismgeblobis mocu-loba ganisazRvreba wesdebiT.

• partnioris wili SeiZleba Tavisuflad gasxvisdes/dat-virTos an memkvidreobiT gadae-ces sxva pirs, Tu wesdebiT sxva ram ar aris dadgenili.

• sawarmos mmarTvelobis organo, gadawyvetilebis miRebis wesi, xolo SezRuduli pasuxismge-blobis sazogadoebis an komandi-turi sazogadoebis SemTxvevaSi — monacemebi Sps-is partniorTa/komanditTa wilobrivi monawileo-bis Sesaxeb;

• komandituri sazogadoebis SemTx-vevaSi — romeli partnioria Sez-Ruduli da romeli — sruli;

•SezRuduli pasuxismgeblobis sa-zogadoebis an komandituri sa-zogadoebis SemTxvevaSi — Sps-is partniorTa/komanditTa wilebze sakuTrebis uflebis SezRudvasTan dakavSirebuli valdebulebebi;

• sawarmos xelmZRvanelobasa da warmomadgenlobaze uflebamosili piris (pirebis) saxeli da gvari, sacxovrebeli adgilis misamarTi da piradi nomeri;

• prokuristis (aseTis arsebo-bis SemTxvevaSi) saxeli da gvari, sacxovrebeli adgilis misamarTi da piradi nomeri;

•Tu sawarmos warmomadgenlobaze uflebamosili ramdenime piri hyavs — isini erTad warmoadgenen sawarmos Tu cal-calke;

• saregistracio ganacxadis cvli-lebis registraciaze uflebamosi-li fizikuri an iuridiuli piris saidentifikacio monacemebi.

momsaxurebis gadaxdis dokumenti — erT samuSao dReSi registraci-isTvis 100lari, dokumentebis wardgenis dResve registraciisTvis 200 lari.

dokumentebze xelmomwerebis pira-dobis damadasturebeli dokumen-tebi (Tu saregistracio samsaxurSi xdeba xelmowera)

Tu partniori aris ucxo qveynis iu-ridiuli piri misi iuridiul pirad registraciis damadasturebeli do-kumentebi damowmebuli unda iyos apostiliT an legalizebuli unda iyos saTanado wesiT.

solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba (sps)

• warmoadgens iuridiul pirs da igi unda daafuZnos ramden-ime pirma (rogorc iuridiulma aseve fizikurma pirma).

• partniorebi sawarmos valde-bulebebisaTvis kreditorebis winaSe pasuxs ageben, rogorc solidaruli movaleebi, — mTe-li Tavisi qonebiT, pirdapir da uSualod.

• partniorebs maTi Senatanis/wil-is proporciuli ufleba-valde-bulebebi gaaCniaT Tu wesdebiT sxva ram ar aris dadgenili.

14

mewarme subieqti

daxasiaTeba wars.dok.

solidaruli pasuxismge-

blobis sazogadoeba

(sps)

• xelmZRvanelobis ufleba aqvs yvela partniors Tu wesdebiT sxva ram ar aris dadgenili.

• sawarmodan partnioris gasvlis Semdeg misi wili nawildeba sxva part-niorebs Soris.

• sawarmodan partnioris gasvlamde an axali partnioris miRebamde xdeba kreditorebis interesebis dacvis procedurebis amoqmedeba (msgavsad re-organizaciis RonisZiebebisa).

• partnioris gardacvalebis SemTxvevaSi misi wili gadadis memkvidreobiT mxolod im SemTxvevaSi Tu es gaTvaliswinebulia wesdebiT, an Tu yvela partniori Tanaxmaa (uaris SemTxvevaSi memkvidrisTvis xdeba wilis finan-suri kompensireba).

komandituri sazogadoeba

(ks)

• warmoadgens iuridiul pirs da igi unda daafuZnos ramdenime pirma, romelTagan nawili aris SezRuduli partniorebi (komanditebi) xolo me-ore nawili aris sruli partniorebi (komplomentarebi).

•sruli partniorebi (komplementarebi) sawarmos kreditorebis winaSe pasuxs ageben, rogorc solidaruli movaleebi, — mTeli Tavisi qonebiT, pirdapir da uSualod.

•SezRuduli partniorebi (komanditebi) sawarmos kreditorebis winaSe pasuxs ageben mxolod maT mier Setanili sagarantio Tanxis farglebSi (sagarantio Tanxis gadaxdiT).

•wesdebiT aucileblad unda ganisazRvros SezRuduli partniorebis (koman-ditebis) mier Sesatani sagarantio Tanxis odenoba.

•SezRuduli partniori (komanditi) sargeblobs SezRuduli uflebebiT da mas xmis ufleba aqvs mxolod wesdebiT gansazRvrul SemTxvevebSi.

• SezRuduli partnioris (komandits) wili SeiZleba Tavisuflad gaasxvisos an memkvidreobiT gadaeces sxva pirs sxva partniorebis Tanxmobis gareSe Tu wesdebiT sxva ram ar aris dadgenili.

• sawarmodan sruli partnioris gasvlamde an axali partnioris miRebamde xdeba kreditorebis interesebis dacvis procedurebis amoqmedeba (msgavs-ad reorganizaciis RonisZiebebisa).

komandituri sazogadoeba

(ks)

•sawarmos xelmZRvanelobis ufleba aqvs mxolod srul partniorebs (kom-plomentarebs) SezRudul partniorebs (komanditebs) amis ufleba ar gaaC-niaT.

saaqcio sazogadoeba

(ss, kor-poracia)

• warmoadgens iuridiul pirs da misi dafuZneba SeuZlia erT pirsac (ro-gorc iuridiuls ise fizikur pirs).

• sawesdebo kapitali SeiZleba ganisazRvros nebismieri odenobiT. sawarmos kapitali dayofilia wesdebiT gansazRvruli klasisa da raodenobis aqcie-bad.

• aqcionerebi sawarmos valdebulebebisaTvis kreditorebis winaSe ar ageben pasuxs, garda im SemTxvevebisa roca isini borotad iyeneben pasuxismgeblo-bis SezRudvis samarTlebriv formas.

• aqcionerebis xmis ufleba da ufleba-movaleobebi damokidebulia aqciebis saxeebze/klasebze, romelic ganisazRvreba wesdebiT.

• sawarmos hyavs direqtori/direqtorebi, Tumca maTi funqciebi SeiZleba gadaeces sameTvalyureo sabWos. sawarmos mmarTvelobiTi sistema ganisaz-Rvreba wesdebiT.

• aucilebel organos warmoadgens aqcionerTa saerTo kreba, sameTvalyureo sabWos Seqmna savaldebuloa kanoniT dadgenil SemTxvevebSi.

• aqcionerTa wili mogebaSi ganisazRvreba aqciaTa raodenobisa da klasis Sesabamisad.

• kanonmdeblobiT mkacrad aris reglamentirebuli sawarmos mier aqciebis gamosyidvis, savaldebulo satendero SeTavazebisa da aqciaTa savaldebu-lo miyidvis wesebi.

• wesdebiT dadgenil SemTxvevebsa da wesiT dasaSvebia kapitalis gazrda axali aqciebis an aqciebSi konvertirebadi fasiani qaRaldebis gamoSvebis gziT.

15

kooperativi • warmoadgens iuridiul pirs da misi dafuZneba SeuZlia rogorc iuridiul ise fizikur pirs.

• sawarmos amocanaa wevrTa interesebis dakmayofileba da igi upiratesad ar aris mimarTuli mogebis miRebaze.

• kooperativis yvela wevri valdebulia kooperativSi Seitanos pai. koopera-tivis wevris minimaluri pais odenobas gansazRvravs damfuZneblebi.

• kooperativis erT wevrs SeiZleba hqondes ramdenime pai.• kooperativi kreditorebis winaSe pasuxs agebs mxolod Tavisi qonebiT.

kooperativis wevrebi kooperativis valdebulebebisTvis kreditorebis wi-naSe pasuxs ageben.

• kooperativis wevrs maTi Senatanis/wilis proporciuli uf leba-valdebulebebi gaaCniaT Tu wesdebiT sxva ram ar aris dadgenili.

• savaldebulo organoebs warmoadgens saerTo kreba, gansazRvrul SemTxveve-bSi wa r mo madgenelTa kreba, sameT valyureo sabWo da gamgeoba/direqtorebi.

• kooperativis wevrs ufleba aqvs Tavisi pai gadasces sxva pirs (gankargos) Tu wesdebiT sxva pirobebi ar aris dadgenili.

• wesdebiT gaTvaliswinebul SemTxvevaSi, kooperativis wevris gardacvalebis Semdeg kooperativis wevri SeiZleba gaxdes misi memkvidre.

• kooperativis yovel wevrs aqvs kooperatividan gasvlis ufleba wesdebiT gansazRvruli wesis Sesabamisad.

mewarme subieqtebis registracias axdens sajaro reestris erovnuli saagentos teri-toriuli samsaxurebi subieqtis adgilsamyofelis mixedviT. saregistracio doku-mentebis damowmeba SeiZleba moxdes notariusTan, an isini SeiZleba pirdapir damowmdes sajaro reestris erovnuli saagentos im teritoriul saregistracio samsaxurSi sadac xdeba dokumentebis wardgena. registracia moicavs rogorc saxelmwifo ise sagadasaxa-do registracias.

arasamewarmeo iuridiuli piris reorganizacia da likvidacia

saqarTvelos kanonmdebloba krZalavs arasamewarmeo iuridiuli piris reorganizacias misTvis organizaciul-samarTlebrivi formis Secvlis gziT, anu mis gardaqmnas samewarmeo iuridiul pirad. Tumca saqarTvelos kanonmdeblobiT dasaSvebia, arasamewarmeo iuridiuli piris reorganizacia misi dayofis (or an met arasamewarmeo iuridiul pirad) an sxva arasame-warmeo iuridiul pirTan gaerTianebis gziT (Serwyma). arasamewarmeo iuridiuli pirebis re-organizacia xdeba Semdegi wesis Sesabamisad, kerZod: 1. gadawyvetilebis miReba reorganizaciis Sesaxeb — arasamewarmeo iuridiuli piris re-

organizaciisaTvis aucilebelia gadawyvetileba reorganizaciis Sesaxeb. Tu vin iRebs da ra wesiT gadawyvetilebas reorganizaciis Sesaxeb unda ganisazRvreba sadamfuZneblo/saregistracio dokumentebiT. aseTi gadawyvetilebis mimRebad SeiZleba ganisazRvros arasamewarmeo iuridiuli piris damfuZneblebi/wevrebi an sadamfuZneblo dokumente-biT gansazRvruli saxva uflebamosili piri/organo. Tu reorganizaciis Sedegad xdeba sxva arasamewarmeo iuridiul pirTan gaerTianeba (Serwyma), am SemTxvevaSi saWiroa orive iuridiuli piris uflebamosili piris/organos gadawyvetileba reorganizaciis Sesaxeb.

2. reorganizaciis Sedegad uflebamonacvleobis sakiTxis gadawyveta — arasamewarmeo iuridiuli piri romelmac miierTa sxva arasamewarmeo iuridiuli piri (Serwyma), aris adrindeli arasamewarmeo iuridiuli piris uflebamonacvle. gayofis Sedegad warmoqm-nili arasamewarmeo iuridiuli pirebi solidarulad ageben pasuxs Tavdapirveli sawar-mos gayofamde arsebuli valdebulebebisaTvis.

3. reorganizaciis dawyebis registracia — gadawyvetileba arasamewarmeo iuridiuli piris reorganizaciis Sesaxeb registrirdeba mewarmeTa da arasamewarmeo iuridiuli pirebis reestrSi, agreTve xdeba kreditorebis Setyobineba reorganizaciis procesis Sesaxeb.

16

Setyobinebis miRebidan reorganizaciis procesis dasrulebamde kreditorebi ufle-bamosili arian, arasamewarmeo iuridiul pirs mosTxovon nakisr valdebulebaTa vadaze adre Sesruleba.

4. reorganizaciis registracia — reorganizacia aris registrirebul monacemebSi cvli-lebis Setanis safuZveli. arasamewarmeo iuridiuli pirebis gaerTianebisa da dayofis registracia xorcieldeba arasamewarmeo iuridiuli pirebis registraciisaTvis samoqa-laqo kodeqsiT dadgenili wesis Sesabamisad. arasamewarmeo iuridiuli piris reorganiza-ciisas savaldebuloa maregistrirebeli organosTvis saqarTvelos finansTa ministris Sesabamisi brZanebiT gaTvaliswinebuli Sedarebis aqtis wardgena. Tu Sedarebis aqtidan dgindeba sagadasaxado organos mimarT iuridiuli piris davalianebis arseboba, es aris reorganizaciaze maregistrirebeli organos mier uaris Tqmis safuZveli, garda im Sem-Txvevisa, rodesac reorganizaciiT ar mcirdeba kreditorTa dakmayofilebis unari an arsebobs saqarTvelos finansTa saministros Tanxmoba davalianebis mqone arasamewarmeo iuridiuli piris reorganizaciis Sesaxeb.

arasamewarmeo iuridiuli piris likvidaciasTan dakavSirebuli sakiTxebi gansazRvrulia saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi, romelic moicavs iseT sakiTxebs rogorebicaa likvidaci-is procesis dawyeba da likvidaciis safuZvlebi, likvidatorebis statusi da maTi daniSvna, likvidaciisas qonebis ganawilebis wesi da likvidaciis procesis dasruleba. arasamewarmeo iuridiuli piris likvidaciis procesi moicavs Semdeg ZiriTad etapebs:1. likvidaciis procesis dawyeba — arasamewarmeo iuridiuli piris likvidaciis proce-

sis dawyebis safuZvlebia: a) iuridiuli piris damfuZnebelTa/wevrTa gadawyvetileba likvidaciis Sesaxeb — iuridiuli piris likvidaciis Sesaxeb gadawyvetileba SeiZleba miiRos Tavad iuridiulma pirma. iuridiuli piris sadamfuZneblo dokumentiT gan-isazRvreba organizaciis likvidaciis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebaze uflebamo-sili piri/organo da gadawyvetilebis miRebis wesi; b) sisxlis samarTlis saqmeze kanonier ZalaSi Sesuli sasamarTlos gamamtyunebeli ganaCeni — saqarTvelos sisx-lis samarTlis kodeqsiT dadgenil danaSaulebze, sisxlis samarTlis sasamarTlom miiRos gadawyvetileba sasjelis saxiT likvidaciis daniSvnis Sesaxeb. am SemTxvevaSi sasamarTlo niSnavs likvidators (likvidatorebs), romelic uzrunvelyofs iuridi-uli piris likvidacias; g) iuridiuli piris gakotreba — arasamewarmeo iuridiuli piris gakotreba warmoadgens likvidaciis safuZvels. gadaxdisuunarobis saqmis war-moeba xdeba „gadaxdisuunarobis warmoebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesebis Sesabamisad; d) maregistrirebeli organos mimarTvis safuZvelze sasamarTlos gadawyvetileba likvidaciis procesis dawyebis Sesaxeb — Tu arasamewarmeo (arako-merciuli) iuridiuli piri registrirebulia, magram igi ar akmayofilebs registra-ciisTvis saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenil pirobebs, an es pirobebi mogvianebiT ispoba, maregistrirebeli organo niSnavs vadas xarvezis gamosasworeblad. maregis-trirebeli organos mier micemul vadaSi xarvezis gamousworeblobis SemTxvevaSi maregistrirebeli organo mimarTavs sasamarTlos registrirebuli arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris likvidaciis procesis dawyebis moTxovniT. am Sem-TxvevaSi sasamarTlo niSnavs likvidators, romelic axorcielebs likvidaciisTvis saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenil procedurebs.

2. likvidatorebis daniSvna — likvidacias axorcielebs arasamewarmeo iuridiuli piris xelmZRvanelobis uflebamosilebis mqone piri (pirebi). gansakuTrebul garemoebaTa ar-sebobisas saqarTvelos finansTa saministros uflebamosil organos SeuZlia mimarTos sasamarTlos sxva likvidatoris daniSvnis moTxovniT. sasamarTlos gadawyvetilebis safuZvelze likvidaciis procesis dawyebisas, likvidacias axorcielebs sasamarT-

17

los mier daniSnuli likvidatori (likvidatorebi). likvidatori pasuxs agebs, rogorc xelmZRvanelobisa da warmomadgenlobiTi uflebamosilebis mqone piri.

3. likvidaciis procesi — damfuZnebelTa/wevrTa gadawyvetileba arasamewarmeo iurid-iuli piris likvidaciis procesis dawyebis Sesaxeb unda daregistrirdes mewarme-Ta da arasamewarmeo iuridiuli pirebis reestrSi. arasamewarmeo iuridiuli piris likvidaciis dros unda dasruldes mimdinare saqmeebi, dadgindes moTxovnebi, dar-Cenili qoneba gamoixatos fulSi, dakmayofildnen kreditorebi da darCenili qoneba gaunawildes uflebamosil pirebs.

4. darCenili qonebis ganawileba — likvidaciis Sedegad darCenili qonebis miRebaze ufle-bamosil pirs registraciis Sesaxeb sadamfuZneblo/saregistracio dokumentebiT gansaz-Rvraven arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris damfuZneblebi/wevrebi. amas-Tan, samoqalaqo kodeqsi krZalavs, likvidaciis Sedegad darCenili qonebis ganawilebas arasamewarmeo iuridiuli piris damfuZneblebs/wevrebs, xelmZRvanelobisa da war-momadgenlobiTi uflebamosilebis mqone pirebs Soris. Tu arasamewarmeo iuridiuli piris damfuZneblebma/wevrebma ar gansazRvres likvidaciis Sedegad darCenili qonebis miRebaze uflebamosili piri, sasamarTlo arasamewarmeo iuridiuli piris likvidaciis Sedegad darCenil qonebas gadascems Sesabamisad erT an ramdenime arasamewarmeo iurid-iul pirs, romlebsac aqvT igive an msgavsi miznebi, rogorebic likvidirebul arasame-warmeo iuridiul pirs. Tu aseTi iuridiuli pirebi ar arsebobs an aseTi iuridiuli pirebis gamovlena SeuZlebelia, maSin SeiZleba miRebul iqnes gadawyvetileba am qonebis saxelmwifosaTvis gadacemis Sesaxeb. sasamarTlom qoneba SeiZleba gaanawilos likvida-ciis procesis dawyebis registraciidan 6 Tvis Semdeg.

5. likvidaciis procesis dasruleba — likvidaciis damasrulebeli etapia arasamewarmeo iuridiuli piris registraciis gauqmeba da swored am momentidan iuridiuli piri wyvets samarTlebrivad arsebobas. registracias auqmebs maregistrirebeli organo iuridiuli piris registraciis gauqmebis Taobaze uflebamosili piris gancxadebisa da uflebamosili piris/organos mier iuridiuli piris likvidaciis procesis dasrulebis Sesaxeb gadawyvetilebis wardgenis safuZvelze.

samewarmeo iuridiuli pirebis reorganizacia da likvidacia

samewarmeo iuridiuli pirebis reorganizaciasTan da likvidaciasTan dakavSirebuli sakiTxebi regulirdeba „mewarmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT. kanonSi detalurad aris gawerili reorganizaciisa da likvidaciis gadawyvetilebis miRebis, likvidatorebis daniSv-nis, reorganizaciisa da likvidaciis procesi.

saqarTvelos kanonmdebloba dasaSvebad miiCnevs, rom erTi organizaciul—samarTlebri-vi formis sawarmo gardaiqmnas sxva samarTlebrivi formis sawarmod, sawarmoebs SeuZliaT gaerTiandnen erT sawarmod (Serwyma) an sawarmo SeiZleba gaiyos or an met sawarmod. „me-warmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Tanaxmad, samewarmeo iuridiuli piris reorganizacia moicavs Semdeg ZiriTad etapebs: 1. gadawyvetilebis miReba reorganizaciis Sesaxeb — samewarmeo iuridiuli piris reor-

ganizaciisaTvis aucilebelia gadawyvetileba reorganizaciis Sesaxeb. Tu wesdebiT sxva ram ar aris dadgenili, saaqcio sazogadoebis SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoe-bad da SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis saaqcio sazogadoebad gardaqmnis Sesaxeb gadawyvetilebis misaRebad saWiroa damswre xmis uflebis mqone partnioris (partniorTa) xmebis 75%, yvela danarCen SemTxvevaSi ki gadawyvetileba miiReba erTx-mad. aseT SemTxvevaSi wesdebiT unda moxdes partniorTa uflebamosilebebis xelaxali

18

gadanawileba, am samarTlebrivi formisaTvis dadgenili SezRudvebis gaTvaliswinebiT. sawarmoebi SeiZleba gaerTiandnen (Serwyma). saaqcio sazogadoebaSi, SezRuduli pasux-ismgeblobis sazogadoebasa da kooperativSi Serwymis Sesaxeb gadawyvetilebis misaRebad saWiroa damswre xmis uflebis mqone partnioris (partniorTa) xmebis 75%, yvela dan-arCen SemTxvevaSi ki gadawyvetileba miiReba erTxmad, Tu wesdebiT sxva ram ar aris dadgenili. Serwymis Sesaxeb gadawyvetilebaSi unda aRiniSnos, erTi sawarmo uerTdeba meores Tu ori sawarmo erTiandeba erT axal sawarmod. Serwymis Sesaxeb gadawyvetile-biT unda ganisazRvros partniorTa ufleba-movaleobani, Tu isini ar xelmZRvaneloben kapitalSi maTi wilis proporciulobis principiT. sawarmo SeiZleba gaiyos or an orze met sawarmod da maT saqmianoba gaagrZelon, rogorc damoukidebelma sawarmoebma saku-Tari samarTlebrivi formiT. gayofis Sesaxeb gadawyvetileba SeiZleba iTvaliswinebdes, rom adrindeli partniorebi gayofis Sedegad warmoqmnil sawarmoSi monawileobdnen sx-vadasxva wilobriv safuZvelze.

2. reorganizaciis Sedegad uflebamonacvleobis sakiTxis gadawyveta — sawarmo, romel-mac sawarmo miierTa, an axalSeqmnili sawarmo, aris adrindeli sawarmos (sawarmoebis) uflebamonacvle. gayofis Sedegad warmoqmnili sawarmoebi solidarulad ageben pasuxs Tavdapirveli sawarmos gayofamde arsebuli valdebulebebisaTvis.

3. reorganizaciis dawyebis registracia — gadawyvetileba samewarmeo iuridiuli piris reorganizaciis Sesaxeb registrirdeba mewarmeTa da arasamewarmeo iuridiuli pirebis reestrSi, agreTve xdeba kreditorebis Setyobineba reorganizaciis procesis Sesaxeb. Setyobinebis miRebidan reorganizaciis procesis dasrulebamde kreditorebi ufle-bamosili arian, sawarmos mosTxovon nakisr valdebulebaTa vadaze adre Sesruleba.

4. reorganizaciis registracia — reorganizacia aris registrirebul monacemebSi cvli-lebis Setanis safuZveli. samewarmeo iuridiuli pirebis gardaqmnis, gaerTianebisa da dayofis registracia xorcieldeba samewarmeo iuridiuli pirebis registraciisaTvis „mewarmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesis Sesabamisad. arasame-warmeo iuridiuli piris reorganizaciisas savaldebuloa maregistrirebeli organosT-vis saqarTvelos finansTa ministris Sesabamisi brZanebiT gaTvaliswinebuli Sedarebis aqtis wardgena. Tu Sedarebis aqtidan dgindeba sagadasaxado organos mimarT iuridi-uli piris davalianebis arseboba, es aris reorganizaciaze maregistrirebeli organos mier uaris Tqmis safuZveli, garda im SemTxvevisa, rodesac reorganizaciiT ar mcird-eba kreditorTa dakmayofilebis unari an arsebobs saqarTvelos finansTa saministros Tanxmoba davalianebis mqone arasamewarmeo iuridiuli piris reorganizaciis Sesaxeb.

samewarmeo iuridiuli piris likvidaciis procesi moicavs Semdeg ZiriTad etapebs:1. likvidaciis procesis dawyeba — sawarmos likvidaciis procesi iwyeba sawarmos partnio-

rebis saerTo krebis gadawyvetilebiT an sasamarTlos gadawyvetilebiT sawarmos likvi-daciis procesis dawyebis Sesaxeb. sasamarTlos gadawyvetilebiT sawarmos likvidacia iwyeba likvidaciis Sesaxeb sisxlis samarTlis saqmeze kanonier ZalaSi Sesuli sasamarT-los gamamtyunebeli ganaCenis safuZvelze an im SemTxvevaSi Tu sawarmo ar akmayofi-lebs registraciisaTvis saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenil pirobebs (an pirobebi mogvianebiT ispoba) da maregistrirebeli organos mier daniSnul vadaSi xarvezi ar iqna aRmofxvrili (an Tu xarvezis xasiaTidan gamomdinare saerTod SeuZlebelia misi aR-mofxvra). am ukanasknel SemTxvevaSi maregistrirebeli organo mimarTavs sasamarTlos sawarmos likvidaciis procesis dawyebis moTxovniT.

2. likvidatorebis daniSvna — partniorebis gadawyvetilebiT sawarmos likvidaciisas, partniorebi, aseve wesdebiT gaTvaliswinebul SemTxvevaSi — sameTvalyureo sabWos wevrebs an direqtors (direqtorebs), SeuZliaT gansazRvron is pirebi, romlebic axor-

19

cieleben likvidacias (likvidatorebi). sasamarTlos gadawyvetilebiT sawarmos likvi-daciis procesis dawyebisas likvidators (likvidatorebs) niSnavs sasamarTlo.

3. likvidaciis procesi — likvidaciis procesis dawyebis Sesaxeb gadawyvetileba unda daregistrirdes mewarmeTa da arasamewarmeo iuridiuli pirebis reestrSi. likvidaciis procesi swored registraciis momentidan iTvleba dawyebulad. likvidaciis proce-sis dawyebis Sesaxeb gadawyvetilebis registraciis Sesaxeb maregistrirebeli organo dauyovnebliv acnobebs sagadasaxado organos. likvidaciis procesis dawyebisas iwyeba kreditorTa dakmayofilebis procesi. sawarmom (likvidatorma) likvidaciis proce-sis dawyebis registraciisTanave sawarmos yvela cnobil kreditors unda gaugzavnos werilobiTi Setyobineba procesi dawyebis Sesaxeb da miuTiTos kreditorTa dakmayo-filebis vadebi. sawarmos likvidaciis procesis dawyebis registraciidan ara ugvianes 90—e dRisa sawarmom (likvidatorma) unda daiwyos sawarmos qonebis realizacia, rom-lidanac Semosuli Tanxebi unda ganTavsdes sasamarTlos an notariusis sadepozito angariSze. depozitze ganTavsebuli Tanxebis an mibarebuli qonebis partniorTa So-ris ganawilebamde maTi gankargva SesaZlebelia mxolod kreditorTa dakmayofilebis mizniT. likvidaciis procesis ganmavlobaSi dauSvebelia sawarmos qonebis gasxviseba, datvirTva an kreditorTa sazianod sxva qmedebis ganxorcieleba, garda im SemTxvevebi-sa Tu realizacia xdeba Tanxebis Sesabamis depozitze ganTavsebis an/da kreditorebis dakmayofilebis mizniT.

likvidaciis procesis dasruleba da darCenili qonebis ganawileba — kreditorebis dak-mayofilebis procesis dasrulebis Semdeg partniorebi saerTo krebaze amtkiceben sawarmos salikvidacio balans da xels aweren gadawyvetilebas sawarmos salikvidacio procesis das-rulebis Sesaxeb, romelic unda gamoqveyndes periodul gamocemaSi an masobrivi informaciis sxva saSualebebSi. sawarmos likvidaciis procesis bolo etapia sawarmos registraciis gau-qmeba. sawarmos registracias auqmebs maregistrirebeli organo sawarmos registraciis gau-qmebis Taobaze uflebamosili piris gancxadebisa da uflebamosili piris/organos mier sawar-mos gakotrebis saqmis warmoebis/likvidaciis procesis dasrulebis Sesaxeb gadawyvetilebis wardgenis safuZvelze. sawarmos likvidaciis procesi unda dasruldes sawarmos likvidaciis procesis dawyebis registraciidan ara ugvianes 4 Tvisa. sawarmos darCenili deponirebuli Tanxebi an qoneba nawildeba partniorebs Soris maTi wilis proporciulad, Tu wesdebiT (partniorTa SeTanxmebiT) sxva ram ar aris dadgenili.

20

IV. sagadasaxado kanonmdeblobiT gansazRvruli ekonomikuri saqmianobis mcneba

”sagadasaxado kodeqsi” da ”mewarmeTa Sesaxeb” kanoni komerciuli saqmianobis sxvadasxva ganmartebas gvTavazobs. ”mewarmeTa Sesaxeb” kanonis mixedviT gansazRvrulia samewarmeo saqmi-anobis mcneba da formebi, romelTa Sesaxeb detaluri informacia warmodgenilia amave TavSi.

”sagadasaxado kodeqsi”, ”mewarmeTa Sesaxeb” kanonisgan gansxvavebiT, ekonomikuri saqmianobis mcnebas iyenebs. ekonomikur saqmianobad iTvleba nebismieri saqmianoba, ro-melic xorcieldeba mogebis, Semosavlis an kompensaciis misaRebad, miuxedavad aseTi saqmianobis Sedegebisa.

ekonomikur saqmianobas ar ganekuTvneba: • saxelmwifo xelisuflebis, damoukidebeli erovnuli maregulirebeli da adgilobrivi

TviTmmarTvelobis organoebis saqmianoba, romelic uSualod aris dakavSirebuli maTT-vis saqarTvelos kanonmdeblobiT miniWebuli funqciebis SesrulebasTan, garda xelSek-rulebis safuZvelze fasiani momsaxurebis gawevisa;

• saqvelmoqmedo saqmianoba; • religiuri saqmianoba; • daqiravebiT muSaoba; • fizikuri piris mier fuladi saxsrebis ganTavseba bankebsa da sxva sakredito daweseb-

ulebebSi depozitebsa da anabrebze; • saqmianobis an/da operaciebis saxeebi an/da operaciebis erToblioba, romlebic ganisaz-

Rvreba saqarTvelos finansTa ministris brZanebiT, saqarTvelos parlamentis safinan-so-sabiujeto komitetTan SeTanxmebiT.

2009 wlamde sagadasaxado kodeqsiT ekonomikuri saqmianoba iyofoda samewarmeo da arasamewarmeo kategoriebad.

samewarmeo ekonomikur saqmianobad iTvleboda “mewarmeTa Sesaxeb” saqarTvelos kanonis pirveli muxlis me-2 punqtiT gansazRvruli saqmianoba.

arasamewarmeo ekonomikur saqmianobas ganekuTvneboda: • daqiravebiT muSaoba; • fuladi saxsrebis ganTavseba bankebsa da sxva sakredito dawesebulebebSi; • qonebis ijariT gadacema• qonebis marTva mindobilobiT.

cvlilebebis Sedegad ekonomikuri saqmianobis samewarmeo da arasamewarmeo kategoriebad dayofa ar xdeba.

”mewarmeTa Sesaxeb” kanoniT gansazRvrulia samewarmeo saqmianobis ganmaxorcielebeli subieqtebis formebi, xolo ”samoqalaqo kodeqsiT” arasamewarmeo (arakomerciuli) iurid-iuli piris dafuZnebisa da saqmianobis specifika. ”sagadasaxado kodeqsi” zemoTmoyvanil subieqtebs ajgufebs Semdegnairad:

sawarmo - sawarmod iTvleba Semdegi warmonaqmnebi, romlebic axorcieleben ekonomikur saqmianobas an Seqmnilni arian ekonomikuri saqmianobis gansaxorcieleblad: • saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad Seqmnili iuridiuli pirebi; • ucxo qveynis kanonmdeblobis Sesabamisad Seqmnili korporaciebi, kompaniebi, firmebi

da sxva msgavsi warmonaqmnebi, miuxedavad imisa, aqvT Tu ara iuridiuli piris statusi, agreTve ucxouri sawarmos mudmivi dawesebuleba;

21

• gaerTianebebi, amxanagobebi da sxva msgavsi warmonaqmnebi. sawarmos ar ganekuTvneba individualuri sawarmo.

organizacia -organizaciad iTvleba Semdegi warmonaqmnebi: arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli pirebi, agreTve sazogadoebrivi an religi-

uri organizaciebi (gaerTianebebi), dawesebulebebi, romlebic arian saqarTvelos kanonmde-blobis Sesabamisad Seqmnili arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli pirebi an Seqmnili arian da moqmedeben ucxo qveynis kanonmdeblobis Sesabamisad, agreTve ucxo qveynis kanon-mdeblobis Sesabamisad Seqmnili organizaciebis saqarTveloSi arsebuli filialebi da sxva analogiuri qvedanayofebi;

saerTaSoriso (saxelmwifoTaSorisi, samTavrobaTaSoriso, diplomatiuri) organizacie-bi - saerTaSoriso samarTliT regulirebuli organizaciebi, saelCoebi, sakonsuloebi, war-momadgenlobebi, ucxouri arasamewarmeo organizaciebi.

Tu organizacia axorcielebs ekonomikur saqmianobas, misi qonebisa da saqmianobis nawili, romelic uSualod ukavSirdeba mis ekonomikur saqmianobas, iTvleba sawarmos qonebad da saqmi-anobad, xolo im nawilisaTvis, sadac amis gamijvna SeuZlebelia, am nawilSi ekonomikur saqmi-anobasTan dakavSirebuli qonebisa da saqmianobis gamoangariSebis mizniT gamoiyeneba orga-nizaciis mier miRebul SemosavalSi ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavlis xvedriTi wili.

mewarme fizikuri piri - mewarme fizikur pirad iTvleba: • individualuri sawarmo - fizikuri piri, Tu is “mewarmeTa Sesaxeb” saqarTvelos kanonis

me-2 muxlis mixedviT aris individualuri mewarme; • fizikuri piri, Tu is axorcielebs “mewarmeTa Sesaxeb” saqarTvelos kanonis pirveli mux-

lis me-3 punqtiT gansazRvrul saqmianobas (fizikuri pirebis saxelovnebo, samecniero, samedicino, arqiteqturuli, saadvokato an sanotaro, saaudito, sakonsultacio (maT Soris, sagadasaxado konsultantTa), sasoflo-sameurneo an satyeo-sameurneo saqmiano-ba; sasoflo-sameurneo da satyeo-sameurneo warmoebebi).

fizikuri piris mier ekonomikuri saqmianobis ganxorcieleba registraciis, licenziis an nebarTvis gareSe ar aris am fizikuri piris dabegvris mizniT misi mewarme fizikur pirad ar cnobis safuZveli.

sagadasaxado kodeqsis Tanaxmad arakomerciuli iuridiuli piris mier ganxorciele-buli ekonomikuri saqmianoba miuxedavad socialuri miznisa ibegreba rogorc sawarmos mier ganxorcielebuli ekonomikuri saqmianoba. socialuri mewarmeobis gansxvavebul reJimSi da-begvras arsebuli sagadasaxado sistema ar iTvaliswinebs.

22

V. socialuri mewarmeobis sagadasaxado regulireba

rogorc aRvniSneT, saqarTvelos kanonmdebloba ar icnobs termins ”social-uri mewarmeoba” da, Sesabamisad, saqarTvelos sagadasaxado kodeqsis mixedviT so-cialuri mewarmeoba, iseve rogorc sxva tipis samewarmeo saqmianoba ganimarteba, rogorc ekonomikuri saqmianoba da masze gansxvavebuli dabegvris reJimi ar vr-celdeba.

sagadasaxado kodeqsis Tanaxmad gadasaxadi warmoadgens saqarTvelos saxelmwifo, af-xazeTisa da aWaris avtonomiuri respublikebisa da adgilobriv biujetebSi savaldebulo, upirobo fulad Senatans, romelsac ixdis gadasaxadis gadamxdeli, gadaxdis aucilebeli, araekvivalenturi da usasyidlo xasiaTidan gamomdinare.

sagadasaxado kodeqsiT gaTvaliswinebulia 6 gadasaxadi, romelic mmarTvelobis donis mixedviT iyofa:

saerTo saxelmwifoebrivi gadasaxadebi - sagadasaxado kodeqsiT dawesebuli gadasaxadebi, romelTa gadaxdac savaldebuloa saqarTvelos mTel teritoriaze. am gadasaxadebiT mobi-lizebuli Tanxebi srulad iricxeba saxelmwifo biujetSi da xmardeba centraluri xelisu-flebis uflebamosilebis ganxorcielebas. esenia:• saSemosavlo gadasaxadi;• mogebis gadasaxadi;• damatebuli Rirebulebis gadasaxadi;• aqcizi;• sabaJo gadasaxadi.

adgilobrivi gadasaxadebi - dawesebuli da adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomad-genlobiTi organoebis normatiuli aqtebiT SemoRebuli gadasaxadebi (zRvruli ganakveTebis farglebSi), romelTa gadaxda savaldebuloa Sesabamisi subieqtebis teritoriaze. am ga-dasaxadebiT mobilizebuli Tanxebi iricxeba adgilobrivi TviTmmarTvelobis biujetSi. ad-gilobrivi gadasaxads miekuTvneba:• qonebis gadasaxadi

sagadasaxado kodeqsis mixedviT mocemulia gadasaxadis gadamxdeli piris ganmarte-ba: gadasaxadis gadamxdeli aris piri, romelsac aqvs sagadasaxado kodeqsiT dadge-nili gadasaxadis gadaxdis valdebuleba.

kodeqsi agreTve ganmartavs sagadasaxdo agentis mcnebas: sagadasaxado agenti aris piri, romelmac sagadasaxado kodeqsiT dadgenil SemTxvevaSi dadgenili wesiT unda Seasrulos gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado valdebuleba. sagadasaxado agenti uflebaTa da movaleobaTa TvalsazrisiT gaTanabrebulia gadasaxadis gadamx-delTan. SesaZlebelia mewarme subieqts, sagadasaxado kodeqsis Tanaxmad, evalebodes romelime gadasaxadis dakaveba da biujetSi gadaricxva, miuxedavad imisa warmoadgens Tu ara am gadasaxadis gadamxdels. saqarTveloSi arsebuli praqtikis Tanaxmad msgavs gadasaxads warmoadgens daqiravebuli fizikuri pirisaTvis dasakavebeli saSemosav-lo gadasaxadi.

samewarmeo saqmianobis ganxorcielebis procesSi sawarmos SesaZlebelia warmoeqm-nas zemoT moyvanili gadasaxadebidan TiTqmis yvela gadasaxadze gadasaxadis gadax-dis valdebuleba. erTaderTi gadasaxadi, romlis gadamxdeli mxolod fizikuri piria, aris saSemosavlo gadasaxadi. Tumca sawarmo, rogorc sagadasaxado agenti, valdebu-lia Semosavlis gacemis wyarosTan moaxdinos saSemosavlo gadasaxadis dakaveba da im dResve gadaricxos saxelmwifo biujetSi.

23

rogorc me-3 TavSi aRvniSneT, sagadasaxado kodeqsi ekonomikuri saqmianobis ganmaxor-cielebel subieqtebs, miuxedavad maTi iuridiuli formisa, erTnairad begravs.

ganvixiloT saSemosavlo, mogebis da qonebis gadasaxadebi cal-calke.

saSemosavlo gadasaxadi

gadasaxadis gadamxdeli

rezidenti fizikuri piri - piri, romelic kalendaruli wlis ganmav-lobaSi 183 da meti dRe imyofeba saqarTveloSi

ararezidenti fizikuri piri, romelic Semosavals iRebs saqarTveloSi arsebuli wyarodan

saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebuli Semosavali ganmartebulia sagadasaxado kodeqsis 24 muxliT

abegvris obieqti

rezidenti fizikuri piris saSemosavlo gadasaxadiT dabegvris obieqtia dasabegri Semosavali, romelic ganisazRvreba, rogorc sxvaoba kal-endaruli wlis ganmavlobaSi miRebul erTobliv Semosavalsa da am pe-riodisaTvis kodeqsiT gaTvaliswinebuli gamoqviTvebis Tanxebs Soris

erToblivi Semosavals ganekuTvneba nebismieri formiT an/da saqmiano-biT miRebuli yvela Semosavali, kerZod: a) xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebi; b) ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavlebi, romlebic dakavSire-buli ar aris daqiravebiT muSaobasTan; g) sxva Semosavlebi, romlebic dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muS-aobasTan da ekonomikur saqmianobasTan.

xelfasis saxiT miRebul Semosavlebs ganekuTvneba fizikuri piris mier daqiravebiT muSaobis Sedegad miRebuli nebismieri sazRauri an sarge-beli

ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavals ZiriTadad ganekuTvneba saqonlisa da momsaxurebis realizaciiT miRebuli Semosavali. sxva Sem-Txvevebi gansazRvrulia sagadasaxado kodeqsis 175 muxliT

ganakveTi

fizikuri piris dasabegri Semosavlis ganakveTi diferencirebulia wlebis mixedviT

2010-2012 wlebi - 20 procenti2013 weli - 18 procenti2014 wlidan - 15 procenti

dabegvris specifika

erToblivi Semosavlidan ar gamoiqviTeba: fizikuri piris mier piradi moxmarebisaTvis gaweuli xarjebi, latariebidan, kazinoebidan (samor-ineebidan), azartuli an sxva momgebiani TamaSobebidan miRebul moge-bebTan dakavSirebuli xarjebi an xelfasis saxiT Semosavlis miRebasTan dakavSirebuli xarjebi;

mewarme fizikuri piris mier ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosav-lebidan gamoiqviTeba yvela dokumenturad dadasturebuli xarji, ro-melic dakavSirebulia mis miRebasTan.

xarjebis gamoqviTvasTan dakavSirebuli SezRudvebi mocemulia saga-dasaxado kodeqsis 25-e TavSi

24

SeRavaTi

sagadasaxado kodeqsis 168 muxliT fizikuri piris Semosavlis nawili ganTavisuflebulia saSemosavlo gadasaxadisagan.

ZiriTadad ganTavisufleba exeba socialurad SeWirvebuli fizikuri pirebis Semosavals, romelic wlis ganmavlobaSi ar aRemateba 3000 lars (daricxuli). mag: pirveli da meore jgufis invalidobis mqone pirebi, mravalSviliani ojaxebi da sxva

saSemosavlo gadasaxadisagan ganTavisuflebulia im mewarme fizikur pirTa Semosavali, romlebic ar iyeneben daqiravebul pirTa Sromas da damoukideblad axorcieleben mxolod “ekonomikuri saqmianobis saxeebis erovnuli klasifikatoris” (NAEC) Sesabamisad gansazRvruli calkeuli kategoriis ekonomikuri saqmianobidan erT-erTs

es klasifikatori iTvaliswinebs saqmianobis saxeebs da gamoyenebuli farTis zRvrebs kvadratul metrebSi. mag: samdivno da TargmniTi mom-saxurebis gaweva 5 kvadratul metramde farTSi

2008 wlis 1 ianvridan 2011 wlis 1 ianvramde sagadasaxado periodebis mixedviT fizikuri piris dasabegri Semosavlebis nawilze saSemosavlo gadasaxadis ganakveTi Seadgens 12%-s. maT, Soris grantiT miRebuli saxsrebidan grantis mimRebi organizaciis mier gacemuli anazRaureba.2011 wels es SeRavaTebi uqmdeba

2011 wlis 1 ianvridan sagadasaxado kodeqsSi xorcieldeba mniSvnelovani cvlilebebi. gansakuTrebiT mniSvnelovani mcire da mikro biznesis mcnebebis Semotana. es namdvilad wing-adadgmuli nabiji iqneba mcire biznesis xelSewyobis kuTxiT. Tumca xSirad sawinaaRmdego mosazrebebic fiqsirdeba.

mikro biznesis statusi SeiZleba mieniWos fizikur pirs, romelic ar iyenebs daqirave-bul pirTa Sromas da damoukideblad eweva ekonomikur saqmianobas, romlis mixedviTac mis mier kalendaruli wlis ganmavlobaSi misaRebi jamuri erToblivi Semosavali ar aRemateba 30 000lars. Tu am Tanxas gavyofT dReebis raodenobaze miviRebT 82 larian brunvas dRis ganmavlobaSi.

30 000 lariani zRvari ar vrceldeba saqarTvelos mTavrobis mier gansazRvrul saqmi-anobis saxeebze.

saqarTvelos mTavroba gansazRvravs im sferoebs sadac SeiZleba mikro biznesis statu-sis miniWeba, agreTve miRebul unda iqnas im sferoebis CamonaTvali, romelTac mikro bizne-sis statusis miniWeba ar ekuTvnis. Sesabamisi serTifikatis gacema moxdeba finansTa saminis-tros mier. mikro biznesis statusis mqone fizikuri piri ar ixdis saSemosavlo gadasaxads. mikro biznesis statusis mqone pirs ar gaaCnia sakontrolo-salaro aparatis gamoyenebis valdebuleba.

mcire biznesis statusi SeiZleba mieniWos mewarme fizikur pirs, romlis jamuri brunva kalendaruli wlis ganmavlobaSi ar aRemateba 200 000 lars.

saqarTvelos mTavrobas ufleba aqvs akrZalos mcire biznesis statusis mqone piris mier calkeuli saqmianobis ganxorcieleba da mcire biznesis statusi ar SeiZleba mieniWos fizi-kur pirs aseTi saqmianobis farglebSi. saqarTvelos mTavrobas ufleba aqvs gansazRvros Semosavlis saxeebi, romlebic ar daibegreba specialuri dabegvris reJimiT.

mcire biznesis dasabegri Semosavali ibegreba 5%-iT. Tu mcire biznesis statusis mqone mewarme fizikur pirs aqvs erToblivi Semosavlis miRebasTan dakavSirebuli erToblivi Se-mosavlis 60%-is odenobis xarjebis (garda daqiravebulze daricxuli xelfasis xarjisa) damadasturebeli dokumentebi, maSin dasabegri Semosavali ibegreba 3%-iT.

mcire biznesis statusis mqone mewarme fizikurma pirma unda awarmoos xarjebis aRricx-vis specialuri Jurnali (maT Soris eleqtronuli formiT), romlis wesebi regulirdeba

25

finansTa ministris brZanebiT. es wesi jerjerobiT miRebuli ar aris. sayuradReboa is faqti, rom mcire biznesis mqone mewarme fizikuri piris mier gamowerili sabuRaltro dokumentSi asaxuli Tanxa Semsyidvels ar SeuZlia xarjebSi gaataros. am CanaweriT naTelia, rom mcire biznesis momxmarebeli komerciuli struqturebi ar iqnebian da is ZiriTadad saboloo momx-marebelze unda iyos orientirebuli.

mogebis gadasaxadi

gadasaxadis gadamxdeli

saqarTvelos sawarmo

ucxouri sawarmo, romelic saqarTveloSi saqmianobas axor-cielebs mudmivi dawesebulebis meSveobiT an/da Semosavals iRebs saqarTveloSi arsebuli wyarodan

Tu iuridiuli piri axorcielebs ekonomikur saqmianobas, maSin am saqmianobis farglebSi igi iTvleba sawarmod da eqvemdebareba mogebis gadasaxadiT dabegvras

dabegvris obieqti

mogebis gadasaxadiT dabegvris obieqtia dasabegri mogeba.

igi ganisazRvreba, rogorc sxvaoba gadasaxadis gadamxdel-is erTobliv Semosavalsa da kodeqsiT gaTvaliswinebuli gamoqviTvebis Tanxebs Soris

sagadasaxado kodeqsis 170 muxliT gaTvaliswinebuli sx-vadasxva SemTxvevebisTvis dasabegri mogebis mcneba

ganakveTi

sawarmos dasabegri mogeba ibegreba 15%-iT

navTobisa da gazis mopovebis Sesaxeb saerTaSoriso xelSek-rulebebis nawilis SemTxvevaSi mogebis gadasaxadi Seadgens 10 procents

dabegvris specifika

erToblivi Semosavals ganekuTvneba nebismieri formiT an/da saqmianobiT miRebuli yvela Semosavali, kerZod ekonomi-kuri saqmianobiT miRebuli Semosavlebi.

rezidentis erToblivi Semosavali Sedgeba mis mier saqarT-veloSi da saqarTvelos farglebs gareT miRebuli Semosav-lebisagan.

ararezidentis erToblivi Semosavali Sedgeba saqarTvelo-Si arsebuli wyaroebidan miRebuli Semosavlebisagan.

ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavals ZiriTadad ganekuTvneba saqonlisa da momsaxurebis realizaciiT miRe-buli Semosavali. Tumca sagadasaxado kodeqsis 175 muxliT gaTvaliswinebulia sxva SemTxvevebic. mag: aqtivebis real-izaciiT miRebuli saxsrebi

erToblivi Semosavlidan gamoiqviTeba yvela dokumenturad dadasturebuli xarji, romelic dakavSirebulia mis miRe-basTan

gamoqviTvasTan dakavSirebuli regulaciebi mocemulia sagadasaxado kodeqsSi. mag: amortizaciis normebi jgufebis mixedviT

26

SeRavaTi

mogebis gadasaxadisagan Tavisufldeba organizaciis mier miRebuli grantebi, sawevro Senatanebi da Semowirulobebi;

sabiujeto, saerTaSoriso an/da saqvelmoqmedo orga-nizaciebis mogeba, ekonomikuri saqmianobiT miRebuli mo-gebis garda

samedicino dawesebulebebis samedicino saqmianobidan miRe-buli mogebis is nawili, romelic moxmardeba reinvestire-bas (dawesebulebis reabilitacia, teqnikuri bazis uzrunve-lyofa) da TanamSromelTa materialur waxalisebas

sagadasaxado kodeqsis 172 muxliT gansazRvrulia mogebis gadasaxadisagan ganTavisuflebis SemTxvevebi, romlebic socialuri tipis warmoebasTan kavSirSi ar aris

mogebis gadasaxadSi socialuri statusis mqone sawarmoebisaTvis SeRavaTebis daweseba ar xdeba.

arsebobs dividendiT dabegvris principSi diskriminaciuli midgomac: saqarTvelos moqmedi sagadasaxado kodeqsi da axali sagadasaxado kodeqsi iTvaliswinebs identur normebs erTi sawarmos mier meore sawarmodan miRebuli dividendis dabegvrasTan daka-vSirebiT. moqmedi sagadasaxado kodeqsisa da 195-e muxlis me-2 punqtisa da axali saga-dasaxado kodeqsis 130-e muxlis Sesabamisad, mewarmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis me-2 muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli pirebis (garda individualuri sawarmosi da samewarmeo amxanagobisa) mier miRebuli dividendebi gadaxdis wyarosTan ar ibe-greba da dividendis mimRebi sawarmos mier erTobliv SemosavalSi ar CairTveba. garda zemoaRniSnulisa, axali sagadasaxado kodeqsis Sesabamisad, fizikuri pirebisa (maT So-ris individualuri mewarme) da ucxouri sawarmoebis mier saqarTvelos sawarmodan miRebuli dividendebi 2011 wlis 1 ianvridan 2013 wlis 1 ianvramde ibegreba gadaxdis wyarosTan gadasaxdeli Tanxis — 5 procentiani ganakveTiT, 2013 wlis 1 ianvridan 2014 wlis 1 ianvramde — 3 procentiani ganakveTiT, xolo 2014 wlis 1 ianvridan nulovani ganakveTiT.

imis gaTvaliswinebiT, rom organizaciebi (sagadasaxado kodeqsis gagebiT) maT So-ris arasamewarmeo iuridiuli pirebi ar warmoadgenen mewarmeTa Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT gansazRvrul sawarmoebs, maTze ar vrceldeba sawarmoebisaTvis dadgenili sagadasaxado dabegvra dividendebTan dakavSirebiT. sagadasaxado kodeqsis (maT Soris axali sagadasaxado kodeqsiT) sxvadasxva normebze dayrdnobiT, SeiZleba iTqvas, rom sawarmos mier organizaciisTvis gadaxdili dividendi gadaxdis wyarosTan ar ibegreba, amasTan, miRebuli dividendi, rogorc ekonomikuri saqmianobidan miRebuli Semosavali dividendis mimRebi piris mier Seitaneba erTobliv SemosavalSi da ibegreba mogebis gadasaxadis 15% ganakveTiT saerTo wesis Sesabamisad. amasTan erTad, Tu gadasaxa-dis gansazRvruli gadamxdelebis mier miRebuli dividendebi 2014 wlis 1 ianvridan daibegreba 0%-iani ganakveTiT, arasamewarmeo iuridiuli pirebis (organizaciebis) mier miRebul dividendze ganakveTi yovelTvis iqneba 15%.

27

qonebis gadasaxadi

gadasaxadis gadamxdeli

qonebis gadasaxadis gadamxdelia fizikuri an iuridiuli piri, romelsac saqarTvelos teritoriaze:•sakuTrebaSi an ararezidentisagan lizingiT sargeblobaSi aqvs am gadasaxadiT dabegvris obieqti;

•kanoniT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv mflobelo-baSi aqvs saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa

•faqtobriv mflobelobaSi an/da sargeblobaSi aqvs gardacvlili piris sakuTrebaSi ricxuli dabegvris obieqti, garda im SemTxvevi-sa, rodesac faqtobrivi mflobelis mier qonebiT sargebloba xor-cieldeba ijariT, qiriT, uzufruqtiT an sxva amgvari saxis xelSek-rulebis safuZvelze.

dabegvris obieqti

sawarmosTvis qonebis, garda miwisa, gadasaxadiT dabegvris obieqtia mis balansze ZiriTad saSualebad aRricxuli aqtivebi, daumontaJe-beli mowyobilobebi, daumTavrebeli mSenebloba da aramaterialuri aqtivebi, agreTve mis mier lizingiT gacemuli qoneba

organizaciisaTvis qonebis, garda miwisa, gadasaxadiT dabegvris obi-eqtia mis balansze ricxuli zemo punqtiT gansazRvruli qoneba an qonebis nawili, romelic gamoiyeneba ekonomikuri saqmianobisaTvis

fizikuri pirisTvis qonebis, garda miwisa, gadasaxadiT dabegvris obi-eqtia sakuTrebaSi arsebuli uZravi qoneba (Senoba-nagebobebi an maTi nawili), daumTavrebeli mSenebloba an/da iaxtebi (katarRebi), TviT-mfrinavebi, Sveulmfrenebi. ekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis SemTxvevaSi ibegreba balansze ricxuli qoneba.

yvela subieqtisTvis gadasaxadiT dabegvris obieqtia:a) sakuTrebaSi arsebuli miwa; b) kanoniT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv mflobelo-baSi myofi, saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa.

ganakveTi

qonebis ganakveTi diferencirebulia gadasaxadis gadamxdelis, dabegvris obieqtis da konkretuli TviTmmarTvelobis mixedviT

sawarmosTvis/organizaciisTvis dasabegr qonebaze, garda miwisa, gadasaxa-dis wliuri ganakveTi ganisazRvreba dasabegri qonebis Rirebulebis ara umetes 1 procentis odenobiT.

fizikuri pirisTvis dasabegr qonebaze, garda miwisa, gadasaxadis wliuri ganakveTi diferencirebulia gadasaxadis gadamxdelis ojaxis mier saga-dasaxado wlis ganmavlobaSi miRebuli Semosavlebis mixedviT da ganisaz-Rvreba Semdegi odenobiT: a) 100 000 laramde Semosavlis mqone ojaxebisaTvis - sagadasaxado peri-odis bolosTvis dasabegri qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0.05 procentisa da ara umetes 0.2 procentisa; b) 100 000 larisa da meti Semosavlis mqone ojaxebisaTvis - sagadasaxado periodis bolosTvis dasabegri qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0.8 procentisa da ara umetes 1 procentisa;

28

ganakveTi

arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze qonebis gadasaxadis sabaziso ganakveTi dgindeba weliwadSi miwis erT kvadratul metrze 0,24 laris odenobiT.

arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis konkretuli miwis nakveTis gadasaxadi gamoiTvleba sabaziso ganakveTis teritoriul koeficientze gamravlebiT. amasTanave, es teritoriuli koeficienti ar SeiZleba iyos 1,5-ze meti

sasoflo sameurneo daniSnulebis miwis gadasaxado konkretuli TviTm-marTvelobisa da miwis kategoriis mixedviT gansazRvrulia sagadasaxado kodeqsis 273 muxliT. TviTmmarTvelobas SeuZlia kanoniT gansazRvruli ganakveTis Semcireba 50 procentamde an gazrda 150 procentamde.

dabegvris specifika

dasabegri qonebis Rirebuleba aris saSualo wliuri sabalanso narCeni Ri-rebuleba (gamoiangariSeba kalendaruli wlis dasawyisisa da bolosTvis aqtivebis saSualo Rirebulebis mixedviT), romelic qvemoT CamoTvlil SemTxvevebSi unda gaizardos: a) 2000 wlamde Sesyidul aqtivebze - 3-jer; b) 2000 wlidan 2004 wlamde Sesyidul aqtivebze - 2-jer; g) 2004 wels Sesyidul aqtivebze - 1.5-jer;

sagadasaxado kodeqsiT gaTvaliswinebulia qonebis fasis dadgenis gansx-vavebuli pirobebi

qonebis gadasaxadis sagadasaxado periodad iTvleba kalendaruli weli

sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze gadasaxadi gamoiangariSeba ga-dasaxadis ganakveTis gamravlebiT miwis nakveTis farTobze (heqtarebSi).

arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze qonebis gadasaxadi gamoian-gariSeba kvadratul metrebSi

gadasaxadis gaangariSebisa da angariSgebis wesebi mocemulia sagadasaxado kodeqsis 274-275 muxlebSi

SeRavaTi

qonebis gadasaxadisagan gaTavisuflebulia: fizikuri piris dasabegri qoneba (garda sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebisa), Tu am piris ojaxis mier mimdinare kalendaruli wlis wina wlis ganmavlobaSi miRebuli Semosavlebi ar aRemateba 40 000 lars; mravalbinian sacxovrebel saxlSi mcxovrebi fizikuri piris TanasakuTre-baSi arsebuli farTobis proporciulad gansazRvruli dabegvris obieqti (miwis nakveTi), romlis farTobi ar aRemateba 30 kvadratul metrs;2004 wlis 1 martis mdgomareobiT fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli 5 heqtaramde farTobis sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebi;sagadasaxado kodeqsis 276 muxliT gaTvaliswinebulia qonebis gadasaxadis-gan ganTavisuflebis sxvadasxva pirobebiekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis SemTxvevaSi sagadasaxado SeRa-vaTebi ar vrceldeba

qonebis gadasaxadTan mimarTebaSi socialuri mewarmeobisaTvis raime saxis xelisSemwyo-bi debulebebi gaTvaliswinebuli ar aris. Tu organizacia eweva ekonomikur saqmianobas misi qoneba an qonebis nawili, romelic gamoiyeneba ekonomikuri saqmianobisTvis ibegreba sawar-mos qonebis msgavsad.

29

VI. socialuri sawarmos finansuri aRricxvis specifika

iuridiuli da fizikuri pirebi, romlebic ewevian samewarmeo saqmianobas valdebuli arian awarmoon buRaltruli aRricxva. saqarTveloSi aRiarebulia da gamoiyeneba buRal-truli aRricxvis saerTaSoriso standartebi, Tumca gadasaxadebis gamoangariSebisa da gadaxdis mizniT gamoiyeneba sagadasaxado kodeqsi.

”mewarmeTa Sesaxeb” kanonis Tanaxmad dafuZnebuli mewarme subieqtebis sabuRaltro aR-ricxva emyareba sabuRaltro standartebs da kvalificiuri buRaltris arsebobis SemTx-vevaSi aRricxvasTan dakavSirebuli problemebi minimizebulia.

buRaltrul aRricxvasTan dakavSirebiT saqarTveloSi gamoiyeneba 2 meTodi:

sakaso meTodi - gadasaxadis gadamxdelma, romelic iyenebs aRricxvis sakaso meTods, Semosavlebi unda aRricxos maTi miRebis an gamoyenebisa da gankargvis uflebis mopovebis momentis da xarjebis daqviTva moaxdinos ganaRdebis Semdeg.

naRdi fuliT angariSsworebisas Semosavlebis miRebis momentad iTvleba naRdi fulis miRebis momenti, xolo unaRdo wesiT angariSsworebisas - fuladi saxsrebis Caricxva bankSi gadasaxadis gadamxdelis saangariSsworebo angariSze an sxva angariSze, romlis gankargvis an romlidanac am saxsrebis miRebis ufleba aqvs.

naRdi fuli angariSsworebisas gadasaxadis gadamxdelis mier xarjis gawevis momentad iTvleba naRdi fulis gadaxdis momenti, xolo unaRdo wesiT angariSsworebisas - bankis mier gadasaxadis gadamxdelis sabanko an sxva angariSidan Tanxebis Camoweris momenti.

daricxvis meTodi - gadasaxadis gadamxdelis mier aRricxvaSi daricxvis meTodis gamoy-enebisas Semosavlebi da xarjebi aRiricxeba gadasaxadis gadamxdelis mier am Semosavlebis miRebis uflebis mopovebis da aseTi xarjebis aRiarebis momentis mixedviT, Semosavlebis faqtobrivad miRebisa da xarjebis gawevis momentis miuxedavad.

gadasaxadis gadamxdelis mier Semosavlebis miRebis ufleba mopovebulad iTvleba, Tu Sesabamisi Tanxa eqvemdebareba gadasaxadis gadamxdelisaTvis gadaxdas, an Tu man Seasrula garigebiT (xelSekrulebiT) gaTvaliswinebuli yvela valdebuleba.

saqarTveloSi sawarmoebis umetesoba iyenebs daricxvis meTods, xolo arasamewarmeo iuridiuli pirebis umetesoba sakaso meTods.

problemas warmoadgens arasamewarmeo iuridiuli piris mier ekonomikuri saqmianobis gawevis SemTxvevaSi buRaltruli aRricxvis warmoeba. ekonomikuri saqmianobis warmoebis dros umjobesia daricxvis meTodis gamoyeneba, Tumca aip-ebi araekonomikuri saqmianobis procesSi sakaso meTods iyeneben. organizaciis daricxvis meTodze gadasvla saWiroebs buRaltrisa da finansuri menejeris kvalifikaciis amaRlebas. SesaZlebelia saWiro gaxdes axali specialistis daqiraveba.

aip-ebis mier ekonomikuri saqmianobis warmoebis dros aucilebelia ekonomikuri saqmi-anobisaTvis saWiro buRaltruli dokumentacia iwarmoebodes da inaxebodes calke. xSiria problemebi qviTris gayofasTan dakavSirebiT. es exeba komunalur gadasaxadebs, benzinis da sakomunikacio xarjebs. es qviTrebi erTad iwereba organizaciis saxelze da Zalian rTulia misi mikuTvneba konkretuli saqmianobis sferosTvis.

gaangariSebis aRniSnuli sakiTxebi xSirad xdeba davis sagani sagadasaxado Semow-mebis dros.

sagadasaxado kodeqsis Tanaxmad, Tu ver dgindeba ekonomikuris saqmianobisTvis gamoy-enebuli qonebisa Tu xarjebis moculoba, SesaZlebelia Semosavlebis proporciuli meTodis gamoyeneba. es rig SemTxvevebSi arazust maCvenebels gvaZlevs.

30

aip-is mier ekonomikuris saqmianobis warmoebis procesSi sagadasaxados mier sanqciis dakisrebis SemTxvevaSi SesaZlebelia grantiT miRebuli Tanxebis avtomatur reJimSi CamoWra da biujetSi gadaricxva (igulisxmeba inkasos gamoyeneba). es qmedeba ki problemas uqmnis aip-is donorebTan.

problemas warmoadgens qonebis gadasaxadis gaangariSebis procesic. aip-ebi, Tu ar ew-evian ekonomikur saqmianobas, ganTavisuflebuli arian qonebis (garda miwisa) gadasaxadisa-gan. ekonomikuri saqmianobis warmoebis procesSi saWiroa davadginoT am saqmianobisaTvis gamoyenebuli qonebis CamonaTvali, rac sakmaod rTulia, radgan qonebis garkveuli nawili moixmareba orive saqmianobis gansaxorcieleblad. am SemTxvevaSic unda moxdes Semosavlebis proporciuli meTodis gamoyeneba. aip-ebis umetesobas balansze qonebis narCeni Rirebuleba arasworad aqvs asaxuli da fasebis cvalebasTan erTad ar akeTeben afasebas/Camofasebas. ekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis dros aucilebelia balansze ricxuli qonebis Ri-rebulebis sabazro fasTan SesabamisobaSi moyvana, radgan sagadasaxados ufleba aqvs qoneba sabazro fasiT Seafasos da ise gamoTvalos qonebis gadasaxadis moculoba.

SegviZlia davaskvnaT, rom aip-is formiT ekonomikuri saqmianobis warmoeba sakmaod did riskebTanaa dakavSirebuli da umjobesia ekonomikuri saqmianobisTvis calke subieqti da-fuZndes ”mewarmeTa Sesaxeb” kanonis mixedviT. kanonis Tanaxmad mewarme subieqtis dafuZneba SeuZlia aip-sac. erTaderTi problema, romelsac vxvdebiT am modelis gamoyenebis dros aris dividendis saxiT miRebuli mogebis xelmeored dabegvrasTan dakavSirebiT. (detalurad ixi-leT sagadasaxado regulirebis punqti).

31

VII. saxelmwifo Sesyidvebis ganxorcielebis dros socialuri mewarmeobis gaTvaliswinebis SesaZlebloba

socialuri mewarmeobis xelisSemwyob RonisZiebebs Soris erT-erTi mniSvnelovani sax-elmwifos mier saxelmwifo Sesyidvebis dros am statusis mqone subieqtebis waxalisebaa. ms-gavsi qmedeba saWiroebs mniSvnelovan gaanalizebas, raTa ar moxdes Tavisufali konkurenciis pirobebis Selaxva.

saqarTveloSi saxelmwifo Sesyidvebis regulirebas axdens sajaro samarTlis iuridi-uli piri ”Sesyidvebis saagento”. maregulirebel normatiul bazas warmoadgens ”saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb” kanoni da am kanonis safuZvelze miRebuli ”saxelmwifo Sesyidvebis ganx-orcielebis Sesaxeb” wesi.

kanonmdeblobis mizania:• saxelmwifo SesyidvebisaTvis gankuTvnili fuladi saxsrebis racionaluri xarjvis uz-

runvelyofa; • saxelmwifo saWiroebisaTvis aucilebeli saqonlis warmoebis, momsaxurebis gawevisa da

samSeneblo samuSaos Sesrulebis sferoSi jansaRi konkurenciis ganviTareba; • saxelmwifo Sesyidvebis ganxorcielebisas Sesyidvebis monawileTa mimarT samarTliani

da aradiskriminaciuli midgomis uzrunvelyofa; • saxelmwifo Sesyidvebis sajaroobis uzrunvelyofa; • saxelmwifo Sesyidvebis erTiani eleqtronuli sistemis Seqmna da mis mimarT sazogadoe-

bis ndobis Camoyalibeba.

Sesyidvebis kanonmdeblobis Tanaxmad SesyidvebSi monawileobis msurveli SesaZlebelia iyos arasamewarmeo iuridiuli piri.

am sferos regulireba agreTve exeba ”Tavisufali vaWrobisa da konkurenciis saagen-tos”, romelic 2010 wels sajaro samarTlis iuridiul pirad Camoyalibda. evropis samezob-lo politikis farglebSi aRebuli valdebulebis Tanaxmad saqarTvelos xelisuflebam es saagento 2010 wlis bolomde unda aRWurvos Sesabamisi uflebamosilebebiT.

”Tavisufali vaWrobisa da konkurenciis” Sesaxeb saqarTvelos kanonis Tanaxmad saagen-tos evaleba saqarTveloSi Tavisufali vaWrobisa da konkurenciisaTvis barierebis moxsna.

unda moxdes gaanalizeba Tu ramdenad SeiZleba CaiTvalos socialuri sawarmosaTvis saxelmwifo Sesyidvebis procesSi upiratesobis miniWeba Tavisufali vaWrobis xelisSeSlad. es sakmaod sadavo sakiTxia.

saqarTveloSi tenderebis gamocxadebis SemTxvevaSi xdeba iseTi pirobebis dadgena, rom-lebic Tavisi SinaarsiT, SeiZleba CaiTvalos diskriminaciulad. magaliTad: tenderis pi-robad ideba gamarjvebuli kompaniis mier samuSaoebis warmoebis procesSi adgilobrivi mo-saxleobis dasaqmeba. es saxelmwifo politikas warmoadgens.

Tu saxelmwifo strategiis nawili gaxdeba socialuri mewarmeobis xelSewyoba, SesaZle-belia Sesyidvebis ganxorcielebis procesSi socialuri sawarmoebis waxaliseba.

32

VIII. ZiriTadi daskvnebi

saqarTveloSi arsebuli sakanonmdeblo baza ar axdens socialuri mewarmeobis ganviTa-rebis stimulirebas, Tumca igi socialuri mewarmeobiT dainteresebul pirebs met-naklebad aZlevs SesaZleblobas ganaxorcielon msgavsi iniciativebi.

socialuri mewarmeobiT dainteresebul sazogadoebriv organizaciebs, rogorc arasame-warmeo iuridiuli pirebs, aqvT ufleba sakuTari organizaciis bazaze awarmoon damxmare xasiaTis ekonomikuri saqmianoba, an daafuZnon calke samewarmeo subieqti.

socialuri mewarmeebs agreTve aqvT saSualeba daafuZnon sawarmo samewarmeo iuridiuli piris formiT, da wesdebiT gansazRvron socialur miznebTan dakavSirebuli sakiTxebi.

arasamewarmeo iuridiuli pirebis bazaze ekonomikuri saqmianobis warmoeba unda atareb-des damxmare xasiaTs da igi ar unda gadavides arsebiTad samewarmeo saqmianobaze. Tumca kanonmdebloba ar ganmartavs, Tu ras niSnavs ”arsebiTad samewarmeo saqmianobaze gadasvla” da SesaZloa ekonomikuri saqmianobis masStabis zrdisas organizaciebi aRmoCndnen riskis qveS.

arasamewarmeo iuridiuli piris mier sawarmodan miRebuli dividendi eqceva diskrimi-naciul dabegvris reJimSi. kerZod, mis mier miRebuli dividendi ibegreba 15% mogebis ga-dasaxadiT, maSin, roca saqarTvelos erTi sawarmos mier meore sawarmodan miRebuli divi-dendi saerTod ar ibegreba. garda amisa, fizikuri pirebisa da ucxouri sawarmoebis mier saqarTvelos sawarmodan miRebuli dividendi ibegreba dabali sagadasaxado ganakveTiT, xolo 2014 wlidan ibegreba nulovani ganakveTiT.