REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW

Regulacja nerwowa – wpływ układu wegetatywnego na czynność endokrynnągruczołów wydzielania dokrewnegowytwarzanie i uwalnianie hormonów z zakończeń neuronów np.wazopresyny lub oxytocyny

Regulacja metaboliczna – bezpośredni wpływ substratów lub produktów metabolicznych

Regulacja hormonalna – układ samoregulujący oparty o sprzężenia zwrotne:ujemne i dodatnie działanie hormony pobudzające i hamujące / liberyny i statyny/

Czynność układu krążenia

Motoryka przewodu pokarmowego

Emocje

Temperatura ciała

Głód

Pragnienie

Równowaga wodno-elektrolitowa

Rytmy biologiczne

Zachowania seksualne

Czynność hormonalna

ROLA PODWZGÓRZA:

PODWZGÓRZE

PRZYSADKA

GRUCZOŁY

OBWODOWE

TKANKI

DOCELOWE

LIBERYNY

HORMONY

TROPOWE

HORMONY GRUCZOŁÓW

OBWODOWYCH

A B C

+

A - pętla długa sprzężenia zwrotnego ujemnego

B - pętla krótka sprzężenia zwrotnego ujemnego

C - sprzężenie zwrotne dodatnie

OŚRODKI PONADPODWZGÓRZOWE

Schemat sprzężeń zwrotnych

PRZYSADKA MÓZGOWA

• cz. gruczołowa ( z kieszonki Rathkego ) 70% gruczołu

- płat przedni

- cz. guzowa

- cz. pośrednia

• cz. nerwowa ( z wypuklenia dna III komory)

Hormony gonadotropowe

• FSH - u kobiet pobudza dojrzewanie pęcherzyka Graffa i wzmaga wydzielanie estrogenów

- u mężczyzn powiększenie cewek nasiennych i pobudzenie spermatogenezy

• LH - u kobiet pobudzenie owulacji i powstanie ciałka żółtego

- u mężczyzn stymulacja kk. Leydiga do wydzielania testosteronu

DZIAŁANIE ESTROGENÓW

W OBRĘBIE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH:

- KSZTAŁTOWANIE II I III-RZĘDOWYCH CECH PŁCIOWYCH- NASILENIE MITOZ W ENDOMETRIUM, PRZYROST MASY MACICY,- ZMIANY NABŁONKA POCHWY- NASILENIE WYDZIELANIA ŚLUZU SZYJKOWEGO- POBUDZENIE WZROSTU NABŁONKA JAJOWODÓW

- ZMIANY PROLIFERACYJNE PĘCHERZYKÓW W OBRĘBIE SUTKA

Efekty ogólnoustrojowe :

- działanie kościotwórcze ( hamują działanie IL-6, nasilają wydzielanie kalcytoniny )

- nasilają biosyntezę białek wątrobowych- korzystny wpływ na profil lipidowy- wpływ na układ krążenia za pośrednictwem NO, endotelin,

prostaglandyn

Działanie gestagenów

W obrębie narządu rodnego

• Rozrost podścieliska,

wydzielanie gruczołów

• Przekrwienie i rozpulchnienie

mięśnia macicy

• Gęsty śluz, wzrost napięcia

mięśni szyjki

• Zmiany nabłonka pochwy

• Jajowód :wzrost czynności

wydzielniczej nabłonka,

hamowanie działania

prostaglandyn

• Sutek : wzrost pęcherzyków

gruczołowych, ograniczenie

wzrostu nabłonka przewodów

Działanie ogólnoustrojowe

• Diuretyczne ( blokuje

aldosteron w cewce dalszej)

• stężenia aminokwasów

• Wzrost poziomu glikogenu

tkankowego

• Obniżenie napięcia mięśni

gładkich ukł, moczowego i

pokarmowego

• Wzrost wydalania Ca i P

• Wzrost temperatury ciała

• Skóra : działanie

antyandrogenne

+

Regulacja wydzielania

gonadotropin u mężczyzn

Gn-RHPODWZGÓRZE

LH FSH

PRZEDNI PŁAT PRZYSADKI

MÓZGOWEJ

JĄDRO

KOMÓRKI

LEYDIGA

TESTOSTERON

KOMÓRKI

SERTOLIEGO

+-

-

- INHIBINA

+

Tyrozyna

Tyroksyna(T4)

Trijodotyronina(T3)

„Odwrotna T3”(nieaktywna)

ANGIOTENSYNOGEN

ANGIOTENSYNA I

ANGIOTENSYNA II

KORA NADNERCZY

APARATPRZYKŁĘBUSZKOWY

ALDOSTERON

ZWIĘKSZENIE CIŚNIENIA

W TĘTNICY NERKOWEJ

ZWIĘKSZENIE OBJĘTO-ŚCI PŁYNU ZEWNĄTRZ-

KOMÓRKOWEGO

ZMNIEJSZENIE OBJĘTO-ŚCI PŁYNU ZEWNĄTRZ-

KOMÓRKOWEGO

NERKA(zmniejszone

wydzielanie sodu i wody)

renina

enzym konwertujący

+

+

+

++

+

+

Efekty biologiczne i mechanizm regulacji wydzielania aldosteronu

PODWZGÓRZE

PŁAT PRZEDNI PRZYSADKI

CRH

+ +

HAMUJĄCYWPŁYW OUN

URAZ EMOCJE

GENERATORRYTMU

DOBOWEGO

ACTH

+

KORA NADNERCZY

GLUKOKORTYKOSTEROIDY

+

TKANKI I NARZĄDY

DOCELOWE

Regulacja wydzielania glukokortykosteroidów

KATECHOLAMINY

REGULACJA WYDZIELANIA :

•ACETYLOCHOLINA

•POBUDZENIE UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO

•HIPOGLIKEMIA

•STRES, HIPOKSJA, BÓL, GŁÓD

•WSTRZĄS

REGULACJA BIOSYNTEZY I WYDZIELANIA INSULINY

CZYNNIKI METABOLICZNE : GLUKOZA, AMINOKWASY,

PRODUKTY GLIKOLIZY,

CIAŁA KETONOWE,

ELEKTROLITY Ca, K, Na

CZYNNIKI HORMONALNE : POBUDZENIE : GLUKAGON,

SEKRETYNA, CCK,

OŚ ENTERO-INSULARNA

HAMOWANIE :

KATECHOLAMINY, INSULINA,

SOMATOSTATYNA

CZYNNIKI NERWOWE : UNERWIENIE ADRENERGICZNE

ALFA - HAMUJE, BETA- POBUDZA

REGULACJA WYDZIELANIA GLUKAGONU

CZYNNIKI METABOLICZNE : POBUDZAJĄAMINOKWASY CUKROTWÓRCZE

HAMUJĄ

GLUKOZA, KWASY TŁUSZCZOWE,

CIAŁA KETONOWE

CZYNNIKI HORMONALNE : - POBUDZAJĄ

CCK, KATECHOLAMINY,

GLIKOKORTYKOSTEROIDY, STH

HAMUJĄ

INSULINA, SEKRETYNA,

SOMATOSTATYNA

CZYNNIKI NERWOWE: POBUDZAJĄ

RECEPTORY BETA-ADRENERGICZNE

HAMUJĄ

RECEPTORY ALFA-ADRENERGICZNE

PULAWAPNIA

OSOCZOWEGO

Ca

CaCa Ca

CaCaCa

Ca

UWALNIANIE WAPNIAZ KOŚCI

KALCYTONINAPARATHORMON

1,25-(OH)2D3

KALCYTONINA

PARATHORMON

1,25-(OH)2D3

TWORZENIEKOŚCI

WYDALANIEZ MOCZEM

KALCYTONINA

Ca

Ca

WCHŁANIANIE Z JELIT

1,25-(OH)2D3

+

- +

+

+

Hormonalna kontrola stężenia wapnia w osoczu