SJEVER CRNE GORE STRATEGIJA RAZVOJA STRUČNOG …suadmuric.weebly.com/uploads/1/0/1/7/10178033/... · GPPRNŠ Godišnji plan profesionalnog razvoja na nivou škole ICT Informacione

SJEVER CRNE GORESTRATEGIJA RAZVOJA STRUČNOG OBRAZOVANJA2011-2014.Podgorica, mart 2011. godine

SJEVER CRNE GORESTRATEGIJA RAZVOJA STRUČNOG OBRAZOVANJA2011 – 2014.

Izdavač: MINISTARSTVO PROSVJETE I SPORTA Podgorica, 2011.

Urednik: Slavoljub Stijepović

Redakcija: Duško Rajković Olja Stojanović Zora Bogićević Slobodan Jelić Mladen Perazić Vladimir Knežević Vesna Radulović Elisa Nurković Ana Maraš Mervan Avdović Željka Radak Rajko Kosović Goranka Lazović Ramo Kolašinac Radana Damjanović Ivana Mihailović Radovan Marjanović Živorad Bojović Branko Lazarević

Lektura: Svetlana Drobnjak

Prepress: „Incognito“

Štampa: AP Print

Tiraž: 200

3

Sadržaj

Lista akronima 4

1. UVOD 5

2. STRATEŠKE ODREDNICE RAZVOJA 9 2.1. Vizija i misija 10 2.2. Strateški ciljevi 10 2.3. Prioritetne oblasti razvoja stručnog obrazovanja 11

3. AKCIONI PLAN 17 3.1. Jačanje institucionalnog i zakonskog okvira 18 3.2. Jačanje socijalnog partnerstva 19 3.3. Decentralizacija 19 3.4. Povezivanje stručnog obrazovanja i tržišta rada 20 3.5. Dostupnost obrazovanja 22 3.6. Kvalitet stručnog obrazovanja 25 3.7. Nastavnici i uprava škola 27 3.8. Finansiranje stručnog obrazovanja 29 3.9. Regionalna i međunarodna saradnja 30

4. SPECIFIČNOSTI LOKALNIH ZAJEDNICA 31

5. MONITORING I EVALUACIJA 37 5.1. Monitoring 38 5.2. Evaluacija 39

6. ZAKLJUČAK 41 7. ANEKSI 43 7.1. Informacije o trenutnom stanju u srednješkolskom formalnom obrazovnom sistemu na sjeveru Crne Gore 44 7.2. Literatura 48 7.3. Radna grupa 49

4

Lista akronima

CIPS Centar za informisanje i profesionalno savjetovanjeCKO Crnogorski kvalifikacioni okvirCSO Centar za stručno obrazovanjeECDL European Computer Driving License EFQM Evropska fondacija za upravljanje kvalitetom EU Evropska unijaGIZ Njemačka organizacija za međunarodnu saradnju GPPRNŠ Godišnji plan profesionalnog razvoja na nivou škole ICT Informacione i komunikacione tehnologije IOP Individualni obrazovni program MNE/011 Projekat koji finasira Vlada Luksemburga: Jačanje stručnog osposobljavanja na sjevero-istoku Crne GoreMPRR Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvojaMPS Ministarstvo prosvjete i sportaMRSS Ministarstvo rada i socijalnog staranjaMRT Ministarstvo održivog razvoja i turizmaNKO Nacionalni kvalifikacioni okvir NVO Nevladine organizacije OOP Okvir obrazovnog programa PPR Plan profesionalnog razvojaPRNŠ Program razvoja na nivou škole / Profesionalni razvoj na nivou škole ZZZCG Zavod za zapošljavanje Crne Gore

5

UVOD

1.

6

Iako se može argumentovano diskutovati o neopravdanosti podjele Crne Gore na regije, zbog njene teritorijalne rasprostranjenosti, sjever Crne Gore, ipak, ima svoje specifičnosti zbog kojih je i urađena ova Strategija. Te specifičnosti opština na sjeveru ogledaju se, prije svega, u vrlo sličnim geografskim i klimatskim uslovima, sličnim resursima kojima raspolažu, kao i sličnim razvojnim planovima lokalnih zajednica koje, u najvećem broju slučajeva, svoje pravce razvoja baziraju na turizmu i poljoprivredi.Prema kriterijumima Eurostata, Crna Gora se posmatra kao jedan region. Ipak, za potrebe ove Strategije, uzeli smo da sjeverni region čine sljedeće opštine: Andrijevica, Berane, Bijelo Polje, Mojkovac, Plav, Pljevlja, Plužine, Rožaje, Šavnik i Žabljak. Strategija razvoja stručnog obrazovanja za sjever Crne Gore trebalo bi da omogući stručnim i mješovitim školama sa sjevera da maksimalno iskoriste svoje potencijale, da rade na svom razvoju i povezivanju i da, kroz unaprijeđenu saradnju sa lokalnim zajednicama, daju svoj puni doprinos razvoju opština, kao i regije u cjelini.Upravo iz tih razloga, Strategiju je radila radna grupa čiji su članovi bili predstavnici škola i lokalnih zajednica, a i same opštinske podgrupe su bile kombinovane od predstavnika lokalne zajednice i škola. Ova činjenica ukazuje na jedan od glavnih ciljeva ove strategije – potpuno uključivanje lokalnih zajednica u život i rad škola; jedan potpuno nov i neformalizovan partnerski odnos opština i škola, kao i zajednička izrada strateških i razvojnih planova.Budući da je stručno obrazovanje, za razliku od gimnazijskog, više okrenuto tržištu rada, posebna pažnja je posvećena saradnji sa poslodavcima i Zavodom za zapošljavanje. Socio-ekonomski razvoj crnogorskih jedinica lokalne samouprave, koje zaostaju za nacionalnim prosjekom, praćen je nizom problema koji se prvenstveno odnose na visoku nezaposlenost, nizak nivo dohotka, nerazvijenu infrastrukturu, nizak nivo tekućih prihoda jedinica lokalne samouprave, nisku gustinu naseljenosti, uglavnom negativan

rast stanovništva i sl. Naime, kada je riječ o osnovnim pokazateljima razvijenosti, kao što su oporezivi dohodak, nezaposlenost, tekući prihodi budžeta, stopa rasta stanovništva i stopa obrazovanja, Crnu Goru karakteriše postojanje značajnih razlika u ovim pokazateljima i na nivou regiona i na nivou jedinica lokalne samouprave. U skladu sa tim, sjeverni region ima najniži nivo razvijenosti, dok je primorski region najrazvijeniji u zemlji.Takođe, nastojanja da Crna Gora postane dio porodice zemalja Evropske unije i želja da se postane dio globalnog tržišta, nameću potrebu podizanja nivoa konkurentnosti Crne Gore u takvom okruženju. Crnoj Gori postaju dostupni fondovi Evropske unije koji su namijenjeni regionalnom razvoju, pa je neophodno izgraditi i ojačati institucionalne i administrativne kapacitete za korištenje sredstava EU fondova na regionalnom i lokalnom nivou.Da bi ova strategija bila maksimalno upotrebljiva, neophodno je sve postojeće strategije i opštinske, regionalne, i one na nacionalnom nivou, detaljno analizirati i naći zajedničke imenitelje koje treba inkorporirati u buduće opštinske i školske razvojne planove.Sjever Crne Gore je po mnogo čemu specifično područje. Deset opština na sjeveru čini skoro polovinu od ukupnog broja opština u Crnoj Gori, a u njima živi 3o% stanovništva, što nam govori o velikim migracijama ka centralnom i primorskom dijelu zemlje.U isto vrijeme, najveći udio u prirodnim bogatstvima i resursima nalazi se upravo na sjeveru. Šume, pašnjaci, obradive poljoprivredne površine, rude, hidropotencijal velikih i malih rijeka, prelijepi planinski krajolici pružaju ogroman broj mogućnosti za razvoj ove regije. Ono što ohrabruje je činjenica da je Država prepoznala značaj sjeverne regije za sveukupan razvoj Crne Gore, pa se čine napori da se ovaj dio zemlje približi ostatku zemlje i infrastrukturno (put Žabljak – Risan, autoput Bar – Boljari), a i po stepenu razvijenosti.Raduje i činjenica da sve veći broj turista boravi na sjeveru Crne

7

Gore i u ljetnim mjesecima, što, gledano u cjelini, donosi jednu novu dimenziju – održivi razvoj. Sve veća briga o prirodi, rješavanje crnih ekoloških tačaka (jalovište u Mojkovcu), čini ovaj ukupni prostor idealnim za proizvodnju zdrave hrane i za razne oblike turizma. Najveći broj opština na ovom prostoru zahvata teritorije jednog ili više nacionalnih parkova, što dovoljno govori o prirodnim ljepotama ove regije, ali i o mogućnostima za razvoj.Veoma je važno ukazati na činjenicu da su pravci razvoja lokalnih zajednica na sjeveru Crne Gore skoro identični – turizam i poljoprivreda, uz blagi razvoj industrije kroz mikro, mala i srednja preduzeća.Srednje obrazovanje na sjeveru Crne Gore ostvaruje se u 17 srednjih škola, i to: sedam stručnih škola (tri u Beranama, dvije u Bijelom Polju, jedna u Pljevljima i jedna u Rožajama), pet mješovitih škola (i gimnazijsko i stručno obrazovanje – po jedna u Andrijevici, Mojkovcu, Plužinama, Plavu i Žabljaku), četiri gimnazije (po jedna u Beranama, Bijelom Polju, Pljevljima i Rožajama) i jednom obrazovnom centru (Šavnik).Od ukupnog broja učenika u srednjim školama na sjeveru Crne Gore (9182) u srednjim stručnim školama je 6084 (u procentima 66,26), a u gimnazijama 3098 (u procentima 33,73). Ako posmatramo prethodni period, za očekivati je da se broj učenika u stručnom obrazovanju povećava.Od ukupnog broja učenika u stručnom obrazovanju (6084) u četvorogodišnjim školama je 5279 (86,76%), a u trogodišnjim 805 (13,23%). Ni sjever Crne Gore nije imun na problem upisa trogodišnjih zanimanja, a brojke najbolje govore o svemu. Neophodno je da se, kroz smišljenu i dobro realizovanu kampanju, kod učenika i njihovih roditelja razbije negativna predstava o trogodišnjim zanimanjima, koja, generalno, obezbjeđuju zaposlenje i učešće na tržištu rada. Iako školama više odgovara upis četvorogodišnjih zanimanja (radi fonda časova i

nastavničkih normi), mora se što hitnije osmisliti i zakonsko rješenje o minimalnom broju bodova za upis u gimnazije i četvorogodišnje stručne škole, kako se ne bi u potpunosti ugasila trogodišnja zanimanja. Takođe, kroz saradnju sa poslodavcima treba naći mehanizme stipendiranja i obećanja zaposlenja nakon završene škole.Najpopularnija zanimanja na sjeveru Crne Gore su iz područja rada trgovina, turizam, ugostiteljstvo, ekonomija, elektrotehnika i medicina. Primjetno je i da su škole prepoznale značaj školovanja kadra za turizam, ali to još uvijek nije slučaj sa poljoprivredom i šumarstvom, za čiji razvoj Sjever ima idealne uslove. Potrebno je izraditi atraktivne i korisne programe iz oblasti poljoprivrede i šumarstva. Građevinarstvo, za čijim kadrom je deficit u cijeloj državi, izaziva vrlo malo interesovanja na sjeveru Crne Gore.Uz detaljnu analizu kadra koji će narednih godina završiti srednju školu potrebno je, po profilima, praviti pauze , ali i voditi računa da se ne upisuju isti obrazovni profili u susjednim opštinama. Mora se težiti ka formiranju regionalnih savremenih centara za obuku pojedinih profila, kako bi se postigla ušteda u sredstvima potrebnim za nabavku opreme, a takođe, koristiti i potencijale poslodavaca za izvođenje praktične nastave, što će promovisati deficitarna zanimanja u trogodišnjem trajanju.Kao što se može vidjeti iz tabela koje su date kao aneksi, primjetan je pad učenika koji će u narednom četvorogodišnjem periodu završavati osnovnu školu, što će rezultirati i manjim brojem učenika u stručnim i mješovitim školama. Sve to potvrđuje predviđanje da će stručne škole morati da se sve više bave i obrazovanjem odraslih lica, vanrednih učenika, kao i edukacijom lokalnog stanovništva.Što se tiče licenci za obrazovanje odraslih lica, mali broj škola već ima licencu, a najveći broj škola je u procesu licenciranja kod Ministarstva prosvjete i sporta.Stvorene su zakonske pretpostavke za otvaranje viših stručnih škola i škole trenutno vrše analize ekonomske opravdanosti i održivosti.

8

Nadamo se da će Strategija biti od koristi, kako za škole tako i za lokalne zajednice i da će dati svoj doprinos unapređenju kvaliteta stručnog obrazovanja, a samim tim i boljem životu na sjeveru Crne Gore.

9

STRATEŠKE ODREDNICE RAZVOJA

2.

10

2.1. Vizija i misija

Vizija: Stručno obrazovanje zasnovano na znanju, vještinama i kompetencijama učenika, usklađeno sa zahtjevima tržišta rada, spremno da odgovori na promjene i da ih inicira.

Misija: Uspostavljanje sistema stručnog obrazovanja na sjeveru Crne Gore koji će kroz međusobnu saradnju škola, lokalnih samouprava i socijalnih partnera proizvoditi kompetentan stručan kadar spreman da odgovori zahtjevima tržišta i potpomogne razvoj opština u pravcu koji omogućavaju njihovi prirodni i ekonomski potencijali.

2.2. Strateški ciljevi Osnovna karakteristika strategije razvoja je formiranje dominantnog klastera usluga, koji čine turizam, poljoprivreda, šumarstvo, usluge, saobraćaj i komunikacije. Strategija društveno-ekonomskog razvoja je, velikim dijelom, uslovljena postojanjem prirodnih resursa, koji realno mogu da se eksploatišu na ekonomskim principima odnosno da omoguće brži razvoj nekoliko privrednih oblasti, prije svega turizma, šumarstva i poljoprivrede. U tom pogledu, specijalizacija i proširenje privredne strukture treba da se odvija u sljedećim sektorima i djelatnostima:

•Uturizmu – daljim podržavanjem razvoja specijalizovanih segmenata održivog turističkog proizvoda, kao što su planinski, eko, seoski, sportsko – rekreativni, izletnički, kulturno – manifestacioni,

vjerski, kongresni turizam, zatim „pješačenje i planinarenje“, lov i ribolov, „active & extreme” sportovi, kao i drugih vidova turističke ponude. Kvalitetna, održiva turistička valorizacija postojećih resursa, uz definisanje diverzifikovanog turističkog proizvoda baziraće se, osim na „Eco lodge“ kapacitetima, etno selimai sl. objektima i na „inovativnim“ turističkim kapacitetima – „Wild Beauty Resort“ sa kompletnim aranžmanom za odmor sa svim pripadajućim sadržajima i uslugama, a koji zbog prirodnog okruženja, stila gradnje i uređenja predjela na pravi način iskazuju suštinu „marke“ Crne Gore kao „Wild Beauty“ destinacije. •Upoljoprivredi- intenziviranjem razvoja - od primarne faze do faze finalizacije proizvoda na osnovu održivog korištenja prirodnog potencijala (povećanje površina pod voćnim zasadima i povećanje površina pod ratarskim i povrtarskim kulturama; izgradnja prerađivačkog centra u kojem bi se prerađivali tržišni viškovi voća i povrća i proizvodili razni kvalitetni proizvodi domaćeg porijekla: sirupi, džemovi, marmelade, rakije zaštićenog geografskog porijekla (jabukovača, šljivovica, kruškovača), hotelska pakovanja meda i prerađevina od meda; izgradnja hladnjače za smještaj svježih plodova; izgradnja sušare u kojoj bi se sušili plodovi šljive i šumski plodovi; osposobljavanje mljekare sa sirarom. Bolja iskorištenost planinskih pašnjaka, ne samo za razvoj planinskog stočarstva nego i direktno povezivanje sa planiranom turističkom aktivnošću. •Ušumarstvu – od eksploatacije do prerade, posebno u uvođenju novih programa finalizacije u drvnoprerađivačkom sektoru; eksploatacije, otkupa i prerade šumskih plodova, ljekovitog bilja i drugih šumskih proizvoda. •Uradarstvuienergetici - otvaranje novih kopova u rudnicima uglja i proširenje termoenergetskih kapaciteta, uz povećanje nivoa energetske efikasnosti i dobijanja energije iz obnovljivih izvora. •Uuslužnomsektoru – od usluga višeg nivoa (informatičkih,

11

poslovnih, finansijskih, inženjerskih, usluga konsaltinga i dr.),do usluga koji zadovoljavaju potrebe različitih korisnika i to: stanovništva (trgovinske, zanatske i sl. usluge), privrede, posebno poljoprivrede (otkupne stanice, poljoprivredni servisi, veterinarske usluge) i turizma odnosno posjetilaca, turista i drugih korisnika prostora (turistički centri, informativni centri, iznajmljivanje smještaja, opreme i sl.). •Uobrazovanjuzapotrebetržištarada - razvijanje kvalifikacija baziranih na ishodima učenja u svim područjima rada i na svim nivoima zahtjevnosti do nivoa visokoškolskog obrazovanja. Dostupnost obrazovanja i osposobljavanja mladim i odraslim licima, licima koja napuste obrazovanje, ranjivim grupama, licima bez kvalifikacija. Zapošljavanje je jedan od ključnih interesa svake sredine, jer je značajan indikator ekonomskog i socijalnog stanja. Strategija zapošljavanja, u skladu sa vizijom dugoročnog razvoja, zasniva se na otvaranju što većeg broja kvalitetnih radnih mjesta zasnovanih na preduzetništvu i privatnim inicijativama za korišćenje postojećih kapaciteta i ulaganjima u nove kapacitete. Akcenat je na otvaranju radnih mesta, prije svega u uslužnom sektoru, kroz podsticanje malih kapaciteta (mali pogoni, mini farme, porodični biznis, servisi i sl.), koja predstavljaju realnost za razvoj lokalne ekonomije - povećanje zaposlenosti, održiv rast i razvoj, kao i jačanje socijalne kohezije. Samozapošljavanje, zapošljavanje pripravnika, javni radovi, prekvalifika-cije, dokvalifikacije su programske aktivnosti koje Zavod za zapošljavanje kontinuirano sprovodi u okviru mjera aktivne politike zapošljavanja, s ciljem usklađivanja ponude i tražnje radne snage, neposredno usmjerene na smanjenje nezaposlenosti. Pored toga, od posebne važnosti je investicioni ambijent, koji se unapređuje podrškom novom biznisu i uklanjanjem barijera za pokretanje biznisa, kao i snaženjem sudske i pravosudne funkcije u cilju garantovanja svojinskih odnosa.

•Urazvojukvalitetnogstručnogobrazovanja- razvoj stručnih i ključnih kompetencija, znanja i vještina potrebnih za život i rad kao i omogućavanje ličnog i profesionalnog razvoja kroz stručno obrazovanje, mobilnost učenika i stvaranje uslova za cjeloživotno učenje i omogućavanje uporedivosti kvalifikacija koje se stiču u Crnoj Gori sa kvalifikacijama u drugim zemljama kroz nacionalni kvalifikacioni okvir (NKO).

2.3. Prioritetne oblasti razvoja stručnog obrazovanja

2.3.1. Jačanje institucionalnog i zakonskog okvira

Cilj jačanja institucionalnog i zakonskog okvira je poboljšanje kapaciteta crnogorskog sistema stručnog obrazovanja i osposobljavanja - kroz kvalifikacije i kompetencije (koje zahtijeva tržište rada), kroz prilagođavanje sistema zahtjevima privrede (što se neprestano mijenja). Zahvaljujući novim kvalifikacijama, stručno obrazovanje mora postati privlačnije učenicima, poslodavcima, nastavnicima i stručnim školama. Navedeno će se postići kroz:• planiranje i osmišljavanje razvoja stručnih kvalifikacija na

kompetencijama i kurikulumima utemeljenim na zahtjevima privrede i samih učenika, a usklađenih sa crnogorskim kvalifikacijskim okvirom,

• omogućavanje pristupa primjerima najbolje prakse za stručne škole i za organizatore obrazovanja odraslih koji pružaju stručno obrazovanje i osposobljavanje kao i za korisnike obrazovnih usluga, u cilju poboljšanja crnogorskog sistema stručnog obrazovanja i osposobljavanja.

12

2.3. 2. Jačanje socijalnog partnerstva

Ojačati socijalno partnerstvo znači:• obezbijediti učešće socijalnih partnera u planiranju, realizaciji,

praćenju i vrednovanju stručnog obrazovanja na lokalnom nivou. • stvaranje uslova za privredni razvoj koji će omogućiti zadržavanje

postojećih i otvaranje novih radnih mjesta, ravnomjerni regionalni razvoj, stabilne makroekonomske uslove, smanjivanje javnog duga i javne potrošnje i dugoročno održivog i uravnoteženog razvoja sjeverne regije.

• unapređenje kvaliteta života građana kroz privredno utemeljenu politiku razvoja.

• povećanje konkurentnosti crnogorske privrede; podrška preduzetništvu i stvaranju povoljnog okruženja za njegov razvoj; ulaganje u ljudske potencijale, obrazovanje, istraživanja i razvoj, proizvode i usluge s visokim standardima i vrijednostima kao i primjerenije vrednovanje znanja, preduzetništva i inovativnosti.

• uravnotežen socijalni razvoj, poboljšanje socijalne sigurnosti i smanjenje socijalnih rizika za najranjivije grupe stanovništva.

2.3. 3. Decentralizacija

Proces decentralizacije je jedno od važnijih pitanja svake reforme srednjeg stručnog obrazovanja. U tom procesu je, u zemljama Centralne i Istočne Evrope, često viđen put i način da se prekine sa centralnim planiranjem i odlučivanjem u oblasti obrazovanja. Naime, prenošenje vlasti na regionalni i lokalni nivo predstavljalo je podršku ukupnim društvenim i privrednim reformama i direktan način za postizanje efikasnosti i boljih rezultata u obrazovanju na lokalnom nivou. Unapređivanje procedure u načinu donošenja odluka koje su strateški

važne za ukupan razvoj stručnog obrazovanja i lokalnih zajednica (u oblasti finansiranja, upravljanja i rukovođenja, razvoj kvalifikacija, obezbjeđivanje kvaliteta, upisna politika), kao i primjena principa partnerstva u obrazovanju, podrazumijeva i implicira decentralizaciju kroz upravljanje sistemom obrazovanja i upravljanje školom, odnosno kroz organizaciju obrazovanja, učestvovanje u oblikovanju programa i modula, uspostavljanju mreže škola i u kreiranju i implementaciji upisne politike.

Glavne oblasti dalje decentralizacije u obrazovanju su: • decentralizacija upravljanja školama, što će značiti definisanje

regionalne odgovornosti u upravljanju srednjim stručnim školama; • decentralizacija u oblikovanju i realizaciji programa što će otvoriti

mogućnosti za uključivanje specifičnih potreba lokalne zajednice i regiona u realizaciji programa stručnog obrazovanja;

• decentralizacija upisne politike omogući će jačanja saradnje sa lokalnom zajednicom i uticaće na zadovoljavanje lokalnih i regionalnih potreba u srednjem stručnom obrazovanju.

2.3.4. Povezivanje stručnog obrazovanja i tržišta rada

Upisnu politiku bi trebalo orijentisati prema potrebama tržišta rada i strateškim opredjeljenjima razvoja sjevera Crne Gore. Kreatori upisne politike moraju prilikom upisa učenika u prve razrede srednjih škola za naredne školske godine prioritet dati zanimanjima trećeg stepena koja su tražena na tržištu rada. Jedan od prioritetnih ciljeva upisne politike je popularizacija zanimanja trećeg stepena kod učenika i usklađivanje njihovih želja sa potrebama tržišta rada.

13

Današnji svijet se nalazi u procesu tranzicije iz industrijske ere u informacionu i komunikacionu eru često označavanu kao učeno društvo. Takvo novo društvo zahtijeva različite vrste učenja koje vode ka zapošljavanju. Za pojedinca, učenje za zapošljavanje znači razvoj sposobnosti da pronađe, sačuva i promijeni posao ili da generiše samozapošljavanje. Takve vještine omogućavaju vertikalnu i horizontalnu mobilnost radnika na tržištu rada i njihovu adaptivnost na promjene u tehnologijama i u novim formama organizacije rada. Sa aspekta potreba radnika, učenje za zapošljavanje znači ostvarivanje principa doživotnog učenja i individualno postizanje kompetencija koje jačaju mobilnost i sigurnost posla. Za preduzeća i poslodavce vještine zapošljavanja znače da su njihovi radnici sposobni da odgovore na promijenjene zahtjeve radnih mjesta i jačaju kompeticiju preduzeća i njihov razvoj. Za državu, ovaj koncept znači kreiranje radne snage koja ima adaptivne sposobnosti što je u skladu sa zahtjevima tržišta rada. Potrebno je strukturirati obrazovne programe tako da učenici koji rano napuste obrazovanje kroz njih mogu steći stručnu kvalifikaciju nižeg nivoa. Podsticati razvojnu uloge škole i autonomiju škole kroz izradu okvirnog obrazovnog programa na nacionalnoj ravni i njegovu razradu na nivou škole (školski kurikulum) i izradu otvorenog dijela obrazovnog programa u skladu sa potrebama lokalne sredine (do 20%). Uvažiti verifikovana neformalno stečena znanja u postupku sticanja nivoa obrazovanja. Predvidjeti da se kod svih obrazovnih programa dio praktičnog obrazovanja realizuje kod poslodavaca, u realnom radnom okruženju.

2.3.5. Dostupnost obrazovanja

2.3.5.1. Mreža škola, opremljenost školaDostupnost obrazovanja podrazumijeva i školsku mrežu orijentisanu

prema zahtjevima tržišta rada u skladu sa teritorijalnom pripadnošću, strateškim pravcima razvoja opštine kojoj pripadaju, regionalnom razvoju i državnim interesima, što, zapravo, znači uspostaviti školsku mrežu koja materijalnim, kadrovskim i prostornim kapacitetima odgovara savremenoj nastavi i standardima, definisanim obrazovnim programom u cilju stvaranja kompetentnog i konkurentnog kadra na tržištu rada.

2.3.5.2. Profesionalna orijentacijaProfesionalna orijentacija se zasniva na razvijanju i uspostavljanju mehanizama profesionalne orijentacije, savjetovanja i informisanja, djelovanja na politiku profesionalne orijentacije. Dakle, povećati mogućnosti za profesionalno osposobljavanje i motivisanje psihološko- pedagoških službi u školama i drugim ustanovama za rad u oblasti profesionalne orijentacije, savjetovanja i informisanja. Povećati svijest o značaju profesionalne orijentacije i podsticati profesionalno vaspitanje kod mladih sa naglaskom na značaju pravilnog i pravovremenog informisanja.Izbor zanimanja ne smatra se izolovanom vremenskom radnjom, već poglavljem u toku cjeloživotnog procesa profesionalnog razvoja. Ovaj pristup postulira zavisnost odluka koje mlada osoba sama donosi i onih koje se o njoj donose; izbor zanimanja je dio kontinuiranog razvojnog procesa identiteta sopstvenog ja koji se razvija. Izbor zanimanja, kao razvojni proces, počinje npr. odlukom o izboru srednje škole nakon osnovne škole, koja privremeno definiše dalji pristup situacijama obrazovanja, ali sadrži i moguću odluku o promjeni zanimanja, odnosno o novoj orijentaciji (prekvalifikacija, alternativni put školovanja).

2.3.5.3. Socijalna inkluzijaUključiti što veći procenat djece sa posebnim potrebama u stručno obrazovanje i stvoriti adekvatne uslove u školama za njihov kvalitetan

14

rad i obuku iz kojih će proisteći znanje i vještine propisane određenim standardima znanja. Unaprijediti bazično obrazovanje nastavnika za rad sa djecom sa posebnim obrazovnim potrebama. Promovisati srednje obrazovanje i usmjeriti više pažnje i aktivnosti ka stručnom obrazovanju, koje može afirmisati ranjive grupe i pružiti im priliku za aktivno osposobljavanje za život i rad. Na taj način se djeci sa posebnim potrebama, pod jednakim pravima obrazovanja, omogućava osposobljavanje za samostalan život i rad i adekvatan odgovor na zahtjeve koji se pred njega postavljaju odabirom željenog zanimanja. Stvoriti uslove za primjenu Zakona o nacionalnim stručnim kvalifikacijama, koji će ranjivim grupama omogućiti sticanje stručne kvalifikacije.

2.3.6. Kvalitet stručnog obrazovanja

Obezbjeđivanje kvaliteta predstavlja osnovni preduslov za reformisanje i unapređivanje sistema stručnog obrazovanja, afirmaciju i prepoznatljivost ustanova za stvaranje kvalitetnog kadra za potrebe tržišta rada, jačanje povjerenja društvene zajednice u obrazovni sistem, integraciji u evropski prostor i sprovođenje reformi.

2.3.6.1. Osiguranje kvaliteta u stručnom obrazovanjuProces obezbjeđivanja i unapređivanja kvaliteta je jedan od strateških ciljeva reforme obrazovnog sistema u Crnoj Gori. Uspostavljanje sistema se realizuje kroz aktivnosti: eksternog utvrđivanja kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada, internu evaluaciju i samoevaluaciju.

2.3.6.2. Proces nastave i učenjaOsavremeniti proces nastave i učenja znači stvoriti uslove da u

nastavnoj praksi dominiraju aktivnosti učenika (kao što su rješavanje problema, projektni rad, istraživački rad i dr.) u izgradnji sistema znanja radi stvaranja uslova za poboljšanje kvaliteta znanja, njegove trajnosti i primjenjivosti. Ukupna organizacija obrazovanja, nastave i učenja u stručnom obrazovanju bazira se na ideji o ishodima, odnosno preciznom i nedvosmislenom definisanju onoga što učenici znaju i u stanju su da urade po završetku procesa obrazovanja, odnosno određenog obrazovnog programa i na jasnoj organizacionoj, didaktičko-metodičkoj artikulaciji načina postignuća ishoda. Usmjerenost na ishode je podrška institucionalnoj i programskoj raznovrsnosti. Insistira se na jednakosti ishoda (bez obzira na vrijeme, mjesto obrazovanja i učenja, usmjerenost na mlade ili odrasle), ali na raznolikostima mogućnosti, načina i puteva u njihovom postizanju. Stručno obrazovanje treba da odgovori na potrebe tržišta rada na nekoliko tipičnih načina: • razvojem standarda zanimanja i obrazovnih programa koji treba da

odražavaju promjene u potražnji na tržištu rada; • dizajniranjem širokih profila zanimanja i uvođenjem ključnih

vještina; • razvojem i uspostavljanjem lokalnog partnerstva sa poslodavcima,

socijalnim partnerima i drugim zainteresovanim učesnicima.

2.3.7. Nastavnici i uprava škole

Uspostaviti kvalitetni sistem usavršavanja nastavnika radi proširivanja i produbljivanja opštih, stručnih, pedagoških (didaktičko-metodičkih) i opšteobrazovnih znanja. Nastavnici i saradnici u srednjem stručnom obrazovanju su osnovni akteri njegovog reformisanja i kontinuirane transformacije i prilagođavanja društvenim i individualnim potrebama i osnovni činioci njegove efikasnosti. Samim tim, njihov adekvatan

15

socijalno-ekonomski i profesionalni položaj je i reformski imperativ. Socijalno ekonomski položaj nastavnika u srednjem stručnom obrazovanju, kao osnova njihove motivacije za rad i radne efikasnosti mora se zasnivati na uspostavljanju čvršćih veza institucija srednjeg stručnog obrazovanja sa lokalnom zajednicom, preduzećima i tržištem rada u cjelini. Osnova nastavničkog profesionalizma i profesionalnog razvoja nije samo usmjerenost na učenike, već i definisanje vlastite pozicije i mogućnosti u procesu razvoja i učenja učenika i ujedno njihova spremnost i sposobnost da pomognu učenicima kako bi dosegli najviše standarde i nivoe postignuća u učenju i obrazovanju.

2.3.8. Finansiranje stručnog obrazovanja

U okviru decentralizacije obrazovanja, s obzirom na veoma izražene razlike u nivou razvijenosti pojedinih djelova Crne Gore i specifičnost postojeće mreže škola, poseban značaj ima pitanje finansiranja srednjeg stručnog obrazovanja. U zavisnosti od stepena decentralizacije nužno je da se uspostave međusobno usklađeni mehanizmi i instrumenti priliva prihoda radi obezbjeđivanja finansiranja stručnog obrazovanja. Zbog toga je neophodno da se najprije opredijelimo za stepen i tempo decentralizacije, a zatim da utvrdimo instrumente priliva sredstava na pojedinim nivoima upravljanja, obezbjeđivanje sopstvenih prihoda i uključivanje lokalne zajednice u finansiranje stručnog obrazovanja uz osnivanje fonda za stipendiranje zanimanja potrebnih tržištu rada.

2.3.9. Regionalna i međunarodna saradnja

Podsticati na nacionalnom i regionalnom nivou regionalnu i međunarodnu saradnju i povezivanje institucija obrazovanja sa

relevantnim međunarodnim i regionalnim institucijama. Obezbijediti kompetitivnost znanja koje stiču učenici u Crnoj Gori sa potrebama evropskog i regionalnog tržišta rada. Uvoditi multikulturalnost kao i promociju crnogorskog znanja i kulture.

17

AKCIONI PLAN

3.

18

3.1. Jačanje institucionalnog i zakonskog okviraStrateškicilj:• Praćenje i predlaganje izmjena zakonske regulative u interesu razvoja sjevera Crne Gore.

Zadatak: Pratiti, analizirati i predlagati promjene i usaglašavanje sistema stručnog obrazovanja i zakonske regulative sa trendovima na tržištu rada

Aktivnosti Indikatori uspjeha Nosilac ativnosti/partneri Vremenski okvir/rok Izvor sredstava

Analiza zakonskih i podzakonskih rješenja i pokretanje inicijative za izmjene centralizovanih zakonskih rješenja Izmjene zakona Lokalne zajednice Stalna aktivnost

Zadatak: Utvrditi zajedničke ciljeve različitih opštinskih, regionalnih i državnih strategija koje se odnose na razvoj ljudskih resursa, a u domenu su nižeg, srednjeg i višeg stručnog obrazovanja i ostvariti saradnju između nadležnih institucija sa ciljem usaglašavanja aktivnosti za postizanje ukupnih ciljeva definisanih strateškim dokumentima

Aktivnosti Indikatori uspjeha Nosilac ativnosti/partneri Vremenski okvir/rok Izvor sredstava

Analiza zajedničkih ciljeva različitih strategija, koje su povezane ili imaju uticaj na stručno obrazovanje i priprema prijedloga usaglašene realizacije zajedničkih ciljeva razvoja ljudskih resursa iz domena stručnog obrazovanja na sjeveru Crne Gore (Projekat MNE/0111 podržava ovu aktivnost u području turizma i poljoprivrede)

Identifikovani zajednički ciljevi i upućene preporuke odgovarajućim institucijama

Škole, lokalne zajednice, CSO II kvartal 2011. godine

Zadatak: Definisanje kriterijuma upisa učenika u obrazovne profile u četvorogodišnjem trajanju

Aktivnosti Indikatori uspjeha Nosilac aktivnosti/partneri

Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Usaglašavanje stavova u vezi sa kriterijumima za upis učenika na obrazovne profile u četvorogodišnjem trajanju

Definisan kriterijum za upis učenika na obrazovne profile u četvorogodišnjem trajanju

MPS, CSO, ZZZCG I kvartal 2011. godine

1 Projekat MNE/011: Jačanje stručnog osposobljavanja na sjevero-istoku Crne Gore, projekat koji finasira Vlada Luksemburga

19

3.2. Jačanje socijalnog partnerstva Strateškicilj:• Obezbijediti učešće socijalnih partnera u planiranju, realizaciji, praćenju i vrednovanju stručnog obrazovanja na lokalnom nivou.

Zadatak: Podsticanje socijalnih partnera na aktivno učešće u obezbjeđivanju materijalnih uslova za realizaciju obrazovnih programa kroz realizaciju praktične nastave, opremanje kabineta, laboratorija i radionica.

Aktivnosti Indikatori uspjeha Nosilac aktivnosti/partner

Vremenski okvir/rok Izvor sredstava

Organizovanje stručnih rasprava i okruglih stolova, na kojim su učesnici socijalni partneri i predstavnici sektora obrazovanja, sa temom sagledavanja stanja i otvorenih pitanja u organizaciji i realizaciji (praktičnog) obrazovanja i pronalaženja mogućnosti za saradnju

Broj susreta i broj učesnika iz reda socijalnih i partnera obrazovanja Škole, poslodavci Stalna aktivnost

Opremanje kabineta i radionica uz pomoć poslodavaca Broj opremljenih kabineta i radionica Poslodavci, škole Stalna aktivnost

Formiranje lokalnih baza podataka poslodavaca kod kojih učenici obavljaju praksu, a koje uključuju i njihove materijalne i kadrovske uslove koji su od značaja za realizaciju praktičnog obrazovanja

Izrađene baze podataka Škole Stalna aktivnost

3.3. DecentralizacijaStrateškicilj:• Unapređivati procedure u načinu donošenja odluka na lokalnom ili regionalnom nivou koje su strateški važne za ukupan razvoj stručnog

obrazovanja i lokalnih zajednica (u oblasti finansiranja, upravljanja i rukovođenja, razvoja kvalifikacija, obezbjeđivanje kvaliteta, upisna politika). • Podsticati razvojnu uloge škole i autonomiju škole kroz izradu okvirnog obrazovnog programa na nacionalnoj ravni i njegovu razradu na nivou

škole (školski kurikulum).

20

Zadatak: Uključivanje u finansiranje stručnog obrazovanja lokalne zajednice i, u skladu sa tim, podjela odgovornosti u rukovođenju školom


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Izrada modela i timova za učešće lokalne zajednice u finansiranju, prijedlog izmjene propisa koje lokalnoj zajednici pružaju veću zastupljenost u organima upravljanja

Izrađeni modeli i timovi finansiranja obrazovanja od strane lokalne zajednice

Tim sastavljen od lokalnih zajednica i škola

IV kvartal 2011.godine

Zadatak: Stvaranje uslova za pripremu otvorenog obrazovnog programa od kojeg 20% pripremaju škole, zajedno sa socijalnim partnerima, radi njegovog prilagođavanja potrebama lokalne zajednice


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Osposobljavanje nastavnika škole za pripremu otvorenog dijela obrazovnog programa i školskog kurikuluma Broj osposobljenih radnika CSO, škole III kvartal 2011.

godine

3.4. Povezivanje stručnog obrazovanja i tržišta radaStrateškiciljevi:• Orijentisati upisnu politiku prema potrebama tržišta rada i strateškim opredjeljenjima razvoja sjevera Crne Gore.• Podsticati razvojnu uloge škole i autonomiju škole kroz izradu okvirnog obrazovnog programa na nacionalnoj ravni i njegovu razradu na nivou

škole (školski kurikulum). • Uvažiti verifikovana neformalno stečena znanja u postupku sticanja nivoa obrazovanja.• Predvidjeti da se kod svih obrazovnih programa dio praktičnog obrazovanja realizuje kod poslodavaca, u realnom radnom okruženju.• Poboljšati fleksibilnost i odgovor obrazovnih programa na potrebe tržišta rada kroz pripremu modularizovanih, na kompetencijama baziranih,

kreditno vrednovanih obrazovnih programa školskih profila za niže, srednje i više obrazovanje, koji omogućavaju izbornost i postepeno sticanje nivoa obrazovanja.

• Povezati opšta, stručno teorijska i praktična znanja, sa jasno definisanim rezultatima učenja kroz usvojene stručne kompetencije.

21

Zadatak: Ostvarivanje saradnje između Ministarstva prosvjete i sporta i nadležnih ministarstava, Unije poslodavaca, Privredne komore, lokalne smouprave, škole i Centra za stručno obrazovanje u cilju sagledavanja potreba za kadrovima i definisanja upisne politike u skladu sa potrebama tržišta rada i strateškim planovima lokalnog, regionalnog i državnog razvoja


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Analiza upisa školske 2010/2011. godine Urađena analiza i preporuke CSO, škole I kvartal 2011. godine

Podsticanje škola na izradu sopstvene marketinško-komunikacione strategije kako bi zainteresovali učenike za upis

Organizovan seminar za uprave škola. Izrađene strategije CSO, škole II kvartal 2011.

godineProjekat MNE/011

Zadatak: Stručna podrška školama u realizaciji obrazovnih programa


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Predstavljanje obrazovnog programa, prije početka školske godine, školama koje ga prvi put realizuju

Broj seminara u školama, broj nastavnika obuhvaćenih seminarima CSO, škole III kvartal svake

godine

Organizacija susreta i seminara radi razmjene iskustava, predstavljanje primjera dobre prakse Broj susreta i broj seminara Škole Stalna aktivnost

Organizacija takmičenja učenika u skladu sa usvojenim organizacionim uputstvima Broj organizovanih takmičenja CSO, škole II kvartal 2012. i

dalje

Zadatak: Podizanje kvaliteta vrednovanja znanja i vještina: uvođenje u obrazovni proces novih načina provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika; podizanje kvaliteta ispita na završetku obrazovanja, uz uvođenje eksternosti na završnom ispitu kod trogodišnjih škola


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Izrada plana organizacije i realizacija dopunske i dodatne nastave u svim školama i svim obrazovnim programima

Broj škola koje su uradile planove dopunske i dodatne nastave Škole II kvartal 2012.

godine

22

Zadatak: Promocija stručnog obrazovanja i zanimanja na nivou lokalne samouprave radi boljeg odgovora škole na potrebe tržišta rada


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

“Dani otvorenih vrata” u školama i promocija obrazovnih programa i zanimanja (u promociji zanimanja bi učestvovali poslodavci) prije ili u toku trajanja konkursa za upis učenika u srednje škole

Broj organizovanih aktivnosti Škole, poslodavci Stalna aktivnost

Zadatak: Usklađivanje školske mreže sa upisnom politikom


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Podsticanje škola da usaglašavaju regionalnu upisnu politiku

Primjeri usaglašenog upisa između škola u različitim lokalnim zajednicama

CSO, škole II kvartal svake godine

3.5. Dostupnost obrazovanja

3.5.1. Mreža škola, opremljenost školaStrateškiciljevi:• Uspostaviti školsku mrežu orijentisanu prema zahtjevima tržišta rada u skladu sa teritorijalnom pripadnošću, strateškim pravcima razvoja

opštine kojoj pripadaju, reginalnom razvoju i državnim interesima. • Uspostaviti školsku mrežu koja materijalnim, kadrovskim i prostornim kapacitetima odgovara savremenoj nastavi i standardima definisanim

obrazovnim programom u cilju stvaranja kompetentnog i konkurentnog kadra na tržištu rada.

23

Zadatak: Usklađivanje školske mreže sa upisnom politikom

Aktivnosti Indikatori uspjeha Nosilac aktivnosti/partneri Vremenski okvir/rok Izvor sredstava

Podsticanje škola da usaglašavaju regionalnu upisnu politiku

Primjeri usaglašenog upisa između škola u različitim lokalnim zajednicama

CSO, škole II kvartal svake godine

Zadatak: Izrada nastavnih sredstava na nivou škola


Osposobljavanje nastavnika za izradu nastavnih sredstava na nivou škole

Broj organizovanih radionica; Broj uključenih nastavnika Škole II kvartal 2011.

godine

Razmjena nastavnih sredstava i primjera dobre prakse između škola (npr. pomoću školskog portala)

Broj nastavnika, odnosno škola, uključenih u aktivnost Škole III kvartal 2011.

godine

Zadatak: Otvaranje viših stručnih škola i regionalnog centra


Analiza potreba za odgovarajućim profilima više stručne škole i potrebe osnivanja regionalnog centra u svim područjima rada

Urađena analiza Škole, lokalne zajednice II kvartal 2011.godine

Izrada obrazovnih programa za više stručne škole prema potrebama tržišta rada Broj urađenih programa CSO, socijalni partneri

i školeIII kvartal 2011.godine

Licenciranje viših stručnih škola Broj licenciranih škola Škole, lokalne zajednice i socijalni partneri Stalna aktivnost

Zadatak: Promovisanje značaja stalnog stručnog usavršavanja na primjerima dobre prakse

Aktivnosti Indikatori uspjeha Nosilac aktivnosti/partneri Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Promovisanje stručnog usavršavanja na nivou škola, kroz seminare i pisane publikacije za podizanje svijesti i prezentovanje primjera dobre prakse

Broj publikacija, broj seminara CSO, škole II kvartal 2011.godine

24

3.5.2. Profesionalna orijentacijaStrateškiciljevi:• Razviti i uspostaviti mehanizme profesionalne orijentacije, savjetovanja i informisanja. • Formirati odgovarajuće mehanizme djelovanja na politiku profesionalne orijentacije. • Povećati mogućnosti za profesionalno osposobljavanje i motivisanje psihološko-pedagoških službi u školama, Centar za informisanje i

profeisonalno savjetovanje (CIPS) i drugih ustanova za rad u oblasti profesionalne orijentacije, savjetovanja i informisanja. • Povećati svijest o značaju profesionalne orijentacije i podsticati profesionalno vaspitanje kod mladih sa naglaskom na značaju pravilnog i

pravovremenog informisanja.

Zadatak: Osposobljavanje pedagoško-psiholoških službi, nastavnika i rukovodećeg kadra u školama iz oblasti profesionalne orijentacije, savjetovanja i informisanja



Edukacija pedagoško-psiholoških službi u školama Broj edukovanih pedagoško-psiholoških službi CSO Stalna aktivnost

Edukacija nastavnika i rukovodećeg kadra Broj edukovanih nastavnika CSO Stalna aktivnost

Zadatak: Promocija značaja profesionalne orijentacije, promocija traženih zanimanja, uspješnih preduzeća i poslodavaca



Izrada publikacija za predstavljanje aktivnosti sopstvane skole Broj škola koje imaju publikacije Škole, poslodavci, lokalna

zajednicaKontinuirana aktivnost

Kampanja na nivou regije o značaju profesionalne orijentacije Broj spotova i publikacija Lokalne samouprave,

poslodavci, CSO, školeKontinuirana aktivnost

3.5.3. Socijalna inkluzijaStrateškiciljevi:• Uključiti što veći procenat djece sa posebnim potrebama u stručno obrazovanje i stvoriti adekvatne uslove u školama za njihov kvalitetan rad i

obuku iz kojih će proisteći znanje i vještine propisane određenim standardima znanja. • Unaprijediti bazično obrazovanje nastavnika za rad sa djecom sa posebnim obrazovnim potrebama. • Promovisati srednje obrazovanje i usmjeriti više pažnje i aktivnosti ka stručnom obrazovanju, koje može afirmisati ranjive grupe i pružiti im

priliku za aktivno osposobljavanje za život i rad.

25

• Stvoriti uslove za primjenu Zakona o nacionalnim stručnim kvalifikacijama, koji će ranjivim grupama omogućiti sticanje stručne kvalifikacije.

Zadatak: Osposobljavanje kadra za rad sa djecom sa posebnim obrazovnim potrebama



Osposobljavanje nastavnog kadra i pedagoško-psiholoških službi Broj seminara i radnika CSO, NVO sektor II kvartal 2011. godine

Obučiti nastavnike vještinama izrade individualnog obrazovnog programa (IOP-a) za djecu sa posebnim potrebama.

Broj obučenih nastavnika CSO, MPS II kvartal 2011. godine

Zadatak: Uspostavljanje saradnje među institucijama radi razmjene i protoka informacija između relevantnih ustanova



Formiranje zajedničkih timova škole, zdravstvenih i socijalnih ustanova i komisija za usmjeravanje u cilju podrške nastavnika za rad sa djecom sa posebnim potrebama

Formirani timovi Škole, zdravstvene ustanove, komisije II kvartal 2011. godine

3.6. Kvalitet stručnog obrazovanja

3.6.1. Osiguranje kvaliteteta u stručnom obrazovanjuStrateškicilj:• Uspostavljanje sistema osiguranja kvaliteta u stručnom obrazovanju na nacionalnom nivou i nivou škola.

26

Zadatak: Redovno vrednovanje rada obrazovnih ustanova od strane nadležnih institucija i definisanje mehanizama i procedure za poboljšanje procesa rada, u skladu sa rezultatima vrednovanja


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Unapređivanje mehanizama i procedura za poboljšanje kvaliteta rada u skladu sa utvrđenim stanjem

Unaprijeđeni mehanizmi i procedure CSO, škole Stalna aktivnost

Zadatak: Razvijati stručne podloge za unapređivanje i podizanje kvaliteta vrednovanja znanja učenika i kvaliteta procesa nastave

Aktivnosti Indikatori uspjeha Nosilac aktivnosti/partneri Vremenski okvir/rok Izvor

sredstavaAnaliza postojećeg kvaliteta vrednovanja znanja učenika i kvaliteta procesa nastave Izvještaj CSO, škole III kvartal 2011. godine

Razvijanje stručnih podloga za unapređenje i podizanje kvaliteta vrednovanja znanja učenika Urađene stručne podloge CSO, škole III kvartal 2011. godine

Razvijanje stručnih podloga za unapređivanje i podizanje kvaliteta procesa nastave Urađene stručne podloge CSO, škole III kvartal 2011. godine

3.6.2. Proces nastave i učenjaStrateškicilj:• Stvoriti uslove da u nastavnoj praksi dominiraju aktivnosti učenika (kao što su rješavanje problema, projektni rad, istraživački rad

i dr.) u izgradnji sistema znanja radi stvaranja uslova za poboljšanje kvaliteta znanja, njegove trajnosti i primjenjivosti.

27

Zadatak: Osposobljavanje nastavnika za primjenu interaktivne nastave


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Analize postignuća učenika u različitim periodima, analize odsustvovanja i vladanja i predlaganje preventivnih mjera

Preporuke stručnih aktiva za unapređivanje procesa nastave i učenja

Škole Stalna aktivnost

Zadatak: Uvođenje kontinuiranog i razvojno-analitičkog sagledavanja napredovanja učenika


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Sagledavanje nivoa primjene savremenih metoda i oblika rada u nastavi u stručnim školama Urađeno istraživanje CSO, škole Stalna aktivnost

Analiza stanja u svim školama:- analiza izostanaka po klasifikacionim periodima Urađena analiza sa preporukama Škole II kvartal 2011.

godine

Sakupljanje podataka o broju učenika koji: - rano napuste osnovnu školu- završe osnovnu, a ne nastave obrazovanje u srednjoj školi - rano napuste srednju školu

Formiranje baze podataka o učenicima koji napuštaju obrazovanje bez kvalifikacije

Škole II kvartal 2011.godine

Kontinuiran rad u svim školama na prevenciji napuštanja obrazovanja bez kvalifikacija

Smanjenje broja učenika koji rano napuštaju obrazovanje, smanjenje broja izostanaka

Škole Stalna aktivnost

3.7. Nastavnici i uprava školaStrateškicilj:• Uspostaviti kvalitetan sistem usavršavanja nastavnika radi proširivanja i produbljivanja opštih, stručnih, pedagoških (didaktičko metodičkih) i

opšteobrazovnih znanja.

28

Zadatak: Osposobljavanje rukovodne strukture u školama za nove načine rada i organizacije u školama



Formiranje Aktiva direktora sjevera Crne Gore i izrada plana rada Formiran Aktiv direktora CSO, direktori III kvartal 2011.

godine

Realizacija najmanje po jednog jednodnevnog seminara u polugodištu za rukovodne strukture u školama

Broj polaznika seminara, urađene preporuke za unapređivanje rada škola CSO Stalna aktivnost

Zadatak: Izrada baze podataka o stručnom usavršavanju nastavnika i drugog kadra koji radi u stručnom obrazovanju i obrazovanju odraslih



Prikupljanje i ažuriranje podataka o već izvršenim oblicima usavršavanja nastavnika Urađena baza Škole I kvartal 2011.

godine

Zadatak: Obezbjeđivanje uslova za osposobljavanje nastavnika u cilju promovisanja u unaprijeđena zvanja u skladu sa odgovarajućim propisima



Utvrđivanje broja nastavnika koji su stekli uslove za napredovanje u skladu sa važećim pravilnikom

Utvrđen broj nastavnika koji imaju uslove za sticanje zvanja Škole II kvartal

2011. godine

Zadatak: Realizacija različitih oblika stručnog usavršavanja za nastavnički i drugi kadar, usavršavanje direktora i stručnih saradnika, koji se povremeno angažuju u procesu stručnog obrazovanja i obrazovanja odraslih



Obuka nastavnika za sticanje ECDL diploma Broj nastavnika koji su obučeni Škole III kvartal 2011. godine

Priprema nastavnika za vođenje portfolia o svom profesionalnom razvoju Broj nastavnika koji su uradili portfolio Škole III kvartal 2011.

godine

29



Izrada ličnog plana profesionalnog razvoja za tekuću školsku godinu (PPR)

Broj izrađenih ličnih planova profesionalnog razvoja Nastavnici III kvartal 2011.

godineOrganizovanje dana posvećenih profesionalnom razvoju na nivou škole (PRNŠ); 5 dana godišnje, koji su planirani u godišnjem programu i planu razvoja škole (GPPRNŠ)

Broj dana posvećenih profesionalnom razvoju na nivou škole (PRNŠ) Škole Stalna aktivnost

Regionalni seminari za nastavnike Broj seminara Škole Stalna aktivnost

Podsticanje sličnih škola iz regiona na što tješnju saradnju Broj sastanaka, broj posjeta Škole Stalna aktivnost

3.8. Finansiranje stručnog obrazovanjaStrateškicilj:• Obezbjeđivanje sopstvenih prihoda i uključivanje lokalne zajednice u finansiranje stručnog obrazovanja uz osnivanje fonda za stipendiranje

zanimanja potrebnih tržištu rada.

Zadatak: Preuzimanje odgovornosti školskog menadžmenta za razvoj obrazovne institucije i podsticanje motivisanosti škola da dođu do sopstvenih sredstava


Vremenski okvir/rok

Izvor sredstava

Stvaranje uslova da se škole licenciraju kao organizatori obrazovanja odraslih

Broj licenciranih škola za organizatore obrazovanja odraslih Škole, CSO I kvartal 2011.

godineOsposobljavanje škola za prilagođavanje obrazovnih programa odraslima i izradu programa obrazovanja za sticanje stručne kvalifikacije

Broj seminara i broj učesnika CSO, škole II kvartal 2011.godine

Obezbjeđivanje sredstava od prihoda realizovanih izdavanjem prostorija u zakup, pružanja usluga trećim licima i proizvodnje kroz realizaciju praktične nastave i sl.

Sredstva uložena u razvoj institucije Škole Stalna aktivnost

30

3.9. Regionalna i međunarodna saradnjaStrateškiciljevi:• Podsticati na nacionalnom nivou međunarodnu saradnju i povezivanje institucija obrazovanja sa relevantnim međunarodnim institucijama• Obezbijediti kompetitivnost znanja koje stiču učenici u Crnoj Gori sa potrebama evropskog tržišta rada. • Uvoditi multikulturalnost kao i promociju crnogorskog znanja i kulture.

Zadatak: Unapređivanje saradnje i povezivanja škola koje se bave stručnim obrazovanjem sa odgovarajućim školama iz okruženja, pa i šire


Studijske posjete sličnim školama u okruženju Realizovane posjete Škole Stalna aktivnost

Zadatak: Povezivanje škola, razmjena učenika i nastavnika i zajedničko učešće u međunarodnim projektima. Razmjena iskustava i primjera dobre prakse


Organizovanje studijskih posjeta učenika stručnim školama iz regiona Broj posjeta i broj učenika Škole Stalna aktivnost

Organizovanje i učešće škola na međunarodnim sajmovima obrazovanja

Broj organizovanih i posjećenih sajmova CSO, škole Stalna aktivnost

31

SPECIFIČNOSTI LOKALNIH ZAJEDNICA

4.

32

4.1. AndrijevicaZadatak: Povećati ugled škole isticanjem njenih osnovnih i posebnih obilježja


Izvor sredstava

Lična karta škole Izrađena lična karta škole DirektorTim za razvojno planiranje

I kvartal 2011. godine

Školska sredstva

Medijsko predstavljenje i promovisanje Izrađen plan Izabrana osoba za promovisanje

DirektorNastavničko vijeće

Tokom cijele godine Lokalni

mediji

Formiranje tima za promociju škole Formiran timIzrađen propagandni materijalUspostavljeni kontakti

Tim za promociju Direktor

III kvartal 2011. godine

Školska sredstva

Izrada plana saradnje sa lokalnom zajednicom Izrađen plan saradnjeDirektorPredstavnici lokalne zajednice

II kvartal 2011. godine

4.2. Berane

Zadatak: Podsticanje socijalnih partnera na aktivno učešće u razvoju kvalifikacija, obezbjeđivanju materijalnih uslova za realizaciju obrazovnih programa kroz opremanje kabineta, laboratorija i radionica. Podsticanje škola na saradnju sa poslodavcima i lokalnom zajednicom


Izvor sredstava

Promocija povezivanja škola i preduzeća i uključivanja poslodavaca u realizaciju praktičnog obrazovanja kod poslodavca, prezentovanje primjera dobre prakse

Broj učenika kod poslodavaca; Broj poslodavaca koji su uključeni u obrazovanje učenika

Škole, poslodavci,lokalna uprava, CSO, MPS

Kontinuirana aktivnost 2011-2012. godine

Organizovanje, stručnih rasprava i okruglih stolova, po područjima rada, na kojim su učesnici poslodavci i predstavnici sektora obrazovanja i predstavnici lokalne uprave, sa temom sagledavanja stanja i otvorenih pitanja u organizaciji i realizaciji (praktičnog) obrazovanja i pronalaženja mogućnosti za saradnju

Broj susreta i učesnika iz reda poslodavaca i obrazovanja

Škole, poslodavci, lokalna uprava, CSO

Kontinuirana aktivnost 2011.godine

33

4.3. Bijelo PoljeZadatak: Detaljna rekonstrukcija i opremanje kabineta za turizam i ugostiteljstvo, kao i opremanje kabineta biologije i hemije


Izrada projekta, rekonstrukcija i opremanje kabineta Otvoreni kabineti Uprava, Projekat MNE/011 II kvartal 2011.

godine Projekat MNE/011

4.4. Žabljak

Zadatak: Osposobljavanje rukovodne strukture u školama za nove načine rada i organizacije u školama


Realizacija seminara na temu „Školsko razvojno planiranje“ Broj polaznika seminara CSO, škole I kvartal 2011. godine

i dalje

4.5. Mojkovac

Zadatak: Obuka kadrova za potrebe postojećih i budućih turističkih objekata


Otvaranje restorana za obuku kuvara i konobara Otvoren restoran Škola, III kvartal 2011.

godine Projekat MNE/011

Formiranje oglednog poljoprivrednog imanja Formirano imanje Škola III kvartal 2011. godine

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, (MPRR), Projekat MNE/011

Formiranje Regionalnog centra za obuku iz oblasti turizma Formiran Centar za obuku Škola, ministarstva IV kvartal 2011.

godine

MPS, Ministarstvo održivog razvoja i turizma (MRT)

34

4.6. PlavZadatak: Unapređenje nastave, praćenja i vrednovanja učenika


Utvrđivanje nivoa postignuća za ucenike I razreda

Rezultati testiranja Direktor, stručni saradnici i članovi Tima za kvalitet

IV kvatral 2010.godine

Utvrđivanje nivoa postignuća za ucenike II, III i IV razreda

Rezultati testiranja Direktor, stručni saradnici i članovi Tima za kvalitet

Septembar-Jun 2010/2011. godine

Formiranje Zajedničkog tijela socijalnih partnera i skole: Pčelarsko društvo i Udruženje poljoprivrednika i voćara Plava

Formirano udruženje, (statut i/ili akt o osnivanju)

Uprava škole i socijalni partneri

IV kvartal 2010. godine

Lokalna uprava

4.7. Plužine

Zadatak: Izgradnja srednje škole


Stalno insistiranje kod nadležnih za početak realizacije projekta izgradnje srednje škole

Izgradnja objekta srednje škole

MPS, škola i lokalna uprava 2011/2012. godine MPS

4.8. Pljevlja

Zadatak: Poboljšanje opremljenosti škole, popularizacija stručnog obrazovanja/povezivanje sa socijalnim partnerima i tržištem rada/primjena standarda Evropske fondacije za upravljanje kvalitetomAktivnosti Indikatori uspjeha Nosilac aktivnosti/partneri Vremenski okvir/rok Izvor sredstavaOpremanje radionice-kabineta za automehatroničare i kabineta za vježbe elektro struke

Opremljeni kabineti Škola, GIZ II kvartal, 2011.godine GIZ

35


Kampanja upisa u stručnu školu, sa akcentom na trogodišnjim zanimanjima

Formiran tim na nivou školeIzrađen propagandni materijal

Škola, tim za promociju I kvartal 2011. godine

Stvaranje uslova za licenciranje za organizatora obrazovanja odraslih Dobijena licenca Škola, lokalna zajednica I kvartal 2011. godine

Organizacija praktične nastave kod poslodavca Broj poslodavaca kod kojih se realizuje praktična nastava Škola, poslodavci Stalna aktivnost

Definisanje upisne politike prema potrebama tržišta rada

Broj upisanih odjeljenja prema zahtjevu sa tržišta rada Škola, socijalni partneri Stalna aktivnost

Primjena standarda Evropske fondacije za upravljanje kvalitetom Razrađeni procesi Škola Stalna aktivnost

Otvaranje više stručne škole za potrebe specifičnosti lokalne privrede Dobijena licenca Škola, lokalna zajednica III kvartal 2011.

godine

4.9. RožajeZadatak: Stvaranje uslova za podizanje kvaliteta nastave


Opremanje kabineta za turizam Opremljen kabinet Škola, Projekat MNE/011 Mart 2011. godine

Opremnje kabineta za poljoprivredu Opremljen kabinet Škola, Projekat MNE/011 Septembar 2011. godine

Oprema za ratarstvo i plastenike Nabavljena oprema Škola, Projekat MNE/011 Septembar 2011. godine

36

10. ŠavnikZadatak- Saradnja sa roditeljima, socijalnim prtnerima, lokalnom zajednicom i dr.


Škola ima plan rada sa socijalnim partnerima

Izrađen planPrikupljeni podaciPostignuti dogovoriPotpisani ugovori sa socijalnim partnerima

Direktor III kvartal 2011. godine

37

MONITORING I EVALUACIJA

5.

38

5.1. Monitoring Oblasti praćenja Način i vrijeme praćenja Odgovorno lice Koga treba informisati

1. Jačanje institucionalnog i zakonskog okvira Tromjesečni i šestomjesečni izvještaji o realizovanom Direktor Školski odbor, Nastavničko vijeće,

Savjet roditelja

2. Jačanje socijalnog partnerstva

UpitniciAnkete

Školska dokumentacijaTromjesečni, šestomjesečni i godišnji izvještaji o

realizovanom

Uprava škole, članovi Tima za kvalitet

Školski odbor, Nastavničko vijeće, Savjet roditelja, poslodavce

3. Decentralizacija

IzvještajiAnalize

PreporukeŠestomjesečni izvještaji

Direktor, Predstavnici lokalne zajednice

Školski odbor, Nastavničko vijeće, Savjet roditelja, lokalna zajednica

4. Povezivanje stručnog obrazovanja i tržišta rada

Školska dokumentacijaIzvještaj Zavoda za zapošljavanje

Godišnji izvještaji

Uprava škole, predstavnici Zavoda

za zapošljavanje

Školski odbor, Nastavničko vijeće, Savjet roditelja, Zavod za

zapošljavanje

5. Dostupnost obrazovanja

Elektronskim putemUpitniciAnkete

RazgovoriAnalize i preporuke

Evidentiranje nabavljene opremeIzvještaji pedagoško – psihološke službe

Školska dokumentacijaGodišnji izvještaji

Uprava škole, pedagoško –

psihološka služba škole, članovi Tima za

kvalitet

Školski odbor, Nastavničko vijeće, Savjet roditelja

6. Kvalitet stručnog obrazovanja Uvidom u rezultate interne i eksterne evaluacijeAnaliza uspjeha i vladanja sa predlogom mjera

Tromjesečni i godišnji izvještaji

Uprava škole, članovi tima za kvalitet,

odjeljenjske starješine

Školski odbor, Nastavničko vijeće, Savjet roditelja

7. Nastavnici i uprava škole Izvještaj tima za profesionalni razvoj na nivou školeŠestomjesečni izvještaji

Koordinator za Profesionalni razvoj

na nivou školeUprava škole

8. Finansiranje stručnog obrazovanja Evidencija o vanbudžetskim sredstvimaGodišnji izvještaji Šef računovodstva Uprava škole

9. Regionalna i međunarodna saradnjaIzvještaji o planiranim i realizovanim aktivnostima

i projektimaGodišnji izvještaji

Uprava škole Školski odbor, Nastavničko vijeće, Savjet roditelja, lokalna zajednica

39

5.2. EvaluacijaOčekivani rezultati Indikatori Instrumenti

Unaprijeđen i osavremenjen nastavni proces Broj održanih oglednih časovaBroj održanih radionicaRezultati testiranja Kontrolna lista

Testovi znanja

Upitnici

Ankete

Razgovori

Liste nabavljene opreme

Projektna dokumentacija

Izvještaji o relaizovanom

Školska dokumentacija

Bolji uslovi za realizaciju praktične nastaveBolja saradnja sa socijalnim partnerima

Stepen opremljenosti školeFormirano poljoprivredno ogledno dobroDograđen i renoviran učenički restoran Formirano udruženja poslodavacaMišljenja socijalnih partneraMišljenja učenika

Veći broj nastavnika koji se stručno usavršavaju Broj nastavnika koji se stručno usavršavajuBroj licenciranih trenera

Veći stepen informisanosti o učenicima nakon završetka srednje škole Izrađen model praćenja

Uključenost učenika u vannastavne aktivnosti i takmičenja, veća odgovornost učenika i veći broj međunarodnih projekata

Broj manifestacija, projekata, aktivnosti u kojima učestvuju učenici, roditelji, nastavnici i članovi lokalne zajednice

Sticanje vanbudžetskih sredstava za razvoj škole i uključivanje lokalne zajednice u finansiranje stručnog obrazovanja

Formiran zajednički tim na nivou opštine za izradu modela učešća lokalne zajednice u finansiranju stručnog obrazovanja

41

ZAKLJUČAK

6.

42

1. Razvoj ljudskih resursa • Unapređenje tržišta rada i sistema zapošljavanja• Jačanje kapaciteta lokalnih samouprava za strateško planiranje i

korišćenje EU fondova i drugih raspoloživih izvora finansiranja• Promovisanje društvene inkluzije• Ulaganje i izgradnja sistema doživotnog obrazovanja

2. Razvoj komunalne, javne i putne infrastrukture• Održavanje i unapređenje komunalne i javne infrastrukture, prije

svega, upravljanje otpadnim vodama i otpadom• Izgradnja, održavanje i unapređenje putne infrastrukture

(željezničkog, vazdušnog i drumskog saobraćaja) • Veći stepen bezjednosti u saobraćaju

3. Poboljšanje konkurentnosti razvojem poslovne infrastrukture i okruženja• Izgradnja i opremanje privrednih zona, biznis inkubatora,

poslovno – razvnojih centara• Primjena nisko karbonskih tehnologija,• Komunikacione mreže, promovisanje i korišćenje novih

informaciono komunikacionih tehnologija (ICT-a)

4. Poboljšanje konkurentnosti održivim korišćenjem privrednih, ruralnih i kulturnih resursa• Dalje unapređenje ruralnog i novih vidova turizma (biciklizam,

splavarenje, lovni turizam i sl.)• Izgradnja zimskih centara i potrebne turističke infrastrukture• Promocija regionalnih klastera radi jačanja turističkog potencijala

5. Unapređenje sistema upravljanja prirodnim resursima i zaštita životne sredine• Održivi razvoj poljoprivrede• Održivi razvoj šumarstva i vodoprivrede• Razvoj energetike (obnovljivi izvori energije, primjena mjera

energetske efikasnosti i sl.)• Razvoj prerađivačke industrije na održivi način• Valorizacija prirodne i kulturne baštine

Iz svega rečenog, kao zaključak se nameće da će stručne i mješovite škole u bliskoj budućnosti dobiti jednu sasvim novu ulogu, a samim tim i značaj u cjelokupnom obrazovnom sistemu i društvu kao cjelini. Stručne i mješovite škole će:1. Kroz školovanje redovnih učenika obrazovati kadrove potrebne

regionalnom i nacionalnom tržištu rada;2. Kroz upisnu politiku kreiranu u saradnji sa lokalnom zajednicom,

poslodavcima i zavodima za zapošljavanje upisivati i obrazovati profile koji lakše mogu naći posao;

3. Kroz školovanje vanrednih učenika i odraslih lica doprinijeti smanjenju nezaposlenosti na sjeveru Crne Gore;

4. Otvaranjem viših stručnih škola poboljšati obrazovnu ponudu,5. Puno brže reagovati na promjene na tržištu rada;6. Dobiti i funkciju lokalnih centara za učenje i edukaciju lokalnog

stanovništva.

Razvoj ljudskih resursa

Razvoj komunalne, javne i putne infrastrukture

Unapređenje sistema upravljanja prirodnim

resursima i zaštita životne sredine

Poboljšanje konkurentnosti održivim korišćenjem privrednih, ruralnih i

kulturnih resursa

Poboljšanje konkurentnosti razvojem poslovne

infrastrukture i okruženja

Prioritetirazvojasjevernogregiona

43

ANEKSI

7.

44

7.1. Informacije o trenutnom stanju u srednješkolskom formalnom obrazovnom sistemu na sjeveru Crne Gore

7.1.1. Obrazovna ponuda na sjeveru Crne Gore2

Opština Broj i tip srednje školeIV stepen

(broj učenika)

III stepen(broj

učenika)

Gimnazije(broj

učenika)

Osnovne škole (broj đaka koji završava školu

2010-2011)

Osnovne škole (broj đaka koji završava

školu 2011-2012)


školu 2012-2013)


školu 2013-2014)

Licenca za obrazovanje

odraslih

Viša stručna škola

Andrijevica 1 mješovita 84 - 116 53 48 39 77 Ne Ne

Berane 3 stručne + 1 gimnazija 1928 118 625 520 515 468 427 1 Ne

Bijelo Polje 2 stručne + 1 gimnazija 1324 333 652 657 687 724 589 Ne Ne

Mojkovac 1 mješovita 193 40 174 130 137 113 86 U toku Ne

Plužine 1 mješovita 50 - 66 29 38 43 20 Ne Ne

Plav 1 mješovita 430 43 249 214 196 192 108 U toku Ne

Pljevlja 1 stručna + 1 gimnazija 662 140 600 385 375 364 303 U toku Ne

Rožaje 1 stručna + 1 gimnazija 507 131 510 241 557 530 385 Ne Ne

Žabljak 1 mješovita 72 - 106 33 58 41 20 1 Ne

Šavnik 1 obrazovni centar 29 - - 17 13 20 7 Ne Ne

UKUPNO 17 5279 805 3098 2279 2624 2534 2002 2 0

2 Izvor: Srednje škole sa sjevera Crne Gore

45

7.1.2. Stručne škole – broj učenika po područjima rada3

OpštinaTrgovina, turizam,

ugostiteljstvo

Poljopri-vreda Ekonomija Mašinstvo Elektro-

tehnika Saobraćaj Medicina Lične usluge Građevina

Šumarstvo i obrada drveta

Andrijevica - 84 - - - - - - - -

Berane 113 91 333 41 365 151 761 76 50 65

Bijelo Polje 469 118 455 207 378 30 - - - -

Mojkovac 109 28 56 18 - - - 22 - -

Plužine 50 - - - - - - - - -

Plav 178 29 29 61 - - 148 - 28 -

Pljevlja 113 - 250 175 124 140 - - - -

Rožaje 193 - 123 127 145 - - - - 50

Žabljak 72 - - - - - - - - -

Šavnik - 29 - - - - - - - -

UKUPNO 1297 379 1246 629 1012 321 909 98 78 115

3 Izvor: Srednje škole sa sjevera Crne Gore

46

7.1.3. Stručne škole – broj učenika po područjima rada4

Opština Naziv škole 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10

Andrijevica Srednja mješovita školaUKUPNO 207 256 208 221 208

Završni razredi IV 34 76 30 47 49Završni razredi III - 22 - 10 -

Berane

Gimnazija „Panto Mališić”UKUPNO 420 430 487 529 601

Završni razredi 114 93 109 90 125

Srednja medicinska škola „Dr Branko Zogović”

UKUPNO 1004 949 924 853 722Završni razredi IV 268 260 214 222 263

Srednja stručna školaUKUPNO 554 555 508 418 473

Završni razredi IV 61 116 104 71 72Završni razredi III 62 64 48 34 34

Srednja stručna škola „Vukadin Vukadinović”

UKUPNO 884 910 914 928 833Završni razredi IV 142 99 183 189 151Završni razredi III 53 52 45 56 51

Bijelo Polje

Gimnazija „Miloje Dobrašinović”UKUPNO 657 646 652 629 601


Srednja elektro-ekonomska školaUKUPNO 742 727 751 764 846




4 Izvor: Ministarstvo obrazovanja i sporta

47

Opština Naziv škole 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10

Mojkovac Srednja mješovita škola „Vuksan Đukić” UKUPNO 406 401 431 393 454

Završni razredi IV 61 77 84 50 96Završni razredi III 22 29 26 - 49

Plav Srednja mješovita škola „Bećo Bašić”UKUPNO 567 576 643 714 731


Pljevlja

Gimnazija „Tanasije Pejatović”UKUPNO 586 601 604 604 613




Plužine Obrazovni centarUKUPNO 142 142 126 110 110

Završni razredi IV 21 23 25 24 22Završni razredi III 12 19 10 - -

Rožaje Gimnazija „30. Septembar”UKUPNO 490 491 472 496 508


Rožaje Srednja stručna školaUKUPNO 625 704 719 680 673


Šavnik Obrazovni centarUKUPNO 58 65 54 48 36

Završni razredi IV 12 16 12 22 14Završni razredi III - - - - -

Žabljak Srednja mješovita škola „17. septembar”UKUPNO 192 195 180 175 183


48

7.2. Literatura

Strategija razvoja stručnog obrazovanja na sjeveru CG nadovezuje se i u potpunosti je usklađena sa razvojnim prioritetima i strateškim dokumentimama Vlade Crne Gore od kojih su kao izvori korišćeni:• StrategijarazvojastručnogobrazovanjauCrnojGori(2010-2014),Ministarstvo prosvjete i nauke, 2009.• AkcioniplansprovođenjaStrategijerazvojastručnogobrazovanjauCrnojGori(2010-2011),Ministarstvo prosvjete i nauke, 2010.• Nacionalnastrategijazapošljavanjairazvojaljudskihresursazaperiod2007-2011.godine,Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, 2008.• Nacionalniakcioniplanzapošljavanjazaperiod2010-2011.godine, Ministarstvo rada i socijalnog staranja, 2009.• Strategijainkluzivnogobrazovanja, Ministarstvo prosvjete i nauke, 2008.• Strategijagrađanskogvaspitanjaigrađanskogobrazovanja(2007-2010),Ministarstvo prosvjete i nauke, 2008.• StrategijazaintegracijuosobasainvaliditetomuCrnojGorizaperiod2008-2016. Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, 2007. • Razvojljudskihresursa-CrnaGora2017.godine,Projekat Cards 3, Reforma tržišta rada i razvoj radne snage,

Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, 2008.• Strategijacjeloživotnogpreduzetničkogučenja,Projekat Cards 3, Reforma tržišta rada i razvoj radne snage,

Direkcija za mala i srednja preduzeća, 2008.• StrategijarazvojaljudskihresursausektoruturizmaCrneGore, Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine, 2007.• StrategijarazvojaturizmaCrneGoredo2020.godine,Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine, 2008.• NacionalnastrategijaodrživograzvojaCrneGore, Ministarstvo zaštite životne sredine i uređenja prostora, 2006.• Akcioniplanintegracijaodrživograzvojauobrazovnisistemzaperiod2007-2009.godine,Ministarstvo prosvjete i nauke, 2007.• CrnogorskapoljoprivredaiEvropskaunija-Strategijarazvojaproizvodnjehraneiruralnihpodručja,Ministarstvo poljoprivrede,

šumarstva i vodoprivrede, 2006.• Nacionalniprogramproizvodnjehraneirazvojaruralnihpodručja2009-2013, Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, 2008.• StrategijaregionalnograzvojaCrneGore2010-2014, Ministarstvo ekonomije, 2010. • Strategijazarazvojinformatičkogdruštva, Republički sekretarijat za razvoj, 2004.• Zakonookvirunacionalnihkvalifikacija,Skupština Crne Gore, 2010.• Zakononacionalnimstručnimkvalifikacijama,Skupština Crne Gore, 2008.

49

7.3. Radna grupa

DuškoRajković, Centar za stručno obrazovanjeZoraBogićević, Ministarstvo prosvjete i sporta Crne GoreMladenPerazić, Privredna komora Crne GoreVesnaRadulović, Zavod za zapošljavanje Crne GoreAnaMaraš,Unija poslodavaca Crne GoreŽeljkaRadakKukavičić, Ministarstvo održivog razvoja i turizmaGorankaLazović, Ministarstvo održivog razvoja i turizmaRadanaDamjanović,Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja Crne GoreRadovanMarjanović,Opština AndrijevicaOljaStojanović, Opština BeraneSlobodanJelić, Opština Bijelo PoljeVladimirKnežević, Opština PlužineElisaNurković, Opština RožajeMervanAvdović,JU Srednja stručna škola PljevljaRajkoKosović,JU SMŠ „Vuksan Đukić“, MojkovacRamoKolašinac, JU SMŠ „Bećo Bašić“, PlavŽivoradBojović, JU SMŠ „17. Septembar“, ŽabljakBrankoLazarević, JU Obrazovni centar ŠavnikIvanaMihailović,Centar za stručno obrazovanje

Documents

SJEVER CRNE GORE STRATEGIJA RAZVOJA STRUČNOG …suadmuric.weebly.com/uploads/1/0/1/7/10178033/... · GPPRNŠ Godišnji plan profesionalnog razvoja na nivou škole ICT Informacione