Sjávarafl 3.tölublað 2014

d e s e m b e r 2 0 1 4 3 . t ö l u b l a ð 1 . á r g a n g u r

Sigurður Ingi: „ Áherslan þarf að vera á það hvernig við getum nýtt auðlindina á sem hagkvæmastan máta“ > 6

Nauðsynlegt að ná umræðunni um íslenskan sjávarútveg upp úr hjólförunum. > 24-25

Íþrótt á Íslandi að tala illa um sjávarútveginn og allt sem honum tengist. > 44-48

Alltaf verið heppin að vera með þannig fólki á sjó sem tekur öryggið fram yfir áhættuna. > 34-38

Þ egar fárviðrið herjaði á landið um daginn, lá ég undir teppi með kertaljós og heitt súkkulaði, og beið eftir því að eitthvað af sum-arhúsgögnunum mínum kæmi inn um stofugluggann hjá mér. Þegar líða tók á kvöldið, var mér nú alveg hætt að lítast á blik-

una og kvartaði einhver ósköp við sjálfan mig hversu slæmt þetta bless-aða veður væri. Í því hringir pabbi í mig af sjónum. Hann var við Reykja-nesröstina á leiðinni með skipið í slipp í Hafnafirði, í snælduvitlausu veðri og talaði um að hann hafi ekki oft lent í öðru eins á tæplega fjörtíu ára sjómannsferli, og kallar hann nú ekki allt ömmu sína. Með því sama hætti ég að kvarta yfir veðrinu og prísaði mig sæla að vera vafinn í teppi, upp í sófa og húsgögnin mín væru ekki á fleygiferð. Í kjölfari þessa sam-tals var þakklæti mér efst í huga. Þakklæti fyrir það, að öll þessi ár hef ég fengið pabba minn í heilu lagi heim af sjónum! Þakklæti fyrir það, hversu mikil framþróun hefur verið í öryggismálum sjómanna á síðustu áratug-um og hversu sterkbyggð skipin okkar eru í dag. Og síðast en ekki síst, þakklæti fyrir það að sjómennirnir okkar hafi viljan og styrk, til þess að leggja það á sig að berjast oft á tíðum við óblíð náttúruöflin, til þess að skapa verðmæti fyrir land okkar og þjóð. Ég held að við sem heima sitjum mættum oftar hugsa til þessara aðstæðna á sjónum, meðan við kvörtum og kveinum yfir fljúg-andi trambolínum og sumarhúsgögnum sem við hefðum betur gengið frá þegar sumarinu lauk. Því jú, við búum á Íslandi og veturkonungur bankar alltaf upp á endanum, sama hvort okkur líkar það betur eða verr.Þegar ég lít til baka yfir árið 2014, þá hefur það verið blanda af brælu

og blíðu. Við stöllur tókum heldur betur að okkur krefjandi verkefni þeg-ar við sjósettum Sjávarafl í apríl, en að okkar mati hefur gengið vel. Þó má alltaf gera gott betur. Við erum reynslunni ríkari eftir árið og höfum margt lært. Það sem stendur þó upp úr á árinu er fólkið sem hefur orðið á vegi okkar í þessari sjóferð.

Fyrir hönd starfsfólks Sjávarafls vill ég óska ykkur öllum, lesendur góð-ir gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári. Megi árið 2015 vera ykkur gæfuríkt og gjöfult.

Sædís Eva Birgisdóttir Ritstjóri Sjávarafls

Útgefandi: Sjávarafl ehf. Grandagarði 16, 101 Rvk

Sími: 8461783/8999964

Ritstjóri: Sædís Eva Birgisdóttir,

[email protected]

Ábyrgðarmaður: Hildur Sif Kristborgardóttir,

[email protected]

Vefsíða: www.sjavarafl.is

Tölvupóstur: [email protected]

Umbrot og hönnun: J&Co ehf.

Forsíðumynd: Kristján Maack

Prentun: Prentmet ehf.

STAÐAN Í AFLA EINSTAKRA TEGUNDA INNAN KVÓTANS:

Þorskur■ Aflamark: 170.507■ Afli t/ aflamarks: 58.820

65,5

Ufsi■ Aflamark: 49.204■ Afli t/ aflamarks: 11.439

76,8%

23,2%

29,6%

34,5%

27,2%

Ýsa■ Aflamark: 27.091■ Afli t/ aflamarks: 7.381

82,8

Karfi■ Aflamark: 45.347■ Afli t/ aflamarks: 13.442

70,4%

Í brælu og blíðu

Eimskip | Korngörðum 2 | 104 Reykjavík | Sími 525 7000 | www.eimskip.is

eimskipafélag íslands

óskar landsmönnum

öllum gleðilegra jóla!

4 S J ÁVA R A F L D E S E M B E R 2 0 1 4

Pólar Toghlerar fengu nú í desember styrk frá Evrópusambandinu til þess að gera markaðsrannsókn fyrir fjarstýran-legu toghlerana sem fyrirtækið er með

í þróun. Yfir tvö þúsund umsækjendur sóttu um en einungis 178 hlutu styrk.

Vill styðja við nýsköpunEvrópusambandið hefur unnið að því undan-farin misseri að skapa hagstæð skilyrði á innri markaðinum fyrir smá og meðalstór fyrirtæki í þeim tilgangi að styrkja einkaframtak og ný-sköpun. Ný rammaáætlun ESB fyrir tímabilið 2014-2020 kallast Horizon 2020 og er heildarfjár-

magn hennar nærri 80 milljarðar evra. Íslensk fyrirtæki hafa aðgang að þessum áætlunum á grundvelli EES-samningsins. Ein af undiráætl-unum Horizon 2020 miðar að því að efla mark-aðsdrifnar rannsóknir og nýsköpun í þeim til-gangi að hraða tækniþróun til uppbyggingar framtíðarfyrirtækja, stuðla að frekari fjárfest-ingum í rannsóknum og nýsköpun og aðstoða lítil og meðalstór fyrirtæki við að verða leiðandi á alþjóðamarkaði. Þar á meðal má finna sér-staka styrki til smærri fyrirtækja sem ætlað er að stuðla að nýsköpun og aðstoða þau að kynna og markaðssetja frambærilega framleiðsluvörur eða þjónustu. Einkum er horft til þess að vörurn-

ar stuðli að framþróun í álfunni, t.d. hvað varðar sjálfbærni, orkunýtingu eða hagvöxt, eða hafa samfélagslega skírskotun.

Pólar Toghlerar sendi inn umsókn í áætlun ESB sem ætluð er litlum og meðalstórum fyrir-tækjum. Samkeppnin um fjármagnið var hörð en af þessum 2000 umsækjendum voru aðeins 178 sem fengu styrk. Nýsköpunarhugmynd Pólar Toghlera var þar á meðal en þeir hlutu 50 þús-und evrur til að gera markaðsrannsókn fyrir vöru sem fyrirtækið er að þróa. Umsókn Pólar var unnin með aðstoð EVRIS sem sérhæfir sig m.a. í umsóknarskrifum í alþjóðlegar styrktar- og samstarfsáætlanir. Var þetta í fyrsta sinn sem íslensk umsókn nær þeim árangri að komast áfram í þessari samkeppni. „Við erum auðvitað mjög ánægðir með að hafa náð þessum lykilár-angri,“ segir Atli Már Jósafatsson framkvæmda-stjóri Pólar. „Þetta mun vissulega hjálpa okkur mikið við að þróa okkar vöru áfram og nú vonum við bara að okkur gangi vel líka í næsta áfanga áætlunarinnar.“

FJÓRAR HAGNÝTAR NÁMSBRAUTIR

Fisktækniskóli Íslands býður upp á fjölbreytt nám í sjávarútvegi á framhaldsskólastigi. Námið er hagnýtt tveggja ára nám sem er byggt upp sem önnur hver önn í skóla og hin á vinnustað. Nemendur geta valið sér námsleiðir í sjómennsku, ¿VNYLQQVOX�RJ�¿VNHOGL�Verkefni og vinnustaðir eru valdir með hliðsjón af áhuga hvers og eins.

Nám í skóla - nám á vinnustað

9tNXUEUDXW��*ULQGDYtN��LQIR#¿VNW�LV�

FISKTÆKNI

Tveggja ára hagnýtt framhaldsskólanám til starfa í sjávarútvegi og fiskeldi.Inntökuskilyrði: Grunnskólapróf.Á Fisktæknibraut er hægt að velja þrjár línur:Sjómennska/veiðar - Fiskvinnsla- FiskeldiHvert námsár skiptist í eina önn í skóla og eina á vinnustað undir leiðsögn tilsjónamanns (72 ein).

GÆÐASTJÓRN Eins árs nám í gæðastjórnun. Inntökuskilyrði: Hafa lokið námi í Fisktækni eða sambærilegu námi og/eða með mikla starfsreynslu í sjávarútvegi.Námsárið skiptist í fagbóklegar greinar og vinnustaðanám undir leiðsögn tilsjónamanns.Kennt verður í lotum aðra hvora viku frá seinni part fimmtudags til laugardags og fyrsta lota hefst 15. janúar.

Spennandi blanda bóklegs og verklegs náms sem gefur mikla starfsmöguleika eða til frekari menntunnar.

Nánari upplýsingar hjá starfsmönnum Fisktækniskóla Íslands í síma 412-5966 eða á ZZZ�¿VNW�LV��6NyODDNVWXU� Innritun hafin fyrir vorönn 2015

Fáir komust áfram Pólar Toghlerar fengu styrk frá ESB

Þór Sigfússon, framkvæmdastjóri Sjávarklasans, og Atli Már Jósafatsson frá Polar Fishing Gear ásamt Evris teyminu.

■ Norður & Co, framleiðendur Norðursalts á Reykhólum á Vestfjörðum, hafa í samstarfi við Artic Seafood og Whole seafood hlotið styrk til að framleiða fiskiolíu úr makríl sem mun bera heitið Norður Garum. Verkefnið miðar að því að nota aldagamlar aðferðir við framleiðslu á fiskiolíu úr makríl og saltpækli og skapa verð-mæta matvælaafurð sem verður markaðssett bæði innlands sem erlendis. Væntur árangur verkefnsins er að auka við flóru útflutningsvara Íslands og auka enn frekar verðmætasköpun og atvinnuuppbyggingu á Íslandi. Garum er heiti á fiskiolíu sem var gerð úr aukaafurðum fiska s.s. innyflum og blóði. Hráefnið er sett í ílát eða tank og blandað með salti, lögurinn er svo látinn standa í allt að ár þar sem einskonar sjálfsmelt-ing ensíma og gerjun vinnur á blöndunni áður en olían er skimuð af leginum. Norður Garum verður framleitt úr hágæða hráefni með áherslu á að ná fram ákveðnum en ljúfum bragðeigin-leikum fiskiolíunnar. Til að sækja réttu bragð-eiginleikanna er ljóst að fullkomna þarf upp-skriftina og framleiðslu ferla. Á öllum stigum ferilsins er markmiðið að varan verði unnin á sjálfbæran hátt í sátt við íslenska náttúru.

Norður Garum fiskiolía á markað

Bíla

búð

Benn

a ás

kilu

r sé

r ré

tt til

bre

ytin

ga á

n fy

rirva

ra á

ver

ði o

g bú

naði

.

1PSTDIF�»�§TMBOEJ�q�#ÇMBCÔČ�#FOOB�7BHOIÐGČB��q��3FZLKBWÇL�4��QPSTDIF!QPSTDIF�JT�q�XXX�CFOOJ�JT

0QOVOBSUÇNJ�7JSLB�EBHB�GS»��UJM��Lokað á laugardögum í desember

Nýr Porsche Cayenne!

Porsche Cayenne DieselVerð: 13.990 þús. kr.*

$��H�LN�q�5PH��/N)SÐČVO�� TFL��LN�LMTU&ZČTMB��M��LN�Ç�CMÐOEVČVN�BLTUSJ

�3ÇLVMFHVS�TUBČBMCÔOBČVS��HÇSB�TK»MGTLJQUJOH �MFČVSJOOSÃUUJOH �SBGESJŚO�ēćHJOEBTćUJ�GZSJS�CÇMTUKÍSB�PH�GBSēFHB �IJUJ�Ç�GSBNTćUVN �#J�9FOPO�MKÍT ��o�»MGFMHVS �GVMMLPNJČ�IMKÍNLFSŚ�NFČ��I»UÐMVSVN �UWÐGÐME�TK»MGWJSL�NJČTUÐČ�NFČ�MPGULćMJOHV �SBGESJŚOO�BGUVSIMFSJ �TLSJČTUJMMJS �TQPSUMFČVSTU×SJ�NFČ�BČHFSČBIOÐQQVN�P�N�ś�

/×S�PH�TQFOOBOEJ�1PSTDIF�$BZFOOF�TLBSUBS�O×KV�ÔUMJUJ�TFN�N�B��TÃTU�Ç�TUćSSB�HSJMMJ�PH�#J�9FOPO�GSBNMKÍTVN�UJM�BČ�VOEJSTUSJLB�LSBGUNJLJČ�PH�TQPSUMFHU�ÔUMJU�CÇMTJOT��4UćSTUB�CSFZUJOHJO�FS�O×�EÇTJMWÃM�TFN�WBLJČ�IFGVS�NJLMB�BUIZHMJ��$BZFOOF�FS�OÔ�BśNFJSJ �UPHBS�NFJSB�PH�FS�ISBČBSJ�Ç�IVOESBČJČ��FO�FZČTMBO�PH�ÔUCM»TUVSJOO�FSV�TBNU�VNUBMTWFSU�NJOOJ��

Umræða um sjávarútveg á Íslandi er nú mál-efnarlegri en lengi. Dægurþras er minna og

greininni gengur betur að koma á framfæri því sem vel er gert. Sjávarklasinn spilar hér mikilvægt hlutverk ásamt breiðari fjölmiðla-umfjöllun. Annar áhrifavaldur getur verið breytt viðmót þeirra sem í greininni starfa. Aukin skilningur er á því að upplýsingum þurfi að miðla og við erum öflugri við að koma á framfæri því mikla starfi sem á sér stað í sjávarútvegi á Íslandi. Sjávarútvegur er einn af grunnatvinnuvegum þjóðarinnar og eðlilegt að stöðugt sé um hann umræða.

Enn eru óleyst stór og þung mál sem tengjast réttindum og gjald-

töku af veiðunum. Við þurfum að leggja okkur fram við að leiða þau til lykta, og þar þurfa allir að vera tilbúnir að gera það sem þarf til að nálgast betra samkomulag um eðli veiðiréttindanna og gjald fyrir afnot af þeim. Þetta mál getum við, sem í greininni störfum, ekki eingöngu rætt við okkur sjálf. Það er stór áheyrendahópur fólks í landinu sem einnig á hagsmuna gæta og vill sjá lausnir. Leiðin að sátt liggur til margra en flest erum við sam-mála um að óvissa um sjávarútveg í stöðugri umræðu stjórnmálanna er ekki farsæl til framtíðar litið. Hér á að vera starfræktur sjávarútvegur með skýra framtíðarsýn, sem eykur verðmætasköpun, skilar tekjum til ríkissjóðs og skapar fjölbreytt störf vítt og breitt um landið.

Fjárfestingar hafa tekið við sér á árinu, það er merki um að vel gangi. Helst er fjárfest í búnaði bæði til sjós og lands. Nýsköpun er nokkur í sjávarútvegi en hana þarf að fóstra frekar. Sjávarútvegsfyrirtæki sem mörg hver standa nú vel eiga sam-hliða öðru að fjárfesta í rannsókn-um og þróun og stuðla að frekari nýsköpun. Þannig aukum við verð-mætasköpun. Dæmin eru byrjuð að sanna sig, það verða til verðmætar vörur úr hliðarafurðum sem nú eru að skila sér inn á markaði. Það hef-ur verið ákaflega skemmtilegt sem sjávarútvegsráðherra að fylgjast með þessari þróun frá rannsóknum til markaðar og hvernig afurðir sem til falla eru nú nýttar betur. Það eru tækifæri til enn frekari verðmætasköpunar, en það kostar

í byrjun, rannsóknir eru fjárfrekar. Með þessu stuðlum við að marg-nefndri nýliðun í sjávarútvegi, með því að skapa fjölbreytt sérfræðistörf. Sjávarútvegur á Íslandi hefur breyst, hann einskorðast ekki af veiðum og frumvinnslu.

Í umræðum um nýsköpun og rannsóknir verður ekki undan því vikist að nefna mikilvægi aukinna rannsókna á hafinu. Málefni eins og súrnun hafsins, plast í hafi og fleira ætti að vera okkur öllum umhugsunarefni. Það er mikil-vægt að við lítum til þess hvernig sjávarútvegurinn getur þróast í umhverfisvænni átt. Það á að vera markmið okkar til næstu ára að minnka olíunotkun á veitt kíló, auka notkun vistvæns eldsneytis við veiðar og vinnslu og beina sjónum okkar og kröftum í auknum mæli að umhverfismálum hafsins. Áherslan þarf að vera á það hvernig við getum nýtt auðlindina á sem hagkvæmastan máta, í sátt við umhverfið. Allt rær þetta í sömu átt. Að aukinni verðmætasköpun á ábyrgan hátt.

Við horfum með tilhlökkun til ársins 2015. Sú þróun sem nú á sér stað í sjávarútvegi á Íslandi felur í sér mýmörg tækifæri sem spenn-andi verður að fylgjast með.


SIGURÐUR INGI JÓHANNSSON, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra

Annáll 2014

Skýr framtíðarsýn mikilvæg

4 Ú T V E G S B L AÐ IÐ Á G Ú S T 2 0 1 3

Sjór sækir hart að Kolbeinsey■ Kolbeinsey, nyrsti punktur Íslands, er nú orðin tvískipt og hefur látið mjög undan ágangi sjávar, hafíss og veðra. Áhöfn varðskipsins Þórs fór nýverið í land og mældu eyjuna. Vestari hluti Kolbeinseyjar er nú 28,4m x 12,4m og hæsti punkturinn 3,8m. Austari hluti hennar er 21,6m x 14,6m. Skarðið milli eyjahlutanna er 4,1 m að breidd. Miðað var við Kol-beinsey þegar fiskveiðilög-sagan var færð út í 200 mílur og mörkuð var miðlína milli Grænlands og Íslands og hefur hún því mikið sögulegt gildi. Hafa varðskip og flug-vélar Landhelgisgæslunnar fylgst með þróun hennar gegnum tíðina.

Velta tækni-fyrirtækja í sjávarútvegi vex um 13%■ Velta tæknifyrirtækja tengdum sjávarútvegi jókst árið 2012 um 13% frá árinu undan og nam veltan tæpum 66 milljörðum. Gert hafði verið ráð fyrir 5-10% vexti.Tæknifyrirtækin hanna, þróa og framleiða veiðarfæri, kör, umbúðir, vélbúnað eða hugbúað fyrir sjávarútveg og selja vörurnar undir eigin nafni og eru þetta um 70 fyr-irtæki. Á þessu sama tímabili varð lítill vöxtur í fiskveiðum og fiskeldi. Hefur vöxtur tæknifyrirtækjanna líka verið meiri en í þjóðarfram-leiðslu og fiskvinnslu. Kemur þetta fram í niðurstöðum nýrrar rannsóknar Íslenska sjávarklasans.

Nýtt mastersnám um virðiskeðju sjávar- og eldisafurða

Norrænt samstarfs-verkefni fimm háskóla

N ýtt, norrænt meistara-nám, AQFood, hefur nýlega verið innleitt við Háskóla Íslands en

námið er samstarfsverkefni fimm norrænna háskóla og munu nem-endur útskrifast með meistara-gráður frá tveimur þeirra. Náminu er ætlað að veita nemendum inn-sýn í virðisstjórnun í sjávarútvegi.

Undirbúningur að náminu var styrktur af Norrænu ráðherra-nefndinn, en Norræna nýsköp-unarmiðstöðin hefur síðan styrkt frekari þróun í tengslum við verk-efnið InTerAct. Markmiðið er að efla samstarf háskóla við fyrir-tæki á sviði sjávartengdrar starf-semi og bæta ímynd sjávarútvegs sem spennandi starfsvettvangur fyrir ungt menntað fólk. Heildar-fjöldi nemenda í haust verður milli fimm og tíu og eru í hópnum tveir

Íslendingar. Forkrafan er að nem-endur hafi BS gráðu í verkfræði eða raunvísindum þar sem námið byggir á þeim grunni. Nemendur munu dvelja eitt ár í senn við mis-munandi skóla og útskrifast með meistaragráðu frá þeim. Í boði eru þrjár námsleiðir: Frumfram-leiðsla, veiðar og eldi sem fer fram hjá UMB í Noregi fyrsta árið, Nátt-úrulegar auðlindir sem fer fram hjá NTNU í Noregi fyrsta árið og Iðnað-arframleiðsla sem fer fram hjá DTU í Danmörku fyrsta árið. Seinna árið er svo sérhæfing hjá HÍ samkvæmt skilgreindum námsleiðum sem boðið er uppá í iðnaðarverkfræði, líffræði, efnafræði /lífefnafræði og matvælafræði.

Hérlendis er AQFood vistað hjá Iðnaðarverkfræði, vélaverkfræði og tölvunarfræðideild HÍ og er áhersla lögð á umhverfis- og auð-lindafræði og tengingu við mat-vælafræði. Er þetta gert til að efla þverfræðilegan grunn virðiskeðj-

unnar og tryggja öryggi og gæði eldis- og sjávarafurða.

Mikil áhersla verður lögð á að nemendur vinni í nánum tengslum við fyrirtæki í sjávarútvegi og að verkefnin beinist að vandamálum sem upp koma í virðiskeðju sjávar-afurða. Þá sé tenging á milli þeirra og verkefnamiðlunar Sjávarklasans. Dr. Guðrún Ólafsdóttir, umsjónar-maður námsins, segir að þegar séu góð tengsl milli kennara hjá HÍ og helstu tækni-, framleiðslu og þjón-ustu fyrirtækja í greininni og þeirri góðu samvinnu verði haldið áfram þarna. Guðrún segir mikla þörf fyrir að bæta menntun á öllum sviðum og gildi það fyrir Norðurlöndin öll.

,,Í verkefninu er verið að nýta þá þekkingu sem er þegar til staðar í hverju landi og þarna fáum við samstarf milli skóla, landa á milli, svo þessi þekking nýtist enn betur. Það er svo framtíðardraumurinn að skólakerfið í heild vinni betur sam-an en það gerir núna,“ segir Guðrún.

Gunnar Stefánsson, prófessor í iðnaðarverkfræði og Guðrún Ólafsdóttir, verkefnistjóri AQFood námsins.

www.polardoors.com

Júpíter hw Júpíter t5 Herkúles t4 Neptúnus t4 Merkúr t4 Júpíter t4

Hlerar til allra togveiða

Sigrún Erna Geirsdóttir

Gleðilega hátíð

JÓ

NS

SO

N &

LE

’MA

CK

S

• j

l.is

•

SÍA

landsbankinn.is 410 4000Landsbankinn


Til að stuðla að aukinni verð-mætasköpun í sölu íslenskra sjávarafurða til framtíðar var lagt upp í það verkefni á

árinu 2014 að marka stefnu í mark-aðssamskiptum (brand strategy) sem getur nýst öllum hagsmunaaðilum og orðið grunnur í sameiginlegri kynningu og markaðssetningu á ís-lenskum sjávarafurðum á erlendum mörkuðum. Íslandsstofa leiddi þá vinnu og var fyrirtækið Future Brand fengið til að vinna að verk-efninu með virkri þátttöku aðila í greininni.

Leitað var svara við eftirfarandi spurningum: Hvað aðgreinir okkur í samkeppninni? Hverjir eru okkar styrkleikar? Fyrir hvað standa ís-lenskar sjávarafurðir? Hvaða sögu ætlum við að segja? Tilgangurinn er að leggja grunn að því að byggja upp sterka vitund og áhuga á íslenskum sjávarafurðum með skýrri tengingu við upprunalandið Ísland.

Á stórum og skapandi vinnu-fundum voru greind tækifæri og sameiginleg sýn á viðfangsefnið skýrð, samkeppnin skoðuð og sam-keppnisaðilar kortlagðir. Í viðtölum við fjölmarga aðila í greininni innanlands og erlendis og ýmsa sér-fræðinga, var kafað enn dýpra. Farið í vettvangsheimsóknir m.a. í fisk-vinnslur innanlands og á fiskmark-aði erlendis.

Þrír þættir stefnunnar voru mót-aðir: grunnstoðir, karakter (eða stíll

og tónn í samskiptum við markað-inn) og staðfærsla eða hvaða stöðu ætlunin er að skapa í huga neytenda (positioning).

Grunnstoðirnar eru leiðarvísir í samskiptum við markaðinn og út-skýra það sem að baki vörunni eða vörumerkinu býr. Sex grunnstoðir voru skilgreinar:1) Náttúran er okkar styrkur: 2) Sjávarútvegur er okkur í blóð borinn3) Við miðlum villibráð hafsins4) Ábyrgar fiskveiðar til framtíðar5) Gæðin spretta af nálægðinni6) Framþróun sjávarútvegs um allan heim

Næsta spurning sem leitað var svara við er: Hver er okkar karakter í samskiptum við markaðinn? Kar-akterinn lýsir „persónuleika“ vöru eða vörumerkis og er leiðarvísir varðandi grafíska framsetningu og texta í öllum samskiptum. Honum er lýst þannig

Íslenskur sjávarútvegur er Ósvik-inn (authentic)

Við segjum það sem við meinum og við gerum það sem við segjum. Við erum ekta, heiðarleg og hrein-skiptin.

Framsýnn (forward thinking)Við höfum stundað sjómennsku

um aldir – við nýtum reynslu okkar til stöðugra umbóta og nýsköpunar.

Við horfum til framtíðar og miðl-um árangri okkar og sérþekkingu af fagmennsku.

KappsfullurVið erum ástríðufull og óhrædd að

viðra skoðanir okkarVið erum drifin áfram af röggsemi

og full af lífsorkuHeillandi (charismatic)Við viljum skera okkur úr. Í öllu

sem við tökum okkur fyrir hendur eru við skemmtilega frábrugðin og óhefð-bundin. Hvetjum aðra til að til að hugsa út fyrir boxið.

Þriðji þátturinn í stefnumörkuninni er að skilgreina stöðu sem ætlunin er að skapa íslenskum sjávarafurðum í hugum neytenda sem aðgreinir þær í samkeppni (positioning).. Valið stend-ur á milli þess að byggja á staðreynd-um, skynsemi eða tilfinningum. Þegar höfðað er til tilfinninga verður sagan áhrifaríkari og líkur á meiri tryggð og það varð niðurstaðan. Yfirskriftin eða vinnuheitið er „Flavor of Iceland“ eða upplifun sem skapast af samspili afurðarinnar og upprunalandsins og leiðarljósið í markaðsstarfinu.

Á Íslandi sameinast náttúran og töfrar. Áhrifamikið landslag og tigna-legt haf gefur landinu okkar einstakan kraft og vörum okkar einstakt bragð – af hreinleika, lífskrafti og náttúrunni.

Við bjóðum þér í leiðangur um okkar óvenjulega land til að kanna hráefni sem í senn eru kunnugleg og koma á óvart. Hin miklu gæði íslenska fisksins eru ekki aðeins vegna kalda, hreina hafsins, sem umlykur landið, heldur einnig vegna þeirrar virðingar og ástríðu sem við höfum gagnvart

þessum ferska og heilsusamlega mat. Við stjórnum fiskveiðum okkar á ábyrgan hátt, vinnum sjávarafurðir af vandvirkni hátt og notum hugvit okkar til þess að nýta þessa dýrmætu auðlind til fulls. Allt til þess að við getum deilt okkar einstaka hráefni með heiminum.

Ljúffengur, sjálfbær og villtur, ís-lenskur fiskur er freisting frá dular-fullum stað. Bragð sem uppfyllir bæði óskir um ævintýri og ábyrgð. Allan ársins hring - í nútíð og framtíð - erum við stolt af því að bjóða þér hið sér-staka bragð af Íslandi.

Við innleiðingu stefnunnar er markmiðið að:■ Byggja upp orðspor sjávarafurða frá Íslandi sem hágæða afurða■ Auka eftirspurn eftir sjávarafurð-um meðal tilgreindra markhópa og á völdum landssvæðum■ Mynda jákvæð tengsl milli upp-runalandsins og sjávarafurða frá Íslandi ■ Velja hagkvæmar leiðir (tími og fjármagn)■ Samhæfa kynningu og samskipti þvert á markhópa og miðlaGrunnurinn hefur verið lagður með

þessum tillögum og nú mun greinin meta hvernig staðið verður að fram-kvæmdinni. Þegar hún er í höfn er Ís-landsstofa tilbúin að taka þátt í fram-kvæmdinni.

GUÐNÝ KÁRADÓTTIR, forstöðumaður sjávarútvegs- og matvælasviðs Íslandsstofu

Annáll 2014

Hvert viljum við stefna með ímynd íslenskra sjávarafurða?

Hafnargata 2, 735 Eskifjörður – Grandagarður 16, 101 Reykjaví[email protected]

EGERSUND ISLANDÓSKAR SJÓMÖNNUM OG STARFSFÓLKI Í SJÁVARÚTVEGI GLEÐILEGRA JÓLA OG FARSÆLDAR Á KOMANDI ÁRI

ÞÖKKUM SAMSTARFIÐ Á ÁRINU


Náttúrlegar aðstæður til fiskeldis á Íslandi eru taldar nokkuð góðar þó hingað til hafi þeir

möguleikar lítið verið nýttir á undanförnum áratugum. Við ströndina má allstaðar finna ómengaðan sjó sem er heppilegur til fiskeldis. Einnig má víða finna ferst vatn í nægilegu magni til að hægt sé að stunda fiskeldi bæði við ströndina og inn til landsins. Víða er að finna heit vatn sem nýtist til fiskeldis. Eftir áratuga stöðnun í fiskeldi hefur orðið hugarfarsbreyting. Horft er nú til fiskeldis sem atvinnugreinar sem eykur verðmæti og býr til störf í byggðarlögum landsins. Nú er eldið að aukast, fjárfestingar eru í góðum gír og umfjöllun um fisk-eldi hefur snarbreyst til hins betra. Hver hefði trúað því fyrir nokkr-um árum að Norska stórfyrirtækið Stolt-Nielsen, myndi fjárfesta í eldi á Senigal flúru og nýta til þess vatn frá Reykjanesvirkjun eða að pólskur athafnamaður fjárfesti í eldi á regnbogafiski með fram-lagi upp á 25 milljónir evra sem samsvara 4 milljörðum íslenskra króna svo eitthvað sé neft.

Árið 2003 fór ég fyrst vestur á Vestfirði til að skoða þorskeldi á

Tálknafirði. Heldur aumlegt var um að litast. Húsin á Patró máttu muna betri tíð. Á leiðinni út í Selárdal í Arnarfirði liggur leiðin í gegnum Bíldudal. Það var drungi yfir þorpinu og við eitt húsið var flutningabíll og fólk við að bera út búslóð í bílinn. Í bakaleiðinni, mörgum klukkustundum seinna var flutningabíllinn enn í þorpinu og enn var verðið að bera búslóð út í bílinn. Enga sjoppu fann ég á staðnum og bensínstöðin var lokuð. Það fyrsta sem skaut upp í kollinum á mér „Hvað verður um þetta þorp - Er þetta búið?“ Yfir-bragð þorpsins í Tálknafirði var mun skárra. Bleikju- og silungseldi brostu við mér við komuna í þorpið, vinnsla í frystihúsinu, þorskeld-iskvíar á firðinum, dyttað var að húsum og ungmenni við hreins-unarstörf í þorpinu.

Sumarið 2013 var ég aftur fyrir vestan. Þá hafði staðan heldur bet-ur breyst. Við komuna á Bíldudal var verið að skipa út hjá Kalkþör-ungaverksmiðjunni hjá Arnarlaxi og hitti ég framkvæmdastjórann og hann sagði mér frá áformunum um að setja út laxaseiði vorið 2014 og uppsetningu á bitaverksmiðju fyrir laxaafurðir í neytendapakkningar. Nú eru rúmlega 500.000 smálaxar

í sjókvíum félagsins í Arnarfirði. Norsk fiskbitaverksmiðjan er kom-in í hús á Bíldudal og til stendur að byggja 3000 fermetra húsnæði yfir hana þegar fram líða stundir. Slátrun hefst síðsumars 2015 og reiknað er með að allt að 150 störf verði til á Bíldudal þegar laxeldið er komið í fullan gang. Þegar hafa nokkrar fjölskyldur flutt vestur á Bíldudal og nú eru í plássinu t.d. þrennir tvíburar sem mér finnst nokkuð merkilegt.

Umsvifin í fiskeldi aukast jafnt og þétt á Vestfjörðum. Á Tálkna-firði eru starfstöðvar helstu fisk-eldisfyrirtækja á Vestfjörðum. Dýrfiskur sem er að byggja 12.000 fermetra seiðastöð í þremur húsum, Arnarlax með umfangsmikið seiða-eldi á staðnum, Fjarðalax er með laxeldi í firðinum og þjónustustöð á staðnum, Tungusilungur er með eldi og vinnslu á bleikju á Tálkna-firði og smærri aðilar eru með þorsk- og kræklingaeldi.

Fjarðalax er komið lengst í sjókvíaeldi. Þeir hófu uppbygg-ingu sjókvíaeldis árið 2010 og hafa hafið eldi á fjórðu kynslóð laxa í sjókvíum. Fjarðalax framleiða nú um 3.000 tonn á ári í þremur fjörðum; Patreksfirði, Tálknafirði og Fossfirði í Arnarfirði og eru með

vinnslu á Patreksfirði. Nú þegar eru rúmlega 100 bein störf við fisk-eldi á Vestfjörðum. Mesta fjölgunin er frá 2010 en segja má að þá hafi orðið viðsnúningur í atvinnulífinu á svæðinu. Öll stærri fyrirtækin fyrir vestan stefna á 10.000 tonna eldi. Þessi fyrirtæki eru: Fjarðalax, Arnarlax, Dýrfiskur og Hraðfrysti-húsið Gunnvör. Ef þessi áform ganga eftir, sem ég hef fulla trú á, verður framleiðslan fyrir vestan á eldisfiski orðin 30 til 40 þúsund tonn eftir fáein ár.

Á Austfjörðum er eldi á regnboga-silungi í Berufirði hjá Fiskeldi Aust-fjarða. Slátrun er hafin á Djúpavogi og framleiðslan mun aukast jafnt og þétt á næstu árum. Tvö helstu fyrirtækin í fiskeldi eru; Fiskeldi Austfjarða með aðstöðu í Berufirði og Fáskrúðsfirði og Laxar með leyfi í Reyðarfirði en þeir hyggjast setja út seiði í sjókvíar vorið 2015. Miklar væntingar eru gerðar til fiskeldis fyrir austan og vona menn að þró-unin verði svipuð og fyrir vestan.

Gefin hafa verið út rekstrarleyfi fyrir 43 þúsund tonnum í fiskeldi og fyrir liggja umsóknir um önnur 40 þúsund tonn hjá opinberum aðilum. Reikna má með afgreiðslu hluta þeirra leyfa síðsumar eða haustið 2015.

GUÐBERGUR RÚNARSSON, framkvæmdastjóri Landssambands fiskeldisstöðva

Annáll 2014

Góðar fréttir frá f iskeldinu á Íslandi

Vökvakerfislausnir Vökvadælur, vökvamótorarog stjórnbúnaðurStjórnbúnaður skipa. Tæknibúnaður sem ætlaður er til notkunar á sjó mætir erfiðustu hugsanlegu skilyrðum. Álag óblíðrar náttúru, miklar hitabreytingar og stöðugur ágangur af söltum sjó, eykur þörf viðskiptavina fyrir áreiðanlegan og skilvirkan búnað.

Danfoss hf. Skútuvogi 6, 104 Reykjavík, Sími: 510 4100

Þantroll

...yfirfléttaður kaðall með núningshlíf í mismunandi litum fyrir hvert byrði

...breiðari opnun - bætir veiðarnar

...minni mótstaða á stærri togfleti

...heldur lögun vel á litlum hraða

...auðveld í köstun og hífingu

...minni titringur og lægri hljóðbylgur, lágmarka fiskfælni

Lykillað bættum veiðum:

– Veiðarfæri eru okkar fag

Ham

pið

jan

/ O

ttó

/ 30

.11

2014


ð

Sjávarútvegur hefur alla tíð verið ein sterkasta stoðin í atvinnulífi Íslendinga og um áraraðir hafa

sjávarafurðir verið mikilvægasta og verðmætasta útflutningsafurð okkar. Nú þegar 100 ára afmælisár Eimskips er að renna sitt skeið er ekki úr vegi að rifja upp hversu mikilvæg stofnun félagsins var fyrir sjálfstæðisbaráttu okkar Ís-lendinga og þá helst sá þáttur að vera ekki upp á aðra komnir með útflutning sjávarfangs okkar. Segja má að saga og þróun sjávarútvegs á Íslandi sé samofin sögu Eimskips.

Fyrir okkur sem sinnum flutn-ingaþjónustu skiptir miklu máli hvernig aflabrögð í sjávarútvegi eru og hvernig þau þróast frá einum tíma til annars. Heimamark-aður Eimskips nær til Íslands, Fær-eyja, Noregs og Nýfundnalands og óbeint til Grænlands. Allar þessar þjóðir eiga það sameiginlegt að hafa sterka tengingu við sjávarút-veg og flutninga á sjávarafurðum.

Á árinu sem er að líða hafa flutningar á sjávarafurðum endur-speglað þær breytingar sem eru að verða í veiðum og vinnslu við Íslandsstrendur og hefur aðlög-unarhæfni greinarinnar enn og aftur sýnt hvers hún er megnug. Loðnuvertíðin í byrjun árs brást að verulegu leyti en á móti kom mak-ríllinn sterkur inn á seinni hluta ársins. Á undanförnum misserum hefur úthafskarfinn einnig dregist verulega saman og er jafnvel óttast að hann muni hverfa úr íslenskum veiðistofni, haldi fram sem horfir. Á

hinn bóginn erum við afar sátt við þróun makrílveiða og erum tiltölu-lega sátt við nýafstaðna vertíð og lítum ennfremur almennt björtum augum á þróun veiða á uppsjávar-fiski. Í tengslum við það hefur Eim-skip ákveðið að ráðast í stækkun á frystigeymsluaðstöðu félagsins í Hafnarfirði um 10 þúsund tonn og eru möguleikar á frekari stækkun í náinni framtíð. Í framhaldinu er óhætt að segja að við höfum fengið mjög jákvæð viðbrögð frá viðskiptavinum okkar við þessum áformum.

Gagnvart öðrum tegundum þá bindum við vonir við að salt-fiskur og aðrar sjávarafurðir sem seldar eru til suðurhluta Evrópu

séu að taka betur við sér. Þá verður fróðlegt að fylgjast með þróun mála gagnvart Rússlandi, en inn-flutningsbann á matvælum til Rússlands sem tók gildi í byrjun ágúst 2014 nær hvorki til Íslands né Færeyja, að minnsta kosti ekki enn sem komið er. Við gerum hins vegar ráð fyrir að bannið muni til lengri tíma hafa áhrif á flutninga okkar frá Noregi og Nýfundalandi. Rússlandsmarkaður er öllum þess-um löndum mjög mikilvægur og er því erfitt að búa við þá óvissu sem innflutningsbanninu fylgir.

Nígeríumarkaður var um tíma í mikilli óvissu, t.d. fyrir makrílaf-urðir, en síðan rættist úr þeim mál-um. Nígería er mjög mikilvægur

markaður, ekki einungis fyrir makríl heldur einnig fyrir annan frystan fisk og skreiðarafurðir. Sé horft vestur á bóginn þá hefðum við viljað sjá jákvæðari þróun í flutningi sjávarafurða til Norður-Ameríku, en mikil breyting hefur átt sér stað á þeim markaði undan-farin ár. Við væntum þó jákvæðrar þróunar og að þessir markaðir muni opnast fyrir fleiri tegundir en þorsk og ýsu, auk þess sem við bindum vonir við Kanada í gegnum Halifax og ekki síst góða og öfluga tengingu við Portland í Maine gagnvart New England svæðinu í Bandaríkjunum. Bein tenging Eim-skips við Norður-Noreg í gegnum Ameríkusiglingar félagsins hefur

GYLFI SIGFÚSSON, forstjóri Eimskips

Samof in saga í 100 ár


Annáll 2014

sannað gildi sitt og opnað ýmis ný tækifæri fyrir flutninga á Ameríku-markað. Jafnframt hafa Færeyingar nýtt sér þessa þjónustu í að afla hráefnis fyrir vinnslu á bolfiski í Færeyjum og töluverður áhugi er á því sama á Íslandi til að styrkja stöðu vinnslunnar og til að hafa nægilegt hráefni til að vinna úr á þeim tímum þegar vinnsla liggur annars niðri. Rætt hefur verið um að þörf sé á 10 til 15 þúsund tonnum af hráefni frá Noregi sem yrði þýtt upp til vinnslu.

Á örfáum árum hefur þróun í Kína breyst verulega frá því að vera einungis vinnslusvæði fyrir fisk til útflutnings á Ameríku- og Evrópumarkað í að verða mikil-vægur markaður fyrir sjávarafurðir. Asíumarkaður mun því á komandi

árum verða mun mikilvægari en áður hefur þekkst, en auðvitað ræður eftirspurn þar ekki öllu heldur einnig það verð sem fæst fyrir afurðirnar á þeim markaði.Þegar litið er til framtíðar er for-

vitnilegt að fylgjast með þróun og vexti laxeldis á Íslandi. Á undan-förnum árum hefur mikið uppbygg-ingarstarf verið unnið og óhætt að segja að framundan séu spennandi tímar í laxeldinu. Við hjá Eimskip búum yfir mikilli reynslu gagn-vart flutningi á ferskum laxi frá Færeyjum, ekki einungis sjóleiðina heldur einnig áfram með flugi til Bandaríkjanna og inn á markað í Asíu og nýtist sú reynsla vel á Íslandsmarkaði. Þá er áhugavert að fylgjast með því hvernig veiðar, vinnsla og markaðssetning á upp-

sjávarfiski munu þróast, hvernig hlutur kolmunna þróast, hvort hátt verð á mjöli og lýsi leiði til aukinn-ar bræðslu í stað frystingar, hver vöxturinn í síldinni verður og hver þróunin í áframhaldandi makríl- og loðnuveiðum verður. Athyglis-vert verður einnig að fylgjast með þróun veiða við Grænland.

Að lokum vil ég nefna sjávarút-vegstengdan iðnað, en greinilegt er að afsprengi íslensks sjávarútvegs er ekki eingöngu að birtast í sjáv-arafurðinni sjálfri, heldur einnig í vinnslulínum, veiðarfærum og tengdum búnaði. Þá má segja að hvatning til fullvinnslu á undan-förnum árum sé farin að bera af sér ríkulegan ávöxt og hefur áhuga-verð tilkoma Sjávarklasans haft mikið um það að segja. Gleggstu

dæmin eru að birtast í margvíslegri vöruþróun innan sjávarútvegsins, auk þess sem annað sem til fellur er nýtt í fóðurframleiðslu og fisk-roð fer í frekari efnavinnslu. Þetta er virkilega áhugaverð þróun sem ánægjulegt hefur verið að fylgjast með á undanförnum árum.Þróun sem átt hefur sér stað í

meðferð á ferskum fiski og eldis-laxi á eftir gera það að verkum að möguleikar á flutningum á ferskum afurðum í gámum munu aukast til muna. Íslendingar og Eimskip verða að fylgjast grannt með því sem er að gerast í þeim efnum á komandi árum og ára-tugum.

Heimamarkaður Eimskips nær til Íslands, Færeyja, Noregs og Nýfundnalands og óbeint til Grænlands. Allar þessar þjóðir eiga það sameiginlegt að hafa sterka tengingu við sjávarútveg og flutninga á sjávarafurðum.

KAPP ehf ¬ Véla-, kæli- & renniverkstæðiMiðhrauni 2 ¬ 210 GarðabærSími: 544 2444 ¬ Fax: 544 [email protected] ¬ www.kapp.is

Við erum sérfræðingar á okkar sviði

CARRIERSölu- og þjónustuaðilar

SCHMITZSölu- og þjónustuaðilar

BOCK kæli- og frystipressurSölu- og þjónustuaðilar

DHOLLANDIASölu- og þjónustuaðilar

TAIL LIFTS

Höfum áratuga reynslu á sviði

– Rennismíði, fræsivinnu & CNC

– Kæliþjónustu & kæliviðgerða

– Vélaviðgerða & viðgerða á heddum

– Málmsprautunar og slípunar


Skötveisla vélaverkstæðisins Kapp hefur nú fest sig í sessi og var haldin í þriðja sinn þann 5. desember síðastliðinn. Tæplega 250 gestir mættu til veislunnar

og heppnaðist hún með eindæmum vel þetta árið. Skötuilmurinn sveif um loftin og undir hljóm-

aði fallegur harmonikkuleikur Friðriks Óskars-sonar, ásamt gleði og glaum viðskiptavina og velunnara Kapp.

Eigandi Kapps, Freyr Friðriksson, sagði okk-ur að í upphafi hafi þetta einungis verið hugsað

fyrir starfsfólk fyrirtækisins en hafi svo smátt og smátt undið upp á sig og fyrir þremur árum síð-an hafi þeir ákveðið að bjóða einnig viðskipta-vinum sínum að taka þátt í gleðinni. Markmið veislunnar er að eiga saman notalega og góða stund rétt fyrir jólaösina. Í ár fengu þeir sjálfan Árna Johnsen til að spila nokkur vel valin eyja-lög fyrir gestina. Freyr segir fyrirhöfn veislunnar ekki mikla, þeir skelli einfaldlega upp stólum og borðum inn á verkstæðinu og í ár fengu þeir listakokkinn Magnús Níelsson til að reiða fram

kræsingarnar en Magnús vinnur hjá fyrirtækinu Kræsingar ehf.

Fyrir þá sem ekki vita þá er KAPP ehf kæli, véla & renniverkstæði með aðsetur að Mið-hrauni 2 Garðabæ. Hjá fyrirtækinu starfa að meðaltali 18 starfsmenn og þjónustar fyrirtæk-ið fyrirtæki, lögaðila og einstaklinga. KAPP ehf. er einnig sölu & þjónustuaðili fyrir SCHMITZ vörukassa & trailervagna, CARRIER kæli & frystivéla, AUTOCLIMA loftkælingar og DHOL-LANDIA vörulyftur.

Skemmtileg jólahefð Kapp ehf.hélt sína árlegu skötuveislu á dögunum

- snjallar lausnir

Wise lausnir ehf.Borgartún 26, 105 Reykjavík » Hafnarstræti 93-95, 600 Akureyrisími: 545 3200 » [email protected] » www.wise.is

Gold Enterprise Resource PlanningSilver Independent Software Vendor (ISV)

TM

Dynamics NAV er einn mest seldibókhaldshugbúnaður á Íslandi í dag

NAV í áskrift er hagkvæm og þægileg lausn sem hentar öllum fyrirtækjum og gefur kost á viðskiptalausnum í mánaðarlegri áskrift.

Greitt er mánaðarlegt gjald fyrir hugbúnað, hýsingu, uppfærslu- og þjónustugjöld. Val er um nokkrar gerðir af pakkalausnum sem henta þínum rekstri.

Aðgangur að Office 365 fylgir með Microsoft

Dynamics NAV í áskrift.*

* gildir til 30. 06. 2017

N ýliðið fiskveiðiár markaði viss þátta-skil í atvinnugreininni með tilkynn-ingum um stóraukna fjárfestingu í nýjum fiskiskipum, en alls munu 10

ný fiskiskip bætast við flotann á næstu árum. Ein ástæðan er sú að tekist hefur að vinda ofan af neikvæðri eiginfjárstöðu sjávarútvegsins með endurskipulagningu og niðurgreiðslu skulda. Þannig hefur eiginfjárstaða sjávarútvegsfyrir-tækja farið úr því að vera neikvæð um 80 millj-arða króna í árslok 2008 yfir í að vera jákvæð um 107 milljarða króna í árslok 2012.

Þetta er á meðal þess sem kemur fram í nýút-kominni skýrslu Íslenska sjávarklasans, Sjávar-klasinn á Íslandi - Efnahagsleg umsvif og af-koma 2013. Þetta er fjórða árið í röð sem skýrsla af þessu tagi er gefin út.

Bjarki Vigfússon, einn höfunda segir ýmsar áhugaverðar breytingar einkenna sjávarút-veginn um þessar mundir. „Eitt af því sem lík-lega hefur ekki farið framhjá mörgum er aukin áhersla á vinnslu í landi frekar en á sjó. Frá árinu

2008 hefur störfum í fiskvinnslu fjölgað úr 3.000 í 5.000 en störfum við fiskveiðar hefur aftur á móti fækkað úr 4.200 í 3.600.“Þá má merkja grósku í öðrum greinum sjávar-

klasans. Tæknifyrirtæki vaxa þannig fjórða árið í röð, en heildartekjur í greininni jukust um 12%. Þótt tekjur stærsta tæknifyrirtækisins, Marel, hafi dregist saman eru dæmi þess að minni fyrir-tæki hafi vaxið myndarlega á árinu.

„Það eru að myndast stærri og öflugri einingar í tæknigeira sjávarklasans heldur en hafa ver-ið“ segir Haukur Már Gestsson, annar höfunda skýrslunnar. „Fyrirtæki í vinnslutækni eins og t.d. Valka og Curio eru orðin feiknarsterk. Við sjáum síðan dæmi eins og kaup Skagans á meiri-hluta 3X Technology sem eru í takt við spár um sameiningar og stækkun fyrirtækja í greininni.“

Haukur segir að umfang sjávarútvegs og hlið-argreina hans í hagkerfinu sé ótvírætt meira en opinberar hagtölur gefa til kynna, en rannsóknir Íslenska sjávarklasans benda til að sjávarklas-inn skapi á bilinu 25-30% landsframleiðslunnar.

Stendur undir allt að 30% landsframleiðslu

16 S J ÁVA R A F L S E P T E M B E R 2 0 1 4

50 FYRIRTÆKI Í HÚSI SJÁVARKLASANSÍ janúar næstkomandi opnar þriðji áfangi Húss sjávarklasans en húsið hefur verið í nær við-stöðulausum vexti frá opnun í september 2012. Alls verða þá um 50 fyrirtæki með aðstöðu í hús-inu sem er við Vesturhöfnina í Reykjavík. Aðeins er ár liðið frá því að annar áfangi hússins var tek-in í notkun en þá fjölgaði fyrirtækjunum í húsinu úr 15 í 40. Fyrirtækin spanna vítt svið þjónustu og ráðgjafar við sjávarútveg og fiskeldi, saltfram-leiðslu, snyrtivöruframleiðslu, lyfjaþróun, hug-búnaðargerð, skipaverkfræði, fiskeldi, hönnun, þróun- og sölu tæknibúnaðar og margt fleira. Með stækkun Húss sjávarklasans verða alls um 2.700 fermetrar lagðir undir starfsemina en húsið er nokkurs konar suðupottur nýsköpunar í íslenskum sjávarútvegi. Í nýja rýminu er einnig gert ráð fyrir kaffihúsi og veitingaaðstöðu með frábæru útsýni yfir höfnina.

NÝ SNYRTI- AFURÐ KYNNTHeilsuvörufyrirtækið Ankra kynnti nýja vöru í vörulínuna sína „FEEL ICELAND“ með pompi og prakt í Húsi Sjávar-klasans á dögunum. Varan heitir „BE KIND- age REWIND“ og er náttúrulegur andlitsvökvi með mikilli virkni. Varan inni-heldur kollagen og ensím sem vinna að endurnýjun og upp-byggingu húðarinnar. Þetta er fyrsta húðvaran í línunni en fyrr á árinu kynnti félagið sína fyrstu vöru, Amino Collagen, sem er unnin úr kollageni úr íslensku fiskiroði. Þorbjörg Hafsteinsdóttir, næringarráðgjafi var meðal gesta í hófinu og lofaði hún vöruna og virkni hennar fyrir húðina. BE KIND- age REWIND verður fáanlegt í nokkrum sérverslunum til áramóta og fer í almenna sölu í byrjun næsta árs.

SJÁVARÚTVEGS- BORÐSPIL Í VERSLANIRAflakló, nýtt íslenskt borðspil með sjávarútvegs-þema er væntanlegt í verslanir um miðjan desember. Spilið fór í gegnum hópfjármögnun á Karolina Fund í september þar sem það náði 111%

fjármögnun og fór í kjölfarið í framleiðslu. Að sögn höfunda spilsins má lýsa því sem nokkurs konar blöndu af tveimur vinsæl-ustu borðspilum

Íslandssögunnar, Útvegsspilinu og Hættuspili. Spilið verður fáanlegt í verslunum Hagkaupa, Ey-mundsson, Samkaupa, Spilavinum og á Aflaklo.is á 7.990 kr.

Tæknifyrirtæki vaxa fjórða árið í röð

sjavarutvegurinn.is

Gleðileg jól og farsælt komandi árSamtök fyrirtækja í sjávarútvegi óska landsmönnum öllum til sjávar og sveita gleðilegrar hátíðar.

Við þökkum samstarfið á árinu og góðar móttökur við stofnun samtakanna. Þessi mikla samstaða er gott veganesti í því verkefni að efla sjávarútveg á Íslandi.


Nú á dögunum fagnaði útgerðin Hug-inn VE 55, 55 ára starfsafmæli sínu. Þeir buðu hátt í 200 gestum til stór-fenglegrar veislu til að fagna með sér

þessum merku tímamótum. Veislan var haldin í Elheimum í Vestmannaeyjum.

Huginsútgerðin hefur átt mjög farsælan feril í þau 55 ár sem hún hefur starfað og hefur skapað sér stóran sess í útgerðarsögu Vestmannaeyja. Stofnendur útgerðarinnar eru þau Guðmund-ur Ingi Guðmundsson og Kristín Pálsdóttir frá Þingholti ásamt Óskari Sigurðssyni. Stjórnendur útgerðarinnar hafa ávalt verið þekktir fyrir dug, þor og mikla framsýni. Því til stuðnings ber að nefna að Guðmundur Huginn, sem er nú annar skipstjóri skipsins, var upphafsmaður makríls- og gulldepluveiða á Íslandi.

Eins og áður kom fram voru það upphaflega Guðmundur Ingi, Kristín, eða Stína eins og hún var ávalt kölluð, og Óskar sem stofnuðu útgerð-ina. Þau keyptu sinn fyrsta bát árið 1959, sem var eikarbátur, og nefndu hann Huginn. Með þessum kaupum urðu þau um leið hluthafar í

Vinnslustöð Vestmannaeyja. Árið 1964 létu þau svo smíða Huginn II VE 55, sem var stálbátur, og gerðu þau báða bátana út samtímis. Það var svo árið 1968 sem Guðmundur Ingi og Stína keyptu hlut Óskars í útgerðinni og hefur útgerðin verið í eigu fjölskyldu þeirra hjóna alla tíð síðan. Árið 1972 tók útgerðin þátt í togaravæðingunni með kaupum sínum á Vestmannaey VE 1972. Um ald-

armótin síðustu var nýji Huginn, sem útgerðin gerir nú út, keyptur og var það á þeim tímamót-um sem synir hjónanna tóku við keflinu og hafa stjórnað útgerðinni sómasamlega alla tíð síðan.

Börn Guðmundar og Stínu eru þau Guðmund-ur Huginn, Páll Þór, Gylfi Viðar og Bryndís Anna. Guðmundur Huginn og Gylfi viðar standa vakt-ina í brúnni og Páll Þór starfar sem útgerðarstjóri.

Huginn VE 55 ára Hafa skapað sér stóran sess í útgerðarsögu Vestmannaeyja

Við óskum starfsfólki í sjávarútvegi gleðilegra jóla og farsældar

á komandi ári

MYND: ÓMAR GARÐARSSON


Landssamtök útvegsmanna og Samtök fiskvinnslustöðva sameinuðust nýverið í ný samtök, Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi, eða SFS. Við stofnunina var kosinn for-maður nýju samtakanna og varð Jens Garðar Helgason

fyrir valinu. Sjávarafl hitti Jens að máli.

Brennandi áhugi á rækjuvinnslum,,Ég er ekki alinn upp í sjávarútvegi,“ segir Jens sem er fæddur og uppalinn á Eskifirði. ,,Pabbi var rafvirkjameistari og mamma vann í 24 ár á hjúkrunarheimilinu.“ Langafi hans, Karl Jónas-son, var þó í útgerð og gerði út tvo báta. Jens byrjaði ungur að vinna í frystihúsinu eins og svo margir jafnaldrar hans á Eskifirði og vann þar á sumrin þar til hann fór að vinna hjá rækjuvinnsl-unni, þar sem hann var sex sumur. ,,Ég hafði það ankannalega áhugamál að þegar við fjölskyldan ferðuðumst um landið og fórum framhjá rækju-vinnslu að falast alltaf eftir því að fá að skoða vinnsluna. Það þótti nokkuð sérstakt þegar maður bankaði upp á, 17 ára gamall, og vildi fá að skoða,“ segir hann. Jens hefur þó ekki alltaf búið á Eskifirði því hann flutti með þáverandi eiginkonu sinni til Reykjavíkur þar sem þau fóru í nám. Lagði Jens stund á viðskiptafræði en vann fyrir austan á sumrin. ,,Svo gerist það þegar ég átti eina önn eftir að mér var boðið starf hjá Fiski-miðum við að selja mjöl og lýsi. Ég ákvað að taka því góða boði og setja námið á hold. Þar sem það er ennþá!“ Jens keypti svo Fiskimið 2002 og flutti aftur austur tveimur árum síðar. Eskja keypti síðan fyrirtækið 2009 og er Fiskimið dótturfyrir-tæki Eskju í dag.

Parið flýgst á,,Það var ekki það að mér liði illa í Reykjavík, mig langaði bara heim aftur,“ segir Jens. ,,Mig lang-aði til þess að börnin fengju að alast þar upp, í því frelsi og svigrúmi sem við foreldrarnir kynnt-umst þar. Ég sé ekki eftir því, mér líður best fyrir austan.“ Jens á þrjú börn: Heklu Björk, 17 ára, Thor, 11 ára, og Vögg, 9 ára. Hekla býr fyr-ir sunnan núna þar sem hún var að byrja í Fjöl-brautarskólanum í Garðabæ en strákarnir eru fyrir austan. Sambýliskona Jens, Kristín Lilja Eyglóardóttir, er læknir í Gautaborg. Hann segir fjarbúðina ganga vel enda sé heimurinn lítill í dag. ,,Við látum þetta ganga með því að fljúgast á!“ segir Jens og hlær. ,,Ætli þetta sé ekki svipað og sjómannslífið, ég er sjómannskonan.“ Þegar þau Kristín kynntust var hún læknir á Eskifirði en beið eftir því að komast út. Það hafi því alltaf legið fyrir að hún færi til Svíþjóðar. ,,Þetta snýst bara um það að styðja við fólk og hvetja það áfram í sínu starfi. Hún varð sömuleiðis að sætta sig við það að ég vil hvergi annars staðar vera en fyrir austan.“ Fjölskyldan fer mikið á skíði sam-an á veturnar enda segir Jens að Austfirðingar búi að frábæru skíðasvæði í Oddskarði. Á sumr-

in er mikið farið í útilegur og dagsferðir og báðir synir Jens eru haldnir mikilli veiðidellu. Mikið er dorgað á bryggjunni og oft er farið og rennt fyrir silung og lax. „Eldri strákurinn er forfallinn fluguhnýtingarmaður og er farinn að hanna þær sjálfur. Það er því mikið kappsmál hjá honum að prófa þær.“

Friðsemdarfólk fyrir austanÁhugamálin eru mörg og fjölbreytt og skaut Jens t.d hreindýr í haust. ,,Ég sá samt ekki fram á að komast á rjúpu vegna tímaleysis, því miður. Ætli ég verði ekki að redda þeim annars staðar frá þennan veturinn.“ Hann segist hafa gaman að því að fara í veiði og að stunda útivist með góð-



,,Mér líður alltaf best fyrir austan“

Fjölskyldumaður með fjölbreytt áhugamál

um vinum. „Maður vildi gjarnan gera meira af því. Svo er maður auðvitað alltaf á leiðina í rækt-ina líka!“ Jens segist alltaf hafa verið mjög félags-lega sinnaður og lunkinn við að koma sér í allt of mikið af félagsstörfum. „Ef maður hefur áhuga á félagsstörfum og býr úti á landi er fljótlega búið að kippa þér inn í alls konar nefndir og stjórnir.

Ég er kominn í sóknarnefnd og karlakór, alls kyns ráð, stjórnir, klúbba og félög. Ég hef mjög gaman að þessu enda er þetta hluti af því að búa í litlu og samheldnu samfélagi.“ Bæjarpólitíkin hefur verið áberandi í lífi Jens og hefur hann verið bæjarfulltrúi fyrir Sjálfstæðisflokkinn frá 2006 og oddviti Sjálfstæðismanna frá 2010. Um

þessar mundir er hann formaður bæjarráðs. ,,Landsbyggðarfólk sem hefur óbilandi áhuga á félagsmálum endar oft í sveitarstjórnum,“ segir hann. Hann segir setu í sveitarstjórn ekki snúast um flokka, þar skiptist fólk sjaldnast í pólitísk-ar fylkingar heldur sé sameiginleg hugsjón að vilja gera sitt besta fyrir samfélagið. ,,Við fyrir

leggja sig vel. Fram að kjöri hafði Jens ekki verið virkur innan LÍÚ og aðeins sótt einn fund hjá samtökunum. Þegar við spyrjum út í aðdrag-anda þess að hann var kjörinn formaður SFS seg-ir hann að hringt hafi verið í hann og hann hvatt-ur til að sækja um starfið. „Ég var ekkert búinn að hugsa um það áður en símtalið kom. Ég ákvað

svo að taka þeirri áskorun og þessu verkefni ef svo skyldi fara að ég yrði kjörinn því ég held að þetta sé mikið tækifæri. Þarna eru möguleikar á að taka umræðuna um sjávarútveg á annan stað en hún hefur verið. Ég er bjartsýnn maður að eðlisfari og held að það sé hægt.“ Hann segir að umræða um útveginn hafi í gegnum tíðina verið neikvæð, eins og um svo marga hluti, og einkennst af niðurdrepandi hvötum. „Ég trúi því hins vegar að úr þannig jarðvegi spretti ekkert gott eða uppbyggilegt. Sama hvort það er kvóta-kerfið eða flugvöllurinn, það þarf að ræða þessi mál á jákvæðan og uppbyggilegan hátt. Þannig komumst við að niðurstöðu sem verður meiri sátt um,“ segir hann ákveðinn. Útvegurinn sé orðinn annað og meira en hann var en fólk geri sér oft enga grein fyrir því. Þar sé unnið fram-sækið markaðsstarf, mikil gerjun sé í nýsköpun og þróun, á tæknisviði, í heilsugeiranum og í lyfjagerð.

Góðir hlutir gerast hægtJens segir að almennt virðist sér sem fólk taki vel í nýju samtökin og hann finni fyrir mikilli já-kvæðni í þeirra garð. „Samtök fyrirtækja í sjáv-


austan höfum verið mjög samstíga og tökumst sameiginlega á við þau verkefni sem upp koma. Við Austfirðingar erum mesta friðsemdarfólk og þetta er eitt af því sem gerir pólitíkina fyrir aust-an svona skemmtilega.“

Verðum að halda í menningararfinnJens lætur sér ekki nægja að starfa að félags-málum, hann hefur brennandi áhuga á sögu gamalla húsa á Eskifirði og að gera þau upp. ,,Ég gerði upp Dahlshús sem var sennilega smíðað 1880 af Johanni Dahl, síldarútgerðarmanni, og hefur verið notað í hitt og þetta. Ég vissi ekkert hvað ég vildi með húsið, það var í niðurníðslu og ég vildi bara bjarga því. Núna er þarna sýningar-salur og tvö ár í röð hafa verið þarna listamenn með sýningar. Síðan eru haldnir þarna fundir og ýmsir menningartengdir viðburðir.“ Búið er að bóka nokkrar sýningar næsta sumar en Jens segir að ef fólk hefur áhuga á að opna þar sýn-ingu sé velkomið að hafa við sig samband, gam-an sé að hafa sem mest líf í húsinu. Jens segir það vera skemmtilegt að geta lagt sitt af mörkum á þennan hátt til að krydda mannlífið fyrir austan.

„Ég er reyndar ekkert sérstaklega góður iðnaðar-maður og er ekki liðtækur á þessu sviði. Ég fékk því fólk til þess að ganga í viðgerðir og þetta tók tvö ár með hléum.“ Hann segist ekki hafa gert sér almennilega grein fyrir hversu mikil vinna þetta yrði, alltaf hafi eitthvað bæst við. Ólíklegt er að Jens sé hættur afskiptum sínum af göml-um húsum. „Maður hefur auðvitað endalaust af hugmyndum um hvaða hús þyrfti að taka í gegn en hins vegar á maður ekki endalaust af pening-um. Svo ætti maður kannski að sinna viðhaldi á eigin húsi áður en maður hyggur á að gera upp annað gamalt hús! Ég verð samt að viðurkenna að það eru nokkur verkefni sem mig langar virkilega að ráðast í,“ segir Jens og hlær. Hann segir það mikilvæga samt vera að þegar byrjað sé á svona nokkru ýti það við öðrum. Gömul hús sem búið sé að gera upp setji svo mikinn svip á bæinn. „Nú er t.d einn æskuvinur minn að fara að gera upp hús sem langafi okkar átti, sem er alveg frábært. Við megum ekki láta menningar-arfinn glatast, mörg hús eru farin en það er enn mikið til af þeim og við verðum að halda í þau.“

Brýn þörf á jákvæðari umræðuÞað er óhætt að segja að Jens hafi margt á sinni könnu enda segist hann hafa farið gagngert í að taka til í nefndastarfi og sagt sig úr stjórnum og nefndum fyrir sveitarfélagið á landsvísu. Ekki hafi bæst við fleiri tímar í sólarhringinn með nýja starfinu og því snúist þetta um að skipu-

RÍKUR TÓNLISTARÁHUGIJens hefur um nokkurt skeið setið í stjórn Menningarráðs Austurlands og segir það vera afar skemmtilegt. „Mér finnst ofsalega gefandi að fá að vinna að uppgangi listar og menningar í fjórð-ungnum, að fá að hjálpa til og sjá ungt og kraftmikið fólk gera skapandi hluti og styrkja það í sinni vinnu. Í samfélagi manna verður að hafa list og menningu. Í Fjarðarbyggð t.d vinnur fólk mikið og þá verður maður að fá þessa liti í mannlífið, þetta krydd. Það gerir mannlífið betra og þannig helst fólk frekar á svæðinu. Ef lífið er ekki bara vinna vill fólk frekar búa á staðnum.“ Jens hefur gaman af bókmenntum og segist lesa talsvert á ferðalögum. „Ég var t.d að ljúka við Himnaríki og helvíti eftir Jón Kalman Stefánsson og ætla mér að lesa hinar tvær. Svo kemur fyrir að maður gluggar í ljóðabók líka og þá eru gömlu klassíkerarnir í miklu uppáhaldi; Davíð Stefánsson, Steinn Steinarr og Einar Ben.“ Jens er ýmislegt til lista lagt og er afar söngelskur. Hann er t.d félagi í karlakórnum Glað sem var stofnaður 1939 og syngur bara í jarðarförum. „Þetta er eini karlakórinn á Austurlandi sem syngur í jarðarförum. Kórfélagar eru áhugamenn í bænum sem líta á það sem samfélagslega skyldu sína að mæta og syngja í jarðarförum fyrir heimafólkið. Upp á síðkastið hef ég því miður sjaldan átt heiman-gengt þegar sungið er en ég stekk til þegar ég er heima.“ Jens spilar líka á hljóðfæri og tók á sínum tíma sex stig á píanó í tónlistarskóla. ,,Ég glamra oft á það á góðum stundum og draumurinn er að kaupa flygil einn daginn. Kannski ég gefi sjálfum mér hann bara í fimmtíu ára afmælisgjöf!“ Börn Jens hafa erft tónlistaráhuga föðurins og eru öll í tónlistarnámi. „Við spilum reyndar ekki mikið saman en stundum þegar sá yngsti er að fikta við píanóið spila ég með honum hljóma á sovéska harmon-ikku sem mér áskotnaðist ekki alls fyrir löngu.“ Hann telur þó litlar líkur vera á frama á nikkusviðinu:

„Harmonikkan er flókið hljóðfæri og ég held að ég eigi alltaf eftir að verða lélegur harmonikkuspilari.“

Ég var ekkert búinn að hugsa um það áður en símtalið kom. Ég ákvað svo að taka þeirri áskorun og þessu verkefni ef svo skyldi fara að ég yrði kjörinn því ég held að þetta sé mikið tækifæri.

Báðir synir Jens eru haldnir mikilli veiðidellu.

pre

ntun.is

www.samhentir.is

Óskum viðskiptavinum til sjávar og sveita

Þökkum viðskiptin á árinu

Gleðilegra Jóla

LÍMMIÐAPRENTUN

Maschinenbau

®

(;4�4HJOPULY`

®


arútvegi eru heldur ekki bara LÍÚ og SF heldur koma inn í þau stóru sölusamtökin og fleiri að-ilar. Við erum því að tala um breiðari fylkingu fyrirtækja innan sömu samtaka en LÍÚ og SF var og það eykur jákvæðnina.“ Hann segir að eitt af mikilvægari hlutverkum SFS sé að reyna að ná umræðunni upp úr hjólförunum og upplýsa fólk um hvað það séu magnaðir hlutir að gerast í sjávarútvegi í dag. Hús sjávarklasans, þar sem Sjávarafl er t.d til húsa, sé frábært dæmi um það. Hann hafi þess vegna verið að vinna í því undanfarið að hafa samband við ýmsa aðila sem

tengjast sjávarútvegi á einn eða annan hátt, t.d samtök og stjórnmálaflokka, og óska eftir góðu og jákvæðu samstarfi. „Við viljum taka þátt í um-ræðu um fleiri hluti varðandi sjávarútveg en ver-ið hefur, eins og menntun og þörfina fyrir hana, rannsóknir, meira samstarf við vísindasamfé-lagið, eflingu vöruþróunar og nýsköpun.“ Sem dæmi um hversu mikla áherslu samtökin leggi á rannsóknir og umhverfisvernd megi nefna að SFS hafi við stofnunina veitt sín fyrstu Hvatning-arverðlaun og var það Hrönn Egilsdóttir, dokt-orsnemi við Háskóla Íslands, sem hafi hlotið þau fyrir rannsóknir sínar á áhrifum súrnunar sjávar á kalkmyndandi lífríki í hafinu við Ísland. Jens

segir að það muni vissulega taka sinn tíma að breyta umræðunni. „Það mun ekki gerast á einni nóttu heldur smátt og smátt eftir því sem okkur tekst að miðla upplýsingum til þjóðarinnar um hvað við eigum þarna frábæra atvinnugrein og hvað hún er að leggja af mörkum til samfélags-ins. Sjávarútvegurinn hefur mikla möguleika til stækkunar og það er hægt að auka verðmæti sjávarafurða enn meir, til hagsbóta fyrir þjóðina. Ég veit að almenningur á eftir að verða stoltur af því hvað við eigum þarna frábæra atvinnugrein sem er að gera virkilega flotta hluti. Þetta mun gerast, hægt og bítandi, ég er sannfærður um það,“ segir Jens að endingu.

Sambýliskona Jens, Kristín Lilja Eyglóardóttir, er læknir í Gautaborg. Hann segir fjarbúðina ganga vel enda sé heimurinn lítill í dag. ,,Við látum þetta ganga með því að fljúgast á!“ segir Jens og hlær.

,,Ætli þetta sé ekki svipað og sjómannslífið, ég er sjó-mannskonan.“

Maður hefur auðvitað endalaust af hugmyndum um hvaða hús þyrfti að taka í gegn en hins vegar á maður ekki endalaust af peningum. Svo ætti maður kannski að sinna viðhaldi á eigin húsi áður en maður hyggur á að gera upp annað gamalt hús!

GLEÐILEGA HÁTIÐ TIL SJÁVAR OG SVEITA OG FARSÆLT KOMANDI ÁR

ÁNÆGJANHEFUR LOKSFUNDIÐ SINNSÁLUFÉLAGASÁLUFÉLAGA

HEKLA · Laugavegi 170-174 · Reykjavík · Sími 590 5000 · hekla.isUmboðsmenn um land allt: Höldur Akureyri · Bílasala Selfoss · Bílás Akranesi · HEKLA Reykjanesbæ · Heklusalurinn Ísafirði

Búnaður í Outlander Intense: 18" álfelgur, aðgerðastýri, upplýsingaskjár í mælaborði með bakkmyndavél, USB tengi og handfrjáls símabúnaður, hraðastillir, tvískipt tölvustýrð miðstöð, upphituð framsæti, upphituð framrúða, AM/FM útvarp, CD/MP3 spilari, rafdrifnir og upphitaðir útispeglar með stefnuljósum, vindskeið að aftan með LED lýsingu, þokuljós að framan, regnskynjari á rúðuþurrkum, sjö öryggispúðar, skyggt gler í hliðar- og afturrúðu, langbogar á þaki, þvottasprautur á aðalljósum, dagljósabúnaður.

35VIÐ FÖGNUM

ÁRUM MEÐÍSLENDINGUM

NÝR MITSUBISHI OUTLANDER INTENSE

FYRIR HUGSANDI FÓLK

Mitsubishi Outlander Sjálfskiptur, fjórhjóladrifinn frá:

Mitsubishi Outlander Intense er fjórhjóladrifinn fjölskyldubíll sem dúxar í sparneytni og lágum útblæstri kolefnis en skilar samt framúrskarandi afköstum. Háþróaður öryggisbúnaður, bakkmyndavél og handfrjáls símabúnaður eru bara örfáar ástæður til að hjálpa þér að gera upp hug þinn. Komdu og prófaðu ævintýralegan Outlander Intense.

Xenon aðalljós meðsérstaklega víðu birtusviði.

Sjö SRS loftpúðar vernda ökumann og farþega.

Sparneytin 2.0 lítra vél skilarlágum útblæstri kolefnis.


Árleg desemberferð Hampiðjunnar til Hirtshals í Danmörku er nýlokið og þótti takast vel. Margar nýjungar voru kynntar. Ferðin er þó ekki síst til þess

að styrkja tengsl við viðskiptavini.

Betra og breiðara makríltroll minnkar meðaflaHampiðjan fór í tilraunatankinn í Hirtshals í Dan-mörku þann 3.-5.desember s.l og voru þátttakend-ur vel á áttunda tuginn frá fjórtán löndum. „Þarna voru allir helstu útgerðarmenn og skipstjórar stærstu fyrirtækja í þessum bransa í heiminum,“ segir Haraldur Árnason, markaðs- og sölustjóri veiðarfæradeildar hjá Hampiðjunni. „Við vorum

bæði með fyrir-lestra og sýningu á okkar vörum og fórum yfir nýjung-ar, svo sem Dynex togtaugar, Dynex Data, Gloriu troll, Thyboron toghlera, botntroll, poka o.fl.“ Sömuleiðis var FURUNO í Nor-

egi verið með kynningu á nýja Trawl Sonar höfuð-línumælinum S-337A sem vakti athygli. Þá voru nýjungar frá Thyboron toghlera framleiðand-anum verið sýndar. Meðal þeirra var ný Týpa 14

„Semi Pelagic“ hleri með skóm, og nýr flottrolls-hleri Týpa 20 FLIPPER sem hægt er að minnka flatarmálið á um 18% á einfaldan hátt. „Við fór-um líka í gegnum flest allar gerðir Gloriu og botn-trolls flóruna okkar og sýndum í tankinum flestar gerðir og nýjungar sem henni tengjast. Trollin eru þá sköluð niður og virkni og stillingar sýndar fyr-ir hvert einstakt veiðarfæri.“ Hann segir að nýtt

makríltroll, Gloria Helix 1760 4-WIDE, hafi líka verið sýnt. „Það voru fjögur skip; Vilhelm Þor-steinsson, Beitir, Sigurður og Ingunn sem notuðu það á árinu með mjög góðum árangri og það vakti mikla athygli. Helstu kostir trollsins eru þeir að trollið er með meiri breidd en gengur og gerist eða 1 á móti 4, en opnunin er þá um 50m á hæð og 200m milli vængenda.“ Með þessari miklu breidd sé trollið afkastameira þegar veiðin er dreifðari. Segja má að forveri Gloria 4-WIDE hafi verið Gloria 1600 og voru hlutföll í því 1:3 og segir Haraldur athyglisvert að þrátt fyrir að breiddin sé meiri hafi togmótstaða ekki aukist heldur sé hún nánast sú sama. „Það sem er sérstakt við þetta troll er að þarna fóru saman hugvit veiðifæra-hönnuða Hampiðjunnar í mjög nánu samstarfi við skipstjóra sem stunda þessar veiðar og þeirra reynsla notuð við að þróa betra og öflugra veiðar-færi og það hefur svo sannarlega heppnast vel.“

Sterkt samspil Dynex togtauga og flottrollshlera við botntrollsveiðarHaraldur segir að m.a hafi verið farið vel yfir notk-un Dynex togtauganna og Dynex Data en þessi byltingarkennda tækni er að ryðja sér enn frekar rúms og eru yfir 100 Dynex togtauganotendur í dag. Í því samhengi var skoðað sérstaklega notk-un Dynex togtauga og flottrollshlera við botn-troll en þessi aðferð hefur verið notuð erlendis með góðum árangri. Hún er nú í þróun á Íslandi um borð í Sturlaugi H. Böðvarssyni með það fyr-ir augum að gera veiðarnar hagkvæmari og um-hverfisvænni, en í þessari tankferð var skoðað sér-staklega að sleppa notkun lóða aftan við hlerann og lofar það mjög góðu. Það mun hafa í för með sér minni slysahættu um borð og síðast en ekki síst umhverfisvænni aðferð þegar togað er yfir botn. Í

tankinum var Helix þankaðallin líka sýndur með Gloriu trollunum. Kaðallinn hefur verið í þróun og framleiðslu hjá Hampiðjunni í fjórtán ár og er Helix kaðallinn í dag fjórða kynslóðin. „Við vor-um líka með hefðbundinn Nylex kaðal í trolli og sýndum í raunstærðar muninn á því að nota hann annars vegar og Helix hins vegar. „Það var mjög gaman að sjá þann mun,“ segir Haraldur. „Þeg-ar Helix er notaður eykst ummálið í trollinu um 70% sem er gífurlegur munur og kemur til af því að þankaðallinn þenst í allar áttir.“ 90% af öllum Gloriu flottrollunum í dag eru sett upp með Helix flottrollskaðli.

Meiri aflagæði með T-90 poka„Pokarnir sem Hampiðjan býður upp á voru auð-vitað sýndir og var T-90 pokinn í aðalhlutverki. Netinu í T-90 pokanum er snúið 90° miðað við venjulegt net og það er því togað á síðum en ekki upptökum,“ segir Haraldur. Við þetta verði opn-un í möskvum meiri, eða 38% á móti 18% venju-lega, og flæðið í gegnum pokann verður mun betra, eða um 90% af togferð skipsins miðað við 4 mílna togferð. Haraldur segir að þegar venjulegt net sé notað sé togmótstaða meiri og flæði inn í pokann sé 60% af togferð. „Þetta gerir að verkum að veiðarfærin eru þyngri með venjulegum poka. T-90 pokinn er hins vegar léttari og gæði aflans aukast mikið af því að netið er alltaf opið; það fer betur um fiskinn inn í pokanum.“ Haraldur segir að þrátt fyrir að aðferðin hafi verið þekkt hér á árum áður hafi veiðarfærahönnuðir fyrirtækisins unnið að þróun pokans síðustu tíu ár og séu þeir nú búnir að þróa hann þannig að nýtni hans sé hámörkuð. Vinsældir pokans hafa verið miklar og segir Haraldur að í dag sé stór hluti pokanna sem Hampiðjan selji settir upp í T-90 neti.

Hampiðjan kynnti margar nýjungar í Hirtshals

Ómetanlegt að sýna veiðarfæranýjungar í tilraunatönkum

Haraldur Árnason.


Dynex Quickline, leysi- og fellilínaMeðal annarra nýjunga sem sýndar voru í Hirts-hals var líka Dynex Quickline sem er leysilína- og fellilína á trollpoka. „Nýjungin fellst í því að framleidd var ný gerð af yfirfléttuðum kaðli með áfestum lykkjum sem koma út úr kaðlinum með ákveðnu millibili. Með kaðlinum er hægt að mynda styrktarramma, til dæmis á troll-pokum, sem kemur í staðinn fyrir vafið leysi og merktar leysilínur. Þessi aðferð auðveldar mjög alla vinnu við uppsetningu veiðarfæra því það er mun hraðvirkara að setja saman veiðarfæri með þessari aðferð. Þá ber þess að geta að það er mun auðveldara að breyta fellingu eða öðru fyrirkomulagi með kaðlinum vegna þess að kaðallinn er einfaldlega vel hannaður sem slíkur.“ Áður voru menn að bensla línurnar á en við átök dregst pokinn til og hættir að virka sem skyldi. Með leysilínunni er hins vegar hægt að laga pokann upp á nýtt sem sparar mikla vinnu.

Gott til að styrkja tengslinHaraldur segir ferðirnar í tilraunatankinn í Hirtshals vera mjög mikilvægar og gagnlegar fyrir fyritækið því það muni miklu að geta sýnt hvernig veiðarfærið líti út í sjó. „Svo bjóðum við líka viðskiptavinum að gera tilraunir á því hvernig þeir sjálfir nota veiðarfærin, miðað við þær stillingar sem þeir nota, og það finnst skip-stjórnarmönnum afskaplega gagnlegt.“ Hann segir að það sem geri ferðirnar líka enn skemmti-legri sé að þarna hittist menn og rabbi saman í þrjá heila daga. Oft á tíðum eru skipstjórar

að hittast í fyrsta sinn Í eigin persónu og þetta styrkir tengslin þeirra á milli. Ferðirnar eiga sér orðið meira en 25 ára sögu og skipa ríkt hlutverk í jólaundirbúningnum enda er undirbúning-ur mikill fyrir svona ferð, segir Haraldur. Eftir Hirtshals sé svo endað í Köben um helgina og þar hitti menn oft konurnar og geri sér glaðan dag í jólaösinni. „Ég vil að lokum nota tækifærið og þakka öllum þeim sem komu í tankinn í þetta sinn með góðri nærveru og óskum við í Hampiðj-unni öllum okkar viðskiptavinum gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári.“

Hluti gesta í tanknum í desember, í bakgrunni má sjá muninn á T-90 poka og hefðbundins poka.

VERKSTJÓRAFUNDUR Í SLENSKA SJÁVARKLASANS

8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5

Verkstjórafundur Íslenska sjávarklasans verður haldinn í þriðja sinn og nú í Húsi Sjávarklasans að Grandagarði 16 dagana 8.-9. janúar nk. Á fundinum gefst verkstjórum í íslenskum sjávarútvegi tækifæri til að mynda tengslanet og fræðast um þær áskoranir og tækifæri sem nú blasa við í greininni. Á fundinum verða þrjú meginviðfangsefni: Sölumál og fisk- og fullvinnsla, lenging hillutímans og loks öryggi og menntun starfsmanna.

Verð: 22.400 kr. / 20.900 kr. á mann fyrir hópa. Skráning á [email protected] til 6. janúarStaðsetning: Hús Sjávarklasans, Grandagarði 16, 101 Reykjavík

PALLBORÐ um lengingu hillutíma:Sveinn Margeirsson, forstjóri Matís

Þorsteinn Ingi Víglundsson, framkvæmdastjóri Thorice

Björn Margeirsson, rannsóknarstjóri Promens

Mikilvægi hillutímans og sölumálinKarl Hjálmarsson, markaðsstjóri Iceland Seafood International

Umræður í hópum og samantekt eftir daginn

Fordrykkur í Húsi Sjávarklasans

Kvöldverður á Mar

Heimsókn til Samhentra og Marels ásamt morgunverði. Hist við höfuðstöðvar Samhentra að Suðurhrauni 4a Garðabæ.

Léttur hádegisverður í Húsi sjávarklasans

Fjölgun slysa meðal ungs fólks í fiskvinnslu og aðgerðir gegn þeimGuðmundur I. Kjerúlf frá Vinnueftirlitinu

Forvarnir og átak gegn vinnuslysumMethúsalem Hilmarsson, forstöðumaður forvarna TM

Efling menntunar í fiskvinnsluÓlafur Jón Arnbjörnsson, skólastjóri Fisktækniskólans

Kolbeinn Árnason framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi kynnir stuttlega nýjar áherslur samtakanna og slitur Verkstjórafundi 2015.

SÖLUMÁL OG F I SK - OG FULLV INNSLA

Þór Sigfússon, framkvæmdastjóri Íslenska sjávarklasans, opnar fundinn í Húsi Sjávarklasans.

Hvað er nýjast að gerast í fullvinnslu afurða hérlendis? Davíð Tómas Davíðsson, rannsóknar- og þróunarstjóri Codlands, og Bjarki Vigfússon, hagfræðingur hjá Íslenska sjávarklasanum

Léttur hádegisverður í Húsi Sjávarklasans

Skoðunarferð um Fiskkaup í Örfirisey, Fiskislóð 34

Dagskráin heldur áfram í Húsi Sjávarklasans

Auknar kröfur erlendra kaupenda á innleiðingu erlendra gæðakerfa og staðla í íslenskum fiskvinnslum. Ína Björg Össurardóttir, gæðastjóri Icelandic Ný-Fisks

Getum við flutt inn fisk í meira mæli og unnið hérlendis? Kristinn Hjálmarsson, framkvæmdastjóri Portice

Umræður í hópum og Kaffihlé

Hámörkun gæða í vinnsluIngólfur Árnason, framkvæmdastjóri Skagans

Kæling og lenging hillutímaGuðmundur Hannesson, sölu- og markaðsstjóri Frost

11:30

LENG ING H ILLUT ÍMANS

Ö R Y G G I O G M E N N T U N S T A R F S M A N N A

DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5



























11:30



DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5
















SÖLUM ÁL O G F I SK - O G FULLV I NNSLA











11:30

LE NG I NG H I LLUT ÍM ANS


DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5



























11:30



DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5



























11:30



DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5
















SÖL U M ÁL OG F I SK - OG FULLV INNSLA











11:30

L EN G I N G H I L L U T ÍMANS


DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5
















SÖLUMÁL O G F I SK - O G FU LLV INNSLA











11:30

LENG ING H ILLU T ÍMANS


DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5
















SÖL U M ÁL OG F I SK - OG FULLV INNSLA











11:30

L EN G I N G H I L L U T Í MANS


DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5
















SÖLUMÁL O G F I SK - O G FU LLV INNSLA











11:30

LENG ING H ILLU T ÍMANS


DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


8 . - 9 . J A N Ú A R 2 0 1 5
















SÖLUMÁL OG F I S K - OG FULLV INNSLA











11:30



DAGUR 1

DAGUR 2

15:15

15:35

12:00

11:45

12:45

13:30

13:50

15:55

18:00

16:30

16:50

18:30

12:00

9:00

13:20

14:00

14:20

13:4014:10

!"#$%% !"#$%&'()*+,+-./*0+123+4333


Mesta sjóslys Íslandssögunnar

Skipalestin QP 13 ferst við Straumnes

Þegar 240 manns fórust í einu vetfangi úti fyrir Straumnesi árið 1942 var það mesti skipsskaði sem hér hefur orðið. Björgunarafrekið sem þá var unnið var sömuleiðis eitt hið mesta í sögu landsins en með miklu harðfylgi tókst að bjarga 250 manns. Skipin sem fórust voru hluti af skipalest Breta, QP 13, og var ekkert fjallað um atburðinn í fjölmiðlum á sínum tíma.



Þ að var laugardaginn 5.júlí 1942 sem skipalestin QP-13 var á sigl-ingu úti fyrir Bolungarvík í mikl-um vindi og lélegu skyggni. Í lest-inni voru nítján skip. Þau höfðu verið fleiri en daginn áður var lest-

inni skipað að skipta sér upp. Sextán skip skildu sigla með Austfjörðum og halda til Norðurvestur-Skotlands en hin nítján áttu að fara vestur með Norðurlandi, suður með Vestfjörðum og til Hval-fjarðar. Flest þessara skipa voru bandarísk skip á leiðinni heim en þau sem fóru til Bretlands voru bresk. Með lestinni sem sigldi til Íslands voru nokkur fylgdarskip, bresku tundurduflas-læðararnir Niger og Hussar, franska korvettan Roselys og tveir vopnaðir breskir togarar, Lady Madeleine og St. Elstan. Yfir skipalestinni var maður að nafni John Hiss, skipstjóri um borð í bandaríska kaupskipinu American Robin. For-ingi verndarskipanna var Antony J. Cubison, skipherra á Niger.

Slæmt skyggniKaupskipunum nítján var stillt upp í fimm rað-ir. Veðrið var slæmt; norðaustan vindur og átta vindstig, lágskýjað og rigning. Skyggni var ekki nema um ein sjómíla. Það sem var þó alvarleg-ast í stöðunni var að ekki hafði sést til himin-tungla til þess að taka staðarákvörðun síðan 2.júlí og því vissu menn ekki hvar skipin væru

nákvæmlega stödd. Urðu menn nú að reiða sig á stefnu, dýptarmælingar og áætlaðan siglingar-hraða til að reyna að staðsetja sig. Um klukkan sjö að kveldi ræddu þeir saman, Cubison og Hiss, og reyndu að átta sig á stöðunni. Þetta var áríðandi því skipin nálguðust Vestfirði hratt og ákveða þurfti leiðina vestur fyrir kjálkann. Cub-ison vissi líka að Bretar höfðu lagt tundurdufla-belti milli norðvestanverðra Vestfjarða og aust-urstrandar Grænlands til að hindra þýsk skip í að komast framhjá Íslandi og út á Atlantshaf til að ráðast á skip Bandamanna. Um tíu sjómílna breið renna var í gegnum beltið og þurftu skip-in að sigla þar í gegn. Staðsetning skipanna var því gríðarlega mikilvæg. Cubison áleit að skipa-lestin væri stödd um 21 sjómílu norð-norðvestur af Horni og lagði líka til að skipin væru í tveim-ur röðum en ekki fimm. Tundurduflagirðingin og staðsetning hennar voru hernaðarleyndar-mál og vissi skipalestarstjórinn, John Hiss, ekki af henni. Mögulega hefði hann gert það ef ætl-unin hefði verið frá upphafi að hann tæki við þessu hlutverki en skipting QP 13 hafði komið snöggt upp. Þegar þeir Cubison ræddu saman um staðsetningu skipanna má þó velta fyrir sér af hverju beltið bar ekki á góma í samtalinu, beint eða óbeint. Um klukkan átta mældi áhöfn Niger dýpið og á grunni mælingarinnar og ann-arra gagna var talið að skipalestin væri stödd norðaustur af Straumnesi og þar með komin

vestur fyrir Horn. Siglingarstefnunni var breytt í suðvestur með stefnu utanvert við Straumnes og norðan við Aðalvík. Niger tók nú forystuna og reyndi að ná landsýn til að fá nákvæmari staðsetningu. Um klukkan tíu telja þeir sig sjá hamravegg um eina sjómílu framundan og breyta snarlega um stefnu svo þeir sigli ekki í strand. Niger sendir hins vegar önnur boð fjöru-tíu mínútum síðar og segja að þetta hafi ekki verið klettar heldur borgarísjaki. Brýnt væri því að breyta strax stefnu og sigla í suðvestur. Það var hins vegar um seinan.

Niger hverfur í hafiðSkyndilega sjá menn á næstu skipum, St. Elstan og beitiskipinu Edinburgh, hvar tundurduflas-læðarinn springur í loft upp eftir að hafa siglt á tundurdufl sem rífur undan því botninn. Ni-ger leggst á hliðina,umlukið brennandi olíu, og hverfur á örskotsstundu með manni og mús. Þarna fórst 80 manna áhöfn og 39 sjóliðar sem höfðu verið á Edinburgh. Ráðist hafði verið á skip þeirra við Rússlandsstrendur en þeim hafði verið bjargað og voru þeir á leiðinni heim. Um stund er mönnum orða vant af undrun og hryll-ingi, við Íslandsstrendur töldu þeir sig örugga. Því næst verður uppi fótur og fit er nærstödd skip reyna að sveigja frá slysstaðnum. Tundurduflas-læðarinn Hussar stefnir þó rakleitt til björgunar þar sem Niger fór niður.

WWW.3XTECHNOLOGY.COM | WWW.SKAGINN.COM

Við óskum viðskiptavinum og samstarfsaðilum okkar, sem og landsmönnum öllum, gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári. Með kærri þökk fyrir ánægjuleg samskipti á árinu.

HUGHEILAR JÓLA-OG NÝÁRSKVEÐJUR


Hybert sekkurNæst kveður við sprenging undir stafni banda-ríska farmskipsins Hyberts. Um borð voru 54 sjó-menn og byssuliðar, auk farþega af bandaríska skipinu Syros sem hafði verið sökkt af þýskum kafbáti í maí. Allir um borð æða í björgunarbáta enda springur annað dufl undir skipinu tíu mín-útum eftir þá fyrstu og skipið er sokkið tæpri klukkustund síðar. Lánið var þó með þeim í lokin og allir bjargast. Alger glundroði ríkti nú á hafinu þar sem nánast enginn vissi af tund-urduflabeltinu. Skip voru að springa, menn þóttust heyra skothríð og vatnssúlur þeyttust til himins. Ástæða þess var að þegar tundur-dufl springur leiðir þrýstingshöggið frá því oft til þess að önnur tundurdufl springa. Sumum fannst þeir jafnvel sjá slóð eftir tundurskeyti í sjónum. Menn héldu því að óþekktur óvinur leyndist í veðursortanum en þar sem spreng-ingarnar voru allt í kringum skipin vissu menn ekkert hvert ætti að stefna.

Heffron og Massmar sökkvaNæst til að springa er bandaríska flutninga-skipið Heffron með 77 manns um borð. Skammt framan við brúna verður ægileg sprenging og í kjölfarið fylgja aðrar tvær. Margir særast eða missa meðvitund en þar sem skipið helst lengi á floti komast allir nema einn um borð á fleka og svo í björgunarbáta. Bandaríska flutninga-skipið Massmar er næst í röðinni, það fær á sig tvö dufl nánast samtímis. Þremur björgunarbát-um og tveimur flekum er komið í sjóinn en tveir bátanna fara á hvolf og mennirnir fljóta um í ísköldum sjónum. Um borð í þriðja bátnum er ekki einn maður. Skipin æða um svæðið en vita ekkert hvert þau eiga að fara til að forða sér und-an hryllingnum. Um borð í herskipunum liggja fyrir upplýsingar um að á svæðinu sé tundur-duflabelti en menn átta sig ekki strax á að þeir hafi siglt inn í það. Almennt er talið að þýskir kafbátar séu komnir. Vopnuðu togararnir tveir þeytast um, reyna að finna kafbátana með hljóðsjám og varpa djúpsprengjum. Fallbyssur og vélbyssur eru notaðar til að skjóta á skugga í veðursortanum.

John Randolph og Rodina sökkvaBandarískt fimm mánaða frelsisskip, John Ran-dolph, springur næst og fer skipið í tvennt. Fram-hlutinn helst þó á floti og af þeim sextíu sem voru um borð komast allir af nema fimm. Sovéska flutn-ingaskipið Rodina fær nú á sig dufl á stjórnborða. Í skipinu eru m.a eiginkonur og börn sovéskra sendiráðsmanna í London. Við sprenginguna ryðst sjórinn inn og skipið leggst á hliðina. Þrjátíu og níu farast með skipinu en sextán bjargast. Panama-skipið Exterminator siglir einnig á dufl, skemmist, en sekkur ekki. Núna fara menn um borð í vopn-uðu skipunum að átta sig á að þeir hljóta að hafa siglt inn í tundurduflabeltið og gripið er til aðgerða samkvæmt því. Veðrið hamlar þó mjög aðgerðum.Tundurduflaslæðarinn Hussar leiðir nokkur kaup-skipanna inn á Ísafjarðardjúp og reynir að ná ná-kvæmri staðsetningu. Vopnuðu togararnir tveir og

korvettan Roselys sigla á meðan á milli tundurdufl-anna og leita skipbrotsmanna.

Ótrúlegt björgunarafrekÞessa nótt var unnið ótrúlegt þrekvirki er tókst að bjarga um 250 manns af þeim rúmlega 500 sem voru um borð í skipunum sem sukku. Helst má þakka það ótrúlegri elju áhafnar litlu kor-vettunnar Roselys sem sigldi í rúmar sex klukku-stundir innan um tundurduflin, í miklum sjó, og fiskaði skipbrotsmenn upp úr sjónum. Tókst þeim að bjarga hvorki meira né minna en 179 manns og er þetta björgunarafrek eitt hið mesta sem hér hefur verið unnið. Togararnir Lady Madeleine og St. Elstan björguðu svo ríflega sextíu manns. Sjóslysið er þrátt fyrir það mesta sjóslys sem hér hefur orðið. Breska flotastjórnin á Íslandi frétti fljótt af slysinu og sendi þegar í stað beitiskipið Kent á staðinn en það var þá við gæslu milli Vestfjarða og hafísrandarinnar undan Austur Grænlandi. Skyldi það hjálpa við að safna skipunum úr QP13 saman og koma þeim til Hvalfjarðar. Lady Madeleine og St. Elst-an voru einnig í því verkefni, ásamt togaranum Helgafelli RE-280 sem var staddur í grenndinni. Öll skipin sem enn flutu komust til Hvalfjarðar. Nokkrir íslenskir síldarbátar sem höfðu verið á leið á miðin frestuðu því og héldu inn á Aðalvík í staðinn. Einn bátanna, Vébjörn ÍS, fór á staðinn til að leita skipbrotsmanna og hafði með sér yfir-mann bresku ratsjárstöðvarinnar við Aðalvík. Nokkrir úr áhöfn voru skildir eftir í bátunum í Aðalvík þar sem þetta þótti hættuför. Ekki tókst Vébirni að finna neinn á lífi en kom hann til baka með nokkur lík sem voru svo sótt af Roselys. Kos-

ið hafði verið til Alþingis þennan dag og þegar slysið varð sat fólk í Aðalvík heima og hlustaði á útvarpið til að fylgjast með úrslitum kosninga. Sprengingarnar sem urðu þegar duflin sprungu heyrðust þar vel og hélt fólk að mikil sjóorrusta ætti sér stað skammt úti fyrir. Næstu vikur rak bæði lík og brak upp á land víða á Vestfjörðum en ekkert birtist í fjölmiðlum um hvað hefði átt sér stað. Í rannsókn sem fór fram á orsökum slyssins var meginniðurstaðan sú að siglingar-fræðileg mistök vegna slæms veðurs hefðu átt sér stað við staðarákvörðun um borð í Niger. Veðrið hafði sömuleiðis valdið því að ekki var hægt að staðsetja skipin í þrjá daga á undan slysinu. Þá var talið að það hefði átt sinn þátt í slysinu að Hiss, skipalestarstjóri á American Robin, hafði óvænt tekið við því hlutverki þegar skipalestinni var skipt upp norðvestur af landinu. Hiss vissi ekki af tilhögun varna norðvestur af Íslandi og þ.a.l vissi hann ekkert um tundurduflabeltið og staðsetningu þess. Var það enn fremur lagt til að radíóvita yrði komið fyrir við Straumnes.

Nokkrir minnisvarðarSkipalestirnar sem sigldu um Atlantshafið voru mikilvægur hlekkur í stríðsrekstri Bandamanna. Í hvert sinn sem lagt var af stað var það í hættu-för, bæði vegna vígvéla Þjóðverja en náttúran sjálf torveldaði líka för. Engar opinberar upplýsingar voru veittar um sjóslys QP 13 á sínum tíma og ís-lenskir fjölmiðlar greindu ekki frá því. Í seinni tíð hefur fólk þó orðið upplýstara um atburðinn og hafa tveir minnisvarðar um slysið verið reistir. Má þar fyrstan nefna minnisvarða í Neðstakaupstað á Ísafirði sem rússneska sendiráðið lét gera um Rússana sem fórust um borð í Rodina. Var það afhjúpað árið 2005 en þá voru 60 ár voru frá lok-um seinni heimsstyrjaldarinnar. Síðara minnis-merkið var afhjúpað þann 5.júlí 2014 og er það við Stigahlíð í Bolungarvík en bærinn stendur næst slysstaðnum. Þessi hörmulegi atburður mun því seint falla í gleymskunnar dá aftur.

Heimildir: Dauðinn í Dumbshafi, Magnús Þór Hafsteinsson, Vísir, Morgunblaðið og BB.is

John Randolf.

Niger.

Rodina.

marel.is

NýsköpunSPRETTUR ÚR SAMSTARFIÍ yfir þrjátíu ár höfum við tengt saman það sem sjávarútvegurinn gerir best og það sem við gerum best. Sameinaðir kraftar hafa skilað fiskiðnaðinum og samfélaginu auknum verðmætum.

Marel þakkar farsælt samstarf á liðnum árum og óskar landsmönnum öllum gleðilegrar hátíðar og farsældar á komandi ári.


Ráðgjafafyrirtækið Markó Partners hef-ur opnað einstaka síðu fyrir sjávarút-veg þar sem hægt er að nálgast á einum stað allar helstu markaðsupplýsingar

sem áður þurfti að finna á mörgum stöðum. Fyr-irtækið sinnir alls kyns ráðgjöf fyrir fyrirtæki í sjávarútvegi og sendir mánaðarlega út viðamikl-ar greiningarskýrslur.

Mánaðarlegar skýrslurJón Þrándur Stefánsson, yfirmaður greininga hjá Markó Partners, segir að fyrirtækið eins og það er í dag hafi orðið til árið 2009. Það hafi vax-ið hratt enda sé enginn hérlendis að gera svip-aða hluti. Fyrirtækið hefur líka haslað sér völl erlendis og í dag eru um 80% verkefna Markó Partners þar. Starfsemi fyrirtækisins er einkum tvíþætt: Greiningarþjónusta og fyrirtækjaráð-gjöf. Markó Partners gefur út í hverjum mánuði ítarlegar greiningarskýrslur um þróun á helstu mörkuðum fyrir hvítfisk. Í þessum skýrslum er að finna upplýsingar frá Íslandi, Noregi og ESB löndunum um þorsk, ýsu og ufsa, og að auki

eru skýrslur um þorsk, ýsu og Alaskaufsa fyrir Bandaríkin. „Við fylgjumst með vöruflæðinu, allt frá því að fiskurinn er veiddur og þar til hann fer á markað,“ segir Jón. Hægt er að skoða allar helstu vörutegundir fyrir hverja tegund, t.d fersk og frosin flök, flattan, saltaðan eða þurrkaðan fisk, og sjá ýmsar upplýsingar er þeim tengj-ast, hlutfallsskiptingu, hversu mikið er að fara á hvaða markað o.fl. Þá er í skýrslunum stutt samantekt um ýmis viðfangsefni, t.d. þróun á makríl, og kannski stuttur pistill um áhuga-verð málefni. Til viðbótar við þessar reglulegu áskriftarskýrslur koma svo út öðru hvoru auka-skýrslur um aðrar tegundir, eins og karfa eða grálúðu. „Við spáum líka fyrir verðþróun út árið. Spáin byggir á gögnum fyrri ára og svo notum við þróun á árinu, eins og stækkun eða minnkun á kvóta, til að leiðrétta hana. Þannig að eftir því sem fram líður verður spáin nákvæmari,“ segir Jón. Fyrirtækið tekur líka að sér klæðskerasaum-uð greiningarverkefni. „Þá greinum við tiltekna markaði eða tegundir. Við getum tekið Alaska-ufsa sem dæmi, þá skoðum við helstu vörur hans,

hver kvótastaðan sé, helstu fyrirtæki sem selja hann og samkeppnistegundir á mörkuðum.“

Mælaborðið brúar biliðMælaborðið markofish.com er nýjung hjá fyrir-tækinu og opnaði í september. „Síðan er þannig hugsuð að þú átt að geta farið inn og fengið allar helstu upplýsingar um markaðinn á einfaldan hátt,“ segir Jón. „Við höfum fengið mjög jákvæð viðbrögð við síðunni,“ segir Anna Katrín Árna-dóttir, verkefnastjóri hjá Markó Partners. „Þetta er ný og öðruvísi framsetning á þessum gögnum sem fólk þurfti áður að sækja frá mörgum stöð-um eins og Fiskistofu, Hagstofunni, fiskmörk-uðum og bönkum.“ Jón segir að hugmyndin með mælaborðinu sé að það og skýrslurnar vinni saman. Skýrslurnar veiti dýpt yfir lengri tíma og mælaborðið brúi bilið milli þeirra. Þess fyrir utan séu upplýsingar á mælaborðinu sem ekki séu í skýrslunum. Jón segir að verkefnið sé enn í þróun og vefsíðan eigi eftir að breytast eitt-hvað. Seinna verði þarna t.d. ítarlegri greiningar. Fyrst um sinn geta allir notað síðuna en seinna

Allar helstu markaðs-upplýsingar á einum stað

Sníðir klæðskeralausnir fyrir sjávarútvegAnna Katrín Árnadóttir og Jón Þrándur Stefánsson.


meir verður hún einungis í boði fyrir áskrifendur þjónustunnar.

Mismunandi notkunJón Þrándur segir að það sé mismunandi hvern-ig markofish.com nýtist fólki, allt fari eftir því eftir hverju verið sé að sækjast. Markaðsfólk skoði gluggana fyrir verð dagsins og svo vilji það kannski skoða löndunarmagnið til að sjá hversu mikið sé á leið inn á markað þá stundina og skipulagt sölur með það í huga. Það vilji kannski líka skoða útflutningsviðskiptagluggann til að sjá hver markaðurinn sé fyrir tiltekna vöru, hvaða verði sé verið að selja hana á o.fl. „Síðan getur líka nýst fjármálastofnunum vel, ef þær hafa t.d veð í ákveðnu skipi geta þær séð hvers

virði kvótinn er þegar hann er kominn í ákveð-ið hráefni,“ segir Jón. Þá nýtist t.d laxamarkaðs-glugginn þeim vel sem vilja fylgjast með veðum sem þeir eiga í laxeldisfyrirtækjum.“ Jón Þránd-ur segist hvetja fólk til þess að kynna sér mæla-borðið en það er aðgengilegt á síðunni: markof-ish.com

FyrirtækjaráðgjöfEin stoð Markó Partners er ráðgjöf til fyrirtækja og segir Jón að hún sé margþætt. „Þetta getur ver-ið endurskipulagning, ráðgjöf við kaup og sölu eða ýmiss konar greiningar bæði fyrir seljendur og kaupendur,“ segir hann. „Stundum tengjumst við líka hlutafjáraukningu, núna erum við t.d að vinna með íslensku laxeldisfyrirtæki í því að

sækja aukið hlutafé til Noregs.“ Fyrirtækið kem-ur líka að alls kyns ráðgjöf varðandi fjármögnun, t.d varðandi skipasmíði. Flest ráðgjafarverkefn-in eru erlendis og hefur fyrirtækið unnið með alls kyns sjávarútvegsfyrirtækin í löndum eins og Kanada, Chile, Noregi og Rússlandi. „Sem dæmi um verkefni mætti nefna að við unnum nýverið með Royal Greenland og skoðuðum fyrir þá stöðuna á grálúðukvóta í S-Evrópu og hvort hægt væri að kaupa þannig kvóta. Einnig unn-um við fyrir eigendur Ný-fisks sem var selt til Ice-landic Group og svo unnum við fyrir High Liner Foods þegar það keypti ameríska hluta Icelandic Group,“ segir Jón.

Sú mikla reynsla sem Markó Partners hefur viðað að sér úr ólíkum geirum sjávarútvegs hefur enda nýst fyrirtækinu vel til að þróa upplýsingaþjónustu eins og mælaborðið sem nú þegar er nýtt af afar fjölbreyttum hópi við-skiptavina. Vöxturinn sem hefur orðið hjá fyrir-tækinu muni því halda áfram að vera stöðugur og jákvæður.

HVAÐ ER Í MÆLABORÐINU?Mælaborðið virkar þannig að skjánum er skipt upp í nokkra málaflokka: Afli, fréttir, markaðsverð, kvóti, laxmarkaður, utanríkisviðskipti með fisk, gengi og viðburðadagatal. Í glugganum fyrir veiðar er hægt að sjá hvað búið er að veiða á þessu fiskveiðiári í öllum tegundum, bæði á Íslandi og í Noregi. Í kvótaglugganum svo hægt að sjá kvótann í hverri tegund og hversu mikið er búið að nýta af honum í Noregi og á Íslandi. Fleiri lönd eru í deiglunni. Í glugganum um markaðsverð er hægt að sjá verð á öllum tegundum á norska og íslenska markaðinum. Fréttaglugginn er gátt inn í helstu fréttamiðla og fyrirtæki í sjávarútvegi og eru fréttirnar á mörgum tungumálum. Í glugganum fyrir utanríkisvið-skipti með fisk (trade flow) er hægt að leita eftir mánuðum og sjá viðskipti margra landa við önnur. Fjöldi ríkja er á listanum, t.d Ísland, Bandaríkin, ESB löndin o.fl. Í glugganum fyrir laxmarkað má sjá þróun á þeim markaði, útflutningsverð á ferskum og frystum laxi frá Noregi, verðþróun á framvirkum samningum o.fl. Viðburðaglugginn er dagatal þar sem hægt að sjá helstu viðburði í sjávarútvegi, eins og sýningar og hvenær helstu fyrirtæki ætla að birta tölur. Jafnframt er mögulegt er fyrir notendur að hlaða niður gögnum í Excel til notkunar við frekari tölulega vinnslu og eigin samanburð.

Stundum tengjumst við líka hlutafjáraukningu, núna erum við t.d að vinna með íslensku laxeldisfyrirtæki í því að sækja aukið hlutafé til Noregs.

Skipahönnun Ráðgjöf Eftirlit

Hús SjávarklasansGrandagarði 16101 Reykjaví[email protected]

Gleðileg jól og farsælt komandi ár

Flæktist út á sjó á flótta

Það er orðið öruggara að vera á sjó heldur en að vera í umferðinni

Anna Kristjánsdóttir fór sem unglingur á sjó því hún fann sig ekki í skóla og var á flótta undan sjálfri sér. Leiðin lá fljótt niður í vélarrúmið og ákvað hún að fara í Vélskólann til að afla sér réttinda. Eftir rúm tuttugu ár á sjó fannst henni kominn tími til að hætta flóttanum og flutti hún til Svíþjóðar til að fara í kynleiðréttingu. Eftir að hún flutti heim aftur gekk á ýmsu en hún hefur að mestu unnið hjá Orkuveitu Reykjavíkur síðan. Þrátt fyrir ákveðna erfiðleika í lífinu tekur hún lífinu með ró.

Helga Dís Björgúlfsdóttir

Hér er Kristján 14 ára á bv Jóni Þorlákssyni



Anna býður blaðamanni inn í hlýlega íbúð sína í einu útverfi Reykjavíkur. Hún er að byrja að skreyta íbúðina fyrir jólin og eiga björgunarkarlar Lands-bjargar heiðurssæti í skreyting-

unum. Íbúðin er fyllt fjölskyldu myndum og er augljóst á fylltum bókahillunum að hún er mikill lestrarhestur. Hún hefur komið sér vel fyrir með köttunum sínum Tárhildi og Hrafnhildi, sem hún fékk nokkrum mánuðum eftir að hún flutti inn árið 2005. Hrafnhildur hét raunar Kolbeinn til að byrja með, þar til kom í ljós að kötturinn var læða en ekki fress eins og fyrst var talið. Það er nokkuð ljóðrænt ef til Önnu er litið, þar sem hún eyddi fyrri hluta ævi sinnar sem Kristján á eilífum flótta undan sjálfum sér. Hún er mikil sagnakona og hefur haldið úti bloggi í fjölda ára, þar sem hún segir skemmtilega frá því sem er að gerast í lífi hennar.

Öryggismálin mikilvægAnna hefur aldrei lent í strandi né hefur skip sokkið undan henni. Eins hefur aldrei maður dáið á skipi sem hún hefur verið á. „Ég myndi nú ekki ganga svo langt að kalla mig lukkugrip. Ég hef hinsvegar verið heppin að vera með þannig fólki á sjó að það hefur tekið öryggið fram fyrir áhættuna.Það er mjög mikilvægt að viðhalda góðum

móral á skipi og eins að menn séu samtaka um öryggismálin. Þetta vildi oft bregðast hérna áður fyrr. Sem betur fer er þetta orðið gjörbreytt frá því sem var þegar ég var að byrja á sjó. Það þótti bara eðlilegt að maður slasaðist alvarlega á fimm til tíu ára fresti. Ef einhverjum tókst að verða meira en fimmtíu ára á sjó án þess að drukkna eða far-ast á annan hátt, var það nánast kraftaverk.

Andrúmsloftið breyttist mjög fljótlega eftir að ég byrjaði á sjó, en þó ekki almennilega fyrr en eftir 1980. Á árunum 1984 til 1986 áttu sér stað ýmsar breytingar á öryggismálum sjómanna. Fyrir það fyrsta voru lögleiddir flotbúningar á öll skip. Þegar Suðurlandið fórst árið 1986 voru

engir flotbúningar um borð. Ef þeir hefðu verið til staðar hefðu sennilega flestir bjargast. En það tókst þó að bjarga fimm af ellefu manna áhöfn. Það var eiginlega kraftaverk að það hafi tekist að bjarga einhverjum, miðað við að þeir voru að berjast í björgunarbát í meira en hálfan sólar-

LEIÐ EKKI VEL Í SKÓLA„Ég fór til sjós fjórtán ára því ég var á flótta frá sjálfri mér. Mér bauðst að fara á gamla síðutogarann Jón Þorláksson RE sem hálfdrættingur um sumarið 1966 og ég greip það fegins hendi. Eftir sumarið fór ég aftur í skólann,“ segir Anna.„Ég gekk í Gaggó Vest og það má segja að skólinn hafi ekki verið besti staðurinn í bænum fyrir fátæklinga. Ég var fædd í gömlu Höfðaborg við Borgartún og ólst þar upp að hluta. Ég eyddi stórum hluta bernskunnar á barnaheimili í Mosfellssveit, en fór aftur til for-eldra minna í Höfðaborginni þegar ég var 12 ára. Krakkar sem bjuggu þar voru litin hornauga á þess-um árum. Skólinn var þá til húsa í gamla Iðnaðarmannahúsinu við Tjörnina, við hliðina á Iðnó. Einu sinni þegar við vorum í frímínútum kom maður á Volkswagen og átti eitthvað erindi inn í Iðnó. Bíllinn var þannig gerður að hann var með hálfgerðum handföngum á stuðurunum, að framan og aftan, samtals fjórum. Maðurinn lagði upp á gangstéttinni og hljóp inn. Einhverjir piltar sem voru einnig í frímínútunum röðuðu sér að bílnum og náðu að lyfta honum og draga hann á milli hússins og kants sem var þar, svo bíllinn komst hvorki lönd né strönd.Ég horfði á þetta gerast en tók ekki þátt í athæf-inu. Bíllinn stóð þar sem eftir var dagsins en hann var farinn daginn eftir þegar við komum í skólann á ný. Skólastjórinn hafði þá fundið sökudólg og það var ég.Ég náði því aldrei hvað skólastjóranum og kennurunum tókst að finna margt upp á mig. Eftir þetta atvik gafst ég upp og fór. Ég viðurkenni alveg að ég átti ákveðin sprell líka, ég var samt langt frá því að vera allsherjar sökudólgur og skammirnar fékk ég. Í framhaldi af þessu fór ég á gamlan togara í Hafnarfirði sem hét Surprise. Hann strandaði og bar beinin uppi í Landeyjarsandi árið 1968, ári eftir að ég var þar um borð. Eftir veruna þar um borð þvældist ég á ýmsum skipum þar til ég fór í Vélskólann árið 1972.

Sem dæmi, árið 1982 fórst belgíski togarinn Pelagus við Vestmannaeyjar. Það er vel líklegt að allir hefðu bjargast ef þyrla hefði komið á staðinn og getað athafnað sig. þar fórust fjórir, tveir björgunarmenn og tveir áhafnarmeðlimir. Það var þó ekki fyrr en fáeinum árum seinna sem landhelgisgæslan fékk TF-Sif.

Árið 1967 í Surprise GK


hring. En flotbúningarnir eru búnir að bjarga mörgum mannslífum.

Í öðru lagi varð aðgengi að þyrlum mun betra og eru þær einnig búnar að bjarga mörgum mannslífum. Sem dæmi, árið 1982 fórst belgíski togarinn Pelagus við Vestmannaeyjar. Það er vel líklegt að allir hefðu bjargast ef þyrla hefði komið á staðinn og getað athafnað sig. þar fór-ust fjórir, tveir björgunarmenn og tveir áhafnar-meðlimir. Það var þó ekki fyrr en fáeinum árum seinna sem landhelgisgæslan fékk TF-Sif. Þriðja atriðið sem hafði úrslitaáhrif í öryggis-

búnaði skipa var Slysavarnaskóli sjómanna. Það er mikilvægt að geta þjálfað fólk að nota björgun-artækin og geta æft sig helst í hverjum mánuði eins og er gert víðast hvar í dag. En þegar Dísar-fell fórst árið 1997, með tólf manna áhöfn tókst að bjarga tíu. Þar voru aðstæður slæmar en áhöfnin fór eftir öllum reglum og því sem þeim hafði ver-ið kennt. Það fóru til dæmis allir í flotbúninga, en það voru ytri aðstæðurnar sem komu í veg fyrir að hægt var að bjarga öllum.

Fyrir utan þessar öryggisreglur, hefur sjó-slysum farið fækkandi. Það eru nú þegar komin um tvö ár síðan síðasta banaslys varð á sjó. Það er orðið öruggara að vera á sjó í dag heldur en að vera í umferðinni. Ég las um daginn nýlega úttekt frá Danmörku og þar var því haldið blá-kalt fram að það væri mun öruggara að vera á gámaskipi heldur en byggingarvinnu.“

Betra í vélarúminuÞað getur verið erfitt að flýja raunveruleikann og dugði því skammt að fara á sjó til þess. Hún komst fljótt að því að það var mun skítugra og betra að vera niður í vélarúmi skipa en uppi á þilfari og færði sig þangað. „Flóttinn hélt áfram niður í vél.

Það leið ekki á löngu fyrr en ég var komin í fast starf niðri í vélarúmi, ég byrjaði sem smyrjari og varð síðar aðstoðarvélstjóri. Ég ákvað í kjölfarið að fara í Vélskólann til að afla mér réttinda.Þó það virðist sem ég hafi lært vélstjórann

fyrir tilviljun þá fór ég nú ekki í námið upp á grínið. Þetta var samt meira og minna tilviljana-kennd atburðarrás að ég fór að vinna í þar og hóf að stunda nám í vélskóla. Eitt leiddi af öðru.

Ég kláraði Vélskólann árið 1977 og fór beint á togarann Vestmannaey. Ég hafði tekið mér ársfrí úr skólanum árið 1974 til 1975 og réði mig á skipið. Hún hafði verið gerð út frá Hafnarfirði frá því hún kom ný frá Japan í gosinu. En þegar ég byrja í föstu starfi var búið ákveða að gera út frá Eyjum. Ég var þar svo til ársins 1980.

Fjölskylduaðstæður voru slíkar að ég fór frá Eyjum og til Eimskips. Ég var enn auðvitað að berjast við sjálfa mig en þáverandi vildi ekki vera í Eyjum. Hún ætlaði að fara upp á land og sagði að ég gæti komið með ef ég vildi. Ég hlýddi, fór með henni og fór yfir til Eimskips. Ég var þar til ég fór til Svíþjóðar, 1989.

Mér líkaði vel í Eyjum, það er tilvalinn staður að vera á þegar maður er á flótta. Það var mjög

sérstakt og gott andrúmsloft þar og sérstaklega á árunum eftir gos.

En hjónabandið fór svo eins og það fór og við skildum 1984. Það var bara eðileg ástæða fyrir því eins og gefur að skilja.“

Nýtt líf í SvíþjóðÁrið 1989 var ekki hægt að fá kynleiðréttingu hér á Íslandi. Ákvað Anna því að fara til Sví-þjóðar, þar sem hún lenti í baráttu við kerfið þar sem Svíar voru ekki alveg tilbúnir til að samþykkja manneskju í aðgerð sem var að koma utan frá. „Ég hafði staðið í baráttu hérna heima en það var álitið ómögulegt að fram-kvæma aðgerðirnar hér. Það voru margir sem fannst það bara klikkun að vilja gangast í gegnum þetta.

Ferlið var mun stífara heldur en það er núna. Á þessum tíma voru aðeins framkvæmdar aðgerðir á um tíu til tólf manns á ári. Það samsvarar því að það væri framkvæmd ein aðgerð annað eða þriðja hvert ár hér á landi. Í dag er kerfið orðið mun frjálslegra og eru framkvæmdar um 60 að-gerðir til leiðréttingar á kyni á ári þar í landi.

En ég fór út og byrjaði að vinna í þessu. Fékk mér vinnu í orkuveri, þar sem ég vann þau sjö ár sem ég dvaldi í landinu. Samstarfsmenn mínir gátu fylgst með því sem var í gangi og voru við-brögðin að langmestu leyti jákvæð, þó það hafi nú gengið á ýmsu.

Úti fór ég í allar mögulegar prófanir og sál-fræðimeðferðir og hitti fjölda geðlækna. Ég þurfti meira að segja að fara í heilalínurit. Ég veit ekki til hvers því þeir komust auðvitað að því að það var ekkert að.

En þessu var ekki lokið enn, málinu er svo vísað til Rättsliga rådet hjá Socialstyrelsen, þar

Flóttinn hélt áfram niður í vél. Það leið ekki á löngu fyrr en ég var komin í fast starf niðri í vélarúmi, ég byrjaði sem smyrjari og varð síðar aðstoðarvélstjóri. Ég ákvað í kjölfarið að fara í Vélskólann til að afla mér réttinda.

Ofan í vélinni á Bakkafossi árið 1981


Gleðileg jólog farsælt komandi ár

L a n d s f é l a g í v é l - o g m á l m t æ k n i

VM-Félag vélstjóra og málmtæknimanna - Stórhöfða 25 - 110 Reykjavík - 575 9800 Landsfélag í vél- og málmtækni

Anna var á auglýsingu fyrir sýningu Önju og Sabinu. Sýningin gekk út á að sýna nokkra aktivista í transmálum.


sem gefin er heimild eða höfnun fyrir aðgerðinni. Þetta ráð hefur tvö hlutverk, annað er að sam-þykkja eða hafna fólki sem vill komast í kynleið-réttingu. Hitt er að úrskurða um sakhæfi glæpa-manna.

Til að mynda þegar ein vinkona mín var köll-uð fyrir ráðið var verið að úrskurða um tvö mál. Annað var hennar mál og hvort ætti að leyfa henni að fara í aðgerð, hitt var að úrskurða hvort Mattias Flink, fjöldamorðingi, væri sakhæfur. Hann hafði myrt sjö manns uppi í Falun nokkru áður. Alveg stórfurðulegt fyrirkomulag. Ég var reyndar svo heppin að það var bara verið að úr-skurða um mig og aðra konu sem voru að sækja um að fá að fara í aðgerð.“

Fjölskyldunafnið Anna.Anna segist hafa verið tengd nafninu frá því hún fæddist 30. desember, 1951. „Ég átti systur sem var kölluð þessu nafni, en ég hitti hana aldrei. Hún var heldur aldrei skírð en ef það hefði verið gert, hefði hún mögulega fengið allt annað nafn. Í þá tíð þótti ekkert annað tilhlýðilegt nema kenna börn við annað hvort föðurætt eða móð-urætt.

Hún fæddist 22. september, 1947 og lést 30. desember sama ár. Þaðan kemur semsagt Önnu-nafnið. Ég veit ekki hvort það er tilviljun að ég fæddist sama dag og hún lést, fjórum árum seinna. Ég heyrði oft talað um hana en annars

finnst mér nafnið fallegt þannig að ég tók það upp.“

Viðbrigði að koma heimÁri eftir kynleiðréttinguna flutti Anna aftur heim til Íslands, en viðbrögð Íslendinga voru allt önnur en þau sem hún hafði vanist í Svíþjóð.

„Margir af gömlu körlunum hérna á Íslandi voru nú aldeilis ekki tilbúnir til að samþykkja svona lagað. Mörgum þótti þetta hið versta mál og það voru bæði gamlir félagar og vinnufélagar sem og ókunnugt fólk sem lét í ljós óánægju sína með aðgerðina. En af einhverjum skrítnum ástæðum var fólk úti á landi frekar jákvæðara en hitt. En þetta var eitthvað sem ég hafði ekki séð né van-ist í Svíþjóð.“

Í september skrifaði Anna pistil á blogginu sínu um þegar Reynir Traustason, fyrrverandi ritstjóri DV, hafi óbeint komið henni til hjálpar stuttu eftir að hún flutti heim frá Svíþjóð. Hún hafði, eftir nokkurra mánaða basl, fengið vinnu hjá gömlu Hitaveitunni en nokkrum samstarfs-mönnunum hennar fannst erfitt að „sætta sig við þessa manneskju sem hafði farið gegn því sem þeir álitu náttúrulögmál“.

Hún gafst upp og réði sig í afleysingar á tog-ara á Eskifirði. Reynir frétti af þessu og hringdi í hana til að spyrja hvort sögurnar væru réttar, að það væri verið að leggja hana í einelti. Hún staðfesti það en bað hann um að gera ekki

mikið úr málinu og ekki fjalla um þetta í DV. Reynir hinsvegar var ekki sáttur með málalok og hringdi í starfsmannastjóra Hitaveitunnar og sagði honum að hann væri með forsíðuefni á blaðið sem tengdist fyrirtækinu. „Starfsmanna-stjórinn, hinn ágætasti maður, kallaði menn á teppið og las yfir þeim pistilinn og tilkynnti þeim að frekara einelti jafngilti uppsögn (skv frásögn fólks),“ segir Anna í pistlinum. „Síðar hringdi hann í mig og krafðist þess að ég hunsk-aðist aftur til vinnu. Annars yrði litið á fjarveru mína sem uppsögn.“Það mætti því segja að allt er gott sem endar

vel því hún er enn á sama stað en nú heitir fyrir-tækið Orkuveita Reykjavíkur.

Einbeitir sér að því skemmtilegaAnna er mikill ættfræðigrúskari og eru bókahill-urnar fylltar með allskyns bókum tengdum því. Hún var formaður Ættfræðifélagsins í tvö ár en hefur nú hætt því. „Ég var í allt of mörgu á tíma-bili. Ég var líka í Transgender Europe en nú er ég bara smám saman að minnka við mig eins og ég get og ætla að fara að snúa mér að einhverju skemmtilegu. Ég reyndar reyni að sinna Lands-bjargarbátnum, Ásgrími S. Björnssyni, þegar ég get, en það er það eina sem ég hef bundið mig við núverið fyrir utan að ég er í stjórn Félags skipa og bátaáhugamanna einnig auk nokkurra tíma-bundinna verkefna.

Ég fer reglulega ferðir með björgunarsveitinni Ársæli og Slysavarnarskólanum á Ásgrími og öðrum björgunarskipum, í leit og aðstoð við skip. Ásgrímur er ekki skemmtilegasta sjóskip sem hægt er að hugsa sér því það veltur hrikalega. En hann á líka að velta og á að geta oltið allan sjógang af sér. Tæknilega séð getur hann snúist í hring án þess að það drepist á vélunum, það yrði reyndar stórslys á mannskapnum. En það er eitt-hvað heillandi við þessi sjálfboðaliðastörf þótt stór hluti af starfinu gangi út á fjáröflun á borð við neyðarkall og flugeldasölu. Eins fer ég reglu-lega á sjó í sumarleyfum á skip Eimskipafélags-ins og fleiri ef því er að skipta.

Nú stefnir í að ég fari að einbeita mér að því að gera það sem ég vil, þegar ég vil,“ segir Anna brosandi að lokum.

Margir af gömlu körlunum hérna á Íslandi voru nú aldeilis ekki tilbúnir til að samþykkja svona lagað. Mörgum þótti þetta hið versta mál og það voru bæði gamlir félagar og vinnufélagar sem og ókunnugt fólk sem lét í ljós óánægju sína með aðgerðina.

„Ég fer reglulega ferðir með björgunarsveitinni Ársæli og Slysavarnarskólanum á Ásgrími og öðrum björgunar-skipum, í leit og aðstoð við skip.“


∤ Aukin afköst∤ Hærra hlutfall í dýrari afurðir∤ Betri flökun∤ Kostar ekki aukastarf

SPORÐSKURÐARVÉL

WEB www.4fi sh.isE-MAIL 4fi sh@4fi sh.is

INFO +354 897 6830SALES +354 893 3320

Gildi Vinnslustöðvarinnar eru að hafa virðingu, sjálfbærni og sanngirni að leiðarljósi í starfseminni til að skapa fyrirtækinu og samfélaginu velferð og farsæld. Það gerist meðal annars með því að umgangast og nýta auðlindir hafsins með virðingu og skynsamlegri sókn.

Gildin eru ekki orðin tóm heldur raunverulegur leiðarvísir í daglegu starfi. Þau birtast líka út á við með því til dæmis að VSV stuðlaði að því að galopna dyr að sjávarríkinu við Ísland á Vefnum.

VSV styrkti Erlend Bogason kafara til kaupa á fullkomnum búnaði til myndbandsupptöku í sjó í framhaldi af því að hann myndaði neðansjávar á vegum fyrirtækisins á humarslóð við Eyjar árið 2005.

Í framhaldinu notaði Erlendur nýja upptökutækni í tengslum við doktorsverkefni skoska líffræðingsins Heather Philp þegar Vinnslustöðin og Háskóli Íslands sameinuðust haustið 2006 um rannsóknir á atferli, veiðum og vinnslu humars. Heather varði doktorsritgerð sína við HÍ í október 2014.

Athy

gli -

Effe

kt

Hafnargata 2 900 Vestmannaeyjar sími 488 8000 [email protected] vsv.is


Ísland er í formennsku í Norrænu ráðherra-nefndinni í ár og fær formennskuþjóðin ákveðið fé til að setja af stað nokkur for-mennskuverkefni. Eitt af þeim er Nordic Bio

Economy verkefnið, en það gengur út á að skoða lífhagkerfi Norðurlandanna og athuga hvernig Norðurlandaþjóðirnar eru að nýta lífrænar auð-lindir. Nordic Bio skiptist í fimm undirverkefni og er eitt þeirra Nordic Marina- Clean Green Nor-dic Marine.

Allir undir einn hattMarina verkefnið snýst um orkuskipti á sjó og hvernig hægt sé að gera vistvænt eldsneyti að fýsilegum kosti. Af Íslands hálfu eru þau Ágústa Loftsdóttir frá Orkustofnun sem er verk-efnastjóri, Jón Bernódusson frá Samgöngu-stofu og Jón Björn Skúlason frá Nýorku. Jón segir hugmyndina vera þá að þarna séu tengdir saman allir norrænir aðilar sem koma að vist-vænu eldsneyti á einn eða annan hátt, hvort sem það eru skipasmíðastöðvar, flutningafyrir-tæki, opinberir aðilar eða aðrir. Verkefnið fór af stað í upphafi árs 2014 og fékk fjármögnun til þriggja ára. Jón segir að eftir að þau voru farin að skoða hvað væri að gerast á Norðurlöndun-um í þessum málum hafi það komið skemmti-lega á óvart að sjá hvað það voru margir í ýms-um atvinnugreinum sem séu komnir á fullt í þessum málum, hvort sem það lýtur að elds-

neyti, orkusparnaði, nýtingu eða orkuskipt-um. „Sjávarútvegurinn er hins vegar nokkuð á eftir og þetta hefur ekki verið forgangsatriði þar,“ segir Jón. Hann segir ávinninginn fyrir Íslendinga af samvinnu vera mikinn. Hér sé ekki verið að smíða mikið af skipum eða vél-um. Samvinna tryggi því að við drögumst ekki aftur úr öðrum þjóðum. „Alþjóðleg samvinna er nauðsynleg og því fleiri aðilar sem við fáum með okkur í þetta, því betra. Hugmyndafræði úr öllum áttum er góð.“

Margir mögulegir eldsneytisgjafarJón og Ágústa segja að allir vistvænir elds-neytisgjafar verði skoðaðir ofan í grunninn í verkefninu, hvort sem það sé metanól, etanól, rafmagn, vetni eða lífdísill. LNG verði skoðað líka, en það er kælt jarðgas sem mikið er til af í jörðu þótt það sé ekki endurnýjanlegt. Það brenni vel og sé að mörgu leyti umhverfisvænt. Skip eru mjög orkufrek og tekur Jón sem dæmi að 300m flutningaskip fari ekki nema 7cm á einum lítra af olíu. Repjuolía er nú þegar fram-leidd á Íslandi og því hægt um vik að byrja á því að nota hana sem eldsneytisgjafa fyrir íslensk skip, enda þurfi ekki að gera neinar breytingar á aðalvélum þeirra fyrir það. Hins vegar myndi þurfa gríðarlegt landsvæði fyrir repjuna ef hún ætti að vera notuð fyrir íslenska flotann. Því sé nauðsynlegt að athuga fleiri kosti fyrir okkur líka. „Allir orkugjafar eiga erindi og það er það sem skiptir máli. Þetta er ekki keppni,“ segir hann. Það séu til lausnir fyrir alla, þetta snúist bara um rétta hönnun. Það þurfi t.d að hanna sérstakar vélar fyrir metanól, etanól og metan-gas. Þau segja að taka þurfi tillit til ýmissa þátta er orkugjafar eru skoðaðir, t.d mengunarþátta við losun og eins hversu vel eldsneytið brenni, það sé ekki síður mikilvægt. Ágústa segir að jarðefnaeldsneyti sé smám saman að verða dýrara vegna þess að verið sé að vinna það með óhefðbundnum leiðum á sumum stöðum og meiri vinna sé að hreinsa það. Hráefnið sem þarna sé verið að vinna sé grófara. Jarðarbúar séu að taka milljón sinnum meira af eldsneyti

Norrænn hattur fyrir ólíka aðila

Vistvænir eldsneytisgjafar skoðaðir ofan í kjölinn


Ágústa Loftsdóttir. Jón Bernódusson.

Alþjóðleg samvinna er nauðsynleg og því fleiri aðilar sem við fáum með okkur í þetta, því betra. Hugmyndafræði úr öllum áttum er góð.


Óskum starfsfólki í sjávarútvegi gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári


úr jörð en verður til á móti og þörfin fyrir aðra eldsneytisgjafa sé því brýn.

Mun vonandi halda áframÁgústa segir að eitt af því sem sé svo gott við þetta verkefni sé að vegna þess að það sé styrkt hafi þau sterka tengingu inn í opinbera geir-ann. „Það þýðir að þegar lokaskýrslum kemur út eftir þrjú ár með stefnumótunartillögu fyr-ir stjórnvöld byggir hún bæði á sjónarmiðum iðnaðarins og opinbera geirans. Þegar teng-ing við stjórnvöld er stutt er líklegra að þetta komist áleiðis,“ segir hún. Hún segist líka von-ast til þess að fólk muni sjá sér hag í að halda verkefninu áfram að þremur árum liðnum þótt það verði að fjármagna verkefnið á annan hátt. Hópurinn muni koma af stað mörgum nýjum verkefnum sem áhugavert verði að byggja meira á. Nú sé t.d í gangi vinna sem miði að því að greina hindranir fyrir vistvænt eldsneyti.

„Þetta gengur svolítið út á að koma hjólunum til að snúast. Menn eru farnir að sjá að vistvænt eldsneyti verður að koma til og þá verða svona verkefni að vera í gangi,“ segir hún. „Verkefni eins og þessu lýkur ekki eftir þrjú ár, þá verða komnar áfangaskýrslur og stöðumat, en svona nokkru lýkur ekki fyrr en markmið nást. Mark-miðið er að koma vistvænu eldsneyti á sjó; að staðan sé sú að ef einhver hefur áhuga á að nota vistvænt eldsneyti hafi hann aðgang að nokkrum mismunandi orkugjöfum sem hann

getur valið á milli, án þess að það kosti hann aleiguna.“

Vænt er dýraraEitt aðalvandamálið við vistvæna eldsneytis-gjafa í dag er það að þeir eru umtalsvert dýrari en jarðefnaeldsneyti. Þau segja eina ástæðu þess vera þá að orkunotkun í dag kosti ekkert. „Menn hafa reynt að setja verðmiða á mengun með kvóta, kolefnisskatti og alls kyns leiðum, árang-urslaust,“ segir Ágústa. Um leið og vistvænt elds-neyti verði kannski 10% ódýrara en hefðbundið megi segja að verkefninu sé lokið. Nú standi þau hins vegar frammi fyrir því vandamáli að koma orkuskiptum úr ódýrari orku yfir í dýrari. „Við getum ekki sagt fólki að velja vænna og dýrara,“ segir hún. Vegna skattlagningar á olíu í landi sé málið að mörgu leyti auðveldara þar. „Ef við gæt-um boðið upp á svona eldsneyti án þess að á það væri lagður skattur myndi það vinna með okkur. Á sjó er þetta annað mál því þar er eldsneyti ekki skattlagt og kostnaðurinn í kringum vistvænu eldsneytisgjafana leggst því ofan á,“ segir hún. Það fari því eftir gerð fyrirtækja hvort þau sjái sér hag í að skoða vistvæna eldsneytisgjafa og þar séu ferðamannafyrirtæki einna áhugasöm-ust í dag.

Gæti skapað meiri verðmætiÁgústa og Jón benda þó á að fyrir sjávarútvegs-fyrirtæki gætu vistvænir eldsneytisgjafar líka

verið afar áhugaverðir, þótt þeir séu dýrari í dag. „Ef fiskur væri markaðssettur þannig að lögð væri áhersla á að vistvænt eldsneyti væri notað við veiðarnar gæti það styrkt vörumerkið íslenskur fiskur,“ segir Ágústa. Þegar haft sé í huga að al-gengt sé að það kosti hálfan líter af olíu að veiða 1 kg af fiski og ef fiskur er fullunninn hækkar þessi tala upp í líter á móti kílói sé ljóst að veruleg eyðsla á eldsneyti sé á bak við fiskveiðar. Margir neytendur séu meðvitaðir um þetta og þeir séu oft tilbúnir til að greiða meira fyrir vöru sem þarf ekki jarðefnaeldsneyti. Mikið sé t.d flutt af fiski til Bandaríkjanna og þar hugsi menn mikið um þessa hluti. ,,Þetta gæti orðið eftirsóttari vara fyrir vikið. Það eru meiri verðmæti í góðu vöru-merki og bætt virði vöru gæti verið nóg til að mæta aukakostnaði vegna eldsneytisins,“ segir hún. Það sé því um að gera fyrir íslenskan sjávar-útveg að vera fyrstir til að nýta sér þetta. Fyrsta skref til þess gæti verið að kynna sér Marina verkefnið og athuga hvort þátttaka í því væri eitt-hvað sem hentaði þeirra fyrirtæki.

„Verkefni eins og þessu lýkur ekki eftir þrjú ár, þá verða komnar áfangaskýrslur og stöðumat, en svona nokkru lýkur ekki fyrr en markmið nást. Markmiðið er að koma vistvænu eldsneyti á sjó; að staðan sé sú að ef einhver hefur áhuga á að nota vistvænt eldsneyti hafi hann aðgang að nokkrum mismunandi orkugjöfum sem hann getur valið á milli, án þess að það kosti hann aleiguna.“

Ef fiskur væri markaðssettur þannig að lögð væri áhersla á að vistvænt eldsneyti væri notað við veiðarnar gæti það styrkt vörumerkið íslenskur fiskur.



22

L A X V E I Ð I

en aðrir sáralítið. Einnig að minnka heildarveiðihlutfallið í ánni og skilja meira eftir til hrygningar. Ef aðeins einstaka menn ná kvóta leiðir kvóta-setningin ekki til lækkunar veiðihlutfalls. Því hafði lækk-un kvóta úr 12 löxum á dag í 8 (oftast var talað um lækkun úr 6 í 4 en þá var miðað við hálfsdagsleyfi) lítil áhrif. Við lækkun úr 8 í 6 laxa á dag fór kvótinn að verða til þess að meira varð eftir í lok veiði-tíma. Áhrif þess voru metin að um 160 fleiri laxar hafi orðið eftir í lok veiðitíma heldur en að óbreyttu. Að kvóti fari niður í 4 laxa á dag á því að hafa enn frekari áhrif. Stangarfjöldinn (sóknin) er annað mál. Fjórar stangir með 1 lax kvóta ættu að gefa svipaða niðurstöðu og ein stöng með 4 laxa kvóta. Fleiri veiðistjórnunaraðferðir geta komið til greina, s.s. að stytta veiðitíma, friða svæði eða að veiða og sleppa.”

Sjaldan eða aldrei sótt um leyfi til að fækka stöngum- Í Elliðaárskýrslunni kemur

fram að þumalfingurreglan við setningu laga um lax- og silungsveiði á sínum tíma hafi verið sú að veiðin væri um 1 lax á stöng á dag. Væri þá hægt að fjölga stöngum þar sem veiðin er mun meiri og væri ráðlegt að fækka þeim þar sem veiðin er minni? Að því gefnu að veiðifélög væru sammála slíku og nýtingará-ætlanir fengjust samþykktar?

„Á sínum tíma var þetta viðmiðun, 1 lax á stöng/dag og hugsuð til þess að tak-marka afla og tryggja við-komu stofnanna. Þegar afli jókst var tilhneiging til að sótt væri um fjölgun stanga. Það þurfti að bera undir Veiði-málanefnd. Hins vegar hafa veiðiréttarhafar sjaldan eða aldrei sótt um fækkun stanga. Og því má segja að það sé brotalöm í kerfinu að stund-um þyrfti að draga úr sókn þegar stofnar eru í lægð. Því hafa menn brugðist við með öðrum hætti, svo sem kvóta-setningu og sleppingum á veiddum laxi. Í lögum um lax- og silungsveiði frá 2006 er gert ráð fyrir því að veiði-

félög geri nýtingaráætlanir og að markmið þeirra sé að tryggja sjálfbæra nýtingu stofnanna. Þar er ábyrgðin því sett í hendur veiðifélag-anna sjálfra þótt lögin geri ráð fyrir því að nýtingaráætl-anir þurfi samþykki Matvæla-stofnunar eftir umsögn Veiði-málastofnunar.”

Breytt fæðuskilyrði í hafinu gætu skýrt fækkun stórlaxa- Fram kemur að svo virðist sem að samband smálaxa- og stórlaxagangna raskist eftir 1983. Eru einhverjar nýjar kenningar um ástæður þess? Ég heyrði nýlega kenningu um það hjá áhugamanni um laxveiði að laxinn leiti fyrr í árnar vegna meintrar laxa-lúsaplágu í hafinu. Hann þoli einfaldlega ekki við í tvö ár í sjó. Hver er skoðun ykkar á þessu?

„Það er staðreynd að breytingar urðu á þessu hlut-falli í kringum 1983-1985 og það víða um Atlantshaf. Ef þetta væri eingöngu veiðum uppi í ánum að kenna (hærra veiðihlutfall á stórlaxi) hefði

það varla gerst svo víða á sama tíma. Helst hafa menn beint augum að breyttum fæðuskilyrðum í hafi og þá að smálax og stórlax haldi sig á mismunandi beitarsvæðum. Rannsóknir hafa fremur stutt þá tilgátu að hækkuð dánar-tala á öðru ári í sjó tengist fæðuframboði á beitarslóðum stórlaxins. Aukin laxalús í tengslum við fiskeldi er talin hafa áhrif á aukin afföll gönguseiða þegar þau eru að halda til hafs. Það ætti þá að ganga jafnt yfir gönguseiði verðandi smálax og verðandi stórlax.”

- Sjást einhver merki ár-angurs af netaupptöku í sjó í áföngum í veiðitölum/rann-sóknum ykkar?

„Áhrif netaupptöku hafa verið metin, sérstaklega í þverám Hvítár í Borgarfirði. Þar kom fram að um 30% þess fisks sem annars hefði verið veiddur í net skilaði sér á öngul laxveiðimanna. Því hefur netaupptaka í sjó stað-bundin áhrif í ám landsins.”

Texti: Eiríkur St. Eiríksson.

Hvalur ehf.

Smiðjuvegur 74 GUL GATA 200 Kópavogur

Always use this logo when it’s good breathing space, especially for medium size fine prints and big printsSamherji logo MAIN VERSION on light background

Always use this logo when it’s good breathing space, especially for medium size fine prints and big printsSamherji logo MAIN VERSION on dark background

VESTMANNAEYJAHÖFN


Sigurður Steinn Einarsson er Norð-firðingur og lauk námi í sjávar-útvegsfræðum frá Háskólanum á Akureyri sl. vor. Lokaverkefni Sigurðar í náminu fjallaði um veiðigjöld og úthlutanir úr svo-

nefndum pottum. Að náminu loknu hefur hann unnið að samanburði á hinum ýmsu fiskveiði-stjórnunarkerfum í heiminum og kynnt sér um-fjöllun um þau. Ávallt er forvitnilegt að fræðast um þessi viðkvæmu málefni og því var Sigurður tekinn tali.

Hver er almennt tilgangurinn með fiskveiði-stjórnunarkerfum?

Öllum fiskveiðistjórnunarkerfum er komið á til að sporna við ofveiði. Segja má að allsstaðar þar sem stórtækar veiðar eru stundaðar hafi slík-um kerfum verið komið á í einhverri mynd. Menn hafa yfirleitt allsstaðar gert sér grein fyrir að veiðar þurfi að vera sjálfbærar í þeim skilningi að fiskistofnar séu ekki ofnýttir. Hins vegar fer því fjarri að efnahagsleg sjálfbærni sé alltaf höfð í huga við mótun fiskveiðistjórnunarkerfa.Þau fiskveiðistjórnunarkerfi sem komast næst

því að leggja bæði áherslu á vistfræðilega og efnahagslega sjálfbærni eru aflamarkskerfi með framseljanlegum aflaheimildum. Flestar rann-sóknir hafa einmitt með ótvíræðum hætti sýnt að framseljanlegir kvótar stuðli að hagkvæmni í fiskveiðum.Það er staðreynd að aflamarkskerfi eru orðin

algengustu stjórnkerfi fiskveiða í heiminum og fjórðungur heimsaflans er veiddur undir slík-um kerfum. Þessi kerfi geta þó verið býsna ólík og mörgum þeirra hefur oft verið breytt á grund-velli fenginnar reynslu. Dæmi um slíkar breyt-

Íþrótt á Íslandi að tala illa um sjávarútveg

Rætt við Sigurð Stein Einarsson um fiskveiðistjórnunarkerfi


ingar í íslenska kerfinu er til dæmis tilkoma lí-nuívilnunar, byggðakvóti og strandveiðikerfið. Það virðist vera mun erfiðara að ná mark-

miðum um efnahagslega sjálfbærni en vist-fræðilega sjálfbærni þegar fiskveiðistjórnunar-kerfi er mótað og áherslur hvað þetta varðar eru breytilegar í hinum ýmsu kerfum. Sem dæmi má nefna að í Kanada er fiskveiðistjórnunar-kerfið í verulegum mæli notað til að ná fram til-teknum samfélagslegum markmiðum og er það ótvírætt gert á kostnað hagkvæmninnar.Þar sem lögð er áhersla á efnahagslega hag-

kvæmni veiða er grundvöllur til að taka upp auðlindagjöld eða veiðileyfagjöld en slík gjöld eru miklu síður innheimt þar sem hagkvæmni-krafan mætir afgangi við mótun fiskveiðistjór-nunarkerfanna.

Hver er sérstaða íslenska fiskveiðistjórnunar-kerfisins?

Íslenska kerfið leggur áherslu á sjálfbærni bæði á sviði vistkerfisins og á sviði efnahags-legrar afkomu. Það gerir íslenskum fyrirtækj-um kleift að skipuleggja veiðar, vinnslu og sölu afurða með heildstæðum hætti. Ýmis önnur

Íslendingar þurfa að hafa það í huga að íslenskur sjávarútvegur hefur að undanförnu verið efnahags-

lega sjálfbær atvinnugrein á meðan sjávarútvegur í flestum samkeppnislöndum er ríkisstyrktur.

Menn hafa yfirleitt allsstaðar gert sér grein fyrir að veiðar þurfi að vera sjálfbærar í þeim skilningi að fiskistofnar séu ekki ofnýttir. Hins vegar fer því fjarri að efnahagsleg sjálfbærni sé alltaf höfð í huga við mótun fiskveiðistjórnunarkerfa.


kerfi, eins og til dæmis hið nýsjálenska, eru að nokkru leyti sambærileg og reyndar er nýsjá-lenska kerfið líklega það kerfi sem er líkast hinu íslenska og það er einnig álíka gamalt. Ef hins vegar er horft til Noregs þá er kerfið þar afla-markskerfi þar sem veiðar og vinnsla eru að-skilin.

Íslendingar þurfa að hafa það í huga að ís-lenskur sjávarútvegur hefur að undanförnu ver-ið efnahagslega sjálfbær atvinnugrein á meðan sjávarútvegur í flestum samkeppnislöndum er ríkisstyrktur. Þessi efnahagslega sjálfbærni sýnir styrk íslenska kerfisins og hún er gríðar-lega mikilvæg fyrir íslenskt samfélag.

Hægt er að fullyrða að íslenska fiskveiðistjór-nunarkerfið sé hið eina í heiminum sem ekki nýtur ríkisstyrkja þegar um það er að ræða að viðkomandi þjóð nýti sjálf eigin fiskimið og selji ekki nýtingarréttinn frá sér. Þessi staðreynd er einkar eftirtektarverð í ljósi þess að vandfundið er þjóðfélag þar sem sjávarútvegur er jafn mikil-vægur þjóðarbúinu og hinn íslenski sjávarút-vegur er.

Hefur skoðun þín á íslenska fiskveiðistjórnun-arkerfinu breyst við það að þú hefur kynnt þér kerfi annarra þjóða?

Ég veit ekki hvort skoðunin hefur breyst en ég geri mér betur grein fyrir því en áður að íslenska kerfið leggur meiri áherslu á efnahagslega sjálf-bærni en flest önnur kerfi og sá árangur sem hér hefur náðst er einstakur á heimsvísu. Styrkur ís-lenska kerfisins er sérstaklega fólginn í því að geta stjórnað veiðum og vinnslu út frá markaðs-aðstæðum hverju sinni. Þá er ljóst að kerfið hefur einnig skapað aðstæður til rannsókna og nýsköp-unar í sjávarútvegi. Rannsóknir og nýsköpun eru kostnaðarsamir þættir og færa má rök fyrir því að hin efnahagslega sjálfbærni kerfisins hafi lagt

grunn að framþróun á þessum sviðum. Árangur Íslendinga í að vinna aukaafurðir til dæmis úr þorski er eftirtektarverður og það verður spenn-andi að fylgjast með hvernig líftæknin mun hafa áhrif á nýtingu afurða til framtíðar.

Ein helsta gagnrýnin á íslenska kerfið tengist framsalinu og á það er bent að kvótakerfið hafi gert kvótahafa auðuga og að sala á kvótum geti haft neikvæð félagsleg áhrif og veikt byggðarlög. Til að vega upp á móti hinum neikvæðu félags-

legu áhrifum hefur verið gripið til ýmissa ráð-stafana eins og til dæmis strandveiðarnar bera vitni um en hafa verður í huga að flestar slíkar aðgerðir draga úr hagkvæmni kerfisins og veikja um leið rökin fyrir greiðslu auðlindagjalds.Þegar kvóti fer á milli byggðarlaga getur það

byggðarlag sem missir kvótann lent í miklum vanda en um leið styrkist það byggðarlag sem fær kvótann. Það er oft skrítið að fylgjast með umræðu um þessi mál því það þekkist að for-

Sigurður Steinn Einarsson er Norðfirðingur og lauk námi í sjávarútvegsfræðum frá Háskólanum á Akureyri

Styrkur íslenska kerfisins er sérstaklega fólginn í því að geta stjórnað veiðum og vinnslu út frá markaðsaðstæðum hverju sinni. Þá er ljóst að kerfið hefur einnig skapað aðstæður til rannsókna og nýsköpunar í sjávarútvegi.

„Ein helsta gagnrýnin á íslenska kerfið tengist framsalinu og á það er bent að kvótakerfið hafi gert kvótahafa auðuga og að sala á kvótum geti haft neikvæð félagsleg áhrif og veikt byggðarlög.“



!"#$%&$'()*+,-.%/+0123

Snæfellsbær

Óseyrarbraut 29 220 Hafnarfjörður

www.tskoli.is

Útvegs-rekstrarfræðiNámið er 46 einingar (92 ECTS) og unnið í samstarfi við Háskólann í Reykjavík. Sömu námskröfur eru gerðar og á háskólastigi en boðið er upp á sveigjanleika í skipulagningu og skilum á verkefnum.

Námið er dreifnám, þ.e. blanda af fjarnámi og staðlotum. Einn áfangi er kenndur í einu og lýkur með prófi/verkefni áður en kennsla í næsta áfanga hefst.

Skráning og nánari upplýsingar: Sími 514 9601www.tskoli.is/endurmenntunarskolinn | [email protected]

Tveggja ára nám á háskólastigi

Löndun ehf sér um skipaafgreiðslu í Reykjavík ogHafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið veitir vandaða og skjóta

þjónustu. Býður einnig upp á nauðsynlegan tækjabúnaðog úrval manna sem reiðubúnir eru með stuttum

fyrirvara að landa úr skipum.

Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - [email protected]

Fyrirhyggja, lipurð og samviskusemieinkenna þá þjónustu sem við veitum


























Löndun ehf. sér um skipaafgreiðslu í Reykjavík og Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið veitir vandaða og skjóta þjónustu. Býður

einnig upp á nauðsynlegan tækjabúnað og úrval manna sem reiðubúnir eru með stuttum fyrirvara að landa út skipum.

[ Háskólinn á Akureyri ]

PANTONE

í merkinu er aðeins notaður einn litur. Enginn bakgrunnur er hluti af merkinu. Ef merkið er á hvítum fleti er það svart eða rautt. Ef merkið er á lituðum fleti er það alltaf hvítt.

PANTONE 506 SC

CYAN 40% / MAGENTA 100% / YELLOW 100% / BLACK 0%

R - 144 G - 26/ B - 29

CMYK - fjórlitur

RGB - þrír litir

Svarthvítt

BLACK 100%

Negatíft

Vopnafjarðarhöfn

Bolungarvíkurhöfn

65 Ú T V E G S B L AÐ IÐ M A Í 2 0 1 4

var svo sannarlega spennandi að fylgjast með kappróðrinum sem fjölmargar sveitir tóku þátt í. Kappróðrarsveitirnar voru skipaðar áhöfnum báta en eins kepptu landsveitir svonefndar eða sveitar ýmissa vinnustaða eða félagasamtaka. Fylgst var með kappróðrinum með líkum hætti og fylgst er með fótboltaleikjum í nútímanum; menn áttu sér uppáhaldssveitir og hvöttu þær af ein-lægni og það skipti svo sannarlega máli hvernig uppáhaldssveitinni vegnaði. Fyrstu tvö árin sem hátíðarhöldin fóru fram í Neskaupstað var róið á nótabátum, en bátarnir voru þungir og sannköll-uð drápsraun að koma þeim áfram. Sérsmíðaðir kappróðrarbátar voru keyptir fyrir sjómannadag-inn 1944 og þá varð róðurinn léttari og keppnin meira spennandi. Síðan hafa kappróðrarbátar Norðfirðinga verið endurnýjaðir í tvígang.

Á árinu 1945 var ákveðið að einungis félög sjómanna og útvegsmanna ættu fulltrúa í sjó-mannadagsráðinu. Svo var um langt skeið en undanfarna áratugi hefur ráðið að mestu verið skipað áhugamönnum um að hátíðarhöld dags-

ins væru sem veglegust. Í þeim hópi eru starfs-menn sjávarútvegsfyrirtækja og fyrrverandi sjómenn. Hefur sjómannadagsráðið stuðlað að eflingu hátíðarhaldanna í Neskaupstað og á ár-unum 1980-1990 urðu þau sífellt viðameiri og festust í sessi sem ein umfangsmesta bæjarhá-tíð ársins. Hefur sjómannadagshelgin í sívax-andi mæli verið nýtt fyrir árganga- og ferming-arbarnamót því brottfluttir Norðfirðingar hafa mikla ánægju af því að upplifa þá dagskrá sem boðið er upp á.

Síðustu áratugi hafa sjómannadagshátíðar-höldin í Neskaupstað staðið yfir í fjóra daga og hefur sjómannadagsráðið fengið fjölmörg félaga-samtök auk bæjarfélagsins til liðs við sig svo dag-skráin geti orðið sem glæsilegust. Á föstudegi hefst sjóstangveiðimót auk fleiri dagskrárliða, á laugardeginum er full dagskrá sem lýkur með kappróðri og á sunnudeginum, sjómannadagin

sjálfan, er lögð áhersla á hina hefðbundnu dag-skrárliði sem voru mótaðir í meginatriðum þegar á árinu 1942 en dagurinn hefst með hópsiglingu og sjómannamessa fylgir síðan í kjölfarið.

Á síðustu árum hefur sjómannadagshelgin verið notið til að sýna ný skip sem keypt hafa verið til Neskaupstaðar og hefur þá verið mynd-uð eins konar karnivalstemmning á hafnarbakk-anum og um borð í skipinu. Á sjómannadeginum í ár verða tvö ný skip sýnd; Beitir og Börkur.

Eins er hér ógetið hvað varðar sögu sjómanna-dagsins í Neskaupstað: Á árunum 1978 – 1994 gaf ráðið út myndarlegt sjómannadagsblað með ýmsu fróðlegu efni sem tengdist sjósókn og sögu sjávarútvegs. Sjómannadgsblað Austurlands leysti síðan þetta blað af hólmi.

Við óskum sjómönnum, smábátaeigendum og starfsfólki í sjávarútvegi til hamingju með daginn

GRINDAVIKURHÖFN

HAFNARSJÓÐUR SKAGAFJARÐAR

BAADER ÍSLAND

SEYÐISFJARÐARHÖFN

FISKMARKAÐUR DJÚPAVOGS

SJÓMANNAFÉLAG EYJAFJARÐAR

LAGNALAGERINN

Reiptog á íþróttavellinum í Neskaupstað á sjómanna-degi 1943. Þar var hart tekist á. MYND: BJÖRN BJÖRNSSON

Kvennasveitir hafa tekið virkan þátt í ýmsum keppnum og leikjum við sjómannadagshátíðarhöld í Neskaupstað. Myndin sýnir kvennasveit í reiptogi við sundlaugina árið 1980. Ljósm.: Guðmundur Sveinsson. MYND: GUÐMUNDUR SVEINSSON

Þegar ný skip bætast í norðfirska flotann hafa þau á seinni árum gjarnan verið til sýnis á sjómannadegi og þá er efnt til skemmtidagskrár á höfninni. Myndin er frá árinu 2010 þegar Beitir NK var hafður til sýnis. MYND: HALLDÓRA AUÐUR JÓNSDÓTTIR


svarsmenn bæjarfélaga sem fengið hafa til sín umtalsverðan kvóta kvarta sáran ef einhver kvóti fer úr bæjarfélaginu. Það virðist vera í lagi að kvóti fari á milli byggðarlaga svo lengi sem byggðarlag viðkomandi hagnast á því. Talað er um að kvótakerfið og framsal á kvóta hafi veikt mörg sjávarpláss á Íslandi. Auðvitað hefur það áhrif þegar veiðiheimildir hverfa á braut en í mörgum tilvikum hefur tæknivæðingin haft enn meiri áhrif en sala á kvóta. Tækniþróun er kostn-aðarsöm og kallar gjarnan á aukna hagræðingu og þróunin hefur stuðlað að því að færri hendur þarf við veiðar og eins til að vinna aflann. Þetta þýðir að framleiðni í sjávarútvegi hér á landi hefur aukist mjög og aukin framleiðni er í reynd forsenda bættra lífsgæða. Nú á tímum eru störf í sjávarútvegi fyllilega sambærileg við önnur störf í samfélaginu, þau eru mörg eftirsótt og vel launuð.

Hér á landi er löng hefð fyrir því að flest sjáv-arútvegsfyrirtæki eru einkarekin. Þá er vitað að sjávarútvegur er talin áhættusöm atvinnugrein. Stundum aflast vel og stundum illa, síldin kemur og síldin fer. Verð á fiskveiðiheimildum sveiflast og vegna eignarforms fyrirtækjanna var erfitt að komast hjá því að handhafar veiðiheimilda efn-uðust þegar kvóti skipa varð hátt metin söluvara. Hafa verður í huga að í íslenska kerfinu eiga þau fyrirtæki sem best standa sig mesta möguleika á að festa kaup á veiðiheimildum, hin eiga litla möguleika í þeim efnum. Það er líka eftirtektar-vert að ýmsar stofnanir sem hafa yfir miklum fjármunum að ráða hafa kosið að fjárfesta ekki í sjávarútvegi þó hann hafi gengið vel hin síðari ár. Í þessu sambandi má til dæmis nefna lífeyris-sjóðina.

Margir hafa óttast að öflugustu sjávarútvegs-fyrirtækin á Íslandi yrðu allt of stór. Settar hafa verið reglur til að koma í veg fyrir að svo yrði. Ekkert fyrirtæki á Íslandi má eiga meira en sem nemur 12% af úthlutuðum heildarkvóta mælt í þorskígildum. Í sumum öðrum aflamarkskerf-um eru sams konar takmarkanir en ákvæði um hámarkseign veiðiheimilda mun hærri. Þannig er það til dæmis í Síle og á Nýja-Sjálandi er há-markseignin miðuð við 35%. Það er ófrávíkjan-leg staðreynd ef litið er á samkeppnisaðila öfl-ugra íslenskra sjávarútvegsfyrirtækja erlendis að íslensku fyrirtækin eru býsna smá. Taka má sem dæmi að fyrirtækið Austevoll í Noregi var með svipaðar tekjur og HB Grandi fyrir tíu árum en árið 2010 var það orðið tíu sinnum stærra en íslenska fyrirtækið. Í þessum samanburði má einnig nefna að heildartekjur fimmtán stærstu sjávarútvegsfyrirtækjanna á Íslandi samanlagt

eru um helmingur tekna Marine Harvest árið 2013.

Hvers vegna er þessi neikvæða umræða um sjávarútveg og fiskveiðistjórnunarkerfi til staðar á Íslandi?

Harðar og óvægnar umræður um fiskveiði-stjórnunarkerfi og þar með um sjávarútveginn eru alls ekki séríslenskt fyrirbæri. Alls staðar virðist vera deilt um kerfin enda eru hagsmun-irnir sem þau snerta margvíslegir og erfitt að gera öllum hópum til hæfis.Það er auðvitað umhugsunarefni hve hin nei-

kvæða umræða hér á landi hefur verið langvinn og hjakkað meira og minna í sama fari jafnvel þó ýmsar ráðstafanir hafi verið gerðar til að mæta

gagnrýni. Það er í reynd hægt að halda því fram að þetta 30 ára gamla kerfi hafi verið í stöðugri mótun. Eins er eftirtektarvert að hér á landi er hvað verst talað um þau sjávarútvegsfyrirtæki sem standa sig best.Það er afar athyglisvert að á meðal þeirra

sem rannsakað hafa fiskveiðistjórnunarkerfi almennt er vel talað um íslenska kerfið og lögð áhersla á að það hafi ýmsa góða kosti og standi jafnvel öðrum kerfum framar. Á sama tíma og þetta er niðurstaða þeirra sem bera íslenska kerf-ið saman við önnur kerfi einkennist hin almenna umræða heimafyrir af ótrúlegri neikvæðni bæði í garð kerfisins og greinarinnar.

Fiskveiðistjórnunarkerfi er í eðli sínu skömmt-unarkerfi og verið er að skammta réttinn til nýt-ingar úr sameiginlegri auðlind þjóðar. Ef til vill mun aldrei nást fullkomin sátt um slíkt skömmt-unarkerfi en að mínu mati er brýnt að sjávarút-vegsfyrirtæki greiði eðlilegt auðlindagjald fyrir nýtingarréttinn og slíkar greiðslur verði öllum sýnilegar. Auk veiðigjalda greiða íslensku fyrir-tækin aflagjöld, kolefnisgjöld og fleiri gjöld en þessi gjöld vilja gjarnan hverfa inn í skattaflór-una á meðan til dæmis í Síle slík gjöld eru nýtt til sérstakra verkefna. Sýnileiki gjaldanna er lít-

ill sem enginn hér á landi og brýnt er að upplýsa þjóðina um það hverju sjávarútvegurinn skilar til samfélagsins í raun og veru. Það er einmitt einn helsti grundvöllur þess að sátt aukist um fiskveiðistjórnunarkerfið.

Einnig tel ég að ýmsar tilraunir til að sporna við fólksfækkun á landsbyggðinni sé að hluta til skýring á neikvæðri umræðu um sjávarútveginn. Þróunin hefur almennt verið sú að fólk flytur frá landsbyggð til höfuðborgarsvæðis án tillits til þess hvort kvóti í viðkomandi byggðarlagi hafi aukist eða minnkað. Aðgerðir stjórnvalda til dæmis í formi einhvers konar tímabundins kvóta eða fálmkenndra aðgerða Byggðastofnunar hafa verið misheppnaðar. Þessar aðgerðir hafa alls ekki staðið undir væntingum og þá hefur sjávar-útvegurinn oftar en ekki orðið blóraböggullinn og lifað við illt umtal. Aðgerðir stjórnvalda hafa í besta falli stuðlað að tímabundinni atvinnu en sjaldnast dugað til frambúðar.

Eins og fyrr greinir þá hefur verið beitt félagslegum aðgerðum í fiskveiðistjórnun hér á landi en það er hins vegar stór spurning hvort aðgerðirnar hafi verið að skila því sem til var ætlast. Ef árangur byggðakvótans er skoðaður þá hljóta menn að verða hugsi. Um 35 þúsund tonnum hefur síðustu sjö árin verið úthlutað til byggða sem hafa glímt við samdrátt í sjávarút-vegi. Á sama tíma hefur fólksfækkun í þessum byggðum numið 1300 manns eða 4%. Í þeirri byggð sem mestan byggðakvóta hefur fengið á þessu tímabili hefur íbúum fækkað um 36,5% Hafa þessar aðgerðir skilað árangri? Við svar á þeirri spurningu er rétt að hafa í huga að meta má aðgerðirnar á tímabilinu upp á 5-8 milljarða króna.Það verða allir að átta sig á því að notkun á

kvóta til að ná ákveðnum samfélagslegum mark-miðum getur verið býsna kostnaðarsöm leið. Nauðsynlegt er að efla byggðirnar í landinu með framtíðarstörfum og þá einkum störfum sem eru eftirsóknarverð fyrir ungt fólk. Störf í ótækni-væddu frystihúsi eða á trillu eru ekki efst á lista ungmenna yfir eftirsóknarverð störf. Byggða-kvóti er skammtímafyrirbæri og skilar varla því sem til er ætlast. Stjórnvöld þurfa að horfast í augu við það.

Annars mega menn ekki halda að illt umtal um sjávarútveg hér á landi hafi fyrst hafist með tilkomu kvótakerfisins. Fyrir daga þess var sjáv-arútvegi oft bölvað í sand og ösku og hann jafn-vel álitinn undirrót allra helstu efnahagslegu erf-iðleika þjóðarinnar. Kannski er það bara íþrótt á Íslandi að tala illa um sjávarútveg og allt sem honum tengist.

Það er líka eftirtektarvert að ýmsar stofnanir sem hafa yfir miklum fjármunum að ráða hafa kosið að fjárfesta ekki í sjávarútvegi þó hann hafi gengið vel hin síðari ár. Í þessu sambandi má til dæmis nefna lífeyrissjóðina.

Íslenska kerfið leggur áherslu á sjálfbærni bæði á sviði vistkerfisins og á sviði efnahagslegrar afkomu. Það gerir íslenskum fyrirtækjum kleift að skipuleggja veiðar, vinnslu og sölu afurða með heildstæðum hætti.

Samsung Galaxy S5 Active er sími sem er hannaður

fyrir íslenskar aðstæður. Með IP67 vörn og harðgerða skel

DÌ�YRSQL�WHNVW�6��$FWLYH�½�YLÌ�Q½WWXUXÒƭ�RJ�NUHIMDQGL�DÌVWÂÌXU

½�KYHUMXP�GHJL��(NNL�QÏJ�PHÌ�DÌ�YHUD�HLQQ�V½�VWHUNDVWL�É�

EUDQVDQXP�Ú½�HU�KDQQ�HLQQLJ�PHÌ�ÚHLP�ÒƭXJXVWX�

Vatns - og Rykvarinn16MP myndavélFjögurra kjarna örgjörvi

Samsung Galaxy S5 ActiveSTÝRIKERFI $QGURLG�.LW.DW��0HÌ�ÉVOHQVND�YDOP\QG�RJ�O\NODERUÌ�TENGIMÖGULEIKAR �*�4XDG�%DQG��*�ODQJGUÂJW��*��/7(��:L�)L��D�E�J�Q�DF��GXDO�EDQG��

$�*36��*/21$66��%HLGRX��'1/$��:L�)L�'LUHFW��:L�)L�KRWVSRW��1)&��0LFUR�86%�SKJÁR ��q�+'�6XSHU�$02/('�PHÌ�*RULOOD�*ODVV��[��SL[OD�XSSODXVQ��

��SSL�VINNSLUMINNI �*%�5$0�ÖRGJÖRVI ��*+]�IMÒJXUUD�NMDUQD�.UDLW��4XDOFRPP�6QDSGUDJRQ��MINNI ��*%�LQQE\JJW�PLQQL�RJ�VW\ÌXU�DOOW�DÌ��*%�

minniskort MYNDAVÉL ��03� ��[�� SL[HO� PHÌ� ��#��ISV� P\QGEDQGVXSSWÒNX�� 8+'� �N#��ISV� 'XDO�YLGHR� XSSWDND�� 0\QGDYÅO� DÌ� IUDPDQ�� 03��

��#��ISV�RAFHLÖÐUENDING %LÌWÉPL�DOOW�DÌ��NOVW��*��RJ�WDOWÉPL�DOOW�DÌ��NOVW��*��P$K

Flutningur sjávarlífvera á milli heimshafa af manna völdum hefur aukist verulega á síðustu áratugum. Til marks um það uppgötvast að meðaltali ein ný aðflutt tegund við strendur Evrópu, aðra eða þriðju hverju

viku. Framandi sjávarlífverur berast aðallega með skipum og lifandi eldisdýrum sem flutt eru milli hafsvæða.

Flestar aðfluttar tegundir eru botnlífver-ur, þ.e. botnþörungar og botndýr. Ung-stig (t.d. lirfur) þeirra berast líklega aðallega með kjölfestuvatni skipa sem tekið er á einum stað og losað á öðrum. Líklegt er hins vegar að fullorðinsstig margra aðfluttra tegunda berist áföst við skips-krokka, losni svo af á nýjum stað og taki sér bólfestu. Með flutningi eldisdýra, sérstaklega skeldýra, hafa margar tegundir af ásætum borist til nýrra heimkynna. Manngerðir skurð-ir milli aðskildra heimshafa eins og Súez-skurður-inn hafa einnig auðveldað flutning tegunda.

Á undanförnum áratugum hefur fundist fjöldi sjávarlífvera við Ís-land sem ekki voru þekktar hér áður. Margar þeirra eru taldar hafa borist hingað af manna völdum. Þær hafa oftast fundist fyrst í nágrenni við umsvifamiklar hafnir og hafa því líklega borist hingað utan á skipsskrokkum eða í kjölfestuvatni skipa. Um er að ræða sautján tegundir sem tilheyra svifþörungum (4), botnþörungum (3), krabbadýrum (4), sam-lokum (2), möttuldýrum (1) og fiskum (3) og hafa átta þeirra uppgötvast á síðustu tveimur áratugum.

Aðeins brot af þeim lífverum sem flytjast með mönnum milli hafsvæða ná að festa sig í sessi á nýja staðnum. Aukið hitastig í sjó við Ísland síðustu áratugi hefur án efa átt þátt í því að fleiri lífverur sem berast hingað ná nú fótfestu. Af þeim tegundum sem ná fótfestu á nýjum stað geta sumar orðið ágengar þ.e. haft neikvæð áhrif á lífverur sem fyrir eru og þannig valdið vistfræðilegum breytingum og jafnvel efna-hagslegum. Fjórar af þeim framandi tegundum, sem hafa náð fótfestu hér við land, geta talist ágengar eða hafa burði til þess að verða það,

þær eru sagþang, grjótkrabbi, sand-rækja og flundra.

SagþangSagþang á uppruna sinn að

rekja til Atlantshafsstranda Evrópu og barst að öllum

líkindum til Íslands með mönnum. Fyrstu skráðu heimildir um sagþang á Íslandi eru frá því

um aldamótin 1900 í Vestmannaeyjum

og í Hafnarfirði. Útbreiðslusvæði sagþangs um þessar mundir er í Vestmannaeyjum, á Reykjanesi og í innanverðum Hvalfirði. At-huganir hér á landi hafa sýnt

að þar sem sag-þang hefur náð

fótfestu verður það ríkjandi í neðri hluta

fjörunnar og þangtegundir sem fyrir eru víkja.

GrjótkrabbiGrjótkrabbi fannst fyrst hér við land

árið 2006. Þetta var jafnframt fyrsti fundur tegundarinnar utan náttúrulegs út-

breiðslusvæðis sem er meðfram austurströnd Norður-Ameríku. Frá landnámi hefur grjót-krabbinn breiðst hratt út meðfram suðvestur- og vesturströnd Íslands og fyrr á þessu ári fannst hann einnig norður í Skagafirði. Í hinu nýja búsvæði grjótkrabbans eru fáar krabbategundir sem keppa við hann um fæðu, aðallega bogkrabbi og trjónukrabbi. Þrátt fyrir að stutt sé liðið frá landnámi virðist grjótkrabbinn vera orðinn ráðandi tegund á mjúkum botni við suðvesturströnd landsins. Vegna stærðar grjótkrabbans og ósérhæfðs fæðuvals er ljóst að hann er fær um að hafa marktæk áhrif á fjölda botndýra-tegunda með afráni eða samkeppni um fæðu og búsvæði.


Ágengir landnemar í sjóKarl Gunnarsson og Guðrún G. Þórarinsdóttir, Hafrannsóknastofnun og Óskar Sindri Gíslason Rannsóknasetri Háskóla Íslands, Sandgerði.

Flutningsleið flundru til Íslands er sennilega með kjölfestuvatni skipa en þannig er talið að tegundin hafi einnig borist til Bandaríkjanna, þar sem hún tók sér bólfestu nýlega.

Flundra.

SandrækjaSandrækja fannst fyrst við Ísland árið 2003. Frá landnámi hefur sandrækjan breiðst hratt með suður- og vesturströnd landsins, auk þess sem vel einangraður stofn er við suðaustanvert land-ið. Þar sem sandrækja er talin áhrifamikill af-ræningi skarkolaseiða á uppeldissvæðum þeirra í Evrópu er hugsanlegt ágengi tegundarinnar hér við land sérstakt áhyggjuefni, þar sem skarkoli er verðmæt nytjategund við Ísland.

FlundraFlundra er algeng á grunn-sævi við Vestur- Evrópu. Hér við land fannst hún fyrst haustið 1999 í mynni Ölfusár en síðan hefur hennar víða orðið vart í sjó, ísöltu vatni og ferskvatni, réttsælis frá sunnanverðum Aust-fjörðum til Skagafjarðar. Flutningsleið flundru til Íslands er sennilega með kjöl-festuvatni skipa en þannig er talið að tegundin hafi einnig borist til Banda-

ríkjanna, þar sem hún tók sér bólfestu nýlega. Áhrif flundru á íslenskt lífríki hafa komið fram í afráni á laxfiskaseiðum og samkeppni um fæðu við laxfiska, ál og hornsíli og er tegundin því talin ágeng við Ísland.

LokaorðNánast ómögulegt er að losna við ágengar sjávarlífverur eftir að þær hafa náð að setjast að. Þar sem vitað er hverjar helstu flutnings-leiðir framandi lífvera eru liggur beinast við að grípa til fyrirbyggjandi aðgerða til að draga úr líkum á að þær berist hingað. Fyrsta skrefið sem stigið hafi verið í þá átt er nýleg reglugerð um bann við losun kjölfestuvatns, til varnar innflutningi framandi tegunda með skipum. Fyrirhugaðar breytingar á lögum um náttúru-vernd munu jafnframt koma til með að stuðla að aukinni varkárni við innflutning lífvera til landsins.

Nokkur dæmi eru um að framandi sjávarlíf-verur hafi verið fluttar inn til eldis hér við land. Á seinni árum hafa innflutningsleyfi eldislíf-

vera þó yfirleitt verið takmörkuð við teg-undir sem talið er að lítil hætta sé á

að geti lifað í sjónum við Ísland. Hins vegar er alltaf hætta á að með framandi eldis-tegundum berist óæskilegar fylgitegundir, sem geta náð

fótfestu eins og mörg dæmi eru um annars staðar.Líklega verður aldrei hægt að koma algerlega í veg fyrir inn-

flutning framandi sjávar-lífvera til landsins. En þar sem mikið er í húfi fyrir þjóð sem byggir afkomu

sína að stórum hluta á sjávarút-vegi er nauðsynlegt að gera allt sem

hægt er til að koma í veg fyrir að hingað berist, af manna völdum, lífverur sem hafa skaðleg áhrif á lífríki sjávar.


Útbreiðslusvæði sagþangs um þessar mundir er í Vestmannaeyjum, á Reykjanesi og í innanverðum Hvalfirði.

Grjótkrabbi.

Sandrækja.

Sagþang.


Félagið stofnað til að skapa fólki atvinnu Eskja hf. Fagnaði 70 ára afmæli félagsins á árinu

Eskja fagnar 70 ára afmæli á árinu 2014. Tilgangur félagsins var að styrkja fábreytt atvinnulíf Eski-fjarðar. Stofnendur voru á þriðja hundrað einstaklingar og fyrir-tæki í bænum.

Hátt hlutfall bæjarbúa hluthafarGunnlaugur Ragnarsson er einn þeirra sem hefur unnið hvað lengst hjá Eskju en hann var ekki nema þrettán ára gamall þegar hann byrj-aði í frystihúsinu. Nýútskrifaður úr Verzlunar-skólanum byrjaði hann svo í bókhaldinu og þar hefur hann unnið í 37 ár. Fáir vita því meira um sögu fyrirtækisins en hann. „Þegar fyrirtækið er stofnað árið 1944 er verið að búa til vinnu á staðnum. Stríðsárin höfðu verið gríðarlegur upp-gangstími á Íslandi og þarna er verið að flytja úr bændasamfélaginu. Þá var horft til fisksins sem hafði að mestu verið látinn í friði fram að þessu. Nú spruttu upp frystihús um allt land og þegar kannski 60 manns fara að vinna beint í frysti-húsinu í 5-600 manna plássi eins og Eskifirði þá er það gríðarleg stoð fyrir samfélagið,“ segir Gunnlaugur. Upphaflegir hluthafar í Hraðfrysti-húsi Eskifjarðar voru 248 og Gunnlaugur segir að hann hafi eitt sinn spurt einn hluthafann hvern-

ig hann hafi eignast hlutabréf í Hraðfrystihúsinu. „Hann sagðist engin efni hafa haft á að kaupa hlutabréfin, hann hefði verið án vinnu og félaus. Hann hafi hins vegar séð menn fara að vinna við byggingu á frystihúsinu og hugsað með sér: Ég fer bara að vinna með hinum, það er betra en vera heima og gera ekki neitt. Hann náði sér því bara í verkfæri og fór að vinna.“ Gunnlaugur segir að maðurinn hafi ekki búist við því að fá nein laun fyrir en nokkrum árum síðar hafi hann skyndilega fengið hlutabréf send í póstinum.

Alli og Kristinn koma innVið stofnun Hraðfrystihússins þann 8.maí 1944 bjuggu um 600 manns í bænum og 248 aðilar stofnuðu félagið þannig að hlutfallið var hátt. Bærinn sjálfur var stærsti hluthafinn og kaup-félögin tvö, Pöntunarfélag Eskfirðinga og Björk, tóku hressilegan þátt í uppbyggingunni. Mik-ið var af litlum bátum í bænum og seldu þeir frystihúsinu afla sinn en áður höfðu þeir salt-að hann sjálfir. Þetta gekk upp fyrstu árin en eftir því sem mennirnir urðu eldri og hættu að veiða varð erfiðara fyrir frystihúsið að fá hráefni. Það er því byggður 130 tonna stálbátur 1958 og nefndur Hólmanes. „Það eru ungir Eskfirðingar sem taka við honum og gengur svona ansi vel þannig að það er ákveðið að láta byggja annan bát. Stjórnarmaður var sendur til Noregs til að semja um smíðina en öllum að óvörum semur

hann um smíði á tveimur bátum!“ segir Gunn-laugur. Þessi kaup áttu eftir að verða félaginu þungur baggi. Vinnslan hafði verið erfið í rekstri og þegar gengisfellingin verður 1959-1960 verður þessi skuldbinding til þess að fyrirtækið verður greiðsluþrota. Bauð Landsbankinn á Eskifirði aukið hlutafé í fyrirtækinu en enginn vildi taka þátt. „Á staðnum var þá rekið lítið fyrirtæki, Jón Kjartansson hf., af tveimur duglegum ungum mönnum. Þeir gerðu út lítinn bát og söltuðu fisk-inn. Þeir áttu líka peninga. Bankinn ákveður að bjóða þeim að koma með nýtt hlutafé í fyrirtæk-ið og þeir gera það. Þetta voru þeir Aðalsteinn Jónsson; Alli ríki, og bróðir hans Kristinn Jóns-son. Þarna byrjar mikið ævintýri og kannski var þetta besti tíminn hjá Eskju,“ segir Gunnlaugur. Bræðurnir eignuðust 2/3 hlutafjár í félaginu, Að-alsteinn tók við starfi forstjóra og Kristinn varð stjórnarformaður. Kristinn hélt þó alltaf áfram rekstri Jóns Kjartanssonar hf.

Skuttogaraöldin gengur í garðFiskimjölsverksmiðja fyrir fiskúrgang var tekin í notkun árið 1952 og mjöl- og lýsis-



Félagið stofnað til að skapa fólki atvinnuvinnsla var reist á landfyllingu 1966 en endur-nýjuð verulega 1996. Segir Gunnlaugur að þeir séu mjög stoltir af þeirri góðu einingu en öll framleiðsla verksmiðjunnar í dag er hágæða-mjöl sem nýtt er til fiskeldis. Það er svo upp úr 1960 að síldarævintýrið skellur á með svaka-legum gangi og segir Gunnlaugur að þarna hafi frystihúsið með bolfiskvinnslunni lagst í hálf-gerðan dvala. „Það vildi enginn veiða bolfisk nema stutt í einu, allir vildu í síldina. Svo gerist það hins vegar um 1965 að síldin hverfur eins og hún gerir öðru hvoru. Þá fer frystihúsið að rísa hægt og rólega upp úr dvalanum,“ segir Gunn-laugur. Þá höfðu einnig orðið bátaskipti og bolfiskur var nú unninn af fullum krafti. „Það er svo 1969 að Alli fær þá hugmynd að kaupa voldugra veiðitæki og það er keyptur skuttogari frá Frakklandi, Hólmatindur. Þetta var annar skuttogarinn sem kom til landsins og það mun-aði ekki nema 24 tímum að þetta væri sá fyrsti en Neskaupsstaður var fyrri til. Þarna byrjaði skuttogaraöldin enda rifu þessir togarar fiskinn úr sjónum.“ Annar skuttogari var svo keyptur 1972 í samstarfi við Kaupfélag Héraðsbúa og var jafnframt stofnað sérstakt hlutafélag um rekst-ur hans, Hólmi hf. Skipið kom til landsins í árs-byrjun 1974 og fékk nafnið Hólmanes. Hvort félag fékk helming afla skipsins til vinnslu, en Eskja hf. sá um rekstur þess. Hólmi var svo

sameinað Eskju 1996. Gunnlaugur segir það oft hafa verið erfitt að rífa sig inn frá fótboltanum og fara að vinna í frystihúsinu. Meðan skuttog-arinn hafi verið einn hafi vinnutíminn verið frá 7-7, stundum frí á föstudögum og yfirleitt frí um helgar. „Þegar hinn bætist svo við hættir þetta og allir unnu til 11 á kvöldin og oft um helgar,“ segir hann. Mikill uppgangur var í samfélaginu og á árunum 1944-1974 fór mannfjöldinn á Eski-

firði úr 600 í 1100 og heil húsagata spratt upp. Síðan þá hefur íbúa-

fjöldi bæjarins sveiflast milli þús-und og ellefu hundruð.

Það vilja allir vinnaÞað er svo árið 1978 að bak-

slag kemur í seglin. „Þá er

ég búinn með Verzlunarskólann og vinn þarna með Magnúsi Bjarnasyni, fjármálastjóra fyrir-tækisins. Þá ákveður Alli að kaupa togveiði-skipið Narfa með það fyrir augum að veiða loðnu. Þetta skip fékk nafnið Jón Kjartansson SU-111. Það var svo selt seinna og heitir Lund-ey.“ Árið 1982 ákveður Alli svo að kaupa annað skip til sama verkefnis og fékk það nafnið Guð-rún Þorkelsdóttir SU-211. Þá stækkaði flotinn enn er Hólmaborg SU-11 var keypt. Skipin hafa síðan líka verið notuð fyrir kolmunnaveiðar sem hafa aukist mjög síðustu árin og eru þær í dag, ásamt loðnuveiðum, uppistaða í veiðum skipa félagsins í dag. „Það er svona sem loðnu-veiðarnar byrja, áður höfðu þessi milljón tonn af fiski synt óáreitt framhjá okkur ónýtt en þarna var farið að búa til verðmæti úr honum. Alli réði ungan strák, nýútskrifaðan úr Stýri-mannaskólanum, á Jón Kjartansson, Þorstein Kristjánsson sem nú á fyrirtækið ásamt dótt-ur Alla, Björk.“ Gunnlaugur segir að loðnu-veiðarnar hafi orðið álíka mikil bylting fyrir Eskifjörð og skuttogaravæðingin og mikið af húsum hafi sprottið upp. „Þegar Alli keypti Eldborg /Hólmaborg kom til hans maður og spurði: Hér eru allir í vinnu, hvaðan á mann-skapurinn vegna nýja skipsins að koma? Þá svaraði Alli: Þar sem er vinna, þangað koma hendurnar. Það vilja allir vinna. Þetta gekk eftir.“

Bankinn ákveður að bjóða þeim að koma með nýtt hlutafé í fyrirtækið og þeir gera það. Þetta voru þeir Aðalsteinn Jónsson; Alli ríki, og bróðir hans Kristinn Jónsson. Þarna byrjar mikið ævintýri og kannski var þetta besti tíminn hjá Eskju.


Loðnan hverfurLoðnan hverfur hins vegar í byrjun níunda áratugsins og á sama tíma minnkar þorskafli mikið. Óhjákvæmilega varð því samdráttur hjá fyrirtækinu. Það var árið 1986 sem félagið flutti í nýtt skrifstofuhúsnæði, hannað af Ingimundi Sveinssyni arkitekt, en um árabil hafði skrif-stofuaðstaðan verið á hálfgerðum hrakhólum. Tveimur árum síðar hóf félagið rækjuvinnslu í húsnæði sem keypt hafði verið af Jóni Kjartans-syni hf. Rekstur hennar gekk vel og reyndust rækjumið út af Austfjörðum fengsælli en áður hafði verið talið. Ný verksmiðja var reist síðar og tók hún til starfa í maí 1999 en lögð af um ára-mótin 2002/2003 vegna langvarandi verðhruns afurða á erlendum mörkuðum. Árið eftir var haf-inn rekstur nótastöðvar í nýju húsnæði og var rekstur netaverkstæðisins sem þjónað hafði tog-araútgerðinni í áratugi sameinaður nótastöðinni. Rekstur hennar var svo seldur 2005 til Egersund Trål A/S .

Hafði toppmenn í kringum sigGunnlaugur segir að Alli hafi sem barn lifað við mikla fátækt og það hafi markað hann alla tíð.

„Vinnan var það mikilvægasta í hans huga. Hon-um fannst allra leiðinlegustu dagarnir á árinu vera jóladagur, nýársdagur og páskadagur því þá var enginn að vinna neins staðar. Venjulega fór Alli af stað klukkan 6 á morgnana og fór þá á bryggjuna, í frystihúsið og í bræðsluna og spjall-aði við fólkið. Alli var aldrei með neina skrifstofu, bíllinn var hans skrifstofa,“ segir Gunnlaugur. Hann segir að þótt Alli eigi vitaskuld heiðurinn af uppbyggingu fyrirtækisins megi ekki gleyma

því að hann hafi ekki staðið einn. „Alli var mikill framkvæmdamaður en hann var alla tíð góður í því að finna toppmenn í lykilstörf hvort sem það voru skipstjórar eða fjármálastjórar, eins og Magnús var.“ Hann segir að Alli hafi líka lit-ið á fyrirtækið líkt og samfélagsverkefni og allir hafi átt að fá vinnu sem vildu. Honum hafi því t.d fundið afleitt að þurfa að segja upp fólki, það hafi verið eitur í hans beinum. „Alli horfði heldur aldrei á tölur, og efnahags- og rekstarreikningar höfðu litla merkingu fyrir honum. Samt vissi hann í raun alltaf hverjar tölurnar voru, hann hafði bara góða tilfinningu fyrir því.“

Miklar breytingarAðalsteinn var forstjóri félagsins í 40 ár og má segja að þau hafi verið ein mestu uppgangsár í sögu Eskifjarðar. Um árið 2000 finnst Alla hins vegar kominn tími til að draga sig í hlé. Kvótinn minnkaði alltaf og veiðarnar voru takmarkaðar. Alli var alltaf á móti kvótakaup-

um þar sem þau þýddu í hans augum að aðrir myndu missa vinnuna. Það væri því hreinlega svindl að kaupa af blessuðum mönnunum. Fyrirtækið varð sömuleiðis of stórt miðað við aðstæður og ljóst var að taka þyrfti til af krafti ef takast ætti að halda dampi. Alli treysti sér hins vegar ekki í það verkefni að segja upp fólki. „Ungur maður, Elfar Aðalsteinsson, dótt-ursonur Alla og framkvæmdastjóri Fiskimiða hf. á þeim tíma, tekur þá við og endurskipu-leggur fyrirtækið frá grunni,“ segir Gunn-laugur. Svo heppilega vildi líka til að þótt fólki hefði verið sagt upp varð enginn atvinnulaus þar sem álverið kom inn á þessum tíma. Hrun-ið 2008 kom því ekki félaginu á kaldan klaka því endurskipulagning rekstrar hafi heppn-ast einkar vel. Á aðalfundi 2003 var svo sam-þykkt að breyta nafni félagsins úr Hraðfrysti-húsi Eskifjarðar hf. í Eskju hf. Í byrjun þess árs voru skip enn fremur seld en Eskja fékk í stað-inn nýlegan skuttogara, Ask, sem fékk nafnið

Alli var mikill framkvæmdamaður en hann var alla tíð góður í því að finna toppmenn í lykilstörf hvort sem það voru skipstjórar eða fjármálastjórar, eins og Magnús var.

Guðrún Þorkelsdóttir SU 211

„Það er nú svo merkilegt

að Eskju leggst alltaf eitthvað til

og við gerum líka gott úr því sem

við fáum að gera.“

Guðlaug, Aðalsteinn, Þorsteinn og Björk á gleðistundu


Hólmatindur. Hólmi hf, nýtt fyrirtæki í eigu Elfars Aðalsteinssonar, Kristins Aðalsteins-sonar og hjónanna Bjarkar Aðalsteinsdóttur og Þorsteins Kristjánssonar, arftaka Aðal-steins Jónssonar, keypti allt hlutafé í Eskju hf. 2004 og í framhaldi af því var fyrirtækið tekið af hlutabréfamarkaði. Elfar lét af störfum sem forstjóri Eskju í árslok 2004 og seinna keyptu þau Kristinn, Þorsteinn og Björk, ásamt Fjár-festingafélaginu Bleiksá hf, hlut Elfars. Eskja hf og Hólmi hf voru svo sameinuð og Haukur Björnsson varð framkvæmdastjóri Eskju hf. Björk og Þorsteinn keyptu síðan hlut Kristins í Eskju hf. árið 2007.

Bolfiskvinnslan til HafnarfjarðarEskja hf keypti fjölveiðiskipið Aðalstein Jóns-son SU 11 með frystingu um borð í ársbyrjun 2006. Skipið er útbúið sem vinnsluskip og getur

sjófryst uppsjávarfisk, loðnu, kolmunna og síld, auk þess að veiða fyrir mjöl og lýsisvinnslu. Rak Eskja á þessum tíma frystihús og loðnubræðslu og gerði út þrjú skip: skuttogarann Hólmatind og uppsjávarveiðiskipin Aðalstein Jónsson og Jón Kjartansson. Í kjölfar verulegrar skerðingar á bolfiskkvóta 2007 varð þó ljóst að rekstrar-grunnur bolfiskfrystingar var ekki lengur fyrir hendi. Var því rekstri frystihúss Eskju hætt og Hólmatindur var seldur. Með því lögðust bol-fiskveiðar félagsins niður þar til 2010 að Eskja hóf bolfiskvinnslu í Hafnarfirði og gerir um leið út línubátinn Hafdísi SU 220 sem sér vinnslunni fyrir hráefni ásamt því sem keypt er á mörkuð-um.

Miklar framkvæmdirÁrið 2012 var ákveðið að rafvæða fiskimjöls-verksmiðju félagsins og að endurbæta verk-

smiðjuhúsnæði, reisa skorstein, hreinsivirki og nýja starfsmannaaðstöðu. Var verkið klárað síðasta ár og keyrir nú verksmiðjan einungis á raforku. Segir Gunnlaugur að þarna hafi verið stigið stórt skref í umhverfisstefnu fyrirtækis-ins þar sem það nýti nú sjálfbæra og umhverf-isvæna orka en ekki jarðeldsneyti. „Þetta voru nauðsynlegar fjárfestingar en við erum búin í bili,“ segir Gunnlaugur. Vitaskuld þurfi þó allt-af að sinna viðhaldi og endurnýjun á tækjakosti, því ef tæki og veiðarfæri eru ekki í góðu standi veiðist ekki. Hann segir Eskju vera í góðum málum í dag. „Það er nú svo merkilegt að Eskju leggst alltaf eitthvað til og við gerum líka gott úr því sem við fáum að gera. Ég hef t.d aldrei þurft að afskrifa skuld í öll þessi ár sem ég hef unnið hérna. Það eru líka ótrúlega góðir menn sem halda þessu saman. Stundum eru þetta lítt menntaðir heimamenn en þeir vakna á morgn-ana og vilja gagnast sínum bæ og sínu félagi og það er það sem skiptir máli. Við erum því bjartsýn á framtíð félagsins og bæjarins,“ segir Gunnlaugur að lokum.

Tilgangur félagsins var að styrkja fábreytt atvinnulíf Eskifjarðar.

Heiðurshjónin Guðlaug Kr. Stefánsdóttir og Aðalsteinn Jónsson með Jón Kjartansson SU-111 í baksýn.

Hólmatindur SU-220.

Aðalsteinn Jónsson SU-11.

Hátíðar graflax


Núna þegar jólahátíðin er að ganga í garð þá er oft mikið um kjöt á diskum lands-manna. Því má ekki gleyma að fiskur, þar á meðal lax er mikill herramannsmatur. Sjávarafl fékk þessar dýrindisuppskriftir

hjá Fjarðalaxi sem hægt er að nota yfir jólahátíðin sem forrétt eða hollt snarl til að vega upp á móti öllu kjötinu og saltinu sem flest okkar innbyrða um jólin

Hráefni:

» 1 kg laxaflak

» 4 msk gróft sjávarsalt

» 3 msk hrásykur

» 1 msk nýmalaður svartur pipar

» 1 búnt ferskt dill

» 3 msk af vodka

Aðferð:

» Skerið flakið í tvennt eftir endilöngu og leggið á fat, klætt í plastfilmu með roðið niður. Blandið saman salti, sykri og pipar og stráið yfir þann helming sem er á fatinu. Setjið saxað dill ofan á og hellið vodka yfir.

» Stráið restinni af blöndunni á hitt flakið og leggið yfir með roðið upp, pakkið fiskinum inn í plastfilmu, setjið bretti ofan á og fergið með einhverju þungu til að pressa.

» Geymið í kæli í 24-36 tíma og snúið á 12 tíma fresti.

» Þegar bera á fram, takið flökin í sundur og skafið saltlöginn og dillið af, skerið í þunnar sneiðar og berið fram með sinnepssósu og ristuðu brauði.

Hráefni:

» 1 avacado í þunnum sneiðum

» 1 teskeið wasabi

» 150 ml sýrður rjómi

» 3 msk af vodka

» 4 blinis (litlar pönnukökur eða lummur)

» 4 msk ólífuolía

» 2 msk sítrónusafi

» 8 þunnar sneiðar af hráum laxi (má nota reyktan í staðinn)

» Laxahrogn til skrauts

» Sellerílauf til skrauts

» Salt og pipar

Aðferð: » Blandið saman sýrðum rjóma, wasabi, vodka, salti og pipar og geymið í kæli í lokuðu íláti

» Marinerið laxinn í ólífuolíu og sítrónusafa í 1-2 mínútur

» Setjið laxinn, lárperuna og sósuna á blinisið og skreytið með sellerlaufi og laxahrognum

Laxa, lárperu og wasabi krem „blinis“


Fullt nafn: Bjarki Friðbergsson .

Fæðingardagur og staður: 04067-2443 Hafnarfjörður.

Fjölskylduhagir: Sambúð með Díönu Erlingsdóttir börn , Guðbjörn 24 ára Hjálmar 16 ára og Þórdís 13 ára.

Draumabíllinn: Always Skoda.

Besti og versti matur: Lambalærið svíkur aldrei.Skatan er held ég mesti viðbjóður sem borin er fram.

Fallegasti staður sem þú hefur komið á: Ásbyrgi verð ég að segja.

Starf: Sjómaður.

Hvað er það sem heillar þig mest við sjóinn: Gott fiskerí og blíðuveður. Alltaf gaman að sigla með landinu fyrir vestan í góðu sumarveðri.

Eftirminnilegasti samstarfmaðurinn á sjó og hvað er það sem gerir hann eftirminnilegri en aðra: Egill Nagli Jónsson. mesti nagli hafsins og fiskimaður sem ég hef verið með til sjós. Færasti goggarinn þrátt fyrir að vera örvhentur.

Stundar þú einhverja líkamsrækt á sjónum: Nei.

Ef þú myndir smíða þér skip/bát hvað myndir þú láta það heita: Hafrún.

Hvað var draumastarfið þitt sem lítill strákur: Lögga.

Skemmtilegasti árstíminn á sjó: Sumarið.

Hvað finnst þér erfiðast við sjómennskuna: Fara á sjóinn í tvísýnum veðrum.

Eftirminnilegasta atvikið á sjónum: Að vakna uppí straumnes-fjöru eftir strand.

Hvaða lið verður Englandsmeistari í ár: Skítsama.

Ef þú ættir að velja eina íþrótt til þess að keppa með áhöfn-inni þinni í hvaða íþrótt yrði fyrir valinu: Körfubolta.

Stolt siglir fleygið mitt með Gylfa Ægis eða Ship-o-hoj: Stolt siglir fleyið.

Siginn fiskur eða gellur: Gellur.

Smúla eða spúla: Smúla.

Eitthvað að lokum: Belli wannabe skíðagrímu sjómaður er land-krabbi.

Hin hliðin

Hallgrímur Magnús Sigurjónsson hefur yfir 30 ára reynslu af sjávarútvegi og fjármögnun fyrir fyrirtæki í sjávarútvegi.

Hallgrímur Magnús er útibússtjóri hjá Íslandsbanka á Ísafirði.

Við bjóðum fyrirtækjumsérþekkingu

Okkar vinna snýst um að þín vinna gangi vel. Við leggjum okkur fram um að setja okkur vel inn í það sem þú ert að gera, og þó að við þekkjum kannski ekki viðfangsefnin í þínu starfi jafn vel og þú, þá vitum við hvað starfið gengur út á.

Starfsfólk Íslandsbanka býr yfir áratuga reynslu í þjónustu við sjávarútveginn og hjá bankanum starfar stór hópur fólks með sérþekkingu á greininni. Þannig getum við ávallt tryggt fyrirtækjum í þessari undirstöðuatvinnugrein þjóðarinnar þá bankaþjónustu sem hún þarfnast.

Þekking sprettur af áhuga.

EN

NE

MM

/ S

ÍA /

NM

64

114

islandsbanki.is Netspjall Sími 440 4000 Facebook

Þjónusta við fyrirtæki

Documents

Sjávarafl 3.tölublað 2014