SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ 23

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    1/19

    SYAS DNCELER TARH

    Milattan nceki Dnem (10.yy)

    1. Antik Yunan Dnemi

    Ege kylar, stanbul; Yunan Adas, u anki talya ve Sicilya adasnda uygarlkkurmulardr. Bu Uygarlk Sistemi Polis devlet eklinde ynetilirdi. (Buna kent devleti dedenir. ) Fakat Doudan ayrmak iin Polis devleti denmitir. Burjuvazi gelimemi, tccarsnf olmamasna ramen demokrasi ilerlemitir.

    Polis Devletinin zellikleri- Merkezi bir rgtlenme yoktur.- Her zaman kendilerine yettikleri inanc vardr.- Polis devletlerde farkl farkl inanlar ve dinler vardr. Bundan dolay bir rgtlenme,

    birleim yoktur.

    - Polislerin en bykleri Atina(2650 metrekare) ve Sparta(8400 metrekare)dr.- Polisler ilerinde bir btndr. Tanr inanc ok nemlidir. Bu zellikleriyle

    kendilerini barbarlardan ayrrlar ve kendilerini uygarlk olarak tanmlamlardr.

    Ekonomik Dzen ve Toplumsal Snf

    Yurttalar (Politeia)Yabanclar (Metek)Kleler

    Yurttalar

    zgrdrler. Polisin iinde yaayan halktr. Silah sahibi erkeklere yurtta denirdi.Demokrasiye, siyasal yaama katlabilen tek snftr. Yurttalarda ikiye blnmtr:Siyasal yaama katlanlar, siyasal yaama katlmayanlar. (Kadnlar asla yurttaolamamlardr.)Bir tek Spartada kadnlar ne kmtr.

    Yurttalar sanat ve siyasetle urarlard.

    Yabanclar

    Ticaret ve zanaatle uramlardr. Hep gezici olmulardr. Yurtta olmak iin okgiriimde bulunulmutur ama yasak getirilmitir.

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    2/19

    Kleler

    Hakk ve zgrl yoktur. Hareket eden ara lakab taklmtr. (Konuan

    hayvan).retirler, alrlar, satlrlar ve alnrlard.

    - Antik Yunanda dorudan demokrasi yaanmtr. nk btn ileri kleleryaparken, yurttalar sadece siyasal katlmda bulunmulardr. Eer bu ekildeolmasayd dorudan demokrasinin olmas ok zordu.

    - Antik Yunanda hibir zaman kamusal alan tartmas olmamtr. Bal bulunduklarpolisin iinde yaayan tm yurttalar iin her yer kamusal alandr. Yaptklar her eypolis iindir.

    Falanj Dzeni

    Askeri yntem, taktiktir. Derinlemesine ve sradan oluan, omuz omuza arplan birtaktiktir.Yunanllarda demokrasinin yerlemesini salayan en nemli unsurdur. nk

    savalarda herkes eittir. Savalarda yan yana, omuz omuza arpld iin snf farkllnnolmamas gerektii, siyasal katlma herkesin katlabilecei bir taktiktir. (Demokrasininyeillendii dzendir)

    Siyasal Gelimeler

    - Krallk - Aznlk ( Aristoktasi-oligari)

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    3/19

    Polislerin Bitii

    Pelopennes Savalar (M.. 431-404)- Sparta ile Atina arasnda olmutur ve Sparta kazanmtr.- M..339 da Yunan Uygarl skender tarafndan Makedonlarn ynetimine

    gemitir.- M.. 86 ylnda Polislerin isyann Romallar bitirmi, siyasal katlmlarn ellerindenalmtr ve bylece Polis devletleri yok olmutur.

    - Polis devletlerinde arap ve zeytin ticaretin gelimesinde ok etkili olmutur.

    - Perikos => Spartada vardr. Sparta dnda kalan polislere denir.- Fethedilen topraklarda kleletirilen insanlara hebt denir.- Ostrakismos: anak, mlek mahkemesi- Arkhon: Ynetici

    PANTARE; HER EY AKAR, LOGOS; TANRISAL AKIL, EVRENSEL AKIL

    ANTK YUNANDA FELSEFE

    Normatif, deer ykldr. Felsefe normatif bir bilimdir.

    Maddeci Felsefe (yonya Felsefesi)

    - yonyallardan kmtr.- Madde ile urarlar.- Olanla ilgilenirler.

    1. Thales (su) D ticarete ak olduklar ve dorudan2. Anaksimandros (Her eyi snrsz grr) bilim alverii yaptklar iin srekli bi-3. Anaksimenes ( Hava) limsel faaliyetler yapmlardr.4. Herakleitos ( varln nedeni olarak atei grr.)

    dealist Felsefe

    - Gney talyada kmtr.

    - Normatiftir.- Olanla deil olmas gerekenle ilgilenir.1. Phytagoras Felsefesi2. Elea okulu

    HERAKLETOS ( M..535?-475)- Marksist grn temelini atmtr.- Her eyin kendi zttn oluturduunu savunur. Kartlarn sava oluun zorunlu ve tek

    artdr. Eer kartlklar arasndaki sava olmasayd hibir ey olmazd. Kozmoskartlklarn savann meydana getirdii bir uyum harmonia dr:

    - Aslnda hem maddeci, hem idealisttir. Elitist bir dnrdr. (Kaliteli insanlar

    ynetir.)Poseidon = > Deniz Tanrs

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    4/19

    PHYTAGORAS (PSAGOR) (M..580- 500)- Saylarn babas olarak bilinir.- Varlklarn nedeni saylardr.- Madde dnda baka eylere inanmtr.- Aklllar iktidarda, yrekliler sava ilerinde kullanlmaldr der.

    ELEA OKULU- Kurucusu Antik Yunan felsefesinde rasyonalizm geleneinin ilk doa filozoflarndan

    Parmenides(M..600 ?- M..500?) tir.- Parmenidese gre evrende deien hibir ey yoktur. Gereklik yani varlk, mutlak

    anlamda birdir, kalcdr, sreklidir, yaratlmamtr, yok edilemez,o ezeli ve ebedidir,onda hareket ve deime yoktur.

    - Elea okulu ilk felsefe okullarndan birisidir.- Varlk, varolu, yanlsama, birlik gibi kavramlarla felsefi tezlerini yrtm, mantk

    ve diyalektik araclyla, varln birlii ve blnemezlii, deime ve hareketinolanakzln kantlama yoluna gitmiler, ilk nemli rasyonalist dnrlerden

    olmulardr.- Parmanidese gre Varlk vardr ve yokluk yoktur, tek gerek sonsuz ve blnmez

    olan Birdir.- Mantk ve diyalektik araclyla Zenon evrenin madde ile dolu olduunu ve hareketin

    olanaksz olduunu kantlamakta zeki yollara bavurur.- Temel dnce dokunarak, duyularla edinilen bilgi bilgi deildir. Bilgi uzaktadr.

    SOFZM (BLGCLK) (SOPHA= >BLGL K,)- Eski Yunanda . 5. yzyln ikinci yarsndan . 4. yzyln balarna dein para

    karl felsefe reten gezgin felsefecilerin (sofistler) oluturduklar akma bilgicilikdenir.

    - Atinada ortaya kmtr.- Bireycilii ilk ortaya atan felsefedir.- Sofist deyimi, bilgelii yeleyen reti, bilgi retmeni, siyasada yararl olma sanat,

    sz syleme sanat anlamlarnda kullanlmtr.- Olumsuz karlanmlardr.- Sokrates ve Platonun talamalar, sofistlerin geleneksel aristokratik bilgilere kar

    kmalar nedenidir.- Bilgi sonradan elde edilebilir.- Aristokratik deerlere kar kmalarndan dolay tepki grmlerdir.- Tanr ve din unsurlarna kar kmalar tepki grmelerinin dier nedenleridir.

    - Sofistler para karlnda retorik ve siyaset dersi vermilerdir. Bundan dolayfakirlerden de tepki almlardr.- Sadece aksayan ynleri gsterip, geri ekilmiler ve zm aramamlardr.- Birey ve Hmanizm en byk dnceleridir.

    - Bilgili kii- Siyasal yaam retmeni- Retorik ustas- Safsatac kii (karnndan konuan) => Sofist lakaplar

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    5/19

    BRNC KUAK SOFSTLER (Protagras, Prodikos, Gorgias, Hippias)

    - Birinci kuak sofistler, politik erdemin herkeste bulunduunu savunan demokrasitaraftarlardr.

    - Birinci kuak sofistlerin fikirleri dejenere edilmitir.

    - nsann bu dnyada nasl rahat yaayabileceini aratrmlardr.- nsann iine, ruhuna inmektedir.- Tanr inanlar vardr.- Dokunamadklarn dnmezler.- I.Kuak Retorike nem vermitir.- Evrensel bir gerek yoktur.- Herkesin kendine gre bir dorusu vardrBuna grecelik denir.- Herkesin siyasal yaama katlmasn sylerler.- Diyalektii kullanmlardr. ,- Zttn yaratarak konumulardr.

    KNC KUAK SOFTLER ( ANTPHON, EUTHYDEMOS, KALLKLES,KRTAS)

    - Demokrasiyi yozlatrmaya almlardr.- Kural tanmayan ve bireycidir.- I.Kua dejenere etmilerdir, demokrasiyi geriletmilerdir.- Tanr tanmazlar.Doal yasalar ile insan yaps yasalar arasnda fark gzetmilerdir.- Doal yasalara uyulmas gerektiini dnmlerdir.- Bireyi devletten korumulardr.- Eristik kullanmlardr. ( Eristik: "konuma ve tartmay bir ara deil, bir ama sayan

    felsefe yntemi." )

    SOKRATES (M..470- 399)Antik Yunan filozofudur. Atinaldr.Yunan felsefesinin kurucularndandr. Ahlakfelsefesinin kurucularndandr. Eseri yoktur. Ahlakla uramtr. Basit bir yaam tarzntercih etmitir. Ahlaksal ke kar kmtr. Sofistlerin ncs olarak nitelendirilirsede bazlarna gre sofist olmad ifade edilir. nsancl olmas sofistlerle ortak zelliidir.

    Kukuculuk ve tartmaclk da ortaktr. Para ile ders vermemitir. Toplumcudur. Sokrates'infelsefedeki ve Felsefe, varlk, anlam ve z sorunlarnn eletirel bir yaklamla aratrlmasnave varlan sonularn sistemli bir biimde ortaya konmasna ynelik dnsel etkinlik.Yoklua kart olarak var olan ey. Olua kart bir ey olarak, deimeden ayn kalan

    gereklik. Bolua kart bir ey olarak, mekanda bir yer igal eden kalc gereklik.felsefe tarihindeki nemi, ncelikle onun bilinli ve ahlki kiiliin bulunduu yer olarak ruhkavramn bulmu olmasndan kaynaklanr; felsefenin merkezine insan geiren, insannkendisiyle, evrenle ve toplumla olan ilikisinin ne olduunu ve ne olmas gerektiini aratran,insan yaamnn kiisel, toplumsal ve ahlki boyutunu n plana karan Sokrates aynzamanda etik tarihindeki ilk byk teorinin kurucusu olmak durumundadr.

    BLG KURAMI ( EPSTEMOLOJ) (Episteme=> evrensel bilgi

    Epistemoloji,bilginin doas, kapsam ve kayna ile ilgilenenfelsefe daldr. Bilgi felsefesiolarak da adlandrlmaktadr.

    http://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Felsefehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Felsefehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgi_felsefesihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Felsefehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgi_felsefesi
  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    6/19

    2 temel yaklam vardr: Tikelden tmele ( tmevarm), Tmelden tikele (tmdengelim)(Sokrates filozof kelimesini kendisine yaktrmtr)Bir ey biliyorsam hibir ey bilmediimdir. Sokrates

    - Sokrateste bilgi evrenseldir. Grecelik yoktur.

    TMEVARIM

    Tmevarm, tmdengelimin aksine, zel bir nermeden genel bir nermeye gidii salayandnce biimidir.rnein; uurumdan den ld. Uurumdan den son koyun da ld. O halde uurumdanden koyun lr. Tmevarm ilkesine gre tm koyunlarn ld yle ispatlanr: p(1); ilkkoyun kesin ld, p(k);k numaral koyunun lm olduu varsaylr, p(k + 1); k numaralkoyundan bir sonra gelen k + 1 numaral koyunun ld ispat edilirse tm koyunlarn ldispat edilmi olur.rn: Gzlediim btn kargalar siyaht. O halde btn kargalar siyahtr karm,

    tmevarm eklinde bir karmadr. zel gzlemlerden genel bir sonuca ulalmtr.Francis Bacon, bilimsel aratrma ynteminin felsefesel ieriini saptayarak tmevarm yletanmlamtr: bilmek iin snamak, gzlemlemek, olaylar zmlemek ve sonra ayrolaylardan genellemeler yapmak ve sonular karma yntemi .Tmevarm yntemi , bilimsel nemini 17. ve 18. yzyllarda kazanm ve Francis Bacon,Galile , Newton ve John Stuart Millin katklaryla bir hayli gelimitir. Bugn iki trltmevarm ayrt edilmektedir: Bir snfa giren btn elerin incelenmesi sonucu olan tamtmevarm, btn elerin incelenemeyecei durumlarda zorunlu olarak bavurulan ve oksayda enin incelenmesiyle yetinen eksik tmevarm. Eksik tmevarmlarda varlan sonu

    belkili bir sonutur. rnein birok kedinin kuyruklu olduuna bakarak btn kedilerinkuyruklu olduu yolunda tmevarmsal bir sonu karrz, ne var ki Man adalarnda yaayankediler kuyruksuzdur. Bu yzden btn kediler kuyrukludur dememiz daha doru olurdu.

    TMDENGELMTmelden tikeli ve genelden zeli karan uslamlama yntemi... Tmdengelim, doru olan yada doru olduu sanlan nermelerden zorunlu olarak kan yeni nermeler tretir. ncllerdoruysa sonu da mantksal bir zorunlulukla dorudur. rnein: insan lmldr, Ahmetinsandr yleyse Ahmet de lmldr tasm, tmden gelen bir tasmdr. Btn insanlarnlml olduklar doruysa Ahmet de bir insan olduuna gre Ahmetin de lml olmaszorunludur, baka trl olamaz.

    Deneysel bilimin, tmevarmc bilgi ynteminin kurucusu Francis Bacon deneyebavurmad, salt dnsel bir uslamlama olduu iin tmdengelimi yadsmtr. Buna kartHegel, tersine, ancak tmdengelenin gerek olduunu, bireyselden yola klarak tmevarlamayacan savunmutur. Ona gre idealizm iin tek geerli yntem, tmdengelimyntemidir.

    Tmdengelim ve tmevarm yntemleri, tmelle tikel (genelle zel) arasnda sk bir ilikigren ve bu ilikiyi en doru ekilde ortaya koymann yollarn aratran Aristotelesin

    buluudur. Genelden zele inen tmdengelim yntemiyle zelden genele kan tmevarmyntemi 17. yzyldan itibaren bir hayli gelimitir. zellikle bu iki yntem arasndaki

    ballk, ikisinin birlikte kullanlmas diyalektik mantkta gereklemitir.

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    7/19

    - Bu yntemler diyalogla veya diyalektikle kullanlr.

    AHLAK KURAMI

    - Ne kadar fayda o kadar mutluluk.

    - Sokratese gre ahlakl olmaktr.- Toplumsal yarar gzetir. Ona gre ilk bata topluluk gelir.- Devletin devamlln istemitir.- Elitist deildir. Fakat entelektel elitizm taraftar gibidir.- Aristokrasiyi ve demokrasiyi sevmeyen birisidir.- nne gelen her ynetim eklini eletirmitir. Dman oktur.- Sokrates, ehrin tanrlarna inanmamak onlarn yerine baka tanrlar koymak ve

    bylece genlii zehirlemekle sulanr ve Atina ynetimi tarafndan idam edilir.- Ancak hukukun kararlarna mr boyunca sayg duymutur.(Platon => Siyasal elitizm mutlaka ynetici kesim olmaldr.(Sokrates=> Entelektel elitizm aklllarla cahiller arasndaki fark tartyor.)

    Sokratesin rencilerinin at okullar:

    - Byk okul (Akademia): Akademia, bir terim olarak milattan nce 387 ylnda Platontarafndan bir felsefe okulunun ismi olarak kullanlmtr. Bu terim, gnmzdeki"niversite"kavramn oluturan bileenlerden birisi olan "akademi" terimine nclk veiaret etmektedir.

    - Kk okullar- Elis => Eretria- Megara okulu:Sokratesi filozofEukleides'in kurucusu olduu felsefe okuludur.

    Sofistik dncedeki eristikyaklamn gelitirmilerdir. "Bir olan iyidir", temelinde

    bir ahlak felsefesi biimlendirmilerdir. lgin paradoksal dn devam ettirmilerve diyalektii olumsuz anlamda kullanmlardr.- Kyreneler : Kurucusu Kyreneli Aristippostur. Kozmopolittirler. Anarizmin

    nclerindendirler. Din ve tanr inanc yoktur.- Kynikler: Kynikler Okulunun kurucusu Atinal Antisthenestir. Kyon Yunancada

    kpek demektir, Kynik kpek gibi olan. Bunlar hi bir treye, hi bir nezaket kuralnasayg gstermedikleri, pek partal, yoksul bir hayat srdklerinden, btn uygarlkdeerlerine saldrp bunlar hor grdklerinden kendilerine kynik ad verilmitir vekendileri zaman ierisinde bu ad kabullenmilerdir.

    lkel komnizmin geleri burada vardr. Her ey ortaktr bu okulda.(topya)

    PLATON (EFLATUN) (M..427-347)

    ok nemli bir Antik/Klasik Yunan filozofu olduu gibi, matematiki, felsefi diyaloglaryazar ve Bat dnyasndaki ilk yksek retim kurumu olan Atina Akademisininkurucusuydu da. Bu akademi ayn zamanda gnmzdeki Modern niversite oluumunun

    balangc olarak kabul edilir.Dnce tarihinin tand ilk ve en byk sistemin kurucusu olan Yunanl filozof.Devleti ycelten bir dnrdr. Ya krallar filozof olacak, Ya filozoflar kral Platon.Siyasal elitizmin babas olarak kabul edilmitir.Platon ampirist deildir.

    http://tr.wikipedia.org/wiki/Eukleideshttp://tr.wikipedia.org/wiki/Eukleideshttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Eristik&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Eristik&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Eukleideshttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Eristik&action=edit&redlink=1
  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    8/19

    Eserleri: Devlet (Politeia), Sokratesin savunmas, Devlet Adam (Politicos), Yasalar (Nonoi),Parmanidesi Sophites,Okullar: Platon Akademia, Sokrates Lykleon, Epikrc okul, Stoac okul.

    Organizmac Devlet anlay ?

    Bilgi Kuram (Epistemoloji)- dealizmin kurucusu olarak kabul edilir. Temel alan tmellerdir. deadr.Evreni

    dealar evreni ve Nesneler evreni olmak zere ikiye ayrr. Nesneleri gerek saymaz.dealar evrenine inanr. Aklla elde edilen bilgiye inanr. Duyu ile ve akl ile kavrananevreni olmak zere ikiye ayrr. Gerek evren Platona gre insann aklndadr. Ruh

    bedenden stndr. Bireycilii reddedip polisi yceltmitir.- Herkesin yeteneine gre i blm yapmtr. Marksa nclk yapmtr. Devleti bir

    organizmaya benzetmitir. (Bireyciliin kart=> btnclk)- Bireyin toplum iinde anlaml olduunu dnr.Ona gre siyasal toplumu bozan eyler:

    - birliin uyumun ortadan kalkmas,- Hiyerarinin ortadan kalkmas,- Ar zenginlikle ar fakirliin yan yana olmas,- Ahlaksal yozlamann olmas- Platona gre gerek olmayan bilgi vardr.PLATONUN 3 MTOSU

    Politeia(devlet)ya gre bireyler kendilerine gre devlet tasarlamtr. Bu devlet Platonunideal devletidir.Platon bu devletin kurulmasnn farkna varr ve Politikasda bunurtmtr. Nomoide ise devletin sadece tasarda kalacan kabul etmitir.

    Platon Politeia(devlet)da ayr snf belirler: Yneticiler, koruyucular ve reticiler.(Platonun devleti organizmac bir devlettir. Devlet ile meru bir kaynak oluturmakistemitir.)

    Bunlar kabul ettirmek iin 3 cevher mitosunu uydurmutur. Bu yalann toplumun yararnaolduunu syler. Tanr yarattklarnda mayamza katlan maden(altn, gm, demir)deerine gre snflandrlr:

    reticiler alp retimde bulunarak devletin maddi ihtiyalarn karlar. Koruyuculartoplum iinde gvenlii ve darya kar devletin varln savunur. Yneticiler snf isedevleti ynetir. Bu toplumda her snfn bir erdemi vardr. retici snfn erdemi kanaatkarolmak, koruyucu snfn erdemi cesaret, yneticilerin erdemi ise bilgeliktir. Platonunat bu topik devlet anlay yolu, gelecekte hem dou hem de bat felsefelerindetemsilciler bulmutur. Dou felsefesinde byle topik bir devlet anlayn Farabidegrmekteyiz. Platon, Devlet adl diyalounda ideal devleti anlatr. Burada anlatlanrnek bir devlet ya da topik bir devlettir. Platon, bu devletin filozoflar tarafndanynetilmesi gerektiini syler. Platon, tpk bir insan vcudu gibi yaratlm bir devletdnr. Bu devlet ayn ekilde e blnmtr. Vcudun ba, gs ve karnolduu gibi devletin de yneticileri, bekileri (veya askerleri) ve ticaretle uraanlar

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    9/19

    (bunlara zanaatkrlar ve kyllerde dahildir) vardr. Ona gre salkl ve uyumlu bir insannasl dengeli ve lml ise, adil bir devlet de herkesin btn iindeki yerini bilmesiyleortaya kar.

    - Bu mitos kabul edilmitir. Bazen altn mayal aileden, demir mayal bir ocuk

    doabilir. Snflar arasnda gei vardr. Bu da Platonun tezinin emniyetidir.

    deal devletin devam iin :

    - Devletin snrlarn geni ya da dar olmamas,- Devlette iki ar u olmamas(zenginlik-fakirlik),- Polis iine yenilik sokulmamas gerekir. (Kendine yeterlilik)

    Platon koruyucular snfna ok nem verir. nk koruyucular 50 yandan sonraynetici olurlar. 50 yana kadar her trl zihinsel ve bedensel eitimden gemitir. Bueitim gdml ve ideolojiktir. Eitim tek tip olmaldr. eitliliin kafa kartracana

    inanrlar. Kadn-erkek eitliine inanrlar. (kadnlar ynetici olabilirler.)

    Koruyucularda zel mlk yoktur. Her ey ortaktr. Yneticilerin verdikleriyle yetinirler.Aile diye bir kavram yoktur. Koruyucu sadece korumakla grevlidir. Baka hibir eyyapamazlar. 50 yandan sonra ynetici olurlar.

    Bu devlet komnizme ne kadar benzer?

    Snfsal ayrm ynnden benzerlik yoktur. Platon devlet oluturmaya almtr, Marksise devleti yok etmeye almtr. Platon snf ayrm yapmtr, Marksta ise snf ayrmyoktur. Ama ortak mlkiyet anlay biraz benzemektedir. Marksta her ey, herkes ortakve eittir. Platonun koruyucular ve reticiler snf sefil hayat yaarken, Marksta herkes

    bolluk iinde yaar.

    Bu devlet nasl kurulacak ?

    Tabula rasa => Bo levha kavram

    - nsan doduu anda bo bir levha gibidir.- Her ey tecrbe ile kazanlr.

    - Bir empirist olab David Humea gre, zihnimizde doutan gelen bir fikir yoktur.- Bu teori bilhassa John Lockeun teorisidir. Lockeun teorisinin anahtar zellii, insanaklnn bo bir levha ( tabula rasa ) gibi balamas deneyim yoluyla bilgiyegereksinimi olmasdr. Bu ekillerin doutan bilgisine sahip olduumuzu syleyenPlatonla atr.

    - Platona gre 10 ya ve altndaki ocuklarla devlet kurulur. Bu devlet reform devletideildir. nk tabula rasa reformcu deil devrimcidir.

    - Bu kavram olan yenilemez, olan yok edip yeniden yapar. Osmanldan Cumhuriyetegei ya da Fransada yaplan devrim bo levhann uyguland rneklerdir.(Amerikann kefinden sonra Kzlderililerin soykrm)

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    10/19

    deal devlet bir Aristokrasi mi?

    Aristokrasi kaltmla geer. Fakat altn ve gmle domu olsa bile eitime tabi tutulmasgerekir. Platonda; snflar aras gei vardr. Koruyularda sefillik vardr fakatAristokratlar bolluk iinde yaarlar. O yzden ideal devlet bir Aristokrasi deildir. Bu

    ideal devlet meritokrasidir. Meritokrasi ynetim erkinin, yetenek ve kiilerin bireyselstnlne yani liyakata dayand ynetim biimidir.Kayrma yoktur. Bu ynetimeklinde idare erki, stn zellikleri olduu dnlen kiiler arasnda paylatrlmaktadr.Bu ideal devlet otoriter ve totaliterdir. Fakat bu devlet sadece kurgudan ibarettir.

    Platonun ikinci eserinde yani ikinci devleti bir tepe zerinde kurulacak ve surlarolmayacaktr. Denizden 12-14 km uzakta olacaktr. Yurttalar, yabanclar ve klelerayrm vardr. Aile ve zel mlkiyet olacaktr. Tek eli srekli evlilikler ngrmtr.Karma anayasa modeli (aristokrasi, monari) kullanlmtr. En nemli kurul gecekuruludur. Her eyin kararn bu konsey vermektedir. Felsefe ve dili iyi bilen insanlar gecekonseyindedir.

    Bu devlette teokratiktir.Eitim tek merkezden yaplr. Din devlet tarafndan ynetilirdi. Budevlet otoriter ve totaliter bir devlettir.

    ARSTOTELES (M..384-322)

    Antik Yunanl filozof. Platon ile Bat dncesinin en nemli iki filozofundan biri saylr.

    En nemli zellii Eklektik olmasdr.(Semeci) O adeta ansiklopedi gibidir. Atinadayaamtr. dealisttir.

    Epistemolojisi

    Bilgiyi baka bir dnyada aramann gereksiz olduuna inanr. Gerek bilginin dnyadaolduuna inanr. Madde (tikel), form(temel)dir.Nerde madde varsa onun formu vardr. O form maddenin iindedir. Dnce fikrini nesneile dnerek maddeye dntryor. Platonun sylediinin tam tersidir.Tanr ve akl salt form olarak nitelendirir. Evrenin canl ve cansz maddelerdenolutuunu dnr. Evrenin oluumunu tanrya balar.

    Siyasal dnceleri

    Gzlemci ve deneyci deildir. dealisttir. nsan zoon politikas olarak nitelendirmitir.Yani ona gre insan dnen bir hayvandr. Organizmac ve ailecidir. Aile ky, ky

    devleti oluturmutur. Mlkiyete, zel mlke inanr.

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    11/19

    Ynetimleri snflandrmtr:- Monari (tek)- Aristokrasi (aznlk)- Politeia (ounluk) => iyi ynetimler- Tiranlk

    - Oligari- Demokrasi =>kt ynetimler yilerin bozulmas ile ktler oluur.Aristoteles iklim kuramn ortaya koyan ilk kiidir.

    - Polis dzenin tekrar canlandrmak istemitir.- Anayasann yenilenmesi yerine ortadan kaldrlmasna kar kmtr. Bunun Polisi

    ortadan kaldracana inanr.- En iyi ynetim ortak yarar ama edinen orta snfn ynetimidir.- En ideal devlet aznlklarn ynettii devlettir.- deal devletin snflarn e ayrr: Yurttalar, reticiler, kleler.- Askeri darbe kavramn fikir olarak kullanan ilk dnrdr. Ona gre askerler

    belli bir zaman sonra ynetime gemelidir.

    deolojisi

    - Orta snfdr. Bu snfla orta snf kastetmitir.- Ticaret ve burjuvaziden nefret eder. nk o dnemlerde bu kavramlara iddetle

    ihtiyac olmutur.- Demokrat deildir. Eitsizlie inanr. Otoriter ve totaliter devlet eklinde yapar.- Elitisttir. Devletidir.- kz yoksul kiinin klesidir; bu durumda klede zengin adamn kz olacaktr.

    Bu cmleden onun elitist olduunu anlarz.- Aristoteles ile Antik yunan dnemi dncede bitmitir.(Antik Yunandan tam anlamyla bir kopu yoktur.nk Sofistler ve Sokrates okullarndada Helenistik dnemde devam etmitir. Hepsi bireycidir.)

    HELENSTLK (M..339)Byk skenderin hakimiyeti Polisleri datmtr.1. Kltr deimi, seferlerle birlikte Asyaya kadar uzamtr.2. Dier insanlara bak deimitir.Byk siyasi bilimler ortaya kmaya balyor.3. Polis zellikleri deiiyor ve siliniyor. Sadece ynetsel bir zerklikleri kalmtr.Ancak Helenistik dnemde siyaset yoktur. Depolize olmutur. Kamusal yaam kalkm ve

    bireycilik balamtr.Okullarda insanlar mutlulua ulatrlmaya almlardr. Epikrsler bireyci, stoaclar

    kozmopolist yaklamlardr.EPKRS OKUL

    Epikros kurmutur.(M..342-271) Bahe filozoflar. Eseri yoktur. Soy,rk snf,cinsiyet, fark etmiyordu. Snf sistemi yoktur. Maddeci evren anlay vardr. lm ve tanrkorkusu yoktur. Ktlklerin en korkuncu saylan lm, bizim iin bir hitir; biz varolduka o yoktur, o varken de biz yokuz.Tanrya sayg duyar ama korkmaz. Hedonist (hazc)dir. Atomize toplum anlay ile ilgilenir.Doaya uygun yaarlar. Fakat insanlar bu anslarn kaybetmilerdir. Devrimci deillerdir.Toplu dzeni sevmezler. Siyasal yaamdan ka vardr.

    Atomize, bakalar tarafndan ynlendirilmemektir.Hedonist, atomize ve doaya uygun yaamalar unutulmamaldr.

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    12/19

    STOACI OKUL

    3 dneme ayrlr.a) Eski Stoa ( M..III.Yzyl)

    b) Orta Stoa (M..II ve I.yy.)

    c) Yeni Stoa veya Roma Stoas (Senica Epiktetos, Marcus Aurelius)

    ESK STOA ( 336-264)Zenon kurmutur. Stoa; direkli galeri demektir. Ate, akl, logosun her eyi yarattnainanrlar. Evren, doa, tanr i ieliine Panteizm denir ve buna inanlr. Yazg kavramvardr. ( Yaanlan her eyi tanr planlar.) Toplumsal yaama ve eitlie nem verirler. Herkeslogos (doa, tanr) dan pay alr, herkes eittir ve dnya vatandalna inanrlar. (Yazg vednya vatandal) Dnya vatandal imparatorluu kapsar.mparatorluk dncesi gderler. (Birlemi toplumlar) Elitisttirler ve hiyerarik dzene deinanrlar. (Tanrnn kleleri, kle yaptna inanrlar.) Bu biraz eitlik ilkelerinisarsmaktadr. Dnsel anlamda Hristiyanln balangc olarak kabul edilir. (Kader

    dnceleri) Bu dnce Roma mparatorluuna kadar uzanmaktadr.(Hellenistik dnemin en nemli felsefesidir.Epikrclk gibi ahlak felsefesidir.Eitimde 'spat' yerine 'ikna' metodunu benimsemilerdir.Kurucusu Kbrsl Zenon'dur.Temel dnceleri insanlarn i bamszldr.'Doaya uygun' yaamay temel kavram olarak kabul etmilerdir)

    ROMA

    Siyasal DncesiSiyasal dnce ok yoktur. Felsefe yapma kabiliyetleri yoktur. Roma asker millettir. Salteylem pratik yaamdr. Hukuk asndan ok gelimitir. Roma Hukuku Hukuk fakltelerindehala okutulmaktadr. Savaa ok yatkn olduklar iin (fethe ok yakn olduklar iin), alnantopraklardaki dzeni ok gelitirmilerdir. Yunan felsefe eserlerini Latinceye evirmilerdir.

    KRALLIK

    Romulus ile balar. Ama net deildir. Efsanedir. Kabileler federasyonu eklindeolumulardr.

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    13/19

    - Cumhuriyet yurtta, demokrasi bireyi ele alr.

    - Kral seilir, yrtr ve lene kadar devam eder.- Comita curia, kral seen meclis. Senato, danma meclisi.- Krallk yklp cumhuriyete geilmitir.

    CUMHURYET(RESPUBLCA)Halka ait olan rejimdir. Kk bir aznlk. Oligariktir. Demokrat deildirler. Plebler belli

    bir dnemden sonra Cumhuriyetle birlikte yurtta olmaya balamlardr. Ve bunlarla

    birlikte OPTIMATES (varlkl zenginlemi plebler )(POPULARES=> a kalm plebler)snflar ortaya kmtr. zm ve zeytin en nemli rndr. iftlikler kmtr. Buradaglere sebep olmutur. Bylece ezilen halk Romaya toplanr. Buna Proleteri denir.Siyasal dnce yoktur.- Savamalar, baka ilerle uramamlardr. Felsefe ile uramamlardr.- Yunan Polisleri gibi bir rejimden dierine komamlar aksine hep ayn rejimde

    kalmlardr.- ki nemli dnrleri vardr:Polybios (M..200-120)

    storia(tarihler) adl eseri vardr. Karma ynetimi savunmutur. Cumhuriyet rejiminisavunmutur. Oklokrasiyi yani ayak takmnn tarihe kazandrmtr. (Oklokrasi;J.J.Rousseaunun deyimiyle demokrasinin yozlam halidir. Mafyann iktidarda olduu bir

    ynetim eklidir.) Dini nemli bulur. (Dini sosyal bir ha olarak grr.) (Dzenin st olarakalglamtr.)

    CUMHURYETTEN MPARATORLUA GE

    Nfusun srekli art nemli bir sorun tekil etmitir. Gler Roma Hukukunu anlamam vedzen bozulmutur. (Gladyatr Spartaks) Snf atmalar artmtr. M..27 ylndaOctavianus, Augustus adn alarak imparator olmutur.iero (M..106-43) Cumhuriyeti srdrmek istemitir. 3 eseri vardr: De Republica (Devletzerine), De Legibus (Yasalar zerine), De Officius ( Halk zerine).Cumhuriyeti savunmutur. Devletidir. Karma Anayasacdr. Son dnemlerde; I.Yurttalarn

    ynetimini, monariyi savunmutur.

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    14/19

    Mesih => Khristos (Yunanca)

    mparatorluk Dneminde ise 200 yllk bar dnemi (Pax Romana) yaanmtr. Cumhuriyetbelli bir sre devam etmitir. Tiariden diariye gei vardr. (Cumhuriyetten imparatorlua)

    Pax Romana (M.. 27-M.S. 180), Latince "Roma Bar" anlamna gelir. Romamparatorluunun uzun soluklu bar dnemi iin kullanlr. Terim, Roma ynetimi ve RomaHukuk Sistemi altnda, aralarnda kavga eden rakip liderlerin ve eyaletlerin, bazen sert birekilde, bartrlmasndan kmtr. Roma'da "Pax Romana"'y salayan lider AugustusCaesar'dr. (nl ingiliz tarihi Arnold Toynbee, bu sz osmanl iin uyarlayarak "paxottomania" demitir.)

    ORTAADA HRSTYANLIK VE SYAS DNCELER

    Hristiyanlk siyasal iktidarla hi ilgilenmemi Orta ada ve Feodal rejimde ortak olmu vesonra siyasal iktidar beyni olmutur. Seklarizasyondan sonra kopmutur. Hristiyanlk ilk din

    olarak domamtr. Gelierek zerk bir dn olmutur. Tevrattaki yazlanlarla domutur.Hristiyanlkta insan gnahkar olarak doar inancyla feodal rejime rnek olmutur.Sezarn hakkn sezara veriniz sa

    - Hristiyanlkta insanlarn Tanr katnda eit olduuna fakat fani hayatta eitsizolduuna inanlr. (Stoac)

    - Kadn, erkek eitsizlii vardr.- lk bata pasiftirler, iktidara karmamlardr.- Pavlus en nemli dnrdr. Tam anlamyla itaate nem vermitir.- Kilise kendi iinde bir kurum olmutur.- Patrislik (kilise babalar retisi) dncesi yaylmtr ve iktidara ortak olmaya

    balamlardr.- Augustinius (M.S. 354-430) Patrisliktir. Katolik kilisesinin resmi doktrinini izmitir.Tanr evreni her trl gzetler, denetlerAkl mutlaka imann yol gstericiliine ihtiya duyar.- De civitate dei(tanr devleti) ve de civitate terrena onun 2 eseridir. Bu iki eserini ok

    savunmamtr. Tanr merkezli dnyay savunmutur.- Kilise zerkliini artran Gelasius akmdr.

    I.GELASUS (PAPA) (492-496)Auctoritos => iktidarn ilkesi (iktidarn meruiyeti)Potestas(hkmet) => iktidarn kullanm (plak g)

    Bu iki kavram siyasal dnrlerin temel kavramlardr. Halkn egemenliinden szedilemez. Meruiyetin kaynan ilahi gce balamtr. Bu ok nemlidir.ktidarkullanabilir fakat iktidar bitince g kalmaz. Yani Auctoritos olmazsa Potestas olmaz.Bylece devlet karsnda kilisenin daha gl olduunu savunmu ve kabul ettirmitir.Bu akma Skolastik Gr ( dnme, sana syleneni yap ) denir.

    SKOLASTK GR- Latince kkenli schola (okul) kelimesinden tretilenscholasticus teriminden

    gelmektedir ve kelime anlam olarakokul felsefesi demektir- Skolastik gr kilisenin dar grdr. Anlamak iin inanyorum temel mantk

    budur.

    - Skolastik dnce; inan ile bilgiyi uzlatrmaktr diyebiliriz.

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    15/19

    - Ortaa felsefesinin geni bir blmn oluturan bu Hristiyan felsefesi, Hristiyantemeli zerinde bir yaam ve dnya kuram oluturacaktr. Bu hizmetigerekletirenler Okulcular (school-men) olarak adlandrlm ve onlarn dizgelerineSkolastik felsefe ad verilmitir.

    ORTA A (FEODAL DNEM)Potestas (plak g) => meruiyetten arnm gAuctoritas => Bu plakl merulatrmak

    Ortaada egemenlik yoktur. Ortaada Krallk vardr. Kralda sadece Potestas vardr.Kral meruiyetini tanrdan (kiliseden) alr. Potestas kraln elinde, Auctoritas kiliseninelindedir. Fakat hibir zaman birleme olmamtr. Oysaki siyasal iktidarn egemenolabilmesi iin bunlarn birlemesi gerekmektedir. Bu konular hakknda dnrsivrilmitir: Machiavelli, Bodin, Hobbes. Egemenlik iki olayla birleir: Blnmezlik veSreklilik.

    Potestas blnmezlikle ilgilidir. Auctoritas sreklilikle ilgilidir ki, kim kral olursa olsun,egemenliin sreklilii gerekmektedir. Machiavelli, potestas ve auctoritas kralavermitir. plak g hakkn kullanabilme hakkna sahip olduunu belirtir. Fakat bunuyaparken sreklilii katamamtr. Kral ldnde, egemenlikte biter. Bodin,Machiavellinin iki ilkesini kabul etmitir ve sreklilii de katmtr. Anlay srekliliinzerine oturtur. Eksiklii vardr, meruiyeti tanrsal iradeye balamaya almtr.Fakat

    bu modern devlet anlayna terstir. Hobbes, modern devletin kurucusudur. Egemenlikmodern anlamda gelimitir.(Toplum Szlemesi Kuram) Siyasal iktidarn, kralnlaikletiini savunduu iin modern devletin savunucusudur.

    Ortaan sonlaryla egemenlik balamtr. Ortaan belirli bir tarihi yoktur ama 476

    ile Rnesansa kadar yaanmtr. Bazlarna gre Bat Roma yklndan, Dou Romannyklna kadar olan dnemdir. Ortaan temel z vardr:1. Ekonomik dzey, Feodalite2. Siyasal Dzey merkezi iktidar yoktur.Kral var fakat hakimiyet ok yoktur. Derebeylikler olduu iin hakimiyet yoktur. Kralegemen deildir. Kilisede bir dnemden sonra Krallarn bile zerine kt zamanlarolmutur.3. Kltrel boyut Hristiyanlktr.Bu boyut sonradan siyasal boyut kazanmtr. Toplumsal yaamda, kltrel alanda baka

    bir boyut yoktur. Her ey dine ve kiliseye baldr.

    Avrupa bu dneme yle girmitir: Uygarlk ve sava sanatndan sonra, karanlk aagirmi, gerilemitir fakat bir ok ey retilmitir Ortaada. ana nedenden dolay;Feodal dneme girilmitir:a) Bat Roma mparatorluunun yklmasKrallklarn ortaya kmas, derebeylerin ortaya kmas

    b) Kavimler G (Nfus hareketleri, devaml gler)Uygar toplumlarn ortaya k nedeni gebe toplumlarn yerleik toplumlar tehditetmesidir. ktidarn olmaydr.c) Ticaret merkezlerinin Osmanlya gemesidir. (pek ve Baharat yolu)Ticaretin ortadan kalkmasyla; darya kapal ie dnk yaam tarz ile tarmadnlmtr. Bu da feodal sistemin temelidir. Fakat ticaret olmaynca bilgi ve kltralverii kalkmtr. nsanlar bilim retememilerdir. k srecini balatmlardr.

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    16/19

    MANOR RGTLENMESBu rgtlenmenin temelini oluturan Manor esasnda bir kydr ama kyden ibaretdeildir. Bu zel bir ekilde rgtlenmi bir kydr ve tepesinde Manor lordu denen birsenyr oturur. Gerek kyl ailelerinin kendi kk iletmelerinde elde ettikleri mahsln

    bir ksm gerekse manor topraklarnn demesne(efendi topra, hassa iftlik) diye

    adlandrlan blm zerindeki karlksz almalar (emek- rant) hep bu efendiyeverilir.

    Manor rgtlenmesi her yerde ve btn Ortaa Avrupasnda ayn zelliklere sahipolmamtr. rnein genel bir eilim olarak manor ekonomisinin kendi kendine yeterliliihibir zaman tam anlamyla gereklememitir. Perry Andersonun belirttiine gre, tuz,deirmenta ve demir aletler genelde d kaynaklardan salanmtr.

    Buna ek olarak kk kmelenmeler halinde de olsa zgr kyllerin varl ve hattamanor rgtlenmesinin esaslarndan en nemlisini oluturan senyr-serf ilikisi ilesenyr-vassal ilikisinin tm Avrupada egemen olmad da bilinmektedir. Ayrca feodal

    toplum rgtlenmesinin istikrar kazand XI.yzyldan itibaren bir yandan kyllerinpiyasaya mal aktarabilecek bir dzeyde retim yapma imkan bulmalar dier yandanmanor dzenini kontrollerinde tutan senyrlerin piyasalarda satlan mallara talepeilimlerinin artmas manor rgtlenmesini ve bu rgtlenmeye dayanan toplumsalilikileri deitirmemitir. Bu deiim ticaretin ve kent yaamnn yeniden canlanmasylasonulanan ve beraberinde siyasal dnce alannda da bir dizi deiiklii getiren birsretir. Modern topluma geiin yada ortaan sona eriinin balang noktasnoluturmaktadr. (Artuklu niversitesi Mardin)

    Topraa bal ekonomik sistemin temeli budur. Lord ynetir ve kydr. Kyller (serfler)tarmla urarlard. Kle olarak adlandrlmazlar fakat kle gibi yaarlar. Lord iinalrlar. Derebeylik tarznn yaand dnemdir. Yetkinlik vardr. rettiklerinitketiyorlar. Fakat hep bu yetkinlik olmamtr. Feodal dnemin temelidir.

    VASALLIK LKS (COMMENDAT)

    Feodal szleme, soylular arasndaki koruyan-korunan ilikisini dzenleyen, karlklhukuki, mali ve tabii askeri ykmllkleri kapsayan bir szlemedir. Feodal szlemeyegre koruyanaszeren, korunana ise vassaldenir. Vassal bal olduu senyrle savaagidecek, ona yardm edecektir. Bir ylda belirli demeler vardr. Vassal veya senyr esir

    derlerse birbirlerinin fidye parasna katkda bulunacaklar; vassal veya ailesi evlenir, eseerken bal olduklar senyrn rzas alnacaktr. Kukusuz vassaline kar bir senyrnde ykmllkleri vardr; vassali gen yata lrse ocuklarnn yetimesi ve korunmas,kzlarnn evlendirilmesi, vassalinin mal, can ve rzna saygl olmas gibi. Vassalocuksuz ve varissiz lrse onun mlkn bal olduu bey msadere eder. Her lordunyarg yetkisi vardr ve davalar grr. (vikipedi)

    zgr biri, kendisinden daha gl birinin korumas altna girerdi. Eitsiz g ilikisivard. Feodal dneme vassallk olarak ortaya kmtr ve gler eitlenmitir.

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    17/19

    Kraldan sonraki her basamak vassaldr.Primus nterpares; eitler aras birinciBu basamaklar arasnda yaplan szlemeye Fief denir. Feodalin kkenini oluturur.

    TOPLUMSAL TABAKA

    Feodalizm Niye Yklmtr?

    1. Kentlerin ortaya kmas, nk krsal yaamdan kentsel yaama gei vardr. Ticaretgelimitir. Tarma dayal sistem kmtr ki, feodal dnemin geim kaynadr.

    2. Dnce alanndaki deiimler, Feodalizme yn veren Hristiyanln darbe almas,dogmatik ilkelerinin sarslmasdr. Kiliseye gven azalmtr.

    3. Nfusun artm olmasdr. Krdan kente doru gler yaanmtr. Serfler kentlere aknetmitir.

    4. Fiyat artlarnn sabit gelirlileri zorlamasdr. Glere neden olmutur. Toprak

    dzenini ykmtr.5. Hal Seferleri ve Burjuvazi (ticaret) ykmtr. Kilisenin gcn artrmak iin

    savalmtr. Kilisenin toprak gc ekonomik g demektir. Fakat kilise 10.yyakadar gszdr. (Osmanlda Burjuvazi kendiliinden deil zorla olumutur)Kilise 10.yydan sonra glenmitir. Her sefer Ticareti ve Bilimi artrmtr. Oysaki odnemde Avrupa sefalet iindeydi. Bu seferlerle ticaret Avrupaya kaymtr ve bu daortaya Burjuvaziyi karmtr. Bu da feodaliteyi ykmaya en byk sorundur.(Bankacln gelimesi istenmitir. Gl bir iktidar istemitir. ) Ticaretingelimesini, kiliseden verginin ortadan kaldrlmasn istemitir. Bylece burjuvalarkrallara yardm etmilerdir. Paral askerler yetitirmilerdir. Krallar ile Kilisearasndaki savalarla (100 Yl Savalar) krallar stn gelmi ve gl bir iktidarortaya kmtr. (Monari) Kentler ortaya ktka feodal beyleride kentlere

  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    18/19

    eklenmitir. (Burjuvazi bir dnem sonra krallar da protesto etmitir. 1789 Franszhtilali)

    Omnis potestas e deo; btn iktidarlarn kayna Tanrdr

    10.yydan sonra kilise en byk g haline gelmitir.10.yydan sonra iki klkuramyla (deaux glavies) meydana gelmitir. Feodal dnemde kilise ile dnyeviiktidar arasnda yeni tr bir ilikinin belirlenmesi gerekmi, bunu salamak iin ikikl kuram ortaya atlm, bylece iki kl kuram, Gelasiusun retisinin yerinialmtr. ki kl kuram kiliseye, Hem dnya ilerini idare etme, dzeni ve adaletisalama hem de ruhsal alan ynetme glerini elinde bulundurduunu , ama dnyailerini idare etmeye yarayan maddi klc krallarn eline verdiini, krallarn bu klcKilisenin buyruklarna uygun olarak kullanmak zorunda olduklarn ileri srmeolana vermitir. ki kl kuram Aquinumlu Thomas ile yeni bir ekil alr. Thomasiki kl kuramn ve bu kuram dorultusunda gelitirilen kilisenin tm iktidarlarnnihai sahibi olduu iddias reddeder. Ona gre kilise ve siyasi iktidar-devlet iki ayr

    ve zerk alana sahiptir ve Tanrsal yasa ile dnyevi yasa birbirinden ayrdr. Devletcanl bir organizma olarak, onu oluturan hcrelerin iyilii iin almaldr.Thomasn ileri srd bu fikirler esasnda mparatorluk da yava yava bamsz,ulusal krallklar haline gelmeye balamtr. Bu krallklarn ulus devletlere dnmesiiin ok sonralarn, Fransz devrimini beklemek gerekecektir. (Ankara niversitesi)

    Maddi kl manevi kltr. Maddi kl kraln destekisi, manevi kl kilisenindestekisidir. Ki bu iki kl 10.yydan sonra kilisenin eline gemitir ve bylece kilisesiyasal iktidarn sahibi olmutur.

    KAVRAMLAR

    tats gnraux

    Genel Meclis Fransa'da Fransz Devrimi'nden nceki dnemde grev yapm birparlamentoydu. Fransa'da Ancien Rgime(Eski Dzen) ad verilen Fransz monarisi toplumu ana kesime ayrmt: Birinci kesim din adamlar, ikinci kesim soylular, nc kesim isehalkn dier blmlerinden oluuyordu.1302 ylnda ilk defa olarak kral toplumun kesiminin birlikte temsil edildii bir parlamentoya izin verdi. Bu meclis toplumun btnkesimlerini ierdii iin Genel Meclis anlamnda tats gnraux olarak anlr. (vikipedi)

    Katmanlar meclisi. 11.yydan itibaren krallarn devlet ilerini danmak iin kurduklarsnflardr. alanlarn yeri yoktur. Fransz htilalinin sebebiyetisi bu snftr. Batfeodalitesinde bile monaride faaliyete gemilerdir.

    Serfler

    Feodal dnemde gl beylerin, derebeylerinin, senyrlerin egemenlii altnda topraklauraan kiilerdir. Bu insanlar topraktan aldklar rnn bir blmn kendileri kullanrken

    bir blmn de gvenliklerini salamalar iin senyrlere verirlerdi. Bu sistem daha ok 10 -15. yzylllarda glyd. ( vikipedi )

    http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ancien_R%C3%A9gime&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ancien_R%C3%A9gime&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/1302http://tr.wikipedia.org/wiki/1302http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ancien_R%C3%A9gime&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/1302
  • 8/9/2019 SYAS DNCELER TARH 23

    19/19

    Tam anlamyla kle deillerdir. Alnp satlamazlar. Bamsz olarak yaad topra, bamlolarak yaad lordu vard. Ancak Lordlar ky satnca serfleride satabiliyordu.Serflergvence altnda yayorlard. iddet ve alk grmyorlard. Kleden ok farkl yaam tarzlarvard.

    Dou Feodalizmi

    Dou feodalizminde toprak sahibi olan kii devlet memuru gibi hareket etmitir fakat BatFeodalizminde toprak sahipleri rahatt. kisindede topraklar eit paylatrlmtr. Osmanldada ayanlar vard. Ki bu da Osmanlda yaplan anlama ile ayanlar daha da gleniyorlard ve

    bununla birlikte Osmanlda insanlar serfler gibi yaamaya balamlardr. Osmanlda yarfeodalite vard. Tamamyle feodaliteye geilmemitir, nk din adamlar karmamlardr.