SHAQIR SKARRA Nga: XHAFER MARTINI Detajet e …gonte shkaqet e tij, vendet e ndodhjes e çdo gjë tjetër me përjashtim të ko-hës se kur ndodh dhe sidomos një-qindvjeçarin e fundit

cyan magenta yellow black 1

GAZETË E PAVARUR. NR. 9 (41). SHTATOR 2009. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DENARË. 1.5 EURO

AKTUALITET

Termeti, 600 shtëpibëhen të pabanueshme

FAQE 3

Detajet e projektitnga Bulqiza në Tiranë

REPORTAZH

Luginëssë Tujanit

Nga: SHAQIR SKARRA - FAQE 7

PORTRET

Homazh përBajram Matën

Nga: XHAFER MARTINI - FAQE 14

OPINION

Tërmeti qëgjunjëzoimistrinëdibraneNga: Prof. Asc. Sazan GURI

Vazhdoj të këmbëngul që tërmetet, vullkanet, tornadot,

cunamet nuk janë fatkeqësi natyrore,përpos vlerave dhe dobive, që ato isjellin njerëzimit, tokës dhe vetëjetës (shkrimi i kaluar ndalet më gjatënë këtë veti). Por, nuk qenka e thënë,që ajo të jetë vlerë dhe dobi për Sh-qipërinë dhe shqiptarët, megjithësepraktikat me të janë qysh në kohëne të parëve tanë pellazgë, që e kanëpagëzuar me emrin terr – tokë ethatë (terr rrobat – thaj rrobat), dhemë vonë latinët i shtuan fjalën lëviz–motion, prej nga u formatua termikoncept terra moto, shqip tërmet.

Dihet se tërmetet apo vullkanetjanë po aq të vjetër sa toka, qysh4,5 miliardë vjet, duke i dhënë kup-tim, moshë deri në jetë, jetës në tokë.Aq të lidhur janë këto dukuri metokën, sa nëse pushon së ekzistuarinjeri prej tyre merr fund tjetri. Pra,për sa kohë do të ketë jetë mbi tokëaq do të ketë dhe tërmete apo vull-kane. Njeriu, qysh në fillimet e vetaprej një milion vjetësh, ose prej 26sekondash nëse tokat matet e tëra me12 orë jetë, i gjeti tërmetet dhe përsa kohë nuk i njihte, ai trembejsikundër nga bubullimat e vetëtimat.Dhe kjo nuk zgjati pak, por fiks njëmilion vjet pa mijëvjeçarin e fundit,kur ai filloi ta njihte si forcë normaletë natyrës dhe falë kërkimevegjeologjike, ai (njeriu) filloi të shpje-gonte shkaqet e tij, vendet e ndodhjese çdo gjë tjetër me përjashtim të ko-hës se kur ndodh dhe sidomos një-qindvjeçarin e fundit ai filloi ta har-tografonte atë, duke kaluar nga fazapagane e tromaksjes prej tij në atëshkencore e praktike të menaxhimittë tij. Siç e thamë dhe në një shkrimtë mëparshëm ka qenë kjo dukuri, ecila ka bërë, që njeriu të shkëputetpërfundimisht nga bashkëjetesa meshpellat, duke zhvilluar shkencat endërtimit, të arkitekturës, të baza-menteve gjeologjike të tokës, etj.

(Vijon në faqen 2)

Qeveria vendos: 130 milionë lekë për 1437 banesa tëdëmtuara në qarkun e Dibrës

Autostrada Tirane - Durres, Km.9Tel: +355 48 30 2046Tel: +355 48 30 2040

www.auroragroup.com.ale-mail: [email protected]

koha kalon, cilësia mbetetP R O J E K T I M - Z B A T I M

Flet Dr. Ing.FARUK KABA:Qafa e Murrizës do të kalohetme një tunel rreth 3.5 km tëgjatë dhe më pas një tunel nëafërsi të Gurit të Bardhë megjatësi rreth 0.6 km. Një urë epandërtuar ndonjëherë nëvendin tonë, me gjatësi rreth300 metra, do të ndërtohet mbiUrën e Vashës. Rruga do të ketëedhe një sërë veprash të tjera,tre viadukte me lartësi mbi 20-25 metra secili, dhjetëra ura tëtjera më të vogla, mure nëformën e "terra armata", njëteknologji e veçantë kjo përurat e këtyre madhësive e tëtjera vepra më të vogla. Rrugado të jetë e asfaltuar me gjerësi9 metra të asfaltit dhe dybankina të paasfaltuara nga 1metër. Shpejtësia e lëvizjes dotë jetë 80 deri 100 kilometra nëorë, pasi e gjithë rruga do tëshoqërohet me një sinjalistikëmoderne bashkëkohore.

(LEXONI NE FAQEN 5)

Subvencionet bujqësore,investime të suksesshme

Nga: DALI HORESHKA - FAQE 6

FILLFILLFILLFILLFILLUUUUUAN REGJISTRIMETAN REGJISTRIMETAN REGJISTRIMETAN REGJISTRIMETAN REGJISTRIMET

Adresa:Rr. Durresit,

Kompleksi Ginatshdhe Pall. HAWAI,

Kulla 3, Kati II.LAPRAKE, Tiranë.Mob. 0692139257

0683729582Tel: (04) 2 400 656

PROFIL

Mati nuk mund taharrojë Mynir ShehunNga: HAMDI HYSUKA - FAQE 15

KRITIKË LETRARE

Ujëvara e metaforave...Nga: QERAM CIBAKU - FAQE 11

2 - Shtator 200941nr.

DREJTOR:Rakip Suli

Këshilli Botues:Musa RiçkuShaqir SkarraBujar Karoshi

Bashkëpunuan në këtë numër:Sazan GURI Hamdi HYSUKARexhep TORTEXhafer MARTINIQeram CIBAKUDali HORESHKAAbdurahim ASHIKUMoisi MURRASelman MEZIUHysen UKAMevlud BUCIetj.

Adresa e gazetës:Rr. “Zenel Baboçi”,Pall. “Ferar”, TiranëTel. +355 4 22 33 283E-mail: [email protected]

Opinionet dhe komentete botuara nuk shprehindomosdoshmërishtqëndrimin e redaksisë

e ditësPosta eGazetë e pavarur.Nr. 9 (41). 1- 30 Shtator 2009

Redaksia e gazetës falënderonlexuesit dhe bashkëpunëtoret e sajpër mesazhet dhe shkrimet e sjellapër botim.

Redaksia u kujton bashkëpunë-torëve të saj, zotërinjve Isa Halilaj,Mahmud Hysa, Xhafer Martini,Rexhep Ndreu, Haki Kola, XhelalRoçi, Beqir Sina, Odise Plaku,Rexhep Torte, Kujtim Boriçi,Dukagjin Hata, etj, se shkrimet etyre, për arsye vendi nuk janëbotuar në këtë numër.Ato do të botohen në numrat eardhshëm të gazetës “Rruga eArbërit”.

Kujtojmë bashkëpunëtorët, të cilëtduan që shkrimet e tyre të botohenpatjetër në numrin e radhës, tëkonfirmojnë më parë sjelljen ematerialit në numrat e telefonit tëredaksisë ose emailin e gazetës.Shkrimet priten në redaksi deri mëdatë 20 të muajit.Gjithashtu, ju kujtojmëbashkëpunëtorëve se shkrimetderi në dy faqe daktilografikekanë përparësi botimi.Gazeta publikohet falas në internetme datë 7 të muajit pasardhës

Ju falënderojmë që jenipjesë e gazetës!

Tërmeti në Dibër tronditi jo vetëm themelet e shtëpive, por edhedëshirën e njerëzve për të ndërtuar të ardhmen...

(Vijon nga faqja 1)Në këtë kuptim, me përjashtim të

rasteve kur ai është më i fortë se çkandodhur më parë, jashtë parashikimittë mundshëm, që njëherësh do të thotëfatkeqësi natyrore, në raste e tjera ais‘është gjë tjetër, veçse një dukuri nor-male natyrore dhe kur përmban fatkeqë-si, ato me plot gojë mund t‘i quash fat-keqësi njerëzore ose për shkak tënjerëzve.

Këtë kuptim marrin rrëshqitjet megjithë shtëpi në Kavajë muaj më parë,për shkak të një tërmeti rreth 2,5 të sh-kallës Rihter ose 4 ballë të shkallësMerakli apo zhytjet e tokës në Zharrës,për shkak të një tërmeti rreth 1,5 të sh-kallës Rihter ose 2-3 ballë të shkallësMerkal apo mbi të gjitha shembjet editëve të fundit, jo pak, të 1200 shtëpivenë Dibër, për shkak të një tërmeti rreth5,2 të shkallës Rihter ose 7 ballë të sh-kallës Merakli, kur dihet që tërmetet sotnë botë mund të fillojnë të çajnë e tëshembin ndërtime, kur janë mbi 6,2ballë të shkallës Rihter ose 8 ballë tëshkallës Merkal. Kësisoj, kemi për hisetë themi, që më thuaj se në ç‘ballë tëfillojnë të bien ndërtimet të të them seçfarë Shteti je, çfarë Qeverie mban,çfarë shkence bën, çfarë ndërtuesishke dhe së fundi sa të përgjegjshëmqytetarët i ke. Pikërisht, sot, nuk po arri-het as niveli i intuitës popull arkitekt ikohëve të Mesjetës apo të eksperiencëspopull, ku qëmoti shtëpitë ndërtoheshinose të lehta (kallama e rrogoza), sigur-isht pa lezet ose mbi faqe shkëmboreplot shëndet, si Berati Mangalem,Gjirokastra Dunavat, Kruja, etj.

Gjithmonë kam marrë penën e tëshkruaj në mbrojtje të jetës apo të anëssë qytetarit, por zanati dhe profesioninuk më lënë pa thënë dy fjalë për dib-ranin, që ndërtoi shtëpi e komplekseshtëpish anembanë vendit, pas tërme-teve të Shkodrës (Bahçallëk, 1979), pastërmeteve të Fier-Lushnjës (1959).

Ministri Xhelil Bajrami vizitoiDibrën e Madhe

Në ora 23 e 49 minuta të datës 6gusht Dibrën e Madhe e goditi njëtërmet i fuqishëm prej 7 ballë,epiqendra e të cilit ishte në Gjoricëtë Shqipërisë që ndodhet 4 km largDibrës së Madhe. Lëkundjet e tokësvazhduan gjatë tërë natës dhe povazhdojnë ende. Kjo i detyroi di-branët që tërë natën ta kalojnë nëankth dhe nën qiell të hapur.

Argëtim Fida,k ryetari i Komunëssë Dibrës së Madhe dhe bashkëpun-torët e tij tërë natën patën kontakteme Kryeministrinë, zv. kryeministrinAbdulaqim Ademin, policinë e Di-brës, spitalin, zjarrfikësit dhe qyteta-rët. Për fat të mirë përveç plasaritjevenëpër shtëpi e banesa dhe ndonjëmuri të rrëzuar, të plagosur dhe vik-tima nuk pati.

Me këtë rast Dibrën e Madhe evizitoi edhe Xhelil Bajrami, ministërpër Punë dhe Çështje Sociale, i dër-guar i Qeverisë së Maqedonisë përtu njohur me gjendjen pas këtij

Dibër e Madhe, tërmet i fuqishëm, por pa viktima

tërmeti të fuqishëm. Ai paragazetarëve deklaroi se: “Qeveria metë mësuar se Dibra është goditur ngatërmeti, më dërgoi të vij të njihemme dëmet e shkaktuara nga ky tërmet.Qeveria do të jetë gjithnjë pranë di-

branëve dhe kudo që do të ndodhinfatkeqësi. Unë vizitova disa shtëpitë dëmtuara dhe pas marrjes së tëdhënave nga Komisioni Komunal përvlerësimin e dëmeve, do të ndërmar-rim hapat e mëtutjeshëm për ko-

mpensimin e dëmeve”.Argëtim Fida në këtë rast falën-

deroi Qeverinë dhe ministrin Bajramipër interesimin e shprehur.

Bajrami dhe Fida shprehënkënaqësinë e tyre që përkundër këtijtërmeti të fuqishëm nuk pati të lën-duar ose viktima.

Tërmete me intensitet prej 5,4dhe 3 ballë po përsëriten në vazh-dimësi gjë që e mbajnë në gjendjetë frikësuar popullatën e Dibrës sëMadhe. Sa herë që ndodhin këtotërmete dibranët largohen nga sh-tëpitë e tyre. Të përkujtojmë se nënëntor të vitit 1967 Dibrën e goditinjë tërmet shumë i fuqishëm që sh-kaktoi katër viktima dhe rrënimin eshumë objekteve shtëpiake dhe in-dustriale.

Vazhdon puna e komisionit përevidentimin e dëmeve të shkaktuaranga tërmeti.

Me afrimin e vjeshtës shtohetedhe më shumë ankthi nga tërmetetsepse qëndrimi eventual nën qielline hapur do të jetë shumë i vështirë.

R.Torte

OpinionOpinionOpinionOpinionOpinionTërmeti që gjunjëzoi mistrinë dibrane

Zanati dhe profesioni më shtyjnë që tëthërras mendjen dibrane, atë mendjeqë lind në Shkodër, pushon apo llogji-koset në Mirditë dhe së fundi vishet sinjë nuse apo dhëndër i bukur në Dibër,por jo këtë të sotme, që një shkundje etokës në nivelet që njeriu sot i koman-don, t‘i trazojë jetën e vet dhe më tepërtë fëmijëve të vet, por të pafajshëm.Gjithkush mund edhe të qortojë, se njëpopull nuk shahet. E dua Platonin,mësuesin tim të madh, thoshte një filo-zof i lashtë pellazg, por dua më shumëtë vërtetën. Ndaj edhe unë, e dua pop-ullin tim, si djali-babanë, e dua dibra-nin si vëllai-vëllanë, por më shumë duazanatin dhe profesionin tim, që më kamësuar si të parashikojë atë që mundtë ndodhë, që më ka përgatitur si tëzbusë pasojat kur ajo ndodh, që më kapajisur me atë shkencë që të bëjë qëmë ky dëm mos të ndodh. Dua zanatindhe profesionin tim, që në këtë rast nukmë lejon të thur epos për dibranët,sepse më duken të mjerë, që në këtërast nuk më lejon të vazhdoj të ngrelavde për mistrinë e tyre, për atë mistriqë ka bërë kala nëpër Shqipëri e Ball-

kan dhe bën hata në shtëpinë e tyre,për atë mistri që ka ndërtuar e mirëm-bajtur në shekuj rrugët e lidhjes së kul-turave Greko-Romake (Egnatia –eg‘jata), besimeve Romë-Stamboll (rru-ga e Arbrit) deri në rrugët e ditëve tësotme, ku 70% e punëtorëve të firmës“Granit” në veprat ndërtimore nëMoskë janë me origjinë Dibrane, ku dheautori i këtyre rreshtave ka ndjerë tisine shijeve dhe elegancën ndërtuese tëdibranëve në shtëpinë e fëmijërisë sëvet të rrëzuar në Mangalem të Beratit,ku babai kërkonte pa një pa dy, dorëndibrane që të mos i trembesh më ndonjërrokullisje tjetër shkëmbi nga faqja emalit kala.

Por, shqetësimi qëndron në atë, sesi mund të çahet një shtëpi tej e përtejnë gjithë lartësinë e saj, ose të bjerëvetëm suvaja apo të shkasin pjesë tëçatisë ose të ndahet pikërisht, atje, kubashkohen muret? Si mund të shkatër-rohen këto shtëpi në Dibër, që Zoti bolli ka ndihmuar, duke i falur një faqekodrinore me shkëmbinj, që të paktëne zbusin një shkallë apo një ballëtërmetin. Si mund të shemben shtëpi,që Zoti boll i ka ofruar një lumë përrërë e llaç apo i ka ofruar male për gurë(Gjuric – gurë, guriçka, zhurre) apo i ka

ofruar pyje për lëndë drusore (Shupen-zë – shumë pyje ose shumë pemë). Posepse, shtëpia nuk kishte një brez be-toni ose të paktën një brez me dru, që tëndajë rezonancat e valës së tërmetevepërgjatë lëkundjeve. Po sepse, shtëpianuk kishte një gur qosheje, që të lidhtemuret apo një arkitra që të lidhte drit-aret. Po sepse, shtëpia nuk kishtethemele me gurë që muret të inkastro-hen e të lidhen me shkëmbin apo çatime trarë të gozhduar që mund të flutur-ojë nëse e gjithë shtëpia shket e ikën etëra për lesh. Hej dibranë ustallarë aposhqiptarë pashallarë! Kujdes?! Po atij nëVenezuelë, ku toka i ofron dhe e rre-thon vetëm me ujë deti apo oqeani dhetërmeti për fat të keq i bie edhe më i fortëse sa tek ju, pikërisht si këto ditë, 6,5 tëshkallës Rihter ose 8,2 ballë Merkali, ibie të zhduket me farë e me fis?

Ndaj dhe shprehim këtë qejfmbetjeme dibranët, ku tërmeti i turpëroi mend-jen, plasja e shtëpive i nxori të palaratdhe rrëzimi i shtëpive i gjunjëzoi mis-trinë. Por, kjo nuk është dhe nuk lidhetvetëm me dibranët. Dje me Kavajën,sot me Dibranët, nesër me Golemin,pasnesër me Tiranën, pse jo, pas pas-nesër me gjithë Shqipërinë.

Prof. Asc. Sazan GURI

Si mund të shkatërrohenkëto shtëpi në Dibër, qëZoti boll i ka ndihmuar,duke i falur një faqekodrinore me shkëmbinj,që të paktën e zbusin njëshkallë apo një ballëtërmetin. Si mund tëshemben shtëpi, që Zotiboll i ka ofruar një lumëpër rërë e llaç apo i kaofruar male për gurë apoi ka ofruar pyje për lëndëdrusore...


Rreth 588 shtëpi dhe rreth 10 objekte social-kulturore, shkolla etj., janë tëpabanueshme dhe të pashfrytëzueshme, si dhe rreth 3000 shtëpi të tjera që

kanë dëmtime të vogla, të cilat kanë nevojë për riparime.aktualitet

Tërmeti i datës 6 shtator në me-snatë ka tronditur themelet e bane-save në Dibër. Janë rreth 588 shtëpidhe rreth 10 objekte social kultur-ore, shkolla etj, që janë të paban-ueshme dhe të pashfrytëzueshme sidhe rreth 3000 shtëpi të tjera që kanëdëmtime të vogla, të cilat kanënevojë për riparime. Këto të dhëna,sipas burimeve nga Prefektura e Di-brës, janë nxjerre nga ekspertët e sajgjatë evidentimeve në terren. “Men-jëherë pas rënies së tërmetit, Prefek-ti i Dibrës z. Xhafer Seiti, ka qenënë terren në komunat Shupenzë eGjoricë, ku dëmet kanë qenë më tëmëdha dhe në bashkëpunim me drej-tuesit lokalë ka filluar puna për evi-dentimin e dëmeve. Po këtë ditë, nëGjoricë ishte edhe Kryeministri z.Sali Berisha, i cili në takimin medrejtues të qeverisjes vendore, tëMinistrisë së Brendshme, të Institu-cioneve Qendrore në nivel vendoretj., u informua për situatën e kri-juar nga Prefekti i Qarkut, kryetarëte komunave Gjoricë, Shupenzë,Maqellarë, Zerqan, Osten, Trebishtdhe kryetarët e bashkive Peshkopi eBulqizë.

“Falënderoj zotin që nga tërmetii fuqishëm 7.2 ballësh me epiqendërnë Gjoricë, nuk pati dëme në njerëz,tha në atë takim Kryeministri, dhese kishte ardhur në vend për të parëe për t’u informuar për pasojat etërmetit, me qëllim marrjen emasave sa më të shpejta për eviti-min e plotë të tyre”.

Sipas burimeve nga Prefektura, përevidentimin e dëmeve u ngritën 7grupe pune që vepruan në fshatratShupenzë, Maqellarë, Fushë-Bulqizë,Ostren, Muhurr, Trebisht.

Grupet e punës kanë plotësuar do-kumentacionin për 104 objekte sidhe kanë vlerësuar dëmet e shkaktu-ara për 1155 objekte të tjera.

Tërmeti i shtatorit ishte vetëm njëjavë para se arsimi i detyrueshëm tëhapte tiparin për këtë vit, por bu-rimet e mësipërme thanë se “më 14shtator 2009, mësimet kanë filluar

Termeti, 600 shtëpi bëhen të pabanueshmeQeveria vendos: 130 milionë lekë për 1437 banesa të dëmtuara në qarkun e Dibrës

normalisht në të gjitha shkollat ezonave të prekura nga tërmeti”.Mësimet janë shtyrë në vetëm nëdisa shkolla, ku nuk kanë përfundu-ar punimet e rikonstruktimit të tyre,të nisura kohë më parë, si në shkollën9-vjeçare Kuben, komuna Kastriot,rrethi Dibër për 2 javë, në shkollën9-vjeçare Fushë-Bulqizë 2 javë dhenë shkollën e mesme të bashkuarSuç, të rrethit Mat, 2 ditë.

Emergjenca e parë për banorët ekëtyre zonave kanë qenë paisja meçadra dhe shpërndarje me ushqime,megjithëse banorët e zonave tëprekura kanë qenë shumë të pa-kënaqur nga ky proces. Mediat qen-drore kanë raportuar çdo ditë ngaterreni, por edhe drejtpërdrejtë, kunjë pjesë e banorëve e kanë gdhirëjashtë, megjithë kushtet e motit tëpaqëndrueshme.

Sipas prefekturës, janë shpërndarëmë shumë se 7 ton ushqime si dhemateriale të tjera si çadra, batanije etj.

Por, vendimi më i rëndësishëmishte më datë 30 shtator, kur me një

SHTËPI MEDËMTIME MESATAREDHE TË LEHTA

Gjoricë: 216 shtëpiShupenzë: 900 shtëpiZerqan: 554 shtëpiOstren: 2 shkolla, 3 kabina ele-

ktrikeMaqellarë: 244 shtëpiFushë – Bulqizë: 142 shtëpiMelan: 30 shtëpiTrebisht: 155 shtëpi, 2 kabina

efekt. 3 objekt socBurrel: 12 shtëpiKlos: 110 shtëpiKomsi: 38 shtëpiLis: 11 shtëpiSuç: 2 shtëpiMacukull: 12 shtëpiRukaj: 1 shtëpiZall Dardhë: 24 shtëpiZall-Rec: 11 shtëpiSelishtë: 13 shtëpiMuhurr: 16 shtëpiQendër Tomin: 13 shtëpiArras: 24 shtëpi, 1 kabinë ele-

ktrike.Derjan: 8 shtëpiLuzni: 350 shtëpiKastriot: 31 shtëpiMartanesh: 35 shtëpiPeshkopi: 38 shtëpiGjithsej: 3001 shtëpi

Burimi: Prefektura Dibër

SHTËPI DHEOBJEKTE TËPABANUESHME

Gjoricë: 64 shtëpi, 2 shkollaShupenzë: 15 shtëpi, 3 shkollaZerqan: 109 shtëpi, 1 qendër

shëndetësore, 1 kopëshOstren: 2 shtëpi të shembura, 15

dëmtuar rëndë, 1 shkollëMaqellarë: 65 shtëpiFushë-Bulqizë: 6 shtëpiMelan: 27Trebisht: 20 shtëpi, 2 kabina

efekt.Komsi: 21 shtëpiLis: 1 shtëpiSuç: 10 shtëpiRukaj: 8 shtëpiZall-Dardhë: 1 shtëpiSelisht: 1 shtëpiMuhurr: 3 shtëpiDerjan: 1 shtëpi shemb, 4 shtë-

pi, 1 objekt socialLuzni: 80 shtëpiGjithsej 598 shtëpi e objekte

vendim të posaçëm të qeverisë, ësh-të vendosur kompensimi i familjevetë dëmtuara nga tërmeti.

Në mbledhjen e Këshilliti të Min-istrave u miratua vendimi “Për mi-ratimin e vlerës së dëmeve të shkak-tuara në objeket, në pronë private,si rrjedhojë e tërmetit rënë në qarkune Dibrës, dhe të listave emërore mevlerat përfituese”. Ky projektvendimka për qëllim miratimin e vlerës sëdëmeve të shkaktuara nga tërmeti idatës 7 shtator 2009, në qarkun eDibrës, vlerësimi i të cilave ështëbërë në bazë të çmimeve të miratu-ara për këtë qark, nga Enti Kombëtari Banesave. Nga verifikimet e bërarezulton të jenë 1437 banesa të dëm-tuara, me një vlerë dëmesh të llog-aritur në mbi 129.359.122 lekë. Nëkëtë vendim është parashikuar që njëpjesë e fondit të përballohet ngaMinistria e Brendshme në zërin“Emergjencat Civile”, ndërsa pjesatjetër do të përballohet nga fondirezervë i buxhetit të shtetit për vitin2009.

Nga verifikimet e bërarezulton të jenë 1437banesa të dëmtuara, menjë vlerë dëmesh tëllogaritur në mbi129.359.122 lekë. Vlerësi-mi është bërë në bazë tëçmimeve të miratuara përkëtë qark, nga Enti Ko-mbëtar i Banesave.Një pjesë e fondit do tëpërballohet nga Ministria eBrendshme në zërin“Emergjencat Civile”,ndërsa pjesa tjetër do tëpërballohet nga fondirezervë i buxhetit të shtetitpër vitin 2009.

V E N D I MPËR

MIRATIMIN E VLERËS SË DËMEVE TË SHKAKTUARA NË OBJEKTE, PRONË PRIVATE, SIRRJEDHOJË E TËRMETIT, RËNË NË QARKUN E DIBRËS, DHE TË LISTAVE EMËRORE, ME

VLERAT PËRFITUESENë mbështetje të nenit 100 të Kushtetutës dhe të shkronjës “dh”, të pikës 2, të nenit 5, të

ligjit nr.8756, datë 26.3.2001, “Për emergjencat civile”, me propozimin e ministrit tëBrendshëm, Këshilli i Ministrave

V E N D O S I: 1. Miratimin e vlerës së dëmeve të shkaktuara në objekte, pronë private, si rrjedhojë e

tërmetit, rënë në qarkun e Dibrës, në shumën 129 359 122 (njëqind e njëzet e nëntëmilionë e treqind e pesëdhjetë e nëntë mijë e njëqind e njëzet e dy) lekë, të përcaktuar nëfund të përmbledhëses, që i bashkëlidhet këtij vendimi.

2. Miratimin e listave, që i bashkëlidhen këtij vendimi, me emrat dhe shumat përkatëse tëkompensimit, si rezultat i procesit të vlerësimit.

3. Fondi, prej 129 359 122 (njëqind e njëzet e nëntë milionë e treqind e pesëdhjetë e nëntëmijë e njëqind e njëzet e dy) lekësh, të përballohet, si më poshtë vijon:

· 100 000 000 (njëqind milionë) lekë, nga buxheti i vitit 2009, miratuar për Minis-trinë e Brendshme;

· 29 359 122 (njëzet e nëntë milionë e treqind e pesëdhjetë e nëntë mijë e njëqind enjëzet e dy) lekë, nga fondi rezervë i buxhetit të shtetit.

4. Kryerja e pagesave personave përfitues të bëhet nga këshilli i qarkut Dibër. 5. Ngarkohen Ministria e Financave dhe Ministria e Brendshme dhe këshilli i qarkut Dibër

për zbatimin e këtij vendimi.Ky vendim hyn në fuqi menjëherë.

K R Y E M I N I S T R ISALI BERISHA


“Shtrembërimi i fakteve historike dhe i trojeve shqiptare nuk është gjëtjetër veçse tentim i përvetësimit dhe i vjedhjes së tapive shqiptare përtrojet etnike ku jetojnë den baba den.” reagime

Nga: BEQIR SINA, New York

Gati peticioni, ku do të kërkohet të ndalohet botimi dhe publikimi i Encik-lopedis së re maqedonase, dhe heqja e menjëhereshme saj nga qarkullimi

NEW YORK CITY. Duke u solidalirizuar me reagimin mbarë shqiptarve,kudo që janë, edhe Akademia e Shkencave Shqiptaro-Amerikane, me qendërnë New-York, thotë se kemi vendosur t’i drejtohemi me këtë rastë, si qytetaramerikan , në bazë të Amandamentit të Parë të Kushtetutës Amerikane,Departamentit Amerikan të Shtetit, Arkivit të Sigurisë Kombëtare, SHBA ,dhe raportit të CIA-së për Maqedoninë. Ne kemi vendosur me këtë rastë, t’idrejtohemi SHBA-ës, thuhet në dekleratën e kësaj akademie, si qytetaramerikan.

Kujtojmë, me këtë rastë ceket në dekleratë, se “Amendamenti i Parë iKushtetutës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës, mbron të drejtën e lirisësë besimit dhe të lirisë së shprehjes nga ndërhyrja e qeverisë, për çdo qytetarAmerikan. Në këtë kontekst, Amendamenti i Parë i Kushtetutëssë Shteteve të Bashkuara të Amerikës, garanton nga ana e saj se ”Liria eshprehjes përbëhet nga të drejtat e lirisë së fjalës, shtypit, mbledhjes dhedrejtimit të peticioneve qeverisë, për çdo lloj korrigjimi të ankesave, dhetë drejtat e nënkuptuar të diskreminimit mbi baza racore dhe besimit, tëtë gjithë qytetarve Amerikanë.”

Prof. Dr. Skender Kodra PhD. kryetari i Akademisë së Shkencave Sh-qiptaro-Amerikane, me qendër në New-York, e themeluar 15 vjet më parë,ka reaguar sot ndaj një botimi skandaloz të Enciklopedisë maqedonase, të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Maqedonisë, ku përdoren referencapërçmuese dhe fyese, për shqiptarët etnik, si dhe fakte të padëshmuarakurrë, në historinë e këtij vendi.

Në dekleratën e Akademis së Shkencave Shqiptaro-Amerikane, thotë Prof.Dr. Skender Kodra, kemi theksuar se përdorime të termave të kësaj Enciklopedie,”’Shiptars’ ,”shqiptarët janë njerëz malesh” janë vetëm përllogari të paragjykimeve etnike, me doza të pa imagjinueshme fallsifikimesh,sa s’ka as edhe një fije dyshimi, që ato mund të jenë vetëm rezultat i njëskenari të parapërgatitur nga akademia e Beogradit në bashkëpunimme Shkupin. Duke kujtuar, edhe një herë ish profesorin serb të Univer-sitetit të Prishtinës, shkrimtarin Vujadin Millanoviq, dhe librin e tij shovin-ist, të botuar më 1990, në Prishtinë, “ Universiteti i Prishtinës në Rrjetin eShqipërisë, së Madhe” , ku ai i fryn ndjenjave anti shqiptare, me anëtë shtrëbrimit të fakteve historike, dhe përdor terma të njësojta, si këto tëakademikve maqedonas.

Në dekleratë, mes tjerash thuhet se Akademia e Shkencave Shqiptaro-Amerikane, kishte besuar me të vërtet, se qëndrimet antishqiptare, tëshfaqura më parë, nga një pjese të Akademisë Maqedonase, dukej se kishinmarrë fund, edhe me qendrimin për largimin në atë kohë të ish Kryetarittë Akademisë së Shkencave të Maqedonisë Gjeorgji Efremov, pasi ai kishtekërkuar ndarjen e Maqedonisë dhe shpërngulje të popullatave. Këtë,“marrëzi” Efremov, u tha se e “gatoi” gjatë dreke, kur ai ishte kryetari iakademisë maqedonasë aso kohe, dhe ia kishte paraqitur këtë ide shtërpe,edhe një homologut të tij shqiptar, si “ një propozim, gjoja për zgjidhjen ekrizës së at’hershme, nëpërmjet shkëmbimit të territoreve dhe të popu-llsive midis dy shteteve, Maqedonisë dhe Shqipërisë.”

Fantazira të këtilla (ose çmendurira), në rradhë të parë nuk i shërbejnëaspak paqes, sigurisë dhe stabilitetit të Ballkanit, e rajonit, nëpërgjethësi. Ato janë vlerësimet më primitive me ndjenjë të sëmura shovin-iste, të një populli tjetër, që të na kujtojnë kohë të kaluara, e të errëta, siato gjatë kohës së ish - republikave Jugosllave”. Në dekleratëndhe shtrembërimet e qellmita e dashakeqëse, të akademikve maqedonasnë Enciklopedinë, për hesap të tyre, në paraqitjen e historisë së këtij shteti,i cili kujtojmë se është shtet i vetem në botë, që megjithse ka më shumë se18 vjet, që komuniteti ndërkombëtar ishte ai që e bëri shtet, është shtet ky,që, nuk ka ende indetitet kombëtar, nuk ka ende një flamur zyrtar, tënjohur nga e gjithë bota, dhe nuk ka ende një emër zyrtar, që të përdorejnga e gjithë bota. Por, dikush e quan, FYROM, dikush e quan, Maqedoni,Maqedonia Veriore, Republika e Maqedonisë Veriore, dhe mos mëkeq dikush tjetër, e ka lënë edhe pa emër, fare....

Akademisë së Shkencave Shqiptaro-Amerikane, me qendër në New-York, thuhet se ky skandal i pashembullt për nivelet akademike, shtyn tëmendohet me tërë seriozitetin për pozitën e shqiptarëve në Maqedoni. Tëcilët, megjithse janë pjesë e rëndësishme shtetë-formuese të këtij shteti,ende trajtotohen e shifen nga akademikët maqedonas dhe krerët e këtijshteti, si qytetar të dorës së dytë dhe të tretë.

Ndaj, pa hezitim dhe duke përdorur të gjitha format zyrtare, deri tekprotestat para ambasadës maqedonase në Uashington, dhe Misionit të sajdiplomatik në OKB, Akademia e Shkencave Shqiptaro-Amerikane, me qendërnë New-York ka vendosur t’i drejtohet me këtë rastë, si qytetar amerikan ,në bazë të Amandamenti të Parë të Kushtetutës Amerikane, DepartamentitAmerikan të Shtetit, Arkivit të Sigurisë Kombëtare, SHBA , dhe raportit tëCIA-s për Maqedoninë, me një peticion, ku do të kërkojmë që menjëherëtë ndalohet botimi dhe publikimi i kësaj Enciklopedie, dhe heqja e men-jëhereshme saj nga qarkullimi, dhe që akademikët maqedonas që hartuankëtë çorbë, tju kërkojnë ndjesë shqiptarëve.

Enciklopedia Maqedonasevjedh tapitë shqiptare

Për opinione dhe komente mund të na shkruani në adresën: “[email protected]”. Tel. 00355 4 22 33 283.OPINIONET DHE KOMENTET E BOTUARA NUK SHPREHIN DOMOSDOSHMËRISHT QËNDRIMIN E REDAKSISË

“Atë çka mund ta bëjënjë i çmendur nukmund ta ndreqinqindra të mençur”,thotë një shprehjepopullore.

Nga: REXHEP TORTE

Top-temë e këtyre ditëve në Maqe-doni dhe më gjerë duke mos përjas-htuar Brukselin dhe Uashingtoninështë botimi skandaloz i enciklope-disë Maqedonase, ku në mënyrë fla-grante shtrembërohet historia e sh-qiptarëve dhe fyhet populli shqiptar.

Atë çka mund ta bëjë një i çmen-dur nuk mund ta ndreqin qindra tëmençur, - thotë një shprehje popu-llore.

Akademiku Bllazhe Ristovski, al-banofobi i dëshmuar i Maqedonisë,nën drejtimin e të cilit u botua kjoenciklopedi kontestuese, edhenjëherë dëshmoj shovinizmin e tijtë skajshëm antishqiptar duke nxiturreagime të gjithanshme.

Është për të ardhur keq që edhepas 18 vitesh të demokracisë dhe tëluftës së drejtë të UÇK-së në vitin2001 në Maqedoni për të drejtatlegjitime të shqiptarve, sot e kësajdite ekzistojnë forca të errëta maqe-donase antidemokratike dhe luftënx-itëse.

As kryetari i shtetit Gjorgje Ivanovdhe as kryeministri Nikolla Gruevs-ki nuk e panë të arsyeshme distan-cimin e tyre nga kjo enciklopedikundërthënëse. Kryeministri Gruevs-ki në prononcimet e tij herën e parëu shpreh se kjo punë i takon Akade-misw së Shkencave të Maqedoniswsi institucion më vete, herën e dytëtha se reagimet kundër botimit tëkësaj enciklopedie shkojnë në dëmtë sukseseve që ka arritur Maqedonia,herën e tretë gjatë mbledhjes sëqeverisw i vënë në shënjestër të kri-tikave nga ministrat shqiptar në pa-mundësi të përgjigjeve braktismbledhjen e qeverisw, dhe herën ekatërt duke u prononcuar paragazetarëve kërkoi nga pala shqiptaredialog dhe respekt të ndërsjellë edhepse në botimin e kësaj enciklopedieshqiptarët nuk janë konsultuar fare.Kjo na bën të dyshojmë se botimi ikësaj enciklopedie nuk është bërë padijen e qeverisë, e cila ka financuar180 mijë euro.

Edhe kësaj here u dëshmua se pro-vokues të konflikteve ndërnacionalenë Maqedoni janë vetë Maqedona-sit.

Ndërkaq reagimet e lidershipit, tëOJQ-ve dhe të intelektualëve shqiptarjanë shumë të matura. Themi kësh-tu sepse ky shtrembërim i historisëshqiptare dhe i ofendimit të sh-qiptarëve lyp një reagim më të fu-qishëm të lidershipit, OJQ-ve dheintelektualëve shqiptar. Për ta arri-tur efektin e duhur nevojitet reagimmë i ashpër i shqiptarëve nëpërmjetprotestave masive demokratike nëpërtë gjitha viset shqiptare duke përf-shirë shkollat dhe popullatën derisatë tërhiqet ky botim i EnciklopediswMaqedonase .

Shtrembërimi i fakteve historikedhe i trojeve shqiptare nuk është gjëtjetër veçse tentim i përvetësimit dhe

i vjedhjes së tapive shqiptare për tro-jet etnike ku jetojnë den baba den.

Nuk ka fakte historike që sh-qiptarët ti kenë sulmuar dhe okupuarmaqedonasit. Përkundrazi shqiptarëtgjithnjë kanë qenë në krah dhe nëmbrojtje të maqedonasve, si nëLuftën e Ilindenit ku morën pjesëedhe shumë shqiptar, gjë që maqe-donasit nuk e përmendin fare, ashtuedhe në Luftën e Dytë Botërore, paspërfundimit të së cilës në shtetin eri të Maqedonisë partizanët shqiptaru vunë në shënjestër të përndjekjeve,burgosjeve dhe vrasjeve nga UDB-ja.

Shqipëria e sotme si rezultat i

kafshimeve dhe i gllabërimeve tëtrojeve të saj nga fqinjët sot i ngjannjë molle të kafshuar nga të gjithaanët.

Po ta kishin botuar shqiptarët njëenciklopedi të këtillë ku do ti shan-tazhoheshin maqedonasit, me siguriautorët shqiptar do të viheshin nëgoditje të ashpër nga prokuroria,gjyqësia dhe burgosjet, gjë që nukka gjasa të ndodhë me këta autorëmaqedonas, të cilët me botimin ekësaj enciklopedie shkelën të gjithaparimet e kodeksit etnik dhe të bash-këjetesës.

Kjo enciklopedi e sakatosur dhee dëmshme duhet tërhequr sa mëparë. Edhe një ekzemplar i vetëm nëduart e lexuesit do të shkaktonte ha-mendje për të vërtetën e trojeve sh-qiptare dhe të shqiptarëve.

Edhe akademitë e shkencave nëTiranë dhe Prishtinë dhe qeveritë edy vendeve duhet të jenë më en-ergjike ndaj akademisë së Shkencavetë Maqedonisë dhe Qeverisë tëMaqedonisë lidhur me këto pro-vokime të njëpasnjëshme.

Reagon ashpër Akademia eShkencave Shqiptaro-Amerikane

merrkopjentënde

“RRUGA E ARBËRIT”


Ndërtimi, dhe veçanërisht vënia në shfrytëzim e kësaj rruge do të ketë një impakt tëjashtëzakonshëm, jo vetëm për Dibrën, por edhe për trevat e banuara nga

shqiptarët në Maqedoni, për zonën e Matit , Tiranën, Durrësin e të gjithë vendin.intervistë

“Ja detajet e projektit nga Bulqiza në Tiranë”Flet Dr. Ing.Faruk Kaba

Pyetje: Rruga e Arbërit në aspektine projektimit mund të konsiderohete përfunduar. Projekti i lotit më të vështirë të kësaj rruge që nis ngaUra e Vashës në Klos deri në daljetë tunelit në malësinë eTiranës është disenjuar plotësisht dheka kaluar në Drejtorinë e Përgjiths-hme të Rrugëve. Me konkretishtç’mund të thoni për këtë projekt?

- Ashtu është. Projekt-idea ështëdorëzuar në D P të Rrugëve dhe pritettë shqyrtohet shumë shpejt nga kyorganizëm. Ka qenë një projektshume i vështirë për zgjidhje, pasipothuaj mungonin alternativat, ndër-sa luginat kanë një zhvillim, që nukpërputhej me ato ç’ka kërkohen ngarrugë të këtyre standardeve. Megjith-atë, zgjidhjet përfundimtare janë gje-tur dhe tani pritet të miratohen, përt’u materializuar në projekt zbatimine rrugës dhe menjëherë me procesine ndërtimit të saj.

Sidoqoftë, ka qenë e nevojshmeqë të kapërcehet Qafa e Murrizësme një tunel rreth 3.5 kilometra tëgjatë dhe më pas një tunel në afërsitë Gurit të Bardhë me gjatësi rreth0.6 kilometra. Por nuk ka qenëvetëm kjo vështirësi. Në një pjesëtë konsiderueshme pranë Urës sëVashës, terreni në luginën e lumitMat është tejet i aksidentuar, i thy-er. Kjo na ka detyruar të kalojmëme gërmime të mëdha, me mure dhendoshta kur të merren të gjitha de-tajet e terrenit, pasi të përcaktohetvarianti përfundimtar, edhe mendonjë tunel tjetër.

Vështirësia tjetër më e madhe kaqenë kapërcimi i Luginës së Matitme urë, pranë Urës së vjetër tëVashës. Edhe për këtë janë bërë medhjetëra tentativa dhe së fundi ësh-të përgatitur ajo që e mendojmë sizgjidhja më e mirë: një urë e njëtipi të veçantë, e pandërtuar ndon-jëherë në vendin tonë, me gjatësirreth 300 metra, me tre hapësira, kuhapësira më e madhe është 140metra. Ky tip, që në teknikënbotërore quhet “me konsola” apo“kantilever”, do të përdoret për herëtë parë. E veçantë është se lartësia eurës është rreth 133 metra, pra mëshumë se tre herë lartësia e hotelitnë qendër të Tiranës ose rreth 50metra më e lartë se ura më e lartënë aksin Rrëshen-Kalimash.

Rruga do të ketë edhe një serëveprash të tjera, ndër të cilat spika-sin tre viadukte me lartësi mbi 20-25 metra secili, dhjetëra ura të tjeratë shumta më të vogla, mure nëformën e “terra armata”, njëteknologji e veçantë kjo për urat ekëtyre madhësive e të tjerë vepra

më të vogla. Do të lëvizin rreth 2milionë e 300 mijë metra kubdhera, pjesa më e madhe shkëm-bore. Rruga do të jetë e asfaltuarme gjerësi 9 metra të asfaltit dhedy bankina të paasfaltuara nga 1metra, pra gjithsej 11.0 metra.Parametrat gjeometrike janë tëtillë që do të lejojnë një lëvizjeme shpejtësi 80 deri 100 kilome-tra në orë pa probleme, pasi egjithë rruga do të shoqërohet menjë sinjalistikë moderne bashkëko-hore. Rruga do të shoqërohet mesinjalistikë dhe masa inxhinjerikepër një siguri të lartë dhe komodenë lëvizje.

Rruga do të ketë dhe një lidhje tëveçantë me rrugën nacionale Burrel-Klos - Bulqizë, e cila nga Klosi tekUra e re e Vashës do të jete 3 kilo-metra e gjatë. Në këtë mënyrë edheBurreli do të lidhet me Tiranën nënjë distancë prej vetëm 57 kilome-tra, ndërsa Klosi me vetëm 40 kilo-metra.

Pjese e Rrugës së Arbërit është një

tunel rreth 3.3 kilometra, që siç kenideklaruar ne “Alsat TV” është nëpërfundim në fazën e projekt-idesëdhe pritet vetëm hartimi në detaj përinspektimet si dhe miratimi dhekëshillat teknike. A mund te jepnidetaje te kësaj projektideje?

- Siç e përmenda dhe më lart pro-jekti përfshin dhe një tunel me gjatësi3.3 kilometra, që mund të jetë dhealternativa fituese, pasi janë paraqi-tur edhe dy variante të tjerë me tuneleme gjatësi 3.6 dhe 4.2 kilometra.Tuneli është me të vërtetë një vepërshumë e vështirë. Ai krijon mundës-inë e kapërcimit të Qafës së Murriz-it me kuote rreth 1320 metra, qëndan malësinë e Tiranës me atë tëMatit. Tuneli është projektuar tëkalojë në kuotë 800-820 metra, qëbën të mundur kushte më të favor-shme nga pikëpamja e dëborës dhe

faktorëve të tjerë atmosferikë. Uljanë kuota më të ulta ka qenë pothuaje pamundur pasi do të duhej të zg-jatej në mënyrë të jashtëzakonshmeky tunel, dhe sigurisht është kostojae tij dhe vështirësia.

Megjithatë, mund të themi se kjopjesë rruge dhe në përgjithësi rrugae Arbërit, kanë një kosto tejet të lartë,rezultat ky i terrenit ku kalon. Vetëmtuneli i Murrizit, kushton rreth 90milionë euro. Vështirësia e tij shto-het po të kemi parasysh kushtetgjeologjike ku kalon ky tunel, të cilatjanë nga më të dobëtat. Për të për-caktuar pozicionin më të përshtat-shëm të tij janë bërë tentativa tëshumta dhe grupi i inxhinerëve ësh-të i besimit se ka gjetur pozicioninmë të përshtatshëm.

Tuneli fillon në shtëpitë e sipërmetë fshatit Murrizë nga krahu i Tiranësdhe del në grykën e lumit të Mash-norit, pranë shtëpive të fshatit Xibër,poshtë shkollës së këtij fshati, nëkuota rreth 820 metra mbi nivelin edetit. Afati i ndërtimit të tij, në njëfarë mënyre do të kondicionojë edheafatin e ndërtimit të të gjithë rrugës,por përderisa Kryeministri Berisha kadeklaruar një afat rreth 2 vjeçar,mendoj se kjo do të realizohet plotë-sisht.

Ç’mund të thoni për ecurinë ederitanishme dhe cilat do të jenëavantazhet e ndërtimit të kësajrruge?

- Deri tani kanë përfunduar osejanë në përfundim 4 nga 5 Lote tërrugës së Arbërit. Loti i 5 është njëlot i shkurtër rreth 5 kilometra, jo ivështirë, por që kërkon dhe marrjene miratimin nga pala maqedonasepër pikën e kalimit të kufirit. Pra,mund të themi se projekti është çësh-tje e mbyllur. Ndërkohe, pothuaj kapërfunduar një lot (nga Bulqiza nëUrën e Cerenecit) dhe ka filluar punanë lotin paraardhës nga Bulqiza në

Klos (Ura Vashës). Menjëherë medorëzimin e projekt-zbatimit të dyloteve të tjerë Tiranë (Ura Brarit) -Tunel Qaf Murrizë dhe Tunel QafMurrizë - Ura Vashës (Klos) do tëfillojnë punimet. Madje, ne si pro-jektues po na kërkohet ky projekt samë parë të jetë e mundur, për të fil-luar ndërtimin e saj.

Ndërtimi, dhe veçanërisht vënianë shfrytëzim e kësaj rruge do të ketënjë impakt të jashtëzakonshëm, jovetëm për Dibrën, por edhe për tre-vat e banuara nga shqiptarët nëMaqedoni, për zonën e Matit pa për-jashtim (pavarësisht skepticizmit tëdisa personave), por pse jo edhe përTiranën, Durrësin e të gjithë ven-din. Pasuritë e jashtëzakonshme tëtrevave të Dibrës andej dhe këtejkufirit do të vihen në lëvizje si kur-rë më parë. Madje edhe një kuri-ozitet: Sofja, kryeqendra e Bullgar-isë, me rrugën e Arbërit bëhet meafër me Durrësin, pra me detinAdriatik se sa me Detin e Zi. Nëkushtet e një Europe të bashkuar dhepa kufij, kjo është shumëdomethënëse.

Por, nga të gjithë trevat ato që janëmë pranë rrugës do të kenë edhe për-fitimet më të mëdha. Dhe kjo ështëe natyrshme. Kjo është edhe arsyejapërse dibranët mezi e presin këtëvepër të rëndësishme rrugore, të mirate cilës do t’i shijojnë të gjithë sh-qiptarët.

Rruga e Arbërit duke patur këtocilësi është edhe një alternativëshumë tërheqëse e Korridorit të 8-të Paneuropian dhe si e tillë do tëjetë tërheqëse për një transportshumë më të gjerë se ai që për-mendëm deri këtu. Personalisht urojqë të përfundojë sa më parë të jetëe mundur, për të mbyllur një epokëtë vështirë transporti dhe për tëhapur një epokë të re. “Via vita est“ thonin romakët dhe për Dibrën kjoshprehje është mëse domethënësedhe kuptimplotë.

Pasuritë e jashtëzakon-shme të trevave të Dibrësandej dhe këtej kufirit dotë vihen në lëvizje si kurrëmë parë.

Sofja, kryeqendra eBullgarisë, me rrugën eArbërit bëhet me afër meDurrësin, pra me detinAdriatik se sa me Detine Zi. Në kushtet e njëEurope të bashkuar dhepa kufij, kjo është shumëdomethënëse.

Qafa e Murrizës do kalohetme një tunel rreth 3.5kilometra të gjatë dhe mëpas një tunel në afërsi tëGurit të Bardhë me gjatësirreth 0.6 kilometra.

Një urë e një tipi tëveçantë, e pandërtuarndonjëherë në vendintonë, me gjatësi rreth 300metra, me tre hapësira, kuhapësira më e madhe është140 metra do të ndërtohetmbi urën e Vashës.

Rruga do të ketë edhe njëserë veprash të tjera, ndërtë cilat spikasin treviadukte me lartësi mbi20-25 metra secili, dhjetëraura të tjera të shumta mëtë vogla, mure në formëne “terra armata”, njëteknologji e veçantëkjo për urat e këtyremadhësive e të tjerëvepra më të vogla.

Rruga do të jetë e asfaltuarme gjerësi 9 metra tëasfaltit dhe dy bankina tëpaasfaltuara nga 1 metra,pra gjithsej 11 metra.

Parametrat gjeometrikejanë të tillë që do të lejojnënjë lëvizje me shpejtësi 80deri 100 kilometra në orëpa probleme, pasi e gjithërruga do të shoqërohetme një sinjalistikëmoderne bashkëkohore.

Rruga do të ketë dhe njëlidhje të veçantë merrugën nacionale Burrel -Klos - Bulqizë, e cila ngaKlosi tek Ura e re e Vashësdo të jete 3 kilometra egjatë. Në këtë mënyrëedhe Burreli do të lidhetme Tiranën në një distancëprej vetëm 57 kilometra,ndërsa Klosi me vetëm40 kilometra. Tuneli fillon në shtëpitë esipërme të fshatit Murrizënga krahu i Tiranës dhedel në grykën e lumit të Mashnorit, pranë shtëpivetë fshatit Xibër, poshtëshkollës së këtij fshati,në kuota rreth 820 metrambi nivelin e detit.

Pamje nga Rruga e Arbërit, Fushë - Bulqizë. Foto: Bujar Karoshi


specialisti

Subvencionet bujqësore,investime të suksesshme

Nga DALI HORESHKA

Gjatë viteve 2007, 2008 dhe2009 bujqësia shqiptare njohu

një hap progresiv, duke kaluar ngambështetja financiare indirekte tekajo direkte ndaj fermerit. Vetëm ra-joni i Dibrës ka patur mbi 400 për-fitues, të cilët kanë investuar mesa-tarisht me fonde shtetërore nëformën e subvencionit 250.000 lekësecili, kryesisht në ngritjen e pemë-toreve të reja.

Skemat e zbatuara gjatë viteve2007-2009, pa hyrë në analiza tëhollësishme, dëshmuan se:

- u formua një përvoje pozitivenë mënyrën e hartimit të skemavedhe udhëzimeve për zbatimin e tyre;

- zbatimi dhe ndjekja e skemavekërkojnë një ekip të posaçëm njerëz-ish, siç është ai i Drejtorive të Bujqë-sisë, për të cilat mendoj se opinionii përgjithshëm është se kanë qenë tësuksesshëm;

- u thellua më tej zhvillimi i pa-barabartë midis rajoneve të vendit,nëpërmjet kritereve të njëjta tëkonkurrimit për të përfituar një ngasubvencionet. Kjo pamundësi e disarajoneve për të përfituar ngjan mepamundësinë e një fermeri për të pa-tur akses me një operator telefonik,kur kartat telefonike janë me prerjevetëm 1000 lekëshe dhe fermeri nëfakt ka vetëm 200 lekë. Këtë mundë-si e ka vetëm një përqindje e vogël epopullsisë, e cila në rastin e bujqë-sisë ka sipërfaqe të madhe dhe në ras-tin e telefonisë ka paratë. Logjikisht ibie që zona verilindore gjithmonëmbetet më e disfavorshme.

Arsyet për të cilat vendosa të shk-ruaj, duke mos u fokusuar shume tekana kritike se sa tek ajo se çfarë e siduhet përmirësuar skema, janë tre:

Kriza globaleAnalizat e përfitimeve nga një

produkt apo sektor i caktuar, shpeshbëhen thjesht si diferencë midisçmimit dhe kostos dhe vetëm përproduktet që dalin në treg. Unë dotë sugjeroja që mbështetja duhet tëekzistojë edhe për sigurinë ushqi-more, duke e konsideruar atë siburim direk të punësimit tëbrendshëm. Në këtë mënyrë zvogëlo-het mundësia e prekjes nga faktorëte jashtëm, siç është kriza ekonomikeqë po kalojmë, e cila është quajtur“reçesion” apo “stanjacionekonomik”. Bujqësia përbën faktor-in kryesor që Shqipëria nuk u prek savendet e tjera nga kriza globale.

VarfëriaMe një mbështetje më serioze dhe

domethënëse nga pikëpamja e fond-eve dhe e integruar me gjithë burimete mundshme të sigurimit të fondevee sidomos me nxitjen e kapitalit dhenjohurive të emigranteve nëpërmirësimet teknologjike, rezultatetdo të ishin doemos të prekshme.

Lehtësimi i zonave urbanenga popullimi i mëtejshëmdhe joshja e rikthimit në

këto zonaJo vetëm unë kam bindjen se

përmirësimi i infrastrukturës rrugoredo të japë efektet pozitive të ring-ritjes ekonomike. Por, fillimi i një

rikonceptimi të zhvillimit rural, dukee parë sa më afër me atë urban dheduke dhënë mbështetjen dhe vë-mendjen e nevojshme, do të silltereagimet e mosshpërnguljeve dhe tërikthimit të atyre që janë zhvendo-sur më parë, parë kjo në mënyrë rel-ative. Kostoja që i shkaktojnë shtetitato që shpërngulen drejt zonave ur-bane duhet tu kthehet në formën einvestimeve atyre që banojnë në këtozona apo që rikthehen.

Të tre arsyet e mësipërme janë tëmjaftueshme për të thënë se hapi ibërë gjatë tre vjetëve ishte pozitiv dheduhet shtrirë më tej dhe në mënyrëtë matur. Duke menduar se nuk për-faqësoj vetëm opinionin tim, mëposhtë do të rendis disa ngapërmirësimet që mund ti bëhenskemës së subvencionit të vitit 2010.Në tërësi, dhënia e mendimeve ësh-të udhëhequr nga parimi i të parit tësubvencionit si mjet zhvillimi tëqëndrueshëm dhe jo si evidencë eshpërndarjes së parave. Disa nga sug-jerimet janë renditur më poshtë.

Kërkesat e tregut përprodukte bujqësore

Ka ardhur koha që rekomandimetpër të mbjellë ose përpunuar iksprodukt (le të themi mollë starking)të jepen duke studiuar më parëkërkesën e tregut për to. Këto vroj-time duhen bërë në tre nivele:ndërkombëtar, kombëtar dhe rajonal.Fakti që Dibra, p.sh. nuk ka mëshume se 1000 ha pemëtari dhe sesipërfaqja totale bujqësore e pyjoreështë rreth 75000 ha, shpreh më së

miri faktin që një pjesë domethënësee rajoneve/fshatrave nuk kultivojnëpemëtari dhe kanë nevojë për këtoprodukte. Orientimi i shërbimitkëshillimor bujqësor dhe mekaniz-mave të tjerë të bujqësisë drejt tregutdhe marketingut përbën njëemergjence.

Raporti i investimeve publikendaj atyre direkte ndaj fermeritnëpërmjet subvencionit bujqësor.Raporti midis tyre do të ishte nëmasën që investimet publike pen-gojnë iniciativën zhvilluese apo ijapin një hov të mëtejshëm dhe ebëjnë më të efektshëm. Kjo do tëkërkonte kthimin e sektorëve të statis-tikës sidomos në rajone, në sektorëqë “shtrydhin” treguesit në funksiontë “prodhimit” të gjetjeve dhe reko-mandimeve optimale.

Për tre vite rresht përcaktimi i num-rit të skemave është bërë nga Minis-tria e Bujqësisë. Tani ka një mendimse ky përcaktim mund të jetë kompe-tencë e Drejtorive Rajonale të Bujqë-sisë. Ky decentralizim i nevojshëmshumë lehtë mund të kthehet në njëtë keqe edhe më të madhe nëse këtotë fundit nuk orientohen në mënyrënse si mund të përcaktohen drejtimetapo skemat më të favorshme për tusubvencionuar.

Pikësëpari kjo do të kërkonte njëklasifikim rajonal të zonave për tumbështetur, duke i patur të ndara nëtre nivele: fushore malore, kodrinoremalore dhe malore.

Qysh në fillim të shkrimit kemivënë në dukje se skemat e deritan-ishme kanë thelluar zhvillimin epabarabarte midis rajoneve. Ky efekt

negativ duhet korrektuar duke mar-rë në konsideratë nevojat e rajon-eve, duke patur parasysh shkallën ezhvillimit të tyre dhe atë të prapam-betjes.

Cilat skema duhenmbështetur?

Problemi duhet parë në dy aspe-kte: cilin produkt dhe në cilën fazë.Me fjalë të tjera: cilat produktekërkon tregu dhe “ku i dhemb”produktit. Me të drejtë ka propoz-ime që mbështetja e qendrave frig-oriferike për mollën, futja në skemae arrorëve dhe e kultivimit të bimëvemjekësore duhet të jetë me përparë-si. Këtu gjej vendin të shpreh seMinistria e Mjedisit duhet të “kop-joje” modelin e mbështetjes që kapërdorur Ministria e Bujqësisë për tënxitur shfrytëzimin efektiv e të bal-ancuar të produkteve të dyta pyjore,pse jo dhe të turizmit malor pyjor.

Si për çdo gjë të re që nisim kemivështirësi e ndjejmë nevojën tëmbështetemi duke na treguarteknologjinë, tregun e prodhimit, atëtë inputeve etj, edhe për qendrat frig-oriferike e industrinë, arrorët dhebimët mjekësore kemi nevoja të til-la. Në qoftë për frutat apo blegtorinëpërvoja ka ekzistuar dhe evoluar përshkak të kontributit të Qendrave tëTransferimit të Teknologjive Bujqë-sore dhe përvojës së sjellë nga emi-gracioni, për të tjerat kjo përvojëduhet ringritur apo rigjetur.

Subvencionim apo mbuliminteresash bankare

Skemat që mendohet se duhenmbështetur duhen analizuar ngapikëpamja e periudhës brenda sëcilës ato sjellin të ardhurat. Ato ske-ma, produkte apo shërbime të cilatsjellin të ardhura brenda vitit dhe nëmënyrë efektive, duhen kredituarduke u mbuluar interesat bankare.Produktet që sjellin të ardhura dhenë mënyre efektive pas gjashtë mua-jsh apo një viti duhen subvencionu-ar. Periudha e kreditimit dhe afati ikthimit sigurisht është në varësi tëbankave, por kur ato kanë një garan-tues, unë besoj se është në interesin

e tyre të negociojnë. Programet ezhvillimit duhet të bëhen garantuesetë këtyre interesave.

Koordinim e orientim iprogrameve dhe drejtësi në

mbështetjeNga llogaritjet mbi koston e qen-

drave frigoriferike rezulton se kosto-ja e investimit është maksimalisht30 lekë/kg në vit, shpenzimet opera-tive janë maksimalisht 10 lekë përkg/vit dhe e ardhura neto është min-imalisht 20 lekë/kg. Kjo do të thotëse për një periudhë maksimalishtprej dy vjetësh ato e shlyejnë in-vestimin e bërë. Nisur nga ky arsy-etim, i them një ditë një mikut tim:“Përse nuk po ndërton një qendërfrigoriferike kur ti për dy vjet arrintë prodhosh 50 ton mollë në vit”,duke marrë një kredi ndoshta pa in-teres?” Ai mu përgjigj duke më thënëse përderisa kam ku të marr grandepërse duhet të marr kredi? Të tjerët,më shpjegoi ai, kanë përfituar grandedhe përse unë nuk duhet të përfitoj.Unë ju përgjigja se “të presësh përatë që është e nevojshme dhe meleverdi do të thotë të humbësh”. Tihumbet, i thashë mikut tim, me 50ton prodhim, jo me pak se 1 milionlekë neto në një vit. Mesazhi që duatë përcjell është i qartë: unifikimi ipolitikave mbështetëse dhe koordin-imi i tyre. Një tjetër koordinim, icili mendoj se ka munguar është aimidis programit mbështetës të zh-villimit bujqësor dhe të atij rural.

Duke menduar se krijimi i dia-logjeve për të fokusuar më të mirënndihmon politikëbërësit dhe zbatues-it, do të doja të bëja thirrje ndaj me-dies për të patur më në fokus debatembi zhvillimin bujqësor dhe atë ru-ral. Duke mos pretenduar se prob-lemet dhe propozimet e ngritura janëmë perfektet, do të ftoja gjithëdashamirësit e bujqësisë dhe zhvil-limit rural të ngrenë më shumë prob-lematika në lidhje me këtë temë sinëpërmjet gazetave ashtu edhenëpërmjet emisioneve televizive.

Titulli është i redaksisë. Titulli i origji-nalit është “Subvencionet bujqësore të ndry-shimit dhe ndryshimi i subvencioneve”

Nga llogaritjet mbikoston e qendravefrigoriferike rezulton sekostoja e investimitështë maksimalisht 30lekë/kg në vit, shpenz-imet operative janëmaksimalisht 10 lekë përkg/vit dhe e ardhuraneto është minimalisht20 lekë/kg. Kjo do tëthotë se për një peri-udhë maksimalisht prejdy vjetësh ato e shlyejnëinvestimin e bërë.

Ka ardhur koha që rekomandimet për të mbjellë osepërpunuar iks produkt (le të themi mollë starking) tëjepen duke studiuar më parë kërkesën e tregut për to.Këto vrojtime duhen bërë në tre nivele: ndërkombëtar,kombëtar dhe rajonal. Fakti që Dibra, p.sh. nuk ka mëshume se 1000 ha pemëtari dhe se sipërfaqja totalebujqësore e pyjore është rreth 75000 ha, shpreh më sëmiri faktin që një pjesë domethënëse e rajoneve/fsha-trave nuk kultivojnë pemëtari dhe kanë nevojë për këtoprodukte. Orientimi i shërbimit këshillimor bujqësordhe mekanizmave të tjerë të bujqësisë drejt tregut dhemarketingut përbën një emergjence.

Në foto: Ferma me mollë e rrush e z.Hysen Mani nga fshati Pekë, Dibër, i cilinuk ka kërkuar asnjëherë të përfitojë ngafondet shtetërore. Kodra përballë kanevojë për to... Foto: B. Karoshi

Kostoja që i shkaktojnë shtetit ato që shpërngulendrejt zonave urbane duhet t’u kthehet në formën einvestimeve atyre që banojnë në këto zona


reportazhShumë shpejt, kjo zonë mjaft e bukur dhe e pa eksploruar

ende nga turizmi, do të kthehet në një nga zonat më tënjohura në vendin tonë.

Nga: SHAQIR SKARRA

Autobuzi ndalon në stacionin e fundit e njerëzitqë shkelin për herë të parë rreken të kërkojnë

“Kafen e Rremës”. Sot këtu ka mjaft kafe por kafeme të njëjtin emër nuk ekziston më. Kjo ka mbe-tur thjesht si toponim. Vetëm pak metra aty kundalon autobuzi përpara të shfaqet ish Ofiçina eartilerisë. Ndërtesa të shumta në prag të shkatër-rimit, një tabelë tek porta kryesore që tregon sekëtu është repart ushtarak dhe kur futesh brendanuk ka asgjë që të quhet repart ushtarak. Ajo ofiçi-na e zhurmëshme e riparimit të armatimit të artile-risë sot duket si e shkretë. Pikërisht këtu fillon dherruga e Arbërit e cila do të bashkohet me segmen-tet e tjerë që kanë nisur . Në fakt rruga e Arbëritapo e Dibrës siç quhet në popull nis në sheshinkryesor të metropolit, aty ku kryqëzohen katërrrugë: Rruga e Elbasanit, e Kavajës, e Durrësit dhetashmë më e reja e Arbërit. Rruga vazhdon përg-jatë rrugës së Dibrës, kalon në rrugën “MyslimKeta” e fillon traseja e re tek Ofiçina e Artilerisë.Kjo është një nga rrugët më të vjetra por në faktsot është më e reja që po ndërtohet. Rruga e Detitapo rruga e Arbërit e ka origjinën nga PeriudhaRomake, shekulli I dhe II, siç dëshmojnë stacio-net rrugore (Mansasaj) të Gurit të Bardhë. Në shek-ullin e XI, rruga përmendet nga kronistjabritanike,Ana Komnena, ndërsa në vitin 1257këtej kaloi komandanti britanik Gjergj Akropoli.Normanët e Boemundit kalonin në këtë rrugë gjatëluftimeve. Në defterin turk të vitit 1467 Guri iBardhë përmendet si fshatrat “Dervene” që rua-nin e mirëmbanin rrugën. Kjo rrugë sot me kush-te më të mira gjeologo-inxhinierike e hidrologjikedo të vlejë fare mirë si alternativë e Koridorit të 8-të. Ngaqë rruga nga qendra e Tiranës deri tekOfiçina e Artilerisë është e përfunduar, pritet tënisin punimet për rrugën e Arbërit pikërisht këtu.Projekti teknik për këtë segment është dorëzuardhe vetëm pritet tenderimi që të nis gjëmimi i mi-nave luginës së Tujanit. Shumë shpejt kjo zonëmjaft e bukur dhe e pa eksploruar ende nga tur-izmi, do të kthehet në një nga zonat më të njohu-ra në vendin tonë. E padyshim që rruga e Arbëritështë ajo që do ta bëjë të njohur brenda dhe jas-htë vendit këtë luginë të rrallë që natyra ia ka falurkësaj zone. Jo vetëm kaq, por e gjithë distance errugës së Arbërit është turistike. Mjafton të për-mendim vetëm kalanë e Grazhdanit, një më vje-trat dhe më të mëdhatë në vendin tonë por qëende nuk njihet nga të huajt. Me përfundimin errugës së Arbërit kjo do të vizitohet ndoshta dhemë shumë se vetë Butrinti.

Gjurmës së rrugës së vjetërNë fakt lugina e Tujanit nis pikërisht tek ura e

Brarit, urë kjo e ndërtuar në kohën romake e sotështë po thuaj në shembje pasi nuk ka vënë njeridorë në mirëmbajtje. Këtu e kishim lënë të tako-heshim herët në mëngjez me inxhinierin Bash-kim Lleshi ku do të shkelnim të gjithë trasenë errugës së Arbërit deri në hyrje të tunelit të Mur-rize. Bashkimi si njeri tepër korrekt kishte kohë qëpriste. Udhëtimi ynë nëpër Luginën e Tujanit ish-te planifikuar herët por kjo u bë më shumë edhenga dëshira e biznesmenit dibranë me aktivitetnë Tiranë zotin Fatmir Kurti. Ndaj Fatmiri bashkëme makinën e tij nuk na la të prisnim gjatë. Bash-kë me të ishte dhe Artur Kalia, punonjës pranëkomunës Selishtë e Halil Alla, një tiranas i vjetërnga fshati Selitë . -Halili është një njohës i mirë ikësaj zone, ndaj sot do të bëjë dhe punën e cice-ronit, nisi bisedën Fatmiri pas përshëndetjes qëbëmë. Halili ishte nga kjo zonë, ishte lindur dherritur këtu dhe domosdo e njihte mirë terenin pormë mirë njihte edhe gjurmën e vjetër të rrugëskëmbësore nga ku kishin shkelur dibranët në vitete hershme. Jo vetëm kaq por dinte edhe toponimete haneve ku kishin bujtur udhëtarët e kësaj rrugetë vjetër. Inxhinier Bashkimi Ishte ndër nismëtarëte parë të këtij projekti gjigand por dhe një ndër

Luginës së Tujanit

Ndaluam në Zalldajt, në të vetmin në të vetmin lokal me pronarShaban Mancaku. Një kafe ishte e domosdoshme pas një rruge tëgjatë buzë lumit e mes rrapeve të lartë por për çudinë tonë këtutakuam alpinistët që ngjitnin brinjën e Caracit. Umberto Di Paolou prezantua italiani se alpinisti tjetër ishte shqiptar vetëm se sho-qëronte Umbetrton dhe falë emigrimit në Itali bënte dhe punën epërkthyesit. -Është viti i dhjetë që vij në Shqipëri, filloi të tregoiUmbertoja. Kam qenë në Sarandë,Shkodër,Durrës. Shqipërinë enjoh mirë. Pasioni im është alpinizmi dhe më shumë se çdo vendtjetër në vendin tuaj si Zalldajti dhe lugina e bukur e Tujanit përalpinizëm nuk ka gjëkundi. E mora vesh se do të ndërtohet njërrugë e mirë kësaj lugine. Mirë bëhet kur ndërtohen rrugë por kamnjë merak të madh që gjatë ndërtimit të trasesë të mos na e prishinkëtë bukuri të kësaj lugine që nuk gjendet askund. Italianët nuk enjohin akoma Zalldajtin por jam i bëndur se po ta njohin sikur egjithë kjo luginë të mbushej me hotele të vegjël prapë them se dotë jetë pak. Atëherë keni për të parë se si do të vërshojnë turistëtgjatë kësaj lugine. Mbrëmja na zuri në Zalldajt. U ndamë meUmberton dhe shoqëruesin e tij dhe u nisëm drejt Tiranës. -Do tëkthehemi përsëri kësaj lugine-tha Fatmiri, por kur të fillojë puna.Ta shikojmë se si do të bjerë edhe brinja e frikshme e Caracit ngaforca e eskavatorëve të mëdhenj, si do të shpohet tej e tej Murrizjae të bashkohet Tirana me Matin. Atëherë do të vijmë përsëri dheshpresojmë se kjo ditë po afron.

inxhinierët që kishte marrë pjesë në studimin efizibilitetit të rrugës dhe nuk ishte hera e parë qëshkelte kësaj ane. . Makina u shkëput dhe kështuu nisëm në rrugën ekzistuese të Zalldajtit, rrugëkjo që ecte përgjatë luginës së Tujanit. I pari që ethyen heshtjen tonë është inxhinier Bashkimi. -Jamatanë lumit do të hapet traseja e re. Vërtet ma-tanë ku do të hapet traseja e rrugës është shkëmbi fortë por shumë shpejt do t’i bindet forcës sëeksplozivit dhe fuqisë së eskavatorëve të mëd-henj. E gjithë traseja do të shtrihet përgjatë lumittë Tiranës dhe vende vende do të bashkohet megjurmën e rrugës së vjetër nga skarpatat e larta qëdo të hapen. Para nesh shfaqet një shkëmb menjë lartësi mbi 100 metra. -Ja këtu i thonë brinja eCaracit, tregon Halili, apo vendi i rrezikshëm. Ësh-të vendi më i vështirë për këmbësorët që kanëbërë këtë rrugë. Sipër nesh duket vërtet gjurma errugës së vjetër, rrugë i thënçin se as dhitë nukmund të lëvizin lirshëm. Megjithatë nëpër këtëshkëmb kanë kaluar dibranët me karvane kurzbrisnin në Tiranë por dhe kur dilnin nga Tirana,tregon Halili. Sa e sa kuaj e mushka u kanë ikurdibranëve në këtë shkëmb e kanë rënë këtu nëluginë. Ka patur raste që ky shkëmb ka marrë dhejetë njerëzish, udhëtarë që shkelnin kësaj rruge,vazhdon bisedën Halili. Pak më tutje shikojmëdy alpinist që ngjitin brinjën e Caracit. Edhe psepylli ishte i veshur ende që larg dukej gjurma errugës këmbësore e kjo gjurmë shkonte përgjatëgjithë luginës së Tujanit. Në Zalldajt humbiste ngarrapet e mëdhenj por dukej prapë në afërsi tëliqenit të Shpalit. Bashkimi bën një foto dhe largo-hemi më tutje duke i lënë edhe alpinistët të zbav-iten me sportin e tyre pa e ditur as vetë se me todo të takohemi përsëri gjatë rrugës. Sapo përfun-don lugina e ngushtë, e thellë dhe mjaft e bukurme kanionet mahnitës të Tujanit para nesh shtri-het tashmë një pamje krejt ndryshe, një tjetër lug-inë dhe më e bukur se e para. –Tani fillon Zallda-jti, thotë Bashkimi. Rruga shkon më së shumti nëtrasenë ekzistuese vetëm pak devijime do të ketë.-Dikur ka qenë një nga zonat më të populluara,sot ja siç po e shikojmë është krejt e braktisur, fletHalili. Kjo ka qenë një qendër e madhe me sh-kollë të mesme e qendër shëndetsore. Vininkuadrot nga Tirana e punonin në Zalldajt. Sot njërealitet i zymtë, një trishtim dukej dhe në sytë eatyre banorëve të paktë që takuam.

-Ishalla bëhet kjo rrugë se kjo zonë përfitonshumë, na thanë disa gra tek po kalonin luminmë këmbë. Në qendër na përshëndetën dy infer-

miere të cilat ngaqë qendra shëndetsore gjendejnë pikë të hallit e ambulanca ishte e parkuar nënjë arë me jonxhë, po bënin një xhiro më këmbëpërgjatë fshatit.

Tek ura që bashkohen tre lumenjBashkohen këtu tre lumenj: lumi i Shpalit, i

Selitës dhe Shëngjinit. Të tre lumenjtë tek bashko-hen bashkë përbëjnë atë që quhet lumi i Tiranësi cili përshkon me ujë të pastër si kristali luginën ebukur të Tujanit. -Të tre këto lumenj do të bash-kohen brigjet e tyre me një urë-thotë inxhinierBashkimi. Tashmë rruga del në shpatin matanëdhe me një ngritje të vogël që nuk mund të quhetmalore ngjitet tek hyrja e tunelit të Murrize i ciliështë i gjatë 3. 2 km. E gjithë kjo trase rruge ngaTirana deri në hyrje të tunelit është 28km, përfun-don bisedën inxhinier Bashkimi. Kaluam më këm-bë të tre lumenjtë pasi të tre ujë thua se nuk kishinfare dhe u ngjitëm sipër për të parë më nga afërliqenin e Shpalit. -Një vend vërtet mahnitës, foliFatmiri duke e parë me syrin e biznesmenit.Mavrova nuk është më mirë por infrastruktura kabërë që të vizitohet shpesh nga turistët. Shpejt dota shikojmë këtë zonë si një nga vendet më tëkërkuara nga turistët e huaj, pse jo dhe nga sh-qiptarët. Ja ku jemi, poshtë malit të Dajtit, apo pasDajtit. Vetëm mali e largon me metropolin shqiptardhe infrastruktura, përfundoi bisedën Fatmiri.

Poshtë liqenit gjetëm një grumbull me gurë kudukej qartë se dikur kishte qenë një ndërtesë evogël ndoshta. -Këtu ka qenë një han ku qëndro-nin dibranët si kur ktheheshin nga Tirana, ashtuedhe kur vinin në Tiranë. Ja dhe gjurma e rrugëskëmbësore sipër livadheve të Allajve. Hani i Llushei kanë pas thënë. Dibranët shpesh kur hanet ishinplot trokisnin e dhe në fshatin tim në Selitë dheasnjëherë nuk u është mbyllur porta miqve qëvinin nëpër këtë udhë të gjatë e të vështirë.Megjithëse rruga ka patur shumë hane, ne nuk imbyllnim dyert e shtëpive natën pasi kjo rrugëkishte lëvizje në çdo orë. Dëshira ishte që të ka-lonim Qafën e Murrize por ishte e pamundur tëbëhej ajo rrugë tepër e thyer në këmbë pasi ishtedhe vonë. Inxhinier bashkimi na premtoi se do tëvijmë përsëri kësaj ane që ta shikojmë më mirëende pa filluar të shpohet me tunel Murrizja. -Dotë dalim matanë në zonën e Klosit, tha Bashkimi,të ngjitemi në Xibër-Murrize nga ku duket Guri iBardhë dhe e gjithë lugina e Planit të Bardhë kutraseja e rrugës ka filluar deri tek Ura e Vashës.Segmenti i parë nga Ura e Çerenecit deri në Bul-qizë ka përfunduar. -Do të vijmë, do të vijmëpërsëri tha edhe Fatmiri dhe kështu morëm udhëne kthimit drejt Tiranës por dielli kishte humbur enata po shtronte vellon e saj karakteristike në tëgjithë luginën që do të shkelnim përsëri në rrugëne kthimit.

Një kafe në Zalldajt meUmberton nga Roma

Foto: Bashkim LleshiUmberto dhe ShaqiriFoto: Bashkim Lleshi

Lugina e Tujanit. Foto: Bashkim Lleshi


cyan magenta yellow black

vendlindjaNë vitet e tranzicionit të tejzgjatur dhe të emigracionit të shfrenuar fshatra të tëra po zbrazen. Lëvizjet etyre sa të detyruara, aq dhe të trishtueshme, e bëjnë të domosdoshme gjetjen e rrugëve, mundësive,mënyrave që këta njerëz sot, por dhe pasardhësit e tyre nesër, të mos harrojnë trojet stërgjyshore ...

Nga: MEVLUD BUCI

Nuk është fjala për të hiperpolizuar apo hyjnizuar një trevë,

sepse çdo trevë apo kullë e Dibrës ekudo në atdheun tonë ka një histori,ka një ngjarje a kronikë lavdie. Luzniaka të veçantën që buron nga shekujte breznitë; mprehtësinë e fjalës, la-konizmin e ligjërimit intuitën stigma-tizuese e therëse nëpërmjet anekdot-ave dhe alegorive të cilat përmbajnënë to ironinë, sarkazmën, satirën dhehumorin. Kur ulesh e bisedon meluznakët të duket vetja vërtet se je paranjë dekanati, para një provimi të vësh-tirë, sepse duhet të mendosh ku delmanaja e fjalës, çfarë të thotë nënk-uptimi i bendes, i rrotullës… Në disastudime tepër me vlera për Dibrën, amençurinë popullore të kryera ngastudiues të talentuar si Haziz Ndreu,Xhafer Martini, Shaqir Skarra, HajriMandrri, Qeram Cibaku është cekurthjeshtë e bukur edhe zgjuarsia emprehtësia e të folurit alegorik të kësajzone. Sa e thjeshtë e tërheqëse, aqedhe e thellë e satirike, sadomethënëse aq edhe figurative, sakuptimplotë e e mprehtë aq edhe ebukur dhe edukative. E tillë është efolmja e Luznisë. Me të drejtë një imoshuar nga Lukani (atëherë 90 vjeç)u tha studiuesve Myfit Trepça, QaniPertafi e Reshat Kola: "Luznakët fla-sin gjuhë zogjësh". Dikush iupërgjigj: - O xha Dali, luznakët janëkunjaxhi(!). - Jo, or bir, tha përsëriplaku. Ata kanë mendje të kulluar,

Takim brezash në ZerqanNga: MOISI MURRA

Më 2 gusht 2009 fisi Shehu i fshatitZerqan ishte në festë. Pranvera,

Fadil, Bujar Shehu kishin organizuardhe përgatitur një takim, që siç u shpre-hen ata, kishte për qëllim "Të mos har-rojmë vendlindjen". Kishin ardhur nëkëtë "Takim Brezash'' anëtarë e miq tëkëtij fisi, që punojnë e jetojnë në Ti-ranë, Durrës e deri nga Shtetet e Bash-kuara të Amerikës. Nisma e tyre duhetpërshëndetur dhe inkuarjuar. Në vitete tranzicionit të tejzgjatur dhe të emi-gracionit të shfrenuar, fshatra të tëra pozbrazen. Njerëzit lëvizin, ecin dhekërkojnë një jetë më të mirë. Lëvizjet etyre sa të detyruara aq dhe të trish-tueshme e bëjnë të domosdoshmegjetjen e rrugëve, mundësive,mënyrave që këta njerëz sot, por dhepasardhësit e tyre nesër, të mos har-rojnë trojet stërgjyshore bëmat atd-hetare dhe varret e të parëve të tyre.Fshati Zerqan është një nga fshatrat mëtë bukur të Dibrës. I vendosur në lar-tesinë 715m mbi nivlin e detit, nërrjedhjen e mesme të Zallit të Bulqizës,në të majtë të rrugës Peshkopi - Tiranë,me një sipërfaqe prej 2 km² duket sinjë fole shqiponje, që grish çdo njeritë gjejë kohë të kalojë disa çaste me tëvërtetë mahnitëse, në mes gjelbërimittë pa anë dhe gurrave të ftohta. Jo mëkot të huajt e kanë quajtur Zerqanin"Vend i Artë". Gjetjet arkeologjike nëStrikçan, Gotvi, Sofraçan dëshmojnëpër një jetë qytetare ilire në këtë kra-hinë. Në dokumente e shkruar, Zer-qanin e hasim për herë të parë, nënjë diplomë të Karlit të Parë Anzhu,që mban datën 18 maj 1278, që idhuron fisnikut Pal Gropa disa fshatranë luginën e Bulqizës, ndër të cilin dheZerqanin, Zirklanin në dokument. Nëvitet e mëvonshme Zerqani ka shërby-er si qendër e pushtetit vendor (nën-prefekturë, rreth, lokalitet, Këshill iBashkuar dhe sot komunë e Rrethit tëBulqizës, që mbulon fshatrat: Gotvi,Krajkë, Peladhi, Smallek, Sofraçan,Sopot, Strikçan, Ternovë e Vogël, Ter-novë e Madhe, Valikardhë, Zall So-pot, Zall Strikçan dhe vet fshati Zer-qan. Krahina e Zerqanit ose Grykës sëMadhe ka dhe një ndarje etnokultur-ore, që rrok 11 fshatra: Valikardha,Zerqani, Sopoti, Strikçani, Ternovë,Smollek, Lubaleshi, Krajka, Godvia,Peladhia, Sofraçani. Krahina e Zer-qanit është e përmendur dhe për kos-tumet tradicionale popullore, që përlarminë dhe forcën e ngjyrave, karak-teristikat e veçanta kanë hyrë e qën-drojnë denjësisht në fondin e kulturëssonë kombëtare. Zerqanasit kanë bërëshumë për çështjen kombëtare. Mus-tafa Shehu (Sheh Mustafa në dialektinvendas), Sulejman Shehu, Riza PashëValikardha (Gurra), Riza Novaku, DalipGurra, Beqir Brata, Rahman Hanku,Medi Cani etj., që i panë dhe i matënngjarjet e kohës me fuqinë e mendjes,humanizmin e rrallë, por dhe me grykate armëve. Beteja e Drinit apo Luftakundër Hajredin Pashës, korrik 1844,u organizua dhe u drejtua nga kleriku injohur, atdhetari i shquar e dalazotësi iDibrës e viseve të tjera shqiptare Mus-tafa Shehu. Gazeta "Albania" e Bruk-selit, 54 vjet nga koha kur u zhvilluaBeteja kundër Hajredin Pashës, boton-te në korrik të 1898 këngën kushtuarkësaj beteje:

" …Nandë mijë vorre kush i baniGryka e Vogël e Sheh Zerqani"

Një fytyrë tjetër atdhetare, që rreza-toi urtësi, forcë, kulturë, arsim, drejtë-si, organizim, humanizëm, dashuri,punë, gati për katër dhjetë vjeçarë,1878-1917, në krahinën e Zerqanit dhenë mbarë Dibrën, është ajo e Sulej-man Shehut (Sheh Sula) i Zerqanit. Aimori pjesë në Lidhjen Shqiptare të

Prizrenit, në Kongresin e Dytë të Ma-nastirit dhe në të gjithë kuvendet parla-ment të Dibrës, që u mbajtën për orga-nizimin e kryengritjeve kundër osmanee kundër serbe. Sheh Sula i Zerqanit kameritën e mësimit të alfabetit shqip tëStambollit, në Zerqan, që në vitin1893. Stërmbesa e Sheh Sules, nganëna (nga babaj është mbesë në Ukra-hinë), Alesia Cangoi, lexoi në "Takimbrezash" prozën poetike të kujtimevetë nënë Xhemile Shehut, nxënëse e "Sh-kollës Shqipe" të Zerqanit të vitit 1893kushtuar Sheh Sulës. Nën autoritetin e

tij absolut në maj të vitit 1910, u hapshkolla e parë shqipe. Për të gjitha këtasi dhe për kapacitetin intelektual Qever-ia e Ismail Qemalit e dekretoi Sheh Sulënnënprefekt të Krahinës së Zerqanit.

Në gjurmët e Mustafa e SulejmanShehut ecën e bënë emër dhe shumëpersonalitete të këtij fisi. Përmendimkëtu: Tush, Hajredin, Osman, Riza,Qamil, Myslim Shehu e të tjerë, të cilëtu ulën në lëmin kombëtar dhe me njëpërkushtim e përgjegjësi qytetare shk-ruajtën faqe të lavdishme atdhetarie.Një rol shumë të rëndësishem në

edukimin atdhetar, arsimor e shpirtërorka luajtur Teqja e Zerqanit.

Ja pse nismëtarët e "Takim Brezash"menduan dhe organizuan festën ebukur të ditës së madhe, të 2 gushtit2009, që është shumë domethënësdhe që me të drejtë kanë përse të he-dhin vështrim në të djeshmen, kreno-hen sot dhe shpresojnë për të nesër-men.

Më i moshuari i fisit, Fadil Shehu,nis të flasë, por lotët e tradhëtojnë paramë të rinjve, nipërve e stërnipërve,mbesave e stërmbesave, kur sheh

Këshilli organizuesmendon që "TakimBrezash" ta organi-zojmë çdo vit, tëdielën e javës së parëtë muajt gusht. Nëtakimet e ardhshme dotë bëhen vizita nëvende historike, nëmonumentet e kul-turës, në monumentete natyrës e në objektete kultit, në të gjithëkrahinën e Zerqanit.

gjithë ata të ardhur nga ana kand, qëkanë ardhur për tu parë e për tu çmal-lur me njëri tjetrin. Në këtë takim ishtei ftuar dhe imami i Xhamisë së Vjetërtë qytetit të Peshkopise, Sheh Suri."Qënka një gja e mirë, - thotë Shehu, -do të propozoj, që ta organizojmëdhe ne një takim si ky i juaj". "Këshilliorganizues, - thote znj. Pranvera She-hu, - mendon, që "Takim Brezash" taorganizojmë çdo vit, të dielën e javëssë parë të muajt gusht". "Ne takimet eardhshme , - shton Bujar Shehu, - dota shtrijmë veprimtarinë duke bërë viz-ita në vende historike, në monument-et e kulturës, në monumentet e natyrëse në objektet e kultit, në të gjithë kra-hinën e Zerqanit. Do të trajtojmë dhetema, që kanë të bëjnë me traditën,festa tradicionale, zakonet e ritet edasmës. "Takim Brezash", siç e quajtinjë plak, po i vinte fundi. "Dasmorët"shtërngonin duart, përqafonin e uro-nin njëri - tjetrin: "Mirë u pafshmi pasnjë viti. "

mprehtësi për të thumbuar. Ata kurrënuk e tallin mikun por e provojnë, elëmojnë, por nëse nuk ngacmohet enuk u bie në va të fjalës atëherë deba-tojnë njeri me tjetrin me gjuhën e zogjvedhe vërshojnë pastaj me anekdotatironizuese…" Pas çdo alegorie a dia-logu në odat e Luznisë ka një mana, kanjë ide e cila buron nga anliza apo di-agnostikimi i faktit përballë që ka një tëvërtetë kuptimplotë. Një gazetar ngaJugu erdhi mik në Katund të Ri të Luznisë.I tha të zotit të shtëpisë: "Meqë paskadasmë këtu afër a të shkojmë tëshikojmë si i bëjnë dasmat luznakët? Izoti i shtëpisë, një burrë fisnik i priupara mikut dhe shkuan në dasmë.Mikun e vunë në krye të vendit dhe ibënë të gjitha nderet. Ngaqë jashtë bintedëborë, gazetari ishte mbuluar i gjithëme dëborë dhe sado që u shkund kuru fut në odë, kapelën e kishte e harruarpa u shkundur. Njëri nga dasmorët nisibisedën: "Or Miftar, më kanë thënë sekishe blerë një tufë të mirë me dhen qëdo ta mbushin stallën e re, por u kishevënë para një dash struke që nuk dinteme u shkundë(!)" Anekdotat dhe ale-goria e Luznisë janë vërtet të rralla, meshprehje që përmbajnë plot nënkup-time, ngarkesë emocionale, satirëtherëse, humor e mesazhe edukative.Kjo buron nga tradita e vyer e odave,nga intuita e të folurit me bende (mana)të pleqve. Janë të shumtë të urtët popu-llor luznakë që sot e kësaj dite për-menden nga breznitë si Elez Murrja,Bajram Nikolli, Maliq Nikolli, Idriz Pal-luçi, Ali Lika, Rremë Manuka, Demë

Seferi, Bajram Mera, Zenel Prethi, SaliPalluçi, Miftar Poliçi, Destan Manuka,Ibrahim Nikolli e plot të tjerë. E megjith-atë luznakët nuk janë shquar vetëmpër fjalën e mençur por kontributi dhendihmesa e tyre atdhetare është e lartëku janë me dhjetra e dhjetra luznak qëme gjakun e tyre kanë skalitur jo vetëmhistorinë e Luznisë por të gjithë Dibrës.E për këtë kanë shkruar vetë mjaft stu-diues luznak si Ibrahim Murrja, AqifDoku, Rruzhdi Dedja, Lazim Prethi,Rustem e Mensur Murrja të cilët kanëargumentuar e argumentojnë me qartë-si traditat e Luznisë. Është folur e shkru-ar për qëndresën e luznakëve me nëkrye trimin Isuf Murrja…

"Çaj Sufë Murrja nji lanok,ka zanë prajtën në atë Çenok,N'atë Çenok e deri në Qep,

u shemb Luznia gra e pleq,Namë po ban pushka e Luznisëkundra mbretit të Turqisë…"Po kështu luznakët treguan ven-

dosmëri e qëndresë përkrah atdhetaritLam Daci në Zogje:

"Kush asht çaj që lufton n'at kullë,asht Lam Daci me do cullë,nuk janë cullë por janë luznak,pushkën fort e kanë zanat…"Kronikë të veçantë përbën qëndresa

kundër serbëve, ndihmesa në Lidhjene Arrasit, ku Haziz Manuka i rrethuarme 70 vetë në kullën e tij vrau koman-dantin e serbëve dhe vetë çau në rre-thimin në gusht të vitit 1920.

Vjen si testament në breza ajo çka itha Elez Murrja valiut te Shkodrës, siç eshkruan studiuesi Ibrahim Murrja:

"Dibra është Dibër, or Pashë e kur-

Luznia, Universiteti i Dibrës



Nga: BEQIR SINA, New York

HOPATCONG LAKE, NJU XHER-SIT: Mërgim Sina, aktualisht 42 vjeç,është biri i një emigranti të vjetërshqiptar nga Dibra (Peshkopia) -Muhurri. Familja e tij, e papajtuarasnjëherë me komunizmin dheregjimin e Enver Hoxhës, u arratismë 1957, duke e sfiduar me risksistemin diktatorial në Shqipëri.Mërgimi, emri i të cilit lidhet meemigrimin e kësaj familjeje, e njo-hur në rrethin e Dibrës, lindi më 1967në Trieste - Itali, pikërisht gjatë ko-hës kur babai i tij Hashim Sina, dhevëllezërit e tij Rasimi dhe Besimi,ishin refugjatë politik në Itali. Mëpas ata emigruan në SHBA dheMërgimi, pati fatin e mirë të shkol-lohet në Amerikë. Një nga arritjetdhe sukseset më të mëdha të tij ësh-të basketbolli -kur ai për 6 vjet luajtipër ligën e parë të basketbollit ameri-kan “NCAA Men’s Division I Bas-ketball Championship”, prej vitit1985 deri në vitin 1991. Më pas ailuajti në ligën profesioniste të Bas-ketbollit, në Europë (Itali, Spanjë,Belgjikë, Portugali), Azi (Japoni,Taivan, Filipine) dhe Amerikën e

profilEmigranti nga Dibra,një ndër yjet ebasketbollit amerikan

Babai basketbollistprofesionist në 4kontinentet - i biri 15vjeç - një ndër yjet ebasketbollit amerikan

Jugut (Argjentinë e Brazil). Idhujt etij, thotë Sina, janë: MagjikëJohnson, Larry Bird dhe Pete Marav-ich.

Revista më e madhe e sportit nëPortugali “Planet-Basket”, shkruan seMërgim Sina është një emër që nukka si të kalojë pa u shënuar në his-torinë e njerëzve të “mëdhenj” tëbasketbollit në Portugali. Të drejtëne tij për ta futur në historinë e bas-ketobollit portugez, Sina e fitoi kurai luajti si profesionist në Ligën Pro-fesioniste të Basketbollit Portugez,ku konkurroi në disa klube. “Planet”shkruan se ai ka hyrë në listën e tëpavdekshmëve të basketbollit profe-sionit portugez si: Mikë Acad (93),Detit Side (94), Athletical (95) Ova-rense (96) dhe të Iliabum (98).

Mërgim Sina, i cili sot është njëtrajner i të rinjve në Amerikë, do tëkujtohet gjatë për aq sa luajti bas-ketboll profesionist, pasi ai ishte njëbasketbollist me karakter të rreptë. Ilartë 1,99 metra do të rikthehej përtë mbrojtur ngjyrat e kampionit tëatyre viteve në Portugali. Deri mësot, Mërgimi vazhdon të mbetet ipathyer në rekordin e tij me 69 pikëtë shënuara në një ndeshje në Portu-gali, më konkretisht në KampionatinKombëtar të Basketbollit, në vitin1994.

Mërgim Sina, i cili për 20 vjet(1985-2005), preku majat më të lar-ta të basketbollit profesional, nëSHBA, Europë, Azi dhe AmerikënLatine, ka disa vjet (5 vjet) që merretme përgatitjen e talenteve të reja tëbasketbollit; femra dhe meshkuj nëAmerikë. Ai i tha revistës sportiveportugeze “Planet-Basket” se basket-bolli, ende bënë pjesë në jetën e tijdhe nuk është vetëm një kujtim i tij.“Basketbollisti, - thotë Sina, - vazh-don të jetë pjesë e jetës sime. Ajoshtrihet tash 5 vjet tek puna ime nëfushat e përgatitjes së të rinjve e tërejave e dedikuar programeve të bas-ketbollit këtu në Nju Jersey, konkre-tisht në Akademinë e Basketbollit”.

FENOMENI SINA, 15 VJEÇ“ËNDËRRON” NBA

Jaren Sina, është djali i Mërgim-it, i lindur në Hopatcong Lake, NjuXhersit, më 1994 (15 vjeç) është igjatë 5.6 feet (njësi matëse nëAmerikë) e barabartë me 1.71 metradhe luan për Divizionin e parë të tërinjve në SHBA - “15U Division Sil-ver Champions”.

Jaren (Jarin) Sina flet shumë pakshqip dhe dy fjalët më të dashurapër të janë: “Jam shqiptar! Jam ngaDibra!”. Jarini, siç i thërrasin këtu,luan aktualisht për skuadrën e bas-ketbollit Hoop Heaven, në AAU. Aiështë përzgjedhur për të marrë pjesënë garën e yjeve të rinj të basketbol-lit amerikan Basketball Star Classic.Aktualisht, ai renditet si një ndër 23lojtarët më të mirë për gjeneratën ere në SHBA, sipas turneut më të fun-dit. Sina i ri, ishte një ndër më tëmirët e turneut Expo-80, duke treguarnë Grand Finale se e meritonte përt’u përzgjedhur në elitën e turneut.Përveç këtij sezoni, ai ka luajtur mëshumë se 15 ndeshje në një sesionnë këtë Divizion basketbolli. Dhesipas specialistëve të basketbollit nëAmerikë, ai ka një talent fantastik,që i hap atij rrugën e një të ardhme-je të shndritëshme.

Më së fundmi ai kishte treguar,nga ky turne se mund të bëhet nesërnjë basketbollist i madh në elitën ebasketbollit amerikan NBA. Këtë aie tregoi në turneun kombëtar në Ken-taki, ku skuadra e tij për të rinjtë,Hoop Heaven, nga Nju Jersi, në di-vizionin FAB, për herë të parë nëhistorinë e saj fitoi kupën e kampi-onit të SHBA, titullin kampion, dukemundur në finale skuadrën tjetërHoop Dreams, me rezultatin 58 - 50.Mediat sportive thanë se nga ky turneSina tregoi se do të hyjë si një bas-ketbollist klasi. Ai fitojë të drejtëntë studiojë (free) pa para deri në vitin2013.

Trajneri i skuadrës së të rinjveU15 Hoop Heaven, babai i Jarinit,Mërgimi, tha se “Titulli nuk ishte farei papritur, bile është pakëz si ‘njëzvogëlim’ i suksesit të kësaj skuadre,që ka disa talente me të ardhme përbasketbollin amerikan.

“Ne patëm një ekip më të mirënga ai i vitit të kaluar, tha ai, porishim lënë kryesisht si me thënë ‘siprapa skenës’, nga media dhe spe-cialistët e basketbollit. Këtë vit nedolëm vetë e thamë se, ‘hej, shikonise jemi edhe ne, këtu!’ dhe vërtet ebëmë të na shohin të gjithë”, tha ai.Kryetrajneri Sina tha se, “Fitorja ish-te pjesë e madhe si rezultat i domin-imit mbi kundërshtarin, nga të cilatne patëm më shumë rebounded(rrëmbime të topit nën tabel) 38 nga18 të kundërshtarit.

Sina, megjithatë, nuk ishte i habi-tur! “Kundërshtari ynë ishte një ekipi madh ndër më të mëdhatë që kemiluajtur. Por, edhe ne jemi një ekipqë nuk ka frikë për të marrë në turnetë tillë kombëtarë dhe kjo është ajoqë i bën të gjithë basketbollistët emij të veçantë. Skuadra jonë ka njëndër basketbollistët e rinj nëAmerikë, më të mirin, ai është Do-minic Hofman, i cili realizoi 20 pikëdhe kapi 13 rebounds në finale”.

“Ai është një talent i madh që bënshumë mirë gjërat në lojë”, tha tra-jenri Sina. “Ai është ‘makina e re-bounding’ në skuadrën tonë”. Hof-man, tha ai, është lojtari më i gjatënë ekipin tonë - gjashtë inches (2metra).

Sakaq, media sportive amerikaneshkruan se Jaren Sina, basketbollistitjetër i dalluar i ekipit kampion, ështënjë nga pikat më të forta e të lartë nëgjeneratën e të rinjve në basketbollnë SHBA. Ai luan si mbrojtës porkalon në ekip, sipas situatave edhesi një qendërmbrojtës dhe vallëzues,pasi ai është shtatëlartë dhe ka shumëvizion në fushë. Ai i shtyn shokëtpërpara dhe di se si të luajë. Ndry-she nga disa basketbollistë të tjerë,Sina, ka gjithashtu një goditje per-fekte trepikëshe nga pozicione tëndryshme, ku skuadra hidhet men-jëherë në sulm.

Sidomos, kur ata janë në mo-mente deçizive, kur ai merr “inat”,ose siç i themi ne shqiptarët, nxe-het. Sina të befason, ai shtrihet kudonë çdo “pëllëmbë” të palestrës. Aiduhet të ketë edhe disa centrimetranë lartësi kur të rritet dhe të jetë mëshumë i kujdesshëm për t’u bërë nëtë ardhmen, pse jo, “edhe një yll iNBA”, kurorës së basketbollitbotëror.

Ashtu si shumica e basketbol-listëve të ciklit të lartë, Sina, i cililuan me shkollën e mesme dhe se-sionin e ardhshëm do të luajë përkolegjet, do t’i duhet të stërvitet e tëpunojë më fortë. Megjithëse ai syn-on të arrijë të gjitha vetitë për t’ubërë një basketbollist profesionist, aika rënë në dashuri me kërcimin nëlartësi nën tabelë, ku atij i pëlqenqë t’i kapë topat e parë që kthehennga tabela. Në fund ai, duke ruajturmirë pozicionin në lojë si mbrojtës,do të ndihmojë edhe më shumë përtë përmirësuar fuqinë e tij, të ruajëatë pozitë të më të mirit në skuadër.

Megjithatë, ai bënë edhe gabimenë lojë, thonë specialistët që mer-ren me përgatitjen e tij dhe e shohinme vëmendje talentin e tij. Sina,thonë ata, si kërcyes i mirë gjatë lojësbënë shumë përpara, kështu që aifillon të krijojë një” vrimë” gjatëndeshjes, duke menduar vetëm përtë sulmuar dhe të konvertohet nëdisa pozicione e kryejë goditje tëashpra edhe kur në lojë ka “trafik”,duke përfshirë fatin e momentevediçizive të pakën me dorën e tij tëmajtë “të artë”. Jaren gjithashtu e dikur do të përhapet në të gjithë pal-estrën dhe të japë më shumë duke ulidhur edhe më shumë me lojën egjithë ekipit të tij.

rë nuk shtrohet"Mençuria, trimëria dhe bujaria e

luznakëve kanë rrezatuar e rrezatojnënë çdo kohë e brez. Me plot argu-ment e krenari, me dhimbje e fakteshkruar në tetor të vitit 1993 LazimPrethi i Luznisë nga Nju Jorku iAmerikës pasi argumenton historinëe qëndresës dhe karvanin e mundi-meve ndër të tjera thotë:

"Sot jetoj me tre djem si tre pël-lumba të vegjël. Uroj shqiptarët gjith-monë duke menduar e punuar për tëkontribuar në ndërtimin e demokra-cisë shqiptare për begatinë e jetës sëpopullit martir të Shqipërisë. Uroj ngathellësia e zemrave tona, "Rroftëdemokracia". Sot Luznia ka mjaftkuadro të cilët demonstrojnë urtës-inë, traditat dhe shpirtin atdhetar. NëLuzni kanë lënë gjurmë edhe kuadrosi Emri Sejfullai, Shkëlqim Koltraka,Lik Berisha, Gafurr Zota, Hajdar Haj-dari, Hajdar Poliçi e plot të tjerë. Nëvitet e pasçlirimit në Luzni dha ndih-mesën edhe mësuesi e studiuesi Qe-mal Haxhihasani, i cili ka lënë mjaftdorëshkrime për të folmen e veçantëtë Luznisë. Sinonimi i humorit dheironisë së Luznisë është sot edhe ak-tori i madh e mjeshtri i humorit BeharMera. Nga të folurit me mana e ale-gori cilido studiues bindet se Luzniaështë Universiteti i Dibrës. Luznakëtjanë e mbeten mjeshtra të fjalës,mendjemprehtë ku nëpërmjet të folu-rit lakonik, të figurshëm e me sensalegorik, demonstrojnë mençurinë errallë, satirën, mprehtësinë e fjalës. Eme të drejtë pra Luznia e meritonplotësisht të quajtën Universitet tëDibrës, një universitet ky i zgjuarsisësë lartë popullore, ku flet dituria,mjeshtëria dhe bukuria e rrallë e fjalës.

Jaren (Jarin) Sina flet shumë pak shqip dhe dy fjalët më të dashura për të janë:“Jam shqiptar! Jam nga Dibra!”. Jarini, siç i thërrasin këtu, luan aktualisht për

skuadrën e basketbollit Hoop Heaven, në AAU.

K A L E N D A R I

“DIBRA 2010”m e r r p j e s ë e d h e t i . . .

t e l . 0 4 - 2 2 3 3 2 8 3e m a i l : m b b o t i m e @ g m a i l . c o m


intervistë

INXHINIERI PA DIPLOMËZABIT MUDA...

Nga: ABDURAHIM ASHIKU

(Vijon nga numri i kaluar)Ikim nga Dibra dhe vijmë në

Durrës... Ku e keni hapur dhehedhur themelin e parë?

Unë realisht e kisha fiksuar se dotë isha privat se nuk bën. Arsyeja sepse kam filluar punën si privat nëqytetin e Durrësit lidhet me pallatine kulturës të Peshkopisë. Një inves-titor, një në qoftë se do ta quajmëinvestitor, i cili ishte nga Dibra eMadhe, Bajram Haxhirexha u bë se-bep. Bajrami kishte motrën të mar-tuar në Peshkopi. Pallati ku banontee motra, e shoqja e Ilir Ramizit, ish-te ngjitur me pallatin e kulturës. Atiji kishte bërë përshtypje objekti dhekërkoi të takohet me mua. Ilirin ekam pas mësues kujdestar nëtetëvjeçare, më njihte shumë mirë,më respektonte shumë aq sa edheunë e respektoja shumë.

Edhe unë e kam pasur mësues tëgjuhës shqipe...

Mua më ka dhënë gjuhë dhe lex-im...

Unë e kam pas mësues në vitet1953-1954...

Unë jam shumë i ri. E kam pasnë vitet 1968-1972....

Atyre u kishte bërë përshtypjeobjekti dhe kërkuan të takohen. Shk-ova në shtëpinë e tyre. Ishin të dyvëllezërit e Dritës. Më thonë seduam të shkojmë në Durrës për tëndërtuar atje diçka. Unë u thashë sejam në procesin e përgatitjes së do-kumenteve për veprimtari private nëfushën e ndërtimit dhe pres të marrlejen nga ana e gjykatës si personjuridik në fushën e ndërtimit...

Më 2 janar të vitit 1992 kemi sh-kuar në Durrës, kemi parë vendin qëata kishin blerë dhe ramë dakord.

Puna e parë imja në Durrës ishteobjekti i Bajram Haxhirexhës, njëkompleks shërbimi tek “Vollga”.Pastaj ndërtova një objekt të një teto-vari, edhe ai lokal. Këta janë filli-met e para të mija në ekonominë etregut.

Po ajo kulla e bukur në mes tëDurrësit kur filloi dhe çfarë pjese tëdashurisë tënde për ndërtimin ke nëtë?

Te ajo ku banoj sot?

Po, tek ajo.Kjo godinë është...Unë di të them

këtë...Nuk po të lavdërohem. Tëgjitha objektet që unë kam ndërtuarkanë qenë më të mirat e kohës. Pranëshkollës industriale kam ndërtuar dygodina që janë godinat e para pri-vate, me investime private, shtatëkatërshe, të cilat janë bërë në Dur-rës. Për kohën kanë qenë më të mirat.Pastaj kam ndërtuar dy godina tëtjera tek vendi që i thonë “Cirku”,një fushë ku montoheshin çadrat eCirkut Kombëtar, godina njëmbëdh-jetë katëshe që për kohën ishin mëtë mirat. Më pas kam ndërtuar njëtek fabrika e bukës, një kam ndërtu-ar mbrapa serrave tek vetëshërbimi.Kam ndërtuar në Golem, kam ndër-tuar gjithandej...

Më tej bleva vendin tek ish URT-ja e vjetër, pallatin për të cilin ti flet.Aty kam bërë më të mirën e mund-shme. Kam investuar shumë në fas-adën...

Sa katëshe është?Është trembëdhjetë bashkë me

podrumin. Ka një podrum, dy kateshërbimi. Njeri seksion ka në katine tretë zyrat tona. Pastaj kemi edheshtëpitë tona...

Përveç këtij kompleksi të bukurku e ke syrin?

Në qendër jam duke bërë letrat përtë marrë një leje ndërtimi afër pallatitku kam ndërtuar tjetrin. Është më ivogël se tjetri por po insistoj që ta bëjpo me të njëjtin cilësi sepse janë ballëpërballë njëra tjetrës. Kam shumësheshe të tjerë në qendër të Durrësitpër efekt të studimit për leje ndërtimi.

Do të ikësh ndonjë ditë nga Dur-rësi për të qenë në Tiranë?

Qejf kam shumë por edhe punëkam pas shumë këtu por edhe atjekam insistuar të kap një vend bren-da unazës së vjetër. Dua të bëj vetëmnjë godinë, ta bëj ashtu si dua unë,të një cilësie më të mirën e mund-shme për të hapur punë të tjera.

E veçanta e firmës sonë është seakoma nuk kam bërë ndonjë investimme kapital shtetëror. Më janë ofruarkapitale shtetërore por nuk i kampreferuar...

Emrin firmës ia ke vënë AGZA...DIBRA – AGZA. Dibra për arsy-

en që të dinë të gjithë se nga jam,nga vij. Kjo është kryesorja. E dytaAG janë dy germat e para të ortakuttim që quhet Agim Islami dhe ZAgermat e para të miat.

Shoh që ke sjellë edhe blinj Pesh-kopie këtu në lulishte...

Me të thënë të drejtën jam tifoz iblirit, ndoshta më ka bërë qyteti kukam kaluar një kohë goxha të mad-he të jetës. Për mua ata janë vepërmonumentale. Ata, blirët...

Blirët e Agushit...Të Agush Selishtës, të madhit

Agush Selishta, për mua...Unë ishanë Peshkopi dhe mbrëmë jam kthy-er. Kur shihja disa ndërhyrje nëpërfasadat e pallateve në rrugën “NazmiRushiti”, një rrugë e veçantë që nukia gjen të dytën në Shqipëri, me atogodina simetrike ballë njëra tjetrës,dy e nga dy nga kreu në fund, të njëarkitekture, të një urbanistike tëveçantë që unë nuk kam mundur tëshoh kund në Shqipëri...Është bërëmasakër. Ka ndërhyrje në fasadat. Uthashë shyqyr që janë rritur blirët dhekjo masakër nuk shihet. Për muablirët e Peshkopisë janë shndërruarnë vepër monumentale.

Lamë ndonjë pa kaluar në bisedë?Po, Agim Islamin, ortakun tim.

Cilat janë marrëdhëniet tuaja meAgimin?

Marrëdhëniet e mia me Agiminfillojnë në ditën e parë të punës timenë Ndërmarrjen e Ndërtimeve nëPeshkopi. Më tërhoqi si person, njënjeri shumë aktiv, i hapur, çka mëpëlqeu. Nga ky moment u bëra shokme të, punoja me të, ndihmonimnjëri tjetrin. Kam kaluar me të shumë,shumë mirë. Kur erdhi puna për tëdalë privat mu desh që të punoj njëvit vetëm derisa pashë se pa ortak nukecet përpara, duhej një ortak, duhejnjë inxhinier, një drejtues teknik...

Një inxhinier me diplomë...Po. Një pjesë njerëzish e kishin

zgjidhur duke marrë thjeshtë diplo-ma, lidhje me ndonjë njeri që punon-te diku tjetër. Unë nuk e pranova këtëlloj pune. Fillimisht i kam propo-zuar Sakip Zebit por ai nuk munditë shkëputej nga Peshkopia. Ndosh-ta mosha, ndoshta rreziqet e ekono-misë së tregut...

Propozimin e dytë ia kam bërëAgimit...

Kur filluat bashkëpunimin meAgimin?

Me Agimin kam filluar mbas njëviti pune. Edhe Agimi nuk e kishtetë lehtë për ta marrë. Edhe ai kishtevështirësi për tu shkëputur. Kjo sepsenuk i kishin provuar vështirësitë asnjëri dhe as tjetri sa unë. Sepse du-hej të krijohej kantieri, ndërtesatprovizore ku aty gatuanim, aty flin-im, aty projektonim. Me një fjalëkushte kantieri por jo si kantieret qëkanë qenë në hidrocentrale.

Atje i organizonin të tjerët...Këtu na duhej t’i organizonim

vetë. Kështu nga shtatori i vitit 1992,deri sot, dymbëdhjetë vjet jemi bash-kë. Gjithë këto vite nuk mbaj mendkurrë, kurrë, kurrë që të kemi bërëndonjë debat “pse kështu e pse ash-tu”, absolutisht jo. Debate kemi pasvazhdimisht vetëm kur luajmë sport.Jemi kundërshtarë të njëri tjetrit përçdo lloj sporti.

Me kë është Agimi?Kur luajmë bashkë. Për punë ti-

fozllëku të dy kemi qenë me Parti-zanin, të dy me gjermanin, kupto-het me Shqipërinë nuk bëhet fjalë,ndërsa kur luajmë ballë për ballë...

Luani bashkë futboll ?Ka nja dy tre vjet që nuk luajmë

se nuk kemi fuqi por kur luanimgjithnjë ishim kundër njëri tjetrit,copëtoheshim. Luajmë me letra-copëtohemi, luajmë domino-copëtohemi...Kundër bëhemi edhekur ndjekim bashkë ndonjë ndeshjendërkombëtare në televizor. Ndërsapër të tjerat një fjalë për keq deri sotnuk di ta kemi shkëmbyer.

Marrëdhëniet teknike të punës sii keni?

Agimi merret kryesisht me projek-tet, unë me preventivat kurse mar-rëdhëniet zbatuese i kemi të përbash-këta. Kush të jetë i pari shkon tekpuna. Gjithnjë kur nuk është njeritek puna është tjetri.

Kam një fotografi që e kam mar-rë nga kodra e hotelit të llixhave kumbi Peshkopi tek Stojket dallohennë ngritjen drejt qiellit dy minare tënjë xhamie në ndërtim. Çfarëlidhjesh ka Zabit Muda me këtëmonument të ri kulti në Peshkopi?

Kjo zanafillën e ka tek xhamia ePilafes. Në Pilafe nuk ka pas xhamipara vitit 1967. Besimtarët e fshatitfaleshin në xhaminë e Tominit. Meardhjen e demokracisë, me rihapjene xhamive, siç e dini edhe gjyshi,edhe xhaxhai i babait tim, të gjithëkanë qenë besimtarë, baba im arrindhe blen një nga dyqanet e fshatitdhe e kthen në xhami. Blemë më pasedhe dyqanin tjetër, e shembëm dhendërtuam një xhami të vogël për fs-hatin Pilafe. Xhamia u ndërtua menjë cilësi shumë të lartë.

Me çfarë fondesh?Shumica e fondeve duke filluar

nga blerja e tokës, blerja e dyqanevedhe ca të tjera janë nga ana jonë,imja personale,ndërsa një fond prejnja njëzet milionë lekësh është i njëfondacioni që nuk ia mbaj mendemrin në këtë çast.

Kur mbaroi xhamia e Pilafes, nëpërurim erdhën nga të gjithë anët,edhe shkëlqesia e tij z. Selim Muça.U bëri përshtypje cilësia e ndërtim-

it, folën fjalët më të mira...Pas disa kohësh më vjen një sho-

qatë dhe më kërkon që të ndërtoj njëxhami në Sukth. E refuzova. U thashëse nuk bëj xhami tjetër, nuk merremme këtë punë sepse janë punë tëvështira dhe se unë i punoj pa fitim.U thashë se po të doni kam njëshokun tim. Më thanë se ne ta be-sojmë ty sepse ndërtues kemi sa tëduash. Përsëri më ofrojnë në Tiranënjë xhami tjetër të cilën gjithashtu erefuzova. Pastaj vijnë disa dibranëdhe më kapin ngushtë, më thonë seduam të ndërtojmë një xhami nëPeshkopi dhe nuk duam të na thuashJO. U thashë se mirë i paskeni marrëmasat por edhe unë nuk do tu thoshase nuk e ndërtoj xhaminë në Peshko-pi, e kam detyrim shpirtëror. Ata kish-in një fond të caktuar, diku tek tre-qind mijë euro...Ata kishin menduarnjë vend ku do ta ndërtonin, dikupranë gjykatës. Unë ua kundërshtovasi vend me argumentin se objekti tëkëtij niveli kanë ca norma sepse bëjnëpjesë në objektet socialkulturorë, janëobjekte të klasit të parë që zakonishtndërtohen në pjesë të dukshme nëqendër të qytetit. Pas kësaj bëmë njëxhiro nëpër qytet, ishim gati njëzetburra. Pamë një vend përballë ish ko-mitetit ekzekutiv, një tjetër tek ishhyrja e divizionit, një vend tjetër qëu thash është edhe më i miri, tekStojket, mes ish maternitetit dhe sh-tëpisë së ushtarakëve...

U pëlqye vendi. Kërkuam se kushështë i zoti i tokës. Ishte Ilir Shehu.I telefonuam. Erdhi. I themi se kemizgjedhur këtë vend për të ndërtuarxhaminë. Ky zotëri që është për tufalënderuar për gjestin e veçantëkërkoi leje që përgjigjen ta jepte tënesërmen. Pas bisedës që kishin bërësi fis kishin vendosur që tokën t’iafalin xhamisë...

Projektin e bëri Agimi dhendërtimin e bëmë po ne. Nga anajonë, brenda fondeve blemë njëndërtesë, ish kursi i partisë, për tapërdorur si shkollë për besimtarët.Godinën e blemë unë dhe Agimi meparatë tona.

Investitorët janë tej mase tëkënaqur për cilësinë dhe vazhdojnëtë më ofrojnë ndërtime të tjera tëcilat unë vazhdoj t’i refuzoj.

Është përuruar?Përurimi nuk është bërë akoma,

mendohet të bëhet këto ditë, kur tëjetë e mundur ardhja e investitoritnga Kuvajti, Dubai apo Katari, nuke di saktësisht nga është.

Mirë Zabit. Ju faleminderit dhedëshiroj të ju dëgjoj zërin e mirëdhe të shikoj ndërtime edhe më tëbukura.

Faleminderit ju.

Me të thënë të drejtën jam tifoz i blirit, ndoshta mëka bërë qyteti ku kam kaluar një kohë goxha tëmadhe të jetës. Për mua ata janë vepër monumen-tale. Ata, blirët e Agush Selishtës. Unë isha nëPeshkopi dhe mbrëmë jam kthyer. Kur shihja disandërhyrje nëpër fasadat e pallateve në rrugën“Nazmi Rushiti”, një rrugë e veçantë që nuk ia gjentë dytën në Shqipëri, me ato godina simetrike ballënjëra tjetrës, dy e nga dy nga kreu në fund, të njëarkitekture, të një urbanistike të veçantë që unë nukkam mundur të shoh kund në Shqipëri... Është bërëmasakër. Ka ndërhyrje në fasadat. U thashë shyqyrqë janë rritur blirët dhe kjo masakër nuk shihet. Përmua blirët e Peshkopisë janë shndërruar në vepërmonumentale.


kritikëNë të 215 faqet e librit “Një jetë mes dibranëve”

lexuesi gjen të pasqyruar probleme, kujtime,mbresa e ngjarje, ku pasqyrohet jeta nëpër vite.

Cilido lexues, veçanërisht gazetarët e bashkëpunëtorët e shtypit të dikurshëm, sapo

të përfundojnë së lexuari librin e ri të gazetaritveteran e ish kryeredaktorit të gazetës “Ushti-ma e Maleve” Velo Cfarku, “Një jetë mes di-branëve” do të meditonte, do të ndjentedetyrim të shkruante qoftë edhe pak radhë.Përse? Sigurisht për vetë tematikën e larmishmetë shkrimeve, nivelin e lartë gazetaresk, përpërmbajtjen e ndërthurjen mjeshtërore të sub-jektit, për gjetjet e personazheve, trajtimin eproblemeve ku lexuesi njeh më thellë jetën,kohën, dibranët, fisnikërinë e njerëzve tëthjeshtë, përkushtimin, bujarinë, shpirtin hu-man në shtigjet e vështira të jetës e të kohës.Përgatitja për botim e këtij libri,-shkruan autorimidis të tjera në hyrje,- e ka zanafillën rreth 40vjet më parë, kohë kur nisi të dalë gazeta eparë lokale e rrethit të Dibrës “Ushtima e Ma-leve” prill 1968. Ky libër letrar-publicistik ësh-të një vështrim, retrospektiv, harmonik, parëpërmes gazetës “Ushtima e Maleve”. Edhe vetëtitulli, shkrimet e ngjarjet pasqyrojnë jetën,kohërat, njerëzit, fisnikërinë e bujarinë. Autorie nis librin e tij me shkrimin tepër human: “Se-lim Alliu,”Mësues i Popullit”.Lexuesi do të gje-jë pastaj një galeri të thellë shkrimesh, mbre-sash, problemesh, njerëz të thjeshtë, ngjarje efigura të ndryshme. Shkurt libri është padyshimnjë kronikë e gjallë e jetës dhe e punës në atovite në Dibër. Të gjitha figurat që autori i kanjohur nga afër, ka punuar vetë me to, i kasjellë vërtet tepër reale edhe sot pas kaq viteshtek lexuesi. Por ka në libër dhe shkrime me njëtematikë që në ato vite ishin të frikshme si ‘Pa-sojat e luftës së klasave”, ”Debat për një kri-tikë”, “Replikë me një analizë”, “Ke nxjerrësekretin shtetëror”. Autori bredh me shkrimenë të gjithë gjeografinë e Dibrës se e tillë kaqenë dhe puna e tij në ato vite: Ulet në sofrënbujare dibrane tek Xhetan Tasha në Gjoricëapo në Krej-Lurë tek Bibë Kaçorri. Gazetariveteran Velo Cfarku ka gdhendur në këtë libëredhe mjaft emra redaktorësh e gazetarësh,bashkëpunëtorësh e korrespondentësh tëgazetës së atëhershme lokale “Ushtima e Ma-leve”. Në libër do të gjejmë edhe kullën 300vjeçare të Bucajve në Arrmollë apo “Shkëmbii kuq”. Në të 215 faqet e këtij libri lexuesi gjentë pasqyruar probleme, kujtime, mbresa e ng-jarje ku pasqyrohet jeta nëpër vite. Është mjaftkuptimplote ajo që midis të tjerave, në fund tëlibrit ish nxënësi i Velos, Hasan Shahini thotë:“ Tek libri i Velos secili prej nesh gjen vetvet-en, me episode, emra, foto… “ Duke përfund-uar edhe unë ish bashkëpunëtori më i rregullti gazetës “Ushtima e Maleve”, ku kryeredaktorishte Velo Cfarku, më duhet të uroj autorin ekëtij libri: “Faleminderit, o Velo Cfarku, biri iGjinovecit të Gollobordës së Dibrës!

Mevlud Buci

Ujëvara e metaforave...Nga: QERAM CIBAKU

Vjeshtë e vitit 1992. Salla e konferencave eUniversitetit “Luigj Gurakuqi” të Shkodrës ish-

te e mbushur krejt. Dëgjohej vetëm zëri i lektorit,një mesoburrë trupshkurtër koreanojugor,SangLiu, profesor i Universitetit të Nebraskës. Thelbi ileksionit përqëndrohej në reagimin dhe aksionine njeriut për dukurinë rast. Ja, ç’meritonte të shëno-het; Njerëzit në botë dallohen dhe ndahen ngafakti se si e vlerësojnë dhe e shfrytëzojnë rastin.Kategoria e parë: janë njerëzit që e shohin rastint’u kalojë para hundës së vet. Ata e vështrojnëvëngër dhe mirëfilli e lënë rastin të shkojë në punëtë vet... Të tjerë: Një grup njerëzish e studiojnërastin me kujdes dhe “e gjuajnë” atë duke admin-istruar në favorin e vet, në çastin e volitëshëm.Këto bëjnë goxha progres. . Por ka edhe një kate-gori tjetër më këmbëngulëse: e presin dhe ekërkojnë rastin, mirëpo ai s’duket gjëkundi.Atëherë ata e nxjerrin me thonj rastin nga fundi idheut!. Këta janë amerikanët!- mbylli qetësishtrrëfimin profesori duke shkarkuar mesazhin tekaudienca, tek këta receptorë të befasuar që kushe-di se ku bridhnin në hamendësimet e tyre indipe-dente e krejt të pavullnetëshme... . Ky pasazh m’ukujtua rastësisht, një ditë kur lexova një libër tëMevlud Bucit. Kësish kurova një pasarelë dypërn-jahje mendimi e latova një paralele me rastin, pasishkrimtari më kishte thënë se pak libra kishin shpë-tuar nga gjuhët e flakës që i kalli shtëpinë e re...Psherëtiva, se kot nuk thonë kot, psherëtima ësh-të shkarkim i zemrës së lënguar. Me ekspresivite-tin e ndjeshmërinë e kryefamiljarit, ai si diftongqëndrese e kërkoi jetën dhe e nxorri nga toka edjegur rastin për të filluar(veç jetës) gjithçka dhenjë herë nga e para...

Mevlud Buci ka lindur në Lukan të Dibrës. (Tëmotshmit cekin se një filozof popullor turk, kishteudhëtuar në vaktin e Turqisë kësaj ane dhe dëf-tojnë të ketë thënë se “ishte një vend ndërmjet dykulçedrave(maleve) me gjashtë muaj kallkan(dimër) e gjashtë muaj furrë(vapë)” Por, për ndry-she Mevlud Buci flutarakut të fjalës i ve si barrëpeshe, plisin e mallin për vendin e brengën eshpirtit atdhetar. ”Më vlon në shpirt vullkan dashu-ria, /Për ty vendlindja ime me shpate e shkrepa...Kur turqit-bisha binin drejt Radikës/ Malësorëtpritë bënë gjer te Guri i Vashës,/ si kala qëndruanbijtë e Grykës,/ ndaj tri taborrë iu dërmuan Pa-shës” Ku nuk u ndje pena e Mevludit. Artikujt e tijproblemorë, ciklet e shkrimeve, refleksioneve,esetë e poezitë janë botuar në organe të ndrysh-mer si “Tirana Observer”, ”Sot”, “Rruga eArbërit”,”Dibra”,”Ndryshe” etj. Mevludi shkruanvazhdimisht, “rrifet me llaf”, u heq koren mjaftrealiteteve që shumë syresh nuk u pëlqen t’i tra-zojnë se janë si shejtani kur fle... mandej, kaluarna ëmbëlson me poezi, tufa fjalëzash ylber, tëbëra shuk e të kredhura në puhiza ujrash a thuapër t’i mbytur në Setë,Gurë të Vashës,Dri të Zi akushedi se ku... Më shkrep vetëtimthi në kokë talidh kontributin e djersës së këtij shkrimtari melibrin dhe i hedh si pelerinë krahëve sentencënShekspiriane, ( sepse i ngjan peri gëzofit ): “ Sakohë që njerëzit marrin frymë e shikojnë, aq kohëshkrimet jetojnë dhe kjo të jep jetë TY!”.

Mevlud Buci nuk është vetëm mësues e eduka-tor pasionant, por edhe një drejtues model. Gjith-kush që kqyr kalvarin e ecejakeve të trazuara tëjetës, dallon stërmundimin e arsimtarëve për tambjellë indin e vijimit dhe ngadhnjimit të dijesprej vektorëve të edukimit të mësuesve. Më kamunduar shpesh shpërdredhja e zberthimi inomeklatures së fjalës së lartë “mësues”. Bindemse “English Thesaurus” i mblesh copat e imta tësinonimive, për ta shprehur konotacionin e sim-boliken e kësaj fjale. ”Mësues-Përgatitës, eduka-tor, ngulitës, instruktor, master, rregullator, nor-mues, trajner, mbikqyrës, këshillues, avokat, pas-tor, predikues, udhëheqës. ”

Kolektivat pedakogjikë të shkollave Qafmurrëe Lunarë në Dibër; “Ataturk” në Sauk, Laknas,“Sander Prosi”, e “ Kolë Jakova” në Tiranë nuk ekursejnë fjalën e mirë për këtë drejtues-mik. (Sa

domethënës është fakti qe fjala mik midis di-branëve nuk ndahet ne rrokje... ).

“Në këto rradhë po shkruajmë për mësuesin epalodhur Mevlud Buci, sepse gjithçka kisha deg-juar për të, e mësova më mirë atje midis Mësues-vë të Selishtës malore”. Ky ishte preludi i shkrimitqe mësuesi Sadik Prethi nga Luznia e botoi në njëgazetë lokale. Autoriteti, prestigji, komunikimi dhekuvendimi janë tiparet karakter të plejadës së vet.Si një gjurmues i vullnetshëm, u shqua si mbledhësi folkorit të viseve të Drinit. Andaj populli i KatërGrykëve e propozoi si kandidat për deputet, mirë-po në vend të tij u katapultua Hekuran Isai. . mirë-po ne shpesh bëjmë ujdi me veten, e marrim metë mirë njeriun “rezerve” përbrenda nesh, që timarrim me pozitivitet disa situata që na i flak egër-sisht fati teksa konsumojme gjallësinë tonë të des-tinuar fatalisht pashmangshëm e ndonjëherëshpërfillur, vec drejtë vdekjes! Ndodh që ngadh-njyese nëse do të marrim trenin e largët apo do tijapim duart një miqësie, do të rrotullojmë kokënmbi jastëk mes dënesash apo do të gërhasim nëëndrra të thella dalldisëse, do të ruajmë linjën emoskundërshtimit dhe mosdominimit meqënësetë tjerët janë protagonistë e aktorë të rrezikut qëankorohen në cep të levës së Arkimedit... (Sakaqkafshojnë thonjtë, a në dac fundin e stilolapsit, qedestinohet të bëhet preja derivate e dëshpërimittonë kolektiv, teksa kaplojne një prej rrathëvecentrik qe bymehen nga truri ynë si inkandish-encë e trazuar e syprinave ndijimore të lëmush-ta). Në të tjera herë delirojmë e llastojmë egontonë të paepur, qe fryhet si thupra e shelgut nëujë. . vazhdimisht një pëeplasje e mundimshmekalitet në përplasjen e msheftë të modestisë dhegjithfarë thashethemesh qe na rrethojnë nëzymtinë e hareshme të ditës. Nën okeljon “shokëttanë, kolegët tanë”, gazeta”Mësuesi” në 1977-ën,kthjelltas përshkruan botimin e shkrimit të parë tëMevludit. Ja si e shpreh këtë ndjesi autori KozmaGrillo. “ Ka vite që në redaksi erdhi një zarf kushkruhej:Mevlud Buci, Katër Grykët. Mevludinnuk e njihnim, kishte nga ne që nuk kishin shke-lur në këtë zonë të largët malorë në rrethin e Di-brës. Vazhdoi të na shkruante dhe atëherë kurnuk i kthyem përgjigje për ndonjë shkrim që nukpa dritën e shtypit. Na shkruante Mevludi dhekur në zarf në vend të pullës ishin inicialet “P. U”kur ai kryente detyrën e shenjtë të ushtarit. I dinimemrin, njihnim kaligrafinë dhe zerin e tij, por nuke kishim parë”. E ka shkruar bukur Zef Rrozhani.“Dibrani si gjithë shqiptarët edhe luftën e ka shk-ruar në këngë”. Për 50 vjet nuk i ka dalë koha tëjetë aq buzagaz, por vyrtytin e ka transmetuarbrez pas brezi, e ka ruajtur atë si toka floririn.Pikërisht këtu e ka lyer penën e tij gazetari dhepoeti i ardhshëm Mevlud Buci. Gazeta “Me-sazheri”, bashkëpunëtorin shkencor të Akade-misë së Shkencave, e pagëzon si “princ të poez-isë popullore”, kurse studiuesi Tonin Doçi pasishfletoi librin “Thirrje njerëzore”, enkas për kr-ijimtarinë e z. Buci shënoi se “poeti lëmon var-gun dhe arrin të shprehë ndjenjat më njerëzore,dashurinë më të thellë për njeriun” dhe se “poeti

bën thirrje njerëz duhet të jemi ndryshe!”...Rrjeshtat poetikë të poezisë “Piskama e mirë-

sisë” që është në veneracionet e librit “Fari Cam “të Namik Selmanit, i dedikohen poetit MevludBuci:”Hej Mevlud buci, miku im i ëndrrës dhe izgjimit

Mbete piskamë mirësieNjë pendë guri që lëngëzon mall e krenariMe një stap të vjetërVë përpara grigjën e Fjalës së BesimitMbush stanet e mencurisëGjunjepalodhur, sypambyllur, i paetur për lav-

di...Hej Mevlud BuciBacë i barit dhe i prushitMe zë zanash dhe magjieThuaj po deshe që fjala e zëri ytNuk qënka piskamë mirësie... ”Disa shtepi botuese kanë hedhur në treg 17

libra të shkrimtarit Mevlud Buci, qe janë tashmënë skedat e katalogimit si pjesë e pasurisë ko-mbëtare të Bibliotekës Kombëtare. Libra publicis-tiko letrarë dhe liriko filozofik:”Udha e mirë-sisë”(1998), “Thirrje njerëzore”(2001), “Dritahyjnore”(2002), “Foleja e shqiponjës”(2003), “Fle-torja e artë e Sandër Prosit(2004), “Selim Braja iSaukut –shenjtori i lirisë”(2005), “Dritarefisnikërie”(2007)”Fjalor me shprehje e njësifrazeologjike nga Dibra”(2008), “Prova shenjtë-rie”(2008), “Myftinia e Dibrës dhe RruzhdiLata”(2008)

Nga M. Buci kanë rezatuar dritën e botimit dhelibrat me aforizma “Metafora e shpirtit”(2000), “Yl-bere mencurie”(2005). Fabulat e librat satirikë“Krushqia e korbit”(1997), “Koha thërret” (2003),“Diplomatë... diplomacia”(2005). Studimi mbifjalët e rralla, antologjia publicistiko-letrare “Dri-tare fisnikërie” ka renditur dhe pasqyruar me de-taje kontributet e 150 fisnikëve, një libër që ukushtohet njerëzve që kanë lënë gjurmë diturie.Kur mori flakë e u dogj shtëpia e tij, treçereku ipasurisë së tij(librat) u bë hi. Gabova! Pasuria e tije madhe është shpirti i dlirë e i paanë i poetit,muza engjëllore e aurorës agut dhe serenata elirikave të mbrëmjes që ngazëllehet e pikëllohetnë rrugzinën e vet, librat e shkruar që gurgullojnëe shprazin ujëvarë me metafora në të grihtën eqiellit. A nuk ju ka bërë pështypje ndjesia e poez-isë së tij gjithë sentiment për gruan e tij, kripa elotit, preludet e flladeve të Pratit, finesat e elegan-cat e vargut që si besimtarë të bindur përulendrejtë basilikës së tyre, argjinaturat iluministe tëmallit, akustikat drithëruese të dashurisë?!... Ers-en Çelmeta, nxënës i klasës së 9-të në shkollën“Murat Toptani” e portretizon me këto vargje më-suesin krijues: “Shtetin e tall,/ministrat kritikon,/thika s’e pret,/gjëmbi nuk e shpon” Në një letërqë i dërgon gazetari i talentuar sportiv DefrimMethasani me lakonizëm thotë: “ ke qenë, je e dotë mbetesh” Çelik Petriti, redaktori i njërit prej li-brave të autorit përcolli me këto rrjeshta botimin:”Autori Mevlud Buci shkruan me realizëm, frymë-zim e qartësi” Në vitin 2005, kam patur fatin qëpërgjatë një turi studimor në Hollandë, në kuadërtë një projekti të udhërrëfyer nga Zyra e Kontrollittë Përgjithshëm të NAO-s, të vizitoi e prodhimit tëdiamanteve. Bukur?! Sapo merr në dorë një gurvezullues diamanti të madh sa një kokërr lajthiapo sa një grusht burri të mbledhur shuk) e vërtitatë me ndjenjën fëminore kureshtare dhe ëndrëne pashpresë të posedimit të tij. Aq!! I vendos smer-aldët kristalinë në kutiçka sipas kodeve rigorozëelektronikë dhe i dorzojmë nën vëzhgimin abso-lutist të syve elektronikë-kamerave. Kaq!! Sapo ikthen kurrizin fabrikës të kaplon një tjetër gjend-je: margaritarët brilantë mbeten si imazh i vjetërnastalgjie, ty s’të bie më mendja për to,(sa përborën që ra parvjet!). Ndërsa miku, hareja, bren-ga e fjala e tij mbeten se sa më e vjetër miqësiaerzelie, aq më e çmuar bëhet ajo. Prandaj kristali-na vezulluese të shpirtit filantrop e iluminist tëpoetit, vlejnë më tepër se ideja subrealiste e posed-imit dhe sundimit tundues të një brilanti mega-kubist që shëndrin e vezullon i akullt e pashpirt,në një sfond të mëndafshtë vitrine.

Një libër me vlera,një kronikë përvitet e shkuara

Mevlud Buci


kulturëMuri me gurë shumë të mëdhenj në trajtë blloqesh i Akropolit të Athinësështë ndërtuar nga Pellazgët dhe emërtohet “pelargikon” apo “mur pellazg”,të cilën e dëshmojnë një varg autorësh antikë e arkeologë të shumtë.

Dritë diturie në shekujt e errëtNga: Dr. SELMAN MEZIU

(Vijon nga numri i kaluar)

SHTJELLIMI I SË VËRTETËSMBI PELLAZGËT

Për të zbuluar të vërtetën mbi PELLAZGETsi një popull parahelen e banorë fillestar ihapsirave Ballkano-Danubiane e të Egjeut, tëcilët i kanë dhënë qytetërimit Europian mjaftelemente të kulturës së tyre, autori shfrytëzoime kujdes e zgjuarsi shkrimtarë e historian tëlashtësisë si Herodoti (484-425p.e.s.), Helan-ikos i Mitilenit (Shek.V.p.e.s.), Homeri (800-750), Tuqididi (460-395), Hesoidi (rreth vitit700 p.e.s) Hekati i Miletit (560-480 p.e.s.)etj.

Gjithashtu janë studiuar e hulmutuar mekëmbëngulje e maturi në disiplinat shkencoretë Gjuhësisë, Historisë, Arkeologjisë,Antropologjisë, Poemat epike e Mitologjitë.Tekste e dokumente të lashta latine, egjiptiane,hitite, ugaritike, hebraike, si dhe të Biblës,Testamentit të vjetër Ebraik "Kuranit”, “Un-gillit”, etj. Duke nxjerrë, zbuluar nga ato tëvërtetën "të zhytur në pellgun e harresës sëqëllimshme, që Grekët ishin më të lashtët seorigjina e tyre ishte pastërtisht Europiane. Siçiu mveshën nëpërmjet historianit grek Dioni-si i Halikarnasit, Romakëve origjina Greke,sepse sipas tij e pasardhësve të mëvonshëm,do të ishte fyerje, poshtrim, përulësi që ata tëkishin zanafillën Pellazge siç na e bën të njo-hur qartë e bindshëm Arefi në dhjetra faqe.

Muri me gurë shumë të mëdhenj në trajtblloqesh i Akropolit të Athinës, është ndërtu-ar nga Pellazgët, dhe emërtohet “pelargikon”apo “mur pellazg” të cilët e dëshmojne njëvarg autorësh antikë e arkeologë të shumtë.Po kështu edhe emri Athinë nuk shpjegohetnë gjuhën greke, ndërsa falë shqipes ajo fat-mirësisht shpejgohet "premtim" në gegerisht"e thana" dhe më tej "e thëna". Dhe më shko-qur qytet ‘i premtuar" i Pellazgëve.

Thesalia ka patur si kryeqytet Larisen, e ciligjëndet edhe sot, e domethënia e saj është:"kalë i përhimtë apo larosh" apo fjala "lar" dotë thotë edhe "mbret" etj., i krijuar nga popu-lli Pellazgë. A nuk krenohen grekërit me qyte-tin Argos si më të lashtin e tyre, por mjerishtatje kanë banuar Arkaditët e Argianët, nga kukuptohet lehtë zanafilla e emrit të këtijë qyte-ti. Edhe ky përfundim është arritur falë tek-steve të lashtësisë e analizave të gjetjeve arke-ologjike.

Qytetërimi KRETAS është i mbështjellë menjë mori pikëpytjesh. Ja të shohim se ç’farë tëvertetash na zbulohen duke lexuar historinënë fjalë. Bënin pjesë në bashkësinë e popullitPellazge, Kyretët apo Kuretët, ato ishin rojet eZEUESIT – fëmijë dhe ishin banorët e parë tëKretës, natyrshëm rrjedh emërtimi i këtijëishulli (Kuretë=Kretë). Kulmin e qytetërimittë saj e arriti në vitet 2200 (p.e.s.) që u quajtMioniani i Lashtë. Gjurrmët e shekujve, tëmaterilizuar në jetën ekonomike, politike ekulturore, me anë të fosiljeve të natyrave tëndryshme të gjetura, e të studiuara janë dësh-mi e patundshme.

Falë gabimit të Aristotelit se Dorianët vijnënga veriu i greqisë, ata edhe sot e kësaj dite eshohin Epirin si djepin e origjinës së tyre. Pornë antikitet (XII-VII p.e.s.) kjo krahinë quheshPellazgji e në shekujt e mëpastajm THESPROTI( Homeri, Herodoti) e në vazhdim Epir i cilinë pellazgo-shqipen shpejgohet: Epër. Epëri,dhe në kuptimin më të gjërë mund të shkrua-jm "vendi i Epërm" pra që gjeografikisht gjën-det mbi apo përtej Greqisë.

Ne lashtësi Thrakët, Thesprotët, Ilirët eBoetianët kishn si emertim gjeografik EMAT.Në kuptimin gjuhësor brënda së cilës ka rrën-

jën “Madh" është tashmë kuptimplote të jetëe barasvlefshme me "E Madhia" e banuar ngaPellazgët. Janë këto që i vendosën një emër tëtillë për shkak të kullotave me sipërfaqe tëmëdhaja, të paanë. Ndërsa emërtimi Mace-doni është përmendur në periudhën ë Greqisëklasike (478-336p. e. s. ) Kjo hapsirë shumë egjërë toksore, ishte e ndarë në principata embretëri të cilat kishin marrë emrat sipas popu-jvve apo udhëheqësve të tyre si Pelagonia,Elimeia, Orestida, Pavonia, Pieria, Linkestidaetj. Deri në luftën e Peliponezit(431—404p.e. s.) ata ishin një popull Barbar. Udhëheqësite tyre filluan të përthithin gjithë kulturën –politiko e shoqërore të helenëve, e më paspopujt u asimiluan në të njëjtën mënyrë.

Filistinët ishin një poull Pellazgo-ilir, ngaveriu i Greqisë klasike ku gjëndet një qytetme emrin Palaiste ose ndryshe Palaest. E pikër-ish nga këto vende Filistinët shtegtuan drejtQipros, Siçilisë, Kretës, Egjyptit së fundi uvendosën në jugun Fenikias duke krijuar ved-banimet reja Gaza, Ashdod, Gath, Ashkalondhe Ekron, ku të gjitha së bahku u emërtuan"Paleshtim" të cilat me kalimin e shekujve uzgjeruan duke formuar PALESTINEN e sotme.

Emri iGreqisë dhënë, emërtuar nga Romakëtështë marrë nga një fis pellazg Graikos, poe-mat e Homerit ishin rapsodi të traditës gojoretë popujve pellazgë, dhe herojt që gjënden eveprojnë brënda veprës jane të tyre, si Akili.Uliksi, Agamemoni, Praimi, Heleni, Hektori,Kasandra Enea etj, domethënia e tyre mund tëshpjegohen shkëlqyer falë gjuhës shqipe, evetmia ’’fosile e gjallë" mbijetuar nga tajfunëte pamëshirshme të shekujve.

NË HULLINË E HULUMTIMEVE Me zjguarsi të pashoqe, me gjuhën plot

lajka të shkrimtarëve, historianëve, poetëve mekrenarinë e paskrupullt të politikanëve, grekëritmohuan gjithçka të trashëguar nga qytetërimiPELLAZG, dhe rishkruan historinë duke fillu-ar nga barka e Noes së tyre. Maskën e tyre,filluan ta gërvishtin dalëngadale edhe studi-ues shqipëtarë e albenologë të ndryshëm . Pro-fesor Jeronin de Rada në vitin 1864 botonstudimin’”Antikiteti i kombit Shqpëtar dheafërsia me Helenët ë Latinët” prej dyzet faqesh,i cili duke përdorur me plotë mjeshtri e argu-ment shkencor të njëjtin "çelës të artë" gju-hën e stërlashtë shqipe arrin të zbulojë nëshume fjale greke e latine origjinën e tyre ngaPellazgjishtia. .

Me një punim serioz, dhe papritmas nevitin 1903, ADAMITI e titullon punimin e tij"Pellazgët e pasardhësit e tyre Shqipëtarët". Mëqartë e shkoqur nuk mud të shprehesh e shk-ruante ndryshe.

Publiçisti e historishkruesi me prodhimtarItalian, Viko Mantegaca në librin e tij ’’Tur-qia liberale dhe çështia Ballkanike" botuar nëvitin 1908, iu kushton disa faqe prejardhjesnga gjeneologjia pellazge të Ligurëve, Me-

sapëve, Japingëve, Liburnëve e Venetëve etj.,e shpjegon me të njëjtën metodë prejardhjennga pellazgo-shqipja të emrave si të qytetit tëBrindësit, të ishullit grek Korfuzit të rrugesEgnathia etj. Edhe ky autor shfrytëzon liter-aturën greke të kohës klasike, franceze, ital-iane, gjermane të këtij fillim shekulli për tëargumentuar sa më bindshëm tezën e tijë mbipopujt Pellazgë.

Studiuesi e politikani i gjysmës së parë tëshekullit të njëzet Mid’hat Frashëri në studi-min e tij "Notë gjuhësore –arkeologjike" shk-ruar në Gjenevë më 2 Shtator 1920, merr nëanalizë fisin Brygas i cili emigroi në Egjypt,dhe grekërit iua ndërruan emrin në Fryges. Pla-toni thotë për ato se gjuha e tyre ishte e njëjtëme atë të Maqedonaseve. Duke shfrytëzuarautorët e lashtë grek Romak ai shkruan përfjalën Burrë e Pyrron, Epirin, Sekuliotët, ça-ones (çamërit) Mollosët, Am-flokës Am-brekes, The-sprotes të lidhur ngushtësisht ngapipamja, gjuhësore, etniko-kulturore me trun-gun PELLAZG. Po ndalemi te një tjetër stu-dues e mendimtar shqipëtar, Mehdi Frashëri icili në pjesën e parë të historis së përgjiths-hme të Shqipërisë, nga faqja pesëdhjetë e njëderi në gjashtëdhjetë e nëntë ia kushton Pel-lazgëve, Historia dy volumshme e Mathieutngjanë si dy pika uji me atë të mësipërmen, jasi shkruan ai: “Doktor Haani (Johan Georg vonHahn) që ka bërë shumë studime dhe kërkimembi shqipëtarët, pranon këtë mendim, d. m.th që shqipëtarët e sotëm, janë drejtëpërdrejtbijë të Pellazgëve. Luis Benolievi, Felix Zhulie-ni, Sami bej Frashëri dhe Profesor De Radajanë në mendjen e Hanit. Shpjegon fjalët Tri-este, Dalmacia etj me origjinën në gjuhën Iliro-Shqipe”.

Në vitin 1974 botohet për herë të parë nëfrengjisht “Historia Shqipërisë nga origjina nëditët tona" autorët e së cilës janë baballarët ehistorigrafisë shqipëtare Stefanaq Pollo, ArbenPuto, Kristo Frashëri dhe Skënder Anamali.Çështjes PELLAZGE ato i kushtojnë vetëm tetërrjeshta, ndërsa origjina e ilirëve na vërtetohetse vijnë, rrjedhin, e kanë prejardhjen nga Po-lonia perëndimore e pikërisht nga LUZAKIA.Sa keq, edhe kur mendon që shumica e tyrekanë kryer studimet universitare në Austri.Fatkeqësisht, paradokset e bëmave shqipëtaretë kësaj periudhe nuk kanë kursyer as historishkruesit.

Në fillim shekullin të njëzetë e njëjte, his-torigrafia e re Elena Kocaqi paraqitet përparalexuasve e studiuesve shqipëtar mepunimin’’Roli pellazgo-ilir në krijimin e ko-mbeve dhe gjuhëve Evropiane" duke shkatër-ruar me inteligjence e punë të mirëfilltë, kërki-more shkencore akullnajën dyzetë e pesëvjeçare të teorive thellësisht të gabuara të kon-cepteve e ideve të errëta e mjegullnajë mbihisorigrafine e gjeografine PELLAZGE.

Të gjitha këto krijime të shkencës historike,në kalvarin e rreth një shekulli përbëjnë gjer-

danin e shkëlqyer të njohurive, diturive, fak-teve, provave kryeneçe që Shqipëtarët janëpasardhës të drejtëpërdrejtë të popollit të stër-madh në numur e hapsirë gjeograike të Pel-lazgëve, pasardhës të pastër etnikisht kanëmbetur SHQIPETARET brënda jashtë kufijvetë sotëm. .

* * *Lisi antik, i shenjtë për Pellazgët, në Do-

donën e kultit të tyre fetar i kishte shtrirë rren-jët e tijë të fuqishme që nga rrafshnalta e An-adollit, në ngushticën e Helespont (Dardane-let) në Joni (Azi e Vogël), ishujt Egje, detinJon (Mesdheu), Kretën, Qipron, në Peleshti(Palestinë), Egjypt, Gadishullin Iberik,Apenin(Italik), Spineta( lumi Po) gjirin Jonian(Deti Adriatik), e ngjitemi më në veri e pikër-isht në Hallstat (Austri), Kolonje (Gjermani)në rrjedhjën e poshtme e të sipërme të Istrias(Danubi) ngjitemi në Kaukaz, e përfundojmënë detin Pont-Euksin (Deti i Zi). Madhështiae degëve të tyre plotë jetë, krenari mbanin fisetPellazge etnikisht të pastra, autoktone dymijëvjet para se të vinin Grekërit si: Thrakët, Brigët,Dardanianët, Ilirët, Panonianët, Dasaritët,Autariatët, PaonianëtMolosët, Sikulët, Iberët,Etruskët, Kaonët, Tirrenët, Pelagonët, Lidianët,Japigët, Enetët etj. Histori –gjeografinë e tyre,e qëmtoi, e mblodhi me durimin e pasionin enjë mendimtari të madh Aref Mathieu duke engritur në piedestalin që e meritonte. Por kylis teje shekullor duhet ushqyer vashdimisht,nga historian e gjuhëtar, etnograf e arkeologe,shkrimtar e poetë, folklorist, skulptor e pik-tore, politikanë e parlamentare, emigrantë stu-diues në çdo vend qofshi, me limfen e DIJES,për të mbetur gjithmonë i gjallë, madhështore krenar duke realizuar gjithashtu ëndrrën ealbanologut të madh gjerman Karl O. Mullertë shekullit të nëntëmbëdhjetë i cili pati shk-ruar "Me sa më shumë INTELIGJENCE të depër-tohet në historinë e Greqisë aq më shumë evëmendje do ti kushtohet elementit Pellazgderi tani të SAKRIFIKUAR”.

Firenze 05. 02 2009

LITERATURA:Mathieu Aref: Shqipëria (historia dhe gjuha)Mathieu Aref: Odisja e pabesueshme e një populli parahalen. Tiranë.

Plejad 2007Mathieu Aref: Mkenët = Pellazgët. Greqia ose zgjidhja e një enigme.

Tiranë. Plejad 2008Elena Kocaqi: Roli pellazgo-ilir në kriimin ekombëve dhe gjuhëve evro-

piane. Tiranë ‘‘Dajti 2000" 2007.Mid’hat Frashëri: Elita shqiptare. Tiranë, Plejad 2008Vico Mantegazza: La Turchia liberale ë le Questioni Balchaniche. Mil-

ano. Frateli Treves, editori 1908.Mehdi Frasheri: Historia e lashtë e Shqipërisë dhe e shqipëtarëve. Ti-

ranë. Foenix 2000S. Pollo. A. Puto: Histoire de L’Albanie, des origines a nos jours. Roane.

Horvath 1974Girolamo De Rada: Antichita della nazione Albanese, e sua affinita con

Elleni e i Latini. Napoli. Largo S. Marcellino, 2 1846.

Bëhunipjesë e

gazetës!

merrkopjentënde

E-mail: [email protected]. (04) 22 33 283 / 068 31 19 232

www.dibra .org


vështrime“Fillimi i mbarë, gjysma e punës,

por kur e fillon keq, ka rrezik të mos e kryesh fare punën...”

Koha si kosto e lartë e reformave integrueseNga: HYSEN UKA

(Vijon nga numri i kaluar)Fakte të tilla ka aq shumë dhe kudo nëpër Sh-

qipëri, për të cilat nuk është i mjaftueshmë dhenuk do të rrinin mirë në formatin e këtij shkrimi.Ka edhe “memorje statistikore” të staticienëve tëasaj kohe, puna e të cilëve përhirë të së vertetesduhet thënë se ka qenë skrupuloze dhe profesio-nale. Mendoj, se tashme ka ardhur koha ti nësh-trohen llogjikës shkencore të studuesve, faktet dhefati i tyre (i fakteve) të asaj periudhe, dhe në kon-tekstin e ngjarjeve të kohës, të nxjerrim mesimet eduhura se çfarë duhet të kishim bërë më mirë apondryshe. Po nën atë frymëzim, gati sa nuk u shk-ruajt në qiell se: “prona private është e shenjtë”,por asnjëherë dhe nga as kush nuk u tha se nëvendet e demokracisë liberale edhe “prona pub-like (e grupit apo e ashtuquajtura socialiste) ështëe pa prekshme”, por jo e “pa ndashme” me rreg-ulla e sipas kontributeve, ashtu siç ishin shem-bujt e vendeve të tjera që kishin hyrë në të njëjtinkursë reformimi. Nuk mendoj se mund të jeshëkampion i lirisë së pronës private, duke frymë-zuar shkatërrimin e prones publike, nga e cilaburojnë të mira për grupin shoqërore (komunite-tin) apo për të gjithë shoqërinë, e njëkohesishtedhe të mira vetjake. Asnjëherë dhe askush nukbëri një inventarë të asaj çfarë kishim ndërtuar eqë duhet ta ruanim, përshtasnim e ta përditësonimnë sistemin e ri ekonomik. Ne nuk ishim një pop-ullsi që dilnim nga shpellat, ne nuk kishim bërëvetëm qendra zjarri, edhe pse prej tyre kishimbërë aq shumë, por kishim bërë edhe gjëra tjerashumë të vlefshme, të cilët bunkeret nuk duhet tëna zinin sytë për t’i parë e vlersuar. Ne kishim njëindustri ushqimore që në atë kohë binte të ardhu-ra nga eksporti në buxhet, sa gjysma e tëardhutrave nga industria minerare, e cila mund tëpërshtatej mirë dhe mund të ishte bërë shpejtëkonkurrente. Ne kishim një puntori të kualifikuar,të aftë për sipërmarrje e punë në shumë sektorë tëekonomisë... Por duhej ngritur e gjithë kjo stihi,që dikush të legjitimonte, për mes eksperimentitme shoqërinë dhe ekonominë tonë, teoritë e tij(të gatuaran me ideologjizma, akademizma, poli-tizim); që dikush të shkatrronte sistemin tonë tëprodhimit për t’i bërë shqiptarët konsumatorë tëvarur nga tregjetet e vendeve fqinjë, qoftë edhepër produktet e tregut të gjelbert.

Pra, është me vend që ne ta rishohim me sy tëftohtë nisjen tonë, për të kuptuar çfarë bëmë keq,kush e deformoj projektin tonë të reformimit dheçfarë duhe të rregullojmë. Sa kohë ne nuk kemibërë këtë, i mbetete e drejta aksidentpoilitikës (nëmesin e së cilës fshihet edhe aso llojë politikanësh,të cilët më shumë kanë qenë e janë të peokupuarpër të shërbyer si agjent tregtare të ekonomiverajonale), të gatshëm për të mos humbur rastinpër të derdhur herë pas here ujra të pista në dam-aret e ekonomisë e të zhvillimit tonë, duke e bërëatë të tështij apo edhe të lëngojë, se sa politikanqë janë të angazhuar në shëndoshjen e vizion-imin e saj.

Edhe problemet e rënda që kemi me pronësinmbi tokën janë pasojë e asaj nisje të frymzuar ngae keqja dhe jo nga ndjenja e përdorimit dhe ebegatimit të tokës. Kur sheh se si është masakruare keq përdorur toka tek ne, bindesh se djalli vetëe ka kurdisur prapsinë në ndarjen e përdorimin etokës sonë, me qëllimin që shqiptarët, në mos uvrafshin midis tyre për një “pëllëmbë tokë”, tëpaktën ajo të mos rregullohet kurrë, t’u mbetetepërgjithmonë litarë nëpër këmbë, e jo thesar nedorë, siç është në të vertet. Po krijove problemine pronesisë mbi tokën, ke krijuar mjaftë problemenë një vend, në të gjithë sistemin ekonomiko-so-cial, e ke futur zhvillimin e tij në qorrsokak, përkohë të gjatë. Ky është një problem tepër serioz, icili mbetet i pa prekur dhe i pa zgjidhur ende sot,pas kaq vitesh reforma e ristrukturim të ekono-misë, një problem që politika e përdorë si mjet, eqeveritë nuk guxojnë ta hapin “kutin” e saj.

Pra, në gjithçka dhe në çdo gjë, duhet filluarme llogaritjen e kohës. Sa kohë me mori kjo punë,kjo reformë, kjo ide, ky projekt, ky shok, ky mik,ky njeri... dhe sa vlejti koha që ju kushtova. Ko-hën edhe pse e kemi aq të kufizuar, e shpen-zojmë aq pa kujdes. ....Koha nuk ka trajtë lën-dore, t’i nuk e sheh as kur hynë as kur të del nënëlekurën tënde, por e kupton kur thinjesh apo

rrudhesh prej saj. Ashtu pa u ndjer koha hynë edel edhe në jetën e popujve, kombeve dhe atoqë e çmojnë dhe e trajtojnë mire jua lë duar plotëe në begati, ato që e se çmojnë e nderojnë, kohaju vidhet, ju ikën nëpërduar, duke ua marr edheatë që mund të kenë patur, duke i lënë duartbosh. Po kohën tonë kush e shpërdoroj.....?! Kohas’duhet lënë jashtë vemendjes asnjëherë, çdoanalizë duhet filluar me kohën, sa dhe si e kemipërdorur, duhet të parë si element i pa shmang-shëm dhe themelor i çdo kostoje. Ajo çfarë nukbëmë i mirë dje, është kosto e së ardhmes. Tashohësh kohën si kosto (se kosto nuk është vetëmshpenzime për njësi prodhimi dhe të ardhura përnjësi shitje, por duke futur edhe njësitë e kohësgjatë së cilës ndodh çdo veprimtari prodhimi eproces qarkullimi. Pra, duke parë kohën e shpen-zuar për njësi zhvillimi, dhe po të shtosh kësajkostoje edhe zhvillimin e munguar, kupton sekemi paguar shumë shtrenjtë për trazicionin tonë.Në të gjitha këto thyrje e rrokullisje që kemi kalu-ar, ende nuk kemi mësuar se kush na e vuristërkëmbshin dhe ku gabuam, a po ku qemë tëpakujdesshëm. Sa kohë nuk kemi mësuar këtë,ne jemi të pa sigurtë dhe me zemër të ngrirë sekurthe të tjera na presin. Duke e parë në mënyrëdiakronike procesin e ristrukturimit dhe të re-formimit të vendit tonë, elementi që kemi shpen-zuar më shumë dhe më me pak efektivitet ështëkoha, koha është “malli” që shpërdorojmë mëlehtë, “malli” që shesim qesim, pa e peshuar, pa ematur, kuturu. Edhe në marrëdhëniet personale,a kontrata politike, kur vemë kohën në mesë gjith-monë, shprehemi në mënyrë të papërcaktuar e tëpa kursyer: “rreth orëve...; brenda aq e kaq ditëve;për dy a tre vjet; brenda mandatit të parë e njëpjese të mandatit të dytë....” etj. Ato që projek-tojnë të ardhëmen tonë, ato që hartojnë programepër zhvillimin e vendit, kujdesen gjithmonë që tëlënë pezull dy kolonat e fundit të premtimeve tëtyre, ato të afateve kohore: “nga ...., e deri më ......”Koha jonë na fshihet që në planifikim, ato që duantë fshihen përdorin kohën për këtë.... Program-bërsit sillen me kohën si ujuku me prenë, të përla-jmë ç’të mundemi, sepse nuk ju kërkohet dhenuk japin llogari. Qesimi më i madh i politikëssonë është koha, për të cilën asnjëherë dhe ngaaskush nuk u kërkohet llogari. Qytetarët eduko-hen që të mjaftohen vetëm me justifikimet, tash-më e steriotipe, si: .....u përpoqa..., do tëpërpiqemi...., u përpoqëm... shpresojmë në tëardhmen...etj. Nuk ke të ardhme, nëse le të të ik etanishmja, e sotmja.

Ka një rrafsh konkret ku mund të bindemi, bileedhe të alarmohemi për këto shpërdorime dhespekullime me kohën. Po të analizosh kohën ekonsumuar për ndërtimin e sejcilës nga ato aqveprat sa janë ndërtuar në vendin tonë, do të gje-jshë si të përbashkët se asnjëra nuk është përfun-duar në kohë, dhe për kohën e shpërdoruar nukështë ndëshkuar, apo nuk ka dhënë llogariaskush... (rasti i rrugës së Arbërit.... nga promovi-mi i nismes (nevojës) prej qytetarëve, pranimi ngaqeveria dhe bërja e fizibiliteti, projektimi e fillimi indërtimit, koha e shpenzuar dhe gjendja aktualee punës së kryer, vjen në perfundimin se me këtoritme duhet edhe 50 vjetë që vepra të përfun-dohet; e çdo të vlej atëherë kur njerzimi duhet tëketë shpikur forma dhe mjete te të tjera komuniki-mi e lidhje ) Apo projekte të tjera publike, korri-dore, HC, autostrada etj...shumica e të cilave endejanë në ajër, e qytetaret presi..... Duke analizuarkëto raste e plotë të tjera në të gjitha fushat ezhvillimit ekonomike e social- kulturore, kuptonse sa shtrenjtë na ka kushtuar kjo pakë rrugë ezhvillimit, se Shqipëria ka ecur përpara me këm-bë të lidhura apo të thyera. Për këtë “kohë e hum-bur”, e cila është jeta e njerzëve tanë, jeta e ko-mbit tonë, askush ende nuk e ndjenë detyrimin

jep llogari. Është bërë e zakonshme që ata të cilëvene u “ dhurojmë” vullnetin për të na qeverisurasnjëherë nuk na vijnë në llogaridhënie; ata rreketvetëm të gjejë shallin e zi, të na lidhinë sytë, përtë mos parë çfarë ka ndodhur, e për të dalë duarlarë në fushatën elektorale të radhës. Për të shi-juar frytete e zhvillimit (zhvillimore) të “vizionar-ëve “tanë të politikës nuk është e mjaftuershmenjë jetë e zakonshme njeriu, por do të duhet tërrosh 200-300 vjetë për udhëtuar në rrugën që tëpremton, për dalë nga lista e pritjes për punësim,për tu çlodhur në parkun që garantonë, për tëjetuar e pushura si një qytetar europian e për çdovlerë tjetër që bashkëeuropianët tanë, të cilët nëtë shkuarën e tyre, po ashtu si ne janë rrënuaranga luftrat, nga ideologjitë, kryqëzatat etj, porkanë ditur të ringrihen të kapin kohën e realizojnëzhvillimin.

Analizat e thella për kohën e humbur e e zhvil-limin e munguar shkundi nga plogështia e amul-lia gjithë lindjen europiane duke e shëndrruar nënjë lëvizje të fuqishme për nryshim, ritme të shpe-jtuara zhvillimi e e integrimi duke u kurorëzuabrenda një afati normal vende komunitare të Eu-ropës. Natyrishtë që proceset e integrimit dihet sekarakterizohen nga dy tipare, se janë procese rel-ativishtë të gjata që, nuk realizohen në një ditë,duan kohën e nevojshme dhe një tipar tjetër, qëështë gradualiteti. Proceset e integrimit të Sh-qipërisë kanë tejkaluar konsumin e tiparit të parëduke qenë jo vetëm të gjata, por të “stërzgjatura”,dhe për pasoj e ka pësuar edhe tipari tjetër, grad-ualiteti, apo temporitmi.

Të shohim shkurtimisht gradualitetin (tempo-ritmin) në rrugën e reformave, drejtë integrimit nëBE. Deri në vitin 1996, Shqipëria ishte shteti më iavancuar i Evropës Juglindore në raport me Bash-kimin Europian. Me vendosjen e marrëdhënievediplomatike në vitin 1991 me BE shqipëria nisinjë rrugë interesante në procesin drejt integrimitnë strukturat euroatlantike. Gjatë periudhës 1991-1994, pra, në fazën e parë humanitare, Shqipëriafillimisht më 11 maj 1992 nënshkruajti mar-rëveshjen e tregtisë-bashkëpunimit, e cila hyri nëfuqi me 1 dhjetorë 1992, ndërkohë që vazhdon-te të shfrytëzoi fondet nga ndihmat emergjente tëECHO. Pastaj, nga fillimi i vitit 1994, Shqipëriakishte shfrytëzuar fondet nga programi PHAREderi në trazirat e vitit 1997. Nga programi PHAREderi në vitin 1996, Shqipëria ishte shfrytëzuesimë i madh i fondeve të tij për frymë, ndonëse mepërjashtim të Moldavisë, kishte GDP më të ulëtnë Ballkanin Perëndimor: vetëm 708 dollarëamerikanë. Kjo sipas Elke Thiel: Aspektetekonomike të afrimit të Shqipërisë me BE-në (“Eu-ropean Integration of Albania, Economic Aspects),Tirana 2004. Shifra që shënon nivelin e GDP sëShqipërisë për periudhën e dhënë është korrekte,dhe nuk mendoj se mund të ketë diskutime rrethobjektivitetit të saj, por ndoshta duhet të plotëso-het edhe me disa referenca kohore të tjera, paraapo më pas, për të përcaktuar ëshkaqet e rënjëssë menjëhershmë, dhe të vendoset rendi sa “rrë-zimi i GDP” qe për shkaqe subjektive dhe sa pershkaqe objektive.

Shqipërisë në dy konferencat e donatorëve tëBE-së në Bruksel iu dhanë edhe mbi 500 milionëEuro. Nga fillimi i vitit 1994 e deri në shtator tëvitit 1996, Shqipëria kishte shfrytëzuar gjithsej1.997,235 ECU. Llogaritet se deri në shëprthimine trazirave në vitin 1997, Shqipëria ka qenë ndërvendet që ka shfrytëzuar dhe përfituar më shumënga të gjitha vendet tjera fonde të BE-së. Kjosipas: “The European Union’s Phare and TacisDemocracy Programme”. Projects in operacion1996, Brussels, 1996. Në aspektin institucionaltë marrëdhënieve me BE-në deri në vitin 1996,kur pritej shqyrtimi i marrëveshjes për asocim,meqenëse Shqipëria kishte përfunduar Mar-rëveshjen e Bashkëpunimit me BE-në dhe pritejqë madje, në fillim të vitit 1997 të fillonte edhenegociatat për Stabilizim dhe Asocim, si i parivend i Ballkanit që i jepej shanci për të hedhurkëtë hap aq të rëndësishëm; Shqipëria kishte pa-tur një ritëm të lartë reformash. Kjo ishte ajo çfarëofronte Shqipëria e parë me dashamirësi nga jas-htë, ndërsa brenda cilësia dhe mënyra arbitrarese si po bëheshin reformat nuk premtonte se dotë siguronin për shumë kohë mbështetjen e pop-ullit. Mungesa e vullnetit për të komunikuar dhendarë efektet si ato pozitivet dhe ato negative, me

të gjitha shtresat shoqërore, duke kërkuar rruge emjete efektive dhe pa shkaktuar trauma e vuripushtetin e asaj periudhe në kundërvenie mepopullin gjë që pasoi me rrëzimin e madh të 1997.Humbja më e madhe nga ajo çfarë ndodhi nëShqipëri ishte humbja e besimit dhe zgënjimi qëu bëri politika e mbrapsht aleatëve dhe mbësh-teësve tonë dhe ritmi i humbur që nuk kapej më.Prof. Dok. Charl King, në fjalën e tij në seminarine Institutit të Studimeve Strategjike, mbajtur nëkorrikë të vitit 2000, në Tiranë ka thënë: “Nësegjatë viteve 1994-1996 Shqipëria shikohej si fa-vorite për t’u anëtarësuar në NATO, ngjarjet epranverës 1997 shuan shpresat për njëanëtarësim të mundshëm asocativ, ......pas krizës1997-99, Shqipëria ngeci dukshëm pas vendevetë tjera të rajonit. Botuar në Revisten Ekonomia.

Të gjitha ato çfarë ofronin për Qeverin sh-qiptare të asaj kohe, SHBA dhe instituciont euro-piane ishin një ofertë speciale, që synonte inte-grimin e shpejtë të Shqipërisë dhe shndërrimin esaj në një shembull integrimi dhe pikë mbështejenë rajon për të garantuar paqen dhe proceset edemokratizmit të vendeve të Ballkanit.

Zëvëndësimi i besimit tek institucionet pub-like me besimin tek lideri (lideri i fuqishëm kariz-matik, demokraci sjellësi, etj, etj) nuk mund tëvazhdonte për një kohë të gjatë. Nga anatjetërmungesa e traditës së zëvëndësimit të lidërve dhekalimeve të pushtetit siç shprehet përmeszgjedhjeve publiku, me rrotacion politike, paqë-sishtë prodhojnë konflikte të rënda dhe humbjetë thellë të besimit edhe tek institucionet. AnalistiVojtek Lamentovic e quan këtë “paradoksi i mos-besimit”, që shfaqet në shoqërit në tranzicion.Lamentovic shkruan: Lindja e mosbesimit riprod-hon deficite besueshmërie ndërmjet elitës në push-tet dhe qytetarëve cka mund të cojë në krizë legjit-imiteti.... konsum emoconal të njerzëve të cilëtprirën të mos besojnë më tek institucionet e tëndodhin shpërthime të pa parashikuara ......”

Ndërsa ne shqiptarët mbetemi platëformën estacionit, duke qarë e sharë parardhësit, të kalu-arën që nuk qe e mirë me ne, që na dënojë mekomunizëm ndersa treni i vendeve vrullon për-para.

Faktorët e prodhimit si burimet natyrore ( toka)burimet njerzore, kapitalet e ndjenja e sipërmar-rjes dhe aftësit krijuese të njerzëve tanë janë tepërtë shëndetëshme për të realizuar zhvillimin e du-hur po të drejtohen e orjentohen në mënyrë racio-nale e me optimum. Optimalizimi i përdorimit tëresulseve e faktorve nuk mund të bëhet nga “gru-pet folklorike” të politikës por nga ekipe ko-mbëtare specialistësh dhe vizionarësh më diturie eksperiencë, dëshirë të mirë, vizione të qarta erealiste, të përgjegjëshëm në sipërmarrjen e tyrepër projektimin e zhvillimin e integrimin e vendit.

Kërko e rëndit faktorët e zhvillimit të vendit....Nuk është fjala të bëjëmë analiza të ngushta kos-tosh prodhi për produkte të caktuara, por njëanalizë diakronike të zhvillimit të vendit në këtëperiudhë të stërgjatur të tranzicionit, ku politikanëttanë vazhdojnë të përdorin ende “zarfin e parë”,atë justifikimit me prapsitë e paaftësit eparaardhësve dhe se ato nuk ndjehen fajtor sepsepo përpiqen, por punet këtu kanë qenë aq keq....Kush e dreqosi fillin tonë të ristrukturimit e të re-formimit të ekonomisë sonë kombetare, kush idha “shok” ndërkohë që ajo kishte nevoj përmjekim se pse nuk ishte aq rëndë sa e paraqitenideollogetë e të keqës sonë...., kush e nxiti revolu-cionin: “prishni kullat të ndërtojmë kasolla.......”,kush i injoroj dhe defaktorizoj kapacitetet, aftësitëe përvojat e një brezi njerzorë, të krijuar e kuali-fikuar, për mes punës e shkollimit si vlerë e fuqisëkombetare që garantonte zhvillim të sigurtë, porqë u detyrua nga politikat e mbrapshta, të referu-ara në qëllime të këqija, të ndahen nga burimet etokës së tyre, për të kërkuar mbijetesën si argat,duke e shëndrruar të gjithë popullin në konsuma-torë të produkteve të fqinjëve të tij ballkanik, dukeshformuar e deformuar shpërdarjen e popullsisë,duke braktisur e lënë të ngrira resulset tona naty-rore, që të kishin mundësi të vinin cakejntë e min-jerave të skallavronin të gjithë minatorët eë meta-lurgët shqiptarë.... Ky ishte fillimi ynë i keq, që nala edhe një gjysem udhe më larg.. Fillimi i mbarëgjysma e punës, por kur e fillon keq ka rrezik tëmos e kryesh fare punën.. Ne ende vazhdojmë tëpërballojmë pasojat e fillimit të keq.....

Ndërsa ne shqiptarët mbeteminë platformën e stacionit, dukeqarë e sharë paraardhësit, tëkaluarën që nuk qe e mirëme ne, që na dënoi mekomunizëm, ndërsa treni ivendeve vrullon përpara.


portretBajram Mata qe një piktor gjenial, që e pati jetëntë shkurtër dhe të mbushur me plot peripeci

Homazh për Bajram Matën

Nga: XHAFER MARTINI

Për shumëkënd i paharruari Bajram Mata sot mund të jetë har-

ruar. Bajram Mata qe një piktor gje-nial që e pati jetën të shkurtër dhe tëmbushur me plot peripeci. Fjala“gjenial” është tamam në vendin eduhur dhe nuk ka në të asnjë llojteprimi. Por kjo fjalë, në këtë rast,përdoret në kuptimin e potencialitkrijues, si mundësi për të arritur gje-nialitetin. Bajrami nuk arriti tìkthente premisat e jashtëzakonshmenë vepra arti për dy arsye: e para, see pati jetën të shkurtër; e dyta, edhesa ishte gjallë, ai krijoi pak, papërqafuar dot metodën e realizmitsocialist, pa përqafuar dot jetën, qëe deshi të ishte ndryshe nga cìshte.Në diktaturë të gjithë ishin të lidhurme shtetin. Tentakulat e tij i kishinmbërthyer të gjithë, edhe artistët.Shtetit të diktaturës i përshtatetthënia e Niçes se: “Shtet unë quajshoqërinë ku të gjithë janë ngopurme helm…në shtet vetëvrasja gradu-ale e të gjithëve, na quhet jetë.” Nëatë kohë, si dihet, sundonte mediokri-teti. Njerëzit zinin poste drejtuesevetëm në saj të përkrahjes partiake,pa pasur asnjë cilësi dhe zotësi për-sonale. Kjo natyrë sunduese e bërimediokritetin modë, model, tëpëlqyeshëm, të përshtatshëm për tùndjekur dhe dalëngadalë u krijua njëkope njerëzore, si thotë Nice, që ësh-të e prirur drejt qetësisë dhe rehatisëashtu si i kupton ajo këto. BajramMata, duke qenë i pajisur me cilësitëe gjeniut, nuk kishte vend në atë sho-qëri, në qoftë se nuk i përshtatej asaj.Sepse, po të perifrazojmë edhe njëherë Nicen, tendenca e të dobtëvedhe mediokrëve në të gjitha kohëratka qenë tì bëjnë të fortët të dobët,tì nënshtrojnë ata që tì barazojnëme veten, madje tì zbresin edhenën nivelin e tyre. Për këtë qëllimata kanë një armë: gjykimin moral. iakuzojnë dhe i damkosin gjenitë qënuk ecin në rrugën e duhur, që nukjanë kafshë të kopesë së bindur; iakuzojnë se ata duan të krijojnë njëtip më të lartë njeriu.

Në këtë shkrim nuk kam për qëllimtë analizoj nga pikëpamja artistike ve-prat e Bajram Matës. Kjo është detyrëe kritikëve të artit. Ky shkrim më shumëështë një homazh për Bajram Matën,i cili ka më shumë se tri dekada që kavdekur dhe nuk është kujtuar kurrë,asgjë nuk është bërë për të. Me këtëshkrim unë kam qëllim që të sensibi-lizoj opinionin artistik që t‘i rikthehetBajram Matës se ishte një piktorshumë i talentuar. Me këtë shkrim duat‘u them njerëzve, sidomos brezit tëri, se ka pasur një piktor shumë tëshquar, që quhej Bajram Mata, t‘i themfamiljes që të ndihet krenare, por edheborxhlie ndaj tij, t‘u them shokëve emiqve të Bajram Matës që të gjejnëmënyrën për ta kujtuar këtë njeri tëmadh në kuptimin më të plotë tëfjalës.

Me Bajram Matën kam pasënderin të kem qenë në një klasë nëshkollën shtatëvjeçare “Demir Gashi”të Peshkopisë. Madje e kam pas shokbanke. Më kujtohet një orë vizatimi.Do të vizatonim, më duket, një gotë,që mësuesi na e vuri tek tryeza e vet.Ishte një mësues që merrte vesh ngapiktura. Bëmë sa mundëm dhe si

ditëm. Unë e bëra gotën me përpikëri,e vizatova saktë, me dritë, me hije,sipas udhëzimeve të mësuesit. Ba-jrami hodhi ca vija në letër, që muanuk më dukeshin se kishin të bëninme gotën, por, kur erdhi vlerësimi, aimori notën më të lartë, kurse unë njënotë më të ultë. Nuk i thashë gjëmësuesit, por ai e kuptoi që më mbetihatri dhe më tha:

- Ty të duket që Bajrami ka bërëca viza, por edhe vizat tek ky hedhinvalle.

Më ndejtën në mëndje shumëkohë fjalët e mësuesit. Me kalimine viteve, sa më shumë dhe më mirëformohesha artistikisht, aq mëshumë kuptoja se ato nuk ishin vijaqë i kishte kapur ngërçi, nuk ishinsegmente të atrofizuara, por si sh-tjella resh, si ato gjeratoret gjigandeqë formojnë dallgët e detit në gjire,kur ujët përplaset pas shkëmbenjve.Tani unë gjykoj që në ato viza kish-te një frymë lirie, hapësirë, horizont,prej tyre vinte një mendim dhe njëndjenjë e tjetërsojshme. Bjarami nuku kuptua nga unë aso kohe dhe kjoishte e natyrshme, por ai nuk u kup-tua asnjëherë, sa qe gjallë, prej bash-këkohësve. Sipas metodës së real-izmit socialist, do të thoshte të kri-joje vepra të dobishme, që t‘i shër-benin sistemit dhe t‘i përshtateshinatij. Krijuesit, përgjithësisht, ishinkthyer në njerëz të dobishëm, “nëndihmës të partisë për edukimin emasave”. Bajrami nuk ishte i tillë,gjenitë nuk janë njerëz të dobishëm.Prandaj, kur krahasohej me krijuesite tjerë, ai dukej si “jashtë loje”. Por

Artur Shopenhauer thotë: “Të kraha-sosh personat e dobishëm me per-sonat gjenialë, është si të krahasoshgurët e ndërtimit me diamantët.”

Si mbaruam shtatëvjeçaren, nandau rrjedha e jetës: unë vijova sh-kollën pedagogjike në Peshkopi,kurse Bajrami liceun artistik “JordanMisja” në Tiranë. Bajrami në liceshkëlqeu dhe, mbas mbarimit të tij,iu dha e drejta të studionte për pik-turë në Bashkimin Sovjetik. Në këtëvend të madh, me pejzazhe tëmrekullueshme dhe të larmishme,me një traditë të lashtë dhe të fam-shme kulturore e artistike, ai patikontakte me mjeshtra të mëdhenj tëpikturës, pedagogë dhe akademikë,si dhe me piktorë të tjerë të talentu-ar që vinin nga shumë vende dhe qësillnin me vete jo vetëm psikologjinëdhe identitetin kombëtar, por edhekoloritin kombëtar, qëndrimin este-tik ndaj realitetit. Në këtë vend Ba-jrami u njoh me galeri dhe muze tëmrekullueshëm, ku ruheshin dheekspozoheshin veprat e mjeshtravemë të mëdhenj të botës. Bajramiqëndroi një vit në BS se marrëdhëni-et ndërshtetërore u prishën. Megjith-atë, në vetëdijen e tij u formuanshumë shtresa kulturore; ai mësoimirë rusishten, dhe u dashurua jovetëm pas pikturës, por me artin dheletërsinë në përgjithësi. Ai kishteshumë libra në gjuhën ruse, kryesishtpoetë, poezitë e disa prej tyre, sido-mos të Eseninit, i dinte përmendëshdhe i recitonte me pasion. Bajramiishte lindur në një familje Gollobor-dase që si gjuhë të nënës kishin një

dialekt të rrëgjuar sllav, më duket mëi afërt me bullgarishten. Duke pasurkëtë prejardhje, ai thithi shumë ngashpirti rus, dhe e pa Rusinë mëshumë sesa një vend ku kishte sh-kuar për të kryer studimet. Bashkë-studentët e tij shqiptarë tregojnë seBajrami gëzonte një nderim tëveçantë tek pedagogët dhe profesorëtrusë, sepse ai ishte i veçantë si pik-tor. Pasi u kthye në Shqipëri, ai iplotësoi studimet në Akademinëtonë të Arteve në Tiranë. Si mbaroiatë, Bajram Matën e sollën mësuesvizatimi në Peshkopi. Djalosh ibukur, elegant, truplart dhe trupdrejt,syzi e vetullzi, me një vështrim siprej shqiponje, por të ëmbël dhedashuripërçues; kishte flokë të zesdhe të bukur, me një valëzim të le-htë si ato vijat mjeshtërore që i hidhteme penel piktori. Vishej bukur dheme pamjen e tij djaloshare tërhiqtevëmendjen e të gjithëve. Mbi të gjithaai ishte i veçantë ne sjellje, në qën-drime, mendime dhe veprime. Ishtedisident shpirtëror, ai nuk pajtohej mesistemin në asgjë, nuk pranonte asn-jë hallkë të tij. Disidencën e tij unë eshikoja në veprat e tij. Nuk mund tëecte kundër rrymës dhe nuk krijoi, mesa di, vepra në kundërshtim mefrymën sunduese. Por në veprat eBajramit kishte shumë ngjyra, shumëdritë, shumë gjelbërim, ujëra dhenjomësi, bar të njomë, lule, gjethe,urth, shelgje, mështekna, sa shumëmështekna! Kjo, sidomos, në pejza-zhet. Ai e kuptonte që jeta ishte ethatë, pa gjelbërim, pa oksigjen. Dhetë gjitha këto i shprehte dhe i përje-tonte në krijimtarinë e tij. Bajramipërgjithësisht ishte tip i mbyllur, nukkishte shumë shok. Edhe kjo fliste përgjenialitetin e tij, sepse, po tì drej-tohemi edhe një herë Shopenharuer-it, do të mësojmë se “Gjeniu ështëkryesisht i vetmuar. Ai është tepër irrallë për të mundur të gjejë, të takojëlehtësisht një të ngjashëm me vet-en, dhe, njëkohësisht, shumë i ndry-shëm nga të tjerët për të mundur tëbëhet shok me ta.”

* * *

Emërimi si mësues vizatimi nëPeshkopi qe goditja e parë që ai moringa sistemi. Po të kishte qëndruarnë Tiranë, ku kishte tjetër frymë dheatmosferë krijuese, ai mund të kish-

te punuar shumë dhe jeta e tij mundtë kishte marrë një drejtim tjetër.Peshkopia ishte një qytet provincial,me një mentalitet provincial, ku sun-donte mediokriteti. Cilësia e parë eBajramit ishte mospërshtatja. Ose mëmirë është të thuhet se mospërshtat-ja ishte në natyrën e tij, me çka du-het kuptuar se mospërshtaja ishte vetëekzistenca e tij. Ai nuk dinte të për-shtatej, ai nuk e merrte parasyshaspak mjedisin ku jetonte. Por, qëtë mos përshtatesh, do të thotë tëmos mbijetosh. Njeriu është edheqenie biologjike. Bajram Mata kish-te një shpirt të pasur dhe të pastër.Filloi të bënte shok gotën e alkoolit.Orë euforike, në hapësirat që ai iëndërronte, pastaj, prapë zhytej nëfundin e gotës, të asaj gotës së vogël,ku janë mbytur njerëz të mëdhenj.

Bajram Mata ishte njeri i ad-mirueshëm. Kishte një humor shumëfin, shumë elegant. Ishte krijues iaforizmave. Njeriu ndiente kënaqë-si kur bisedonte me të, sidomos nëato vitet e para, kur shpirti i tij endenuk ishte plagosur.

Si mësues ka dhënë një kontributtë madh, sidomos na zbulimin e tal-enteve të reja në fushën e pikturës.Vështrimit gjithëpërfshirës të Ba-jramit nuk i shpëtonte asgjë. Tregonvajza ime, Elsa, sot piktore: “E kishamësues vizatimi në klasën e gjashtënë shkollën tetëvjeçare “Irfan Hajrul-lai”. Nxënësit i luteshin “tùa drej-tonte pak” vizatimin që kishin ni-sur. Ai shkonte tek secili, bënte disavija që vetëm ai dinte tì bënte ash-tu. Erdhi edhe tek unë. Tani, tha, pomerrem pak me Elsën, se kjo do tëmerret gjithë jetën me këtë punë.Kapi lapsin dhe bëri disa korrigjimee plotësime. Deri atëherë nuk kishapasur as idenë që mund të merreshame pikturë.”

Bajrami ishte njeri shumë indjeshëm, shumë i sinqertë dhe idashur. Ai nuk e duronte dot mes-kinitetin sundues të asaj kohe, dhevuante shumë nga mungesa e lirisësë krijimit. Ata që i kanë jetuar atovite, e dinë mirë se si pranoheshinpunët në ekspozita, në sa komisionekalonin, sa hallka duhej të kapërce-nin për t‘u aprovuar, sa marrëzi du-hej të dëgjonin piktorët për t‘i ripunu-ar veprat dhe për t‘i bërë të përshtat-shme për ekspozim. Bajrami nuk edonte veten kur lloj - lloj instruk-torësh dhe zyrtarësh i shkonin në stu-dio për t‘i parë veprën dhe për t‘ibërë vërejtje, se çdo vërejtje e tyreishte për të qeshur dhe për të qarënjëkohësisht. Këto ishin orë jo vetëmtë humbura kot, por edhe e trondis-nin shpirtërisht. Nuk gjente askundngushëllim, vetëm tek gota. Bajraminuk diskutonte me këta njerëz, i lintetë llapnin, pastaj vazhdonte të pik-turonte ashtu si dinte ai. Nuk ka gjëmë të ulët se sa njerëzit mediokër tëdiskutojnë me një gjeni për artin ekëtij të fundit. Kjo nuk mund të bëhetas nga elementët e talentuar, jo mënga mediokrit, sepse gjeniu qëndronshumë lart dhe shumë larg edhe ngaelementët shumë të talentuar. “Tal-enti, - thotë Shopenhaueri, - është ingjashëm me qitësin që qëllon nëshenjë, të cilën të tjerët nuk mundta arrijnë. Gjeniu është i ngjashëmme atë që qëllon në shenjë, të cilëntë tjerët as nuk arrijnë ta shohin…”

(Vijon numrin e ardhshëm)

Ky shkrim më shumë është një homazh për BajramMatën, i cili ka më shumë se tri dekada që ka vdekurdhe nuk është kujtuar kurrë, asgjë nuk është bërë përtë. Me këtë shkrim unë kam qëllim që të sensibilizojopinionin artistik që t‘i rikthehet Bajram Matës seishte një piktor shumë i talentuar. Me këtë shkrimdua t‘u them njerëzve, sidomos brezit të ri, se kapasur një piktor shumë të shquar, që quhej BajramMata, t‘i them familjes që të ndihet krenare, poredhe borxhlie ndaj tij, t‘u them shokëve e miqve tëBajram Matës që të gjejnë mënyrën për ta kujtuarkëtë njeri të madh në kuptimin më të plotë të fjalës.

“Dimër në Bulqizë”.Pikturë nga Bajram Mata.


profil

Atëherë ishte pranverë. Lu-let kishin çelur e simfonia e bukur ezogjve ishte e pranishme kudo. Nxënës e mësues të shkollës Pezë

Helmës ishin mbledhur në oborrin e shkollës e me kurora me lule nëduar e lot në sy u nisën për t’i dhënë lamtumirën e fundit mësuesesdhe koleges së tyre Nderime Methasani e cila ishte ndarë nga jeta nëmoshë të re. Kanë kaluar nëntë vite që atëherë e kujtimi për mësueseNderimen nuk është lehtë të shlyhet nga kujtesa për ato që e kanënjohur nga afër. Sa herë vjen shtatori e oborret e shkollave gumëzhijnënga nxënësit shkolla e vogël në Pezë Helmës me mësues e nxënësende e kujtojnë memallë mësuesen dhekolegen e tyre Nder-ime Methasani. Emrii saj figuron kudo nëshkollën e PezëHelmësit. Shumë ishnxënës të saj mbajnëdeftesat të shkruarbukur e pastër e nëfund emir i NderimeMethasanit si më-suese kujdestare. Nëarkivin e shkollësdomosdo që ndodhenrregjistrat ku meshije e një shkrim tëqartë ka hedhur mu-ngesat, notat e pse jodhe sjelljen enxënësve të saj. Ajondërroi jetë nëmoshën më të mirë,kur jo vetëmprindërit, vëllezërit emotrat por dhe kole-ktivi mësues nxënëspriste më shumë ngaNderime Methasani,kjo bijë e Sohodollit,e lindur dhe e rriturnë një familje intele-ktuale. Puna e sajpër disa vite me radhënë Pezë Helmës tre-goi qartë për shpir-tin pasionant të më-sueses të përkushtu-ar. Respekti për kolegët dhe nxënësit bënë që edhe pse kanë kaluarkaq vite që nuk jeton më midis nesh të kujtohet nga të gjithë. Ajo lagjurmë që nuk shlyhen lehtë në kujtesën e të gjithëve, me sjelljet dhevyrtytet më të mira që e karakterizonin ua imponoi respektin të gjithëve.Nxënësit e saj atë ditë të zezë që morën vesh se mësuesja e tyre nuk dotë vinte më në mëngjez herët në shkollë si çdo ditë tjetër hidhërimin ederdhën në poezi. Poezi malli për mësuesen e tyre të dashur që nuk dota harrojnë kurrë:

“Rininë i fale fshatit,shkollës dashurinë,neve dhuratë brengënpranverës dhuratë zinë…

Janë plot tetë strofa të shkruar bukur e gjithë dhimbje nga ishnxënësit e Pezë Helmësit të vitit 2000 kur nuk e panë më mësuesenNderime Methasani. Nuk ka më dhuratë e nderim më të madh që ibëjnë edhe sot pas kaq vitesh. Kujtime, lule e poezi. Kujtimet zg-jojnë krenarinë për mësuesen e paharruar, poezitë shprehin mallindhe dashurinë që kanë patur për të. Nderimja u nda nga jeta nëpranverën e viti 2000 ku atëherë sapo kishin filluar të çelin lulet ecicërimat e zogjve ishin të pranishme kudo. Edhe sivjet erdhi shta-tori. Si në të gjitha shkollat e vendit edhe në Pezë Helmës mësimika filluar. Imazhi i mirë i mësuese Nderime Methasani është kudonëpër klasa, në koridore, në oborr, në mendjet e zemrat e atyre që ekanë njohur. / Sh. Skarra

Nga: HAMDI HYSUKA

Në historinë e kulturës e të artit kanë spikatur artistë,krijimtaria e të cilëve ka pasuruar dhe zbukuruar

qytetërimin njerëzor. Jeta dhe krijimtaria e tyre ështënjë jetë pune, plot dashuri, vuajtje e vetmohim. Midiskësaj plejade artistësh bën pjesë kompozitori MynirShehu. Vitet e ndarjes nga jeta mjaftojnë për të treguarse sa i paharruar është dhe çfarë vlerash ruan për kohëne sotme.

Myniri u lind në qytetin e Peshkopisë nga një famil-je me tradita. Megjithëse me funksionin fetar sheh, babaii tij mori pjesë në luftrat e Dibrës kundër serbëve. Eëma ishte bija e patriotit të njohur Bej Zajmi, mik ingushtë i Abdyl Frashërit. Në këtë familje u rrit dhe uedukua Myniri me motrat e vëllezërit e tij. Pas mba-rimit të shkollës fillore në Peshkopi, iu dha e drejta përtë vazhduar Normalen e Elbasanit, ku shpejt ra në syintelegjenca e tij në mes të shokëve nga trevat e Sh-qipërisë. Duke qenë intelegjent dhe me një kujtesë tëfortë, ai dallohet në të gjitha lëndët, sidomos në gjuhë-si. Në shkollë mësoi me themel italishten, frengjishtendhe luante në mënyrë të përsosur në violinë. Si nxënësi mësuesit të shquar Aleksandër Xhuvani, Ahmet Gashie Simon Shuteriqi, filloi të gërmojë në histori dhe stud-joi pa pushuar filozofi. Pas përfundimit të shkollësNormale të Elbasanit, në vitin 1932, emërohet mësuesnë fshatin Herbel të Peshkopisë dhe në disa fshatra tëtjera të prefekturës së Dibrës. Pas pushtimit fashist sh-koi për studime në Itali, por kthehet shpejt për shkak tëpikpamjeve të tij. Pushtuesit italianë e pushojnë ngapuna dhe e transferojnë në Shkodër. Më pas emërohetinspektor kulture në prefekturën e Dibrës së Madhe. Nëtë gjitha fshatrat ku shkonte, ai takonte pleqtë dhe mer-rte prej tyre këngët e lashta të krahinës. Ndërkaq shkru-an vargje dhe kompozon këngë të ndryshme. Shkruannjë roman, përkthen nga frengjishtja, studion e studi-on.

Nga viti 1932 e deri në vitin 1945 bredh fshat mëfshat dhe varr në varr, mbledh emrat e anëtarëve të famil-jes Shehu të Peshkopisë dhe përpilon pemën gjeneal-ogjike të fisit, nga themelimi në vitin 1602 e deri nëbrezat e fundit. Mynir Shehu nuk mori pjesë në luftë,por shtëpia e tij ishte bazë për të gjithë patriotët e tëcilës anë ishin. Provoi burgun, amnistohet, por nuk elirojnë. Pas daljes nga burgu, për shkak të nevojave tërrethit dhe duke ia njohur aftësitë, emërohet mësues nëshkollën 8-vjeçare, përgjegjës i shtëpisë së kulturës dhemësues muzike në pedagogjiken e Peshkopisë. Kudo aipunoi me pasion dhe me këmbënguljen që e karakteri-zonte. Ndonëse i sëmurë nga jeta e rëndë nëpër burgje,pa shtëpi, Myniri kompozoi këngë, të cilat i këndongjithë Dibra. Ato këndohen dhe në Kosovë e Maqedo-ni. Brenda pak vitesh shtëpia e kulturës në Peshkopibëhet me orkestër nga instrumentistët që ai vetë kishtepërgatitur. Po ashtu edhe shkolla pedagogjike krijoiorkestrën e vet, grupin e këngëve e valleve, të cilat vazh-dimisht furnizuan shtëpinë e kulturës me instrumen-tistë, këngëtarë e valltarë. Në këtë periudhë jeta kultur-ore në qytet arrin kulmin. Pas vitit 1963 Mynir Shehutransferohet në Burrel. I lodhur, i deziluzionuar, përsëripunon, pa hequr dorë nga profesioni i tij. Fillon punënë shkollën “31 korriku” dhe përgjegjës muzike në sh-tëpinë e kulturës. Edhe këtu krijoi orkestrën e shtëpisësë kulturës së rrethit, studjoi e grumbulloi folklorin dhee vuri atë në skenë. Krijoi këngë e melodi sipas folkloritmatjan, me të cilat u përfaqësua rrethi i Matit në festi-valet e para folklorike e më pas në ato të Gjirokastrës.Në njerin nga këto festivale, melodia e kompozuar prejtij dhe e interpretuar nga orkestrina popullore e Matit,u cilësua sinfoni matjane. Por meqenëse trajtohej mebiografi të keqe, autorësia e tij nuk u publikua. Kjo evrau shumë në shpirt, e theu moralisht dhe nuk moripjesë më në përgatitjet për festivalet e tjera folklorikekombëtare, edhe pse vinin dhe e kërkonin. Si folkloristka marrë pjesë në Konferencën Kombëtare të Folkloritmë 1972. Para Mynir Shehut në Burrel kishte punuar në

Biri i Dibrës së vleravetë mëdha kulturore

sektorin e kulturës muzikanti popullor tiranas SkënderFrashëri, i cili la disa këngë popullore shumë të bukura.Por vetëm kaq. Atij i mungonte njohja e folklorit, setreva e tij nga vinte nuk kishte ngjashmëri.

Mati, vend me histori e kulturë të lashtë, popull meshpirt të madh e krenar, me një folklor aq të pasur, përsai përket fushës së kulturës, ndodhej ndër vendet e fun-dit. I takoi Mynir Shehut që, për një periudhë të sh-kurtër, ta ngjitte në majat e artit popullor shqiptar. Gjithëperiudha e punës së tij është periudhë arritjesh e suk-sesesh. Me ardhjen e Mynir Shehut Mati arriti të shpal-osë vlerat e vërteta dhe të zinte vendin e merituar nëpanteonin e kulturës popullore.

I biri, Mirdashi, nuk rri dot pa përmendur faktin seish-sekretar i parë i asaj kohe, Mustafa Pajenga, e çmon-te shumë, duke e quajtur “profesor”, jo për modë, popër kulturën që kishte, moshën dhe sidomos punën epërkryer që bënte në shtëpinë e kulturës.

Mynir Shehu ka kompozuar shumë këngë, disa prej tëcilave kanë hyrë në fondin e artë të këngës popullore si“Cuca e Radomirës”, “Bulqizakja”, “Katundarja në ka-tund të ri”, “Liqeni i Ulzës” etj. Kënga e Liqenit tëUlzës, kënduar nga Feride Kurti në festivalin folklorikkombëtar të Elbasanit më 1966, u bë biss 112 herë. Gjatënetëve u përvetësua shpejt nga dëgjuesit dhe u cilësua sikënga më e mirë e festivalit.

Brezat që vinë për ta çuar përpara artin dhe kulturënpopullore matjane e kanë një bazë nga ku mund të nis-en, e kanë një përvojë, një arritje, të cilën mund ta çojnëmë përpara. Ata, që në kundërshtim me realitetin artis-tik, duan të marrin role që nuk u takojnë, të dobësojnëvlerat, harrojnë se i shkaktojnë dëm të madh së pariMatit, pasi vlera nuk humbet. Vlera i ngjan drurit, që samë gjatë të shkojë, aq më shumë stazhionohet, aq më ifortë bëhet.

Mynir Shehu la pas krijimtarinë e tij. Dhimbje e kre-nari ndjen për jetën e tij. Atë e karakterizonte korrektë-sia, talenti, vullneti e serioziteti në punë. Mbetet i pa-harruar jo vetëm për të afërmit, por dhe për ish-nxënësite tij, për kolegët dhe gjithë të dashurit, në mënyrë tëveçantë për artdashësit e shumtë në Dibër, Mat dheanembanë Shqipërisë, Kosovës e Maqedonisë.

Mati nuk mund ta harrojë Mynir Shehun, birin e Di-brës së vlerave të mëdha kulturore, një ndër krijuesit mënë zë të muzikës popullore.

Mati nuk mund ta harrojë Mynir Shehun, birin eDibrës së vlerave të mëdha kulturore, një ndër krijuesit

më në zë të muzikës popullore.

Shkolla e Pezë Helmësitkujton me mall Nderimen...

Si në të gjitha shkollat e venditedhe në Pezë Helmës mësimi kafilluar. Imazhi i mirë i mësueseNderime Methasani është kudonëpër klasa, në koridore, nëoborr, në mendjet e zemrat eatyre që e kanë njohur



reklamë

Gazetën, falë ndihmës së z. Gazmend Kërkuti, mund ta lexoni edhe në internet në adresën: www www www www www.dibr.dibr.dibr.dibr.dibra.ora.ora.ora.ora.orggggg

Jeni në kërkim të një apartamentibanimi tepër komod e në një vend tëbukur relaksi?Kërkoni zyra apo lokale?Ju nevojiten njësi tregtare apo mjedisepër banka?Ju duhet ndonjë ambient i posaçëmpër klinika mjekësore?Doni lokale për dasma apo mjedise tëtjera me sipërfaqe të mëdha përshërbime të ndryshme?Doni shërbime të klasit të parë?

Mjaft jeni lodhur dukekërkuar. Të gjitha këto uasiguron vetëm Infinit Plus.

Kompleksi “Infinit Plus” i pari i këtij llojinë zonën e Paskuqanit tashmë është nëprag të përfundimit.Kompleksi “Infinit Plus” është njëkompleks modern i pari i këtijstandardi.Kompleksi i pari dhe i vetëm në llojin etij sepse afron të gjitha kushtet optimalepër një shërbim me të gjitha avantazhetqë nevojiten.Avantazhi kryesor është se do të afrojënjë nyje kryesore për të gjithashërbimet në zonë.Afron një sipërfaqe prej 5000 metrakatror ambiente shërbimi e konceptuarnë katër kate që do të përfshijë në tëgjithë zonën me dhjetëra njësi tregtare,zyra përfaqësie, klinika mjekësore,shërbime bankare, biznese dheshërbime të klasit të parë.Afron hyrje 1+1 me 70 metra katror,2+1 me 98 metra katror dhe 3+1 me100 metra katror.Çmimi 450 euro për metër katror mëlirë në të gjithë tregun e ndërtimeve tëapartamenteve.Afron ambiente relaktive dhe hapësirëtë gjelbër prej 4000 metra katror.Afron hapësirë të mjaftueshme përparking prej 140 vendesh.Kompleksi përshkohet nga dy rrugë:Rruga “Siri Kodra” dhe rruga “JordanMisja”Në krah të kompleksit do të kalojëUnaza e Madhe, një nga arterietkryesore të Tiranës.

Mos u lodhniduke kërkuar.Ne nukzhgënjejmë njeri,pasi vazhdimishtkemi konkuruarme cilësi dhestandarde të larta

Telefon:068 20 80 517.

“Infinit Plus”

Paskuqan

Tel. 0682080517

Documents

SHAQIR SKARRA Nga: XHAFER MARTINI Detajet e …gonte shkaqet e tij, vendet e ndodhjes e çdo gjë tjetër me përjashtim të ko-hës se kur ndodh dhe sidomos një-qindvjeçarin e fundit