Muhammed ei-Hindl, el-Cevher '1-gall fi J:;avai'l-melle li 'l-Gazza/1, Kahire, ts. (Mektebe-t ' -eyh Abdlmn'im es-Sabri ei-Ktbl). s. 10-52; L. Bruhl, Le mentalite primitive, Paris 1922, s. 54; Cevad Ali. el-Mufaal, VI, 739-756; Abdlkadir nan. Tarihte ve Bugn amanizm, Ankara 1972, s. 145-150; Uurel Barlas, Anado-lu Dnlerinde Bysel inanmalar, Karabk 1974, s. 146; Rfat Araz. Harput'ta Eski Trk inanlar, Ankara 1995, s. 162-166; Cemal Ana-do!, Tarihten Gnmze Kadar Dnyada ve is-lamiyette Halk inan/ar: By (Sihir-Tlsm), stanbul, ts. (Devlet Yayn ve Datm), s. 54-81 , 97-104, 116-125, 189-190; Racl ei-Esmer. abet 'l-'ayn, Trablus 1991, s. 74-81; W. H. R. Ri-vers, Tp, By ve Din (tre. ibrahim Enis Kksa l-

d ). stanbul2004, s. 17-21 , 71-129; Orhan aik Gkyay. "Tlsnl Gmlekler", By ve Sanat, sy. 29, istanbul 2003 , s. 62-77; Yasemin Masara-

c. "Byleyici Muskalar", Collection, sy. 16, is-tanbul2004, s. 50-52; B. Carra de Vaux, "Hama-il", A, V /1 , s. 172-173; Pakalm, , 716-718; Cen-giz Kallek. "Bedh", DA, V, 336.

L

L

Iii LYAS ELEB

MUSLHUDDIN-i .ARi (bk. LARi, Muslihuddin).

MUSLHUDDN MUSTAFA (. 896/1491)

Zeyniyye tarikatnn Vefaiyye kolunun kurucusu, eyh Vefa diye tannan mutasavvf,

alim ve air.

_j

_j

Konya'da dodu. Lamii elebi, onun bir kitabn kapana knyesini Mustafa b. Ah-med es-Sadri el-Konevi ei-Med'uv bi-Vefa eklinde kaydettiini ve kendisinin bu ki-tab grdn syler (Nefehat Tercme-si, s. 559) . Baz melliflerin babas olarak kaydettikleri Hac Yahya (Safayl, vr. Ob) onun dedesidir. Vefa, bnlvefa, bn Vefa, Vefazade, Eb'I-Vefa gibi takapiarta anlr. Ancak iirlerinde mahlas olarak kulland "Vefa" dierlerinden daha okyaygnlk ka-zanmtr. bn Vefa lakabn annesinin ad olan Vefa'dan almtr (Mecdl. s. 251 ). Konya Meram'da onun adna yaptrlan caminin 875 (1470-71) tarihli vakfiye sQ-retinde tam adndan sonra "e-ehir bi-veled-i Vefa" eklindeki kaydn dedesi hak-

knda olduu, Vefazade lakabnn dedesin-den geldii ileri srlmtr (Konyal. s. 553). Eb'I-Vefa lakabnn Vefa adnda bir olu olduu iin mi yoksa vg amacyla

m sylendii belli deildir. Baz kaytlardan iki oluyla bir kznn olduu ve kzn Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin neslinden eyh Abid elebi ile evlendirdii anlal

maktadr (Erdemir, s. 33-34).

Muslihuddin Mustafa, o dnemde Kara-manoullar'nn elinde bulunan Konya'da balad renimini babasyla birlikte git-tii Osmanllar'n baehri Edirne'de ta-

mamlad. Kaynaklar onun zahir ve batn ilimlerine vakf, hatta mctehid seviyesin-de olduunu, mOsiki, astronomi alanlarnda, vefk hazrlamakta mahareti bulundu-

unu kaydettikleri halde tahsil dnemi ve hocalar hakknda bilgi vermez. Edirne'de

Debbalar mam diye tannan Muslihud-din Hafife'ye intisap eden Muslihuddin Mus-tafa, daha sonra eyhinin iaretiyle Zey-niyye tarikatnn kurucusu Zeynddin ei-

Haf'nin ileri gelen halifelerinden Abdlla-tif el-Kudsi'nin mridi oldu. Seyr stk-n tamamlayp Konya'ya dnd ve irad faaliyetine balad. Karamanolu brahim Bey onun iin Meram'da bir cami ve han-kah yaptrd; ardndan kendisi ve mensup-

lar tarafndan vakflar tesis edildi. lgili vakfiye sOretlerinden caminin Muharrem 864'ten (Kasm 459) nce ina edildii

anlalmaktadr (Konyal. s. 552-556). Konya'da ne kadar kald bilinmeyen

Muslihuddin Mustafa'nn hacca gitmek iin Antalya'dan bindii geminin korsanlar ta-

rafndan karlp Rodos adasna gtrl-d, kz kardei ve baz arkadalaryla bir-likte esir edildii, Karamanolu brahim Bey tarafndan fidyesi denip kurtarld ve kendisinin bu olaydan sonraki bir tarih-te stanbul'a gittii kaydedilmektedir. brahim Bey'in onun iin cami yaptrmas ve kendisini esaretten kurtarmas dikkate

alnarak eyhin brahim Bey'in vefat tarihi olan 868'den (1464) sonra stanbul'a git-

tii sylenebilir (Erdoan. s. 11-12).

Muslihuddin Mustafa' nn

Risale-i MaTL?mat-

eyb Ve{a adl eserinin ilk iki sayfas

(Sleymaniye K tp., Fatih,

nr. 3899)

MUSLiHUDDiN MUSTAFA

Muslihuddin Mustafa, stanbul'da Fa-tih Sultan Mehmed'den bykyardm ve destek grm. padiah onun iin adna nisbette Vefa diye anlacak olan semtte bir cami ile ifte hamam yaptrm, ayrca iin-deki binalarta birlikte caminin yaknnda bulunan araziyle orlu kazasna bal Ke-pelim kyn eyhetemlik etmitir. Ca-miyi ll. Bayezid'in ina ettirdiine dair ka-yt (Ayvansarayl, , 130) doru deildir. Ca-minin yanndaki arazide eyh tarafndan

dervi hcreleri, ktphane, derviler iin evler ve imaret niteliinde bir mutfak yap-trlm. Fatih Sultan Mehmed'in temlik

ettii arazileri, bu araziler zerindeki baz binalar ve ahsi kitaplarn Receb 890 (Temmuz 1485) tarihinde vakfetmitir (Ernsal, sy. 1 [ 19971. s. 55-62) Vakfiye-deki bu bilgiler, cami ile birlikte dervi hcrelerinin de Fatih tarafndan yaptrldna dair kaytlarn (Ramazanzade Meh-med elebi, s. 153; All Mustafa Efendi. vr. 85b) ve dervi hcreleri, mutfak ve k-tphanenin ll. Bayezid tarafndan yapt

rld eklindeki grlerin (DBst.A, VII, 7 4) doru olmadn gstermektedir (bk. EYH VEFA KLLYES; EYH VEFA KTPHANESi).

Sadrazam Karamani Mehmed Paa ve dier devlet adamlar nezdinde Muslihud-din Mustafa'nn byk itibar olduu, sad-razam bata olmak zere birok devlet

adamnn kendisine vefk hazrlatt nak-ledilir. Onun Fatih Sultan Mehmed ve ll. Bayezid ile hi grmediine dair kaynak-larda yer ald ileri srlen bilgi (Erdoan. s. 12- 3) bir yanl anlamadan kaynaklan-

maktadr. eyhin sultantarla grmeme-

269

MUSLiHUDDiN MUSTAFA

si, mensup olduu Zeyniyye tarikatnn prensipleri gerei halvette bulunduu d-nemlerle snrldr (ngren, Tarihte Bir Aydn Tarikat Zeynfler, s. 140-141 ). te yandan Fatih'in cenaze namazn kldrd ve bu cenazeye Il. Bayezid'in de katld

bilindiine gre (Hammer, lll, 244) Sultan Bayezid ile en azndan bu cenaze srasnda grm olmaldr. Bununla birlikte

eyhin Fatih'e nisbetle II. Bayezid ile daha mesafeli bir iliki iinde bulunduu syle-nebilir. Karamant Mehmed Paa'nn kabir tan Muslihuddin Mustafa'nn hazrlad

belirtilmektedir. Muslihuddin Mustafa ile sadrazam arasndaki bu yakn ilikiden

dolay ll. Bayezid dneminde Muslihuddin Mustafa'nn ve Zeyniyye tarikatnn Fatih devrinde stanbul'da elde ettii nfuz gi-derek zayflamtr (ngren, Tarihte Bir

Aydn TarikatZeynfler, s. 142-143). Muslihuddin Mustafa, "ila rahmeti rab-

bih" terkibinin gsterdii 896 (1491) ylnda vefat etti ve ll. Bayezid'in katld ce-naze namaznn ardndan adna yaptrlan caminin haztresine defnedildi. Daha son-ra kabri zerine trbe yaptrlmtr. Sert grnmesine ramen ok alak gnll,

hosohbet, nkteli ve hikmetli konuan bir kimse olduu belirtilen Muslihuddin Mustafa'ya birok devlet adam, alim ve sanatkar mrid olmutur. Bunlar arasnda Sinan Paa, Molla Lutfi, Sursal Ahmed

Paa, eyhlislam Zenbilli Ali Efendi gibi ilim ve devlet adamlar; Sinoplu Safayl,

Balkesirli Zatl, Edirneli Sabay!, Rumelili em'i, Hattat Kasm, Hattat Abdlmutta-lib b. Seyyid Murtaza gibi air ve sanat-karlar saylabilir. Muslihuddin Mustafa'-dan sonra yerine halifesi eyh Ali Dede

gemi. Vefaiyye silsilesi Davud Vefat RO-ml. Abdllatif Vefat Rmi gibi dier hali-feleri vastasyla devam etmitir.

Muslihuddin Mustafa'nn lmnn ar-dndan Zeyniyye tarikatnda Vefaiyye adyla anlan bir kol meydana gelmitir. Bu kol-da onun tertip ettii evrad okunmu ve

dier zikirlerin yan sra yine onun ihdas ettii Allah, vahid, ahad, samed isimleri-nin zikriyle soldan saa dnerek icra edi-len ve "eyh Vefa devri" diye bilinen zikir ekli uygulanmtr. Bu zikir tarzna kar kan eyhlislam Molla Grani ile eyh Vefa arasnda baz ihtilaflarn meydana

geldii rivayet edilmektedir. Ayrca eyhin Hanefi olduu halde kldrd namazlar-da afller gibi besmeleyi aktan okumas ve eelse-i istirahate oturmas bata Mol-la Grani olmak zere bir grup alimin iti-

razyla karlamtr. Ancak eyhi savu-nan mridi Sinan Paa onun mctehid

270

seviyesinde bir alim olduunu syleyerek ulemay itirazdan vazgeirmitir.

Eserleri. 1. Risale-i Man?:lmat- ey{! Vefa. Arapa. Farsa ve Trke iirlerden meydana gelen eserde iirler konularna gre ayrlm ve her blme balk kon-

mutur. Sleymaniye Ktphanesi'nde bu-lunan tek nshasnn (Fatih, nr. 3899) ka-

panda ve son yapranda bulunan ll. Ba-yezid'in mhr eserin 918'den ( 1512) n-ce istinsah edildiini ve padiah tarafndan

ineelendiini gstermektedir (Kut- Bay-raktar, s. 20). 2. Makam- S](ik. Manzum olarak yazlmtr (Sleymaniye Ktp., brahim Efendi, nr. 652). 3. Saz- rfan. Ru-baller ve dier manzumelerden oluan bu eserde mutrip, saz, eng, name, perde,

kl, bem, zahme, Zr gibi mOsiki terimle-rinden faydalanlm ve bu terimlerle ilgi-li benzetmelere yer verilmitir (Sleyma-niye Ktp., brahim Efendi, nr. 652; Ayasof-ya, nr. 1851, 1853 [ Srru esrari'I-beyan ve burcu seyri rhi'l-insan adyla kaytldr]) 4. Melhame-i eyh Vefa fi'l-ksuf ve'z-zelzele ve'l-matar ve'l-berd ve ah-vali'l-cevviyyati'l-uhra. Eserde yldz ve gezegenlerin durumlarna gre insanlarn

davranlar da incelenmektedir (Sleyma-niye Ktp., Yazma Balar, nr. 3091; TSMK, Yeniler, nr. 302/1 ). Faysal Okan Atasoy eser zerinde yksek lisans tezi hazrlamtr (2001, M Trkiyat Aratrmalar Enstit-s). s. Ruzname. istanbul'un enlem ve boylarnma gre tertip edilmi cetvellerden meydana gelen eserin birok nshas var-

dr (mesela bk. Millet Ktp., Ali Emlrl Efen-

Muslihuddin Mustafa'nn Melhame-i

eyh Vefa fi'l-ksaf

ve'z-zelzele ve'l-matar .. . adl eserinden

iki sayfa (Sleymaniye Ktp.,

Yazma Baglar,

nr. 3091, vr. 63' , 92')

di, nr. 221; Sleymaniye Ktp., Yazma Ba-lar, nr. 3091; Bibliotheque Nationale, nr. 185, 187, 194). Kitab Ayn Ali Efendi

erh-i Ruzname-i eyh Vefa (hsanolu vdr., I, 253), Dervi Talib erh-i Ruz-name-i Cedid (a.g.e., I, 281-282), Abdl-kerlm b. Mahmud ei-Vani Keremiyye (a.g.e., , 333) adyla Trke. Taceddin b. Hatlb Eb'I-Gays Efsn'l-iktifa li-]J.alli Ruzname-i ey{! Vefa ismiyle Arapa (a.g.e., I, 53; Osmanl Mellifleri, I, 181) olarak erhetmitir. Eserin Mittah- Ruz-name (Erdoan, S. 17) ve Sahifet'l-ey-yam (hsanolu v.dr., I, 53) isimleriyleya-plm mellifi bilinmeyen erhleri de var-dr. Ruzname Dervi Ali Mevlevl ei-Anka-ravl tarafndan nazma ekilmitir (Gl p

narl, Katalog, IJI, 97). 6. Risale fi'r-rub'i'l-mceyyeb. Arabl aylarn feleklerde dev-riyle ilgilidir (ihsanolu v.dr., I, 53; hsa

nolu- Rosenfeld, s. 293). 7. Yedi Yld zn Ahkam (a.g.e., a.y.).

Muslihuddin Mustafa'nn sekiz rubalsi, Cebbarzade Mehmed Arif tarafndan Da-fiu 'z-zulem li-kul1bi'l-mem: erh u nutki eyh Vefa adyla erhedilmi olup eserin mellif nshas Hac Selim Aa Ktphanesi'ndedir (Aziz Mahmud H-dayi, nr. 544, vr. b-43b).

Hoca Sadeddin Efendi, Muslihuddin Mus-tafa'nn Haiye-i Tecrid'e Miye (ta'lik) yazdm ve kendisinin bu eseri grdn syler (Tac't-tevarfh,II, 528). AbdGl-baki Glpnarl, "Yanaym ey em'-i ren yanaym" nakaratl sekiz kta murabban

Yunus Emre'ye yanllkla atfedildiini ve bunlarn Muslihuddin Mustafa'ya ait oldu-unu belirtmitir ( Yunus Emre ue Tasau-u u{, s. 361-362) Ancak son ktada Sabayl mahlasnn kullanlm olmas bu ktalarn eyhin mridierinden Edirneli SaM-yi'ye ait olabileceini dndrmektedir. Sondan bir nceki ktann, "Cmle uaka Vefa matiCptur" eklindeki ilk msra da manzumenin Muslihuddin Mustafa'-

nn mridierinden birine ait olduu ihti-malini kuwetlendirmektedir (ngren, Ta-rihte Bir Aydn Tarikat Zeynfler, s. 136).

Muslihuddin Mustafa'ya nisbet edilen iki evraddan Sleymaniye Ktphanesi'n-de bulunan ilkini (Yazma Balar, nr. 222)

Kazm Bykaksoy neretmitir (Hak Yo-lunun nderleri, S. 375-385). Bu evrad Muslihuddin Mustafa'nn bizzat besteledi-

i belirtilmektedir. Ayrca onun ladinl ma-hiyette baz mOsiki eserleri meydana ge-tirdii rivayet edilir ( Ergu n, , 16). Dier ev-

rad dualarn ; namazlarda okuduu s-releri ve tavsiye ettii virdleri ihtiva eder (Sleymaniye Ktp., Fatih, nr. 2561). Si-noplu Safayi'nin Manzume-i Vesaya-y

eyh Vefa adl eseri (Sleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 2154), muhtemelen Musli-huddin Mustafa'nn sohbetlerinden der-lenen bilgilerin nazmedilmesiyle meydana

gelmitir. Burada eyhi ven iirler de vardr.

BBLYOGRAFYA : Sinan Paa , Tazarru 'name (nr. Merto1 1i l um), stanbul 1971 , s. 289-295; Ahmed Paa Divan

(nr. A. Nihat Tarl an), Ankara 1992, s. 38, 40; Lamii, f'fe{ehtlt Tercmesi, s. 559-562, 580-581; Safayi, Manzame-i Vesaya-y eyh Vefa, Sley-maniye Ktp. , Ayasofya, nr. 2154, vr. 10'-11 ', 18' ; istanbul Vakflar Tahrir Defteri 953 (1546) , s. 159; Sehi. Tezkire, s. 108, 206; Takprizade , eel!;a'if!:, s. 88, 176-177, 237-240, 268-269, 281, 286 , 351 , 486, 526-527, 547-548; Ak elebi,

Meair '-uara, vr. 251 '; Ramazanzade Mehmed elebi. Tarih-i f'fianc, stanbul 1290, s. 153, 195; Ysuf b. Ya'kb, Menakb- erif ve Tarikat-name-i Pfran ve Meayih-i Tarikat- Aliyye-i Hal-vetiyye, stanbul 1290, s. 19-20; Latif, Tezkire, s. 47, 193, 210; Mecdi. ekaik Tercmesi, s. 130, 196, 251-254, 433; Hoca Sadeddin, Tac't-teva-rfh, stanbul 1279-80, I, 580; ll, 499-500, 527-528, 542-544, 548, 550, 582; Ali Mustafa Efen-di, Knh'l-ahbtlr, Ktp., TV, nr. 5959, vr. 85', 167' . 380' , 478' ; Knalzade, Tezkire, , 382, 525; Ata1. Zeyl-i ekaik, s. 21-22, 192; Baldrzade Mehmed. Ve{eyatname, Sleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 1381, vr. 109'; Mehmed b. Sa'di. Bur-sa Ve{eyat (nr. Kadir At lansoy, "Edebiyat Tari-hi Kayna Olarak Bursa Vefeyatnameleri I". Osm.Ar., XVIII 119981 iinde. s. 51-67), vr. 1'-6'; Hulvi. Lemezat- Hulviyye, Sleymaniye Ktp. ,

Dml Baba, nr. 565, vr. 205' -206'; Evliya e-lebi, Seyahatname, 1, 304; Abdrrezzak Efendi. Tuh{et 'l-ahbtlb, Sleymaniye Ktp., Esad Efen-di, nr. 3622, vr. 184' -187'; Mstakimzade, Tuh{e,

s. 366; Devhat 'l-meayih, s. 15; Ayvansaray1, Hadikat 'l-cevami ', 1, 130; Hammer (Ata Bey) . lll , 244; Haririzade, Tibyan, , vr. 247' ; Mehmed Tevfik [aylak]. Kafile-i uara, stanbul 1290, s. 33-34; Mehmed kr1, Silsilename, Hac Selim Aa Ktp., Hdayl Kitaplar, nr. 1098, s. 53; Hse-yin Vassi'f, Sefine, I, 269-270, 274; Osmanl M-ellifleri, I, 181; ll, 17; Abdlkadir Erdoan. Fatih Mehmed Devrinde istanbul'da Bir Trk Mte-{ekkiri eyh Vefa Hayat ve Eserleri, stanbul 1941, tr.yer.; Sadettin Nzhet Ergun, Trk Mu-sikisi Antolojisi, stanbul 1942, 1, 16; Glpnarl , Katalog, lll, 97; a.mlf .. Ynus Emre ve Tasavvuf, stanbu l J96I , s. 361-362; Konyal. Konya Tarihi, s. 552-556; Kazm Bykaksoy. Hak Yolunun nderleri Yce Veliler, stanbul 1979, s. 366-385; Gnay Kut- Nimet Bayraktar. Yazma Eser-lerde Vak{Mhrleri, Ankara 1984, s. 20; Ziver Tezeren, Fatih Devrinin Kltr Abidesi eyh Vefa: Vefa Lisesi ve Vefallar, stanbu l I 984, s. 15-27; Ekmeleddin hsanolu v.dr .. Osmanl Astronomi Literatr Tarihi, stanbu l 1997, I, 51-54, 253, 281-282, 333, 399-400; Ekmeled-din hsanolu- Boris A. Rosenfeld, Mathematici-ans, Astronomers and Other Scholars o{ lsla-mic Civilization and Their Works (7"-19" c.), Istanbul 2003, s. 293; Reat ngren, Fatih Dev-rinde Belli Bal Tarikatlar ve Zeyniyye (yksek lisans tezi. 1990), M Sosyal Bilimler Enstits, s. 93-114; a.mlf . Osmanllar'da Tasavvuf, stanbul 2000, s. 186, 188, 194-197; a.mlf., Tarihte Bir Aydn Tarikat Zeynfler, stanbul 2003, s. 130-159; a.mlf., "Vefa Tekk esi ve Osmanl'da Dev let-Tekke-Medrese ilikileri" , istanbul ehir ve Medeniyet (haz. evket Kamil Akar). stanbul 2004, s. 109-119; Avni Erdemir, Muslihu'd-din Mustafa ibn Vefa Hayat, Eserleri, Tesirleri ve Manzum Eserlerinin Tenkidli Metni (doktora tezi , 1999), Gazi niversitesi Sosyal Bilimler Ens-tits, tr.yer.; smail E. Ernsal, "eyh Vera ve

Vakflar Hakknda Yeni Bir Belge", islam Aratrmalar Dergisi, sy. 1, stanbul 1997, s. 47-64; M. Baha Tanman. "eyh Vera Klliyesi", DBist.A, VII , 174-175. r;;;:l

IJ!lll!!J REAT NGREN

The MUSLIM WORLD

Amerika Birleik Devletleri'nde slam ve slam dnyas hakkndaki

L aratrmalarn yaymland dergL _j

Connecticuteyaletinin merkezi Hartford'-da The Duncan Black Macdonald Center for the Study of Islam and Christian- Rela-tions tarafndan ylda iki say (haziran, ekim) olarak yaymlanmakta ve basm, datm

ilemleri Blackwell Yaynevi'nce yrtl-mektedir. 1911 ylnda Missionary Review Publishing Company Ine. irketi'nin New York'ta ylda drt say halinde karmaya

balad ve 1938'de bugnk yaymcs Macdonald Center'a devrettii derginin The Moslem World olan ad 1948'den iti-baren The Muslim World eklinde ya-zlmaya balanmtr. Derginin yaymcs Macdonald Center, adn kurucu kadro iindeki misyoner- arkiyat Duncan Black

The MUSLIM WORLD

Macdonald'dan alan ve Amerika Birleik Devletleri'nin en eski ilahiyat fakltelerin-den Hartford Theological Seminary'ye (ku-

ruluu 1833 ) bal olan bir bilimsel aratrma merkezi ve yksek renim kuru-mudur (kuruluu 1893) Aratrmalarnda

slamiyet ve Hristiyanlk zerinde younlaan, zellikle slam ve hristiyan dnya-lar arasnda diyalog kurulmasn salama amacn gden kurum, Arapa yazma ki-taplardan ve Ortaa Avrupas'nda slam

dnyas zerine kaleme alnm eserler-den oluan ktphanesiyle de dikkat e-ker. Nisan 200S'te 95. cildi yaymlanan The Muslim World genellikle slam'a y-nelik makaleler yannda kitap tantmlarna, aratrma notlarna ve sempozyum haberlerine de yer vermektedir.

Derginin bugnk yayn politikasna ula-ncaya kadar farkl dnem geirdii sylenebilir. 19SO'li yllarn balarna kadar devam eden birinci dnemde dergi, kuru-cusu yaynevinin ve ilk editr misyoner papaz Samuel M. Zwemer'in bak as

n yanstan bir misyonerlik yayn organ niteliindedir. slam dnyasn hedef alan misyonerlik faaliyetlerinin ynlendiricisi konumundaki en hararetli Amerikan ar

kiyatlarndan Zwemer. ilk say iin kale-me ald bayazsnda slam dnyasnn kurtuluunun Hristiyanl tercih etme-sinde olduunu sylemi ve btn hristiyanlar mslman kardelerine byle bir iyilikte bulunmaya armtr. Zwemer'in editrl 1938'e kadar tek bana, 1938-1947 arasnda dier bir misyoner-arkiyat olan Edwin E. Calverley ile birlikte y-

rtt bu dnemde asl amacn misyo-nerlik olduunu derginin ilk saysndan iti-baren alt baln tekil eden, "slam dn-yasnda misyonerlik faaliyetlerini ileriete-bilmek iin Muhammedller'in yaantsn. dilini, dncesini inceleyen bir dergidir" cmlesi de ortaya koymaktadr. Her ne ka-dar "slam dnyasnda misyonerlik faali-yetlerini ilerietebilmek iin" ifadesi 1931

ylnda karlmsa da ierik deimemitir. Bu kat misyoner bak asn gsteren en nemli iaret. "mslman" kelimesi ye-rine "Mohammedan" (Muhammed'e inanan) tabirinin kullanlmasdr. Bu dnemde der-gide yazlar kan melliflerin ou slam lkelerinde misyonerlikyapan Duncan Black Macdonald, Arthur Jeffery, Murray T. Ti-tus, Clair Tisdall, Hendrik Kraemer, Mars-hall Broomhall, Elwood Morris Wherry ve Kenneth Cragg gibi isimlerdir. Bu devre-de 1. Dnya Sava yllarndan 1930'1u yllara kadar Trkiye zerine yazlan ma-kalelerin ierikleri zellikle dikkat eker.

271