Sermaye Piyasası Algı ve Yatırım Potansiyeli Belirleme Araştırması

GfK Türkiye Sermaye Piyasası Algı ve Yatırım Potansiyeli Belirleme Araştırması Nisan 2011GfK Türkiye GüvenilirAraştırma Belgesi (GAB)olan bir araştırmaşirketidir ve tümaraştırmalarında GüvenilirAraştırma Standartlarınıuygular.yg

Sermaye Piyasası Algı ve Yatırım Sermaye Piyasası Algı ve Yatırım Potansiyeli Belirleme AraştırmasıPotansiyeli Belirleme AraştırmasıPotansiyeli Belirleme AraştırmasıPotansiyeli Belirleme Araştırması

Sermaye Piyasası Algı ve Yatırım Potansiyeli Belirleme Araştırması Nisan 2011

Metodoloji

2

Araştırma kalitatif ve kantitatif araştırma teknikleri uygulanarak gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın kantitatif süreci araştırma tekniklerinden yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak Türkiye çapında 18 yaş ve

üzeri (ortalama 36), 18 ilde 20102010 kişikişi ile görüşülerek gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın örneklemi, Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine uygun olarak, Türkiye nüfus ve coğrafi özellikleri dikkate

alınarak gerçekleştirilmiştir.

Araştırma bilimsel olarak Türkiye nüfusunun % 95’inden fazlasını temsil etmektedir.

Araştırmanın saha çalışması, mesleki standartları düzenleyici bir meslek birliği olan ESOMAR kurallarına ve GAB

prosedürlerine bağlı olarak gerçekleştirilmiştir.

Araştırma Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası

(VOB), İstanbul Altın Borsası (İAB), Takasbank, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ve Türkiye Sermaye Piyasası Aracı

Kuruluşları Birliği (TSPAKB) işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir.


Paydaşlar Kimler?

3

Baz %Baz %

Mevcut yatırımcı 424 21 Şu anda finansal yatırım yapanlar

I D h ö fi l t d

Potansiyel Yatırımcı 744 37

I. Daha önce finansal yatırım yapmış, şu anda yapmayan ancak önümüzdeki dönemde yapmayı düşünenler

II. Bugüne kadar hiç yatırım yapmamış, önümüzdeki dönemde yapmayı düşünenler

Kayıp Yatırımcı 178 9 Daha önce finansal yatırım yapmış, artık yapmıyor

Yatırım Yapmayacaklar 521 26 Şu ana kadar finansal yatırım yapmamış ve önümüzdeki dönemde de yapmayı düşünmeyenler

Üniversite Öğrencileri 109 5 20’den fazla üniversitede iktisat, mühendislik, fen ve edebiyat fakültesi ağırlıklı görüşülmüştür.

Lise Öğrencileri 34 2

TOPLAM 2010 100

GfK Türkiye Sermaye Piyasası Algı ve Yatırım Potansiyeli Belirleme Araştırması Nisan 2011

Bulgular

Yatırım Araçlarının Bilinirliği


“Finansal Yatırım” deyince akla ilk gelen ifadeler(Yardımsız)

5

(Yardımsız)

Mevcut Potansiyel Yatırım Üniversite

Yatırım Araçları

Türkiye geneli(n=2010)

Mevcut yatırımcı(n=424)

Potansiyel yatırımcı(n=744)

Kayıp yatırımcı(n=178)

Yatırım yapmayacaklar

(n=521)

Üniversite öğrencileri(n=109)

Lise öğrencileri(n=34)

48 52 51 53

37 40

54Kazanç/ Birikim/Büyümek

Banka Hesabı/ Ürünleri

30 25 25

3353

27

Banka Hesabı/ Ürünleri

Banka

1520 182

2 2

23

6

34

7 3

1

3

65 7

55

5

3

2531

25 27Diğer

Aklıma gelen hiçbirşeyyok 10 6 6

155

2 2 6yok


Akla ilk gelen yatırım aracı(Yardımsız)

6

( )


Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=744)

Kayıp Yatırımcı(n=178)

Yatırım Yapmayacaklar(n=521)

Üniversite Öğr.(n=109)

Lise Öğr.(n=34)

36 33 37 39 39 24 47 Altın

(n=521) (n=109) (n=34)

%

22

21

21

26

23

18

19

17

22

19

17

28

15

15

Gayrimenkul

Banka Mevduat Hesabı

12 10 13 11 11 24 15 Döviz

4

4

5

5

4

5

6

6

3

4

4

4 3

Hisse Senedi

Diğer

1 1 0 2 3 6 Fikrim yok/ Cevap yok


Yatırım araçlarının toplam bilinirliğiYardımsız ve yardımlı bilinirlik toplamı

7

y p


Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=744)




Lise Öğr.(n=34)

99

93

99

96

99

94

99

94

99

89

100

100

100

97

Altın

Döviz

(n=521) (n=109) (n=34)

%

93

91

81

94

96

87

94

94

83

93

86

80

89

83

73

95

95

92

94

94

82

Gayrimenkul


Hisse Senedi

61

59

56

73

70

68

66

63

58

49

61

51

47

45

41

74

62

70

56

35

53

Repo-Ters Repo

Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu

Yatırım Fonu

31

27

10

35

31

13

36

29

10

28

23

10

23

21

9

34

29

11

12

18

3

Katılım Bankası Hesabı

Özel Şirket Borçlanma Senetleri

Türev Piyasa Araçları

8

5

11

5

8

3

10

6

4

7

10

2

0

12

Foreks İşlemleri

Diğer

Fikrim yok/ Cevap yok


Bulgular

Yatırım Araçları Kullanım Alışkanlıkları


Şu ana kadar kullanılan tüm yatırım araçları(Yardımsız)

9

( )


Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=387)



61

45

65

51

60

44

52

34

56

49

Altın

B k M d t H b

%

45

43

31

51

44

33

44

45

34

34

37

25

49

26

10


Döviz

G i k l 31

11

33

13

34

12

25

8

10Gayrimenkul

Hisse Senedi

7

6

8

5

7

7

5

6

Yatırım Fonu

Repo-Ters Repo

5 4 6 5 Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu

Diğer ***

Baz : Şimdiye kadar en az bir yatırım aracını kullanan kişiler bazında


Yatırım araçları kullanmaya nasıl karar verildiği

10


Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=387)


Üniversite Öğr.

72 76 71 67 67 Kendi kararımla / kendiliğimden / kendi bilgilerimle

(n 1034) (n 424) (n 387) (n 178) Öğr.(n=39)

%

32

4

30

3

33

5

32

5

51

3

Arkadaş / tanıdık / aile tavsiyesi

Ekonomi/ Finans sektöründe çalışan tanıdık/ arkadaşların tavsiyesi

2

2

2

2

2

2

1

2

8 İnternet/ forumlar / bloglar sayesinde

Ekonomi /Finans programlarındaki yorumlar

1

1

1

0

1

1

1

1

Banka çalışanları/müşteri temsilcileri

Medya

0 1

y

Ben ve aile bireyleri beraber karar verdik

* Daha önce ya da şu anda yatırım yapanlar


Ekonomi veya yatırım konusunda en çok güven duyulan bilgi kaynağı

11

Total(n=2010)

Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=744)




Lise Öğr.(n=34)

29

28

23

32

27

30

34

25

34

23

26

21

41

12

Sosyal çevrem( arkadaşlarım/ ailem/ akrabalarım)

Kendi finansal bilgilerim ve analizlerim

(n=521) (n=109) (n=34)%

9

6

6

11

8

9

9

5

5

7

6

7

6

4

3

15

14

6

9

21

Ekonomi/ Finans sektöründe çalışan tanıdıklar

İnternet/ genel olarak internetten edinilen bilgiler

Aracı kuruluşlar ve burada çalışanlar /müşteri temsilcileri

4

2

2

4

2

1

4

3

3

2

3

1

5

1

1

5

1

1

6

Gazete köşe yazarları

Finansal Raporlar/ Şirketlerin Faaliyet Raporları

TV/ TV Haberleri

2

1

1

1

1

1

2

1

1

1

1

1

3

2

1

3

1

3 Üniversite hocaları/ akademisyenler

Meslek kuruluşları/ Sivil Toplum Örgütleri

Kamuoyunca tanınan önemli işadamları

3

9

3

5

4

7

2

10

2

16

2

6 9

Diğer

Fikrim yok/Cevap yok


Yatırım araçları seçiminde önemli olan kriterler

12


Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=744)


Üniversite Öğr.( 79)

Lise Öğr.( 20)

84

76

88

78

83

75

79

67

80

84

80

85

Getirisinin yüksek olması

Riskinin düşük olması

(n=79) (n=20)%

92

38

93

39

92

36

92

41

85

41

80

60

ş

Güvenilir olması

Bilinir olması

40

21

36

24

44

20

34

20

37

15

45

20

İhtiyaç olduğunda kolayca satılabilmesi(likit olması)

Erişim kolaylığı

18

13

13

13

21

13

14

10

22

13

5

10

Maliyetsiz alış / satış

Vergi avantajı

11 9 14 5 15 20 Faizsiz olup olmaması

* Yatırım yapmış, yatırım yapan ve yapma niyeti olan kişiler nezdinde


Yatırımda tercih; “KISA VADE”

13


Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=387)


Üniversite Öğr.

19

16

20

17

19

16

15

15

21

13

1 ay vadeli

3 d li

(n=39)%

16

13

17

14

16

11

15

10

13

21

3 ay vadeli

6 ay vadeli

13

8

14

9

13

9

12

3

8

10

1 yıl vadeli

1- 2 yıl arası

7

5

6

5

8

5

9

3

5

5

3 -5 yıl arasında

5 yıldan daha uzun vadelerde

19 14 18 33 18 Vadeli yatırım yapmıyorum ??

* Lise öğrencileri bazı yetersiz olduğundan tabloda belirtilmemiştir.


14


Yatırım Araçlarından Memnuniyet

Bulgular

Yatırım Araçlarından Memnuniyet


Yatırım araçlarından memnuniyet düzeyi Şimdiye kadar veya şu anda yatırım yapmış kişiler nezdinde

16

Ş y y ş y y p ş ş

1-Hiç memnun

değilim

2-Memnun değilim

3-Biraz

memnunum4-

Memnunum5- Çok

memnunum

4,4

4,6

Türkiye geneli Mevcut Yatırımcı Potansiyel yatırımcılar* Kayıp Yatırımcı

!

4

4,2

,

3,6

3,8

3,2

3,4

,

3

,

Banka MevduatHesabı

Devlet Tahvilive Hazine

Bonosu

Repo-TersRepo

Gayrimenkul Hisse Senedi Altın Döviz Yatırım Fonu

Bonosu

* Potansiyel Yatırımcılar: Yukarıdaki grafikte yer alan “POTANSİYEL YATIRIMCILAR”; daha önce yatırım yapmış, şu anda yapmayan ancak önümüzdeki dönemde yapmayı düşünenleri ifade etmektedir.


Yatırım araçlarını alma/ tekrar satın alma isteğiŞimdiye kadar veya şu anda yatırım yapmış kişiler nezdinde

17

Ş y y ş y y p ş ş

1-Kesinlikle

tekrar almam

2-Muhtemelen tekrar almam

3-Belki alırım belki almam

4-Muhtemelen tekrar alırım

5-Kesinlikle

tekrar alırım

4,6

Türkiye geneli Mevcut Yatırımcı Potansiyel yatırımcılar Kayıp Yatırımcı

4

4,2

4,4

3,4

3,6

3,8

2 8

3

3,2

,

2,4

2,6

2,8

Banka Mevduat Devlet Tahvili Repo-Ters Gayrimenkul Hisse Senedi Altın Döviz Yatırım FonuBanka MevduatHesabı

Devlet Tahvilive Hazine

Bonosu

Repo TersRepo

Gayrimenkul Hisse Senedi Altın Döviz Yatırım Fonu


Yatırım araçları kullanmayı ne olması durumunda düşünürsünüz ?

18

77 78 76 89 Yeteri kadar paramın/ birikimimin olması durumunda

Türkiye geneli (n= 750)



Üni.Öğr. (n=36)

%

23

19

17

23

23

17

23

17

16

17

22

25

Piyasaya güven duyduğumda

Risklerinin düşük olması durumunda

Ekonominin daha canlı olması durumunda

13

11

10

12

8

11

14

12

11

6

8

11

Ekonomik krizlerin yaşanmayacağına inandığım zaman

Yatırım araçlarının karlı olması durumunda

Ülkedeki/ Dünyadaki ekonomik istikrarın sağlanması durumunda

10

9

7

14

6

8

8

10

7

14

8

6

Yatırımcının korunduğuna inandığımda

Yatırım araçları hakkında daha fazla bilgi sahibi olduğumda

Denetleyici kuruluşlara güven duyduğumda

7

7

6

6

7

6

7

7

7

6 Yeterli vaktimin olması durumunda

Ülkedeki/ Dünyadaki siyasi istikrarın sağlanması durumunda

Yatırım yapmayı hiçbir şekilde düşünmüyorum

6

6

7

8

6

5

8

6

Açıklanan mali tablolara güven duyduğumda

Piyasanın her türlü değişkenden kolaylıkla etkilenmemesi durumunda

Diğer ***

* Lise Öğrencilerinin bazları çok düşük olduğu için gösterilmemiştir.


Güvenlik önlemlerinin bilinirliği

19


Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=744)




Lise Öğr.(n=34)

9 11 10 6 5 19 3 Yatırımcıları Koruma Fonu

(n=521) (n=109) (n=34)

%

5 8 5 7 3 9 Kaydi Sistem

5 5 5 7 3 8 6 Müşteri Bazında İzleme

4 5 5 3 3 9 Hisse senetleri üzerine blokaj

konabilmesi( durdurulabilmesi)

84 82 83 84 91 72 91 Hiçbirini bilmiyorum


10 000 TL' i l10.000 TL'niz olsa

nereye yatırırdınız?


İlk tercih edilecek olan yatırım aracı

21Şu an yeni bir yatırım kararı verecek olsanız ve elinizde yatırım yapabileceğiniz 10.000 TL'niz olsa

ilk olarak tercih edeceğiniz yatırım aracının hangisi olacağını söyler misiniz?

41 37 39 44 47 39 41 Altın


Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=744)




Lise Öğr.(n=34)

%

19 18 23 17 18 13 18 Gayrimenkul

17

9

22

10

17

8

14

8

12

8

24

17

27

9


Döviz

2 4 2 2 1 4 Hisse Senedi

6

5

8

2

8

4

7

8

4

10

4

1 6

Diğer

Fikrim yok/ Cevap yok


İlk tercih edilecek yatırım aracının “Altın” olmasının nedenleri

22


Mevcut (n=156)

Potansiyel(n=293)




Lise Öğr.(n=14)

%

27

26

16

30

23

27

47

18

32

24

29

21

29

36

Güvenilir olması


( ) ( ) ( )%

26

15

30

13

27

18

18

14

24

14

21

14

36

7


Değeri düşmez/ zarar etmez

14

8

14

18

12

7

8

5

15

6

24

10

43 Değerinin yükselmesi/artması

Çok kazandırması

8

5

8

5

9

8

5

1

9

4

2

5

Garantili olması

Riskinin az olması

11 11 10 14 13 7 Diğer


İlk tercih edilecek yatırım aracının “Gayrimenkul” olmasının nedenleri

23


Mevcut (n=75)

Potansiyel(n=170)




Lise Öğr.(n=6)

%

25

17

31

11

18

16

29

23

31

20

29

14

17

17


Güvenilir olması

( ) ( ) ( )%

14

12

13

17

11

11

19

13

17

9 14

33

17

Garantili olması


10

8

11

9

14

10

3 5

8


Geleceğe yatırım için

6

5

5

9

3

3

5

6

8

3

3

7

8

5

3

7

14

7

17

Riskinin az olması

Çok kazandırması

E ihti d 5

13

3

15

8

11

7

13

3

11

7

14 33

Eve ihtiyaç duyması

Diğer


İlk tercih edilecek yatırım aracının “Banka Mevduat Hesabı” olmasının nedenleri

24


Mevcut (n=95)

Potansiyel(n=126)




Lise Öğr.(n=9)

%

58

14

62

17

52

18

63

8

67

10

50

4

67 Güvenilir olması

Garantili olması

( ) ( ) ( )%

14

11

17

12

18

10

8

8

10

14

4

4 44

Garantili olması


8

4

1

4

7

3

17

13

11

3

23 11

11

Riskinin az olması


3

3

4

4

4

5


Birikim yapmak için

14 11 16 4 10 34 11 Diğer


“ASLA” tercih edilmeyecek olan yatırım araçları

25


Mevcut (n=424)

Potansiyel(n=744)




Lise Öğr.(n=34)%

Değerlendirilmeye açık araçlar

10

12

12

17

12

19

7

13

7

9

13

9

9

14 Hisse Senedi

Repo-Ters Repo

??

10

8

4

11

8

5

10

7

6

7

10

1

8

10

2

14

7

4

9

15

Özel Şirket Borçlanma Senetleri

Döviz


4

4

4

5

4

4

5

5

3

3

4

4

3 Foreks İşlemleri

Yatırım Fonu

4

8

22

4

8

25

4

8

22

3

14

21

3

7

18

6

10

25

3

12

21

Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu

Diğer

Asla kullanmam dediğim bir yatırım aracı yok 22

30

25

24

22

26

21

27

18

41

25

23

21

32

Asla kullanmam dediğim bir yatırım aracı yok

Fikrim yok


Akademisyen veAkademisyen ve

M d M l ’ öMedya Mensupları’na göre ..


“Türkiyeli Yatırımcı”27

y

• Akademisyenlere göre, yüksek eğitimli, üst gelir • This is a placeholder text. • This text can be replaced with your own

text.

• This is a placeholder text. • This text can be replaced with your own

text.

• This is a placeholder text. • This text can be replaced with your own text.• This is a placeholder text. • This text can be replaced with your own text.

y g , y ğ , ggrubundan, çok kazanmak isteyen, risk seven bir azınlık.

• Medyaya göre, asıl aktörler/spekülatörler ve elindeki küçük birikimle, yeterli bilgisi olmadan risk alanlar. Ü ü ü d t / t d

Kimdir?

• If you don’t want to use the style and size• If you don’t want to use the style and size• If you don’t want to use the style and size of the• If you don’t want to use the style and size of the

Üçüncü grup, sıradan yatırımcı/vatandaş.

• Üst gelir grubu; devlet tahvili ve hisse senetleri• If you don t want to use the style and size of the fonts as used in this placeholder it is possible to replace it by selecting different options.

• If you don t want to use the style and size of the fonts as used in this placeholder it is possible to replace it by selecting different options.



• Üst gelir grubu; devlet tahvili ve hisse senetleri

• Sıradan yatırımcı; mevduat, döviz, B tipi fonlar, gayrimenkul ve altın

Hangi yatırım araçlarını tercih eder? options.options.

BilgisizlikYatırım araçlarını • Bilgisizlik• Güvensizlik

Yatırım araçlarını kullanmasının önündeki engeller


Sermaye Piyasasının Yatırımcısı Olmanın28

y y

En Güçlü Yanları En Zayıf Yanları

• Yüksek getiri

• Tasarrufun değerlendirilmesi

• Risk

• Güvensizlikğ

• Ülke ekonomisine katkı (Akademisyen)

• Portföy çeşitlemesi

• Bilgi eksikliği

• Siyasi ve ekonomik istikrarsızlık (MY)

• Alternatif yatırım araçları • Spekülasyon & manipülasyon

• Hukuki yetersizlik (medya)


Sermaye Piyasalarına Bakış29

• Sığ/derinliksiz• Riskli/güvensiz/her şeyden etkilenen/spekülatif

y y ş

• Yasal düzenlemeler eksik• Şirket sayısı az• Yabancı egemenliği fazla• Gelişmekte/kurumsallaşmakta/ümit verici

Genel düşünceler

Daha çok Daha çok • Güven artırılmalı (şeffaflık sağlanmalı/spekülasyon engellenmeli)• Yatırımcı korunmalı

/ ç• Canlı/kazançlı

çYatırımcının

gelmesi için

• Halk bilgilendirilmeli• Medya etkin kullanılmalı/tanıtım yapılmalı• Anlaşılır bir dil kullanılmalı• Okullarda sermaye piyasası dersi konulmalıç y p y

• Tanıtım kampanyaları• Seminerler/eğitim çalışmaları• Medyanın etkin kullanımı

Ne yapılabilir?y

• Bankalarda bilgilendirme• Kitap/dergi• İnternet sitesi


30

Ülkemizdeki sermaye piyasası algısının ölçülmesini hareket noktası aldık.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB),

Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB), İstanbul Altın Borsası (İAB), Takasbank,

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ve Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları

Birliği (TSPAKB) ile işbirliği içinde araştırmayı tamamladık.


31

Türkiye sermaye piyasasının potansiyeli çok yüksek.

Türkiye halk geneli finansal yatırıma açık (%70) ancak yeterli bilgiye sahip değildir Türkiye halk geneli finansal yatırıma açık (%70) ancak yeterli bilgiye sahip değildir.

Olumsuz gibi görünen bulgular avantaja dönüştürülebilir nitelikte.

Kanaat önderlerinin (medya ve akademisyenler) katkısı ve işbirliği önemli.


32 Araştırma sonuçları da dikkate alınarak iletişim stratejileri belirleme çalışmaları

başlatıldıbaşlatıldı.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), Vadeli

İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB), Takasbank, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ve Türkiye

Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) işbirliği içinde bu sonuçları

kullanarak çeşitli projeler üzerinde çalışıyoruz.

Önümüzdeki dönemde tanıtım, yatırımcı eğitimi ve iletişim projelerimiz yine tüm

kurumlarımızın işbirliğiyle gerçekleştirilecektir.


33

TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER

Documents

Sermaye Piyasası Algı ve Yatırım Potansiyeli Belirleme Araştırması