SERCE I UKAD KRWIONONY

Serce - Ma ksztat spaszczonego stoka. - Pooone jest asymetrycznie w klatce piersiowej 2/3 po stronie lewej. - Ma wielko zacinitej pici. Serce mczyzny way okoo 300 g, a kobiety 270 g. - Serce otoczone jest osierdziem elastyczn bon cznotkankow wypenion pynem surowiczym. Chroni on serce przed tarciem podczas jego pracy.System naczy wiecowych doprowadza skadniki odywcze i tlen niezbdne do pracy tkanki minia sercowego. Zbudowane jest z dwch przedsionkw i dwch komr.

Zad. 1. Wska rysunek przedstawiajcy rodzaj tkanki, z ktrej zbudowane jest serce czowieka. Podaj jej nazw. abcd

Praca serca polega na rytmicznych skurczach. Jeden cykl pracy serca trwa okoo 1 sekundy (0,81 s). Wyrniamy trzy fazy pracy serca:

skurcz przedsionkw (0,11 s) krew z przedsionkw toczona jest do komr. Komory s rozkurczone, zastawki pksiycowate zamknite.

skurcz komr (0,3 s) krew toczona jest z komr do ttnic. Przedsionki rozkurczone, zastawki przedsionkowo komorowe zamknite.

Pauza (0,4) krtki odpoczynek serca (kilka milisekund). Komory i przedsionki rozkurczone. Krew biernie napywa do przedsionkw.

Naczynia krwiononeTtnice - wyprowadzaj krew z serca.

yy - doprowadzaj krew do serca.

Naczynia wosowate cz yy z ttnicami, wymieniaj substancje z komrkami.

a - warstwa zewntrzna b - warstwa rodkowa c - warstwa wewntrzna Zad. 2 Przedstaw w formie tabeli porwnanie naczy krwiononych pod wzgldem: gruboci cian, rodzaju toczonej krwi, cinienia krwi wewntrz naczy, obecnoci zastawek.

Krenie krwi a - puca b - ttnica pucna c - ya gwna d - prawy przedsionek serca e - prawa komora serca f - naczynia wosowate w tkankach g - aorta h - ya pucna i - lewy przedsionek serca j - lewa komora serca

Zad. 3 Przedstaw w formie schematu krenie krwi w maym i duym obiegu. Okrel rol kadego z nich.

Wyrniamy 4 grupy krwi: A, B, AB, O. Wyrniono je na podstawie obecnoci lub braku na powierzchni okrelonych czstek zwanych antygenami. Zad.4. Wyjanij, na czym polega konflikt serologiczny i dlaczego jest grony.

CHOROBY UKADU KRENIA WSPCZESNA EPIDEMIA

-Najczstsze choroby naszej ery!Gwna przyczyna inwalidztwa i umieralnoci!W krajach dobrze rozwinitych z powodu chorb ukadu krenia umiera rocznie wicej osb ni z powodu innych chorb razem wzitych!Niektre choroby(np. choroba wiecowa lub nadcinienie ttnicze) to choroby cywilizacyjne!

O czym informuj podstawowe parametry zwizane z funkcjonowaniem ukadu krwiononego?analiza wynikw badania krwipomiar ttnapomiar cinienia krwianaliza zapisu EKG

Przykadowy wynik badania krwi osoby zdrowej (w nawiasach zamieszczono granice normy dla osb dorosych)1mikrolitr = 10-6dm3 = 1mm3

WBC- white blood cells- liczba leukocytw w 1 mikrolitrze krwi obwodowejWBC 6,8 103/l = 6 800 w 1 mikrolitrze krwi (4,8- 10,5 103/l)RBC- red blood cells- liczba erytrocytw w 1 mikrolitrze krwi obwodowejRBC 4,46 106/l = 4 460 000 w 1 mikrolitrze krwi (kobieta:4,2-5,4 106/l;mczyzna: 4,5- 6,1 106/l)PLT- plates- liczba pytek krwi w 1 mikrolitrze krwi obwodowejPLT 324 103/l = 324 000 w 1 mikrolitrze krwi (200- 400 103/l)HCT- hematokryt- wskanik okrelajcy, ile procent penej krwi stanowi same erytrocyty; HCT uatwia okreli, czy krew jest nadmiernie rozrzedzona, czy zagszczonaHCT 36,5%= 36% objtoci penej krwi(kobieta:37-47%; mczyzna:42-52%)MCV- rednia objto erytrocytwMCV 88,5 fl= 88,5 femtolitrw(kobieta:81-95 fl; mczyzna: 80-94 fl)MCH- rednia zawarto hemoglobiny w erytrocycieMCH 28 pq = 28 pikogramw(27-31 pq)ESR- (kiedy OB)- szybko opadania erytrocytw w jednostce czasu (wzrost moe oznacza stan zapalny)ESR (do 55-60 roku ycia) 10mm/h = 10mm w cigu godziny (kobieta: do 12mm/h; mczyzna: do 8mm/h)

TTNO- to rytmiczne odksztacanie si cian ttnic wywoane skurczami i rozkurczami serca. Ttno zdrowego, dorosego czowieka powinno wynosi:70 uderze na minut.

CINIENIE KRWI- cinienie wywierane przez krew na cianki ttnic.120 mm Hg- cinienie skurczowe80 mm Hg- cinienie rozkurczowe

ELEKTROKARDIOGRAM- jest to zapis elektrycznej czynnoci serca w postaci krzywej EKG.Zaamek P- powstaje podczas skurczu przedsionkwZesp zaamkw QRS- odpowiada skurczowi komrZaamek T- odpowiada rozkurczowi komr

Przyczyny powstawania chorb ukadu krenia:-nadwaga;- niewaciwe odywianie si- dieta wysokotuszczowa (dieta bogata w cholesterol i trjglicerydy);- cukrzyca;-stres;-palenie papierosw;-naduywanie alkoholu;-siedzcy tryb ycia;-nadcinienie ttnicze;

Charakterystyka wybranych chorb ukadu krenia.

NAZWA CHOROBYCHARAKTERYSTYKAOBJAWY I SKUTKIMIADYCA TTNIC(ARTERIOSKLEROZA)-WIECOWYCH-KOCZYN DOLNYCH-TTNICY SZYJNEJ-TTNIC MZGOWYCH- zwenie wiata naczynia krwiononego przez odkadajce si w jego cianach pytki cholesterolu tworzce blaszki miadycowe, w ktrych gromadz si zwizki wapnia;-niedotlenienie minia sercowego, prowadzi do choroby wiecowej i do zawau minia sercowego;-problemy z chodzeniem;-udar mzgu, niedokrwienie mzgu, utrata pamici, zaburzenie czucia, parali;NADCINIENIE TTNICZE-wzrost cinienia krwi (ju stae 140/90, 160/95 mm Hg stanowi wartoci graniczne), wana jest rnica skurczowo- rozkurczowa;ble gowy, zawroty gowy, szum w uszach, krwotoki z nosa, zaburzenia widzenia;-prowadzi do wielu chorb serca: dusznica bolesna, niewydolno krenia, zawa,wylew, uszkodzenia nerek;ZAWA SERCA(atak serca)- obumieranie (martwica) czci serca, do ktrej zwone naczynia wiecowe nie dostarczaj krwi;-ble zamostkowe promieniujce do lewego barku, nudnoci, blado, silne uczucie lku, niepokj ruchowy;-moe by przyczyn mierci;WYLEW KRWI DO MZDU-pknicie naczy krwiononych mzgu- powstajcy z krwi skrzep uciska na delikatne tkanki mzgu;-czciowy parali, zaburzenia mowy;-moe by przyczyn mierci;

Rozwj miadycy wnaczyniach krwiononych.

Czynniki zwikszajce ryzyko wystpieniazawau serca.

WYBRANE CHOROBY KRWI

NAZWA CHOROBYPRZYCZYNAOBJAWY/ SKUTKIHEMOFILIA (KRWAWICZKA)wystpuje w kilku postaciach;genetyczna- mutacja punktowa powoduje niedobr globuliny przeciw hemofilowej;-trudne do opanowania samoistne krwawienia, powtarzajce si krwotoki do jam staww, co prowadzi do zmian zapalno- zwyrodnieniowych i zesztywnie;BIAACZKA(LEUKEMIA)nowotwr; retrowirus, skonnoci osobnicze, promieniowanie jonizujce, zanieczyszczenia rodowiska, zakaenia, rodki chemiczne;-niekontrolowany podzia komrek macierzystych leukocytw w szpiku kostnym, ledzionie, wzach chonnych, przenikanie do krwi komrek niedojrzaych, nadmiar krwinek biaych;osabienie, blado, zmczenie, zmienne ble garda, powikszenie wzw chonnych, ucisk w jamie brzusznej, zmniejszona odporno;NIEDOKRWISTO (ANEMIA)niedobr elaza w pokarmach, wadliwe wchanianie elaza, brak witamin(kwasu foliowego), uszkodzenie szpiku kostnego przez nowotwr, benzen, promieniowanie X;-blado skry, bon luzowych, atwe mczenie si, zawroty gowy, mroczki przed oczami, skonno do omdle;

ANEMIA SIERPOWATA-genetyczna- mutacja punktowa powodujca wadliw budow hemoglobiny;-homozygoty umieraj we wczesnym dziecistwie z powodu anemii, heterozygoty nie mog przebywa w grach, gdy gdy obniy si cinienie parcjalne, krwinki staj si sierpowate i ulegaj rozpadowi;

Czynniki sprzyjajce chorobom ukadu krenia- zapobieganie.

CZYNNIKISKUTKIZAPOBIEGANIEGenetyczneBardzo rnorodne np. wysoki poziom cholesterolu, wady sercaBadania (cinienie, poziom cholesterolu, EKG, echo serca)Niewaciwe odywianie, wysoki poziom cukru we krwiWzrost poziomu cholesterolu, wzrost cinienia krwiWaciwa dietaUywki: palenie tytoniu, alkohol, picie duej iloci kawyZwenie naczy, wzrost cinienia krwi, zwikszenie czstotliwoci skurczwZAPRZESTA!NIE ZACZYNA!OGRANICZY DO MINIMUM!Siedzcy tryb yciaOsabienie minia sercowego, zmniejszenie elastycznoci naczy krwiononychWicej ruchu!Stres, przepracowanieWzrost napicia emocjonalnego, zakcenie funkcji ukadu krwiononego, stwardnienie naczy krwiononychSen, odpoczynek, umiechInne: cukrzyce, zaawansowany wiek, stany zapalneZmniejszenie elastycznoci naczy krwiononychLeczenie chorb wspistniejcych

W leczeniu choroby wiecowej stosuje si zabiegi chirurgiczne:

bypass (operacja pomostowania aortalno- wiecowego)- po polski:przsowanie umoliwia stworzenie poczenia omijajcego zablokowane miejsce; operacja pomostowania polega na ominiciu przeszkd w naczyniach wiecowych i doprowadzeniu krwi do pooonych za zweniem czci naczy za pomoc sztucznych pocze midzy ttnic gwn a ttnicami wiecowymi; takierozwizanie daje wiksze ukrwienie minia sercowego; naczynia wykorzystywane na by-passy s pobierane z podudzia - fragmentywasnych y lub jest to ttnica piersiowa wewntrzna, ktra przebiega na wewntrznej powierzchni mostka;

-sztuczny rozrusznik serca (stymulator serca, kardiostymulator) to urzdzenie elektryczne (obecnie wszczepiane w ciao chorego) suce do elektrycznego pobudzania rytmu serca, gdy naturalny rozrusznik- wze zatokowo- przedsionkowy, nie spenia swojej roli; leczy si nim arytmi serca, czyli zakcenia rytmu pracy serca;Zad.5. Wyjanij, na czym polega stosowana w przypadku choroby wiecowej angioplastyka.Zad. 6. Okrel, jaka dieta suy sercu, a co stanowi dla niego zagroenie.

HONOROWE KRWIODAWSTWOHONOROWE KRWIODAWSTWO- Krew i preparaty krwiopodobne s potrzebne w szpitalach codziennie, poniewa ratuj ycie np. ofiarom wypadkw, czy osobom ciko chorym. Wedug danych Polskiego Czerwonego Krzya co roku w Polsce wykonuje si okoo miliona transfuzji, a szpitale kadego dnia potrzebuj krwi od 10 000 dawcw. Nie ma grupy krwi na ktr istnieje zapotrzebowanie szczeglne. Dlatego tak wan rol odgrywaj honorowi dawcy krwi. Dawc krwi moe zosta kady, kto ukoczy 18 lat, lecz nie przekroczy 65 roku ycia. Osoba chcca nieodpatnie odda krew musi by zdrowa i bezwzgldnie spenia okrelone wymagania. Osoby chtne musz si zgosi do stacji krwiodawstwa, ktrych w Polsce jest ok. 300. Wszyscy krwiodawcy przed pobraniem krwi s poddawani niezbdnym badaniom lekarskim i laboratoryjnym. Pobranie krwi jest cakowicie bezpieczne- stosuje si sprzt jednorazowego uytku. Krew mona odda nie czciej ni raz na 2 miesice. Jednorazowo lekarz pobiera 450 ml krwi- nie wpywa to na funkcjonowanie organizmu.

REGIONALNA STACJA KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA:ul. Rzenicza 11, 31-540 Krakw (woj.maopolskie) Telefon:012-2618820

*