SEMINARSKI-4 - Kablovi

7/25/2019 SEMINARSKI-4 - Kablovi

http://slidepdf.com/reader/full/seminarski-4-kablovi 1/13

1

Uljni kabal:- ulje je male viskoznosti, lakše cirkuliše u šupljini;- uljni kablovi niskog pritiska, ulje pod pritiskom 0,03 - 0,6 MPa za napone 30 ! "00 k#$;- uljni kablovi visokog pritiska, ulje pod pritiskom % - &,' MPa za napone %%0 ! "00 #$;- tro(ilni uljni kablovi izra)uju se samo za napone do %3& k#;- nepodobni za savladavanje ve*i+ visinski+ razlika

ajrasprostranjenija konstrukcija kabla sa niskim pritiskom ulja, karakteriše se šupljim provodnikom ukome se nalazi ulje pod stati.im pritiskom /ad se temperatura kabla menja ulje se pomera i odlazi ili dolazi iz uljni+sudova smešteni+ na kraju kalovski+ deonica /ad temperature kabla opadne ulje se iz sudova vra*a u kabl poddejstvom pritiska gasni+ jastuka1 u sudovima 2zolacija kabla je od papira visokog kvaliteta i razli.iti+ debljinaradi pove*anja dielektri.ne .vrsto*e Metalni omota. se izra)uje od olova ili aluminijuma ljni kablovi niskog

pritisa rade se i u tro(ilnoj konstrukciji, kod koje se ulje kre*e kroz cevi u me)uprostoru (ila ispuni$

/od uljni+ kablova visokog pritisa kablovska (ila jedna kod jedno(ilni+ i tri kod tro(ilni+ ablova$ sa papirnom izolacijom impregnisanom u viskoznom kompaudu Princip rada uljni+ kablova visokog pritiska sli.an jekao i uljni+ kablova niskog pritiska lje se širi pri zagrevanju i te.e u poseban rezervuar na kraju deonice Pri+la)enju ulje se vra*a u .eli.nu cev pod dejstvom pumpne stanice koja odr(ava pritisak od %' do %4 bar lje na tajna.in deluje direktno na izolaciju (ile ne dozvoljavaju*i da se obrazuju prazni prostori5asni kabal- s porastom pritiska raste probojna .vrsto*a vazdu+a i gasova

- azot azot sumpor +eksa7luorid 896, 896- pritisak azota u kablu % -%,' MPa- za napone do oko 300 k#- podobni za savladavanje ve*i+ visinski+ razlikaele se na:- savitljive kablove s plaštem,- krute cevne kablove

3 Provodnik kabla

Provodnik je metalni deo kabla namenjen provo)enju struje;d materijala se u praksi primjenjuju samo bakar <u$ i aluminijum =l$>akar se do unazad nekoliko desetina godina tradicionalno koristio za izradu provodnika kod kablovaProvodnostaluminijuma je oko &?3 provodnosti bakra, a speci7i.na masa mu je samo 30,"@od speci7i.ne mase bakra akle, kabl iste mase provodnika izra)en od aluminijuma ima oko dva puta ve*edozvoljeno strujno optere*enje

Oblik preseka provodnika mo(e biti: okrugli, sektorski ili cevni ;krugli i sektorski se izvodekao puni, i dominantno kao više(i.ni Puni okrugli preseci uobi.ajeno se rade za preseke do %6mm&, okrugli više(i.ni za preseke od %0 do %000 mm& i više(i.ni sektorski za preseke od &' do "00mm&



2

4 . Izola c ij a k ab la

2zolaciju kabla .ini dobar izolacioni materijal koji se postavlja oko provodnika kabla, prvenstveno radi izolacije provodnika pod naponom, uz odgovaraji*e e7ekte elektri.ne i me+ani.kezaštite

;snovna vrsta izolacije kod elektroenergetsi+ kablova je .vrsta izolacija, dok se kod kablova# kao izolacija primenjuje i ulje ili gas pod pritiskom

8 ozirom na vrstu .vrste izolacije, razlikujemo:- kablove sa sinteti.kom polimer$ izolacijom i- kablove izolovane impregnisanim papirom

Ko d ka blov a s a si nte ti.kom izolac i jo m izolacija se nanosi u vidu +omogenog bešavnog slojaod: - termoplasti.nog ili

- termostabilnog materijala termoplasti.ne materijale spadaju:

- PVC mješavina na bazi polivinilhlorida$ i- polietilen P!"#

a u termostabilne- umre$eni polietilen U%P! ili &'P!( CrossLinked PolyEthylene".

Karakte r is tike PV C izol ac ije: aponski nivo primjene P#< izolacije je )

ozvoljena radna temperatura je *+oC ,

,kV

ozvoljena temperatura pri kratkim preoptere*enjima do -+oC

kratkom spoju najdu(e ' s$ dozvoljena temperatura iznosi ),+oC

Aelativna dielektri.na konstanta je Br 4 , 9aktor dielektri.ni+ gubitaka tg δ +#+ +#)

8peci7i.ni izolacioni otpor, pri &0 C<, je )+)4 Dcm

Ka r akt e r is tike P ! i z ol a c ij e : aponski nivo primjene PE izolacije je sve do # 40 k# kabl u Fvajcarskoj i >elgiji, %%0 k# u

jema.koj$

ozvoljena radna temperatura energetski+ k ablova s a P ! iz ola c ijom je

preoptere*enjima do -+oC

kratkom spoji dozvoljena temperatura iznosi )/+oC

*+oC , a pri kratkim

Aelativna dielektri.na konstanta je Br 0#/ 9aktor dielektri.ni+ gubitaka tg δ +#+++/

8peci7i.ni izolacioni otpor, pri &0 C< je )+),

Dcm

P r o ces om u m r e $ avanja posti(e se poboljšanje termi.ki+ karakteristika kod termostabilni+materijala Gato je kod kablova izolovani+ tim materijalima dozvoljeno znatno ve*e strujnooptere*enje u normalnom pogonu, a naro.ito u kratkom spoju Hako)e je dozvoljeno visokooptere*enje u nu(nom rezervnom$ pogonuGa provodnike i kablove koji ne smeju sadr(ati +alogene elemente, primenjuje se specijalni materijalna bazi poliole1ina 2"

U m r e $ e n i poli e til e n U% P ! il i & ' P !" je jedan od najbolji+ materijala za izolaciju energetski+kablova jegove glavne osobine su dobre elektri.ne, me+ani.ke i toplotne karakteristike

aponski nivo primjene IJPE izolacije / /kV i ))+kV ;snovni nedostatak PE i MPE izolacije je osetljivost na parcijalna pra$njenja



3

Kod k a blova i z olovan i h i m p r e gni s a n i m pa p i r om izolacija se sastoji od više impregnisani+ papirni+ traka, +elikoidno omotan+ oko provodnika ;motavanje se vrši na mašinama kojeobezbedjuju precizno i .vrsto naleganje papirni+ traka, da bi se izbeglo stvaranje vertikalni+ zazora ivazdušni+ prostora koji su podlo(ni jonizaciji

'G=<=#=KE /=>J#=Kod ozna. avanja kablova po.etne grupa oznaka odnosi se na izolaciju /oriste se

slede*i simboli za materijal izolacije kabla:P 3 PVC! 3 polietilen& 3 umre$eni polietilenIP 3 impregnisana papirna izolacija u normalnom te.nom" kompaundu4P ( impregnisana papirna izolacija u naro.itom polu.vrstom" kompaundu.

ruga grupa daje podatke o njegovim me+ani.kim svojstvima i antikorozivnoj zaštiti vugrupu .ine dva broja koja se pišu pored prve grupe

Prvi broj de7iniše na.in na koji je izvedena me+ani.ka zaštita a drugi broj de7iniše antikorozivnuzaštitu 8vaka dekada nosi odre)ena zajedni.ka konstruktivna obele(ja:

Hre*u grupu .ine slovni simboli za vrstu materijala i oblik preseka provodnika:za (ile od bakra okruglog preseka ništa se ne piše, za aluminijumske (ile - =,sektorskog oblika preseka - 8 jedno(i.ni provodnik - KLetvrtu grupu .ine broj.ane oznake i ona daje podatke o broju (ila i preseku provodnika

Peta grupa oznaka daje nazivni nazna.eni$ napon kabla azivni napon se ozna.ava brojem iizra(ava u k# uvek linijski napon$

Ga provodnik od Cu ne piše se oznakaGa provodnik od Al koristi se simbol A

Ga više(i.ne okrugle preseke ne piše se oznakaGa više(i.ne sektorske provodnike koristi se simbol 8



,. 5 e h n i. k e p r ep o ruk e z a i z b o r k a b lo v a u e le k tr o d is t ri b u ti vn i m

m r e $ a m a n apona

) kV# )+ kV# 0+ kV# / kV

Iz bor kablova nis kog napona +. ,6 ) kV mre(i niskog napona preporu.uje se primena dva osnovna tipa kabla nazna.enog napona 0,6?%

k# slika$:

a" 5ip PP++(789Ho je .etvoro(ilni kabl sa jedno(i.nim sektorskim aluminijumskim provodnicima, P#<

izolacijom, ispunom od gume ili P#<-a i P#< plaštomb" 5ip &P++(789Ho je .etvoro(ilni kabl sa jedno(i.nim sektorskim aluminijumskim provodnicima, izolacijom od

umre(enog polietilena PE$, ispunom od gume ili P#<-a i P#< plaštom;vaj tip kabla ima prednosti na delu konzuma sa velikom gustinom optere*enja, kao i na

mestima sa velikim termi.kim naprezanjima kabla

a mestima gde se o.ekuju pove*ana me+ani.ka naprezanja, preporu.uje se primena kabla saarmaturom od dvije .eli.ne trake, tip PP"%-=8K ili IP"%-=8K, a na mestima sa izuzetnimme+ani.kim naprezanjima, kao za vertikalno polaganje u du(ini preko 30 m, na klizištima itd

preporu.uje se kabl sa armaturom od .eli.ni+ (ica, tip PP""-=8K ili IP""-=8KIzbor kablova srednjeg napona ,6)+ kV

mre(i %0 k# preporu.uje se primena dva osnovna tipa kabla nazna.enog napona 6?%0 k#:%$ 5ip 4PO )/(78 K8 <'0&0$ Ho je tro(ilni kabl sa sektorskim aluminijumskim

provodnicima i izolacijom od naro.ito impregnisanog papira polu.vrsti kompaund$, sa olovnim plaštom, armaturom od dvije .eli.ne trake i antikorozivnom zaštitom od slojeva jute i bitumena

&$ 5ip &2! 4-(7 K8 <'&30$ Ho je jedno(ilni kabl tri kabla, pojedina.no ili u snopu$ saaluminijumskim okruglim provodnikom i izolacijom od PE, sa slaboprovodnim slojem ispod iiznad izolacije, sa elektri.nom zaštitom od bakarni+ (ica i traka, sa slaboprovodnom bubre*omtrakom ispod i iznad elektri.ne zaštite, sa aluminijumskom polimer trakom i spoljašnjim polietilenskim plaštom visoke gustine

I z bor kablova 0+ 6 / kV

%$ 5ip &2! 4-(7 K8 <'&30$ Ho je jedno(ilni kabl tri kabla, pojedina.no ili u snopu$ sa

aluminijumskim okruglim provodnikom i izolacijom od PE, sa slaboprovodnim slojem ispod i



iznad izolacije, sa elektri.nom zaštitom od bakarni+ (ica i traka, sa slaboprovodnom bubre*omtrakom ispod i iznad elektri.ne zaštite, sa aluminijumskom polimer trakom i spoljašnjim polietilenskim plaštom visoke gustine Ga izolaciju kabla &0?3' k# tipa &2! 4-(7 preporu.uje se primena postupka suvog umre(avanja

&$ 5ip P27 +/(7 K8 <'0&0$ Ho je jedno(ilni kabla sa aluminijumskim ili bakarnim provodnikom i izolacijom od naro.ito impregnisanog papira, sa poluprovodnim slojemispod i iznad izolacije, sa plaštom od bešavne aluminijumske cevi i spoljašnjim plolietilenskim

plaštom visoke gustine/ablovski priklju.ci 3' k# na energetske trans7ormatore, bez obzira na odnostrans7ormacije i nazna.ene snage, izvode se jedno(ilnim kablovima sa izolacijom od PE, tip &2!

4-(7#&2P 4:



6

5ipizac ija prese ka pr ovodnika

Ga glavne napojne vodove distrmreza %-3'k#,preporucuje se primena : '0 mm& =l, ' mm

& =l, %'0mm

& =l, &"0 mm& =l, respektivnoHipski presek provodnika za glavne spojne vodove gradski+ mreza je

%'0 mm& =lGa prve deonice vodova iz H8 %%0?%0 preporucuje se &"0 mm& =l

4O;7< I = I P=O =7LU K7< 'OV7 U ;I 85=I <U5I VI % % =!>7% 7

?a odabrani tip i presek kabla potrebno je utvrditi da li on zadovoljava @to se ti.enormalnog pogona kao i u stanju kvara na kablu

Kabl se provjerava naAdozvoljeno strujno optere*enje normalni(ustaljeni re$im i privremeni nu$ni pogon"#dozvoljenu struju kratog spoja idozvoljeni pad napona.

; o z v o lje n o str u j no op t ere* e n j e k a b l a treba da bude ograni.eno tako da toplotaproizvedena u kablovskom vodu bude odvedena u okolinu tako da se ne prekora.i maksimalno

dozvoljena temperatura provodnika npr. -+

+

C za kobl sa U%P# u normalnom(ustaljenomre$imu".azna.ene nazivne" struja kablova daju se za re1erentne uslove:

;ozvoljeno strujno optere*enje kabla u konkretnim uslovima polaganja i rada kabla,dre)uje se uva(avaju*i niza uticajni+ 7aktora:

karakteristika optere*enja,karakteristika zemljišta,temperature tla,temperature vazdu+a,uticaja jednog kabla na drugi,nji+ove me)usobne udaljenosti i polo(aja i dr

Hako je dozvoljeno strujno optere*enje kabla u konkretnim uslovima polaganja ioptere*enja kabla:

I doz K I n

gdje su: K - ukupni koe7icijent korekcije optere*enja, koji je proizvod više ko7icijenata: K

)- koe7icijent zavisan od dubine polaganja,

K 0

- koe7icijent zavisan od toplotnog otpora tla,

K /

- koe7icijent zavisan od temperature tla,

K 4

- koe7icijent zavisan od broja i razmaka kablova u zemlji,

K m - koe7icijentom 7aktora optere*enja,

I n B A - nazivno nazna.eno$ optere*enjekabla kupni koe7icijent korekcije je:

K K ) K 0 K / K 4 K

m

V r ij e dn o s t k o e 1 i c i j e n ta K m zavisi od 7aktora optere*enja m dnevnog dijagrama optere*enja

azivna strujna optere*enja kablova se naj.eš*e daju za dnevne dijagrame optere*enja K m +#* za 8 i kablove i

K m +#-) za %%0 k# kablove



7

8t r ujno o pte r e*e nje ka bla u pogonu se prora.unava na osnovu optere*enja [email protected]. Utro1aznom sistemu# za konstantnu snagu potro@njeono iznosiA

P BW # naponu U BkV i 1aktoru snage cos

I op P

./U cos



8

;vo je stvarno optere*enje, odnosno prenosna struja, koja odgovara maN re(imu optere*enjaMaksimalna struja optere*enja I

op B A $ ne sme biti ve*a od dozvoljene trajne struje

optere*enja I doz B A $, odnosno: I op≤

I doz

Ko nt rol a prese ka ka bla na st ruji kr at kog spo ja

8truja ratog spoja koja proti.e provodnikom kabla u ve*ini slu.ajeva zna.ajno je ve*a oddozvoljenog strujnog optere*enja #elika struja prouzrokuje naglo pove*anje temperature provodnika, što mo(e izazvati +emisko razlaganje izolacije, te pogoršati elektri.ne i me+ani.keosobine izolacije ozvoljene temperature zagrejavanja kablova pri kratom spoju daju se uodgovaraju*im priru.nicima i katolozima proizvo)a.a kablova

:.P O'7 D7 9 ! K 7< 'OV7

Os nov na prav il a pola ga n ja ka blov a

/od polaganja kablova postoje odre)ena ograni.enja koja moraju biti ispoštovana Ho su:- dozvoljeni polupre.nici savijanja kabla,- dozvoljene visinske razlike na trasi kablovskog voda,- dozvoljene temperature polaganja kablova

koliko se ova ograni.enja ne ispoštuju mo(e do*i do ošte*enja a kasnije i do proboja kabla

; ozvo lj e ni p o lu p r e. ni c i sav ij a nja k a bla a ne bi dolazilo pri polaganju kabla do ošte*enja njegove izolacije i pojedini+ slojeva propisuju

se najmanji dozvoljeni polupre.nici savijanja kabla ajmanje dozvoljeni polupre.nici savijanja kablova dati su u tabeli, gdje su Dk ! spoljašnji pre.nik kabla, a d p ! pre.nik provodnika

; ozvo lj e ne v is in s k e ra z like na t ras i k a b l ov s k o g vo da Problem visinske razlike kablovskog voda postoji kod papirni+ kablova .iji je dielektrik

impregniran u normalnom te.nom kompaundu Ho su kablovi tipa 2P;, 2PG; i sl /ad su polo(eni ukablovskoj trasi sa ve*im visinskim razlikama kompaund polako odlazi iz viši+ ta.aka u ni(ePostepeno kabal u višim dionicama trase ostaje bez dovoljno kompaunda, stvaraju se šupljine štokasnije dovodi do elektri.nog proboja Hako)e, ako su najni(e ta.ke trase kablovske glave, mo(e iznji+ curiti kompaund, pogotovu ako nisu odgovaraju*eg kvaliteta

a bi se ova mana papirni+ kablova izjegla, umesto obi.nog kompaunda za impregniranje,

koristi se tzv naro.iti polu.vrsti$ kompaund ;vaj kompaund ostaje u polu.vrstom stanju primaksimalnoj radnoj temperaturi kabla, te ne dolazi do odle(enja kompaunda sa viši+ u ni(e djelovekabla ;vi se kablovi obele(avaju sa : P;, PG;, i sl Ga ve*e visinske razlike, izlaske nastubove, visoke objekte, podzemne objekte i sl najpogodnije je koristiti kablove s .vstimdielektrikom: polivinil-+loridom, umre(enim polietinelonom i dr

;ozvoljene temperature polaganja kablova zavisnosti od izolacije i konstrukcije kabla odre)uje se minimalna temperatura pri

kojoj se kabl smije polagati

Polaganje kablova u rov



9

;ubina i @irina rova zavisi od elektri.nog napona i broja kablova. ?a napone ) i )+ kV

dubina rova je +#: m# a za / kV )#) m. ?a napon ))+ kV uobi.ajena dubina je )#4 m. Me)utim , ona se u praksi .esto menja zbog prepreka i drugi+ instalacija /ablovi se ispod ulica obi.no pola(u u cevi koje suod plastike tzv Ojuvidur cevi$ ili betona/ablovski rov se zatrpavavec iskopanom zemljom s tim da je sitnozrnasta #a(no je da prilikom zatrpavanja rova ne ostaju šupljine, jer nji+ovo prisustvo mo(e smanjitidozovoljeni strujnu opteretljivost kablova za nekoliko desetena procenata

1 – betonsko-asfaltni zastor; 2 – PVC-upozoravau*a traka; ! – plasti.ni "titnik;

# – kabl; $ – kablovska posteli%a; & – kablovi 1' kV; ( – kablovi 1 kV;

) – prvobitno iskopana zemla; * – pre+rade izme)u kablova ,opreka$

P;J=5=KE /=>J;#= PAE/; AE/=/ablovi se preko reka pola(u na nekoliko na.ina:- polaganje na dno korita reke,- ukopovanje kabla u dno korita reke,- ukopavanje plasti.ni+ cevi u dno korita reke kroz koje se provla.e kablovi,- polaganje kablova u podzemne pro+odne galerije

P;J=5=KE /=>J;#= PAE/; M;8H;#=Pri projektovanju kablovski+ vodova, .ije trase prolaze preko mostova, treba odabrati takvu konstrukciju kablakoja *e najbolje odgovarati postoje*im uslovima /ablovi polo(eni preko mostova mogu biti izlo(enirazli.itim uticajima: me+ani.kim, +emijskim, svetlosnim i toplotnim ;d naro.ite va(nosti za uspešan pogonkablova polo(eni+ preko mostova je uticaj vibracija

#<E 82JE PA2 P;J=5=K /=>J;#=Prora.un potrebne vu.ne sile za mašinsko polaganje kablova je neop+odan da bi se vidjelo da li je

dozvoljena vu.na sila doti.nog kabla ve*a od vu.ne, a tako)e i da bi se ustanovilo da li kapacitet vu.ne mašine,vitla zadovoljava Ho zavisi od mnogo .inilaca: konstrukcije kabla, du(ine i oblika kablovske trase, konstrukcije iodr(avanja kotura.a, vu.ne mašine/od ru.nog polaganja uz upotrebu kotura.a problem se rješava potrebnim brojem ljudi Masinsko polaganje jemodernije 2 nudi mnoge prednostiozvoljena vucna sila zavisi od konstrukcije kabla



1

K 7<'O V8K I P=I <O =

/ablovski pribor .ine slede*i elementi: kablovske kape, kablovske glave, kablovske spojnice,kablovske papu.ice stopice$, kablovske obujmice, kablovske uvodnice i kablovski priklju.niormari- ablovske kape se upotrebljavaju kao privremena zaštita krajeva kablova od prodora vlage, kojamo(e štetno uticati na izolaciju kabla

- ablovske papu.i%e olakšavaju priklju.ak kabla u razvodnim tablama i aparatima-ablovske obumi%e slu(e za pri.vrš*ivanje i nošenje kabla- ablovske uvodni%e slu(e da zaštite izolaciju uvu.eni+ provodnika od oštri+ ivica instalacioni+cijevi- /ablovski vod sekundarne mre(e se postupno grana u kablovskim ormari*ima, koje vidimougra)ene na vanjskim stranama ku*a ili re)e kao samostalne ormari*e s .eli.nim iii plasti.nimku*ištem



1

%e tode koris te za spa ja n j e prov odni ka

Poznate su slede*e metode spajanja provodnika: lemljenje, topljenje, gnje.enje presovanje$ i primjenom stezaljki-Lemlene. ova metoda spajanja provodnika je najstarija pa je potiskuju modernije i ekonomi.nije

metode-/oplene. ova metoda, se zbog visoki+ temperatura prilkom rada koje mogu oštetiti izolaciju kabla,u zadnje vrijeme slabije koristi Metoda zavarivanja daje odli.ne rezultate i pretpostavlja odli.nouve(bano osoblje-Metoda spajanja provodnika +ne.enem mnogo se koristi jer ima više prednosti nad klasi.nimmetodama lemljenje i topljenje $:-0tezalke se najviše koriste kod monta(e ra.vasti+ spojnica i priklju.ivanja kabla na niskonaponskerazvode i kablovske priklju.ne kutije



1

K 7<'O V8K I P=I <O =

/ablovski pribor .ine slede*i elementi: kablovske kape, kablovske glave, kablovske spojnice,kablovske papu.ice stopice$, kablovske obujmice, kablovske uvodnice i kablovski priklju.niormari- ablovske kape se upotrebljavaju kao privremena zaštita krajeva kablova od prodora vlage, koja

mo(e štetno uticati na izolaciju kabla- ablovske papu.i%e olakšavaju priklju.ak kabla u razvodnim tablama i aparatima-ablovske obumi%e slu(e za pri.vrš*ivanje i nošenje kabla- ablovske uvodni%e slu(e da zaštite izolaciju uvu.eni+ provodnika od oštri+ ivica instalacioni+cijevi- /ablovski vod sekundarne mre(e se postupno grana u kablovskim ormari*ima, koje vidimougra)ene na vanjskim stranama ku*a ili re)e kao samostalne ormari*e s .eli.nim iii plasti.nimku*ištem



Documents

SEMINARSKI-4 - Kablovi