Sekretariati Ndërkombëtar EITI 11 gusht 2017 · Një numër projektesh në horizont, përfshi Gazsjellësin Transadriatik (TAP) për gazin natyror dhe perspektivat pozitive për

[email protected]+4722200800Fax+4722830802 AdresaEITIInternationalSecretariat,Ruseløkkveien26,0251Oslo,Norvegji

ValidimiiShqipërisë

Raportmbitëdhënatfillestaretëmbledhuradhekonsultimetmegrupeteinteresit

SekretariatiNdërkombëtarEITI 11gusht2017

2ValidimiiShqipërisë:Raportmbitëdhënatfillestaretëgrumbulluaradhekonsultimetmegrupeteinteresit


Shkurtime

DSH DoganaShqiptareAKBN AgjenciaKombëtareeBurimeveNatyroreAKPT AgjenciaKombëtarepërPlanifikimineTerritoritALBEITI EITIShqipëriEFN EkuivalentiFuçisëNaftëFnd FuçinëditëTAK TatimipërtëArdhuratKorporativeOSHC OrganizatëeShoqërisëCivileMPGN MbështetjaProgramoreGlobalepërNxjerrësetEITI NismapërTransparencënnëIndustrinëNxjerrëseBE BashkimiEuropianFIAA ShoqataeInvestitorëvetëHuajnëShqipëriDPT DrejtoriaePërgjithshmeeTatimevePBB ProdhimiiBrendshëmBrutoSFQ StatistikatFinanciareQeveritareGWh gigavatorëSNRF StandardetNdërkombëtaretëRaportimitFinanciarFMN FondiMonetarNdërkombëtarINSTAT InstitutiiStatistikaveINTOSAI OrganizataNdërkombëtareeInstitucionevetëKontrollittëLartëSNA StandardetNdërkombëtarepërAuditiminNJQV NjësieQeverisjesVendoreFTSHD FondiTrustitShumë-Donatorësh(MDTF)MZHETTS MinistriaeZhvillimitEkonomik,Turizmit,TregtisëdheSipërmarrjesMEI MinistriaeEnergjisëdheIndustrisëMM MemorandumMirëkuptimiMSG GrupiNdërinsititucionaliPunësOJQ OrganizatëJoqeveritareKKN KompaniKombëtareeNaftësIQBN InstitutiiQeverisjessëBurimeveNatyroreMNP MarrëveshjepërNdarjeneProdhimitKks KëmbëkubikestandardeNPSH NdërmarrjenëPronëtëShtetitTeR TermateReferencësOKB OrganizataeKombevetëBashkuaraUSD DollariAmerikanTVSH TatimimbiVlerëneShtuar

3ValidimiiShqipërisë:Raportmbigrumbulliminfillestartëtëdhënavedhekonsultimetme??stakeholder


TabelaePërmbajtjes

Shkurtime..............................................................................................................................................2

PërmbledhjeEkzekutive.........................................................................................................................5

Hyrje....................................................................................................................................................15

PjesaI–MbikqyrjaeMSG....................................................................................................................191.MbikqyrjaeprocesitEITI......................................................................................................................20AngazhimiiqeverisënëprocesinEITI(#1.1)............................................................................................20AngazhimiiindustrisënëprocesinEITI(#1.2)..........................................................................................24AngazhimiishoqërisëcivilenëprocesinEITI(#1.3).................................................................................26Planiipunës(#1.5)...................................................................................................................................45

PjesaII–PublikimeteEITI....................................................................................................................522.Akordimiikontratavedhelicensave....................................................................................................52KuadriLigjor(#2.1)...................................................................................................................................52Akordimiilicensave(#2.2).......................................................................................................................55Regjistratelicensave(#2.3).....................................................................................................................63Publikimiikontratave(#2.4)....................................................................................................................67Publikimiipronësisëreale(#2.5).............................................................................................................69Pjesëmarrjaeshtetit(#2.6)......................................................................................................................713.Monitorimidheprodhimi.....................................................................................................................80Vështrimmbisektorinenxjerrjes,përfshiveprimtaritëeeksplorimit(#3.1)..........................................80Tëdhënapërprodhimin(#3.2)................................................................................................................81Tëdhënapëreksportin(#3.3)..................................................................................................................844.Grumbullimiitëardhurave..................................................................................................................88Materialiteti(#4.1)...................................................................................................................................88Tëardhuranënatyrë(#4.2).....................................................................................................................94Transaksionendihmësedheinfrastrukture(#4.3)...................................................................................98Tëardhuratransporti(#4.4).....................................................................................................................99TransaksionemidisNPSH-vedheqeverisë(#4.5)..................................................................................100Pagesadirektelokale(#4.6)...................................................................................................................102Niveliidisagregimit(#4.7)......................................................................................................................104Përshtatshmërianëkohëetëdhënave(#4.8).......................................................................................105Cilësiaetëdhënave(#4.9).....................................................................................................................1075.Menaxhimidheshpërndarjaetëardhurave......................................................................................123Shpërndarjaetëardhurave(#5.1).........................................................................................................123Transfertalokale(#5.2)..........................................................................................................................125Informacionshtesëmbimenaxhimindheshpenzimetetëardhurave(#5.3).......................................1286.Shpenzimetsocialedheekonomike...................................................................................................132Shpenzimesociale(#6.1)........................................................................................................................132ShpenzimegjysmëfiskaletëNPSH-ve(#6.2).........................................................................................135Kontributiisektoritnxjerrësnëekonomi(#6.3)....................................................................................136



PjesaIII–RezultatetdheNdikimi.......................................................................................................1417.RezultatetdheNdikimi.......................................................................................................................141Debatipublik(#7.1)................................................................................................................................141AksesueshmëriaetëDhënave(#7.2).....................................................................................................145Mësimetënxjerradhendjekjaerekomandimeve(#7.3)......................................................................147Rezultatetdhendikimiizbatimit(#7.4).................................................................................................1508.Analizaendikimit...............................................................................................................................157

Shtojca........................................................................................................Error!Bookmarknotdefined.ShtojcaA-ListaeanëtarëvetëMSGdhekontaktet..............................................................................160ShtojcaB–NdjekjaetakimitmeMSG...................................................................................................162ShtojcaC–KostojaeRaporteveEITI......................................................................................................163ShtojcaD-Listaegrupevetëinteresittëkonsultuar............................................................................164ShtojcaE-Listaedokumentevetëreferencës......................................................................................167

Bibliografi...........................................................................................................................................167

Indeksifiguravedhetabelave

Figura1–Kartaevlerësimitfillestar.............................................................................................................13

Tabela1–Tabelëepërmbledhjessëvlerësimitfillestar-MbikqyrjangaMSG...........................................48

Tabela2-Tabelaepërmbledhjessëvlerësimitfillestar:Akordimiikontratavedhelicensave...................77

Tabela3-Tabelaepërmbledhjessëvlerësimitfillestar:Monitorimidheprodhimi...................................86

Tabela4-Tabelaepërmbledhjessëvlerësimitfillestar:Grumbullimiitëardhurave................................118

Tabela5-Tabelaepërmbledhjessëvlerësimitfillestar:Menaxhimidheshpërndarjaetëardhurave...130

Tabela6-Tabelaepërmbledhjessëvlerësimitfillestar:Shpenzimetsocialedheekonomike..................139

Tabela7-Tabelaepërmbledhjessëvlerësimitfillestar:Rezultatetdhendikimi......................................154



PërmbledhjeEkzekutive

QeveriaeShqipërisëuangazhuatëvintenëzbatimEITI-nmë27dhjetor2008,dukemiratuarUrdhrinNr.156përngritjenenjëGrupiPuneNdër-Institucional,icilidotëpërgatisteaplikiminpërkandidaturëneShqipërisëpërnëEITI.VendiupranuasikandidatpërnëEITInëmaj2009nëtakimineBordittëEITInëUashingtonDCnëShteteteBashkuara.NjëMSGipërhershëmuemëruamë21korrik2011,pasVendimittëKëshillittëMinistravenr.71.Nështator2013,qeveriapërcaktoiMinistrinëeEnergjisëdheIndustrisë(MEI)siinstitucionipërgjegjëspërtëmbikqyrurindustritënxjerrësenëShqipëri.MSGkryesohetngaZëvendësMinistriiMinistrisësëEnergjisëdheIndustrisëdhepërbëhetngapërfaqësuesngaqeveria,industriadheshoqëriacivile.

Më25tetor2016,BordiradakordseValidimiiShqipërisësipasStandardeveEITI2016dotëfillontemë1prill2017.KyraportpërfaqësongjetjetdhevlerësiminfillestartëtëdhënavetëgrumbulluaradhekonsultimevemeaktorëtngaanaeSekretariatitNdërkombëtar.SekretariatiNdërkombëtarkandjekurProcedurateValidimit1dhekaaplikuarUdhëzimetpërValidimin2gjatëvlerësimittëpërparimittëShqipërisënëlidhjemeStandardinEITI.EdhepsevlerësiminukështëshqyrtuarngaMSGapongaValiduesiipavarur,vlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështësenjënumërkërkesashtëStandarditEITInukjanëtrajtuarplotësisht.Katërngakërkesatjanëvlerësuarsitëpaplotësuara,mepërparimtëpamjaftueshëmosepapërparim.RekomandimetdheveprimetkorrigjuesetësugjeruaraqëjanëidentifikuarnëpërmjetkëtijprocesilidhennëveçantimeangazhimineshoqërisëciviledhembikqyrjenngaMSG,siguriminecilësisësëtëdhënavedhesesatërësoreështëraportimisingaqeveriaashtuedhengaindustria,sidhendërmarrjetnëpronësishtetërore,përfshishpenzimetgjysmë-fiskale,marrëdhënietfinanciaremeqeverinëdhenivelinepronësisështetërore.

Përfundimetëpërgjithshme

ShqipëriaështëivetmivendnëBallkanqëvënëzbatimEITI-n,nëpërputhjemepërpjekjetesajpërt’iubashkuarBashkimitEuropian(BE).Nëdritënehistorisësësajtënjëmjegullelidhurmemenaxhimineburimevetësajnatyrore,vendiështëpërpjekurtapërdorëEITI-npërtësiguruarllogaridhëniendajkomunitetevetektëcilatzhvillohenprojektenafte,gazidheminerare.Njënumërprojekteshnëhorizont,përfshiGazsjellësinTransadriatik(TAP)përgazinnatyrordheperspektivatpozitivepëreksploriminenaftësngaShell,kashtuarnxitjenkomercialepërpërmirësiminemëtejshëmtëtransparencës.

ShqipëriafilloitazbatonteEITI-nnëvitin2009përtëfocuarpërpjekjeteqeverisëpërtësiguruarmenaxhimtransparentdhetëpërgjegjshëmtëburimevenatyrore.ZbatimiiEITI-tplotësontereformatmë

1https://beta.eiti.org/document/validation-procedures2https://beta.eiti.org/document/validation-guide



tëgjeraekonomike,financiaredheinstitucionale,nëveçantinjëLigjtëripërMinieratdheHidrokarburet.NjëtjetërpikëefortëezbatimittëEITI-tngaShqipëriakanëqenëpërpjekjetesajpërtapërdorurprocesinpërtëtrajtuarshqetësimevendore,sinëpërmjetpërpjekjeveaktivetëshpërndarjessëinformacionitashtuedhedukezgjeruargamënraportimitEITInësektorinehidroenergjisë.QeveriaështëdukeshqyrtuarmundësinëpërtashtrirëraportiminsipasEITIedhenësektorëtpyjorëdhetëpeshkimit–industrimerëndësistrategjikemekontributdomethënësnëekonominëevendit.

QeveriaeShqipërisëekambështeturzbatimineEITI,dukesanksionuarkërkesatpërraportimnëlegjislacioninesektoritsidhedukendjekurzbatiminpërtësiguruartransparencëtëplotëpërtëardhurat,edhepsedisaentetëqeverisënukkanëqenëplotësishtbashkëpunuese.PërfaqësuesngaagjencitëtillasiMinistriaeEnergjisëdheIndustrisë(MEI),MinistriaeFinancës(MF),MinistriaeDrejtësisë(MD),DrejtoriaePërgjithshmeeTatimeve(DPT),ShërbimiGjeologjikShqiptar,AgjenciaKombëtareeBurimeveNatyrore(AKBN)dheDrejtoiaeDoganavekanëkontribuarpërpunëneMSG,kanëofruartëdhënapërraportetEITIsidhekanëmbështeturpërfshirjeneraportimevesipasEITInësistemeteqeverisë.Përfaqësuesngaindustritëenaftës,gazitdheminerarejanëmbështetësendajEITI-tdheegjejnëtëdobishëmpërmarrëdhënietetyrepublike,çkandihmonpërtëpërmirësuartëkuptuaritngapubliku.PjesaeshoqërisëcivileishteaktivenëfillimtëprocesitEITIporështëbërëgjithnjëemëpakaktivemekaliminekohës;vazhdojnëtëmbështesinraportiminsipasEITIdhetëkërkojnëmëshumëtransparencë,pornukshfrytëzojnëtëdhënatngaEITInëpraktikë.SfidatebrendshmetëshoqërisëcivilepengojnënëmënyrëefektivepjesëmarrjenesektoritmëtëgjerënëprocesinEITIdhekufizojnëefektshmërinëeEITI-t.

ProcesiizbatimitkapasurmbështetjentëfortëngaBankaBotërore,ecilakaofruarfinancimtëkonsiderueshëmprejvitit2013.QeveriakontribuondukeofruarzyratpërSekretariatinAlbEITIpranëMEI,dukepunësuarnëntëvetë,dhedukembuluardisaprejveprimtarivetëspecifikuaranëplaninepunëssëMSG.ZbatimiiStandarditEITIështënxiturnëradhëtëparëngaSekretariatiAlbEITInëbashkëpunimtëngushtëmeMEI,dukepasurnjëangazhimaspakfrymëzuesngashoqëriaciviledheindustria.Ndërkohëqëkapasurrastekurpërfaqësuesindividualëtëkompaniveapoaktivistëtëshoqërisëcivileqëkanëluajturroleproaktivenëraportim,përhapjedheshpërndarje,kapaktëdhënaqëtregojnësekëtodygruppopunojnënëmënyrëtëefektshme.Nëmungesëtëmbikqyrjesndërinstitucionaletëzbatimit,SekretariatiAlbEITIështëshndërruarnënjëentgjysmëtëpavarurqeveritar.NdërkohëqëkjopërqasjeështëprovuarsieefektshmenëfuqizimineAlbEITIpërtëzgjeruarshtrirjenezbatimittekhidroenergjiadhe,nëtëardhmen,pagesamjedisore,peshkimdhepyjëtari,duketsikurkaardhurnëdëmtëmbikqyrjesdomethënësetëprocesitEITIngaaktorët.TanidotëishtemevendtërishikohejstrukturainstitucionaleezbatimittëEITInëShqipëripërtëpërmirësuarmbikqyrjenngaMSG.

DisaaspektetëStandarditEITIjanëveçanërishtmevendpërdisaprejsfidavekyçetëShqipërisëqëkanëqenëburimekundërshtishpublikenëtëkaluarën.KërkesateStandarditEITIqëlidhenmesqariminemenaxhimittëburimevejashtëbuxhetit,marrëdhënietfinanciaremidisndërmarrjevenëpronësishtetëroredheqeverisë,tëdhënatpërprodhimin,shpenzimetsociale,transfertatlokaledhepraktikateauditimit,tëgjithaprekinçështjeqëaktorëtikonsiderojnësensitive.StandardiEITIofronnjëmundësiunikepërt’itrajtuarkëtoçështje.

PavarësishtngasfidatnëmbikqyrjenngaMSGdheboshllëqetëcaktuaranëraportim,zbatimiiEITIka



çuarnëndikimetëprekshmenëpërmjetreformavetëqeverisëdhenjëndërgjegjësimimëtëmadhngakomunitetetnëlidhjemetëdrejtatetyre.Përshembull,pasrekomandimevetëRaportitEITI2011,Shqipëriakangriturnjëregjistërlicensashtëaksesueshëmpublikishtpërtëgjithalicensatminerare,tënaftësdhegazit.PasrekomandimevetëlidhurametransfertatlokaleinaktivetëtëardhuraveminerarenëRaportetEITI2013dhe2014,qeveriapoashtukareformuarLigjinmbiTatimet,nëfuqiprejjanarit2015,dukezbriturtransfertatnga25%në5%tërentëstekNJQV-të,ndonësepakushtepërtëlejuarekzekutiminetransfertave.

Rekomandime

NdërkohëqëraportiimëposhtëmpërfshinrekomandimepërpërmirësimespecifikeqëMSGmundtëdojëtëmarrënëkonsideratëpërzbatim,mëposhtëgjendetnjëlistërekomandimeshstrategjikeqëmundtandihmoninShqipërinëtëshfrytëzonteedhemëshumëEITI-nsiinstrumentpërtëmbështeturreformat.

1. MSGduhettësigurojëpjesëmarrjemëkonseguentetëpërfaqësuesvetëqeverisënëveprimtaritëeshpërndarjes.

2. Përtëforcuarzbatimin,pjesaeindustrisënxitetqëtësigurohetqëanëtarësianëMSGtëjetëpërfaqësueseestrukturëssësektorëvetëminierave,hidroenergjisë,naftësdhegazitdheqërregullsiadheniveliipjesëmarrjessëindustrisënëMSGtëjetënëpërputhjemenevojëneMSGpërtëmarrëvendimetëinformuaradhepërtëndjekurpikatecaktuarapërveprim.MSGduhettësigurojëraportimtërësorngatëgjithakompanitëmateriale.

3. Nëpërputhjemekërkesën1.3.a,pjesaeshoqërisëcivileduhettëdemonstrojësejanëtëangazhuarplotësisht,aktivishtdheefekshmërishtnëprocesinEITI.Specifikisht,shoqëriacivileduhettësigurojëqëtëjenënëgjendjetëkontribuojnëplotësishtdhetëofrojnëinputpërprocesinEITIdheqëkanëkapacitetinepërshtatshëmpërtëmarrëpjesënëEITI.Nëpërputhjemekërkesën8.3.c.,pjesaeshoqërisëcivileduhettëzhvillojëdhepublikojënjëplanveprimipërtëtrajtuarmungesatnëangazhiminekompanivedokumentuarnëvlerësiminfillestardheraportinevaliduesitbrendatremuajshngavendimiiBordit,dmth<VendimBordi+3muaj>.SektorimundtëdojëtëndërmarrënjëshqyrtimtëpavarurtëangazhimittëshoqërisëcivilenëEITInëShqipëri,dukezgjeruarangazhiminmeOSHCmeinteresatëmundshmenëzbatimineEITI.Ndërmarrjaenjëvlerësimipërnevojatpërkapacitetedheformulimiiveprimevepërtëtrajtuarkufizimetnëkapacitetetëshoqërisëcivilejanëthelbësore,veçanërishtpërtëzhbllokuarfinancimengapartnerëzhvillimidhepalëtëtjerapërkatëse.Sektoriishoqërisëcivilenxitetqëtëzhvillojëdhetëbjerëdakordnëlidhjemeudhëzimeqëpërcaktojnëefektshëmprocesinmeanëtëtëcilitdotëzgjidheshindhedot’ukërkohejllogaripërfaqësuesvenëMSG.

4. Nëpërputhjemekërkesën1.4.a.ii,MSGduhettësigurohetqëproceduratetijpërtëemëruardhendryshuarpërfaqësuesitegrupitndër-institucionaltëjenëpublikedhetëkonfirmojnëtëdrejtënesecilitgrupaktorëshpërtëemëruarpërfaqësuesitevet.Përtëforcuarzbatimin,qeverianxitettësigurojëqëentetshtetërorepërkatëse,tëtillasikompaniakombëtareenaftësAlbpetrol,dukepasurparasyshboshllëqetnëraportiminpërpjesëmarrjenshtetërore(shihKërkesa2.6),tëpërfaqësohennëMSGdheseniveliipjesëmarrjessëtyretëjetënëpërputhjemenevojëne



MSGpërtëmarrëvendimetëinformuaradhetëndjekëveprimetpërtëcilatështërënëdakord.Nëpërputhjemekërkesën1.4.b.iidhe1.4.b.iii,MSGduhettëndërmarrëveprimtaritëefektshmeinformimimegrupetëshoqërisëciviledhekompani,përfshimeanëtëkomunikimevesimedia,faqjaeinternetitdheletrat,dukeinformuargrupeteinteresitpërangazhimineqeverisëpërtëzbatuarEITI-ndherolinqendrortëkompanivedheshoqërisëcivile.AnëtarëteMSGduhettëshërbejnësindërlidhësmegrupetetyretëinteresit.Nëpërputhjemekërkesën1.4.b.vi,MSGduhettësigurojënjëprocespërfshirësvendim-marrjejegjatëtëgjithëprocesittëzbatimit,sidomosnëlidhjemeindustrinëdheshoqërinëcivile.SektorëteqeverisëdhetëkompanivenxitenqëtësigurojnëqëpraniaepërfaqësuesvetëtyrenëtakimeteMSGtëjetëkonseguentedheenjënivelimjaftueshëmtëlartëpërtëmarrëvendimedhepërt’indjekurato.RekomandohetgjithashtuqëMSGtëshqyrtojëproceduratevlerësimitpëranëtarëtevetmetëcilatduhettëbiendakordtëgjithagrupeteinteresit.

5. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettëbjerëdakordpërnjëplanpuneqëlidhetmepërparësitëkombëtaredheqëtëjetëproduktikonsultimevetëgjeramegrupeteinteresit.Lidhjemëtëqartamediskutimeepërparësikombëtaredotënxisninpjesëmarrjemëaktivengatëgjithagrupeteinteresitdhedotënxihmoninpërtëmobilizuarburimeshtesë.MSGduhettëtrajtojëqëndrueshmërinëfinanciaretëzbatimittëEITIngapikëpamjaafatmesme.

6. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëeksplorojëpotencialineshfrytëzimittëraportimitEITIpërtëvënënëpahmospëputhjenëkuadrinligjor,mjedisordhefiskalsidhepërgjegjësitërregullatorenësektorëteminierave,naftësdhegazitnëShqipëri.MSGmundtëdojëtalidhëraportiminEITImeasistencëneplanifikuarteknikenësektorëteminierave,naftësdhegazitpërtësiguruarqëzbatimiiEITItëshërbejësidiagnozëpërtëmbështeturreformanëprocesapotëplanifikuara.

7. Nëpërputhjemekërkesën2.2.a,MSGduhettësigurojëbërjenpublikevjetoretëlicensavenëminiera,naftëdhegazqëudhanë(gjatëvitit/-eve)nëshqyrtim,duketheksuarkërkesatteknikedhefinanciaresidhedevijimetjotëvocklangakuadriligjordherregullatorpërkatësqëqeverisdhëniendhetransferiminelicensave.

8. Nëpërputhjemekërkesën2.3.b,Shqipëriaduhettësigurojëqëdatateaplikimit,akordimitdheskadimit,tëmiratepërfshirasidhekoordinatatpërlicensatnënaftë,gazdheminieraqëzotërohenngakompanitëmaterialetëjenënëdispoziciontëpublikut.Qeverianxitettavendosëkëtëinformacionnëdispozicionpërlicensatqëzotërojnëtëgjithakompanitë,pavarësishtngafushaetyre.

9. Nëpërputhjemekërkesën2.4.b,ShqipërisëikërkohettëdokumentojënëRaporteEITItëardhshmepolitikëneqeverisëlidhurmepublikiminekontratavedhelicensaveqëqeveriseksploriminpërnaftë,gazdheminerale.Kjoduhettëpërfshijëdispozitatligjorepërkatëse,çfarëdoreformashtëplanifikuaraaponëprocessidhenjëshqyrtimtëkontratavetëpublikuaratashmë.

10. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëshqyrtojëraportiminpërpronësinërealenëRaportinEITItëardhshëmmeqëllimrritjenendërgjegjësimitpërtransparencënpërpronësinë



realedhepërkufizimetepragjetpërpronësinëreale.AlbEITImundtëdojëtëkryejëinformimmëtëgjerëtekkompanitëlidhurmeobjektivatetransparencëspërpronësinëreale,sidhetëzhvillojëbisedameagjencitëqeveritarelidhurmemënyrënpërt’ibërëkëtopublikimetëdetyrueshme.

11. Nëpërputhjemekërkesën2.6.a,MSGduhettëofrojënjëshpjegimtërregullavedhepraktikaveekzistueseqëlidhenmetëardhurat,ri-investimetdhefinancimetngapalëtetretatëNPSH-ve.EdheqeveriaduhettësigurojëpublikiminvjetortëçfarëdondryshimeshnëpronësinështetëroretëNPSH-veaponëndegëvetëtyre,sidhetëjapëllogaritërësorepërçfarëdohuashapogarancihuashtëdhënangashtetiapoNPSH-tëpërkompaniminerare,naftedhegazi,nëpërputhjemekërkesën2.6.b.

12. Përtëvazhduarforciminezbatimit,MSGmundtëdojëtëndjekërekomandimetepërsëriturangaRaporteEITItëmëparshmelidhurmesiguriminesaktësisësëpërllogaritjevezyrtarepërrezervat.

13. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettësigurojëqëRaportetEITItëardhshmedotëofrojnëvëllimeevleraprodhimitëdisagreguarapërtëgjithamineraletkyçeprodhuranëvitin/-etnëshqyrtim.MSGpoashtumundtëdojëtëpunojëmeentetpërkatëseqeveritarepërtësiguruarqëinformacionilidhurmeçmimentvendasetëtëgjithamineralevetëpublikohetsipjesëepublikimeverutinoretëqeverisë.

14. Nëpërputhjemekërkesën3.3,MSGduhettësigurojëqëRaportetEITItëardhshmedotëofrojnëvëllimedhevleratëdisagreguaraeksportipërtëgjithamineraletkyçetëeksportuaranëvitin/-etnëshqyrtim.MSGnxitettëndajëqartëçfarëdogazinatyrortranzitnëtëardhmenngazhvillimiiGazsjellësitTAPprejeksportevetëtjeratëShqipërisë.

15. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettëshohëmundësinëpërtërishikuarpragunematerialitetitpërpërzgjedhjenekompaniveminerarepërtëgjeturbalancënmidistërësisësëpublikimitdhecilësisësëraportimit.MSGmundtëdojëtëmarrëparasyshnjëpërqasjekampionimi,eciladot’ilejontehetiminekëtyrepagesavepakrijuarnjëbarrëtëpaarsyeshmeraportimi.MSGpoashtunxitettësigurojëqëAdministratoriiPavarurtëofrojëopinioninevetlidhurmetërësinëeRaportitEITI.

16. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettësigurojëqëRaportetEITItëardhshmetëdisagregojnëqartëtëardhuratshtetërorenënatyrënganaftaeAlbpetrol,siçkabërënëRaportetEITItëmëparshme.MSGduhettëshqyrtojëmundësinëpërt’iubashkuarpërpjekjessëshënjestruartëEITI-tlidhurmetregtinëemallravepërtëofruarnjëkuadërqëdotësiguronteseshitjetngashtetitëtëardhuravetëvetanënatyrëtëjenënëpërputhjemepraktikatmëtëmirandërkombëtare.

17. Përtëforcuarzbatimin,MSGduhettësigurohetqëRaportetEITItëardhshmetëtrajtojnëqartëKërkesën4.3dhetëpërputhenmevlerësimineMSGpërmosaplikueshmërinë.MSGmundtëdojëtëshqyrtojëmasënnëtëcilëndotëishteinevojshëmnjërishikimitermaveekzistuesenëkontrataminerare,gazienaftepërtësiguruarnjëvlerësimpërfshirëstëaplikueshmërisësëKërkesës4.3.



18. Përtëforcuarzbatimin,MSGduhettëshohëmundësinëpërt’usiguruarqëRaportetEITItëardhshmetëdeklarojnëshprehimishtseqeveriadheNPSH-tënukpërftojnëndonjëtëardhurngatransportiimineraleve,naftësbrutoapogazitnatyrornëvitin/-etnëshqyrtim.

19. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitetfortqëtësigurojëqëRaportetEITItëardhshmetëpërfshijnëdividendëteAlbpetrolitpërqeverinënëfushënerakordimit,nëpërputhjemekërkesën4.5.

20. Nëpërputhjemekërkesën4.6,MSGduhettëndërmarrëstudiminepagesavetëdrejtpërdrejtavendorengakompanitënxjerrësepërNJQV-të,dukevendosurnjëbazëtërësorepërdiskutimeteMSGpërmaterialitetinlidhurmepagesatdrejtpërdrejtpërNJQV-të.MSGmundtëdojëtëmarrënëkonsideratënjëpërqasjekampionimi,eciladot’ilejontepagesatëtillatëhetoheshinpakrijuarbarrëtëpaarsyeshmeraportimi.

21. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëshqyrtojëmasënnëtëcilënmundtëbëjëpërparimnëzbatiminraportiminEITInënivelprojektipërdetyrimeetatimespecifikepërsektorinpërparaafatitpërtëgjithaRaportetEITIqëmbulojnëperiudhafiskaleqëpërfundojnëmëosepas31dhjetorit2018,rënëdakordngaBordiiEITInëtakiminetijtë36tënëBogota.

22. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëlidhetmeagjencikyçepërgrumbulliminetëardhuravedherregullatorëtësektoritpërtëshqyrtuarmjetetepërfshirjessëinformacionitqëkërkohetsipasEITI-tnësistemerutinoreqeveritarepërtësiguruarraportimEITImënëkohë.

23. NëpërputhjemeKërkesën4.9.a,EITIkërkonnjëvlerësimnësepagesatdhetëardhuratinënshtrohenauditimittëbesueshëm,tëpavarur,qëaplikonstandardendërkombëtareauditimi.Nëpërputhjeme4.9.b.iiidheTermateReferncësstandardepërAdministratorinePavarurrënëdakordngaBordiiEITI-t,MSGdheAdministratoriiPavarurduhet:

a. tëshqyrtojnëprocedurateauditimitdhesigurimitnëkompanitëdheorganetqeveritareqëmarrinpjesënnëprocesineraportimitEITI,dhebazuarmbikëtëkontroll,tëbiendakordseçfarëinformacionikërkohetqëkompanitëdheentetqeveritarepjesëmarrëset’iparaqesinAdminsitratorittëPavarurmeqëllimqëtësigurojnëbesueshmërinëetëdhënavenëpërputhjemeKërkesën4.9.AdminsitratoriiPavarurduhettëushtrojëgjykimdhetëaplikojëstandardeteduhuraprofesionalendërkombëtaregjatëzhvillimittëprocedurësqëdotëofrontenjëbazëtëmjaftueshmepërnjëRaportEITIgjithëpërfshirësdhetëbesueshëm.AdministratoriiPavarurduhettëshfrytëzojëgjykiminevetprofesionalpërtëpërcaktuarmasënnëtëcilënmundtëmbështetetnëkuadretekzistuesetëkontrollitdheauditimittëkompanivedheqeverive.RaportifillestariAdministratorittëPavarurduhettëdokumentojëopsioneteshqyrtuaradheracionalenpërsiguritëqëdotëofrohen.

b. tësigurojnëqëAdministratoriiPavarurdotëofrojënjëvlerësimtëtërësisëdhebesueshmërisësëtëdhënave(financiare)tëparaqitura,përfshinjëpërmbledhjeinformuesetëpunëssëkryerngaAdministratoriiPavarurdhekufizimetevlerësimittëofruar.

c. tësigurojnëqëAdministratoriiPavarurofronnjëvlerësimmbifaktinnësetëgjitha



kompanitëdheentetqeveritarebrendakuadrittëprocesittëraportimitsipasEITIekanëparaqiturinformacioninekërkuar.ÇfarëdoboshllëqeshapodobësishnëraportimpranëAdministratorittëPavarurduhenpublikuarnëRaportinEITI,përfshipërmendjeneçfarëdoenteshqëkanëdështuart’iupërmbahenproceduravetëdakordësuara,sidehnjëvlerësimnësekjodotëkishtenjëndikimmaterialmbitërësinëdhebesueshmërinëeraportit.

24. Nëpërputhjemekërkesën5.1.a,MSGduhettësigurohetqëtëshpjegohetalokimiitëardhuravengaindustrianxjerrëseqënukregjistrohennëbuxhetineshtetit,dukepërfshirëlinqepërraportetfinanciarepërkatësesipasrastit.MSGmundtëdojëtëeksplorojëmasënnëtëcilënmundtëshfrytëzonteklasifikimetspecifikepërindustrinënxjerrësesipasklasifikimeveSFQngatabelatpërmbledhëseEITIsimjetpërtëdisagreguarpërbërësitpërindustrinënxjerrësetëtaksavetëzakonshmenësistemetekzistuesetëMinistrisësëFinancave.

25. Nëpërputhjemekërkesën5.2.a,MSGduhettëvlerësojëmaterialitetinetransfertavetekNJQVpërparagrumbullimittëtëdhënavedhetësigurojëqëtëpublikohetformulaspecifikepërllogaritjenetransfertavetekqeveritëvendorespecifike,përtëmbështeturnjëvlerësimtëmospërputhjevemidistransfertavetëbuxhetuaradheatyretëekzekutuara.Dukepasurparasyshnivelinelartëtëinteresitpublikmbikëtëçështje,MSGmundtëdojëtëshohëmundësinëqët’ipërfshijëNJQV-tënëprocesineraportimitpërtransfertattektomeqëllimqëtësigurohetpërputhshmëripërkëtotransaksione.

26. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëshqyrtojëpërfshirjeneinformacionitshtesënëprocesetebuxhetimitdheauditimitpërllogaritëqeveritarenëRaportetEITInëtëardhmen.

27. Nëpërputhjemekërkesën6.1.a,MSGduhettëbjerëdakordpërnjëdallimtëqartëmidisshpenzimevetëdetyrueshmedheatyrevullnetaresociale,përparagrumbullimittëtëdhënavedhetësigurohetqëshpenzimetedetyrueshmematerialesocialetëpublikohentërësishtnëRaportetEITInëtëardhmen.Atykupërfituesiteshpenzimevetëdetyrueshmesocialejanënjëpalëetretë,dmthjonjëagjenciqeveritare,MSGduhettësigurohettëpublikohetemridhefunksioniipërfituesit.MSGmundtëdojëtëshqyrtojëmasënnëtëcilëndotëishteinevojshëmpublikimiikontratavefaktikeminerare,tënaftësdhegazit(oserishikimiitermavekyçe)përtësiguruarnjëvlerësimtërësortëekzistencëssëshpenzimevesocialetëdetyrueshme.MSGmundtëdojëtëshqyrtojëedhefizibilitetinepërputhjessëshpenzimevesocialetëdetyrueshme.

28. Nëpërputhjemekërkesën6.2,MSGduhettëshqyrtojëekzistencëndhematerialitetineçfarëdoshpenzimeshgjysmë-fiskalendërmarrëngaNPSHnxjerrësedhenënkontraktorëtetyre,dukesiguruarqëtëgjithashpenzimetmaterialegjysmë-fiskaletëpublikohennëRaportetEITInëtëardhmen.

29. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitetqëtësigurohetseRaportetEITInëtëardhmendotëpërfshijnëvlerënekontributittëindustrivenxjerrësenëPBBnëtermaabsolutesidhetëofrojnëshifraspecifikepërinformacioninmakro-ekonomiktëzbuluarsipasKërkesës6.3.MSGnxitetqëtëstudiojëmasënnëtëcilënmundtëofrojëinformaciontëpërditësuarmakro-ekonomiklidhurmekontributineindustrivenxjerrësemënëkohëmeanëtëfaqessëinternetittëAlbEITI(ose



ndonjëfaqejetjetërqeveritarepërkatëse).

30. Përtëforcuarzbatimin,MSGduhettëshohëmundësinëpërtëforcuarangazhiminegrupevetëinteresitnëkomunikimet,përpjekjetpërinformimdheshpërndarje,përtësiguruarpërhapjemëtëgjerëtëinformacionitdhedebatpubliklidhurmeçështjeqëlidhenmeEITI.Qeverisjaeburimevenatyroredheanti-korrupsionijanëtematënxehtanëShqipëridheMSGmundtëdojëtëshqyrtojëpërshtatjenediskutimeveEITImekërkesateprekshmengagrupeteinteresit.

31. Nëpërputhjemekërkesën7.3,MSGduhettëndëmarrëhapapërtëvepruarpasmësivetënxjerra,përtëidentifikuar,hetuardhetrajtuarshkaqetpërçfarëdomospërputhjesh,sidhepërtëshqyrtuarrekomandimetqëlindinngaraportimetEITI.MSG,nëkonsultimsidomosmeaktorëtqeveritarë,mundtëdojëtëshqyrtojëinstitucionaliziminemekanizmavetëvetapërndjekjenerekomandimevengaRaportetdheValidiminEITIsimjetpërtësiguruarvëmendjemërigorozendajzbatimit.

32. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëshihtemundësinëpërtëdiskutuarrolinqëmundtëlunateEITInëarritjenepërparësivekombëtarepërreformatëindustrivenxjerrësesipjesëeshqyrtimittëvetvjetortëplanittëpunës.MSGmundtëdojëedhetëndërmarrënjëvlerësimtëndikimitmeqëllimidentifikiminemundësivepërtërriturndikiminezbatimit.



Figura1–Kartaevlerësimitfillestar

KërkesatEITI NIVELIIPËRPARIMIT

AsnjëPë

rparim

Pamjaftue

shë

m

Dom

ethë

nës

Kën

aqshëm

Përtej

Kategoritë Kërkesat

MbikqyrjangaMSG

Angazhimiiqeverisë(#1.1) Angazhimiiindustrisë(#1.2) Angazhimiishoqërisëcivile(#1.3) QeverisjaeMSG(#1.4)

Planiipunës(#1.5)

Licensatdhekontratat

Kuadriligjor(#2.1) Akordimiilicensave(#2.2) Regjistriilicensave(#2.3) Politikapërpublikiminekontratave(#2.4) Pronësiareale(#2.5) Pjesëmarrjaeshtetit(#2.6)

Monitorimiiprodhimit

Tëdhënapëreksplorimin(#3.1) Tëdhënapërprodhimin(#3.2) Tëdhënapëreksportet(#3.3)

Mbledhjaetëardhurave

Tërësia(#4.1) Tëardhuranënatyrë(#4.2) Marrëveshjepërshërbimendihmë(#4.3) Tëardhurangatransporti(#4.4) TransaksionetëNPSH(#4.5) PagesatëdrejtpërdrejtatekNJQV(#4.6) Disagregimi(#4.7) Tëdhënanëkohë(#4.8) Cilësiaetëdhënave(#4.9)

Alokimiitëardhurave

Shpërndarjaetëardhurave(#5.1) TransfertatekNJQV(#5.2) Menaxhimtëardhurashdheshpenzime(#5.3)

Kontributsocial-ekonomik

Mandatorysocialexpenditures(#6.1.) SOEquasi-fiscalexpenditures(#6.2)

Economiccontribution(#6.3)

Rezultatedhendikim

Debatpublik(#7.1) Tëdhënatëaksesueshme(#7.2) Ndjekjaerekomandimeve(#7.3) Rezultatetdhendikimiizbatimit(#7.4)



Legjendapërkartënevlerësimit

S’kapërparim.Vendinukkabërëpërparimnëtrajtiminekërkesës.Objektivaepërgjithshmeekërkesësnukështëpërmbushuraspak.

Përparimipamjaftueshëm.Vendikabërëpërparimtëpamjaftueshëmnëpërmbushjenekërkesaës.Elementëdomethënësetëkërkesësmbetentëpaplotësuardheobjektivaepërgjithshmeekërkesësështëlargpërmbushjes.

Përparimdomethënës.Vendikabërëpërparimnëpërmbushjenekërkesës.Elementëdomethënëstëkërkesësjanëdukeuzbatuardheobjektiviipërgjithshëmikërkesësështëdukeupërmbushur.

Përparimikënaqshëm.VendipërputhetmekërkesënEITI.

Përtej.Vendikaarriturpërtejkërkesës.

Kjokërkesëvetëmnxitetdherekomandohetdhenukduhetmarrëparasyshnëvlerësiminepërputhshmërisë.

MSGkademonstruarsekjokërkesënukështëeaplikueshmenëvend.

15ValidationofAlbania:Reportoninitialdatacollectionandstakeholderconsultation


Hyrje

Përmbledhjeeshkurtërefazëssënënshkrimit

ShqipëriaupranuasivendkandidatpërEITInëmaj2009dheuvlerësuasepërmbushterregullatEITInëmaj2013.

KryeministriSaliBerishanxoriUrdhrinno.156,datë27dhjetor2008qëngrintenjëGrupPuneNdër-InstitucionalqëdotëpërbëhejngapërfaqësuesngainstitucionetëndryshmeshtetëroredhepërfaqësuestëftuarngakreuiGrupittëPunësnga“organizatatjofitimprurëse,BankaeShqipërisë,EntiRregullatoriEnergjisë,grupeteinteresit,SindikatateTregtisëdheIndustrisë”(HartNurseLtd,2011).ShqipëriaaplikoipërstatusinevenditkandidatpërEITInëmars2009dukeparaqiturnjëletërtëMinistrittëEkonomisë,TregtisëdheEnergjisëmë30mars2009.GrupiiPunësmiratoiplaninepunëstëvendit,zhvilluarmeasistencëneBankësBotërore,nëtakiminevettëparëmë17mars2009.PasrekomandimevengaValidimiiShqipërisësipasRregullavetëEITI,KryeministriSaliBerishanxoriDekretinnr.71,21korrik2011,icilingrinteGrupinepunësMSG(MSG)(HartNurseLtd,2011).SipasDekretit,MSGkryesohetngaZëvendësMinistriiEkonomisë,TregtisëdheEnergjisëdhepërbëhetngapërfaqësuestëqeverisë,kompaniveqëpunojnënëindustritënxjerrësedhengashoqëriacivile.Nështator2013,qeveriaereristrukturoikabinetindhekrijoiMinistrinëeEnergjisëdheIndustrisë(MEI)siinstitucioniiqeverisëmepërgjegjësinëpërtëmbikqyrurindustritënxjerrësenëShqipëri.

Objektivatpërzbatimindhepërpariminepërgjithshëmnëzbatimineplanittëpunës

MSGeShqipërisëkarënëdakordpërnjëplanpunepërzbatiminEITIgjatëperiudhës2016-2019,botuarnëfaqeneAlb-EITI.Ndërkohëqëplaniipunësumiratuamë17shkurt2016,MSGdhesekretariatimëpasvazhduanndryshimenëplaninepunës,dukembajturshënimveprimtaritëepërmbushura.

PlaniipunësrenditkatërpërparësitëemëposhtmekombëtareqëlidhenmeqeverisjeneburimevenatyroredheofronnjëshpjegimtëhollësishëmtëmënyrëssesidotëzbatohenobjektivatnëlidhjemeprocesinEITI:qeverisjaeburimevenatyrore;tëdhënatëhapura;mbështetjepërshoqërinëciviledheluftakundërkorrupsionit.Veprimtaritëeplanittëpunësjanëkategorizuarqartësipasobjektivaveqëtrajtohen.

HistoriaeRaportimitEITI

ShqipëriakaprodhuarshtatëRaporteEITI,tëcilatmbulojnëvitetfiskale2009-2015.AdministratoriiPavarurDeloitteAuditAlbaniaukontraktuartrihere,dukeprodhuarnjëtotalprejpesëRaporteshEITIqëmbuloninvitet2011-2017.AdministratoriiPavarurimëparshëm(FairLinks)ukontraktuapërtëpërfunduarraportetEITIpërvitet2009dhe2010.

Përmbledhjeeangazhimitngaqeveria,shoqëriaciviledheindustria

GrupiNdërinstitucionaliPunësnëShqiëriungritmeanëtëUrdhrittëKryeministrit#156,datë27dhjetor2008dhepërbëhejngapërfaqësuesngainstitucionetëndryshmeshtetëtoredhepërfaqësues–ftuarnga



kreuiGrupittëPunës–nga“organizatajofitimprurëse,BankaeShqipërisë,EntiRregullatoriEnergjisë,grupeteinteresit,SindikataeTregtisëdheIndustrisë”(HartNurseLtd,2011).PasrekomandimevengaValidimiiShqipërisësipasRregullaveEITI,KryeministriSaliBerishanxoriDekretinnr.71,më21korrik2011,përtëngriturMSG.

ShtatëanëtarëteqeverisëpërfshijnëZëvendësMinistrineEnergjisëdheIndustrisëIlirBejtja,kryetariMSG,DritanSpahiungaMEI,SajmirLaçejngaMF,EldaSpassengaMD,BorjanaShakangaDPT,NikollKazangaShërbimiGjeologjikShqiptardheAzbiArapingaAKBN.PërfaqësimiiindustrisënëMSGpërfshinAdriatikGolemingaBankersPetroleumLtd,SaimirBokangaAlbchrome,PerparimAlikajngaFIAA(KreuiKomitetitpërIndustrinëdheMinierat),DritanDervishajngaANTEACementdheTurkerSengonulngaShellUpstreamAlbania.ShoqëriacivilenëMSGpërfaqësohetngaSamiNezaiQendrëspërTransparencëdheInformimtëLirë,IlirAliajiQendrëspërZhvillimindheDemokratizimineInstitucioneve,AnilaHajnajeQendrësShqiptarepërZhvillimInstitucionaldheBakiBajraktaringaSindikataeMinatorëvetëBulqizës.

Veçorikryesoretëindustrisënxjerrëse

Merezervanëkrom,qymyrguri,baker,hekur,nikel,naftëdhegaz,industritënxjerrësetëShqipërisëpërbënin5.6%tëPBB-sënëvitin2015,përfshi3%ngaminierat,naftadhegazidhe2.6%ngasektoriienergjisë(EITIShqipëri,2016).Shqipëriaishteprodhuesiitretënëbotëpërkromingjatëperiudhëskomunistederinëvitin1990dheendepërbën2.5%tëprodhimitglobal.ShqipëriapoashtumbanrezervatmëtëmëdhanëEuropëpërmineralinmeafro10mton(AgjenciaShqiptareeZhvillimitteInvestimeve,2017).FushanaftëmbajtëseePatos-Marinzës,zbuluarnëvitin1928,mbetetfushamëemadhenaftëmbajtësenëEuropënëtokëmerreth200mfuçirezervashtëprovuaradhetëmundshme(2P)tënaftësbruto(njëpërzierjeenaftëssëlehtëdhetërëndëbruto,API8-11)(BankersPetroleum,2017).Shqipëriambanrezervëne63tëmëtëmadhenaftëmbajtësenëbotëpërnaftënbruto(FMN,2016).TeksavleraeeksportevetëmineralevekarënënëpërputhjemerecesioninnëpartneredkyçtëtregtisënëzonëneEurossiItaliadheGreqia,pjesaeeksporteveminerare,tënaftësdhegazitnëtotalineeksporteveranga39%nëvitin2013në24%nëvitin2015(EITIShqiperi,2016)(USGeologicalSurvey,2016).

Ndërsaigjithëkërkimidheprodhimiminerarishteikontrolluarfortngashtetigjatëperiudhëskomuniste,LigjipërMinierativitit1994ihapidyertinvestimeveprivatenëindustritënxjerrëse(ShoqataShqiptareeEnergjise,2012).Mbizotërimiishtetitnësektorinminerarlapaskompleksetëmëdhaindustrialetëintegruarapërgjatëzinxhirittëvleravenëkrom,baker,hekur-nikeldhebitum,edhepsekaliminëekonominëetregutnëmestëviteve1990shkaktoithuajsekolapsnëaktivitetinminerar(AgjenciaShqiptareperZhvillimineInvestimeve,2012).Ngamesiiviteve2000,mezbatiminereformavenësektorinminerardherritjenefortëtëçmimevenëmallratminerale,sektorishqiptariminieravetërhoqiinvestimedomethënëse,sidomosnëkrom(USGeologicalSurvey,2016)(AgjenciaShqiptareperZhvillimineInvestimeve,2012).Depozitatkryesoretëkromitnëvendgjendennëvery-lindje,qendërdhejuglindje((ShoqataShqiptareeEnergjise,2012).

FushateparanaftëmbajtësetëShqipërisëuzbuluannëDrashovicënëvitin1918dhenëKuçovëdhePatos-Marinzënëvitin1928(WorldPetroleumCouncil,2003).Depozitatëkonsiderueshmegaziu



identifikuannëperëndimtëvenditqëprejviteve1963-1966(AKBN,2012).Albpetrolinëpronëtështetitkontrollontetëgjithërrjedhënnëzinxhirinevlerëssënaftësdhegazitderinëhapjenesektoritndajinvestimeveprivatenëvitin1990,kurfilloikontraktiminekompaniveprivatemeanëtë“marrëveshjevepërndarjenenaftës”(PSA–tëngjashmememarrëveshjetpërndarjeneprodhimit)(EITIShqiperi,2016).Qeveriazhvilloiraundelicensimipërkompaniprivatenaftenëvitin1990(offshore),1992(onshore)dhe1995(tëkombinuara),dukeakorduarnëtotalnëntëPSA(AKBN,2012).ZbulimeteparamadhoreoffshoretënaftësushpallënngaAgipnëbllokunAdriatiku-4dheOXY,ShelldhePetromanasnëfushëneShpiragutnë2001and2014(AKBN,2012).NdërkohëqëtranzicioniiShqipërisënëmestëviteve1990tëpërjetoinjërëniedrastikenëprodhiminenaftës,nga1.4mtonnëvitnëvitin1974në1.1mtonnëvitin1990dhepikënmëtëulëtprej0.315mtonnëvitin2000(WorldPetroleumCouncil,2003)(AKBN,2012),prodhimiinaftësmëshumëseudyfishuaprejvitit2003sirezultatiinvestimeveprivate,përtëarriturnë1.279mtonnëviti2015(EITIShqiperi,2016).Njëkompaniprivate,BankersPetroleum,nënshkroinjëPSApërfushënnaftëmbajtësePatos-Marinzënëvitin2003dherritiprodhiminnë21,000fuçinëditë(BankersPetroleum,2017).Megjithatë,Shqipëriavazhdontëmbetetnjëprodhuesenaftemekostotëlartë,çkanënkuptonsendryshimetnëçmimetndërkombëtaretënaftëskanënjëndikimmëtëmadhnëprodhiminenaftëstëShqipërisësesanëprodhuestëtjerëmekostomëtëulët(FMN,2016).

Ndërkohëqëqeveriakaplanifikuarprejnjëkohetëgjatëprivatiziminekompanisëkombëtaretënaftës,Albpetrol,dhenëndegëssësajtëpërpunimit,ARMO,përparimikaqenëipaqëndrueshëm.Nëtetor2012,qeveriazhvilloinjëtenderpërshumicëneaksionevenëAlbpetrolinnëpronësishtetërorepërprivatizim.EdhepseofertaeVetroprej850mEURishtemëshumësegjysmaeofertuesittjetërnëradhë,dështimiisajpërtëkryerpagesëneparëderinëafatineshkurtit2013çoinëanulimineprivatizimit(Reuters,2013).TransaksioninukukryekurrëdheKryeministriEdiRamaeshtyuformalishtprivatizimineAlbpetrolitnëdhjetor2015përshkaktëçmimevetëulëtatënaftës(TiranaTimes,2015)(EBRD,2016).

ShqipëriaubëvendkandidatpërnëBashkiminEuropiannëqershor2014,dukekrijuarnxitjenpërtëharmonizuarligjetesaj,përfshinëkoncesionetmineraredhetenderatenaftësdhegazit(USGeologicalSurvey,2016).Vendipoashtuështëdukefituarrëndësisivendpërtranzitimineenergjisëprejshkurtit2012,kurish-KryeministriSaliBerishashpalliseShqipëriadotëishtevendiiparëqëdotëmbështesteGazsjellësinTransAdriatik(TAP).TAPështënjëseksioniKorridoritJugortëGazitprej3,500km,icililidhfushatgazmbajtësetëAzerbaixhanitmerrjetineuropiantëgazitmeanëtëGreqisë,ShqipërisëdhejuguttëItalisë(Re:Common,2016).MegjithëkundërshtiminpubliktëprojektitngadisakomunitetenëGreqidheItali,analistëtpresinqëgazsjellësitëpërfundojënëvitin2019(FMN,2016).

Shqipëriaështëedhenjëprodhueskyçihidroenergjisë,burimikryesorienergjisësëvendit.Ndërkohëqëkapacitetiiinstaluarvlerësohettëjetë10,000GWh,prodhiminëfaktkarënëngakulmii7,674GWhnëvitin2010dheShqipëriakambeturevarurngaimporteteenergjisëelektrikepërtëpërmbushurkërkesënvendase(AgjenciaShqiptareeZhvillimitteInvestimeve,2017).Qeveriapërllogaritsederitaniështëzhvilluarvetëmrreth35%epotencialittëvenditpërprodhimineenergjisëelektrike(AgjenciaShqiptareeZhvillimitteInvestimeve,2017).



ShpjegimiprocesittëValidimit

Nëtetor2016,BordiradakordpërkalendarineValidimittë30vendeveqëzbatojnëEITI-n,përfshiShqipërinë.BordiNdërkombëtariEITIradakordnëtakimine35tëtëBorditnëAstana,KazakistanseValidimiiShqipërisëdotëfillontemë1prill2017(Bordi,2016).

ValidimiështënjëveçorithelbësoreeprocesittëzbatimittëEITI.Aisynont’uofrojëtëgjithagrupevetëinteresitnjëvlerësimtëpaanshëmtëfaktitnësezbatimiEITInënjëvendështënëpërputhjemedispozitateStandarditEITI.AipoashtutrajtonndikimineEITI,zbatimineaktivitetevetënxiturangaStandardiEITI,mësimetenxjerranëzbatimineEITI,sidheçfarëdoshqetësimeshqëgrupeteinteresitkanëshprehurdherekomandimepërzbatiminnëtëardhmeneEITI-t.

ProcesiiValidimitparaqitetnëkapitullin4tëStandarditEITI3dhekakatërfaza:

1. PërgatitjapërValidimngaGrupiipunës(MSG)

2. GrumbullimifillestaritëdhënavedhekonsultimimegrupeteinteresitndërmarrëngaSekretariatiNdërkombëtariEITI-t.

3. SigurimiipavaruricilësisënganjëValiduesipavarurqëiraportondrejtpërdrejtBordittëEITI.

4. ShqyrtimingaBordi.

UdhëzimeteValidimitofrojnëudhëzimetëhollësishmepërvlerësimineKërkesavetëEITI-t,sidheProceduraValidimimëtëhollësishme,përfshinjëprocedurëtëstandardizuarpërgrumbulliminetëdhënavedhekonsultimetmegrupeteinteresitngaSekretariatiNdërkombëtariEITI-tdhetermareferencetëstandardizuarapërValiduesin.

UdhëzimetpërValidiminpërfshijnënjëdispozitëse:“AtykuMSGdëshironqëValidimit’ikushtojëvëmendjetëposaçmevlerësimittëovjektivaveapoaktivitetevetëcaktuaranëpërputhjemeplaninepunëstëMSG,këtoduhenpërvijuarmekërkesëneMSG.”MSGeAlbEITInukkërkoiqëndonjëçështjetëmerrtekonsideratëtëposaçme.

NëpërputhjemeprocedurateValidimit,punaeSekretariatitNdërkombëtarpërmbledhjenfillestaretëtëdhënavedhekonsultimetmegrupeteinteresitukryenëtrifaza:

1.ShqyrtiminëTavolinë

3Shihedhehttps://eiti.org/validation.



Përparavizitësnëvend,SekretariatikreunjëshqyrtimtëhollësishëmnëtavolinëpërdokumentacioninnëdispozicionlidhurmepërputhshmërinëevenditmeStandardinEITI,përfshirësimëposhtëporjovetëm:

• PlaniipunësEITIdhetëtjeradokumenteplanifikimitëtillasibuxhetedheplanekomunikimi;

• TermateReferencëssëgrupittëpunësMSG,sidheprocesverbaletetakimevetëgrupittëpunësMSG;

• RaportetEITI,sidheinformacionshtesëtëtillësiraportepërmbledhësedhestudimefillestare;

• Materialekomunikimi;

• Raporteprogresivjetore;dhe

• NdonjëinformaciontjetërqëlidhurmeValidiminqëishtenëdispoziciononlineoseuofruangaSekretariatiAlbEITI.

NëpërputhjemeprocedurateValidimit,SekretariatinukkamarrëparasyshveprimetëndërmarrapasfillimittëValidimit.

2.Vizitanëvend

Vizitanëvenduzhvilluamë5-10qershor2017.TëgjithatakimetuzhvilluannëTiranë,Shqipëri.SekretariatiutakuamegrupinepunësMSGdheanëtarëtetij,Administratorinepavarurdhetëtjerëgrupeinteresikyç,përfshigrupeinteresiqëjanëtëpërfaqësuarapornukmarrinpjesëdrejtpërdrejtnëgrupinepunësMSG.PërpostakimevemeMSGsigrup,Sekretariatiutakuaedhemeelementëtpërbërëstëtij(qeveria,kompanitëdheshoqëriacivile)oseindividualishtosenëgrupe,meprotokolleteduhurapërt’usiguruarqëaktorëtdotëishinnëgjendjetëshprehninlirishtpikëpamjetetyredheqëkërkesatpërkonfidencialitetdotërespektoheshin.ListaeaktorëvetëkonsultuarështëerenditurnëShtojcënD.

3.Raportimipërpërpariminlidhurkundrejtkërkesave

KyraportparaqetvlerësiminfillestartëSekretariatitNdërkombëtarpërpërpariminebërëkundrejtkërkesave,nëpërputhjemeUdhëzimetpërValidimin.Ainukpërfshinnjëvlerësimtërësortëpërputhshmërisë.

EkipiiSekretariatitNdërkombëtarpërbëhejnga:OlianaValigura,AlexGordy,PabloValverdedheSamBartlett.



PjesaI–MbikqyrjangaMSG

1.MbikqyrjaeProcesitEITI

1.1VështrimiPërgjithshëm

KyseksionlidhetmeangazhiminegrupevetëinteresitdhemjedisinpërzbatimineEITInëvend,qeverisjendhefunksioniminegrupittëpunës(MSG),sidheplaninepunësEITI.

1.2Vlerësim

AngazhimiiqeverisënëprocesinEITI(#1.1)

Dokumentimipërparimit

Deklarimpublik:Më27dhjetor2008,KryeministriSaliBerishanxoriUrdhrinNr.156përngritjeneGrupitNdër-InstitucionaltëPunëspërtëpërgatituraplikimineShqipërisëpërkandidaturënEITI(KeshilliiMinistrave,2008).DekretipërfshintenjëftesëpërkompanitëdheshoqërinëcivilepërtëmarrëpjesënëprocesinEITI.Më16dhjetor2009,SaliBerishaishkroinjëletërKryetarittëEITIPeterEigennëlidhjemevendimineShqipërisëpërtëzbatuarEITI-n(SaliBerisha,2009).AngazhimiutheksuangaZëvendësMinistriiEkonomisë,TregtisëdheEnergjisëNeritanAlibalinëKonferencënGlobaletëEITI-tnëDoha,Katarmë16-17shkurt2009(EITI,2009).BordiiEITIepranoiShqipërinësivendkandidatpërEITIgjatëtakimittëtijtë9tënëUashingtonDC,ShteteteBashkuara,nëmaj2009(EITI,2009).AngazhimiifortëiqeverisëupërsëritnëKonferencënGlobaletëEITI-tnëLimameanëtëdeklaratavepublike,intervistavedheaktiviteteve(MinistryofEnergyandIndustry,2016),(MinistriaeEnergjisedheIndustrise,2016).NëKonferencënGlobaletëEITI-tnëLimanëshkurt2016,DamianGjiknuri,MinistëriEnergjisëdheIndustrisëriafirmoiseQeveriaeShqipërisëembështetprocesinEITIdhepërpjekjetpërtëbërëpublikëpronarëtrealëtëkompanivenxjerrëse(Alb-EITI,2017).

ShqipëriakamarrëpjesënëPartneritetinpërQeverisjeneHapur(OGP)prejvitit2011.PlaniKombëtariVeprimitiOGPpërfshinteangazhimin(numër3.3)përtëvazhduarzbatimineEITI-tdhepërtëpërfituarstatusinevenditnëPërputhjemeEITI-nmeRregullatEITI2009(OGPShqiperi,2012),edhepsePlaneVeprimiKombëtaretëOGPnukireferoheshinzbatimitngaShqipëriatëEITI.

Drejtimi:ZëvendësMinistriiEkonomisë,TregtisëdheEnergjisëEnnoBozdo,uemëruanëdhjetor2008përtëdrejtuarGrupinNdër-InstitucionaltëPunësngaanaeqeverisëdheMinistriakaangazhuarpersoneltënivelittëlartëpërtëkoordinuardhembështeturzbatimineEITI(MinistriaeEkonomise,TregtisedheEnergjise,2009).SekretariatikombëtarshqiptariEITIungritmeVendimtëKëshillittëMinistravemë7korrik2010(KeshilliiMinistrave,2010).PasrekomandimevengaValidimiiShqipërisësipasRregullaveEITI,KryeministriSaliBerishanxoriDekretinnr.71,më21korrik2011,përtëngriturGrupinePunës(MSG)dhedukepërcaktuarroledhepërgjegjësitëetij(Kryeministri,2011).SipasDekretit,MSG



drejtohetngaZëvendësMinistriiEkonomisë,TregtisëdheEnergjisëdhepërbëhetngapërfaqësuesngaqeveria,kompanitëqëoperojnënëindustritënxjerrësedhengashoqëriacivile.Nështator2013,qeveriaereuristrukturuadheukrijuaMinistriaeEnergjisëdheIndustrisë(MEI)siinstitucionipërgjegjësmepërgjegjësinëpërtëmbikqyrurindustritënxjerrësenëShqipëri.MEIluannjërolkyçdheproaktivnëpromovimineaktiviteteveEITI,përfshidukeofruarmjedisepërsekretariatinkombëtar,dukeofruarshërbimetelekomunikacionidheutilitete,sidhedukeofruarnjëpersonelprejnëntëvetëshpërAlbEITI.MinistriiEnergjisëdheIndustrisëDamianGjiknuripromovonEITI-ndukemarrëpjesënëkonferencashtypi,forumedheaktivitetetëtjerapublike.4Nështator2013,ZëvendësMinistriiEnergjisëdheIndustrisëIlirBejtjauemëruaKreuiriiMSG(Alb-EITI,2013).AikaqenëiangazhuarnëmënyrëaktivenëzbatimineEITIdhekakryesuartëgjithatakimeteMSGprejvitit2013.

Angazhimaktiv:Angazhimiiqeverisënëhartimin,zbatimin,monitorimindhevlerësimineprocesitEITIkaqenënëmënyrëkonseguenteifortëgjatëgjithëzbatimitngaShqipëriatëEITI-t.ShtatëanëtarëtqeveritarëtëMSGpërfshijnëZëvendësMinistrineEnergjisëdheIndustrisëIlirBejtja,KreuiMSG,sidhepërfaqësuesngaMinistriaeFinancave(MF),MinistriaeDrejtësisë(MD),DrejtoriaePërgjithshmeeTatimeve(DPT),ShërbimiGjeologjikShqiptar(SHGJSH),AgjenciaKombëtareeBurimeveNatyrore(AKBN)dheMEI.PërfaqësuesiteqeverisëkanëqenëtëangazhuarnëmënyrëaktivenëaktivitetekyçetëMSGtëtillasihartimidhekomentimiiplanevetëpunësdheraportevepërveprimtarinëvjetoretëEITI,formateraportimitEITIdheRaportetEITI.NjëanalizëeshënimevengatakimevetëMSGkonfirmonsenjënumërprejkëtyreaktivitetevekanëqenëiniciuarngapërfaqësuesiteqeverisënëMSG.5PpërfaqësuesiteqeverisënëMSG,sidomospërfaqësuesitngaMEI,AKBN,SHGJSHdheDPT,zakonishtmarrinpjesënëtëgjithatakimeteMSG.PërfaqësuesiiMFnukmoripjesënëndonjëtakimprejtremujorittëdytëtëvitit2016përshkaktëndryshimevetëbrendshmetëpersonelitbrendaMinistrisë,edhepsenjëpërfaqësuesiringaMFuemëruanëMSGnëmaj2017,pasfillimittëValidimit.

Përfaqësuesiteqeverisëkanëmarrëpjesërregullishtnëaktiviteteekonferencakombëtareendërkombëtarekapacitet-ndërtuese,6dukerriturndërgjegjësiminpërzbatimineEITIdhedukepërhapurgjetjetngaRaportetEITIpërvitet2013-2014dhe2015nëkomunikimetetyrememediandhepublikunegjerë.7Përfaqësuesngaqeveritëvendore,MEIdhepersoneliisekretariatitkanëqenëtëangazhuarnëaktiviteteshpërndarjejetëEITInërajonekuzhvillohenveprimtariminerarenxjerrëse;pjesëmarrjaepërfaqësuesvetëqeverisëqendrorenëkëtoaktiviteteduketseështëmëpakkonseguentesesaajoeSekretariatitAlbEITIdheqeverivevendore,pormëkonseguentesesaegrupevengaindustriadheshoqëriacivile(shihKërkesa7.1).QeveriaeShqipërisë,përfshiMEIdheSekretariatinAlbEITI,poashtukalehtësuarvizitastudimoredheaktivitetepërtëmësuarngahomologëtngaKosova,përfshinëtetor2013(RepublikaeKosoves,2013).

4http://www.albeiti.org/press-conference-eiti-report-2013-and-2014/5http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/6http://www.albeiti.org/training-sessions-good-governance-of-natural-resources/7NjëlistëeintervistavelidhurmeEITImezyrtarëtëqeverisëgjendetkëtu[linktointernal/googledrive]



PjesëmarrjaeqeverisënëraportiminEITIkaqenëdisieluhatshme,edhepseshumicaeenteveqeveritarejanëpërpjekurt’ipërgjigjenkërkesavepërtëdhëna,ndonësemenjëfarëvonesengaanaeinstitucionevetëcaktuarakyçe.Kështu,ndërkohëqëMF,GPTdheDoganatkanëpasurprirjenpërtëraportuarnëkohë,organetëtjerasiAKBNdheAlbpetrol,dyenteqeveritarejobuxhetore,janëprirurtëofrojnëvetëmnjëpjesëtëinformacionitqëiuështëkërkuar.RaportiEITI2015theksonqëAKBNofroivetëminformaciontëkufizuar,dukerefuzuarpërshembulltëparaqistekopjetëpasqyravefinanciarepranëAdministratorittëPavarurdheMSG(shihKërkesa4.9),(ShqiperiaEITI,2016).Megjithëkëtë,MEIduketsekandjekurçështjetnëmënyrëaktivepërt’inxiturtëgjithaentetqeveritarematerialqëtëraportonin,përfshinëpërmjetshkresashpërentetqeveritarengaZëvendësMinistriiEnergjisëdheIndustrisëBejtja.

QeveriapoashtuështëpërpjekurtëkrijojënjëmjedisëtfavorshëmpërraportiminEITItëkompanive,dukepërfshirëkërkesapërtëmarrëpjesënëraportimetEITInëamendamentetpërLigjinpërMinieratnë2009dheLigjinpërHidrokarburetnë2015.QeveriakashprehurmbështetjepërnjëprojektLigjpërTransparencënnëIndustritëNxjerrësetëpërafruarmeDirektivëneBEpërTransparencëdhedukesanksionuarkërkesakyçeEITInëlegjislacioninkombëtardheraportiminrutinortëqeverisë.EdheMFkambështeturnjëprojektLigjpërRaportiminKontabëldheFinanciar,icilidotëintegronteraportiminecertifikuarEITInëkërkesatstatutoretëkompanivepërraportimpranëqeverisë.

Ndërkohëqëzgjedhjetepërgjithshmetëqershorit2013sollënnjëngadalësimtëpërkohshëmnëaktivitetetelidhurameEITI,mevonesanëemërimineanëtarëvetërinjqeveritarënëMSGdhemëpaktakimetëMSG,ritmiizbatimiturikuperuagjatëvitit2015.Nështator2013,qeveriaerecaktoiMEI-npërtëmbikqyrursektorëteminierave,hidroenergjisë,naftësdhegazitnëShqipëridheprejasajkohe,MinistriadrejtuarnëzbatimineEITI,dukeofruarnjëpjesëtëfinancimitpërEITI-nngabuxhetiisajvjetor.

Pikëpamjetegrupevetëinteresit

Deklaratambështetjeje:NjëpërfaqësuesishoqërisëcivileushprehseangazhimifillimishtifortëiqeverisëndajEITI-tishtezbehurmekaliminevitevedhevërejtiseqeverianukdukejtëkishteriafirmuarangazhiminesajpublikndajzbatimitEITIgjatëdyvitevetëfundit.Megjithëkëtë,njënumëranëtarëshOSHCtëMSGtheksuanseKreuiMSGkishteqenëgjithmonëmbësthetësndajEITI-tdhekishtemarrëpërgjegjësipersonalepërt’usiguruarqëzbatimidotëqëndrontenëshinapasnjëfillimitëngadaltënëraportiminEITIpërparaValidimittëparëtëShqipërisësipasRregullaveEITI.AnëtarëtngaqeveriadheindustrianukshprehënndonjëpikëpamjetëveçantëlidhurmedeklarimetpubliketëqeverisënëmbështetjetëEITI-t.

Drejtimiinivelittëlartë:Tëgjithëaktorëtekonsultuar,përfshianëtarëteMSG,ushprehënseZëvendësMinistriiEnergjisëdheIndustrisëBejtjaofrontedrejtimtëefektshëmdhetënivelitmjaftueshëmtëlartëpërzbatimineEITI.Megjithatë,njënumërpërfaqësuesishngatëtriagrupetdhepersoneliisekretariatitshprehënshqetësimlidhurmeqëndrueshmërinëekësajmbështetjejepaszgjedhjevetëardhshmeparlamentare,dukemarrëparasyshfaktinqëperspektivaezbatimitEITIishteelidhurngushtëmedevotshmërinëpersonaletëdrejtimittënivelittëlartëndajzbatimittëEITI.APdhepersoneliisekretariatitvërejtënrolinkyçtëKreuttëMSGpërkapërciminepengesavenëraportiminEITI,singapikëpamjaendjekjesmekompanitëdheorganetqeveritareqënukraportoninashtuedhemendjekjene



rekomandimevetëEITI.

Angazhimi:NjëpërfaqësueskompaniemendonteseangazhimiiqeverisëishterriturmekaliminevitevedhesekoordinimimidisenteveqeveritareqëmëparënukkishinlidhjeishtepërmirësuardukshëmsirezultatibashkëpunimittëtyrepërEITI-n.NjënumëranëtarështëMSGngaqeveriadheshoqëriacivilevërentënsepjesëmarrjaeqeverisënëtakimeteMSGishteendryshueshme,kuinstitucionesiMEIdheDPTmerrninpjesënëmënyrëmëkonseguentesesatëtjerasiAKBN.KëtapërfaqësuespoashtuvërejtënseMSGzakonishtnukmerrteinputepërdokumentekyçetëEITI-t,tëtillasiplanivjetoripunësdheprojektRaportetEITIngaagjencitëqeveritaresiAKBN.

NjëanëtariMSGngaindustriavërejtiseanëtarëteMSGngaqeveriakishintendencëntëpërfaqësonininteresatdhekompetencatetyretëngushta,dukeuprirurqëtëofroninkomentevetëmlidhurmefushateekspertizës.UvërejtsendërkohëqëanëtarëqeveritarënëMSGdiskutoninçështjeqëlidheshinmeindustrinë,zakonishtdukejsebëninrezistencëndajidesësëmiratimittëndonjëreforme,dukeqenëseishintëlidhurmepostetetyredhepolitikënpërkatëse.NjënumërpërfaqësuesishngaqeveriatheksuansfidatnëlidhjemesiguriminepjesëmarrjesnëraportiminEITIngaentetëcaktuaraqeveritaresiAKBNdheAlbpetrol,dukeushprehursekëtoinstitucionenukemerrningjithmonëseriozishtEITI-n.PersoneliisekretariatitdheAPvërejtënsebashkëpunimiiAlbpetrolitmeraportiminEITIkishtepasurrënienëlidhjemeRaportetEITI2013-2014dhe2015,përshkaktëkritikavetëAlbpetrolpërdisaaspektetëRaportitEITI2013-2014lidhurmeçmimeteshitjevetënaftësbrutongaAlbpetroli.

PersoneliisekretariatittheksoiseMEIkishteofruarfinancimtëpjesshëmpërEITI-n,dukembuluarrrethnjëtëtretënenevojavefinanciarevjetoretëAlbEITI-t(përposdytëtretavengaBankaBotërore).Kyfinancimmbulontepagatepersonelittësekretariatit,prokurimetadministrative,transportin,hapësirënezyravedhemjedisetëtjera.

VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëpërmbushjenekësajkërkese.Pavarësishtvonesavelidhurmetranzicioninpolitiktëvitit2013,kadeklarimetërregulltapublikembështetjejengaqeveria;njëindividinivelittëlartëështëemëruarpërtëdrejtuarzbatimineEITIdhezyrtarëtëlartëtëqeverisëjanëtëpërfaqësuarnëMSG.Tëdhënat,përfshishënimengatakimeteMSGtregojnëseqeveriaështëeangazhuarnëmënyrëaktivedhetëefektshmenëhartimin,zbatimin,monitorimindhevlerësimineEITI.Anëtarëtegrupevetëinteresitvërejnëseedhepseangazhimingadisaentetëcaktuaraqeveritarekaqenëidobëthera-herës,përfaqësimiitanishëmnëMSGtregonseqeveriapoemerrprocesinseriozishtdheaktorëteqeverisëkanëqenëtëangazhuarnëmënyrëtëefektshmenëtëgjithaaspektetezbatimit.Megjithatë,pjesëmarrjaepërfaqësuesvetëqeverisënëaktiviteteshpërndarjejedhendërgjegjësimiduketsekaqenërelativishtjokonseguent,ndonësenëtënjëjtinnivelmeangazhiminegrupevetëtjeratëpërfaqësuaranëMSG(shihKërkesa7.1).NjësitëeqeverisëvendorejanëtaëangazhuaranëmënyrëaktivepërtëpromovuarEITI-ndhepërtëgjeneruardebatpublik.MEIofronmjedisetpërsekretariatinAlbEITI,punësonpersonelinesekretariatitdhekontribuonafërsishtnjëtëtretënefondevepërzbatiminEITI.

MSGduhetpoashtutësigurojëpjesëmarrjemëkonseguentetëpërfaqësuesvetëqeverisënëaktivitete



shpërndarjeje.

AngazhimiiindustrisënëprocesinEITI(#1.2)

Dokumentimiipërparimit

Angazhimiaktiv:RaportimiEITIiShqipërisëmbulonsektorëteminierave,naftësdhegazitsidhehidroenergjinë.Industriaenaftësdhegazitpërfshinaktorëtemëposhtëmkryesorë:Albpetrolinnëpronësitështetit,Shell,BankersPetroleum,TransatlanticAlbania,TransoilGroupDeganëShqipëri,SherwoodInternationalPetroleumdhePhoenixPetroleum.BankersPetroleum,iciliadministronfushënnaftëmbajtësemëtëmadheonshoretëEuropësnëPatos-Marinzësiguronafërsisht89%tëtëgjithëprodhimittënaftëstëShqipërisë.Sektoriiminierave,icilipërbëhetnëradhëtëparëngakromi,gëlqerorëtdhematerialtëtjerandërtimore,përfshinkryesishtkompanitëvogladhetëmesmedhekontribuonnjëtotalprej0.8%tëbuxhetitkombëtar.ProdhuesitmëtëmëdhenjtëhidroenergjisëpërfshijnështetëroretKorporataeEnergjisëeShqipërisë(KESH),OperatorineSistemittëTransmetimit(OST)dheOperatorineShpërndarjessëEnergjisëElektrike(OSHEE)përkrahinvestitorëveprivatë(ShqiperiaEITI,2016).

KompanitënxjerrësemefinancimtëhuajkanëmbështeturzbatiminEITIprejfazavetëhershme,përfshimeanënjoftimeshpërshtypngaShoqataeInvestitorëvetëHuajtëShqipërisë8(FIAA)(FIAA,2012)(NenkomitetiiFIAAperMinierat,Naften&GazinneEITI,2011).9Nëtetor2016,AlbEITIdheFIAAnënshkruannjëMemorandumMirëkuptimi(MM)përtëbashkërenduarangazhimineaktorëvengaindustrianëEITInëpërmjetFIAA.Megjithatë,FIAAnukpërfaqësonkompanitënxjerrësenëpronësivendase,tëcilatpërbëjnëshumicëndërrmuesetëkompaniveqëpërfshihennëobjektineraportimitEITI.Njënumërprej527kompanishkishinnjëtotalprej626licensashminerarenëvitin2015.Gjithashtu,ndërkohëqëhidroenergjiapërfshihetnëfushëneraportimitEITI,përsektorinnukkapërfaqësimnëMSG.

RoliiindustrisënëzbatimineEITIështëipërkufizuarnëTERtëMSG,përfshipërgjegjësinëesektoritpërtëndihmuarmesiguriminepjesëmarrjessëplotëtëtëgjithakompanivenxjerrësemateriale,përtëpublikuarsaktëtëgjithapagesatdhetëdhënatpërkatësepranëqeverisëdheaktorëvetëtjerënëkohësidhepërtëkomunikuarmeaktorëtëtjerëtëindustrisëlidhurmezhvillimetpërEITI-n(Alb-EITI,2017).PjesëmarrjaeanëtarëvengaindustriatëMSGnëtakimeteMSGduketsekaqenëkonseguente,kuregjistratetakimevetregojnëseshumicaeanëtarëvetëindustrisëkanëmarrëpjesënëshumicënetakimevetëMSG.Megjithatë,nukkatëdhënasepërfaqësuesiteindustrisëmorënpjesënëaktivitetendërgjegjësim-informimiapopërdorënzbatimineEITIpërtëtrajtuarspecifikishtinteresatekompanivenxjerrëse.

8http://fiaalbania.al/.TheFIAAactsasAlbania’smembership-basedassociationofforeign-investedcompaniesoperatinginallsectorsoftheeconomy.Shoqatanumëronte96anëtarëderinë1prill2017,përfshi12kompanitëregjistruarasiaktivenësektorineenergjisëdhe13nëminiera,naftëdhegaz.9http://fiaalbania.al/members-list/



Gjithashtu,ndërkohëqëshumicaekompanivemëtëmëdhakanëmarrëpjesënëmënyrëkonseguentenëraportiminsipasEITI,pjesëmarrjaekompanivemëtëvoglaminerarekaqenëmësfiduespavarësishtrritjessëqëndrueshmenënumrinekompaniveraportuesenga41nëvitin2009në133nëvitin2015(shihKërkesa4.1).NumriikompaniveqëmarrinpjesënëraportiminEITIështërriturgradualishtnga41nëvitin2009në69nëvitin2010,75nëvitin2012,103nëvitin2013,118nëvitin2014dhe133nëvitin2015.Megjithatë,ndërkohëqëkompanitëjanëprirutëparaqesinformularëteraportimitEITI,zakonishtnukkanëpërmbushurproceduratpërsiguriminecilësisëpërraportiminEITI,përtëcilatështërënëdakordngaMSG(shihKërkesa4.9).

Mjedisinxitës:QeveriadukettëketëofruarnjëmjedisnxitësligjorpërraportiminEITItëkompanive,përfshidispozitatqëebëjnëraportiminEITItëdetyrueshëmsipasLigjin10304mbisektorinminerardheLigjin7746(ndryshuar)mbisektorinehidrokarbureve(Parlament,2010),(Parlament,2015).NukekzistojnëdispozitaligjoreqëebëjnëraportiminEITItëdetyrueshëmpërsektorinehidroenergjisë(ShqiperiaEITI,2016).Neni51iLigjit10304mbisektorinminerarspecifikishtndalonçdodispozitëkonfidencialitetitëlidhurmepagesënetaksavelokaledhekombëtarenësektorineminieravedhekonfirmondetyriminekompanivepërtëpublikuarpagesatëtillapranëEITI(Parlament,2010).

Përtëanashkaluardispozitatpërkonfidencialitetinnëligjinetatimevepërkompanitëtjera,tëcilatendalojnëqeverinëkombëtaretëpublikojëinformacionpërtaksapaguesittekpalëtetreta,DPTkapunuarmeMSGpërtëhartuarheqjedorëngakonfidencialitetiqëiujanëdërguarkompanivematerialembibazavjetore.Megjithatë,RaportiEITI2015vërejtise“mëpakse50”kompanikishindorëzuarkërkesapërheqjedorë(EITIShqiperi,2016).Përtakapërcyerkëtëhendek,SekretariatiAlbEITI,sientqeveritarnënMEI-n,nënshkroiMemorandumeMirëkuptimimesecilinentraportuesqeveritarpërtëlejuaragjencitëeqeverisëtëraportojnëinformacionsipasEITIpranëSekretariatitAlbEITI,dukekopjuarAP.Kështu,ndërkohëqëraportimifillestariqeverisëidorëzohetSekretariatitAlbEITI,ështëAPqëndjekprocesinepërputhjevetëtëdhënavesidhendonjëmbledhjetëmëtejshmetëdhënash(shihKërkesa4.9).Kjoekalejuarefektivishtqeverinëtëpublikojëinformacioninekërkuartëdisagreguarsipastaksapaguesit,nëpritjetëmiratimittëprojektLigjitpërTransparencënnëIndustritëNxjerrëse,tëcilatdotëshmangnintëgjithadispozitatpërkonfidencialitetintatimorpërqëllimetëraportimitsipasEITI.

PikëpamjeteaktorëveMesanëtarëvetëMSGdhepërfaqësuesvetëindustrisëqëukonsultuankishtekonsensusseanëtarëteindustrisënëMSGpërfaqësoninkompanimeinvestimetëhuajaqëishinanëtaretëFIAA,dhejokompaninëpronësivendase.PoashtukishtekonensussenukkishtepërfaqësimtësektorittëhidroenergjisënëMSG.

Njëish-anëtarqeveritariMSGpërgëzoikontributetaktivedhetëzëshmetëpërfaqësuesvetëindustrisënëdiskutimetdheaktivitetetEITI,tëcilatshiheshinsepërfaqësoninshqetësimetekompanive.NjëpërfaqësuesishoqërisëcivilemendonteseanëtarëteindustrisënëMSGishinaktivëdhedemonstroninkompetencëprofesionale.NjënumëranëtarështëMSGngagrupetëndryshmekonfirmuanseanëtarëteMSGngaFIAAishinpërfaqësuarnëmënyrëkonseguentenëMSGqëngafillimidhenukkishinmunguarnëasnjëtakimtëMSG.megjithatë,njënumërpërfaqësuesishqeveritarëdhetëshoqërisëcivileshprehënshqetësimsedisakompanipërfaqësoheshinvetëmnëniveltëulëtaosengadepartamentete



MarrëdhënievePublike,çkanënkuptontesenukkishinmandatpërtëndjekurmëpasvendimeteMSGosetëmerrninvendimenëemërtëkompanivetëtyre,ejomëtëkompanivenëtërësi.

APmendontesekompanitëishintëpërkushtuarandajraportimitsipasEITI,porseprireshintashihninpjesëmarrjenetyresiformëpërmbushjejedhenukdukejseenjihninvlerënqëkishtezbatimipërtëidentifikuardhekapërcyersfidatnëqeverisjenesektorit.APvërejtisekishtenjënumërfushashkuraportimisipasEITImundtëishteveçanërishtidobishëmpërkompanitë,përfshinësqariminepjesëvetëmjegulltanëregjiminfiskal,hapjeneprocesittëlicensimitdheofriminenjëdiagnozepërbesueshmërinëeraportimitngakompanitë.

Nëlidhjememungesëneraportimittërësorngaanaekompanive,asnjëprejpërfaqësuesvetëindustrisëqëukonsultuannukmentonteseishtepërgjegjësiaetyrepërtëndjekurçështjenmekompanitëqënukraportonin.Tëgjithëpëfaqësuesitekonsultuar,përfshianëtarëtëindustrisënëMSG,mendoninseishtepërgjegjësiaeqeverisënëpërputhjemedispozitatnëlegjislacioninpërminieratdhehidrokarburet.Asnjëprejaktorëvetëkonsultuar,përfshiAP,nukmundtëshpjegoninsepseanëtarëteindustrisënëMSGbinindakordmetënjëjtatprocedurapërsiguriminecilësisëpërraportiminsipasEITIçdovitndërkohëqëasnjëprejkompanivenukpërmbushteasnjëherëproceduratedakordësuara.

VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëpërmbushjenekësajkërkese.Kompanitëmëtëmëdhaminerare,tënaftësdhegazitjanëtëangazhuaraaktivishtdheefektivishtnëprocesinEITI,edhesiofruesinformacioni,edhenëhartimin,zbatimin,monitorimindhevlerësimineprocesitEITI.FIAAepërdorEITI-npërtëmbështeturnjëmjedisnxitëspërkompanidheinvestiture,dhekontribuonnëpromoviminedebatitpublik.Megjithatë,mungesaepërfaqësimitsipasEITItëkompanivenëpronësivendaseështëshqetësim.Gjithashtu,mungesaeinputittëindustrisëpërvendimekyçeEITItëtillasimekanizmatpërtësiguruarbesueshmërinëeinformacionitEITIduhettrajtuar.EkzistojnëdispozitatëqartaligjoreqëkërkojnëraportimsipasEITI-tpërtëgjithakompanitëminerare,tënaftësdhegazitnëShqipëri,tëcilatmundësojnë110taksapaguesitmëtëmëdhenjnxjerrëstëraportojnënëvitin2016,edhepseraportimitërësorngatëgjithakompanitëmaterialembetetsfidë(shihKërkesa4.9).

Përtëforcuarzbatimin,sektoriiindustrisënxitetqëtësigurohetseanëtarësiaevetnëMSGtëpërfaqësojëstrukturënesektorëveminerarë,tëhidroenergjisë,naftësdhegazitdheserregullsiadheniveliipjesëmarrjessëindustrisënëMSGështënëpërputhjemenevojëneMSGpërtëmarrëvendimetëinformuaradhetëndjekëpikatqëkërkojnëveprim.MSGduhettësigurojëraportimtërësorngatëgjithakompanitëmateriale.

AngazhimiishoqërisëcivilenëprocesinEITI(#1.3)


NjëshoqëricivileenergjikelindinëShqipërigjatëtranzicionitpost-komunistnëvitet1990të,dukeluajturnjëroltërëndësishëmsidomosnëlidhjemerritjenendërgjegjësimitdheavokatisëlidhurmelirinëe



shprehjes,tëdrejtatenjeriut,korrupsionindhepraktikatdemokratike(CIVICUS,2010).NdërkohëqënukdukettëketëpengesaligjorepërpjesëmarrjeneshoqërisëcivilenëzbatimineEITI,kapaktëdhënasekjohapësirëpërdoretnëpraktikëngaOJQtë.

Shprehja:NukkatëdhënaqëtësugjerojnëseekzistojnëkufizimeligjoreaporregullatoreqëorganizatateshoqërisëciviletëshprehinlirishtpikëpamjetetyrelidhurmeprocesinEITI.Neni22iKushtetutëssëShqipërisëtëviti1998garantonlirinëeshprehjespërtëgjithëqytetarëtndërsaPjesaIIeKushtetutësgarantontëdrejtatthemeloretënjeriutdhelirinëeshtpuit(ParlamentiiShqiperise,1998).SipasnjëraportingaIndeksiiTransformimittëBertelsmannStiftung(BTI)për2016,medialuannjërolaktivnëekspoziminerastevetëkorrupsionit,edhepsegjithashtutheksonsegazetarëthera-herëspërdorenngabiznesetdhepolitikanëtpërtëpërmirësuarmbuliminmediatiktëtyremeanëtëpërmbajtjessëpaguar(BertelsmannStiftung,2016).FreedomHouseevlerësonShqipërinëpjesërishttëlirëdhenukvërenpengesandajlirisësëshprehjes,qoftënëkuptiminstatutorqoftënëpraktikë,nëlidhjemeçështjetënaftës,gazitaminierave(FreedomHouse,2017).QendraBurimoreAnti-Korrupsionkavlerësurseshoqëriacivileështëeaftëtëangazhohethaptasnëdebatpublikdhekritikapërqeverinë(QendraBurimoreAnti-Korrupsion,2011).RaportipërtëDrejtateNjeriut2016iDepartamentittëShtetittëSHBAtheksonteincidentetedhunësdhekanosjeskundëranëtarëvetëmediasdheshprehejsegazetarëtpraktikoninnjënivelvetëcensurepërtëshmangurngacmimetdhepresioninngabotuesitdheredaktorët(DepartamentiiShtetitiSHBA,2016).ParlamentiEuropianpoashtukangriturshqetësimelidhurmevetëcensurënngamediashqiptareTheEuropeanParliamenthasalsoraisedconcernsoverself-censorshipbytheAlbanianmedia(BalkanInsight,2016).Megjithatë,nukkatëdhënapërpengesandajlirisësështypitapovetëcensurëmidisOSHC-venëlidhjememinierat,naftëndhegazinapoçësthjetëtjeralidhurmeEITI-n,dhesekanjënumërshembujshkushoqëriacivilekritikonmbikqyrjenngaqeveriatësektorëve,përfshiprotestadhegreva(SindikataeIndustrise,2007)(Reuters,2011).

ShënimetngatakimeteMSGtregojnëseOSHCjanënëgjendjetëflasinlirishtlidhurmeprocesinEITIpakufizimeaposhtrëngime,përfshidukekritikuarsiqeverinëashtuedheindustrinë.AnëtarëteOSHCnëMSGkanëshprehurpikëpamjetëfortambiçështjeqëlidhenmepagesatsociale,publikiminepronarëverealë,transfertatpërqeveritëvendore,çështjemjedisoredheqeverisjeneSMGnënjënumërtakimeshtëMSGgjatëtëgjithëperiudhës2013-2017(AlbEITI,2016),(AlbEITI,2016).SekretariatiNdërkombëtarbërikërkesatëpërsëriturapranëOSHC-vepërprovapërdeklarimepublikengaOSHC-tëmbiçështjetëlidhurameqeverisjeneburimevenatyroreapotëtjeraçështjetëlidhurameEITI-npornukiuparaqitndonjëdokumentimitillë.Kështu,ndërkohëqëkaprovatëshumtaonlinelidhurmeaftësinëeOSHC-vepërtëfolurlirishtdhenëmënyrëkritikembiçështjetëqeverisjessëindustrisënxjerrëse,kavetëmprovatëkufizuarakuOSHCdiskutojnëçështjelidhurmeEITI-npublikishtapopërdorininformacionngaEITIpërtejshënimevengatakimeteMSG.

Funksionimi:Nukkatëdhënapërndonjëpengesëligjore,rregullatoreapoadministrativeqëndikonaftësinëepërfaqësuesvetëshoqërisëcivilepërtëmarrëpjesënëprocesinEITI.RegjistrimiiOJQ-veështënjëprocesrelativishtithjeshtë,rregulluarngaLigjiivitit2001mbiOrganizatatJofitimprurëse,Ligjiivitit2001përRegjistrimineOrganizataveJofitimprurësedheKodiCiviliShqipërisë(ICNL)(ParlamentiiShqiperise,2001).OrganizatatjofitimprurësedheOJQtëmundtëregjistrohenngaçdoperson,përfshiorganejuridikedheqytetarëtëhuaj,dukedepozituarnjëaplikimpërregjistrimpranëGjykatëssëRrethit



tëTiranës.DukeqenëseGjykatateRrethitnëqytetetëtjeranukmarrintëtillaaplikime,njënumërOSHCndërkombëtaredhepartnerëshzhvillimikanëpërmendurnevojënpërtëudhëtuarnëTiranësipengesëadministrativeemundshmepëratamebazëjashtëkryeqytetit(BE,2013)(TACSOShqiperi,2016).DokumentetekërkuarapërtëregjistruarnjëOJQpërcaktohennëNenin22tëLigjitpërRegjistrimineOrganizataveJofitimprurësedhepërfshijnëaplikiminpërregjistrim(përfshillojin,objektivat,fushëneveprimtarisë,hollësipërthemeluesindhedrejtuesit,strukturën,organinqeverisës,adresëneorganizatësdhehollësipërpërfaqësuesinligjor),dokumentetethemelimittëOJQdherregulloren(KeshilliiMinistrave,2001).PërdegëteOJQ-vetëhuaja,dokumentetekërkuara(nëshqip)përfshijnëaplikiminpërregjistrim,dokumentetethemelimit,statutindheprovapërvendimineOJQpërtëhapurnjëdegëShqiptare(FMN,2016)(KeshilliiMinistrave,2001).MbylljaenjëOJQ-jepoashtukërkonqëpërfaqësuesittëudhëtojnënëGjykatëneRrethittëTiranëspërtëmarrënjëvendimformal(ICNL).Siorganizatajofitimprurëse,OJQ-tëpërjashtohenngataksatpërdhurimet,detyrimeteanëtarësisësidhetatimimbifitimin,porpërsërikanëpërgjegjësitëpaguajnëtaksatëkonsumittëpërgjithshëm,tëtillasiTatimimbiVlerëneShtuar(TVSH).10NukkatëdhënapërndonjëgrupqëtëjetëpërpjekurtëregjistrojënjëOJQapoorganizatëtjetërjofitimprurëseqëfokusohettekçështjet,qeverisjaosetransparencaeindustrisënxjerrësedhet’ijetëmohuarapotëjetëpërballurmesfidapërregjistrimin.TëgjithaOSHCqëjanëangazhuarnëEITI,qoftësianëtaretëMSGaposiOSHCqëmarrinpjesënëemërimineanëtarëvetëMSG,duketsejanëregjistruarpavonesaadministrative.

Ekzistojnëtëdhënase,ndërkohëqënukkapengesaligjoreapoadministrativeqëOJQtësigurojnëfondesingaburimetëbrendshmeashtuedhetëjashtme,shoqëriacivilepërballetmesfidaburimoredhepërkapacitete,tëcilatndikojnëqëndrueshmërinëfinanciaredheadministrative(QendraBurimoreAnti-Korrupsion,2011).Sipasnjëanketimitëvitit2010zhvilluarngaCIVICUSpërIndeksineShoqërisëCivile(CSI)nëShqipëri,11vetëm16.1%eorganizatavekonsideroheshinmepersoneltëmjaftueshëm,ndërkohëqëshumëOSHCpunoninmbibazavullnetarepërshkaktëmbështetjesmbizotëruesetëOJQ-vepërfinancimetekdonatorëtehuaj(57%)dheqeveria(17.8%)(CIVICUS,2010).SipasRrjetitBallkanikpërZhvillimineShoqërisëCivile,ngritjalokaleefondeve12konsiderohetsfiduesepërshkaktëmungesëssëtraditësdhenxitjevepërkontributevetësektoritprivat(RrjetiBallkanikperZhvillimineShoqeriseCivile).NjënumëranëtarështëMSGngaOSHC-tëkanëngriturpublikishtshqetësimelidhurmekufizimetnëaksesinndajfondevetëBankësBotëroreoseQeverisëpëraktivitetetëlidhurameEITI(AlbEITI,2016).SipasmarrëveshjespërgrantetëBankësBotëroremeQeverinëeShqipërisëtëdatës21dhjetor2015,anëtarëteMSGnukkualifikohenpërtëaplikuarpëraktivitetetëEITIfinancuarmegrantepërtëshmangurndonjëkonfliktinteresi(BankaBoterore,2015).NatyraepengesavetëtjeratëhasurangashoqëriacivilepërngritjenefondevepëraktivitetetëlidhurameEITI-nngadonatorëtëtjerëështëepaqartë.Megjithatë,njëraportivitit2015përIndeksineQëndrueshmërisëngaUSAIDtheksontepërmirësimenëvitetefunditnëmjedisinligjordheqëndrueshmërinëfinanciaretëshoqërisëcivile

10http://www.bridgewest.eu/article/register-non-profit-organization-albania11http://www.civicus.org/12DonatorëtkryesorëtëhuajtëshoqërisëcivilejanëKomisioniEuropian,USAID,UNDP,OSBE,SekretariatiShtetërorZvicerianpërÇështjeEkonomike(SECO),GIZdheBankaBotërore.OJQndërkombëtaresiFondacionipërShoqërinëeHapurShqipëri(OSFA)dheKonradAdenauerStiftung(KAS)ofrojnëburimemëtëkufizuarafinancimi.Ivetmientvendasqëofronfinancim,ngaqeveria,ështëAgjenciapërMbështetjeneShoqërisëCivile.



shqiptare,tëlidhuramengritjenenjëKëshilliKombëtarpërShoqërinëCivile(shihmëposhtë)dhefinanciminngaqeveriapërOJQ-të(USAID,2015).

Shoqatat:NukkatëdhënaqëtësugjerojnëseekzistojnëkufizimeaposhtrëngimepërOJQ-tënëlidhjemeaftësinëetyrepërshoqërizime,komunikimedhebashkëpunimemetëtjeraOJQkombëtareapondërkombëtare.KushtetutadhekuadriligjoriShqipërisësigurojnëliritëegrumbullimitdheshoqatave,dheduketseqeveriapërgjithësishtirespektonkëtotëdrejtanëpraktikë(DepartamentiiShtetitiSHBA,2016).SipasGjykatëssëRrethittëTiranës,derinëfundtëvitit2014ekzistonin6,855OSHCtëregjistruara,edhepseautoritetettatimoreregjistroninvetëm2,427OSHqëpaguaninrregullishttaksat(p.sh.TVSH)dhepërpasojëkonsideroheshinoperacionale(USAID,2015).SipasAnketimit2010CSI-CIVICUS,shoqëriacivileështërelativishtemirëstrukturuar,mestrukturatëbrendshmefunksionale,ndërveprimeaktive,kapacitetepërrrjetëzimdheinfrastrukturëtëmirë(CIVICUS,2010).Ndërkohëqëanketimiështëngaviti2010,përshkrimiprejtijisituatësduketendemevend.Ngaanatjetër,anketimivërenseqytetarëtprirentëjenëskeptikëpërshoqërinëciviledheeperceptojnëatësiburimpërfitimeshfinanciare,shpeshtënxiturngadonatorëtdhemundësitëpërfinancim(CIVICUS,2010).ShoqëriacivilenëShqipëriështëeshumëllojshmedhepërfshinorganizatatëndryshmeqëvariojnëngaOJQqëikushtohengrave,pakicave,anti-korrupsionit,sindikatatprofesionale(p.sh.minatorët),institucionearsimore,thinktank,grupemjedisore,organizataqëofrojnëshërbimesociale,organizatarinore,grupefetaredhemedia(CIVICUS,2010).Megjithatë,raportiCSI-CIVICUSvënëpahperceptiminpublikpërshoqërinëciviledheorganizatatemediassimeanësipartiake,merrethnjëtëkatërtëneOJQ-vesianëtarëtëorganizatavepolitike(CIVICUS,2010).

AktualishtjanëkatërOSHCqëpërfaqësohennëMSG:QendraShqiptarepërZhvillimInstitucional,QendrapërZhvillimindheDemokratizimineInstitucioneve,QendrapërTransparencëdheInformaciontëLirëdheSindikataeMinatorëqvetëBulqizës.PërfaqësuesjaepestëOSHCMadlinaPukangaQnedrapërKërkim,BashkëpunimdheZhvillimnëVlorë,dhadorëheqjennëmars2016pasiuemëruanënjëpostnëqeverisjenvendoredhenukështëzëvendësuarqëatëherë(shihKërkesa1.4.).KatërOJQ-tëepërfaqësuaradrejtpërdrejtnëMSGkanëregjistruarnjëshoqatëjofitimprurëse,tëquajturRrjetiShqiptar–NismapërTransparencënëIndustrinëNxjerrësenëjanar2016;kastatutindhekodinevettësjelljes(AlbNet-EITI,2016).NukkanëndegëvendasetërrjetitglobalPublishWhatYouPay(PWYP)(PublikoAtëqëPaguan)nëShqipëri.Katëdhënapërkontaktetëshpeshta,informalemidisdisaanëtarëvetëOSHCnëMSGdhePWYPndërkombëtardheanëtarëngaOSHCnëMSGkanëmarrëpjesënëworkshop-erajonaleorganizuarngaPWYPdheNRGI(PWYP,2016)(PWYP,2015)(NRGI,2015).

StatuteteAlbNet-EITIofrojnëobjektivatdhepërgjegjësitëkryesorepornuktregojnëpërmasateanëtarësisësëOJQ-së.ObjektivatkryesorepërfshijnëofriminembështetjessëplotëpërprocesineEITInëShqipëri,fushatatpërtransparencëdhellogaridhënietëqeverisëdhekompanivenëpërmjettransparencëssëtëardhuravedhekontratave,dukerriturndërgjegjësiminpublikmbipërfitimetngapërdorimiiburimevenatyrore,dukendikuarvendim-marrjeneqeverivevendorenëlidhjemezhvilliminkomunitarnërajonetnxjerrëse,cilësinëearsimit,kulturësdhetëdrejtavetënjeriut,dukezgjeruaranëtarësinëdhedukekryerstudimetëndryshmetëlidhurameEITI(AlbNet-EITI,2016).Përveçkëtyre,statuteteOJQ-sëpërcaktojnëpërgjegjësitëeanëtarëvetëkoalicionitpërfshipjesëmarrjenaktivenëzbatimineEITInëShqipëri,organizimineworkshop-eve,konferencave,simpoziumevedhetëtjera



formavetëdiskutimitlidhurmeEITI-n,promoviminehapësirësmediatikepërpolitikatpublikenëindustrinënxjerrëse,organizimineaktivitetevendërgjegjësuesemeqeverisjenvendoredheshoqërinëcivile,anëtarësimtëtëtjeraorganizatavendërkombëtareqëpunojnëmbiçështjetëngjashme,ofrimineasistencësteknikepërqeveritëqendroredhevendoresidhekompanitëlidhurmezbatimineEITI-tdhepërgatitjenebotimevelidhurmeEITI-n(AlbNet-EITI,2016).NukkatëdhënadokumentarepërtëtillaaktiviteteprejformimittëOJQ-sënëjanar2016.

PërveçkatërOJQ-vetëpranishmenëMSG,edheOSHCtëtjerakanëshprehurinteresnëEITI,siçevidentohetnëpërmjetworkshop-itkapacitet-ndërtuestëPWYP(QendrapërZhvillimindheDemokratizimineInstitucioneve,2015).Megjithatë,nukkatëdhënapërndonjëpërpjekjepërshpërndarjengaanëtarëteOSHCnëMSGpërtëidentifikuarOJQShqiptaretëfokusuaratekçështjetëindustrisënjerrëse,tëqeverisjesapotransparencës.Nëprill2015,QendrapërZhvillimindheDemokratizimineInstitucionevezhvilloinjëworkshoppërOSHCpërrreth30OSHCngaTirana,Bulqiza,PogradeciPatosidheVloramembështetjenePWYPdheMEIpërtëzgjeruarangazhimineOSHCdhepërtëndërtuarakapacitetepërtërriturEITI-n(QendrapërZhvillimindheDemokratizimineInstitucioneve,2015).NukkatëdhënapërangazhimmëpastëlidhurmeEITImekëto30OSHCpasworkshop-it,përfshingaanëtarëteOSHCnëMSG.Megjithatë,kanjënumërOSHC-shmeinterespotencialnëçështjetëlidhurameEITI-n,përfshipjesëmarrëstëOSHCnëpërpjekjeteShqipërisëpërOGP13(TransparencyInternationalShqipëri,OpenDataShqipëri,LëvizjaMjaft!,InstitutipërDemokracidheNdërmjetësim,CitizensAdvocacyOfficedheRrjetipërShoqërinëeHapurnëShqipëri)(QendraBurimoreAnti-Korrupsion,2011).

SipaskodittësjelljessëOSHC,anëtarëteOSHCnëMSGduhentëkonsultohendhet’iraportojnërregullishtzonavetëtyretëkomunitetevevendore,rrjetevedheOJQ-vetëtjera.KodikërkonqëanëtarëteMSGtëofrojnëinformaciontëmjaftueshëmpranërrjetevepërtëlejuarmundësipërinputedomethënësenëdiskutimeteMSGdhepërtëzhvilluartakimepërgatitorepërtëbashkërenduardhedakordësuarnjëpoziciondherekomandimetëpërbashkëtatëshoqërisëcivilelidhurmetematnëaxhendënetakimittëMSG(KodiiSjelljesiOSHC-ve,2015).

Angazhimi:Shoqëriacivileështëeangazhuarnëndërtimin,zbatimin,monitorimindhevlerësimineEITI-tnëpërmjetpjesëmarrjesnëtakimeteMSG,megjithatëkapakfaktedokumentarepërangazhiminetyrenëshpërndarjedhepërhapje.ShënimetetakimevetëMSGtregojnëangazhimaktivnëdiskutimeteMSGgjatëvitevedheështëeqartëqëkakapacitetmesshoqërisëcivilenëtërësipërt’uangazhuarnëçështjeqëlidhenmeqeverisjeneburimevenatyrore.KatëdhënaqënjënumëranëtarështëMSGngaOSHCkanëshprehurpikëpamjetetyrembipagesatsociale,publikiminepronësisëreale,transfertënpërNJQVtërentësprej5%,çështjemjedisoredheqeverisjeneMSGnëtakimeteMSGgjatëperiudhës2013-2017(AlbEITI,2016),(AlbEITI,2016).Megjithatë,nukkatëdhënaseanëtarëtëMSGngaOSHCtëishinaktivëjashtëtakimevetëMSGdheqët’ikenëpërdorurtëdhënateEITI-tpëravokati,kërkimosepërhapjepër

13https://www.opengovpartnership.org/countries/albania



tëgjeneruardebatpublik.Gjithashtu,qëngarinovimiianëtarësisësëOSHCnëMSGnëprill2015,katëdhënasebashkërendimimidisanëtarëvetëMSGkarënëdhesenukkatëdhënadokumentarepërkonsultimemidisanëtarëvetëMSGngaOSHCjashtëtakimevetëMSGpërveçtëdhënaveanektodikepërbisedatelefonikeinformaledheadhoc.

ObjektiviitretëkombëtariplanittëpunësEITI2016njehrëndësinëembështetjessëpërfaqësimittëqytetarëveshqiptarëngashoqëriacivilenëdiskutimetmeqeverinë(PlaniiPunesAlb-EITI,2016).NjëprejobjektivavekyçetëAlbEITI-tështëtëpromovojëkrijiminenjëmjedisiqënxitpavarësinë,eficiencëndheqëndrueshmërinëeshoqërisëcivile(PlaniiPunesAlb-EITI,2016).NjëprejaktivitetevetëplanittëpunëslidhetmeidentifikimineaktorëvedhendërtiminekonsensusitpërshoqërinëcivilelidhurmezbatimineEITI,edhepseplaniipunësnukpërfshinaktivitetetëtjeraqëlidhenmendërtimkapaciteteshtëOSHC-ve.NdonëseplaniipunësEITIpërfshinaktiviteteqësynojnëndërtimkapaciteteshpërshoqërinëcivile,nukkatëdhënasekëtoaktivitetejanëkryeraposeshoqëriacivileështëpërpjekuraktivishttëtrajtojëndonjësfidëlidhurmekapacitetet.

Aksesinëvendim-marrjenpublike:Kapasurnjënumërreformashligjorekohëtefunditpërtëforcuarinputineshoqërisëcivilenëvendim-marrje.Ligji119/2014mbitëDrejtënpërInformimmiratuarnëvitin2014garantontëdrejtënpëraksesnëinformacionpublikdheofronkuadrinligjorqërregullonaksesinnëinformacioninpublik(ParlamentiiShqiperise,2014).Nëvitin2014,ParlamentimiratoiLigjin247/2014mbiNjoftimindheKonsultiminPublikpërtërregulluardetyriminpërtëkonsultuarprojektligje,strategjidhetëtjerapolitikameqytetarët(BalkanInsight,2014)(MinistriaeMjedisit,2015).SipasNenit9tëLigjit247/2014,tëgjithëqytetarëtdherezidentëtehuajkanëtëdrejtëntëkërkojnëinformacionmbikonsultiminpublik,përfshiaksesinpërtëhartuarprojekt-legjislacion,propozuarnisjenerihartimittëlegjislacionitngaautoritetetpublikedheparaqiturkomentedherekomandimepërprojektligje.NjëplatformëonlineuthemeluangaMinistriaeNovacionitdheAdministratësPublikepërtëlehtësuarkëtomekanizma(KeshilliiEuropes,2016).Neni21iLigjit247/2014rregullonkanaletpërnjoftimindhemarrjenekomentevesidhepërcaktonafatespecifikepërpërpuniminekërkesave,memekanizmatëqartaapelimi(brenda30ditëshngamiratimi)qëpërfshijnëkreuneorganitpublikpërgjegjëspërrregulliminspecifikoseKomisionerinpërtëDrejtënpërInformimdheMbrojtjenetëDhënave(KeshilliiEuropes,2016).

RaportipërIndeksineQëndrueshmërisë2015iUSAIDtheksontemiratiminngaqeveriatënjëpolitikekombëtarenëvitin2015përtëofruarnjëmjedisnxitëspërshoqërinëcivile,icilimbulontefushaprioritareqëpërfshijnëfinanciminpublik,bashkëpuniminqeveri-OSHC,kuadrinlegjislativpërregjistrimindhefunksionimineOSHC-ve,zhvilliminevullnetarizmitdheraportiminfinanciaretrajtimintatimortëOSHC-ve(USAID,2015).Ligjiiqeverisë119/2015,miratuarnëvitin2015,institucionalizontebashkëpunimindhedialogunmidisshoqërisëciviledheqeverisëdukekrijuarnjëKëshillKombëtarpërShoqërinëCivile(KKSHC)(USAID,2015).Megjithatë,faktiqëKKSHCkryesohetngaMinistripërMirëqenienSocialedheRininëkashkaktuarnjëfarëskepticizmilidhurmepavarësinëeKKSHCmesdisaOSHC-ve(USAID,2015).

Megjithatë,kapaktëdhënaseshoqëriacivileekapërdorurprocesinEITIpërtëpromovuardebatpublik.SekretariatiAlb-EITIpunësoiEuroSupportpërkonsulencëpërnjëshqyrtimtëlegjislacionitkombëtar



lidhurmeEITI-ndhehartiminenjëLigjipërTransparencënnëIndustritëNxjerrëse.NukkatëdhënadokumentareseanëtarëteOSHCnëMSGkanëofruarinputeapokanëkomentuarprojektligjin,apondonjëanalizëtëshoqërisëcivilepërprojektligjinapoavokatinëelidhurmeAlb-EITInëperiudhën2015-2017.

Poashtu,kapaktëdhënaseanëtarëteOSHCnëMSGkanëqenëaktivëjashtëtakimevetëMSGapotëkenëpërdorurtëdhënatngaEITIpëravokati,kërkimdhepërhapjeqëtëkenëçuarnëdebatpublik.Nukkanjoftimepërshtyp,deklarataapopublikimengaanëtarëteOSHCnëMSGqëtëshprehinndonjëpikëpamjelidhurmeçështjetëlidhurameEITI-napotënjënatyremëtëgjerëpërqeverisjeneburimevenatyrore.ShënimetetakimevetëMSGnga6maj2016tregojnësenjëpërfaqësuesishoqërisëcivilekishtesugjeruarpërgatitjenenjëRaportiEITIpërtëhetuarçështjetëpambuluaraplotësishtngaRaportetEITItëShqipërisë,tëtillasitransfertaerentëstekrajonetnxjerrësesidheshpenzimetsocialedhemjedisore(AlbEITI,2016).NdërkohëqëupritmirëngaanëtarëtëtjerëtëMSGsidhengaKreuiMSG,iciliofroimbështetjepërsiguriminefondevepërtëtillapërpjekje,nukkatëdhënaqëOSHC-tëtëkenëndjekurmëpasdiskutiminpërtapërgatiturnjëraporttëtillë(AlbEITI,2016).PavarësishtkërkesavetëpërsëriturapërprovadeklarimeshpublikembiçështjetëlidhurameqeverisjeneburimevenatyroreapoçështjetëtjeratëlidhurameEITI-n,SekretariatiNdërkombëtarnukmorindonjëprovëngapërfaqësuesiteOSHC-veqëukonsultuan.

Pikëpamjeteaktorëve

Shprehja:TëgjithëanëtarëteOSHCnëMSGqëukonsultuankonfirmuansekishinmundësitëflisninlirishtnëpublikdhesenukkishinpengesanëlirinëetyretëfjalëspërsaipërketndonjëçështjejetëlidhurmeEITI.NjëanëtariindustrisënëMSGkonfirmoiseOSHC-tëishinshumëkritikelidhurmeMSG,çkashihejsiedobishmenëkuptiminqënjëvështrimitillëkritikndihmontepërtëpërmirësuarcilësinëezbatimit.PërfaqësuestëshoqërisëcivilejashtëMSGvërejtënsenukkishteçështjeqëndikoninlirinëefjalësnëShqipëri.NdërkohëqënjënumërOSHC-shmendoninsegazetarëthera-herëspraktikoninnjëformëvetëcensure,kjoimvishejfaktitqëmediaishteepolitizuardhesegazetatiupërkisninbiznesmenëveapolitikanëve,çkanënkuptontesegazetarëtnukprireshintëshprehninpikëpamjekritikepërçështjeqëlidheshinmepronarëtetyre.Këtapërfaqësuespoashtuvërejtënsegazetarëtshpeshiapërshtasninpërmbajtjenpërparësivetëreklamuesvetëtyre,edhepsepranoninsekjondodhtendonjëherëedhenëvendeeuropiane.Asnjëprejgazetarëvetëkonsultuarnukmendoninsekishtendonjëçështjeecilanukmundtëraportohejnëpublikpërndonjëarsye.NjëpërfaqësuesqeveritarthaseshoqëriacivilenukpërballejmekufizimepërtëshprehurlirishtpikëpamjetetyrembiqeverisjeneindustrivenxjerrësedhetheksoiseanëtarëteOSHCnëMSGshpeshishintëzëshëmdheshumëkritikësindajqeverisëashtuedhendajkompanivenëtakimeteMSG.PartnerëtzhvillimorëmendoninsenukkishtekufizimenëaftësinëeshoqërisëcivilepërtëshprehurlirishtpikëpamjetetyrekritikedheseekzistontenjëmjedisnxitësndajlirisësëshprehjesnëShqipëri.

Funksionimi:PërfaqësuestëshoqërisëcivilejashtëMSGmendoninsenukkishtepengesaligjoreapopraktikepërfunksionimineOJQ-ve,porsekërkesaqëthemeluesitenjëOJQ-jetëvizitoninGjykatëneRrethittëTiranësishtesfiduese(përsaipërketkohësdhekostovetëudhëtimit)përdisaaktivistëtëvendosurjashtëkryeqytetit.UvërejtsehapjaenjëOJQ-jenukishtesfiduesedhesekushtonteafërsisht100USD,edhepsenjëtjetërpërfaqësuesOSHCvërejtisetarifatligjoredhenoterialemundtështonin



edhe200-300USDpërposkostospërngritjenenjëOJQ-je.NjëanëtariMSGngaOSHCshpjegoiseishteemundurqëtëshmangeshinthuajsetëgjithakostotligjoredukepërgatiturstatutetdhedokumentatëtjera,mekushtqëthemeluesiteOJQ-vetëkishinekspertizëligjore.PasdiskutimittënumrittotaldheshumëllojshmërisësëOSHC-veqëfaktikishtoperojnënëShqipëri,përfaqësuestëOSHCjashtëMSGtheksuanmungesëneqartësisëlidhurmenumrinfaktiktëOJQ-veqëfaktikishtishinoperacionale.AtatheksuansendërkohëqëtëdhënatngaAgjenciapërMbështetjeneShoqërisëCiviletregoninsekishte7,000OJQtëregjistruarapranëGjykatëssëRrethitTiranë,tëdhënatngaDrejtoriaePërgjithshmeeTatimevetregoninvetëm3,000OJQqëpaguanintaksa(p.sh.TVSH).Gjithashtu,njëzyrtarqeveritarshpjegoiseOJQ-tëmundtëregjistroheshinvullnetarishtnëbazënetëdhënavetëOJQ-veembajturngaAgjenciapërMbështetjeneShoqërisëCivile,vetëmrreth1,000OSHCekishinbërëkëtëderitani.NjënumërOSHC-shjashtëMSGshpjeguansenumriilartëiOJQ-vetëregjistruaranëGjykatëneRrethitTiranëvintendoshtapërshkaktëkostossëlartëpërtëmbyllurnjëOJQ,ecilaiukërkontethemeluesvetëudhëtoninnëTiranëdhetëmerrninnjëvendimgjykatepërmbylljeneOJQ-së,dheseshumicaethemeluesvethjeshtelininOJQ-nëetyrenëqetësinëvendqëtambyllninatëzyrtarisht.TëtjeraOSHCtëkonsultuaranukeshihninkohëndhekostonpërmbylljenenjëOJQ-jeseishtefortshkurajuesepërmbylljenenjëorganizate.

TëgjithëanëtarëteOSHCnëMSGshprehënkeqardhjenpëratoqëataishihninsipengesatëlartapëraksesnëfinancim.NjëanëtariOSHCnëMSGvërejtisefond-ngritjaepasuksesshmengaOSHC-tëishtepengesakryesorepërndërmarrjenngashoqëriacivileeaktivitetevepërshpërndarjedhepërhapjelidhurmeEITI-njashtëTiranës.Kuriukërkuatëpërshkruaninpërpjekjetpërngritjefondeshderimësot,disaanëtarëtëOSHCnëMSGpranuansenukishintakuarmendonjëngadonatorëtepranishëmnëShqipërilidhurmeprojektetëlidhurameEITI-nspecifikisht,dheaskishinzhvilluarprojektekonkretepërtëaplikuarpërfinancim.Megjithatë,njënumëranëtarështëOSHCnëMSGmendoninsemungesaefinancimittëOSHC-vepëraktivitetetëlidhurameEITI-nvintepërshkaktënjëfushateshpifjejezhvilluarngaSekretariatiAlbEITIpërtëkopmlikuarpërpjekjetpërngritjefondeshngaOSHC-tëlidhurmeEITI-ndhepërtëdiskredituaranëtarëteOSHCnëMSGpranëpartnerëvetëzhvillimit.NjëanëtariOSHCnëMSGvërejtisendërkohëqëkishtengriturfondemesuksespëraktivitetetëlidhurameEITI-nnëperiudhën2011-2012,aiishtendjerëidemotivuarqëtëtjeraOSHCikishinpërdorurkëtofondepangriturfondetëtjerashtesëvetë.NjënumëranëtarështëOSHCnëMSGvërejtënsekishinprojektenëvazhdimfinancuarngadonatortëhuaj,përfshipërtransparencënësektorineshëndetitpublik.PersoneliiSekretariatitshpjegoiseishinpërpjekurt’iprezantoninanëtarëteOSHCnëMSGmedonatorëtëmundshëmnëkomunitetinepartnerëvepërzhvillim,pormendoninseOSHC-tënukkishinndjekurkontaktetnëmënyrëproaktivepasprezantimitfillestar.PartnerëtëndryshëmzhvillimikonfirmuansekishinfinancimenëdispozicionpërOSHC-të,sidomosmbiçështjetëtransparencësdheqeverisjes,dhemendoninsekishtemundësitëmjaftueshmepërngritjefondeshpërOSHC-tënëShqipëri.DisadonatorvërejtënsenukishintakuarkurrëmeOSHC-tëepërfaqësuaranëMSGdhenukkishinmarrëndonjëherëndonjëaplikimpëraktivitetetëlidhurameEITI-n.NjëpartnerzhvillimitheksoisepakOJQkishinmarrëfinancimngadonatorëtpërpunënetyrelidhurmeEITI-nnëvitet2011-2012porsekëtoOJQnukdukeshinsekishinqenëaktivenëaktivitetetëlidhurameEITI-nqëngaajokohë.NdërkohëqënjënumërpërfaqësuesishtëindustrisëmendoninseOSHC-tëgjithmonëdukeshintëinteresuaradhepropozoninidepërprojektetëreja,dukejseOSHC-tëishintëinteresuarapërtëkërkuarfinancimpërprojektetevetadhekjomundtëkonsiderohejnjëkonfliktinteresipërOJQ-tëqëkërkonintëpërfitoninngapozicionetetyrenëMSG.



Shoqërimi:AnëtarëteshoqërisëcivilenëMSGthanësekishinnjëlistëprejpothuajse100OJQshtëinteresuarapërEITI-nporsekëtoOSHCnukishinkontaktuarprejvitit2015.Vërtet,anëtarëtshpjeguanseanëtarëteOSHCtëAlbNet-EITIendenukishinnjoftuarseorganizataishteregjistruarnëjanar2016.PërfaqësuestëshoqërisëcivilejashtëMSGnukinjihninpërfaqësuesitetyrenëMSGdhevërejtënseanëtarëteOSHCnëMSGnukkishinpasurndonjëherëkontaktmetapërparapjesëmarrjessëtyrenëkonsultimetmeaktorëtpërValidimineShqipërisë.NjëOSHCvërejtisekontaktiityrefillestarmeanëtarëteOSHCnëMSGlidhurmeEITI-n,kuOSHCishinpërpjekurtëvendosninnjëmarrëdhëniepunelidhurmeçështjetëEITI,kishteqenëipasuksesshëmsepsenjëanëtarOSHCnëMSGkishteqenëveçanërishtjomiqësordhedukejseagresivishtmbrontevendinevetsianëtarOSHCnëMSGnëvendqëtëishteihapurpërangazhiminmetëtjeraOSHCmeinteresanëEITI.PersoneliiSekretariatitshpjegoiseishinpërpjekurtëvendosninkontaktemidisOSHC-vetëtjeradheakademikëvetëinteresuartekEITI,porsekjonukkishteqenëesuksesshmesepseanëtarëteOSHCnëMSGsipasraportimevenukkishintreguarinterespërhapjendajOSHC-vetëtjera.PersoneliiSekretariatitshprehukeqardhjepërakuzëneOSHC-vesikursekretariatindërhyntenëpavarësinëeshoqërisëcivilemeanëtëpërpjekjeshtëtilladheshpjegoisesekretariati,përpasojë,ishtetërhequrmenjëherëngatëtillapërpjekje.Përfaqësuesiteindustrisëqëukonsultuannukshprehënndonjëpikëpamjetëveçantëlidhurmeshoqërimineshoqërisëcivile,qoftënëpërgjithësiaponëlidhjemeEITI-n.

Angazhimi:PërfaqësuestëOSHCnëMSGvërejtënseOJQ-tëqënukpërfaqësohennëMSGdukeshinsekishinvetëmndërgjegjësimpërgjithësishttëulëtlidhurmeEITI-ndhemendoninsepikaqendroreeçështjeveEITIishteSekretariatiAlbEITI,joanëtarëteOSHCnëMSG.NdërkohëqëdisangakëtoOSHCshprehëninterespërmëshumëangazhimmeEITI-n,vininnëdyshimvlerënemobilizimitteknjerëzitnëbazënëlidhjemeEITI-ndhemendoninseqeveriaduhettëishteajoqëtëveprontedheorganizontesektorineOSHC-velidhurmeEITI-n.NjëpërfaqësuesOSHCvërejtisendonëseaiishteimirë-informuarmbiEITI-n,nukishtenëdijenitëmundësisëpërt’upërfaqësuarnëMSG.TëgjithëOSHC-tëjashtëMSGkonfirmuanseanëtarëteOSHCnëMSGnukiukishinshtrirëdorënatyreapokomunitetittëgjerëtëOSHC.PersoneliiSekretariatitkomentoiseanëtarëteOSHCnëMSGnukdukeshinsekishinpraktikënemirëtëkonsultimitmesektorinevetmëgjerëmbiçështjetëlidhurameEITI-ndheseanëtarëteOSHCnëMSGnëradhëtëparëeshihninangazhiminetyrenëEITIsipjesëmarrjenëtakimeteSMG,jonëaspektetëtjeratëzbatimittëEITI-t.PersoneliiSekretariatitvërejtisendërsaanëtarjaepestëeOSHCnëMSG(MadlinaPukangaVlora)kishteqenëproaktivederinëkohënedorëheqjesnëvitin2016,mungesaezëvendësuesitkishtelënënjëboshllëk.

NjëpërfaqësuesqeveritarmendonteseshoqëriacivilenëMSGnukkishteqenëaktive.NjëanëtariOSHCnëMSGtheksoikundërshtimetqëkishtengriturmbiMSGnëvitin2015sepikëpamjeteOSHC-venukmerreshinparasyshnëdiskutimetnëMSGdhesekjokishtekufizuarhapësirëneOSHC-vepërtëvepruar.Megjithatë,zyrtariqeveritarmendontesearsyejapërkëtopretendimeishteseanëtarëteOSHCnëMSGnukkishinmarrëfinancimngaBankaBotërorenëngrantinMDTFnëmbështetjetëzbatimitEITIpavarësishtsekëtoOSHCkishinkërkuarfinancimpërpjesëmarrjenetyrenëmSG.ZyrtaritheksoisepolitikaeqartëeBankësBotëroreqëpërjashtonteanëtarëteMSGngaaplikimipërprojektetëfinancuarangaMDTFporvërejtiseplaniipunësEITIofrontemundësipërOSHC-tëpërfshiworkshop-e,aktivitetepërngritjekapaciteteshdheshpenzimeudhëtimipërOSHC-të.



NjëkonsulentqëzhvilloinjëstrategjikomunikimipërEITI-npër2016-2017përOSHC-tëkavërejturekapacitetetpëravokatidhelobimtëOSHC-veShqiptarenukkishinndryshuardukshëmnëvitin2015,pavarësishtangazhimittëtyrenënjënumërnismashavokatie.NdërkohëqëpërgëzonterolinthelbësortëOSHC-venëMSG,përpërfaqësiminekomunitetevedhetheksimineçështjevesfiduese,konsulentitheksoinevojënpërnjëanalizëtëmirëfilltëdheplanpunepërtëpërmirësuarangazhimineOSHC-venëEITIpërtejpjesëmarrjessëtyrenëtakimeteMSG,përtëpërfshirëOJQqënukjanëtëpërfaqësuaradrejtpërdrejtnëMSG(Alb-EITI,2016).

Aksesinëvendim-marrjenpublike:PavarësishtkonsultimevetëgjerameOSHCmbipërdoriminprejtyretëinfromacionitEITInëfushataavokatie,anëtarëteOSHCnëMSGvërejtënseikishinpërdorurvetëmrrallëtëdhënatngaRaportetEITInëpunënetyretëzakonshme.MegjithëkërkesatepërsëriturapërfaktetëçfarëdopërdorimitëtëdhënaveEITI,OSHC-tëekonsultuaranukiofruanndonjëdokumentSekretariatitNdërkombëtar.NjëpërfaqësuesOSHCnëMSGmendonteseraportimiEITInukishtemjaftueshëmnëkohëpërtëmbështeturavokatinëeOSHC,dukevërejtursetëdhënatpër2015ishinmepakinteresnëvitin2017(shihKërkesa4.8).Megjithatë,katëdhënaseshoqëriacivilekaaksesnëvendim-marrjetpublikenëçështjetëtjera.NjëanëtariOSHCnëMSGvërejtiseshoqëriacivilekishtemarrëpjesëmesuksesnëfushataavokatiepërmiratimineLigjitpërtëDrejtënpërInformimnëvitin2014.Megjithatë,anëtarëteOSHCnëMSGvërejtënsenukkishinbërëkomentetëposaçmepërprojektligjinmbiTransparencënnëIndustritëNxjerrësedhenukkishinplanifikuarndonjëfushatëavokatiepërkatëse.PersoneliiSekretariatitishtekritiklidhurmepërmbushjenngaOSHCtërolittëtyrenëzbatiminEITI,dukemenduarseOSHC-tënukkishinnjëviziontëqartësesidonintapërdorninEITI-n,nukprireshintëndanininformacionlidhurmeplanetetyreeasnukdukeshinseipërdornintëdhënatEITInëndonjëmënyrë.PersonelimendonteseOSHC-tëishinkryesishtjoaktivëpërsaipërketshpërndarjesdhepërhapjeslidhurmeEITI-ndhesekompanitëdukeshinmëaktivesesashoqëriacivilenëkëtëdrejtim.

Vlerësimfillstar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësenëpërmbushjenekësajkërkese.Nukkatëdhënapërndonjëpengesëligjore,rregullatoreapopraktikepëraftësinëeshoqërisëcivilepërt’uangazhuarnëEITIapoaftësinëetyrepërtëfunksionuar,komunikuardhebashkëpunuarmekomunitetinegjerë.ShënimetngatakimeteMSGdhekonsultimetmeaktorëtnuktregoninkufizimembitëdrejtatapoaftësinëeshoqërisëcivilepërtëqenëeangazhuaraktivishtnëEITI.Megjithatë,kapaktëdhënaqëtregojnëseOSHC-tëekanëpërdorurkëtëhapësirëpërtëqenëtëangazhuaraplotësisht,aktivishtdheefektivishtnëzbatiminEITIpërveçshprehjessëpikëpamjevekritikenëtakimeteMSG.ndërkohëqëkufizimetnëfinancimdhemungesaeangazhimittëefektshëmtëOSHC-venukelëshoqërinëciviletëndikojëplotësishtdheefektshëmndërtimindhezbatimineEITI-t,kapaktëdhënaqëtregojnëseoraganizatateshoqërisëcivilekanëndërmarrëhapapërtëmobilizuarfinancime.

Nëpërputhjemekërkesën1.3.a,sektoriishoqërisëcivileduhettëdemonstrojësejanëplotësisht,aktivishtdheefektivishttëangazhuarnëprocesinEITI.Specifikisht,shoqëriacivileduhettësigurojëqëjanënëgjendjetëkontribuojnëplotësishtdheofrojnëinputpërprocesinEITIdhesekanëkapaciteteduhurapërtëmarrëpjesënëEITI.Nëpërputhjemekërkesën8.3.c.i,sektoriishoqërisëcivileduhettëzhvillojëdhepublikojëndonjëplanpërtëtrajtuarmungesatnëangazhimineshoqërisëciviledokumentuarnëvlerësiminfillestardheraportinevaliduesitbrendatremuajshngavendimiiBordit,



dmth<VendimBordi+3muaj>.SektorimundtëdojëtëndërmarrënjëshqyrtimtëpavarurtëangahzimittëshoqërisëcivilenëEITInëShqipëri,dukezgjeruarangazhiminmeOSHCmeinteresatëmundshmenëzbatiminEITI.Ndërmarrjaenjëvlerësimipërnevojatpërkapacitetedheformulimiiveprimevepërtëtrajtuarkufizimetnëkapacitetetëshoqërisëcivilejanëthelbësore,TheconstituencymaywishtoundertakeanindependentreviewofcivilsocietyengagementintheEITIinAlbania,broadeningtheengagementwithCSOswithpotentialinterestsinEITIimplementation.Undertakingacapacityneedsassessmentandformulatingactionstoaddresscivilsocietycapacityconstraintsarecrucial,sidomospërtëzhbllokuarfinancimengapartnerëzhvillimidhepalëtëtjerapërkatëse.SektoriishoqërisëcivilenxitettëzhvillojëdhebjerëdakordmbiudhëzimetqëpërcaktojnëefektivishtprocesinmeanëtëtëcilitanëtarëtnëMSGdotëpërzgjidhendhedot’ukërkohetllogari.

QeverisjadhefunksionimiiMSG(#1.4)

DokumentimiipërparimitPërbërjadheanëtarësiaeMSG:MSGme17anëtarëuthemeluameDekrettëKryeministrit71/2011më31korrik2011.AsDekreti71/2011asToRtëvetëMSGnukparashikojnëzëvendësuestëanëtarëvetëMSG.ShtatëanëtarëtqeveritarëpërfshijnëZëvendësMinistrineEnergjisëdheIndustrisëIlirBejtja,KreuiMSG,dhepërfaqësuesngaMF,MD,DPT,ShërbimiGjeologjikShqiptar,AKBNdheIMEI.PesëanëtarëteindustrisënëMSGpërfshijnëAlbchrome,ANTEACement,BankersPetroleumLtd,FIAAdheShellUpstreamAlbania.ShoqëriacivilekapesëvendenëMSG,edhepsedorëheqjaenjëanëtarejetëMSGngaOSHCnëvitin2016nukkishteçuarnëzëvendësiminesajderinëfillimtëValidimittëShqipërisëmë1prill2017.KatëranëtarëtetjerëtëOSHCnëMSGnëpërfshijnëpërfaqësuesngatriOJQmeqendërnëTiranë14dhenjësindikatëvendorepunëtorësh,SindikataeMinatorëvetëBulqizës.

PërbërjaeMSGpërcaktohetnëNenin7tëTermavetëReferencës(TeR)sëMSGtëjanarit2017(Alb-EITI,2017).TeRpërcaktojnëkufizimemandatipëranëtarësinëdhevërejnëseemërimiianëtarëvengaqeveriavaretngapostiityrenëqeveridhenukështëemëror(Neni11).AnëtarëteMSGngadygrupetetjeralejohentëshërbejnëpërnjëperiudhëprejtrevjetësh,kuzëvendësimiityrendërmerretvetëmgradualishtpërtësiguruarruajtjenememoriesinstitucionaletëgrupitnëMSG.TeRpoashtulejojnëanëtarëteMSGqëtëriemërohenngagrupiityrenëseperformancaetyreështëkonsideruar“ekënaqshme”(Alb-EITI,2017).

Përfaqësimiishoqërisëcivile:ShoqëriacivilenëMSGpërfaqësohetngaSamiNezaiQendrëspërTransparencëdheInformaciontëLirë,IlirAliajiQendrëspërZhvillimindheDemokratizimineInstitucioneve,AnilaHajnajngaQendraShqiptarepërZhvillimInstitucionaldheBakiBajraktaringaSindikataeMinatorëvetëBulqizës.TORtëMSGspecifikojnësepërfaqësuesngashoqëriaciviledotëpërzgjidhennga“RrjetiKombëtariShoqërisëCivilepërEITI”pornukpërfshindispozitapërpërzgjedhjeneanëtarëvetëMSG.Urdhri71/2011kërkonvetëmqëRrjetitëparaqesëemratepërfaqësuesvetëvetnë

14QendrapërTransparencëdheInformaciontëLirë,QendrapërZhvillimindheDemokratizimineInstitucionevedheQendraShqiptarepërZhvillimInstitucional.



MSGpranëSekretariatitEITI.NdërkohëqëTeRsugjerojnëseshoqëriacivileështëelirëtëzgjedhëanëtarëtesajsipaskriterevetëveta,nukkarregullaeprocedurastriktepërpërzgjedhjenekandidatëve.Procesiiemërimitpërshoqërinëcivilezhvilluarnëprill2015umbështetngaPWYPdheSekretariatiAlbEITI.PWYPzhvilloinjëworkshoptre-ditormë19-21prill2015përrreth30OSHCngaTiranadherajonetkuzhvillohenaktivitetenxjerrëse(Bulqizë,Pogradec,PatosdheVlorë),tëcilatpërfshininpjesëmarrëstëshumëllojshëmngaorganizataqëpërqendrohentekrinia,media,qeverisjademokratike,mjedisidhesindikatatenaftës.Përparaworkshop-it,QendrapërZhvillimindheDemokratizimineInstitucionevezhvilloioutreachnëTiranëdherajonepërtëidentifikuaraktorëpërkatëstëshoqërisëcivile.AnëtarëtnëlargimngaOSHCnëMSGranëdakordsedypërfaqësuesveqënukkishinmarrëpjesënëtakimeteMSGgjatëdyvitevetëmëparshmeiukërkohejqëtëlëshoninvendetetyre.Anëtarëteworkshop-itranëdakordqëtrianëtarëteetjerëtëOSHCnëMSGtëqëndroninnëpozicionetetyrepërtëruajturmemorieninstitucionaledhepërtëndërtuarkapaciteteteanëtarëvetërinj.PjesëmarrësitemëruanpesëkandidatëpërdyvendetdhezgjodhënBakiBajraktarinngaSindikataeMinatorëveeMinierëssëKromitBulqizëdheMadlinaPukanganjërrjetmjedisorqëoperonnëPatosdheVlorë.NdërkohëqëMadlinaPukadheRexhepResuli(ngasindikataenaftëtarëve)dolënbarazimmevotanëtriraundetevotimit,ResuliialëshoivendinnëMSGPukës(QendrapërZhvillimindheDemokratizimineInstitucioneve,2015).

PërfaqësimiiIndustrisë:PërfaqësimiiindustrisënëMSGpërfshinAdriatikGolemingaBankersPetroleumLtd,SaimirBokangaAlbchrome,PerparimAlikajngaFIAA(KreuiKomitetitpërIndustrinëdheMinierat),DritanDervishajngaANTEACementdheTurkerSengonulngaShellUpstreamAlbania.NukkatëdhënapërnjëprocesemërimipërtëpërzgjedhurpërfaqësimineindustrisënëMSG.PërparanënshkrimittënjëMoUnëtetor2016midisAlbEITIdheFIAApërtëforcuarbashkëpuniindhekoordiniminesektorit,nukkishtekriterepërpërzgjedhjeneanëtarëvetëindustrisënëMSG.Nëmaj2011,qeveriaudërgoinjëftesëpërtëmarrëpjesënëMSGkatërkompanivemëtëmëdhanxjerrëse(AlbpetrolSha,BankersPetroleum,BeralbaCompanydheACRCompany).15LetrapoashtuiftontekëtokompanitëkërkoninmasatëtjerapërtëpërfshirënumrinmëtëmadhtëmundshëmtëpjesëmarrësvenëtakimeteMSG.Nukkatëdhënaqëtësqarojnëzhvilliminepërfaqësimittëindustrisëprejemërimittëtyrefillestarderinëditënesotme.NdërkohëqëTeRtëMSGkonfirmojnësegrupiiindustrisëështëilirëtëpërzgjedhëanëtarëtevetnëMSGsipaskriterevetëveta,nukekzistojnërregullaeprocedurastriktepërpërzgjedhjendhezgjedhjenekandidatëve(Alb-EITI,2017).Megjithatë,ekzistojnëshqetësimesepërfaqësimiiindustrisënëMSGpasqyronvetëmkompanimeinvestimtëhuajnësektorëteminierave,naftësdhegazit,papërfaqësimtëshumicëssëkompaniveminerareqëjanënëpronësivendoreapondonjëkompanihidroenergjitike(shihKërkesa1.2).

Përfaqësimiiqeverisë:PesëpërfaqësuesiteqeverisënëMSGjanëIlirBejtja,ZëvendësMinistëriEnergjisëdheIndustrisë,DritanSpahiungaMEI,SajmirLaçejngaMF,EldaSpassengaMD,BorjanaShakangaDPT,NikollKazangaShërbimiGjeologjikShqiptardheAzbiArapingaAKBN.Ndërkohëqënumriianëtarëvenga

15LetërngaNeritanAlibali,ZëvendësMinistëriEkonomisë,TregtisëdheEnergjisë,përkompanitëdheshoqërinëcivilepërtëmarrëpjesënëMSGEITI,26prill2011,http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/04/Zgjerimi_MSG_26-04-2011.pdf



qeverianëMSGureduktuangaaifillestarprejgjashtënëDekretin71/2011(icilipërfshintenjëpërfaqësuesngaMinistriaeEkonomisë,TregtisëdheEnergjisë),nukkatëdhënapërnjëdokumentqëeformalizonkëtëndryshim(KeshilliiMnistrave,2011).TeRerejatëMSGdakordësuarnëvitin2017(paragrafiVII/b)vetëmkonfirmojnëqëanëtarëtqeveritarënëMSGemërohenngakrerëteinstitucionevetëtyrepërfaqësuesebrenda15ditëshngakërkesapërpërfaqësuestërinjparaqiturngaSekretariatiAlbEITI(Alb-EITI,2017).

Termatereferencës:TeRtëMSGAlbEITIjanëtëqartadhepublike(Alb-EITI,2017).ShënimengatakimiiSMGmë31janar2017ofrojnëtëdhënaseTeRudiskutuangjerësisht,kupërfaqësuesiteshoqërisëcivileshprehënshqtësimlidhurmedispozitatpërvlerësimetvjetoretëperformancëspërtëgjithëanëtarëteMSG.16TeRpërfshijnëgjuhëspecifikelidhurmepërgjegjësinëeMSGpërtëshqyrtuardhepërditësuarrregullishtplaninepunëstëAlbEITIworkplan,emëruarAP,dakordësuarpërfushënezbatimitEITIdhepërtëmarrëpjesënëaktiviteteoutreachdheshpërndarjeje.Nenet4,8dhe9tëTeRpërshkruajnëmandatet,pushtetetdhefunksioneteMSG,përfshipërgjegjësipërtësiguruarpërkushtimpolitiktëqëndrueshëm,mobilizimtëburimevetënevojshme,përcaktiminedrejtimitstrategjiktëzbtatimit,vlerësimindhezhvnedosjenepengesavepërzbatimin,përcaktimineshtrirjessëzbatimitEITIdhetësiguruaritseEITIështëiintegruarnëprocesetreformuesekombëtare.TeRpoashtukonfirmojnëpërgjegjësitëeMSGpërtëdakordësuarnjëplanpunemekostotëplotë,prodhimineRaporteveEITI,rakordiminepagesavevjetore,TeRpërAP,mbikqyrjenesekretariatit,sidhepëroutreachdheshpërndarje,edhepsenukpërfshijnëdispozitaspecifikeqëMSGtëmiratojëemërimineAP.Nëpraktikë,ështëSekretariatiiAlbEITIqëpunësonAdministratorinePavarurdheMSGepërkrahatë.

GjatëzhvillimittëkonsultimevetëSekretariatitNdërkombëtar,ubëeqartëqëversioniiRaportitEITI2015nëfaqeneinternetitAlbEITI(nëqershor2017)ishteindryshëmngaaiimiratuarngaMSGnëshkurt2017dheindryshëmngaversioniiibotuarnëfaqeneinternetittëAlbEITInëfillimtëValidimittëShqipërisëmë1prill2017.VersioniiqershoritiraportitkishtedallimenëmospërputhjedheMSGnukkishtedijenipërkëtë.PersoneliiSekretariatitAlbEITIdheAPshpjeguansendryshimetishinpërshkaktëmbërritjesvonëtëformavetëraportimitngadisakompani,tëcilatkishinndryshuarrezultateterakordimitdheseAPekishtendryshuarRaportinEITI2015ndërkohëqëbëhejfaqosjapërbotim,pornukiakishtetheksuarndryshimetSekretariatitAlbEITI.

Përfaqësimi:TeRtëMSGparaqesinrolet,përgjegjësitëdhetëdrejtateMSG,përfshinevojënqëanëtarëteMSGtëndërmarrinoutreachmesektorëtetyremëtëgjerë(Neni8.e).Neni8.fpoashtupërfshindispozitaqëanëtarëteMSGtëkomunikojnëdherrisinndërgjegjësiminlidhurmeEITIndërkohëqëNeni8.gkërkonqëMSGtëmbikqyrëdhevlerësojëzbatimineplanittëpunës.Neni9.1përcaktonsepërfaqësuesitqeveritarëduhettëofrojnëudhëheqjedhembështetjepolitike,tësigurojnëpjesëmarrjeneplotëtëentevetëqeverisjeskombëtaredhevendore,tësigurojnëpjesëmarrjeneplotëtëkompanivenxjerrëse,tënxisinpjesëmarrjeneplotëtëshoqërisëcivile,tëofrojnënjëbazëligjorepërzbatimineEITI

16http://www.albeiti.org/year-2017/



dhetëpublikojnëtëardhuratqeveritaredhetëdhënapërkatësenëmënyrëtësaktëdhenëkohë.Neni9.2përcaktonseanëtarëvetëindustrisënëMSGiukërkohettëndihmojnëpërtësiguruarpjesëmarrjeneplotëtëkompanivenxjerrëse,tëbëjnëpublikepagesatdhetëdhënapërkatësedhetëkomunikojnëlidhurmezhvillimetpërEITI-npranëaktorëvetëindustrisë.Neni9.3përcaktonsepërfaqësuesiteshoqërisëcivileduhettëkomunikojnëdhekonsultohengjerësishtmenjëgamëtëshumëllojshmeaktorësh,tëndërtojnëkapacitete,tësigurojnëpjesëmarrjeneplotëtëOSHC-vepërkatësedhetëmonitorojnëpublikimetngaqeveriadhekompanitënnxjerrëse(Alb-EITI,2017).Megjithatë,nukkatëdhënadokumentarepërpërpjekjeteanëtarëvetëMSG(ngaasnjëprejtregrupevetëpërfaqësuara)përtëndërmarrëoutreachmegrupetetyremëtëgjeraapopërtëpërftuarnëpraktikëopinioninetyre.

Qeverisjaebrendshmedheprocedurat:Neni13iTeRtëMSGshprehetseMSGduhettëtakohetnjëherënëtremujordhemëshpeshnësekanevojë(Alb-EITI,2017).Nëpraktikë,MSGduketseështëtakuargjashtëherënëvitin2014,tetëherënëvitin2015,katërherënëvitin2016dhenjëherënëtremujorineparëtëvitit2017,edhepsetakimetnukjanëzhvilluarnëmënyrëkonseguenteçdotremujor.17AxhendatdhedokumentacionpërkatësduhetqarkulluarmesanëtarëvetëMSGnjëjavëpërparatakimit.TeRtëMSGnukpërcaktojnëshprehimishtqëndonjëanëtariMSGtëmundtëparaqesënjëçështjepërdiskutimngaMSG,edhepseNeni14vërenseankesatecilitdoanëtaritëMSGduhentrajtuarhaptasgjatëtakimevetëMSG(Alb-EITI,2017).

Vendim-marrja:TeRpërcaktojnërregullatpërvendim-marrjeneMSG,çkakërkohettëjetëmekonsensusose,nërastsenukarrihetkonsensusi,mevotëneshumicëssëthjeshtë.Neni13iTeRtëMSGsiguronqëvendimettëmerrenmeemailosembibazënemungesëssëkundërshtimevenërastetkurvendimetëtillanukshihensekërkojnënjëtakimformaltëMSG,mekushtqëdokumentetpërkatësepërdiskutimtëjenëqarkulluarmesanëtarëvetëMSGpërparavendimitmeanëtënjëqarkoreje(Alb-EITI,2017).NukkatëdhënaqëndonjëvendimiMSGtëjetëmarrëndonjëherëmevotegjatëperiudhës2013-2017,edhepsekatëdhënaqëshumëvendimekyçetëMSGtëjenëmarrëmeanëtëqarkoresmeemail.

Mbajtjaeregjistrave:Neni15iTeRtëMSGiveshSekretariatittëMSGpërgjegjësinëpërtëpërgatiturdheqarkulluarshënimetetakimitdhepërcaktonnjëafatnjë-javorpërkomentepërshënimet,tëcilatmiratohenkurnukkakundërshtime.PoashtukërkonqësekretariatitëraportojëstatusinezbatimittëvendimevetëkaluaratëMSGnëtakimetpasuesetëMSG.MSGkambajturshënimetëtëgjithatakimevederimësot,tëcilatjanënëdispozicionsëbashkumepeëstakimetëgrupittekniktëpunësnëfaqeneinternetittëAlb-EITI.18VendimetkyçetëMSGjanëtërendituranëfaqeneinternetittëAlbEITI,tëcilatduhentheksuarsipraktikëemirëpërsaipërketvëniesnëpahtëvendimevetëMSG.

KapacitetiiMSG:Neni6iTeRparaqetparimetepërgjithshmetëangazhimitmidisqeverisë,industrisëdheshoqërisëcivilenëMSG.Kjopërfshinfushatekonsultimit,ndërtimittëkapacitetevedhefuqizimitsi

17Përnjëlistëtëplotëtëshënimevetëtakimevepërperiudhën2014-2017,shihni:http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/18FaqjaeinternetiteAlb-EITI,http://www.albeiti.org



mjetepërtërriturnjohuritëpërpraktikatmëtëmiraglobaledhestimuluarndarjenedijevenëpërmjetdialoguttëvazhduar(Alb-EITI,2017).ShënimetetakimevetëMSGdokumentojnësetëtrigrupetepërfaqësuarakanëqenëtëangazhuarnëdiskutimeteknikelidhurmeformularëteraportimitsidhekanëmarrëpjesënëworkshop-epërndërtimkapaciteteshnëvenddhejashtë.KatëdhënapërkufizimefinancimipërOSHC-të,ndonësekëtoduketsejanësirezultatipërpjekjevetëpaefektshmepërngritjefondeshsesapërshkaktëndonjëkufizimistatutorapopraktikpërngritjefondeshngaOSHC-të(shihKërkesa1.3).

Dietat:MSGnukndjeknjëpraktikëdietashpëranëtarëteMSGqëtëmarrinpjesënëaktivitetetëlidhurameEITI-n,përfshitakimetëMSG.neninukkandonjëpolitikëpëralokim“dietarentashdhedieta”përaktivitetetëlidhurameEITI-ndhesepërkushtimiianëtarëvetëMSGështëmbibazavetëmvullnetare(Alb-EITI,2017).

Pjesëmarrja:Neni11.4iTeRtëMSGkërkonnjëvlerësimvjetorperformancenëfillimtëçdovitipërtëgjithëanëtarëteMSGngaKreuiMSG,membështetjeteknikengaSekretariatiiAlb-EITI,duketrajtuarçështjetëtillasipjesëmarrjanëtakime,shënimepërtakimet,prezantime,platformadhematerialetëtjerapërtëmatur“kontributinrealtëçdoanëtaritëMSG.”Këtovlerësimekërkohettëpërqendrohennëcilësinëepjesëmarrjessëmaturnëpërmjetzbatimittëplanitvjetortëpunës,me30%kushtuarpjesëmarrjesnëtakimetëMSGdheaktivitetetëtjera,30%kushtuarnivelittëangazhimitnëprocesetkonsultuesedhenëhartiminedokumentevekyçetëEITI-tdhe40%kushtuarpërkushtimittëanëtarit/-esndajaktivitetevetëkomunikimitdhepërhapjsesëinformacionittëlidhurmeEITI-n.TeRkërkojnëzëvendësimineanëtarëvetëMSGqëarrijnënjëvlerësimmëpakse60%,nëpërmjetproceseshtëhartuarangagrupetqëpërfaqësojnë(Alb-EITI,2017).KatëdhënangashënimepërtakimeteMSG,përfshimë31janar2017,lidhurmekundërshtimetëfortangashoqëriacivilepërkëtëdispozitëtëTeR.19Nëpraktikë,pjesëmarrjanëtakimetëMSGduketsekaqenëkonseguentepërtëtriagrupetepërfaqësuara,ndonëseniveliipjesëmarrjeskavariuartekanëtarëtendryshëmtëçdogrupiqëpërfaqësojnë.

SekretariatiKombëtar:Sekretariatikombëtar–AlbEITI–strehohetngaMEIdhepërbëhetnganëntëanëtarëpersoneli.MEIpunësonpersonelinesekretariatitdhefinanconpagat,prokurimetadministrative,transportin,hapësirënezyrësdhetëtjeramjedise.KreuisekretariatitështëDorinaCinari.AktiviteteteplanittëpunësmbulohenngafinancimiiBankësBotërore.SekretariatiështëentiiprokurimitpërfinancimindheështëpërgjegjëspërtëvlerësuaraplikimetpërtenderatëlidhurmeEITI-n.KatëdhënangashënimetpërtakimeteMSGpërkritikandajkësajstruktureprokurimi,dukepasurparasyshshqetësimetpërmungesënerolittëMSGnëpërzgjedhjeneAPpërRaportetEITI.

Neni10iTeRtëMSGshprehetseSekretariatiiAlb-EITIështëpërfaqësuesishtetit,ndërsaNeni11vërensesekretariatiështëpërgjegjëspërtëndjekurpjesëmarrjennëtakimedhepërgatiturshënimepër




takimet,prezantime,platformaapomaterialetëndryshmetëkërkuarapërtëvlerësuarkontributinesecilitanëtaritëMSGpërzbatimineEITI-t(Alb-EITI,2017).

PikëpamjeteaktorëvePërbërjaeMSG:NjëpërfaqësuesqeveritarmendontesepërbërjaeMSGishteepërshtatshmepërmbikqyrjenefektivetëzbatimittëEITIdhesenëMSGpërfaqësoheshininstitucionetdheorganizatateduhura.

PërsaipërketpërfaqësimittëshoqërisëcivilenëMSG,njënumërpërfaqësuesishtëkompaniveshprehënshqetësimseshumëllojshmëriaeOSHC-venëShqipërinukpasqyrohejsiesaduhetnëMSGdheseopinionetekomunitetevevendorenukpërfaqësoheshinnëMSG,pavarësishtrëndësisësëtyre.PavarësishtkonsultimevetëgjerameOSHC-tësinëashtuedhejashtëMSG,SekretariatitNdërkombëtarnukiudhanëprovadokumentaretëndonjëkontaktitërregulltmidisanëtarëvetëOSHCnëMSGdheOJQ-vetëtjeraqënukpërfaqësoheshindrejtpërdrejtnëMSG.

Përsaipërketpërfaqësimittëindustrisë,personeliisekretariatitkonfirmoisenukkishtepasurndonjëherëndonjëndryshimnëkompanitëqëpërfaqësoheshinnëMSG,ndonësedisakompanisiBankersPetroleumikishinzëvendësuarpërfaqësuesitetyremezyrtarëmarrëdhënieshpublikenëpraktikëpërshkaktëkufizimevenëkohëtëmenaxherëvetënivelittëmesëm.PersonelipoashtutheksoiseShellAlbaniaishtefuturenëMSGnëshkurt2017,pasnjëtakimidypalëshmidisnjëpërfaqësuesitëShellAlbaniadheSekretariatitAlb-EITI.NjënumërpërfaqësuesishtëindustrisësinëashtuedhejashtëMSGmendoninsepërfaqësimiityrenëMSGduhettëkishteqenëmëiefektshëm.PersoneliiSekretariatitvërejtiMoUitetorit2016midisAlbEITIdheFIAAekishtebërëmëtëlehtëbashkëpuniminmesektorineindustrisëmeqenëseinstitucionalizontemekanizmatbashkërenduesetëatijsektori.

Përsaipërketpërfaqësimittëqeverisë,personeliisekretariatitshpjegoisepërfaqësuesitqeveritarëishinemëruarmbibazënepostevetëtyredhepërpasojëprireshintëndërroheshinshpesh,mepërfaqësuestëMF,DPTdheDoganavetëndërruardisaherëdhemepërfaqësuesineMDtëndërruarshpesh.PersoneliisekretariatitpoashtutheksoiseshihejsikurishtedetyraeSekretariatitAlb-EITIpërtëndjekurndryshimetnëfunksionetqeveritaremeqëllimqëtëndiqtepastajentetqeveritarekurpërfaqësuesiityrelargohejngafunksionetmeqëllimqëtësigurohejnjëanëtariripërMSG.

Termatereferencës:PersoneliiSekretariatitvërejtiseproceduratpëremërimineanëtarëvetëMSGnukishinspecifikuarkurMSGishtethemeluarfillimishtnëvitin2011,edhepseTeRtërejatëMSGnë2017specifikoninproceduratpërzgjedhjendhevlerësimineanëtarëvetëMSGmeqëllimqëprocesiEITItëqeverisejmëmirë.PersonelikonfirmoiseMSGkishtediskutuarpërprojekt-TeRgjerësishtdhekishtemiratuardraftinpërfundimtarmeanëtënjëqarkorejekumiratiminënkuptohejngamunesaekundërshtimeve,paspërfshirjessëkomentevefillestaretëantëarëvetëMSG.NjënumëranëtarëshngaOSHCnëMSGvërejtënseMSGkishtezhvilluardiskutimetëgjerambiprojekt-TeR,tëcilatkishinzgjatur4-5orë,dheseshumicaeshqetësimevetëOSHCkishinqenëtrajtuarpërveçvlerësimevevjetorepërperformancën.NjëanëtarngaindustrianëMSGmendonteseTeRtëMSGpërmbushninkërkesateEITIdheofroninnjëhapësirëtësigurtpërdiskutimelidhurmezbatimineEITI-t.



Përsaipërketvlerësimevevjetoretëperformancës,KreuiMSGvërejtishqetësimetetijlidhurmekëtëpërgjegjësipërtëvlerësuarperformancëneanëtarëvedhemendontesedokishtepreferuart’ialintevlerësimeteperformancëssecilitngatrigrupeteaktorëvetëpërfaqësuar.Megjithatë,aivërejtiseproceduratevlerësimitishinparaqiturpërshkakseanëtarëteMSGnukshiheshinsimjaftueshëmaktivëdhedukeshintëshpërqendruargjatëtakimevetëMSG.aitheksoiseanëtarëteMSGnukishinvlerësuarende,duketheksuarsemungesaepërsëriturtëanëtaritOSHCnëMSGngaBulqizadokishtekërkuarzëvendësiminetijporseKreuiMSGkishtedëshiruarqëgrupiqëpërfaqësontetakishtezgjidhurkëtësfidëpërparasetëvazhdontemevlerësimet.KreuiMSGbërithirrjeqëanëtarëtngaOSHCnëMSGtazgjidhninkëtëçështjebrendagrupitqëpërfaqësojnë,përshembulldukezëvendësuaranëtarinmenjëOJQngaTiranapërtëlehtësuarpjesëmarrjen.

Përfaqësimi:AnëtarëteMSGpranoningjerësishtsestrukturaeMSGnukishtemëpasqyrueseeshtrirjessëStandartitEITIdheanëtarëteMSGpranoninnevojënpërtaristrukturuarMSGpërtësiguruarpërfaqësiminetëgjithëaktorëvetëduhur.PersoneliisekretariatitshpjegoiseAlbpetrolnukpërfaqësohejnëMSGsepsekërkesatpërraportimsipasEITIlidhurmeNPSHnukekzistoninsipasRregullaveEITIkurMSGkishteqenëthemeluarnëvitin2011dheseqeveriaplanifikontetaprivatizonteAlbpetrolin,siçnëfaktkaendenëplan.PersoneliisekretariatitpohoiseposhqyrtoninmundësinëpërtazgjeruarSMGnështatëpërfaqësuespërsecilinngaaktorët.

AnëtarëteindustrisënëMSGvërejtënseatapërfaqësonintetëkompanitënxjerrësemëtëmëdhameinvestimtëhuajnëShqipoëri,porsenukishinnëkontaktmeqindarkompanitëvendaseqëoperoninnësektorineminieraveapomendonjëkompanihidroenergjitike.NjënumërpërfaqësuesishtëFIAAvërejtënsekishinnëplantëndërmerrninaktiviteteinformuesepranëkompanivenëpronësivendoremeqëllimqëtëmerrninpjesësinëFIAA,ashtuedhenëEITIdhepotencialishtnëMSG.

AnëtarëteshoqërisëcivilenëMSGpranuansepërfaqësoninrrethshtatëOJQngaTiranadhenukishinnëkontaktmetëtjeraOSHCnëShqipëri.Nëfakt,themeluesiteOJQ-sëAlbNet-EITIvërejtënseendenukkishinnjoftuarrrethnjëqindOSHC-tëqëataikonsideroninanëtarëpotencialëtëkoalicionittëriseOJQ-jaishtethemeluarnëjanar2016(shihKërkesa1.3).AnëtarëtëndryshëmtëOSHCnëMSGfajësuannjëri-tjetrënpërmungesënendjekjessëçështjesmeaktorëtetjerëtëshoqërisëciviledhedukejsenukkishtekoordinimmidisaktiviteteveinformuesetëkatëranëtarëvetëOSHCnëMSG.

NjënumëranëtarështëOSHCnëMSGmendoninsepërfaqësimiqeveritarishtejokonseguentnëMSGdheseanëtarëtqëishinatyprejkohëshnukluaninroleaktivenëEITI.AnëtarëteMSGdhepersoneliisekretariatitvërejtënmungesënepranisësëpërfaqësuesvetëMDpërshembull,thebënëthirrjepërpërfshirjeneentevemerëndësi,sipërshembullDrejtoriaeDoganave.NjënumëragjencishkyçesiKëshilliiLartëiShtetitnukishinkontaktuarndonjëherëmëparëngaAlb-EITI,edhepseaktorëtngatëgjithagrupetepërfaqësuarashprehënpikëpamjetëpërzieralidhurmepavarësinëpolitiketëkontrollorit(shihKërkesa4.9).

Qeverisjadheproceduratebrendshme:TëgjithëanëtarëteMSGqëukonsultuan–tëmëparshëmdhetëtanishëm–konfirmuansetëgjithavendimeteMSGishinmarrëmekonsensus,paasnjërastvotimi.NjënumëranëtarëshqeveritarënëMSGdhepersonelisekretariatitmendoninseroletdhepërgjegjësite



MSGishintëpërshkruaramirënëTeR,pornukndiqeshinnëpraktikë,kushumicaeanëtarëvetëMSGshiheshinsijoaktivë.

Mbajtjaeregjistrave:Shumicaeaktorëvetëkonsultuar,përfshiatajashtëMSG,lavdëruanpunëneSekretariatitAlb-EITIpërdokumentiminetakimevetëMSG,dukeiqarkulluaratopërmiratimpërparapublikimitonline.Aktorëtpoashtupërgëzuanprofesionalizminesekretariatitnëhartiminedokumentevekryesore,tëtillasiplanepune,raportevjetoreprogresidheTeR.Megjithatë,reagimetngaanëtarëteOSHCnëMSGlidhurmembajtjeneregjistravengasekretariatidhelogjistikënetakimeveishintëpërziera.Njëanëtarpërgëzoisekretariatinpërregjistrimineshënimevetëtakimeve,dukeqarkulluarprojekt-shënimetpasnjëjavepërmiratimngaMSG,sidheqarkulliminedokumentevetëduhurapërparatakimevetëMSG.Ngaanatjetër,dyanëtarëtëtjerëkritikuansekretariatinpërmosqarkulliminedokumenteveaposhënimevetëtakimevetëMSG,sidhengritëndyshimepërsaktësinëeshënimevengatakimetpavarësishtnatyrëssëtyretëdetajuar.

Dietat:TëgjithëaktorëtekonsultuarkonfirmuanseMSGnukpraktikontedieta.TëgjithëOSHCnëMSGkritikuanmungesënerimbursimittëkostovetëudhëtimitpërpjesëmarrjennëtakimeteMSG,tëcilatishinçështjeveçanërishtpërpërfaqësuesineOSHCngarajoniminerariBulqizës.AnëtarëteOSHCngagrupetëtjeratëpërfaqësuaramenduanseduhettëishtepërgjegjësieOSHC-vepërtëngriturfondepërpjesëmarrjenetyredomethënësenëEITI,përfshipërpjesëmarrjennëtakimeteMSG.PersoneliiSekretariatitdhezyrtarëtqeveritarëkonfirmuansekushtetefinancimitmegrantngaBankaBotërorepërAlb-EITI,icilimbulontedytëtretatekostovetëzbatimit,nuklejoninpagesënedietave.KreuiMSGshpjegoisenukkishtelinjëbuxhetiqëtëmbulonteshpenzimetepërfaqësuesvetëshoqërisëcivile.

Pjesëmarrja:PersoneliisekretariatittheksoisendërsapërfaqësuesiteMFdheMDnëMSGishinndryshuarshpesh,asnjëprejtyrenukprirejtëmerrtepjesënëtakimeteMSG.APvërejtisevetëmrrethgjysmaeanëtarëvetëMSGishintëpranishëmkurAPparaqitiprojekt-RaportinEITI2015.NjënumërOSHC-shvërejtënsendërkohëqëqeveriadhekompanitëkryesishtmerrninpjesënëtakime,atazakonishtnukishinaktivë.

Sekretariatikombëtar:NjëpërfaqësuesiindustrisëvërejtiseekzistonintensionetëpazgjidhuramidisshoqërisëciviledheSekretariatitAlbEITI,pormendoninsegrupiiindustrisëkishtemarrëdhënietëmirameSekretariatinAlbEITI,siçevidentohejngaMoUi2016meFIAA,icilishihejsiirealizuarmeAblEITIsinjëinstitucionshtetëror.Njëzyrtarqeveritardhenjëpartnerzhvillimipërgëzuansekretariatinpërperformancënetijdheaftësitënëmenaxhiminefondevetëveta.NjëpartnerzhvillimitheksoishqyrtiminparapraktëprokurimitngaBankaBotëroretëtëgjitharekrutimevedheprokurimevemekërkesëneSekretariatitAlbEITI.PersoneliisekretariatitkonfirmoisebuhetiiAlbEITIinënshtrohejkatërllojkontrolleve,përfshikontrollinparadhepas-hocngaBankaBotërore,kontrollingaMEIdhenjësiaanti-korrupsioneKryeministrit.Sekretariatipublikontëgjithëinformacioninfinanciarnëfaqeneinternetittë



ProgramittëTransparencëspërAlbEITI.20Megjithatë,disaOSHCbënëthirrjeqësekretariatikombëtartëishtemëtransparentlidhurmealokimindhefinancimineprojektevedhemendoninseduhettëkishtembikqyrjemëtëfortëngaanëtarëteMSGpërtëgjithaprojektetAlbEITI.

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.MSGështëformuardhepërfshinpërfaqësuestëvetëemëruarngaseciligrupaktorëshpasugjerimendërhyrjejeaposhtrëngimi,edhepsemungesaepërfaqësimitsaipërketshumëllojshmërisësëindustrisënxjerrësenëShqipëridheshoqërisëcivilenëMSGështëshqetësim.MSGkamiratuarTeRtëqartaqëtrajtojnëpjesënmëtëmadhetëKërkesës1.4tëStandartitEITI.NdërkohëqëTeRnukkanëdispozitatëtillasiemërimiiAP,angazhiminëValidimdheushtrimiisëdrejtëspërtëparaqiturnjëçështjepërdiskutim,duketsekëtodispozitakryesishtndiqennëpraktikë.NdërkohëqëTeRtëMSGsugjerojnëseshoqëriaciviledhekompanitëjanëtëliratëzgjedhinanëtarëtetyrenëmënyrëtëpavarursipaskriterevetëtyre,nukkaproceduratëpërcaktuaraqartëpërzgjedhjeneanëtarëvetëMSGpërveçKodittëSjelljessëshoqërisëcivile,icilinukduketizbatuar,dheMoUmidisAlb-EITIdheFIAA,icilinuksqaronproceduratepërzgjedhjes.NdërkohëqëanëtarëteMSGduketsemarrinpjesërregullishtnëtakimetëMSGdhembajnëregjistratëmjaftueshme,kapaktëdhënapërpjesëmarrjetëMSGnëaktiviteteinformimidhepërhapjeje,tëcilatkryesohenngasekretariati.Ndërkohëqëkapacitetiduketifortëtekqeveriadheindustria,kaprovatëkufizuaraseanëtarëteshoqërisëcivilenëMSGkanëkapacitetetëmjaftueshme,sidomosfinanciare,përtëkryerdetyratetyre.Nëtërësi,duketseSekretariatiAlb-EITIudhëheqzbatiminEITI,membikqyrjetëkufizuarngaMSG.

Nëpërputhjemekërkesën1.4.a.ii,MSGduhettësigurojëqëproceduratetijpëremërimindhendryshiminepërfaqësuesvenëgrupinshumë-aktorështëjenëpublikedhetëkonfirmojnëtëdrejtëneçdoanëtaritëaktorëvepëremëruarpërfaqësuesitevet.Përtëforcuarzbatimin,qeverianxitetqëtësiguroheseentetpërkatëseshtetërore,tëtillasikompaniakombëtareenaftësAlbpetrol,dukepasurparasyshmungesatnëraportimlidhurmepjesëmarrjenshtetërore(shihKërkesa2.6),tëpërfaqësohennëMSGdheseniveliikëtijpërfaqësimitëjetënëpërputhjemenevojëneMSGpërtëmarrëvendimetëinformuaradhetëndjekëkryerjeneveprimevetëdakordësuara.Nëpërputhjemekërkesën1.4.b.iidhe1.4.b.iii,MSGduhettëndërmarrëaktivitetetëefektshmeinformimimegrupetëshoqërisëciviledhekompani,përfshinëpërmjetkomunikimevetëtillasimedia,faqjaeinternetitdheletrat,dukeinformuaraktoriëtpërpërkushtimineqeverisëpërtëzbatuarEITI-n,dhepërrolinqendrortëkompanivedheshoqërisëcivile.AnëtarëteMSGduhettëshërbejnësindërlidhësmegrupeteaktorëveqëpërfaqësojnë.Nëpërputhjemekërkesën1.4.b.vi,MSGduhettësigurojënjëprocesgjithëpërfshirësvendim-marrjejegjatëgjithëzbatimit,sidomosnëlidhjemeindustrinëdheshoqërinëcivile.GrupeteaktorëvengaqeveriadhekompanitënxitenqëtësigurojnëqëpjesëmarrjaepërfaqësuesvetëtyrenëtakimeteMSGtëjetëkonseguentedheenjënivelimjaftueshëmtëlartëpërtëlejuarMSGqëtëmarrëvendimedhetëndjekëkryerjenetyre.QeveriamundtëmarrënëkonsideratëftuarjeneAlbpetrolitnëMSG.Rekomandohet

20http://www.albeiti.org/transparency-program/



gjithashtuqëMSGtërishikojëproceduratevlerësimitpëranëtarëtevet,tëcilattëgjithagrupeteaktorëvedotëbinindakordt’indiqnin..

Planiipunës(#1.5)


Planpuneiaksesueshëmpublikisht:MSGkarënëdakordpërnjëplanpunepërzbatimineEITIgjatëperiudhës2016-2019,publikuarnëfaqeneinternetittëAlb-EITI.21Ndërkohëqëplaniipunësumiratuameqarkoremë17shkurt2016,22MSGdhesekretariativazhduanndryshimetnëplaninepunës,dukembajturshënimaktivitetetekryera.Përqëllimetekëtijvlerësimi,SekretariatiNdërkombëtarkamarrënëshqyrtimversionineplanittëpunës2016-2019nëdispozicionnëfaqeneinternetittëAlbEITImë1prill2017.

Objektivatezbatimit:Planiipunësradhitkatërprioritetetemëposhtmekombëtaretëlidhurameqeverisjeneburimevenatyroredheofronnjëshpjegimtëhollësishëm(përmbledhurmëposhtë)tëmënyrëssesidotëzbatohenobjektivatnëlidhjemeprocesinEITI:

1.Qeverisjaeburimevenatyrore

ProcesiduhettëpërputhetmeStandardinEITIdukeprodhuarraporteEITItëcilësisësëlartëdhenëkohë.MSGduhettëpërdorëraportiminEITIpërtëtrajtuarmangësiligjoredhefiskale,përtëkontribuarnëzhvilliminestrategjivekombëtaredheçuarnëreformasektoriale.RaportetEITIduhettëpërqendrohennënivelinnënkombëtardheçështjemjedisore,sidhetëprezantojnësektorinhidroenergjitik,iciliështëmerëndësistrategjikepërqeverinë.

2.Tëdhënatëhapura(Opendata)

RaportimiEITIduhettëpërputhetmepolitikëneqeverisëmbitëdhënatehapuraqëmundësonaksesnëkohë,formattëlexueshëmngapajisjetdhemundësinëpërripërdorim.Raportimiduhettëjetëeficentpërngakostotdhetësigurojëpublikimetëautomatizuararutinënëpërmjetsistemeveqeveritare.

3.Mbështetjapërshoqërinëcivile

Qeveriaduhettëruajënjëmjedisnxitëspërshoqërinëcivile,icilitëstimulojëangazhimeficent,aktiv,tëqëndrueshëmdhetëpavarurmeprocesinshqiptarpërEITI.

21www.albeiti.org22http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/year-2016/



4.Luftakundërkorrupsionit

Kyobjektivpërfshintrefusha:(1)reformimiikuadritligjorkombëtarpërmenaxhimmëtëmirëtëburimevenatyroredukeprezantuaramendamenteligjoredherregullatorendajkuadritekzistuesqëqeverisindustritënxjerrëse;(2)ndërtimiinjëbazeligjoredhekapacitetevetëaktorëvepërtëmundësuarpublikimetëpronarëverealë;(3)rritjeneangazhimittëaktorëvedhegjeneriminedebatitpublikmbiqeverisjeneburimevenatyrorenëpërmjetpërpjekjevetëshënjestruaratëkomunikimit.

Aktivitetetëmatshmedhemeafate:Planiipunëspërfshinaktivitetetëmatshmedhemeafatepërtëarriturobjektivatedakordësuara.Planetpëraktivitetetjanëtëqartadhenënkuptojnëafatespecifike(mbibazëmujore).

Aktiviteteqësynojnëtëtrajtojnëkufizimenëkapacitete:Aktiviteti11përqendrohettekndërtimiikapaciteteve,përfshiworkshop-epëranëtarëteMSGlidhurmeforciminerolittëtyrenëindustritënxjerrëse,StandardinEITIdhepublikimetepronarëverealë.Planifikonedheworkshop-etëshënjestruarapëraktorëtëndryshëm(anëtarëtëMSG,sekretariatinkombëtardheveçmaspërpërfaqësuesiteqeverisëdhekompanive)mbitemaqëvariojnëngakushtetfiskaletekkuadriligjor,përmbajtjavendore,mjedisi,taktimet,hartëzimiGISdhesistemetkadastrale,arbitrazhidhekontratatndërkombëtare.PlaniipunëspoashtupërfshinaktivitetepëridentifikimindhendërtimkonsensusipërshoqërinëciviletëangazhuarnëEITI(#3)sidhepërndërtimkapaciteteshpëranëtarëteMSGpërtëmbështeturzbatimineplanitpërpronësinërealenëvitet2017-2018(#13).

ShtrirjaeraportimitEITI:Aktiviteti4përfshinaktiviteteqësynojnëtëidentifikojnëpengesatpërsistemetembledhjesdhepërpunimittëtëdhënaveEITI.Poashtutrajtonedhetëdhënatehapuradhepërfshinplanepërtëeksploruarmundësipërmundësitëpërstandartizimopportunities.Aktiviteti7ireferohetpublikimittëRaporteveEITIqëmbulojnëvitet2015-2018dhepërfshijnëmiratiminngaMSGtëTeRpërAP,dakordësiminpërshtrirjeneraportimit,prokurimineAPdheshpënrdarjeneRaportitEITItekpublikuigjerë.Megjithatë,planiipunësnukshtjellonmëtejlidhurmendonjëpërpjekjetëMSGpërtëzgjeruarshtrirjeneraportimitEITIdheështëepaqartënëseMSGkapërgjegjësipërtëmiratuarpërzgjedhjeneAPapopërtëkomentuarpërprojekt-dokumentekyçetëtillasiraportimifillestarapoRaportiEITI.

Pengesaligjoreaporregullatore:Aktiviteti4mbulonplaneteMSGpërtëndërmarrëshqyrtimeligjoredherregullatoredhehartimineamendamenteveligjorepërmiratimnëvitin2018.Aktiviteti13mbiplaneteraportimitpërpronësinërealepërshqyrtimligjordhehartimineamendamentevepërligjetdherregulloretekzistuese.

NdjekjaerekomandimeveEITI:NdërkohëqëAktiviteti7planifikonprokurimineshërbimevetëkonsulencëspërtëndihmuaragjencitëqeveritarepërzbatiminerekomandimevengaraportetEITI,planiipunësnukpërvijonplaneqëMSGtëdiskutojërekomandimetngaRaporteEITItëmëparshmeapoValidimi.

Kostotdhefinancimi:Planiipunësidentifikonburimefinancimidhenevojaspecifikepërasistencëteknikelidhurmeaktivitetetëcaktuara.NdërkohëqëqeveriakaofruarfondetëkufizuarapërzbatimineEITI,BankaBotërorekaofruarrreth80%tëfinancimit,fillimishtnëpërmjetFondittëTrustitShumë-



DonatorëshEITI(MDTF)dhenëpërmjetMbështetjesProgramatikeGlobalepërIndustritëNxjerrëse(EGPS)MDTFprejvitit2016,sipasplaneshpunetëndryshmetëAlb-EITIdheinformacionitngaSekretariatiAlb-EITI.Disaaktivitetenukkërkojnëfinancimoseburimetefinancimitnukjanëidentifikuar.


TëgjithëanëtarëteMSGkonfirmuanseSekretariatiAlbEITIzakonishtehartontenjëversiontëparëtëplanittëpunësdheeqarkullontepërkomente,tëcilatzakonishttrajtoheshinnëversionetpërfundimtaretëplanevetëpunës.KreuiMSGthaseobjektivateplanittëpunëspërkufizoheshinmbibazëneshtrirjessëpunëstësugjeruarnëmarrëveshjenefinancimittëBankësBotërore,duketheksuarseobjektivateqeverisëishinsektorëtehidroenergjitikës,naftësdhegazit,përkrahprioriteteveqëpërfshijnëbujqësinë,menaxhimineujravedhemjedisin.

NjëpërfaqësuesiindustrisënëMSGvërejtiseFIAAgjithmonëidiskutonteplaninepunësdheçështjetëtjeratëlidhurameEITI-nmesvetes,jashtëtakimevetëMSG,ndonësekomentetetyrenëMSGnukmerreshingjithmonëparasyshapopërfshiheshinnëplaninepunës.Megjithatë,shumicaeanëtarëvetëMSGtëkonsultuarkonfirmuarseekishinmiratuarsiduhetplaninepunës.

Megjitahtë,anëtarëteshoqërisëcivileshprehënpikëpamjetëpërzieralidhurmeplaninepunës.DisaanëtarëtëOSHCnëMSGsipasraportimevekishinofruarkomentepërplaninepunës,ndërkohëqënjëtjetërthasenukkishteparëkurrëmëparënjëplanpuneEITI.NjëanëtariOSHCnëMSGthaseSekretariatiAlbEITIekishterishikuarplaninepunësnëmënyrëtënjëanshmenëfillimtë2017-ëspaukonsultuarmeMSG,dukeshtuardisaaktiviteteqënukpërfshininanëtarëteMSG.

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.ShqipëriakanjëplanpuneEITItëpërditësuarpër2016-2019,iciligjendetpublikisht.Planiipunëspërfshinobjektivatëlidhurameprioritetetkombëtare,sidheaktivitetedheveprimeqësynojnëtësigurohjnëpërmbushjeneobjektivave.Planiipunëspërfshinnjëkalendartëgjerëpërarritjeneobjektivave,sidhekostoteburimevepropozuaratëfinancimit.NdërkohëqëShqipëriakashkuarpërtejkërkesësminimaledukepasurparasyshpërfshirjenehidroenergjisënëfushënezbatimitEITI,grupetegjeratëinteresitnukmorënpjesëaktivenëzhvillimineplanittëpunësdheasnukmorënpjesënëmbikqyrjenezbatimittëaktiviteteve.Nëpraktikë,planiipunësështëimenaxhuardhendjekurmirëngasekretariatikombëtar,edhepsemepjesëmarrjetëkufizuarngaanëtarëteMSG.

MSGnxitetqëtëdakordësojënjëplanpuneqëlidhetmeprioritetetkombëtaredheqëështëproduktikonsultimevetëgjeramegrupeteinteresit.Lidhjemëtëqartamediskutimetdheprioritetetkombëtaredotënxisninpjesëmarrjemëaktivengatëgjithagrupeteinteresitdhedotëndihmoninpërtëmobilizuarburimeshtesë.MSGduhettëtrajtojëqëndrueshmërinëfinanciaretëzbatimitEITInëpikëpamjeafatmesme.



Tabela1–Tabelëpërmbledhëseevlerësimitfillestar:MbikqyrjaeMSG

DispozitatEITI Përmbledhjeegjetjevekryesore

VlerësimifillestarngaSekretariatiNdërkombëtaripërparimitmedispozitatEITI(duhetplotësuarpërdispozitat‘ekërkuara’)

MbikqyrjangaqeveriaeprocesitEITI(#1.1)

QeveriaështëepërkushtuarndajEITI-t.NjëindividilartëështëemëruardrejtuespërzbatimineEITIdhezyrtarëqeveritarëtërëndësishëmpërfaqësohennëMSG.

Përparimikënaqshëm

Angazhimiikompanive(#1.2)

Kompanitëenaftës,gazitdheminieravejanëtëangazhuaraaktivishtdheefektivishtnëprocesinEITI,edhesiofruesinformacioniedhenëhartimin,zbatimin,monitorimindhevlerësimineprocesitEITI.Kompanitëhidroenergjitikemarrinpjesëvullnetarisht.


Angazhimiishoqërisëcivile(#1.3)

EkzistonmjedisnxitëspërpjesëmarrjeneshoqërisëcivilenëShqipëri.Shoqëriacivileështëepërfshirënëzbatim.Megjithatë,kufizimetnëkapacitetendikojnëaftësinëetyrepërtëqenëtëangazhuarplotësishtdheefektivishtnëhartimin,zbatimin,monitorimindhevlerësimineprocesitEITI.

Përparimdomethënës



QeverisjadhefunksionimiiMSG(#1.4)

MSGështëformuardhepërfshinpërfaqësuestëvetëemëruarngaçdogrupinteresit,pasugjerimendërhyrjejeaposhtrëngimi.MSGtakohetshpeshdhepjesëmarrjadhembajtjaeregjistraveduketekënaqshme.Ndërkohëqëkapacitetetjanëtëfortamesqeverisëdhekompanive,katëdhënatëkufizuaraseanëtarëteshoqërisëcivilenëMSGkanëkapacitettëmjaftueshëmpërtëkryerdetyratetyre..


Planiipunës(#1.5)

PlaniipunësAlbEITI2016ështënëvijëmedispozitateKërkesës1.5.kaobjektivatëqartatëlidhurameprioritetetkombëtarepërsektorinnxjerrës,sidheveprimeeafatetëhollësishme.Ekzekutimiiplanittëpunëstëtanishëmduketnëvijë.




RekomandimeteSekretariatit:

1. MSGduhettësigurojëpjesëmarrjemëkonseguentetëpërfaqësuesvetëqeverisënëaktiviteteshpërndarjeinformacioni.

2. Përtëforcuarzbatimin,grupiiinteresitiindustrisënxitettësigurohetseanëtarësiaetijnëMSGtëjetëpërfaqësueseestrukturëssësektorëveminerarë,hidroenergjitikë,tënaftësdhegazitdheserregullsiadheniveliipjesëmarrjessëindustrisënëtakimeteMSGtëjetënëpërpjestimmenevojëneMSGpërtëmarrëvendimetëinformuaradhepërtëndjekurkryerjeneveprimevetëdakordësuara.MSGduhettësigurojëraportimtërësorngatëgjithakompanitëmateriale.

3. Nëpërputhjemekërkesën1.3.a,grupiiinteresitishoqërisëcivileduhettëdemonstrojësejanëplotësisht,aktivishtdheefektivishttëangazhuarnëprocesinEITI.Specifikisht,shoqëriacivileduhettësigurojësejanënëgjendjetëkontribuojnëplotësishtdhetëofrojnëinputpërprocesinEITIdhesekanëkapacitettëmjaftueshëmpërtëmarrëpjesënëEITI.Nëpërputhjemekërkesën8.3.c.i,grupiiinteresitishoqërisëcivileduhettëzhvillojëdhepublikojënjëplanveprimipërtëtrajtuarmangësitënëangazhiminekompanivenëvlerësiminfilletardheraportinevaliduesitbrendatremuajshngavendimiiBordit,dmthnga<VendimiiBordit+3muaj>.GrupiiinteresitmundtëdojëtëndërmarrënjëshqyrtimtëpavarurtëangazhimittëshoqërisëcivilenëEITInëShqipëri,dukezgjeruarangazhimineOSHCmeinteresapotencialenëzbatimineEITI-t.Ndërmarrjaenjëvlerësimipërnevojatnëkapacitetedheformulimiiveprimevepërtëtrajtuarkufizimeteshoqërisëcivilenëkapacitetejanëkyçe,edhepërtëzhbllokuarfinancimengapartnerëzhvillimidhetëtjerapalë.Grupiiinteresitishoqërisëcivilenxitettëzhvillojëdhetëbjerëdakordpërudhëzimeqëefektivishtpërcaktojnëprocesinmeanëtëtëcilitdotëpërzgjidhendhedot’ukërkohetllogaripërfaqësuesvenëMSG.

4. Nëpërputhjemekërkesën1.4.a.ii,MSGduhettësigurojëqëproceduratevetapëremërimindhendryshiminepërfaqësuesvetëgrupevetëinteresittëjenëpublikedhetëkonfirmojnëtëdrejtëneçdoanëtaritëgrupittëinteresitpërtëemëruarpërfaqësuesitevet.Përtëforcuarzbatimin,qeverianxitetqëtësigurohetseentetpërkatëseshtetërore,tëtillasikompaniakombëtareenaftësAlbpetrol,dukepasurparasyshnëraportiminmbipjesëmarrjenshtetërore(shihKërkesa2.6),tëpërfaqësohennëMSGdheseniveliipjesëmarrjessëtyretëjetënëpërputhjemenevojëneMSGpërtëmarrëvendimetëinformuaradhendjekëveprimetëdakordësuara.Nëpërputhjemekërkesën1.4.b.iidhe1.4.b.iii,MSGduhettëndërmarrëaktiviteteinformimiefektivemegrupetëshoqërisëciviledhekompani,përfshinëpërmjetkomunikimitsimedia,faqjaeinternetitdheletrat,dukeinformuargrupeteinteresitpërpërkushtimineqeverisëpërtazbatuarEITI-n,sidherolinqendrortëkompanivedheshoqërisëcivile.AnëtarëteMSGduhettëshërbejnësindërlidhësmegrupetetyretëinteresit.Nëpërputhjemekërkesën1.4.b.vi,MSGduhettësigurojënjëprocesvendim-marrjejepërfshirësnëpërmjetzbatimit,sidomosnëlidhjemeindustrinëdheshoqërinëcivile.GrupeteqeverisëdhekompanivenxitentësigurojnëqëpjesëmarrjaepërfaqësuesvetëtyrenëtakimeteMSGtëjetëkonseguentedheenjënivelimjaftueshëmtë



lartësapërtalejuarMSGtëmarrëvendimedhetëndjekëpërmbushjenetyre.QeveriamundtëmarrënëkonsideratëtaftojëAlbpetrolinnëMSG.RekomandohetgjithashtuqëMSGtërishikojëproceduratevlerësimitpëranëtarëtetij,tëcilatdobinindakordt’indiqnintëgjithagrupeteinteresit.

5. MSGnxitettëdakordësojënjëplanpuneqëlidhetmeprioritetetkombëtaredheqëështëproduktikonsultimevetëgjeramegrupeteinteresit.Lidhjemëtëqartamediskutimetdheprioritetetkombëtaredotënxisninpjesëmarrjemëaktivengatëgjithagrupeteinteresitdhedotëndihmoninpërtëmobilizuarburimeshtesë.MSGduhettëtrajtojëqëndrueshmërinëfinanciaretëEITI-tngapikëpamjaafatmesme.



PjesaII–PublikimetEITI

2. Akordimiikontratavedhelicensave

2.1Vështrimipërgjithshëm

KyseksionofronhollësimbizbatiminekërkesaveEITIlidhurmekuadrinligjorpërsektorinnxjerrës,aktivitetetelicensimit,kontratat,pronësinërealedhepjesëmarrjenshtetërore.

2.2Vlerësim

Kuadriligjor(#2.1)

Dokumentimipërparimit

Kuadriligjor:RaportiEITI2015ofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëkuadritligjorpërsektorinenaftësdhegazit(RaportiEITI2015,f.26),dhepërsektorinminerar(RaportiEITI2015,f.49-52),përfshipërshkrimetëshkurtradhelinqepërfaqeqeveritarepërkatëse(MEIdheAKBN)përpërmbledhjetëligjeveerregullorevespecifikepërsektorin.Raportipoashtualudonpërtraktateinvestimime“shumëvende”dheofronnjëlink23përnëlistëneplotëtëkëtyre(RaportiEITI2015,f.103).

Roleteagjenciveqeveritare:Raportiofronnjëvështrimsipërfaqësortëagjencive24kryesoreqeveritaretëpërfshiranëindustritënxjerrësesidhelinqepërfaqeteinternetitqëekzistojnë,kugjendenpërshkrimetëhollësishmetërolevedhepërgjegjësivetëçdoagjencie(RaportiEITI2015,f.15-18).PërshkruhetgjithashtuedheanëtarësiaeShqipërisënëKomunitetinRajonaltëEnergjisëtëBashkimitEuropianprejvitit2006(RaportiEITI2015,f.18).RaportiofronnjëpërshkrimsipërfaqësortërolevetëMEI-t,AKBNdheShërbimitGjeologjikShqiptar(SHGJSH)nëmiratiminelicensavemineraresidhetëAgjencisësëProkurimitPublikpërmbikqyrjeneraundevetëaplikimitpërlicensaminerare(RaportiEITI2015,f.49-51).

Regjimifiskal:Raportiofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëtermavefiskalenësektorinenaftësdhegazit,përfshinjëdiagramëtëtëardhuravenganaftadhegaziupstream,vlerënetëardhuravekyçenganaftadhegazinëvitin2015sidhepërshkrimetëtëgjitharrjedhavekyçetëtëardhuravetënaftësdhegazit25(RaportiEITI2015,f.32-35).NdërkohëqëvërensetermatspecifiketëPSAnaftedhegazinukjanë

23http://investmentpolicyhub.unctad.org/IIA/CountryBits/2#iiaInnerMenu24MinistriaeEnergjisëdheIndustrisë,AgjenciaKombëtareeBurimeveNatyrore,ShërbimiGjeologjikShqiptar,EntiRregullatoriEnergjisë,AgjenciapërKoncesionetdhePPP,MinistriaeMjedisit,entetnëpronësishtetërorenëenergjidheburime.25Renta,tatimimbifitimin,TVSH,pagesatpërsigurimetshoqëroredheshëndetësoredhetatimimbitëardhuratpersonale,pjesaeshtetitnëprodhiminenaftës,bonusetrajnimi.



publike,raportiofronnjëlinknënjëfaqeinternetitëMEI26përtermatdhekushtetkryesoretëPSA-ve(RaportiEITI2015,f.26).RaportiEITI2015përshkruankuadrinfiskalnësektorinminerar,përfshirregullorepërpërcaktiminegarancivefinanciarepërplaneinvestimidheplanerehabilitimimjedisor(RaportiEITI2015,f.49-51).Ofrohetedhenjëvështrimipërgjithshëmpërtaksatdhetatimet27eaplikueshmenësektorinminerar(RaportiEITI2015,f.53-54).

Niveliidecentralizimitfiskal:RaportiEITI2015përshkruantransfertatstatutoreteknjësitëeqeverisjesvendore(NJQV)nëtëcilatzhvillohetprodhimnxjerrës,fillimishtzbatuarnëvitin2008nënivelprej25%tërentësdheamenduarnëvitin2014në5%tërentës(nëfuqiprej2015)(RaportiEITI2015,f.75-76).PërshkruhetprocesipërmbledhjendhetransferiminekëtyrepagesavepranëNJQVpërshkruhet(RaportiEITI2015,f.75).Raportipoashtutheksonineficencatnëtranzicionindrejtsistemittëreformuartëtransfertavenëvitin2015,vitiiparëizbatimit(RaportiEITI2015,f.76)).

Reformat:Raportiradhitreformatnësektorinminerarpërfshinjëzbritjemedytëtretatnërentënminerarenënëntor2014(RaportiEITI2015,f.53)dhepërshkruanshkurtimishtreformatnëLigjinpërNaftënprezantuarngaMEInëdhjetor2016(RaportiEITI2015,f.26).

RaportiEITI2013-14përshkruanmjedisinligjorpërnaftëndhegazin(RaportiEITI2013-14,f.22),mineratdheguroret(RaportiEITI2013-14,f.40)dhehidroenergjitikën(RaportiEITI2013-14,f.54),melinqeatykukavlerë,sidhemeregjimetfiskaletëaplikueshme(RaportiEITI2013-14,f.37,49,69-70).Shkallaedecentralizimitfiskal(RaportiEITI2013-2014,f.74)përshkruhetnëpërkrahrolevetëagjencivepërkatëseqeveritaredhenjënumrireformashmiratuarnëvitin2015(RaportiEITI2013-14,f.16-19).

PikëpamjetegrupevetëinteresitAktorëtekonsultuarnukshprehënndonjëpikëpamjetëveçantëlidhurmetërësinëdhesaktësinëembulimitngaanaeRaportitEITI2015përmjedisinligjordhekuadrinfiskalpërindustritënxjerrëse.NjëpërfaqësuesiindustrisënëMSGmendonteseshpjegimiimjedisitligjornëRaportinEITI2013-2014ishtemëtërësorsesanëRaportinEITI2015,dukeqenësekishtepasqyruardisangashqetësimeteindustrisëlidhurmedisapaqartësitëcaktuaraligjore.

Njënumërpërfaqësuesishngaqeveria,shoqëriaciviledhepartnerëzhvillimitheksuanstrukturënrregullatoretëfragmentarizuarqëqeverisindustritënxjerrëse,tëndaramidisMEI-t,AKBN-sëdheAlbpetrolit.Njënumërpërfaqësuesishngashoqëriacivilemendoninsefragmentarizimiienteveshtetëroremepërgjegjësimbikqyrjenesektoritishtenjëpërpjekjeendërgjegjshmenëpërpjekjepërtëfshehurinformacionngapubliku.DisapërfaqësuesngaqeveriadheshoqëriacivileshpjeguansekishtenjëhistorifërkimimidisAKBNdheAlbpetrolit,dukepasurparasyshnatyrënepolitizuartëmenaxhimittëtëdyorganizatave.Njëraportijanarit2017ngaEurosupportshpjegonteseroletdhepërgjegjësitëesecilës

26http://www.energjia.gov.al/al/publikime/blloqet-e-lira-te-kerkimit27Includingdescriptionsofallkeyminingrevenuestreams(royalties,taxonprofits,VAT,paymentsforsocialandhealthinsuranceandpersonalincometax,personalincometax,taxondividend).



ministripërshkruhetnëfaqeneinternetittëministrisëpërkatësedhenxitënAlbEITI-ntëshihtemundësinëpërtëofruarnjëvështrimtëpërditësuartëmjedisitligjordheregjimitfiskalpërsektorëteminierave,naftësdhegazitnëfaqeneinternetittëAlbEITI(Eurosupport,2017).

Disapërfaqësuestëindustrisë,qeverisëdhepartnerëvetëzhvillimitshpjeguansekishtepaqartësidomethënësenëtermatfiskalepërminierat,naftëndhegazin.Çështjaepërllogaritjevetërentëstheksohejsisfidëngakëtapërfaqësues,tëcilëtvërejtënsekompanitëvazhdonintëpaguaninrentëedhekurnukkishinfitim.Gjithashtu,disakompanikishinpasurvështirësimeçështjenerikuperimittëkostovenëPSA-tëenaftësdhegazit,kunjënumërrasteshishinreferuarnëarbitrazhndërkombëtar.KëtapërfaqësuestheksuanmospërputhjetmidistermavefiskalestatutorengaLigjipërHidrokarburet,icilipërbëhejvetëmngadyfaqe,dhetermatfiskalepërdisaPSAnaftedhegazi,tëcilatishinmiratuarmeVendimtëKëshillittëMinistravedhepërfshininklauzolastabilizimi.DepartamentiiShtetitkapërdorurgjuhëtëfortëlidhurmeAlbpetrolinsi“njëburimiqëndrueshëmraporteshpërkorrupsion,interpretimgrabitqartërregullorevedheineficiencënësektorinehidrokarbureve”(DepartamentiiShtetitiSHBA,2016).

Përfaqësuestëndryshëmtëqeverisëdhepartnerëvetëzhvillimittheksuannjënumërreformashmerëndësi,sitëplanifikuaraashtudhenëproces.NjëzyrtarilartëqeveritarshpjegoiserishikiminëprocesiLigjitpërHidrokarburetsynontetësigurontepërputhjenetijmekushtetePSA-veekzistuesenënaftëdhegaz.NjëpartnerzhvillimivurinëdukjeseAmbasadateSHBAdheMbretërisësëBashkuarpopërgatisninasistencëteknikepërtëreformuarkuadrinrregullatorpërnaftëndhegazin.ByrojaeBurimevetëEnergjisëeDepartamentittëShtetittëSHBApopërgatistenxjerrjeneNismëspërQeverisjendheKapacitetinEnergjitik(EGCI)28përShqipërinënëgjysmënedytëtëvitit2017përtërishikuarstrukturënfiskaletëindustrisësënaftësdhegazit,potencialishtdukekaluarnganjëmodelirikuperimittëkostovetekmodelitaksë-dhe-rentëdhepërtëformuarnjëtask-forcëndërqeveritarepërnaftëndhegazin.EGCIipropozuardotëofrontembështetjepërtëpërmirësuarkapacitetintatimordheaudituestëqeverisënëlidhjemesektorinenaftësdhegazitdhepërtësiguruarqëtëgjithalicensatpëenaftëdhegazakordoheshinnëpërmjettenderashtëhapurdhejonegociatavetëdrejtpërdrejta,tëcilatshiheshinsitëmjegullta.

VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëtrajtiminekësajkërkese.RaportiEITI2015përfshinnjëvështrimtëpërgjithshëmtëligjevepërkatëse,enteveqeveritare,termavefiskalenësektorinminerar,tënaftësdhegazit,nivelinedecentralizimitfiskaldhekomentetëshkurtrambireformataktuale.

Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëeksplorojëmundësinëepërdorimittëraportimitEITIpërtëtheksuarmospërputhjetnëkuadrinligjor,kuadrinfiskaldhepërgjegjësitërregullatoretëShqipoërisënë

28https://www.state.gov/documents/organization/264507.pdf



sektorëteminierave,naftësdhegazit.MSGmundtëdojëtalidhëraportiminEITImeasistencëneplanifikuarteknikenësektorëteminierave,naftësdhegazitpërt’usiguruarqëzbatimiEITIshërbensidiagnozëpërtëmbështeturreformatnëprocesdhetëplanifikuara.

Akordimiilicensave(#2.2)

DokumentimiipërparimitNësektorinminerar,mbajtësvetëlicensavepërkërkimdheprodhimiukërkohettëmarrinlejeminerarengaMEIçdovit,nëpërputhjemeLigjin10081të23shkurtit2009(RaportiEITI2015,f.52).Nënaftëdhegaz,tëgjithëmbajtësvetëlicensaveiukërkohettërealizojnë“marrëveshjepërndarjenafte”(PSA),tëngjashmememarrëveshjetpërndarjeprodhimi,meqeverinëosenëpërmjetAKBNosenëpërmjetAlbpetrolit(RaportiEITI2015,f.26).

Akordimet/transferimet:Nënaftëdhegaz,ngalistaePSA-ve(nëShtojcat5dhe6)dhengalistaelicensavepërkërkim(nëShtojcën7)duketseasnjëPSApërnaftëdhegaznukuakorduanëvitin2015,edhepseRaportiEITI2015nukpohonqartënëseuakorduaapotransferuandonjëlicensënaftedhegazigjatëvitit2015(RaportiEITI2015,f.139-140,141).Katëdhënanëmediapërnjëlicensëkërkiminaftedhegazi(BllokuD)alokuarShelldhePetromanasnëkorrik2015(WorldOil,2015).

RaportipohonseMEIshpallitenderakonkuruespër77zonaminerarenëvitin2015dheakordoi50licensaminerarepërkrom(14),gëlqeredhemineraletëtjerandërtimi(40),hekur-nikeldhenikel-silikat(4)dhezhavorrdherërëbituminoze(4)(RaportiEITI2015,f.52).Megjithatë,Shtojca8ofronnjëlistëprej62licensashminerareakorduarnëpërmjettenderimitkonkuruesnëvitin2015(RaportiEITI2015,f.142-144).Arsyetpërmospërputhjennëraportiminealokimittëlicensaveminerarenëvitin2015nukpërshkruhennëraport.RaportiEITI2015nukireferohetfaktitnësepatindonjëtrasferimlicenseminerare,naftedhegazinëvitin2015.RaportiofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëregjistravetëaksesueshëmpublikishttëMEI-tpërlicensatminerare,tënaftësdhegazit,sidhenjëlink29përteknjëlistëPDFelicensavenëfaqeneinternetittëMEI-t(RaportiEITI2015,f.101-102).FaqjaeinternetiteAlbEITIpoashtuofrondylistalicensash,qëmbulojnëminierat30dhenaftënegazin,31edhepselistaelicensaveminerareishtepërditësuarsëfundinë3nëntor2015.BazuarnënjëkrahasimtëlicensavemineraretërendituranëfaqeteinternetittëAlbEITI32dheMEI33,duketse12licensaminerareuakorduannëperiudhën3nëntor–31dhjetor2015.

Procesiiakordimit/transferimit:Përnaftëndhegazin,raportiireferohetprocesitpërakordimine

29http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/minierat2/2016/RREGJ._LEJEVE_SHKURT_2016_Aktive.pdf30http://www.albeiti.org/mining-register/31http://www.albeiti.org/petroleum-licenses/32http://www.albeiti.org/mining-register/33http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/minierat2/2016/RREGJ._LEJEVE_SHKURT_2016_Aktive.pdf



licensavepërnaftëdhegaz(dhelinqepërnëfaqetpërkatësetëinternetit),kupërfshihenMEI34,AKBN35dheAlbpetrol36(RaportiEITI2015,f.27).Tëtrifaqeteinternetitofrojnëpërshkrimetëpërgjithshmetëprocesitstatutorpërakordiminelicensave.RaportikonfirmonnevojënpërmiratimministrordheofronnjëlinkpërnëinformacionineMEI-tlidhurmelicensatekërkimitfalas37(RaportiEITI2015,f.27),kurekzistojnëlinqepërnëvendimeministroreqëakordojnëlicensaeksplorimi.OfrohetnjëvështrimipërgjithshëmiprocesevepërkonkludiminePSA-venëfushateadministruararespektivishtngaAKBNdheAlbpetrol,përfshinevojënpërmiratimngaministri(RaportiEITI2015,f.27).Gjithashtu,raportishprehetse,nërastekurkadyamëshumëaplikantëpërtënjëjtinblloknafte,AKBNoseAlbpetrolduhettëparaqesinvlerësimeparaprakepranëMEI-tpërmiratimpërparasetëfillojnënegociatat(RaportiEITI2015,f.27).

PaskrijimittëAKBNsirregullatorisektoritnëvitin2006,AlbpetrolitikërkohettëkonkludojënjëmarrëveshjemeMEI-npërçdolicensënaftedhegazipërtëcilënarrinnjëPSAmenjëkompaninafteapogazi.RaportiEITI2015ofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëprocesitpërarritjenetëtillamarrëveshjeshlicensoremidisAlbpetrolitdheMEI-t(RaportiEITI2015,f.28).ProcesipërarritjenenjëmarrëveshjejelicenseqeverisetngatënjëjtatrregullasiPSA-tënormaledhekërkonmiratimngaministri(RaportiEITI2015,f.28).Përsaipërketproceduravetëtransferimittëlicensavepërnaftëndhegaz,Tabela4tregonsemiratimiiMEI-tishtekërkuarpërblerjenngaTTransatlanticPetroleumtëoperacionevetëStreamOilandGasAlbanianështator2014(RaportiEITI2015,f.29),porraportinukofronmëshumëhollësilidhurmeprocesinstatutorpërtransferiminelicensavetënaftësdhegazitapotëaksionevenëkonsorciumetnëPSA.

Nëlidhjemeproceduratstatutorepërakordiminelicensaveminerare,RaportiEITI2015përshkruanprocesinpërakordiminelicensaveedhemeanëtëtenderavekonkuruesedhepërnegociataadhocmbibaza“ishërbehettëparit,”kuzonatkonkuruesepërtëcilatbëhettenderpërcaktohennëplaninvjetorkombëtartëminierave(RaportiEITI2015,f.51-52).Raportipoashtusqaronqëkërkohenlejevjetoreminerare,paralelmelicensaminerareafatgjata(RaportiEITI2015,f.52).Tabela7ofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëtermave(kohëzgjatjendhesipërfaqen)edyllojelicensashminerare(kërkimidheprodhimi)(RaportiEITI2015,f.49).Përshkruhetedheprocesipërparaqitjendhemiratimineplanevevjetoretëinvestimitdherehabilitimitmjedisor(RaportiEITI2015,f.49-50).

Nëlidhjemeproceduratfaktiketëndjekurapërakordiminelicensavemineraretëdhënanëpraktikënëvitin2015,raportishprehetse“përqëllimetekëtijraportinukështëbërëpublikinformacionshtesënëlidhjemeprocesinevlerësimittëofertavedheaplikantëtjofitues”(RaportiEITI2015,f.52).Shtojca8ofroninformacionmbitermate62licensavetëakorduaranëvitin2015pornukpërshkruanprocesinpërakordiminetyre(RaportiEITI2015,f.142-144).Dukeqenëseraportiofrondatateaplikimitpërvetëm33

34http://www.energjia.gov.al/al/publikime/blloqet-e-lira-te-kerkimit35http://www.akbn.gov.al/rregullore-per-procedurat-e-miratimit-te-marreveshjeve/36http://www.albpetrol.al/marreveshjet-hidrokarbure/baza-ligjore/37http://www.energjia.gov.al/al/publikime/blloqet-e-lira-te-kerkimit



nga62licensatminerareakorduarnëvitin2015(RaportiEITI2015,f.142-144),lexuesimundetqëvetëmtëbëjëvlerësimetëpërgjithshmepërdritarenkohorepërakordiminelicensavepërafrogjysmënelicensaveminerareakorduarnëvitin2015.

Kriteretteknikedhefinanciare:RaportiEITI2015paraqetnjëvështrimtëpërgjithshëmsipërfaqësortëkriterevestatutoreteknikedhefinanciaretëpërdoruranëakordiminelicensavetënaftësdhegazit,“përfshiknow-how,teknologji,personel,sidhepërvojatëmëparshmenësektordhenëtënjëjtënkohëtëzotërojëburimefinanciarepërtëfinancuarnjëinvestimpraktikeksplorimidhezhvillimi(…)sidheaftësinëpërtëndikuarpozitivishtkomunitetetpërreth”(RaportiEITI2015,f.27).NdërkohëqëvërensetermatspecifikepërPSAtënaftësdhegazitnukjanëpublike,raportiofronnjëlinkpërnënjëfaqeinterneti38tëMEI-tpërtermatdhekushtetkryesore(RaportiEITI2015,f.26).KjofaqeinternetiMEInukofronnjëlistëpërfshirësedhetëhollësishmetëkritereveteknikedhefinanciaretëvlerësuara,edhepsepohonsekërkesatpërfshijnëofriminepasqyravefinanciaretëtrevitevetëaudituarasipjesëeaplikimit.39

Përlicensatminerare,raportipërshkruanpërmbatjenenjoftimevepërtendera,peshënekriterevetëpërgjithshmeteknikedhefinanciare,sidheprocesinevlerësimittëaplikimeve(RaportiEITI2015,f.51-52).Megjithatë,raportipohonseAPnukpatisuksesnësiguriminenjëlistetëkritereveteknikedhefinanciaretëpërdoruraspecifikishtnëakordiminelicensaveminerarenëvitin2015(RaportiEITI2015,f.102).

Raportinukofroninformacionlidhurmekriteretteknikedhefinanciaretëpërdorurapërtëvlerësuartransferimetelicensavenësektorëtminerarë,tënaftësdhegazit.

Informacionpërpërfituesitelicensave:Identitetii62përfituesvetëlicensaveminerarenëvitin2015jepetnëShtojcën8(RaportiEITI2015,f.142-144).Raportinuktregonnëseuakorduandonjëlicensëerenaftedhegazigjatëvitit2015dhenukireferohetndonjëtransferimilicensenësektorëtminerarë,tënaftësdhegazit,edhenëselistaePSA-vedhelicensavepërkërkimnaftedhegazinëRaportinEITI2015nukduketsetregonndonjëakordimapotransferimlicensenaftedhegazi(RaportiEITI2015,f.139-140,141).

Devijimejo-minimale:RaportiEITI2015deklaronse“autoritetetkontraktuese”nukraportuanndonjëdevijimngakuadriligjordherregullatorpërkatësqëqeveristransferimetelicensave,porseAPnukverifikoinësepatindonjëdevijimsepsenuk“umundësuatakryentekëtëdetyrë”(RaportiEITI2015,f.162).Ndërkohëqëraportitheksonakordimetelicensavemineraregjatëvitit2015,ainukofroninformacionmbidevijimetnëproceduratstatutorepërakordiminelicensavenëpraktikëpërndonjëprej62licensaveminerareakorduarnëvitin2015.RaportivërenseAPmoriinformacionmbiraundetetenderavenëvitin2015porjopërkriteretetenderaveqëdopërdoreshinpërtëvlerësuaraplikimetapoemratetenderuesveatykupatimëshumësenjëaplikantqëparaqitipropozim(RaportiEITI2015,f.102).

38http://www.energjia.gov.al/al/publikime/blloqet-e-lira-te-kerkimit39http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/Publikime2/Binder1-1.pdf



Raportinuktheksonndonjëdevijimngaproceduratstatutoretëakordimitnëlicensanënaftëdhegazakorduarpërparavitit2013,dukepohuarvetëmseAP“kuptoisethuajsetëgjithamarrëveshjetenaftësishinakorduarnëpërmjetprocedurashmenegociataadhocderinëgusht2013,(…)kërkuampornukmorëmngaMEIinformacionmbikriteretteknikedhefinanciaretëpërdorurapërakordiminekëtyremarrëveshjeve”(RaportiEITI2015,f.102).

Mëherët,raportipohontese“thuajsetëgjitha”PSA-tëenënshkruaraderinëfundtëvitit2015ishinakorduarnëpërmjetnegociatashadhoc,kutermatkryesoreteknikedhefinanciarenukishinpublikuarpëraksespublik(RaportiEITI2015,f.27).

Tërësia:Raportiofronnjëfarëinformacionilidhurmelicensatenaftësdhegazitakorduarnëvitin2016,edhepsedisanegociatapërakordimedhetransferimelicensashishinnëproces,porjotëpërfunduara,nëvitin201540(RaportiEITI2015,f.28-29).Megjithatë,raportinukireferohetndonjëlicensenaftedhegaziakorduarapotransferuarpërparaapopasvitit2015.

Procesiiaplikimit:RaportiEITI2015pohonseMEIakordoi50licensaminerarenëvitin2015meanëtëtenderimitkonkurues(RaportiEITI2015,f.52)porqënukmundtëofrohejinformacionlidhurmeprocesinevlerësimittëofertaveapolistëetenderuesvetëpasuksesshëm.ListaezonavetëakorduaradheaplikantëtfituestregohennëShtojcën8(RaportiEITI2015,f.142-144),edhepsekojpërfshin62licensatminerarefituesedhejo50tëpërmenudramëherëtnëraport(RaportiEITI2015,p.52).Përshkruhetprocesiipërgjithshëmitenderimitkonkurues,kuzonatetenderimitpërcaktohennëplaninminerarvjetor(RaportiEITI2015,f.51-52).“Ofertatkonkurueseakordohenpërzonakurezervagjeologjiketënjohuradhetëzbuluaraparaqesininteresekonomiktëkonsiderueshëm.”Raportishpjegonqënjoftimetpërtender,TeRdhekriteretpërvlerësimineofertavepublikohnnëfaqeteinternetittëMEI-t41dheAgjencisësëProkurimitPublik,42dheofronlinqepërnëfaqetepërgjithshmetëinternetittëagjencive.Raportipoashtupërshkruanpërmbajtjenenjoftimevetëtenderave,peshënekriterevetëpërgjithshmeteknikedhefinanciare,dheprocesinevlerësimittëofertave(RaportiEITI2015,f.51-52).Megjithatë,seksioni11.3.6vërenseAPnukmunditëmerrteinformacionmbikriteretetenderimittëpërdorurapërtëvlerësuarofertatnësecilinraundpërlicensatmineraretëakorduaranëvitin2015dheasemrateofertuesvetëpasuksesshëm(RaportiEITI2015,f.102).

Komentmbieficencën:Nukkainformacionshtesëlidhurmeprocedurapërakordimapotransferimtë

40MEIfilloiprocedurateakordimitpëreksploriminon-shorenëblloqet4,5,C,PanajaDumre,Jone-5dheRodoninë2015.Derinëfundtëvitit2015,MEIponegociontemePetromanasAlbaniadheShellUpstreamAlbaniapërnjëPSApëreksploriminebllokut4,edhepsekjonukishtefinalizuarnëkohënehartimittëRaportitEITI2015.Derinëfundtë2015,MEIpoashtuponegociontemeNavitasPetroleumLimitedpërbllokuneDumresë.Më15mars2016,MEIdheAKBNnënshkruannjëPSAmeAlbanidesEnergypëreksploriminebllokutnumër8,njëPSAemiratuarmë26prill2016meVendimtëKëshillittëMinisttrave,mePSA-nëtëbotuarnëfletorenzyrtare63/2016.Nëvitin2016,PetromanasAlbaniaGmbHshitioperacionetevetatënaftëstekShellUpstreamAlbaniaB.V.dheaplikoipërlikuidim.Nështator2014,TransatlanticPetroleumLtdbleuStreamOil&GasinAlbania,njëtransaksionimiratuarngaMEI.Nëshkurt2016,TransatlanticPetroleumshitiaksionetevetatekGBCOil.Nëshkurt2016,PetromanasAlbaniashitioperacionetdhePSAesajpëreksplorimineblloqeve2dhe3tekShellUpstreamAlbania.41http://www.energjia.gov.al/42http://www.app.gov.al/



licensës,porkanjëreferencëtëpërgjithshmepërineficencëndhemungesënetransparencësnëprocesineakordimittëlicensave.RaportitheksontraktatetndërkombëtarepërinvestimetnënshkruarngaShqipëriadheireferohetnjëlistepërfshirëse,43dukevërejtursekëtomarrëveshjepërfshijnëkërkesapërtransparencënëproceduratelicensimitdheprokurimitdhese“mungesaetransparencësdheprocesetjoefektivepërakordiminelicensavemundtaekspozontevendinndajpretendimevenëarbitrazhndërkombëtar”(RaportiEITI2015,f.103).

RaportiEITI2013-14EITIpërshkruantedysistemepërakordiminelicensaveminerare,negociatatadhocdhetenderimetkonkuruese(RaportiEITI2013-14,f.29),dherregulloreterejangamaj2015(RaportiEITI2013-14,f.41),përfshikriteretteknikedhefinanciare(RaportiEITI2013-14,f.42)dheinformacionmbipërfituesitelicensaveminerarenëvitin2015(RaportiEITI2013-14,f.261-262),ndonëseaskritereteofertimitpërlicensaminerareakorduarnëvitet2013-14nukishinparaqitur.Përshkruheshinrregullaterejatëmiratuaranëfundtëvitit2015përakordiminelicensavepërnaftëdhegaz(RaportiEITI2013-14,f.30),përfshikriteretteknikedhefinanciare.Raportiofrontenjëlink44përtektermatdhekushtetpëraplikiminpërnjëPSAnaftedhegazi,porvërentesekriteretteknikedhefinanciaretëpërdoruragjatënegociataveadhocpërtëgjithaPSA-tëeakorduaraderinëvitin2015nukishinnëdispozicion(RaportiEITI2013-14,f.31).RaportiEITI2013-14poashtupërfshintenjërekomandimpërforciminesistemittëlicensimit.

PikëpamjetegrupevetëinteresitAktorëngagrupettëndryshmeinteresishprehënpikëpamjethellësishttëndryshmelidhurmetransparencëneproceduravetëakordimittëlicensavenësektorëtminerarë,tënaftësdhegazit,edhepsekishtekonsensusmesgrupevetëinteresittëkonsultuaraseShqipëriakishtenjëhistoritëmjegulltnëakordiminelicensavedhesekjokishteqenënjëçështjeemocionalenëtëkaluarën.NjëzyrtarilartëqeveritarvërejtisekrijimiiAKBNsirregullatorgjysmë-ipavarurisektoritkishteshënuarnjëpërmirësimtëtheksuarnëmbikqyrjeneakordimittëlicensave,dukevërejtursepraktikateakordimittëlicensavedhePSA-vetënaftësdhegazitqënëtëkaluarënbazoheshintek“klientelizmi”nukishinmëtëmundura.PersoneliiSekretariatitshpjegoiseALbEITIkishtendërmarrëpunëdomethënësepërtësqaruarproceduratpërakordiminelicensavepërshkaktëpaqartësivenëprocesineakordimittëlicensavenëtëkaluarën.Megjithatë,njënumëranëtarëshngaOSHCnëMSGpërgjithësishtargumentuansekishtedevijimethelbësorengaproceduratstatutoretëakordimittëlicensave,ndonësepashembujspecifikëpavarësishtkonsultimeshtëgjerambikëtëtemë.Disapartnerëzhvillimitheksuanshqetësimelidhurmedevijimengakërkesapërkonsultimepublikepërparaakordimittëkoncesionevehidroenergjitike,dukevërejturshembujspecifikëkukonsultimetpublikedukeshintërreme,dukepasurparasyshpërzgjedhjeneindividëvespecifikëpërkonsultimet.Megjithatë,nukudhanëshembujspecifikëdevijimeshngaproceduratpërakordiminelicensavenësektorëtminerarë,tënaftësdhegazit.NjëanëtariMSGngaqeveriangritipyetjensepseçështjaedevijimevengaproceduratstatutoretëakordimittëlicensavedotëishtemerëndësipërraportiminEITIdhemendontesevlerësimetëtillaishinpërtejfushëssëpunëssë

43http://investmentpolicyhub.unctad.org/IIA/CountryBits/2#iiaInnerMenu44http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/Publikime2/Binder1-1.pdf



EITI-t.zyrtarishpjegoisenukmundtëkishtedevijimengaprocedurateakordimittëlicensavenëminiera,naftëapogaz,dukeqenësezyrtarëtpërgjegjëspërakordimetëtilladondiqeshinpenalishtpërçfarëdodevijimi.

Licensatminerare:APshpjegoisereferencapër50licensatmineraretëakorduaranëtekstineplotëtëRaportitEITI2015ishtegabimdhekonfirmoisenumriilicensavemineraretëakorduaranëvitin2015ishtenëfakt62.EdheAP,edhepërfaqësuesngaMEIkonfirmuansenukkishtepasurkontratatëakorduaranëpërmjetnegociatashdirekteadhocgjatëvitit2015,përtej62licensavetëakorduarameanëtëtenderimitkonkurues.Përfaqësuesiiqeverisëshpjegoisekishtepasurrasteakordimilicensashmineraremeanëtënegociatavetëdrejtpërdrejtanëtëkaluarën,përfshidylicensaprodhimiminerarnëvitin2001.Gjithashtu,përfaqësuestëqeverisëdheAPvërejtënseqeveriamundtëvendostetëakordontelicensaminerarenëpërmjetnegociatashdirektenërastemerëndësi“socialeapoekonomike”kombëtare,përshembullkurkompaniaminerareangazhohejtëinvestontenëpërpunimdownstream,porsetëtillalicensaprodhimidotëakordoheshinpërtrevjetdhejosizakonishtpër25vjet.Zyrtarikonfirmoisenukkishtepasurrastetëtillagjatëvitit2015.

Përsaipërketkritereveteknikedhefinanciarepërakordiminelicensaveminerare,APdhenjëpërfaqësuesqeveritarshpjeguansekriteretspecifikeishinpërfshirënëkritereteofertimitvetëmtektenderuesitqëaplikoninnëpërmjetportalittëdedikuarnëagjencinëeprokurimevepublike,45porqëkëtonukishintëaksesueshmepërpublikunegjerë(dheishinnëdispoziciontëpjesëmarrësvevetëmgjatëprocesittëtenderimit)astëpërmbledhuranëfaqeneinternetittëMEI-t.PërfaqësuesitkonfirmuansekriteretspecifiketëtenderimitndryshoninsipastenderitspecifikporAPvërejtisenukiishteofruaraksesnëkriteretspecifiketëtenderimitgjatëpunëssëtyre,pavarësishtdisakërkesash.Njëzyrtarqeveritarvërejtisendërkohëqëkriteretteknikezakonishtqëndronintënjëjtatpërtëgjithëtenderart,kriteretfinanciarendryshoninnëvarësitëpërmasavedhekarakteristikavegjeologjiketëlicensaveqëofroheshin.APvërejtisekishtendërmendtëkontrollontenësekëtoishinvërtetnëdispoziciontëtenderuesvegjatëraundevetëardhshmetëtenderave(ndërkohëqëdoishintëhapura).NdërkohëqëAPvërejtiseekishtetheksuarkëtëboshllëkpranëMSG,iishtethënëvetëmqëanëtarëteMSG“dotashikonin.”PersoneliisekretariatitkonfirmoiseikishinkërkuarMEI-ttëofronteinformacionlidhurmeprocesinfaktikpërakordiminelicensaveminerarenëvitin2015porMEInukkishtebashkëpunuarpërkëtëçështje.Njëpërfaqësuesqeveritarshpjegoiseekzistontenjëdritarekohorestrikteprejdymuajshkurqeveriamundtëpërpunonteaplikimetpërlicensaminerare.

Njëraportijanarit2017ngaEurosupportshpjegontesekriteretteknikedhefinanciaretëpërdorurapërtëvlerësuarakordiminelicensaveminerareishinkodifikuarnëVendimin942,datë17nëntor2010(Eurosupport,2017).Përlicensatmineraretëakorduaranëpërmjettenderimitkonkurues,Ligji145/2013kërkonteqëkriteretetenderittëpublikoheshinpërkrahdokumentevetëtenderitnëfaqeneinternetittëAgjencisësëProkurimitPublik.Hollësitëpërtermateofertavedhetenderuesitepasuksesshëmjanënë

45www.app.gov.al



dispozicionkurkërkohenpërnjëvitpasmbarimittëtenderit,sipaskërkesavetëpikës7.4tëVKM320të21prillit2011.RaportipoashtutheksonsetransferimiilicensavemineraremenaxhohetnëlinjëmeVendimin362të29prillit2011dheseçdopalëeinteresuarmundtëkërkojëinformacionmbiprocesinpërtëtransferuarnjëlicensëspecifikenëlinjëmeLigjinpërLirinëeInformacionit119/2014.NdërkohëqëraportiiEurosupportshprehejseinformacioniimandatuarsipasKërkesës2.2ishtenëdispozicionnëlëminpubliknëShqipëri,aipoashturekomandonteqëiniformacionilidhurmeofertatpërlicensamineraretëmbaheshinpërmëshumësenjëvitdheqëigjithëinformacionipërraundetetenderimittëishtelehtësishtiaksesushëmnëfaqeneinternetittëMEI-t.Kjodotëkërkonteamendminepikës7.2tëVKM320të21prillit2011.RaportipoashturekomandonqëMEItëpërgatisënjëraportpërmbledhëspublikmbiproceduratendjekurapërakordimineçdolicensetëakorduarmbibazënsekushaplikonipari.Kjodotëkërkonteamendimtëparagrafit11tëVendimit942të17nëntorit2010((Eurosupport,2017).

Përsaipërketdevijimevejotovoglangaproceduratstatutorepër62licensatmineraretëakorduaranëvitin2015,APshpjegoisekishtekërkuarnëmënyrëtëpërsëriturqëtëshqyrtonteraportetpërvlerësimineofertavesipërRaportinEITI2013-14ashtuedhepërRaportinEITI2015,porsenukiishtedhënëaksesnëkëtodokumente.APvërejtiseishtembështeturnëopoinionineMEI-tsenukkishtepasurdevijimengaproceduratstatutorepërakordiminelicensaveminerarenënjëvlerësimsipasKërkesës2.2.NdërkohëqëAPkishtendërmarrëkërkimtëpavarurbazuarnëmedianpublikedhefletorenzyrtaretëqeverisëpërndonjëlajmmbilicensatdhekoncesionetminerare,nukishtekonsultuarmendonjëprej62kompaniveqëkishinmarrëndonjëprej62liensavetëakorduaranëvitin2015.Megjithatë,APdeklaroisekishte“nxitur”kompanitëpjesëmarrësetëndaninndonjëshqtësimlidhurmeprocesinelicensimitdhembikqyrjes,nëpërmjetnjëpyetjejetëpërgjithshmenëformularëteraportimit,pornukkishtemarrëndonjëkomentngakompanitëraportuesembikëtëçështje.APvërejtisedisakompaniqëkishinmarrëlicensaminerarenëvitin2015ishin“materiale,”dmthqëiukërkohejtëmerrninpjesënëraportiminEITI,dhesekishtenëplantëpyestespecifikishtpërndonjëdevijimngaproceduratligjoretëakordimittëlicensavesipjesëekorrespondencëssëtyremekompanitënëpërgatitjetëRaportitEITIpasardhës,icilimbulon2016.Disagazetarëtheksuansenjënumërimadhlicensashmineraredukejtëishinakorduarmeshpejtësirekordnëperiudhënpërparazgjedhjevetëvitit2013dheseekonsideroninkëtënjëpasqyrimtëdevijimevengarregullatstatutore.

Licensatpërnaftëdhegaz:KonsultimetëgjeratreguansenukkishtepasurtransferimetëlicensavenënaftëdhegazapondryshimenëstrukturënpronësoretëkonsorciumevePSAnëvitin2015.Përsaipërketakordimittëlicensavepërnaftëdhegaz,njëzyrtarqeveritarvërejtisenjëkonsorciumiShelldhePetromanaskishinmarrënjëlicensëeksplorimipërnaftëdhegazonshorenëkorrik2015(BllokuD),përtëcilënkatëdhënanëmedia(WorldOil,2015).NjëtjetërpërfaqësuesqeveritarvërejtisenukkishtepasurndonjëakordimtëriapotransferimtëndonjëPSAnëtëcilënAlbpetrolkishtemarrëpjesënëvitin2015.

Nëlidhjemedevijimejotëvoglangaprocedurateakordimitdhetransferimittëlicensavenëpraktikë,shumicaepërfaqësuesvetëkonsultuarshprehënkonfuzionlidhurmedalliminmidistransferimittënjëlicensemidisdykompanivedheblerjessënjëkompanie(dheasetevetësaj,përfshilicensat)nganjëtjetër.Njënumërpërfaqësuesishngashoqëriaciviledhetëpartnerëvetëzhvillimitshprehënshqetësim



lidhurmepretendimetpërakordimediscrecionaretëlicensavedhePSA-vepërnaftëdhegaz.Megjithatë,nukungritndonjëpretendimspecifiklidhurmelicensënevetmepërnaftëdhegaztëakorduarnëvitin2015.NjëanëtarngaOSHCnëMSGmendontesekishtepasurrastetërinegociatavepërnjëPSAmeAKBNpasikishteqenëakorduarfillimisht,duketheksuarsetëtillandryshimenukmbulohedhinngaligji,pornukparaqitishembujspecifikëtërastevetëtilla,edhenëperiudhajashtëvititqëshqyrtohej(2015).NjënumërpartnerëshzhvillimishprehënshqetësimpërfaktinqëPSA-tëpërnaftëdhegazasnjëherënukishinakorduarnëpërmjettenderimitkonkuruesdhesembështetjateknegociatatedrejtpërdrejtalintehapësirëpërdiskreciontëtepërt.Ndërkohëqëqeveriaishtepërpjekurtëzhvillontenjëtendernëvitin2015,mungesaeinteresitngaofertuesnënkuptontesetenderiishteipasuksesshëmdheselicensatnëfunduakorduanmeanëtënegociatavetëdrejtpërdrejtasipaskëtyrepërfaqësuesve.NjëpërfaqësueszhvillimishpjegoisenjëngafushatkudotëpërqendrohejasistencateknikeqëplanifikonteDepartamentiiShtetitiSHBAdotëishteqëlicensatdhePSA-tëtëmosakordoheshinmëmeanëtënegociatavetëdrejtpërdrejtadhesedotëakordoheshinvetëmnëpërmjettenderimitkonkurues.

PasdiskutimevelidhurmeperiudhënegjatëpërpërfundiminenegociatavepërPSA-të(eventualishtkonkluduarnë2016),APvërejtisenjëpërfaqësuesiMSGngaMEIkishteshpjeguarsenegociatatishinzgjaturkurofertuesitkishinhumburinterespërshkaktërëniesnëçmimetndërkombëtaretënaftës.PasitheksoisenukkishtemarrëinputngandonjëanëtartjetërnëMSGedhepseekishtengriturkëtëçështje,APpohoisenukikishtekontaktuarkompanitëepërfshiranëkëtonegociatasipjesëepërgatitjessëRaportitEITI2015porsekishtenëplantëkontaktontepërfaqësuesitekëtyrekompanivepërtëvlerësuarndonjëdevijimjotëvogëlgjatëpërgatitjessëRaportitEITIpasardhës,icilimbulonvitin2016.

Transferimiilicensave:APdhenjëpërfaqësuesiqeverisëshpjeguanseLigjetpërMinieratdheHidrokarburetnuklejonintransferimin(aposhitjen)elicensaveminerare,përnaftëdhegaztëakorduarameanëtëtenderimitkonkurues,dmthlicensatminerareakorduarpasvitit2007.Përlicensatminerareakorduarpërparavitit2007,njëzyrtarqeveritarshpjegoiselicensamundtëtransferohejmidisdykompanive,nëvarësitëfaktitnësekompaniaplotësontekriteretteknikedhefinanciarefillestarepërakordiminfillestartëlicensësdhevetëmmemiratimformalngaMEI.Nërastetkurkompaniapërpiqejtëshisteinteresinevetnënjëoperacionminerar,nafteapogazi,transaksioniprapëinënshtrohejmiratimittëMEI-tnësepartnerëtapoaksionerëterinjplotësoninkriteretteknikedhefinanciaretëakordimitfillestartëlicensës.APkonfirmoisetëtillakërkesambuloninvetëmshkrirjetdheblerjetmeskompanievetëincorporatednëShqipëridukeqenëseautoritetetshqiptarenukkishinkapacitetetpërtëndjekurtransaksionetëekzekutuaratërësishtoffshore(p.sh.transaksionemidisdykorporataveoffshore).

Vlerësimfillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.NdërkohëqëRaportiEITI2015ofronnjëlistëtëlicensaveminerareakorduarnëvitin2015,dhenënkuptonsenukishinakorduarlicensatërejapërnaftëdhegazgjatëvitit2015,aipërshkruanvetëmprocesinligjortëakordimittëlicensave,përfshikriteretteknikedhefinanciare,porjondonjëdevijimnëpraktikë.Katëdhënapërakordiminenjëlicensenaftedhegazinëkorrik2015.Procesipërtransferiminelicensavepërshkruhetpërsektorinenaftësdhegazit,porjopërminierat,dheraportinukdeklaronqartënësendonjëlicensëminerare,naftedhegaziishintransferuargjatëvititnëshqyrtim.Dukepasurparasyshfaktinqëlicensatminerareishinakorduarmeanëtëtenderimit,duhettë



ishtebërëpublikelistaetenderuesvetëpasuksesshëmdhekritereteofertimitpërçdoraund.

Nëpërputhjemekërkesën2.2a,MSGduhettësigurojëpublikimvjetorsecilatlicensaminerare,naftedhegaziishinakorduardhetransferuarnëvitin(-et)nëshqyrtim,duketheksuarkërkesatteknikedhefinanciaresidhendonjëdevijimjotëvogëlngakuadripërkatësligjordherregullatorqëqeverisakordimindhetransferimiinelicensave.

Regjistratelicensave(#2.3)


Licensatëkompanivemateriale:DukeqenësetëgjithakompanitëenaftësdhegazitqëoperojnënëShqipëriishinpërfshirënëRaportinEITI2015,tëgjithalicensatpërnaftëdhegazmbahenngakompanitëmateriale.Tabela4paraqetnjëlistëtënëntëkompanivetënaftësdhegazit(përfshishtetërorenAlbpetrol)dhenjëlistëtëfushavenaftëmbajtësepërkatëse,përfshidatatemarrëveshjevetëlicensave(RaportiEITI2015,f.29).Shtojca8ofronnjëlistëtë62licensaveminerareakorduarnëpërmjettenderimitkonkuruesnëvitin2015(RaportiEITI2015,f.142-144),porRaportiEITI2015nukofronnjëlistëtëtëgjithalicensaveqëkanëkompanitëmateriale,akorduarnëperiudhatpërparavitit2015.RaportiparaqetnjëvështrimtëpërgjithshëmtëregjistravepublikëtëMEI-tpërlicensatminerare,tënaftësdhegazit,sidhenjëlink46përteknjëlistëPDGelicensavenëfaqeneinternetittëMEI-t(RaportiEITI2015,f.101-102),ndonësekaboshllëqenëparaqitjenedativetëaplikimitdhekoordinatatelicensavenëkadastër.Gjithashtu,raportipohonseregjistriilicensavetënaftësdhegazit“nukështëpërditësuarqëtëtregojëndryshime/shitjeaksioneshdhetransferimetëoperacionevenësektor”(RaportiEITI2015,f.102).Megjithatë,faqjaeinternetitAlbEITIofrondylistapërfshirëselicensash,tëcilatmbulojnëminerat47dhenaftëndhegazin,48edhepselistaelicensaveminerareishtepërditësuarsëfundimë3nëntor2015.RaportiEITI2015nukireferohetlistëssëlicensaveqëgjendennëfaqeneinternetittëAlbEITI.BazuarnënjëkrahasimtëlicensavemineraretërendituranëfaqeteinternetittëAlbEITI49dheMEI50,duketse12licensatminerareishinakorduarnëperiudhën3nëntor–31dhjetor2015.

Emratelicensë-mbajtësve:Përnaftëndhegazin,Tabela4ofronnjëlistëtënëntëkompanivetënaftësdhegazit(përfshiAlbpetrol)dhenjëlistëtëfushavetëtyrenaftëmbajtëse(RaportiEITI2015,f.29).Seksioni11.3.5konfirmonsekadastraeMEI-tofronemratelicensë-mbajtësvepërnaftëndhegazin(RaportiEITI2015,f.101-102).InformacionimbigjashtëPSA-tëenënshkruarameAlbpetrolinnëShtojcën5(RaportiEITI2015,f.139),katërPSA-tëenënshkruarameAKBNnëShtojcën6(RaportiEITI2015,f.140)dhe24blloqeteeksplorimitnëShtojcën7(RaportiEITI2015,f.141)përfshinemrinekompanisëkontraktuese.Nëminiera,shqyrtimiikadastrëspërlicensatmineraretëMEI-tnëSeksionin11.3.5

46http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/minierat2/2016/RREGJ._LEJEVE_SHKURT_2016_Aktive.pdf47http://www.albeiti.org/mining-register/48http://www.albeiti.org/petroleum-licenses/49http://www.albeiti.org/mining-register/50http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/minierat2/2016/RREGJ._LEJEVE_SHKURT_2016_Aktive.pdf



konfirmonseemratelicensë-mbajtësvejanëpërfshirëdheofronnjëlink51përteknjëlistëPDFelicensavenëfaqeneinternetittëMEI-t(RaportiEITI2015,f.101-102).Listae62licensaveminerareakorduarnëpërmjettenderimitkonkuruesnëvitin2015nëShtojcën8poashtupërfshinemratelicensë-mbajtësve(RaportiEITI2015,f.142-144).

Koordinatatelicensave:RaportiEITI2015pohonsekoordinatatpërlicensatminerare,naftëndhegazinnukjanënëdispozicionpublikmeanëtëkadastrësMEI(RaportiEITI2015,f.101-102,162-163).Megjithatë,koordinatatpërtëgjithalicensatminerareakorduarpërpara3nëntorit2015gjendennëfaqeneinternetitAlbEITI,52ndonësepërvetëmkatërlicensanaftedhegazi.53Kjonënkuptonsekoordinataekzistojnëpërtëgjithalicensatminerarepërveç12licensaveminerareqëishinakorduarpasnëntorit2015,porjopërlicensatpërnaftëndhegazin.

Datat:VështrimiiRaportitEITI2015mbikadastrënelicensavetëMEI-tpohonsejanëdhënëdatateakordimitdhekohëzgjatjaeçdolicenseminerare,naftedhegazi,porqëdatateaplikimitnukjanëdhënë(RaportiEITI2015,f.101-102).InformacionimbitëgjithaPSC-tëpërnaftëndhegazinnëRaportinEITI2015përfshindatatemarrëveshjespërlicensënpërsecilënPSCpërnaftëndhegazin(RaportiEITI2015,f.29,139-140).Raportishpjegonsedatateaplikimitjanënëdispozicionpërtëgjithalicensatpërnaftëndhegazintëakorduarangaviti2015emëpas,porjopëratotëakorduarapërparavitit2015(RaportiEITI2015,f.162).Listae62licensaveminerareakorduarnëvitin2015nëShtojcën8përfshindatëneakordimitdhekohëzgjatjen,pordatëneaplikimitpërvetëm33prejtyre(RaportiEITI2015,f.142-144).RaportikonfirmonseMEInukpublikoninformacionmbidatateaplikimitpërlicensatminerare(RaportiEITI2015,f.162).

Mallrat:InformacioninëRaportinEITI2015mbikadastrënelicensavetëMEI-tkonfirmonsepërfshin>>mallin(-rat)qëmbulohen(RaportiEITI2015,f.101-102).Megjithatë,raportipoashtupohonsendërkohëqëMEIofroninformacionmbimallin(-rat)embuluarngalicensatminerare,ainukspecifikonlistëneplotëtëmineraleveqëmbulohenngaçdomall,aspërqendriminetyre(RaportiEITI2015,f.163).InformacionimbilicensatpërnaftëndhegazinnëraporttregonsePSC-tëmbulojnësinaftënbrutoashtuedhegazinnatyror(RaportiEITI2015,f.29,139-140).Raportiofronnumrinelicensaveminerarenëprodhim,tëndarësipassecilitprejgjashtëgrupevetëpërgjithshmetëmineraleve(RaportiEITI2015,f.41).Listae62licensaveminerareakorduarnëvitin2015nëShtojcën8specifikonmallinembuluarpërsecilën(RaportiEITI2015,f.142-144).

Licensatqëikanëkompanitëjomateriale:RaportiEITI2015ireferohetregjistrittëlicensaveminerarenëfaqeneinternetittëMEI-t(RaportiEITI2015,f.101-102),kugjendetinformacionmbitëgjithat626licensatminerareaktivederinëvitin2016.KjonënkuptonseinformacioniofrohetpërlicensatminerareaktivenëShqipëri,pavarësishtngamaterialiteti.Përnaftëndhegazin,duketseinformacionpërdhjetë

51http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/minierat2/2016/RREGJ._LEJEVE_SHKURT_2016_Aktive.pdf52http://www.albeiti.org/mining-register/53http://www.albeiti.org/petroleum-licenses/



PSA-tëdhe24licensatekërkimitpërfaqësontëgjithalicensatdhePSA-tëaktivenëvitin2015.

Regjistripublik:ShqyrtimiiregjistravetëaksesueshmepublikishttëMEI-tpërlicensatminerare,tënaftësdhegazit,icilipërfshinnjëlink54përnëlistënPDFtëlicensave,theksonboshllëqetnëofriminedatavetëlicensavedhekoordinatavenëregjistër(RaportiEITI2015,f.101-102,162-163).Gjithashtu,deklaronseregjistriilicensavetënaftësdhegazit“nukështëpërditësuarpërtëndryshuarshitjeteaksionevedhetransferimineoperacionevenësektor”dheseregjistriaktualiMEI-tështëshënuarsiipërditësuarsëfundinëshkurt2016(RaportiEITI2015,f.102).RaportiEITI2015nukshqyrtonregjistrinelicensaveminerare,tënaftësdhegazitnëfaqeneinternetittëAlbEITI.

RaportiEITI2013-14ofroninformacionmbitëgjithaPSA-tëpërnaftëndhegazin(RaportiEITI2013-14,f.31),tëgjitha626licensatminerareaktive(RaportiEITI2013-14,f.170-260)dhetëgjitha177koncesionethidroenergjitike(Raporti2013-14,f.263-271).InformacionimbilicensatminerarepërfshinteshumicëneinformacionittëkërkuarsipasKërkesës2.3,përfshikoordinatatpërlicensatnështojcë,mallin(mallrat)embuluara,përveçdatavetëaplikimit.Megjithatë,koordinatatpërlicensatmungoninpërtëgjithaPSA-tëenaftësdhegazit.

PikëpamjetegrupevetëinteresitRaportiiEurosupportijanarit2017theksonmungesëneofrimittëkoordinatavetëlicensave,datateaplikimit,kohëzgjatjenelicensaveapomallratembuluaranëinformacioninpërlicensatofruarnëfaqeneinternetittëMEI-t55(Eurosupport,2017).

Minierat:PersoneliisekretariatitshpjegoiseinformacionimbilicensatminerarenëfaqeneinternetittëAlbEITIekishteburiminngaAKBNdheshprehënpasigurilidhurmearsyetpërndonjëmospërputhjemidisinformacionitnëfaqeteinternetittëAlbEITI-tdhetëMEI-t.PersoneliisekretariatittheksoisedatateaplikimitpërshumicënelicensaveminerareishtenëdispozicionnëfaqeneAlbEITI,porsekëtotëdatanukishinnëdispozicionpërlicensamëtëvjetradukepasurparasyshmungesatnësistemetemenaxhimittëtëdhënavetëqeverisë.NjëpërfaqësuesiqeverisëvërejtisedatateaplikimitpërtëgjithalicensatminerareishinnëdispozicionngaQendraKombëtareeRegjistrimitporngritipikëpyetjepërvlerënepërfshirjessëtyrenëRaportinEITI,dukemenduarsedatateaplikimitishinpërtejfushëssëraportimittëEITI.

RaportiiEurosupportngajanari2017vërentesekoordinatatelicensavejanënëdispozicionpërtëgjithalicensatminerarenëpërmjetRegjistritKombëtartëQKLpërLicensatdheLejet56(Eurosupport,2017).Megjithatë,kjofaqeinternetikërkonregjistrimdheSekretariatiNdërkombëtarnukishtenëgjendjetëkrijontenjëprofilpërtësiguruarakses,pavarësishtpërpjekjeshtëpërsëritura.Përfaqësuestëndryshëmtëqeverisëshpjeguansekoordinatatpërlicensatishinpublikuargjatëtenderavekonkurues,porsekëto

54http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/minierat2/2016/RREGJ._LEJEVE_SHKURT_2016_Aktive.pdf55http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/minierat2/2016/RREGJ._LEJEVE_SHKURT_2016_Aktive.pdf56http://www.qkl.gov.al/Registries.aspx



ishinhequrngafaqjaeinternetiteMEI-tpasiraundiiofertimitkishtepërfunduar.Njëpartnerzhvillimivërejtidisarastelicensashmineraretëmbivendosuradhemendontesekyproblemvintengafaktiqëkoordinatatpërlicensatminerarenukishingjithmonëtëqartadhenëdispoziciontëkujtdo.

RaportiEurosupportijanarit2017rekomandonqëMEItëjapëinformacionmbimallrattëmbuluarangalicensatdheqëAKBNtëpërditësojëregjistrinelejeveminerareçdotremuaj,nëtënjëjtënkohëkurpërgatitraportintremujormbiprodhimindheinvestimetminerare(Eurosupport,2017).

Naftadhegazi:Personeliisekretariatitshpjegoisedatateaplikimitpërlicensatpërnaftëndhegazinnukishinnëdispoziciontëpublikutdhesepërpjekjetpërt’isiguruarkëtodatangaMEI,AKBNdheAlbpetrolderitanikishinqenëtëpasuksesshme.Personelitheksoishqetësimembicilësinëetëdhënavetëmbajturangaqeveria.NjëzyrtarqeveritarpohoisenukduhettëketëpengesaqëAlbEITIt’isigurojëdatateaplikimitpërtëgjithalicensatenaftësdhegazitngaMEIporngritipikëpyetjepërrëndësinëekëtyredatave,përshkaktëkonceptittëtijsekjoishtepërtejfushëssëraportimitEITI.NjëtjetërpërfaqësuesqeveritarpohoiseAKBNkishtevetëmdatatpërakordiminePSA-vedhenukkishtedatateaplikimit.Formularniaplikimit57përlicensatpërkërkimdheprodhimnaftedhegazinëfaqeneinternetittëMEI-tpërfshindatëneaplikimit.

Nëlidhjemekoordinatatpërlicensatpërnaftëndhegazin,personeliisekretariatitshpjegoisefaqjaeinternetiteAlbEITI-tofrontekoordinatatvetëmpërkatërPSAqënëfaktprodhoninnaftëdhegazporjopërtëtjera.AlbEITIkishtekërkuarkoordinatatePSA-veqëmbanteAKBNngaagjenciapornukikishtemarrëato.NjëpërfaqësuesqeveritarkonfirmoisekoordinatatpërlicensatpërnaftëndhegazinqëishinofruarpërtenderimkonkuruesishinbotuarnëfaqeneinternetittëMEI-tgjatëperiudhëssëofertimit,pormëpasishinhequrprejaty.

Reforma:PersoneliisekretariatitdheAPtheksuandyreformatërëndësishmeqëlidheshinmemenaxhiminesistemevetëregjisrimitminerar,tënaftësdhegazit.Ipari,përmendurnëRaportinEITI2015,lidhejmengritjenngaAKBNngatënjësistemiGIS,ndërsaidyti,icilinukpërmendejnëraport,lidhejmekrijiminenjësistemihartëzimitëintegruarpërpërdorimnetokësngaAutoritetiShtetërorpërinformacioninGjeohapësinor.58

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.RaportiEITI2015ofronnjëlinkpërregjistrinpublikpërlicensatminerare,tënaftësdhegazit,ndonësekaboshllëqenëofriminpubliktëdatavetëaplikimitdhekoordinatavepërdisalicensaminerare,naftedhegazi.

57http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/2017/Aplication_form_EN.pdf58http://geoportal.asig.gov.al/en/Default.aspx?AspxAutoDetectCookieSupport=1



Nëpërputhjemekërkesën2.3.b,Shqipëriaduhettësigurohetqëdatateaplikimit,akordimitdheskadimit,mallin/mallratembuluaradhekoordinatatpërtëgjithalicensatenaftës,gazitdheatominerareqëkanëkompanitëmaterialetëjenëtëaksesueshmepublikisht,nëlinjëmerekomandimetekaluarangaAlbEITI.Qeverianxitettavëjëkëtëinformacionnëdispozicionpërlicensatqëkanëtëgjithakompanitë,pavarësishtngamaterialityityre.

Publikimiikontratave(#2.4)

DokumentimiipërparimitPolitikaqeveritare:RaportiEITI2015sqaronpolitikëneqeverisëmbipublikimetekontratavetënaftësdhegazitnëpërmjetinformacionitngaZ.DritanSpahiu,DrejtornëMEIpërZhvilliminePolitikavenëSektorineNaftësseministria“nukdotëishtenëfavortëaksesitpubliknëPSA-tëmeqëllimqëtëmosndikontetermatenegociatavetëardhshmepërPSA-të”(RaportiEITI2015,f.26)dhesekushtetedetajuaratëPSA-vetënënshkruarakonsiderohenkonfidencialedheaktualishtnukbëhenpublike.Raportinuksqaronpolitikëneqeverisëlidhurmepublikiminekontratavenësektorinminerar.

Praktikafaktike:RaportiEITI2015pohonseasnjëkontratëPSAnukështëpublikuarende(RaportiEITI2015,f.26).RaportipohonseqeveriakishtepublikuarvendimineKëshillittëMinistravepërakordiminePSApërekplorimonshorenëbllokun8përAlbanidesEnergynëfletorenzyrtare63/2016(RaportiEITI2015,f.163),edhepsetekstiiplotëiPSA-sënukishtepublikuar.KatëdhënasetëpaktëndhjetëPSAnaftedhegazijanëpublikuarnëportalineKontrataveBurimoretëNRGI.59

Aksesueshmëria:Raportinukofronudhëzimelidhurmeaksesiminendonjëlicenseminerare,naftedhegazi,dukepohuarseasnjëPSAnukishtepublikuarende.

RaportiEITI2013-14përshkruantedispozitatekonfidencialitetittëPSA-ve,licensavemineraredhemarrëveshjevekoncesionare,porpoashtunuksqarontepolitikëneqeverisëmbipublikiminekontratave(RaportiEITI2013-14,f.22-23).


Politika:NdërkohëqëkishtekonsensusmesgrupevetëinteresittëkonsultuarsepolitikaeqeverisëishtetëmospublikontePSA-tëpërnaftëndhegazindukepasurparasyshdispozitatpërkonfidencialitetinnëkontrata,kishtepikëpamjetëndryshmelidhurmefaktinnësekontratatminerareduheshinpublikuar.APdhenjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëdheindustrisëkonfirmuansedispozitatpërkonfiencialitetinnëPSA-tëmbulonintëgjithëkontratën,dhejoklauzolaspecifike,dhesekëtomundtëshkeleshinvetëmmepëlqiminetëdyjapalëvetëkontratës.Megjithatë,personeliisekretariatittheksoidalliminmidismosqeniessëqeverisënëgjendjepërtëpublikuarkontratatpërshkaktëdispozitavetëkonfidencialitetit

59http://resourcecontracts.org/search?q=albania



dhepolitikëssëqeverisëpërtëmospublikuarkontratat.Personelivërejtiseqeveriakurrënukkishtepohuarseishtekundërpublikimittëkontratavedheseavokatëtëcaktuarmendoninseqeveriamundtëpërdorteprerogativënevetsovranepërtëshkelurklauzolatekonfidencialitetittënjëkontrate.Megjithatë,njëzyrtarilartëqeveritartheksoinjënumërrasteshkurqeveriakishtehumburçështjetëngriturangakompanitënëarbitrazhndërkombëtardheshpjegoiseqeverisëiduhejtëectemekujdespërçështjetëtilla.NjëanëtariOSHCnëMSGshpjegoiseshoqëriacivilekishtekërkuaraksesnëtekstineplotëtëkontrataveminerare,tënaftësdhegazitgjatëpërgatitjessëRaportitEITI2013-14meqëllimqëtëvlerësonteekzistencëneshpenzimevetëdetyrueshmesociale.Kishtepikëpamjetëndryshmelidhurmenëseedhekontratatminerarepërmbaninklauzolakonfidencialiteti.Ndërkohëqënjëpërfaqësuesiqeverisëshpjegoisekontratatminerarenëfaktipërfshininklauzolatëtilla,APvërejtisenukishtenëgjendjetëkonfirmontenësetëtillaklauzolakonfidencialitetiekzistoninvërtetpërshkakseasnjëherënukkishtepasuraksesnënjëkontratëminerare.

Praktikat:APshpjegoiseishtenëdijenitëdisponueshmërisëpubliketëkëtyrekontratave,porvërejtisenukkishtemarrëndonjëshpjegimpërpraninëetyreonlinengaMEIapokompanitëenaftësqëraportoninpavarësishtseuakishtetheksuarkëtëçështjeatyregjatëpërgatitjessëRaportitEITI2015.APvërejtisyniminevetpërtëpyeturNRGInësepalëtkontraktueseekishinmiratuarpublikiminekëtyrekontratave,gjatëpërgatitjespërRaportinEITIpasardhës.Kishteinterestëmadhngatëgjithëpërfaqësuesiteshoqërisëcivile,mediasdheqeverisëvendoretëkonsultuarpërtësiguruaraksesnëtekstineplotëtëPSA-vesimjetpërtëmonitoruarrespektiminedetyrimevekontraktualengaanaekompanive.ShembulliicituarmëshpeshishteaiiPSA-sësëvitit2004meBankersPetroleum,icilinukishtenëdispozicionnënëfaqeneinternetittëKontrataveBurimore(edhepsedyamendamentetesajishin).

RaportiiEurosupportngajanari2017pohonselejetminerarepublikohenpërveçndonjëtëdhënetëlidhurmeprojektin.Kontratatminerare,miratuarngaParlamentinëlinjëmeNenin16tëLigjit10304,botohennëFletorenZyrtare,60dukelënëjashtëndonjëtëdhënëkonfidencialeprojekti.KushtetkryesoretëkoncesioneveminerarepoashtusupozohettëjenënëdispozicionngaRegjistriiKoncesioneveiAgjencisësëKoncesioneve,edhepseraportipohonseregjistrinukështëkrijuarende.RaportivërensenukkakërkesënëLigjin145/2013përtëpublikuartekstineplotëtëkoncesioneveminerare,porsekoncesionetkryesoreminerarejanëmiratuarngaParlamentidhepërpasojëjanëpublikuar.(Eurosupport,2017).

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.RaportiEITI2015sqaronpolitikëneqeverisëmbipublikimetekontratavenësektorinenaftësdhegazit,porjoatëminerar.Raportinukkomentonpraktikënfaktiketëpublikimittëkontratavepavarësishtsepërfaqësuestëgrupevetëinteresitishinnëdijenitëfaktitsedisakontrataishin

60http://www.qbz.gov.al



nëlëminpublik.

Nëpërputhjemekërkesën2.4.b,ShqipërisëikërkohettëdokumentojënëRaportetEITItëardhshmepolitikëneqeverisëlidhurmepublikiminekontratavedhelicensaveqëqeverisineksplorimindheshfrytëziminenaftës,gazitdhemineraleve.Kjoduhettëpërfshijëdispozitatpërkatëseligjore,çfarëdoreformashtëplanifikuaraosenëprocessidhenjëvështrimtëpërgjithshëmtëkontratavetashmëtëpublikuara.

Publikimiipronësisëreale(#2.5)


Politikaeqeverisë:RaportiEITI2015nuksqaronpolitikëneqeverisëlidhurmepublikiminepronësisërealenëkompanitënxjerrëse.

Praktikafaktike:RaportiEITI2015pohonseMinistria(besojmëMEI)nukmbannjëregjistërqëradhittëgjithëpronarëtrealëdheaksionetetyre(RaportiEITI2015,f.78).RaportiiEurosupportjanar2017ofronnjëvështrimmbiligjetpërkatësemepronësinërealenëShqipëridhetheksonkonfuzionmidispronësisëligjoredherealenëaplikimineligjevetëcaktuaraqëlidhenmelicensatnxjerrëse(Eurosupport,2017).RaportiEITI2015përshkruanpërqasjenndajpublikimevetëpronësisërealepërdorurpërRaportinEITI2015,meformularëraportimiqëpërfshijnëkërkesapërinformacionlidhurmepronësinërealengakompanitëraportuese(RaportiEITI2015,f.78).Nga134kompaniraportuese,vetëm31kanëofruarinformacionlidhurmePR(pronësinëreale)dheraportivërense“përfaqësuestëenteveraportuesekomentuansenukishinnëgjendjeapotëautorizuarpërtaofruarkëtëinformacion”(RaportiEITI2015,f.78).Raportivjetoriprogresit2016ofronshpjegimtëmëtejshëmpërmungesëneraportimitlidhurmepronësinërealetëkompanive,dukevërejtursekompanitë“nukishingatipërkëtëllojraportimi”dheseshumicaekompanivenukofruaninformacioninekërkuardukepasurkonceptinseigjithëinformacionipërkatësmbipronësinërealeishtetashmënëdispozicionnëpërmjetQendrësKombëtaretëRegjistrimitdhe“njënumërimadhkompanish”shpreheshinsenukkishininformaciontëhollësishëmlidhurmezinxhirineplotëtëpronësisëkorporative.Ndërsa17kompanitëqënëfaktraportuaninformacionmbipronësinëofruantënjëjtëtpronarësiatatëregjistruarnëQKR(Alb-EITI,2017).

RaportiiEurosupportijanarit2017shqyrtondispozitateLigjitnr.9917,miratuarmë19maj2008përtëluftuarpastrimineparavedhefinancimineterrorizmit,sidhebënthirrjepërshtrirjenekëtyretermavetekkompanitëqëpunojnënëindustritënxjerrëse.Raportiofronnjëlistëligjesh61qëkërkojnërishikimdheamendimtëmundshëmnëkontekstinepunëssëAlbEITIlidhurmepronësinëreale(Eurosupport,2017).

61LigjiNr.9901,datë14.4.2008"Mbitregtarëtdhekompanitëtregtare;”Ligjinr.9723/2007“Mbiqendrënkombëtaretëregjistrimit.”LigjiNr.9917,datë19.5.2008"Mbiparandaliminepastrimittëparavedhefinancimineterrorizmit;”LigjiNr.9367,datë7.4.2005"Mbiparandaliminekonfliktittëinteresitnëushtriminefunksionevepublike;”LigjiNr.9049,datë10.4.2003"Mbideklarimindhekontrollinepasurivedhetëzyrtarëvetëzgjedhurdhedisazyrtarëvepublikë;”KodiPenaliRepublikëssëShqipërisë;Ligjinr.10,279,datë20.5.2010"Mbikundravajtjetadministrative."



Raportipoashtuvërensepronësiarealeekompaniveqëzotërojnëlicensapublikohetnëaktinemiratimitpërçdolicensëminerare,edhepsepranonsepronarëtrealëshpeshidentifikohensikompanidhejosipersonafizikë.Raportitheksonse“RegjistriTregtar”(QKR),bazuarnëdispozitateLigjeve9901/2008dhe9723/2007,ofrontëdhënapërthemeluesitesecilëskompaniosetregtarindividual,porsekyinformacionpërfshinkompaninëvendtëpersonavefizikënëdisaraste(Eurosupport,2017).

Përsaipërketreformave,RaportiEITI2015theksonseAlbEITIndërmori“legalduediligence”përtëdakordësuarnjëplanpërpublikimetepronësisërealederinëjanar2017,filloihartiminendryshimeverregullatoridhe“kërkoingaentetraportuesepërtësiguruarkomentetetyrelidhurmegatishmërinëetyrepërtëbashkëpunuar”(RaportiEITI2015,f.78).

Planitre-vjeçariShqipërisëpërpronësinëreale62(derinëvitin2020)ofronnjëpërshkrimtëlegjislacionitshqiptarqëlidhetmepronësinërealepërtëndihmuarmeidentifikimineligjevedherregulloreveqëmundtëkërkojnëamendimedhepërtëidentifikuarhapatemëtejshëmnëharmoniziminerregullorevetëbrendshmemeDirektivateBE-sëlidhurmepublikiminepronësisëreale.Planiparashikonngritjenenjëregjistripublikpërpronësinërealenëvitin2018,icilipotencialishtmundtëintegrohejmebazatekzistuesetëtëdhënavepërregjistratkorporativë.Ndërkohëqëplaninukidentifikonshtëpinëinstitucionalepërnjëregjistërpubliktëpronësisëreale,aiplanifikonkonsultimetëgjerapërtëidentifikuarshtëpinëinstitucionalemëtëpërshtatshme(dhepërmendMinistritëeFinancës,EnergjisëdheDrejtësisësishtëpitëmundshme).Kostottotaletëzbatimittëplanittre-vjeçarjanëpërcaktuar415,000USD.

Pronarëtligjorëtëkompanivemateriale:RaportipohonseQendraKombëtareeRegjistrimit63ofroninformacionmbiaksionerëtdheaktivitetinetëgjithakompaniveqëzhvillojnëaktivitetnëShqipëri(RaportiEITI2015,f.78).SekretariatiNdërkombëtarkonfirmoisepronarëtligjorëtëtëgjithakompanivematerialejanënëdispozicionnëfaqeneinternetittëQKR.64RaportiEITI2015poashtupërshkruanndryshimetnëpronësinëligjoretëBankersPetroleumnëvitin2016(RaportiEITI2015,f.31).

RaportiEITI2013-14poashtupërshkruanmungesëneMEI-ttënjëregjistritëpronarëverealëtëkompanivenxjerrëseqënukishinrenditurnëburse,porvërenseinformacionimbipronarëtligjorëtëtëgjithakorporatavenëShqipëriështënëdispozicionngaQKR65(RaportiEITI2013-14,f.72).


APshpjegoisekishtendërmarrëkonsultimemeanëtarëteqeverisënëMSGsidhepërfaqësuestëMEI-tlidhurmepolitikëneqeverisëmbipublikiminepronësisëreale,porvërejtipasigurinëevetnëlidhjeme

62https://eiti.org/sites/default/files/documents/bo-roadmap-albania.pdf63http://www.qkr.gov.al64http://www.qkr.gov.al/search/search-in-trade-register/search-for-subject/65http://www.qkr.gov.al/nrc/default1.aspx



nëseanëtarëteMSGekuptoninshtrirjeneplotëtëpunëssëplanifikuarnëplanintre-vjeçartëShqipërisëpërpronësinëreale.Disapërfaqësuestëgrupevetëinteresitqëparapëlqyentëmosidentifikoheshintheksuanpërdorimineaksionerëvetëemëruarnëdisaraste,çkafshihtepronësinërealefundoretëkompanivetëcaktuara.APvërejtiseishtenjëkërkesëligjoreqëtëgjithakompanitëeregjistruaranëShqipëritënjoftoninQKRlidhurmendonjëndryshimnëpronësinëligjorebrenda15ditëshngafakti.

Njënumërpërfaqësuesishtëshoqërisëcivile,mediasdheqeverisësidheAPtheksuandispozitatligjoreqëiukërkojnëPersonavetëEkspozuarPolitikisht(PEP)tëplotësojnëpublikimevjetoretëasetevepranëInspektoratittëLartëpërDeklarimindheKontrollineAsetevedheKonfliktineInteresit(ILDKPKI),edhepsekishtemosmarrëveshjelidhurmefaktinnësekëtodeklarimeishintëaksesueshmengapubliku.NjënumëraktorëshvërejtënsekishinparëdeklarimetepasurivetëPEPtëcaktuarnëgazetadhenëseksionine“Transparencës”nëfaqeteinternetittëqeverisë(tëgjithafaqevetëqeverisëiukërkohettëpërfshijnënjëseksion“Transparence”nëfaqenetyre).PersoneliisekretariatitkonfirmoiseAlbEITInukishteinteresuarpranëILDKPIlidhurmedeklaratatepasurisësëPEPderimësot.SekretariatiNdërkombëtarkonfirmoisedeklaratatepasurisënukishintëaksesueshmenëfaqeneILDKPIporsedeklaratatepasurisëtëdisaPEPtënivelittëlartëdukeshintëishinnëdispozicionnëfaqeteinternetittënjënumriorganeshqeveritare.

DisapërfaqësuestëqeverisëmendoninseshtëpiaenatyrshmeinstitucionalepërnjëregjistërpubliktëpronësisërealedotëishteoseMEIoseAlbEITIvetë,ndonëseasnjëprejgrupevetëinteresittëkonsultuar,përveçpersonelittësekretariatit,dukejtëkishinparëmundësinëqëinformacionipërpronësinërealetëmundtëpërfshihejnëportalineQKR.

Vlerësimifillestar

VendevezbatuesenukiukërkohetendetëtrajtojnëpronësinërealedhepërpariminëkëtëkërkesënukkaendendonjëimplikimpërstatusinEITItëvendit.RaportiEITI2015nuksqaronpolitikëneqeverisëlidhurmepublikiminepronësisërealenëkompanitënxjerrëseporemratepronarëveligjorëtëtëgjithakompanivematerialejanënëdispozicionpubliknëfaqeneinternetittëQendrësKombëtaretëRegjistrimit.

Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëmarrënëkonsideratëpilotimineraportimitmbipronësinërealenëRaportinEITItëardhshëmmeqëllimqëtërritetndërgjegjësimilidhurmetransparencënpërpronësinërealedhetëpilotohenpërkufizimetdhepragjetpërpronësinëreale.AlbEITIpoashtumundtëdojëtëkryejëpunëmëtëgjerëinformuesemekompanitëlidhurmeobjektivatetransparencëspërpronësinëreale,sidhetëkryejëdiskutimemeagjencitëqeveritarembimënyrënpërt’ibërëkëtopublikimetëdetyrueshme.

Pjesëmarrjaeshtetit(#2.6)


Materialiteti:RaportiEITI2015pohonseshtetimerrpjesënëeksplorimin,zhvillimindheprodhiminenaftësmeanëtë“pronësisësëdrejtpërdrejtë”tëtijnëAlbpetrol(RaportiEITI2015,f.10,27,135).



Shtojca4deklaronseAlbpetrolundanëtreNPSHnëvitin1999:AlbpetrolSh.a.,ARMOSh.a.dheServcom(RaportiEITI2015,f.135).Ndërkohëqëështëeqartëngarezultateterakordimitqëpjesëmarrjaeshtetitnësektorinenaftësdhegazitçonnëtëardhuramateriale(nëpërmjetdividendëvetëAlbpetrolit),raportinuksqaronnëseshtetimbanpjesënëARMOosenëServcom(dhenësenjëpjesëetillëkishteçuarnëtëardhuramaterialenëvitin2015).RaportiEITI2015poashtusqaronseasnjëNPSHnukishteidentifikuartëkryenteaktivitetnësektorinminerar(RaportiEITI2015,f.163).

Marrëdhëniafinanciaremeqeverinë:RaportiEITI2015nukshpjegonshprehimishtrregullatdhepraktikatlidhurmetëardhurat,ri-investimetapofinancimetepalëvetëtreta,edhepseduketseAlbpetroloperonsikompanish.a(JointStockCompany)(RaportiEITI2015,f.135).RaportiofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëqeverisjessëAlbpetrolit(RaportiEITI2015,f.135-138)dhetëplanevepërprivatiziminetij(RaportiEITI2015,f.138).RaportipërshkruanrolineAlbpetrolitsiilicensuarkryesornëtëgjithafushatnaftëmbajtësetëzbuluaraderinëvitin1993dheakordiminprejtijtëtëdrejtavetekkompanitëprivatetënaftës(RaportiEITI2015,f.10).Përhkruhentëardhurateshoqëruaramepjesëmarrjenshtetërorenësektorinenaftësdhegazit,meshtetinqëkatëdrejtëdividendëshngarezultatetfinanciarevjetoretëAlbpetrolitsidhetëgjithataksateaplikueshmendajtëgjithakompanivetregtaretënaftësdhegazit,tëtillasitatimimbifitimin,renta,TVSH,etj.Raportispecifikonsenukkatransferimetëtjeratekqeveriaveçdividendëvedhetaksavedhetatimevenormale(RaportiEITI2015,f.34).

PërshkruhetprocesiishitjevetënaftësbrutotëAlbpetrolit66(RaportiEITI2015,f.136).NgadiagramaelëvizjevetëtëardhuravenganaftadhegaziështëeqartëqëAlbpetrolmerrnjëpjesëtëprodhimittënaftësdhebonusengakompanitëqëoperojnëmePSA(RaportiEITI2015,f.79)dheseAlbpetrolipaguandividendëMZHETTS;rentëpëreksportettekAdministrataShqiptareeDoganave;shtatëtaksadhetarifa67pranëDrejtorisësëPërgjithshmetëTaksave;dhetaksavendore(tëpaspecifikuara)tekqeveritëvendore(RaportiEITI2015,f.80).Shtojca4paraqetinformacionngapasqyratfinanciarevjetoretëaudituaratëAlbpetrolitpërvitet2012,2013dhe2014(RaportiEITI2015,f.138).

Pronësiaqeveritare:Raportinukofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtërësortëpjesësshtetërorenëkompanitëqëoperojnënëindustritënxjerrëse(sidomosnaftëdhegaz).Ndërkohëqëraportinukdeklaronshprehimishtseqeveriazotëron100%tëAlbpetrolit,aiireferohetnëmënyrëtëpërsëriturAlbpetrolitsinëpronësitështetit(p.sh.RaportiEITI2015,f.134).RaportideklaronseAlbpetrolmbantëdrejtaekskluziveeksplorimidheprodhimimbitëgjithafushatekzistuesenaftëmbajtësedhedisablloqekërkimidheseështëpalëkontraktuesepërtëgjithaPSAprodhuese(RaportiEITI2015,f.27).RaportideklaronseAlbpetrolikishteaksionenëPSA-tëmepesëkompaniqëprodhoninnaftëdhegaz,poredheadministrontepusetevetanëBallsh,PatosdheKuçovëderimë31dhjetor2015(RaportiEITI2015,f.27,135).ListaegjashtëPSA-vetënënshkruarangaAlbpetrolijepetnëShtojcën5(RaportiEITI2015,f.139).RaportiofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëARMOsh.a.sikompanirafinerimifillimishtnëpronësi

66referuarrregullavepërankandetpublikepërcaktuarnëurdhrinnr.83të10tetorit2012.67Rentapërshitjetëbrendshme;tatimfitimi;TVSH;sigurimeshoqëroredheshëndetësore;tatimipërtëardhuratpersonale;gjobattatimore;tatimipërdivident.



shtetëroretëthemeluarnëvitin1999dheprivatizuar85%nëgusht2008(RaportiEITI2015,f.21).Passhitjevepasuese,pohonteseHeaneyAssetCorporationtanikakontrollefektivnëpërmjetpronësisësëtërthortëtë68%tëaksionevetëARMO-s.Ështëepaqartësekushzotëron32%tëaksioneve,asnëseqeveriavazhdontëruajë15%evetprejgushtit2008.

ThemelimiiOperatoritShqiptartëTransmetimittëGazit(AlbgazSh.a.)nëvitin2016përmendetshkurtimisht(RaportiEITI2015,f.13),edhepsenukthuhetpjesaesaktëeqeverisënëkëtëkompani.

Ndryshimetepronësisë:Raportivetëmaludonndryshimenëpronësinëeqeverisënëvitetpërpara2015,porjogjatëperiudhësnënshqyrtim.RaportipohonseKëshilliiMinistravetransferoitetëblloqeeksplorimi68ngaAlbpetroltekMEI,edhepsejependydatatëndryshmepërvendimineKëshillittëMinistrave(prill2014nëtekstineplotëdhe22prill2015nëshëniminnëfundtëfaqes69)(RaportiEITI2015,f.138).

Huadhegaranci:NdërkohëqëraportipërshkruanborxhinegrumbulluarngaARMO(RaportiEITI2015,f.21-22),ainukspecifikonpronësinështetëroretëARMO-snëvitin2015dheasndonjëhuaapogarancihuajengashteti,osendonjëNPSH,tekARMO.Mëgjerësisht,RaportiEITI2015nukireferohetndonjëhuajeapogaranciehuajeofruarngaqeveria,apondonjëNPSHsip.sh.Albpetroli,tekndonjëkompaniqëpunonnësektorinminerar,tënaftësdhegazit,edhepseofronfaktetëzgjeruaralidhurmehuadhegarancipërkompaniqëoperojnënësektorinhidroenergjitik(RaportiEITI2015,f.62,63).

RaportiEITIThe2013-14sqaronseqeveriambajtipjesën15%nëARMOSh.a.(RaportiEITI2013-14,f.17)dhepërshkruantënjëjtinpërshkrimtërregullavembizotërueselidhurmemarrëdhënietfinanciaremidisqeverisëdheNPSH-vesinëRaportinEITI2015(RaportiEITI2013-14,f.24-28).Megjithatë,raportinukireferohetndonjëhuajengaqeveriaapoNPSHnxjerrësepërndonjëkompaninafte,gazidheminerare,edhepseireferohejnëfakthuavetëqeverisëndajkompanivenësektorinhidroenergjitik(RaportiEITI2013-14,f.59-60).


Pronësia:RaportiEurosupportijanarit2017konfirmontesenukkishteNPSHqëoperoninnësektorinminerarnëShqipëri(Eurosupport,2017).APkonfirmoiseAlbpetroliishteevetmjakompaniqëoperontenësektorinnxjerrësnëtëcilinqeveriakishtepjesëmbi51%nëvitin2015,dukepasurparasyshsesiServcomashtudhekompaniaminerarenëpronësishtetëroreAlbkrommëpërparakishinfalimentuar.APkonfirmoiseAKBNnukmundtëkonsiderohejnjëNPSH,pavarësishtstatusittësajsientqeveritargjysmëipavarur.RaportiEurosupportijanarit2017deklaronsenukkaNPSHaktivenësektorinminerar,porvërense“kadisakompani,aksionetetëcilavezotërohen100%ngashteti,tëtillasikompaniaAlbakerSh.a.,ecilaështëkompaninëprocedurelikuidimidhenukushtronndonjëaktivitettregtarnësektorinminerar.”

68Dumre,Panaja,1,4,5,6,8andCexplorationblocks.69CMDno.335,dated22April2015“OnsomechangestotheCMDno.279dated12April2012.”



RaportiiTranzicionitiBERZHmbiShqipërinëvërenseqeveriaështëpërpjekurtëshesëpjesënesajtëaksioneveprej15%nëARMOprejvitit2010(BERZH,2012).Megjithatë,APdhenjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëdheshoqërisëcivilekonfirmuanseqeveriambante15%tëaksionevenëARMO.MesanëtarëvetëMSGtëkonsultuarkishtekonsensusseçështjanëseARMOduhejkonsideruarNPSHpërqëllimeteraportimitEITInukishteshqyrtuarngaMSGnëpërgatitjetpërndonjëngaRaportetEITI.NjëanëtariOSHCnëMSGgjykonteseARMOduhejkategorizuarsiNPSH:ndërkohëqëqeveriaruanteligjërisht15%tëaksioneve,investitoriqëkishtepjesëntjetërprej85%ishtelarguarngavendidhemeqenësenukmundejqëARMOtëfalimentonte(meqenësepërpunimikonsiderohejsektorstrategjikkombëtar)qeverianëfaktishtenëkontroll.

NjënumërzyrtarështëqeverisëdheAPkonfirmuansekishtepasurnjëndryshimnëentineqeverisëqëkishteaksioneteAlbpetrolit,ngaMinistriaeZhvillimitEkonomik,Turizmit,TregtisëdheSipërmarrjes(MZHETTS)nëMEIsipjesëe“PaketëssëTretëtëEnergjisë”nëvitin2016.Megjithatë,këtazyrtarëkonfirmuanseMZHETTSvazhdontetëmbanteaksionetnëARMO.

Ngapikëpamjaendryshimevenëpjesëmarrjenshtetërorenëvitinnëshqyrtim(2015),APdeklaroisenukkishtepasurndryshimnëpronësi,dukesqaruarsendryshimetnëpronësipërfaqësonintransaksionetngashtetinësektorinprivat.Megjithatë,njëpërfaqësuesiqeverisëkonfirmoisetransferimiitetëblloqevepëreksplorimngaAlbpetrolitekMEIkishtendodhurnëvitin2015dhesereferencapërvitin2014nëRaportinEITI2015ishtegabim.ZyrtarishpjegoiseqeveriakishtetransferuarnëntëblloqetekAlbpetrolipërparaprivatizimittëplanifikuar,pormëpasikishtetransferuartetëngakëtoblloqembrapshttekMEIkurprivatizimikishtedalëipasuksesshëm(nëvitin2015).QeveriakishtelënënjëbllokeksploriminëzotërimtëAlbpetrolitmeqenëseishtenëfazatëavancuarastudimidhepristetëpërfundontenjëPSApërbllokuneeksplorimitnëvitin2017.

Marrëdhënietfinanciare:PërfaqësuesngashoqëriaciviledhemediashprehënshqetësimetëmëdhalidhurmemenaxhiminfinanciartëAlbpetrolitdhemarrëdhënietfinanciaremidisNPSHvenxjerrësedheshtetit,edhepsepandonjëpretendimspecifikaposhembujpërveçpretendimevepëremërimepolitikenëBordineDrejtorëvetëAlbpetrolit.NjënumërpartnerëshzhvillimivërejtënpretendimetëpërsërituralidhurmeshkeljetfinanciarenëAlbpetrolnështypdhenjëpjesëtëshoqërisëcivile,porvërejtënsenukkishindëgjuarndonjëpretendimspecifikgjatëvitevetëfundit.APshpjegoiserregullatqëqeverisintëardhurateAlbpetrolit,ri-investimetdhefinancimetepalëvetëtretaishinsanksionuarnëNeneteShoqërisëtëkompanisë,porjotësanksionuaranëndonjëligj.APkonfirmoiseAlbpetroliinënshtrohetLigjitpërSipërmarrësitdheKompanitëTregtaredhenukpërfitonngandonjëkusht“iposaçëm,”tëcilatAPikonfirmoinëpërmjetpasqyravefinanciaretëAlbpetrolitdhekonsultimetmenjëpërfaqësuestëMSGqëështënëBordineDrejtorëvetëAlbpetrolitdhedrejtuesiteAlbpetrolit.NjënumëranëtarëshngaOSHCnëMSGvërejtënseshoqëriacivileekishtengriturçështjenemenaxhimitfinanciartëAlbpetrolitgjatëpërgatitjevetëRaportitEITI2013-14,tëcilatishihninsiherëneparëkurRaportetEITItëShqipërisëmbuloninAlbpetrolinpormendoninseRaportiEITI2015thjeshtpërsëristeinformacioninqëkishteqenëparaqiturtashmënëRaportinEITI2013-2014.

NjëanëtarngaOSHCnëMSGshprehushqetësimlidhurmefaktinqëAlbpetrolmbanteshumicënetëardhuravedheshpërndantedividendëshumëtëulëttekqeveria.Megjithatë,njëpërfaqësuesiqeverisë



shpjegoisedividendëtpërcaktoheshinngaBordiiDrejtorëveiAlbpetrolitdhekonfirmoheshinngatakimiiaksionerëve,icilipërbëhejkryesishtngapërfaqësuestëMEI-t.ZyrtarikonfirmoiseshënimetetakimevetëBorditdheaksionerëvenukishindokumentepublike.DividendëteAlbpetrolitkanëqenëmëtëulëtnëvitet2015dhe2016përshkaktëçmimevetëulëtandërkombëtaretënaftësdheAlbpetrolitiduhejtëmbantepjesënmëtëmadhetëtëardhuravetëvetapërtëfinancuaroperacioneteveta,sipaskëtijpërfaqësuesi.

Huatëdhegarancitë:KishtepikëpamjekundërshtuesemestëgjithëgrupevetëinteresitlidhurmenëseAlbpetrolipërfitoinganjëgarancipërfinanciminnganjëpalëetretë.NdërkohëqënjënumëranëtarëshngaOSHCnëMSGmendoninseekishtenjëgarancitëtillë,tëgjithëgrupetetjeratëinteresitmendoninsenukekishte.APshpjegoisekishteshqyrtuarpasqyratfinanciaretëAlbpetrolitdheukonsultuamemenaxherëtevetpërtëpërcaktuarseAlbpetrolinukkishteasnjëhuaapogarancinëvitin2015.Megjithatë,njëpërfaqësuesiqeverisëshpjegoiseAlbpetrolikishteofruarhuapërtëtjerakompaninëtëkaluarën,tëtillasiujësjellëssidheAKBN.Zyrtarinukishteisigurtnësekishtetëtillahuaaktivenëvitin2015.

NjëanëtarngaOSHCnëMSGdeklaroiseMSGnukkishtediskutuarkurrëçështjenehuaveapogaranciveqeveritarepërARMO-nnëtëkaluarën.NjëzyrtarilartëqeveritarshpjegoiseARMOkishtenjëtotalprej530milionëUSDborxhe(përfshinjëborxhprej270milionëUSDbankave)dheaktualishtaksionemevlerënegativepre90milionëUSD,dheqeveriaishteeekspozuarndaj15%tëaksionevenegative.Megjithatë,zyrtarishpjegoisemeqenësepërpunimiinaftësishtenjësektorstrategjik,qeverianukmundtalejonteARMO-ntëparaqisteletrafalimentimidheiduhejtëmerrtenjëvendimstrategjikpërtëardhmenekompanisë.APshpjegoisenukkishteaksesnëdokumentetpërprivatizimineARMO-s,marrëveshjeneARMO-smekreditorëtapostrukturënemarrëveshjespërpërdoriminerafinerisësëFieritngaTPDdhepërpasojënëRaportinEITI2015upërfshinëvetëmfaktetënjohurapublikisht.

VlerësimiiFMN-sënëjanar2016përtransparencënfiskaletëShqipërisëtheksoigarancinëegjerësovraneofruarsektorittëenergjisë(mbi80%egarancivesovranenëvitin2015)dhevërejtisedepartamentipërmenxhimineborditnëMinistrinëeFinancavepublikontezbardhjetëdisagreguartëborxhitsovran,përfshigaranci,çdotremuaj(FMN,2016).

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësnëpërmbushjenekësajkërkese.RaportiEITI2015nukofronnjëlistëpërfshirësetëkompaniveqëoperojnënësektorëtminerarë,tënaftësdhegazitnëtëcilatqeveriakaaksione,edhepsenukofronreferencapërrregullat(porjopraktikat)lidhurmemarrëdhënietfinanciaremesNPSH-vedheqeverisë,ndonësevetëmpërtëardhuratembajturadheri-investimet,porjofinancimetngapalëtëtreta.EkzistencaehuaveosegarancivetëhuavengashtetiapondonjëNPSHpërkompaniqëoperoninnësektorëtminerar,tënaftësdhegazitështëepaqartënëRaportinEITI2015,edhepsekainformaciontëzgjeruarlidhurmehuatëegarancitështetërorepërkompanitëhidroenergjitike.

Nëpërputhjemekërkesën2.6.a,MSGduhettëofrojënjëshpjegimpërrregullatdhepraktikat



mbizotërueselidhurmetëardhuratembajtura,ri-investimetdhefinancimetngapalëtëtretatëNPSH-ve.QeveriapoashtuduhettësigurojëpublikimvjetortëçfarëdondryshimeshnëpronësinëqeveritarenëNPSHaponëndegëtetyre,sidhetëofrojënjëlistëpërfshirësetëçfarëdohuashapogarancihuashtëdhënangashtetiapoNPSH-tëpërkompaniminerare,naftedhegazinëpërputhjemekërkesën2.6.b.



Tabela2-Tabelëevlerësimitfillestarpërmbledhës:Akordimiikontratavedhelicensave


VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarpërpërpariminmedispozitatEITI

Kuadriligjor(#2.1)

RaportiEITI2015përfshinnjëvështrimtëpërgjithshëmtëligjeve,enteveqeveritare,kushtevefiskalepërkatësenësektorinminerar,tënaftësdhegazit,shkallënedecentralizimitfiskalsidhekomentetëshkurtrambireformataktuale.


Akordimiilicensave(#2.2)

NdërkohëqëRaportiEITI2015ofronnjëlistëtëlicensaveminerareakorduarnëvitin2015,dhetregonsenukkapasurlicensatërejanaftedhegazitëakorduaranëvitin2015,aivetëmpërshkruanprocesinligjortëakordimittëlicensave,përfshikriteretteknikedhefinanciare,porjondonjëdevijimnëpraktikë.Katëdhënapërakordiminenjëlicensenaftedhegazinëkorrik2015.Procesiitransferimittëlicensavepërshkruhetpërsentorinenaftësdhegazitporjopërminierat,dheraportinukpohonqartënësendonjëlicensëminerare,naftedhegaziutransferuagjatëvititnëshqyrtim.Dukepasurparasyshfaktinselicensatminerareqenëakorduarmeanëtëtenderimit,duhettëishtebërëpublikelistaeofertuesvetëpasuksesshëmdhekriteretfaktiketëtenderitpërsecilinraund.

Përparimdomethënëss

Regjistratelicensave(#2.3)

RaportiEITI2015ofronnjëlinkpërregjistrinpublikminerar,tënaftësdhegazit,edhepsekaboshllëqenëofriminpubliktëdativetëaplikimitdhekoordinatatpërdisalicensaminerare,naftedhegazi.




Publikimiikontratave(#2.4)

RaportiEITI2015sqaronpolitikëneqeverisëpërpublikiminekontratavenësektorinenaftësdhegazitporjoatëminerar.Raportinukkomentonpraktikënfaktikepërpublikiminekontratavepavarësishtsenjënumërgrupeshinteresikyçeishinnëdijenitënjënumërkontratashnëdomeninpublik.


Publikimiipronësisëreale(#2.5)

RaportiEITI2015nuksqaronpolitikëneqeverisëlidhurmepublikiminepronësinërealenëkompanitënxjerrëseporpronarëtligjorëgjendenpublikishtnëfaqeneinternetittëQendrësKombëtaretëRegjistrimit.

Pjesëmarrjashtetërore(#2.6)

RaportiEITI2015nukofronnjëlistëpërfshirësetëkompaniveqëoperojnënësektorëtminerarë,tënaftësdhegazitnëtëcilatqeveriakaaksione,edhepseofronreferencapërrregullat(porjopraktikat)lidhurmemarrëdhënietfinanciaremidisNPSH-vedheqeverisë,ndonësevetëmnëlidhjemetëardhuratembajturadheri-investimet,jofinancimetngapalëtëtreta.EkzistencaehuaveapogarancivetëhuavengashtetiosendonjëNPSHpërkompaniqëoperojnënësektorëtminerarë,tënaftësdhegazitështëepaqartënëRaportinEITI2015,ndonësekainformaciontëzgjeruarmbihuatëdhegarancitështetërorepërkompanitëhidroenergjitike.





1. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëeksplorojëpotencialinpërtapërdorurraportiminEITIpërtëtheksuarmospërputhjetnëmjedisinligjor,kuadrinfiskaldhepërgjegjësitërregullatoretëShqipërisënësektorëtminerarë,tënaftësdhegazit.MSGmundtëdojëtalidhëraportiminEITImeasistencëntekniketëplanifikuarnësektorëtminerarë,tënaftësdhegazitpërt’usiguruarqëzbatimiiEITItëshërbejësidiagnozëpërtëmbështeturreformatnëprocesdheatotëplanifikuara.

2. Nëpërputhjemekërkesën2.2.a,MSGduhettësigurojëpublikiminvjetorsecilatlicensaminerare,naftedhegaziishinakorduardhetransferuarnëvitin(vitet)nëshqyrtim,duketheksuarkërkesatteknikedhefinanciaresidhendonjëdefijimjotëvogëlngakuadripërkatësligjordherregullatorqëqeverisakordimetdhetransferimetelicensave.

3. Nëpërputhjemekërkesën2.3.b,Shqipëriaduhettësigurojëqëdatateaplikimit,akordimitdheskadimit,mallin/mallrattëmbuluaradhekoordinatatpërtëgjithalicensatenaftës,gazitdheatominerareqëmbahenngakompanitëmaterialetëjenëtëaksesueshmepublikisht,nëpërputhjemerekomandimeteAlb-EITInëtëshkuarën.Qeverianxitettavëjëkëtëinformacionnëdispozicionpërlicensatqëmbahenngatëgjithakompanitë,pavarësishtngamaterialitetiityre.

4. Nëpërputhjemekërkesën2.4.b,ShqipërisëikërkohettëdokumentojënëRaportetEITInëtëardhmenpolitikëneqeverisëpërpublikiminekontratavedhelicensaveqëqeveriskërkimindheshfrytëziminenaftës,gazitdhemineralee.Kjopërfshindispozitatpërkatëseligjore,çdoreformëtëplanifikuaraponëprocessidhenjëvështrimtëpërgjithshëmtëkontratavetashmëtëpulibkuara.

5. MSGmundtëdojëtëmarrënëkonsideratëpilotimineraportimitpërpronësinërealenëRaportinEITItëardhshëmmeqëllimqëtërritetndërgjegjësimipërtransparencënlidhurmepronësinërealesidhetëpilotojëpërkufizimetdhepragjetlidhurmepronësinëreale.AlbEITImundtëdojëpoashtutëkryejëfushatainformimiëtëgjeramekompanitëlidhurmeobjektivatetransparencëslidhurmepronësinëreale,sidhetëzhvillojëbisedameagjencitëqeveritarelidhurmemënyrënpërt’ibërëkëtopublikimetëdetyrueshme.

6. Nëpërputhjemekërkesën2.6.a,MSGduhettëofrojënjëshpjegimtërregullavedhepraktikavembizotërueselidhurmetëardhurat,ri-investimetdhefinancimetngapalëtëtretapërNPSH-të.QeveriaduhetpoashtutësigurojëpublikimvjetortëçfarëdondryshimeshnëpronësinëeqeverisëtëNPSH-veaponënkontraktorëvetëtyre,sidhetëofrojëinformaciontërësorpërndonjëhuaapogarancihuajeofruarngashtetiapoNPSH-tëpërkompanitëminerare,tënaftësdhegazitnëpërputhjemekërkesën2.6.b.



3. Monitorimidheprodhimi


KyseksionofronhollësilidhurmezbatiminekërkesaveEITIqëlidhenmekërkimin,prodhimindheeksportet.

3.2Vlerësimi

Vështrimipërgjithshëmmbisektorinnxjerrës,përfshiveprimtaritëekërkimit(#3.1)


Nësektorinenaftësdhegazit,RaportiEITI2015ofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtësektorittënaftësbruto,përfshinumrinekompaniveqëoperojnë,70vendndodhjeneprodhimit,71pjesëmarrjenshtetëroresidhenjëvështrimtëpërgjithshëmtëprodhimit,eksporteve,tëardhuravedhepunësimitnësektorinenaftësgjatëvitit2015(RaportiEITI2015,f.10-11,20-21).NëFigurën2(RaportiEITI2015,f.23)ofrohetnjëhartëedepozitavetënaftësdhegazit.Raportiparaqetnjëhistoritëshkurtërtëzhvillimittërezervavetënaftësdhegazitsidhenjëlink72përnëfaqeneinternetittëAlbpetrolitpërrezervatdheprodhimin(RaportiEITI2015,f.23).Raportipoashtuofronrezervatgjeologjikedhetërikuperueshmetënaftësbazuarnëstudimeqëdatojnënga1985-1990,tëdisagreguarasipasfushës(RaportiEITI2015,f.24).Raportiofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëkarakteristikavetësecilësfushënaftëmbajtësedhenjëlinktëpërgjithshëm73përnëfaqeneinternetittëAKBNpërmëshumëinformacionmbiformacionetgjeologjikedhemundësitëeeksplorimit(RaportiEITI2015,f.25)sidhenjëhartëmedefiniciontëulëttëlicensavetënaftësdhegazit(RaportiEITI2015,f.28).OfrohetedhenjëvështrimishkurtërieksplorimittënaftësdhegazitndërmarrëngaBankersPetroleumdheShell(RaportiEITI2015,f.30-31).

Nësektorinminerar,raportiofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtësektorit,përfshinumrinelicensave,vlerëneprodhimitminerargjatë2015,pjesënedygrupevemëtëmëdhatëmineralevetëprodhuara,punësiminnësektorinminerargjatë2015sidhepjesënqëzënëtëardhuratminerarengatëardhuratdheeksportetepërgjithshmetëqeverisë(RaportiEITI2015,pp.12,40-42).Raportipoashtuofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëaktivitetitminerarsipastipittëmineralit74(RaportiEITI2015,f.43-48).Ofrohetgjithashtuedhenjëvështrimipërgjithshëmisektorithidroenergjitik(RaportiEITI2015,f.12-13,56-57).

70Pesënëprodhim,katërnëeksplorim.71Shqipëriaejugut.72http://www.albpetrol.al/rezervat-gjeologjike/73http://www.akbn.gov.al/74Krom,bakër,hekur-nikeldhenikel-silic,gëlqerordhematerialndërtimi,bitum,rërateziftit.



Kërkimi:RaportiEITI2015ofronshqyrtimetëkompanivekyçenësektorinenaftësdhegazit(2RaportiEITI2015,f.30-31)dheplanetpërzhvillimineinfrastrukturëssëgazit(RaportiEITI2015,f.13,37-38).Shqyrtimiiaktivitetitminerarpërtipmineralipërfshinpërshkrimetëaktivitetevekryesorekërkimore(RaportiEITI2015,f.43-48).

RaportiEITI2013-14ofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtëindustrivenxjerrëse(f.11-15,20-21)porvetëmaktiviteteteksploruesekryesorepërparaviteve2013-14(f.20-21,32).

PikëpamjetegrupevetëinteresitNdërkohëqëgrupeteinteresittëkonsultuaranukshprehënndonjëpikëpamjetëveçantënëlidhjemevështriminngaRaportiEITI2015tëindustrivenxjerrëse,përfaqësuestëshoqërisëciviledheindustrisëshprehënpikëpamjeshumëtëndryshmelidhurmebesueshmërinëepërllogaritjevetërezervavetëmbledhurangaqeveriadhetëpërfshiranëRaportetEITI.NjënumëranëtarëshngaOSHCnëMSGngritënshqetësimelidhurmecilësinëepërllogaritjevezyrtaretërezervave,dukebesuarseqeveriambështetejnëvetë-raportiminerezervaveprejkompanive,pakryerkontrolleshtesë.Megjithatë,njënumërpërfaqësuesishtëkompanivesinëashtudhejashtëMSGshpjeguansekompaniveiukërkohejtërideklaroninrezervatpranëqeverisëçdodyvjetdheseqeveriamundt’ikrahasontekëtopërllogaritjemeatoshumëcilësoretëmbledhurangaqeveriagjatëperiudhëskomuniste(derinëvitin1990).Ndërkohëqëkëtapërfaqësuestëindustrisëbesoninseqeverianëfaktndërmerrtekontrolletëraportimittërezervavengakompanitë,atapoashtuvërejtënsekompanitëkishinnjënxitjepërtëmosdeklaruarrezervatësaktadukepasurparasyshpërshtypjensekjodobënteqëqeveriadhegrupetetjeratëinteresittëkërkoninmëshumëparangakompanitë.APpoashtutheksoimospërputhjemidisvetë-raportimitngakompanitëdhetëdhënavegjeologjikeqëqeveriambanprejviteve1980të.RaportiiEurosupportngajanari2017theksoninformacioninezgjeruarnëfaqeneinternetittëMEI-tlidhurmesektorinminerar,përfshiinformacionpërfshirësmbiaktivitetetekërkimit(Eurosupport,2017).

VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.RaportiEITI2015ofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtësektorëveminerarë,tënaftësdhegazit,përfshiveprimtaritëkryesoreeksploruese.

Përtëvazhduarforciminezbatimit,MSGmundtëdojëtëndjekërekomandimetepërsëriturangaRaporteEITItëmëparshmeqëlidhenmesiguriminesaktësisësëpërllogaritjevezyrtaretërezervave.

Tëdhënatpërprodhimin(#3.2)


Vëllimetdhevlerat:Përsaipërketnaftësdhegazit,RaportiEITI2015ofronvëllimetdhevlerattotalepërprodhiminenaftës,edhepsevleraeprodhimittënaftëspërvitin2015ishtellogariturdukepërdorurçmiminmesatartëeksportitgjatë2015(RaportiEITI2015,f.11,21).Tabela4paraqetprodhiminenaftëspërvitin2015tëdisagreguarsipassecilësngagjashtëkompanitëprodhuese(përfshiAlbpetrolin)(RaportiEITI2015,f.29).RaportideklaronseMEI,AKBNdheAlbpetrolinukraportuanprodhiminegazitgjatëvitit



2015(RaportiEITI2015,f.21).Paraqitetvendnodhjaepërgjithshmeeprodhimittënaftës,Shqipëriaejugut,(RaportiEITI2015,f.10-11)sidheemratefushavenaftëmbajtëseindividualeqëprodhojnë(RaportiEITI2015,f.29).

Nësektorinminerar,RaportiEITI2015paraqetvlerëntotaletëprodhimitminerargjatëvitit2015,edhepsekjopërfshinvlerëneshtuarnëpërmjetpërpunimit(RaportiEITI2015,f.12).Paraqitetedhepjesaevlerëssëprodhimitngadyprejmineralevemëtërendësishmetëprodhuara75(RaportiEITI2015,f.12).Tabela5paraqetvëllimetdhevlerateprodhimitpërpesëminerale76prodhuargjatëvitit2015,edhepsevleraeprodhimittëkromitdheferrokromitofroheteagreguarpërdyminerlet(RaportiEITI2015,f.41).Jepetedheemridhevendndodhjaeprodhimittësecilittipminerali(RaportiEITI2015,f.41),përgjatëhartavetëdepozitavetëtëgjithëmineralevekyçe77(RaportiEITI2015,f.43-48).

Informaciontjetër:Raportishpjegonsekompanitëprivatetënaftësdhegazitpërbënin96%tëprodhimitgjatëvitit2015,kryesishtngafushatnaftëmbajtësetëPatos-MarinzësqëmenaxhohetngaBankersPetroleum,ecilapërbënte89%tëprodhimittëvitit2015(RaportiEITI2015,f.21)Tabela2paraqetprodhiminkumulativderinëvitin2015për12fushatdhenjëlink78përnëfaqeneinternetittëAlbpetrolitpërkëtotëdhëna(RaportiEITI2015,f.23-24).Ofrohetnjëpërshkrimishkaqevepërpërllogaritjetendryshmetërezervave(RaportiEITI2015,f.24).Seksioni11.3.2rekomandonqëAKBNtëofrojënjëkrahasimtëprodhimittëraportuarngakompanitëmineraredhematjetevetëAKBN-sëgjatëgjithëvitit,përfshipërqendriminemineralitdhevleratbazuarnëtransaksionetetregutvendassidheeksportet(RaportiEITI2015,f.100).RaportitheksonkufizimetnëstatistikateprodhimitminerartëAKBN,meqenësekëtobazohennëvetë-raportimetekompanisëpaverifikimtëpavarurngaanaeAKBN(RaportiEITI2015,f.42,81,100).Raportishpjegonsevetëm67%ekompanive(400nga597licensa)raportuanprodhimpranëAKBN,ecilanukmundt’iofronteAP-sëinformacionmbipërbërjendhecilësinë(përqendrimin)eprodhimitpërperiudhën2011-2015.RaportipoashtudeklaronsenukishinofruarvlerateprodhimittëbrendshëmdhesevlerateprodhimitishinpërllogariturdukepërdoruroseshifrateeksportittëçmimevetëofruarangaAKBNpërmineraletjotëeksportuaraoseshifrateeksportevetëraportuarapërAdministratëneDoganaveShqiptare(RaportiEITI2015,f.42).

Raportipoashtuparaqetnjëvështrimtëpërgjithshëmtëprodhimithidroenergjitik(f.70).

RaportiEITI2013-14ofronvëllimetdhevlerateprodhimitpërnaftënbrutodhegazinnatyror(RaportiEITI2013-14,f.33)sidhetëgjithamineraletkryesoretëprodhuara(RaportiEITI2013-14,f.14,44,48).PjesaeprodhimittërakorduarmidispublikimevengakompanitëdhengaAKBNurritnga70%nëvitin2013në85%nëvitin2014(RaportiEITI2013-14,f.43).

75Kromdhe“gurgëlqerorematerialetëtjerandërtimi””.76Krom,ferrokrom,baker,hekur-nikel&nikel-silic,dheçimento.77Krom,baker,nikel,gurgëlqerordhematerialendërtimi.78http://www.albpetrol.al/rezervat-gjeologjike/



PikëpamjetegrupevetëinteresitNjëanëtarngaOSHCnëMSGdeklaroisendërkohëqëikonsiderontetëdhënatpëreksportetngaindustrianxjerrësetëbesueshme,prapëkishteshqetësimeseriozelidhurmebesueshmërinëetëdhënavetëprodhimit.Përfaqësuesishprehushqetësimpërpërdorimineçmimevetëeksportitpërtëllogariturvlerëneprodhimit.APshpjegoisenukishteemundurtëgjendeshintëdhënatëbesueshmepërçmimetebrendshmedheseçmimeteeksportitzgjidheshinsizëvendësuesmeqenëseshumicaenaftësdhemineralevetëprodhuaranëShqipërieksportoheshindhepërpunoheshinjashtë.APnukmendontesekishtepengesaseriozepërpublikimineinformacionitpërçmimetebrendshmedhetheksoisendërkohëqëAKBNkishteofruartëdhënapërçmimetebrendshmepërRaportinEITI2013-2014,kyinformacionnukishteparaqiturpërRaportinEITI2015.

NjëpërfaqësuesiqeverisëvërejtiseDepartamentiiDoganavekishtedisagreguarinformacioninmbieksportetekromitdheferrokromitdukeqenësekishindykodetëndryshmedoganore(HNSH),tëcilatnënkuptoninseqeveriandiqteedhevëllimetevlerateprodhimitpërtëdymineraletnëmënyrëtëveçuar.ZyrtarishpjegoisepërfshirjaenjëvleretëagreguarpërtëdymineraletnëRaportinEITI2015duhettëketëqenëgabim.

APshpjegoiseentetqeveritarenukkishinparaqiturvëllimetdhevleratpërprodhiminegazitnatyrorpërRaportinEITI2015,porvërejtënsegazinatyroriprodhuarnukishteshitur.Nëfakt,oseishteri-injektuarpërtëruajturprodhiminenaftësosethjeshtishtedjegur.Njëpërfaqësuesqeveritardhepersoneliisekretariatitshpjeguansevëllimeteprodhimittëgazitnatyrorishinminimaledhejopraktikekomercialisht,merreth12m-13mcumnëvit.DukeqenësefushateprodhimittënaftësishinnënPSAmeAlbpetrolin,APshpjegoiseAlbpetroliishtenëpozitapërtëofruarinformaciontërësormbiprodhimintotaltëgazitnatyrornëShqipëri.

VlerësimiiFMNpërtransparencënfiskaletëShqipërisëngajanari2016vërentesendërkohëqëbuxhetibotontetëardhuratngarenta,nëfaktnukpublikontepërllogaritjevjetoredhevleratpërprodhimenafte,qymyriapotëtjeraminerale,edhepsenjëfarëinformacioniikufizuarupublikuarngaInstitutiiStatistikave(FMN,2016).

PërsaipërketndjekjesngaMSGlidhurmerekomandimetëkaluaraEITImbicilësinëestatistikavezyrtaretëprodhimit,APvërenteseAKBNnukikishtemjetetapoekspertizënpërtëmonitoruaroutputetfaktikedheqëAKBNkishtekontrolltëdobëtmbiadministriminetëdhënavedheseprireshintëmbështeteshinnëfaqetexcel.APshpjegoiseforcimiimbikqyrjessëvetë-raportimittëprodhimitngakompanitëdotëkërkonteinvestimedomethënësengaanaeAKBN,porvërejtiseprojektLigjimbiTransparencënnëAdministratënPublike,përgatiturngaAlbEITI,dotësigurontebashkëpunimmëtëmadhmidisenteveqeveritaredhetëlicensuarve.

VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.RaportiEITI2015ofronvëllimetdhevleratetëgjithamineralevetëprodhuara,përfshinaftën,kromin,ferrokromin,bakrin,hekur-nikelindhenickel-silica,dhegurgëlqeror,edhepsevleraeagreguareprodhimitjepetvetëmpërkromindheferrokromin.Ndërkohëqëpërdorimi



içmimevetëeksportitpërtëllogariturvlerateprodhimitpërbënnjëshqetësim,dukepasurparasyshmungesëneraportimittëçmimevetëbrendshmengaanaeqeverisë(ndryshengavitetemëparshme),ështëpërt’ushënuarqëMSGkabërëpërpjekjepërtëofruarnjëpërllogaritjetëvleravetëprodhimitnëRaportinEITI2015.Ndërkohëqëmungesaeinformacionitpërgazinnatyrorpoashtupërbënshqetësim,duketseprodhimitotaligazitnatyrornëShqipëriështëminimaldhenukshitet.

Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitetqëtësigurohetseRaportetEITItëardhshmedotëofrojnëvëllimedhevleratëdisagreguaraprodhimipërtëgjithamineraletkryesoretëprodhuarnëvitin(vitet)nëshqyrtim.MSGmundtëdojëedhetëpunojëenteqeveritarepërkatësepërt’usiguruarqëinformacionipërçmimetebrendshmetëtëgjithamineralevetëpublikohetsipjesëepublikimeveqeveritarerutinë.

Tëdhënateeksporteve(#3.3)

DokumentimiipërparimitPërnaftëndhegazin,ndërkohëqëRaportiEITI2015ofronvëllimetdhevlerattotaletëprodhimittënaftës(RaportiEITI2015,f.11,21),aivetëmpohonseprodhimiinaftës“kryesishteksportohet”jashtëvenditpërpërpunimdhesenaftapërbënte55%tëeksportittëindustrisënxjerrësedhe13%tëtëgjithaeksportevenëvitin2015(RaportiEITI2015,f.11,22).Kështu,vëllimetekzaktetënaftësbrutotëeksportuarnukofrohennëRaportinEITI2015,edhepsevleraeeksportevetënaftësofrohetedisagreguarsipasvititpër2011-2015,meburimAdministratëneDoganaveShqiptare(RaportiEITI2015,f.11).

Lidhurmeminierat,RaportiEITI2015,ofronvlerëneeksporteveminerarenëtermaabsolutedherelativendajeksportevetotalepër2015-ën,sidhetëdisagreguarapërsecilinngaeksportetetremineralevekryesore79(RaportiEITI2015,f.42).Megjithatë,raportinukofronvëllimetemineralevetëeksportuara.

Informaciontjetër:Raportiofronnjëgrafiktëtridestinacionevekryesoretëeksporteve80(RaportiEITI2015,f.22).Jepentendencatkryesorenëvlerateeksportevetënaftësbrutopërvitet2011-2015(RaportiEITI2015,f.22).Raportipoashtuofronnjëvështrimtëeksportevehidroenergjitike(RaportiEITI2015,f.71).

RaportiEITI2013-14ofrontevlerateeksportevepërtëgjithaeksportetemineraleve(RaportiEITI2013-14EITI,f.13),porjovëllimet.


Tëgjithagrupeteinteresittëkonsultuarashprehënbesimnëbesueshmërinëetëdhënaveraportitzyrtar

79Gurgëlqeror,kromdheferrokrom.80Malta,Spanjadhemëimadhi,Italia.



përeksportet,përfshimallratngaindustrianxjerrëse.APkonfirmoisevëllimiinaftëseksportuarnëvitin2015ishte991mijëton(afërsisht7.234milionëfuçi),krahasuarmeprodhimintotaltënaftësprej1.279milionëton(afërsisht9.337milionëfuçi).APshpjegoisederinëvitin2015,rafineriaeBallshitprodhontedizel(10ppm)tëshiturnëtregunebrendshëmdhenaftëtëvirgjëreksportuarpërpërpunimtëmëtejshëm,ndërsarafineriaeFieritprodhontekryesishtbitumdhembetjekarbonikengadistilimiinaftës.APdeklaroisenukkishtemarrëinformacionmbivëllimetenaftëssëpërpunuarnëShqipërinëvitin2015gjatëpërgatitjessëRaportitEITI2015,porvërejtiseMEIkishteraportuarsedyrafineritëkishinpërpunuarrreth678tonnaftëbrutogjatëperiudhës2011-2014,shumëmëpaksesakapacitetiiinstaluar.

Njëpërfaqësuesiqeverisëshpjegoiseafro80%-90%eeksportevetënaftësbrutotrajtoheshinnëPortineVlorësdhepjesatjetërnëpërmjetPortittëDurrësit,ndërkohëqëeksportetemineralevekaloninpërmesPortittëDurrësitsidhekufijvetokësorëmeKosovëndheMaqedoninë.NjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëvërejtënseedheDoganatedheINSTATprodhoninstatistikamujorembieksportetenaftësdhemineraleve,përfshivëllimet,vleratdhevendinedistinaciont(meanëtëRaportitpërBilancineTregtisë81).Megjithatë,këtotëdhënaishintëdisagreguaravetëmmidisnaftësbrutodhe“mineralevetëtjera,”pandarjemidismineralitspecifik.NdërkohëqëpërfaqëuesiteqeverisëvërejtënsenukdokishtepengesaligjoredhepraktikenëseDoganatdopublikonintëdhënateeksportevesipasçdominerali,dukevërejturseevetmjaarsyeqëkjonukbëhejishteseaskushnukekishtekërkuarndonjëherë,njëtjetërpërfaqësuesqeveritartheksoisenukdoishteemunudrqëINSTAT-itëpublikontetëdhënapëreksportettëndarasipasmineralitpëratorastekumëpaksetrekompaniprodhoninnjëmineraltëcaktuar,nëpërputhjemedispozitateLigjitpërStatistikatZyrtare.

Vlerësimetfillestare

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësenëpërmbushjenekësajkërkese.RaportiEITI2015ofronvlerateeksportevepërnaftënbruto,porjovëllimetspecifiketëeksportittënaftës,sidhevlerënetreeksportevekryesoreminerale,porjovëllimetdhevleratetëgjithamineralevetëeksportuara.

Nëpërputhjemekërkesën3.3,MSGduhettësigurojëqëRaportetEITInëtëardhmentëofrojnëvëllimedhevleratëdisagreguaraeksporteshpërtëgjithamineraletkryesoretëeksportuaranëvitin(vitet)nëshqyrtim.MSGnxitettëndajëqartëçfarëdogazinatyrorqëdotëkalojëtranzitnëtëardhmenngazhvillimiiGazsjellësitTrans-Adriatikngaeksportetemirëfillta.

81http://www.dogana.gov.al/c/171/225/291/statistika



Tabela3-Tabelëpërmbledhëseevlerësimitfillestar:Monitorimidheprodhimi


VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarpërdispozitatEITI

Vështrimipërgjithshëmisektoritnxjerrës,përfshiaktivitetinekërkimit(#3.1)

RaportiEITI2015ofronnjëvështrimtëpërgjithshëmtësektorëveminerarë,tënaftësdhegazit,përfshiaktivitetedomethënësekërkimore.NëpikëpamjeneSekretariatitNdërombëtar,Shqipëriakabërëpërpjekjetëtëshkuarpërtejkërkesësdukepërfshirëinformaciontëzgjeruarpërsektorinhidroenergjitik.


Tëdhënapërprodhimin(#3.2)

RaportiEITI2015paraqetvëllimetdhevlerateprodhimittëtëgjithamineralevekryesoretëprodhuara,përfshinaftën,kromin,ferrokromin,bakrin,hekur-nikeldhenikel-silikat,dhegurgëlqeror,edhepsevleratëdisagreguaratëprodhimitofrohenvetëmpërkromindheferrokromin.Ndërkohëqëpërdorimiiçmimevetëeksportitpërtëllogariturvlerateprodhimitpërbënshqetësim,dukepasurparasyshmungesëneraportimittëçmimevetëbrendshmengaqeveria(ndryshengavitetemëparshme),ështëpërt’ushënuarqëMSGkabërëpërpjekjepërtëpërfshirënjëpërllogarritjetëvleravetëprodhimitnëRaportinEITI2015.Ndërkohëqëmungesaeinformacionitpërprodhiminegazitnatyrorpërbëngjithashtushqetësim,duketseprodhimitotaligazitnëShqipëriështëminimaldhenukshitet.


Tëdhënapëreksportet(#3.3)

RaportiEITI2015ofronvlerateeksportitpërnaftënbruto,porjovëllimespecifiketëeksportittënaftës,sidhevlerënetrieksportevetëmineralevekryesore,porjovëllimedhevlerapërtëgjithamineraleteeksportuara.

Përpardimdomethënës




1. Përtëvazhduarforciminezbatimit,MSGmundtëdojëtëndjekërekomandimetepërsëriturangaRaportetEITItëmëparshmenëlidhjemetësiguruaritepërllogaritjevezyrtaretërezervave.

2. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettësigurojëqëRaportetEITInëtëardhmentëofrojnëvëllimedhevleratëdisagreguaraprodhimipërtëgjithamineraletkryesoreprodhuarnëvitin(vitet)nëshqyrtim.MSGmundpoashtutëdojëtëpunojëmeentetpërkatësetëqeverisëqëinformacionipërçmimetebrendshmetëtëgjithamineralevepublikohetsipjesëepublikimeveqeveritarerutinë.

3. Nëpërputhjemekërkesën3.3,MSGduhettësigurojëqëRaportetEITInëtëardhmentëofrojnëvëllimedhevleraeksportitëdisagreguarapërtëgjithamineraletkryesorenëvitin(vitet)nëshqyrtim.MSGnxitettëndajëqartëçfarëdogazinatyrorqëkalontranzitnëtëardhmenngazhvillimiiGazsjellësitTrans-AdriatikngaeksportetetjeratëShqipërisë.



4. Mbledhjaetëardhurave


KyseksionofronhollësipërzbatiminekërkesaveEITInëlidhjemetransparencënpërtëardhurat,përfshitërësinë,cilësinëdhenivelinehollësiveqëjanëbërëpublike.PoashtushqyrtonpërputhjenmeKërkesatEITInëlidhjemeproceduratpërprodhimineRaporteveEITI.

4.2Vlerësimi

Materialiteti(#4.1)

DokumentimiipërparimitPraguimaterialitetitpërtëardhurat:RaportiEITI2015konfirmonseAPshqyrtoipragjetfillestarepërmaterialitetintëMSG,përfshirënëTeRtëAP,poredhetheksonshqetësimeteAP-sëlidhurmetëdhënatepërdorurasibazëpërpërcaktiminepragjevetëmaterialitetit(RaportiEITI2015,f.85).Ndërkohëqëraportiireferohetnjëpragumaterialitetisasiorpërpërzgjedhjeneburimevetëtëardhuravemateriale,(dmthsipjesëetëardhuravetotaletëqeverisë),ebënkëtëvetëmnëtermatëpërgjithshmedukeiureferuar“tëardhuravethelbësorenëbuxhetineshtetit”(RaportiEITI2015,f.79).Raportishpjegonpaaftësinëeqeverisëpërtëdisagreguarpërbërësittaksavetëzakonshmetëindustrivenxjerrëse(dmthjospecifikepërindustritënxjerrëse),dukepasurparasyshpaaftësinëesistemittëThesaritpërtëofruartëardhuratmujoretëdisagreguarasipastaksapaguesitapoindustrisë(RaportiEITI2015,f.100).Raportivërensepagesatepërzgjedhurapërrakordimpërfaqësojnëvetëmpagesat“domethënëse”nëbuxhetineshtetitdhetekentetjashtëbuxhetitpërfshiAKBN,EntinRregullatortëEnergjisë(ERE),KESHdheAlbpetroldhenukpërfshijnëpagesatpërtëgjithëindustrinënxjerrëse(RaportiEITI2015,f.14).

Raportipohonsetëgjithataksatepërbashkëtakanëqenëpërjashtuarngafushaerakordimit(RaportiEITI2015,f.80).NdërkohëqëraportivetëmkonfirmonseMSGpërfshintetëgjithatëardhuraterenditurasipasKërkesës4.1.bnëfushëneraportimitpërnaftëndhegazin(RaportiEITI2015,f.79)porjoshprehimishtpërminierat,listaetëardhuravetëpërzgjedhurapërrakordimpërfshintëardhuranga“taksaepërbashkët”tëtillasitatimimbifitimin,gjobatpërtatimetdheTVSHnëfushënerakordimit(RaportiEITI2015,f.79-80).Ndërkohëqëraportipohonsetarifatetëlicensuarvedhehyrjespërjashtoheshinngafushaerakordimitbazuarmbifaktinsenuk“çojnënëpagesathelbësorengasektori”(RaportiEITI2015,f.80),ainukofronnjëpragspecificsasiortëmaterialitetitpërpërjashtiminekëtyretëardhurave.Tëgjithakompanivematerialeminerare,tënaftësdhegazitiukërkohejedhetëraportoninçdopagesëtjetërmëshumëse50mijëUSDtekqeveriaqendroredhe5mijëUSDtekqeveritëvendore(RaportiEITI2015,f.79-81).



Përshkrimiitëardhuravemateriale:Raportiofronpërshkrimepërtëgjithatëardhuratmateiralenganaftadhegazi82(RaportiEITI2015,f.33-35)dheminierat83(RaportiEITI2015,f.53-54).

Praguimaterialitetitpërkompanitë:Përnaftëndhegazin,RaportiEITI2015konfirmonvendimineMSGpërtëpërfshirëtëgjithakompanitëenaftësdhegazitqëoperojnënëShqipërinëfushëneraportimit,saktësishttetëkompanipirvatenaftedhegazidheAlbpetrolin(RaportiEITI2015,f80,89).Përminierat,raportipohonseMSGkishtezgjedhurkompaniminerarematerialebazuarnëpragjetendryshmevjetoretëprodhimit,84dhejobazuarnëpagesatpërqeverinë(RaportiEITI2015f80).Raportikonfirmonse“gjatëvitit2015nukuraportuanngatëlicensuaritpagesamaterialetëlidhuramemarrëveshjetkoncesionareminerare”(RaportiEITI2015,f.81).Raportipohonsepërzgjedhjaekompaniveminerarematerialeofrontenjëmbulimrakordimiprej89%tëvlerëssëpërllogariturtëprodhimitpërvitin2015,ndonësedukengriturshqetësimelidhurmebesueshmërinëetëdhënavezyrtarepërprodhiminminerar(RaportiEITI2015,f.81).VendimeteMSGpërmaterialitetinjanëtheksuarqartënënvendimeteMSGnëfaqeneinternetittëAlbEITI.85

Kompanitëmateriale:RaportiEITI2015paraqetnjëlistëtëtëgjithanëntëkompanivetënaftësdhegazit(përfshiAlbpetrolin),të106kompanivemineraredhe19kompanivehidroenergjitike,tëpërzgjedhurapërpjesëmarrjenëRaportinEITI2015(RaportiEITI2015,f.19,91,108-110,127-129).Numritotalikompanivematerialeishte134nëRaportinEITI2015,përfshi115kompaniminerare,naftedhegazi.

Raportimiikompanivemateriale:RaportiEITI2015pohonsevetëm122nga134kompanitëmaterialparaqitënformularëteraportimitEITI(RaportiEITI2015,f.86,96).Ndërkohëqëraportipohonsetëgjithanëntëkompanitëmaterialetënaftësdhegazitparaqitënformularëtetyretëraportimit(RaportiEITI2015,f.89),pohonedheqënjëkompaninaftedhegaziEmanuelleAdriaticEnergyLtdnukkishteraportuaredhepsekonfirmonseqeverianukraportoindonjëtëardhurangakompanianëvitin2015(RaportiEITI2015,f.89).Raportipoashtudeklaronsevetëm100nga106kompanitëmaterialeminerareraportuandheparaqetemrategjashtëkompaniveqënukraportuan86(RaportiEITI2015,f.91).Raportivlerësonmaterialitetinegjashtëkompanivemos-raportuesenëagregat,87porjotëdisagreguarasipaskompanisë(RaportiEITI2015,f.91).Megjithatë,ështëemundurtëllogaritetmaterialitetiisecilësngakatërkompaninëgjashtëkompanitëminerareqënukraportuanbazuarnërezultateterakordimitnëShtojcën2,edhepseduketseqeverianukraportoitëardhurangadykompanitëetjeramos-raportuese(RaportiEITI2015,f.113).Arsyetpërrefuziminekompanivemosraportuesepërtëmarrëpjesënukparaqiten,përveç

82Renta,tatimimbifitiin,TVSH,pagesatpërsigurimetshoqëroredheshëndetësoredhetatiminmbitëardhuratpersonale,tatimimbitëardhuratpersonale,pjesaeshtetitnëprodhiminenaftës,bonusenënshkrimidhetrajnimi.83Renta,tatimimbifitimin,TVSH,pagesapërsigurimetshoqëroredheshëndetësoredhetatimimbitëardhuratpersonale,tatimimbitëardhuratpersonale,tatimipërdividendët.84Pragjetpërpërzgjedhjenekompanivematerialeishin:kompanitëekromitmembi3.000tonp.a.prodhim;kompanitëebakritmembi100tonprodhim,kompanitëenikelitmembi10.000tonprodhim;kompanitëeguritgëlqerormembi20.000tonprodhim;kompanitëargjiloremembi100,000tonprodhim;dhekopmanitëebitumitdherëravebituminozemembi10.000tonprodhim.85P.sh.përzgjedhjaekompanivematerialpërRaportinEITI2015më29korrik2016:http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/year-2016/86Durici,Kurti,Silbora,NickelMine,Oruçi,dheAfrimi–K.87si0.2%etotalittëtëardhuraveminerarepublikuarngaqeveria.



refenrecavetëpërgjithshmepërkufizimetkohore(RaportiEITI2015,f.89).

Raportipoashtuireferohetdispozitavetëkonfidencialitetittëligjitpërtatimet,kushpjegonpërfshirjeneheqjesdorëngakonfidencialitetinëtatimenëformularëteraportimitpërtëgjithakompanitëmateriale88(RaportiEITI2015,f.104).Megjithatë,pativonesadomethënësenëparaqitjenngakompanitëtëheqjesdorëngakonfidencialiteti,dhekëtoumorënnga“mëpakse50në134”kompanitëmateriale(RaportiEITI2015,f.104).

Entetqeveritaremateriale:EntetqeveritareqëgrumbullojnëtëardhuradhematerialngaindustritënxjerrësepërRaportinEITI2015renditennëformëdiagramenëRaportinEITI2015(RaportiEITI2015,f.80).Megjithatë,RaportiEITI2015nukspecifikonnumrindheemrateNJQV-vetëpërzgjedhurapërraportim.

Raportimiqeveritar:RaportiEITI2015nukethotëshprehimishtnësetëgjithaentetmaterialeqeveritareraportuantëgjithatëardhurat,edhepsetheksonraportimtëpaplotëngaqeveritëvendore,paspecifikuarnumrinapoemrateNJQV-vejoraportuese(RaportiEITI2015,f.98).ËshtëraportuasejotëgjithaNJQV-tëqëmbledhintëardhurangaindustritëminerare,tënaftësdhegazitishinpërfshirënëfushëneraportimitdheseraportimingaNJQV-tëpjesëmarrjesishte“ipaplotëdheerdhimeshumëvonesë”(RaportiEITI2015,f.89).

Mospërputhje:RaportiireferohetmungesëssëpraguttëmaterialitetittëMSGpërhetiminemospërputhjeve,edhepsekjonukështënjëkërkesëeStandartitEITI,dhevërenseAPikishtehetuarmospërputhjetmekompanitëindividualeosemeagjencitëqeveritare(RaportiEITI2015,f.86).Jepetvleraemospërputhjevetëparakorduara,disagreguarmidissektorëveminerarëdhetënaftësdhegazit(RaportiEITI2015,f.88),dhematerialitetiimospërputhjevemundtëvlerësohetbazuarnëtëdhënateofruara.89Raportiparaqetrezultateterakordimittëtëardhuravetënaftësdhegazit(RaportiEITI2015,f.89)dheminerare(RaportiEITI2015,f.91),kumospërputhjetidentifikohensipastëardhurave.Rezultateterakordimevetëdisagreguarasipaskompanive,paraqiturnështojcë,sipërnaftëndhegazin(RaportiEITI2015,f.108-110)ashtuedhepërminierat(RaportiEITI2015,f.111-129),japingmospërputhjettëdisagreguarasipaskompanivedhezërittëtëardhurave.Raportipoashtuofronnjëvështrimtëpërgjithshëmmbishkaqetkryesoretëmospërputhjeve(RaportiEITI2015,f.90-91).Njëshkakkryesorimospërputhjevenërentënnganaftadhegaziishtepërshkaktëmënyrësnëtëcilënvendosetrentapëreksportet(RaportiEITI2015,f.90,92).

Publikimiiplotëngaqeveria:Raportijeppublikimineplotëtënjëanshëmtëqeverisëtëtëardhurave

88Formularëteraportimitpërfshininnjëletërqëjeptepëlqiminshprehimishttëtëlicensuarit“tekorganetpublikemarrësepërraportimtëinformacionitmbitëlicensuaritqëklasifikohejsikonfidencialsipasligjit,rregullorevedhemarrëveshjeve”dhe“lejontepublikiminetëardhuravepërkatësesipasfluksevetëpagesavesipastëlicensuaritnënjëniveltëdisagreguarnëRaportinEITI.”89Mospërputhjetpërfundimtaretëparakorduaraishin1.081milionëLeknëtëardhuratenaftësdhegazit(ose0.00976%etëardhuravetënaftësdhegazitraportuarngaqeveria)dhe3.898milionëLeknëtëardhuratminerare(ose0.124%etëardhuravemineraretëraportuarangaqeveria).



totaletëvitit2015,disagreguarsipasfluksit,nënëntëfluksetetëardhuravematerilenënaftëdhegaz90(RaportiEITI2015,f.32)dheshtatëfluksetëardhurashnësektorinminerar91(RaportiEITI2015,f.53).Ndërkohëqëraportipërshkruanheqjendorëngakonfidencialitetitatimorpërfshirënëformularëteraprotimitdheofriminekëtyrekërkesavenga“mëpakse50nga134”kompanimateriale(RaportiEITI2015,f.104),ainuksqaronnësemungesaekëtyrekërkesavepërheqjendorëngakonfidencialitetingambi84kompanimaterialekandikuaraftësinëeqeverisëpërtëofruarpublikimtëplotëtënjëanshëm.

Raportipoashtuparaqetnjëvështrimtëpërgjithshëmdherakordimtëpagesavengasektorihidroenergjitiktekqeveria(RaportiEITI2015,f.72-74).

RaportiEITI2013-14EITIpërfshinpragjetëngjashmematerialiteti(f.74-78)dhepërshkrimetëfluksevematerialetëtëardhurave(RaportiEITI2013-14,f.12,74-77).Numriikompanivematerialeështëmëiulët,në81kompaniminerare(qëpërbëjnë85%tëprodhimit)nëvitin2013dhe99kompaniminerare(87%eprodhimit)nëvitin2014.Pjesëmarrjaishtepoashtumëeulëtsenëvitin2015,me94nga108kompaniqëraportuannëvitin2013dhe103nga115nëvitin2014(RaportiEITI2013-14,f.83).NgaanalizaeshënimevetëtakimevetëMSGduketseMSGkishtevendosurt’ilargontetëgjithakopmpanitëqënukkishinraportuarngalistaekompanivematerialepërRaportetEITI2013-2014,92edhepseështëepaqartësesiishtejustifikuarngaanametodologjikeheqjaekompanivematerialenëmënyrëretroaktivebazuarnëmbledhjenetëardhurave.


Materialiteti:AnëtarëteMSGngatëgjithafushattheksuansfidatqëparaqisteaftësiapërtëdisagreguarkomponentëtetaksavetëpërbashkëtanësistemetetanishmeqeveritare,porkonfirmuanseMSGirishikontevendimetesajpërmaterialitetinnëmënyrëvjetore.PersoneliisekretariatitdhezyrtarëtëqeverisëshpjeguansepaaftësiapërtëofruartëardhurattotaleqeveritarengaindustritënxjerrësekishtekufizuaraftësinëeMSGpërtëpërcaktuarpragjesasiorepërmaterialitetin.TëgjithëanëtarëteMSGqëukonsultuankonfirmuanseMSGkishtevendosurtëpërfshintetëgjithëfluksetetëardhuravespecifikepërsektorindhetëpërjashtontetatimetepërbashkëtangafushaerakordimit,edhepsepranuansenjënumërflukseshtëardhurashspecifikepërsektorin(tarifatpërlicensatdhehyrjen)kishinqenëpërjashtuarpërshkaktëkontributitshumëtëulëtnëtëardhuratebuxhetit.APshpjegoisedukepasurparasyshkufizimetnënivelinehollësivenëtëdhënatqeveritare,APkishteadoptuarnjëpërqasjealternativetëpërzgjedhjessëkompanivedhepagesavebazuarnëstrukturënepagesavetëkërkuaramekontratëdhesipasligjit.

Përt’usiguruarqëRaportiEITI2015përfshintetëgjithapagesat“domethënëse”specifikepërsektorin

90Renta,tatimimbifitimin,TVSH,pagesatesigurimeveshoqëroredheshëndetësoredhetatimimbitëardhurat,tatimimbitëardhurat,tatimipërdividendët,gjobattatimore,pjesaeshtetitnëprodhiminenaftës,sidhebonusetenënshkrimitdhetrajnimit.91Renta,tatimimbifitimin,TVSH,pagesatesigurimeveshoqëroredheshëndetësoredhetatimimbitëardhurat,tatimimbitëardhurat,tatimipërdividendët,dhegjobattatimore.92http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/year-2015/



dheidentifikontefluksepagesash“tërejaapotëpambuluaramëparë,”APshpjegoiseMSGiukishtekërkuartëgjithakompanivematerialeqëtëraportonintëgjithapagesatetjera(siatospecifikepërsektorinashtudheatotëpërbashkëta)mbipragjetprej5milionëLeknëpagesakombëtaredhe0.5milionëpërpagesatpërNJQV-të.NdërkohëqëAPvërejtisembulimiirakordimevenukmundtëpërllogaritejsipjesëetëardhuravetotaletëbuxhetitngaindustritënxjerrëse,APvlerësoisembulimi“duhettëishterelativishtilartë”dukepasurparasyshqëtëgjithafluksetkryesoretëtëardhuraveishinmbuluar.Përsaipërketmëshumëse2miliardëLeknë“pagesatëtjera”tëagreguararaportuarngakompanimaterialenëRaportinEITI2015,APshpjegoisekëtopagesaishinraportuarngakompanitëenaftësdhegazitdhe“pak”kompanimineraredhepërbëheshinngaakcizadhetaksaekarbonitpërimportetekarburanteveqëpërdoreshinnëprodhiminenaftës,dytaksatëparaqiturapasnjëndryshiminëligjinmbitatimetnëvitin2014.APshpjegoisekompanitëenaftësdhegazitshpeshpërdorninprodukteterafinuaratënaftëssidiluentnënxjerrjenenaftësdhesedisakompaniminerarepërdorningazoilnëimpiantetetyretëshkrirjes.Atykukëtopagesaishinraportuarngakompanitë,APvërejtiseikishtekrahasuarkëtotëdhënameinformacionngaDoganat(përtaksënekarbonitpërimportetenaftës)dhengaDrejtoriaeTatimeve(përakcizënmbinaftëneblerënëvend).NdërkohëqëAPnukikonsiderontekëtodyfluksetëardhurashsekishinlidhjemeaktivitetetnxjerrëse,aikishtepropozuarpërfshirjenekëtyrepagesavenërakordimdukepasurparasyshvlerënetyretëagreguarmeqëllimhartiminenjëpamjejemëpërfshirësetëtëardhuravetotalengaindustrianxjerrëse.NjëpërfaqësuesiindustrisënëMSGvërejtisediskutimetezgjeruaratëMSGlidhurmepragjetematerialitetitnukishinpërshkruarsiesaduhetnëRaportinEITI2015,sidomosracionaljapëradoptiminenjëpërqasjejetëcaktuarndajmaterialitetit.

Raportimiikompanive:DisaanëtarëtëMSGvërejtënsefokusikryesoriMSGnëdiskutimetmbimaterialitetinishtetekminieratmëshumësesateknaftadhegazi,meqenësetëgjithëtëlicensuaritnënaftëdhegazishintëpërfshirë,edhepsenjënumëranëtarëshvërejtënsekjomundtëkishteqenëpërshkruarmëmirënëRaportinEITI.PërRaportinEITI2015,APikërkoiDoganavedheTatimeveqët’iparaqisninnjëlistëpërfshirësetëtëgjithëtëlicensuarveqëoperoninnësektorinminerardheNIPTetyre,sidhepublikiminetëgjithatëardhuravetëmarraprejkëtyrekompanive.Njëzyrtarilartëqeveritarshpjegoisepërzgjedhjaekompanivematerialeminerarenëbazëtëprodhimitdhejotëpagesavepërbuxhetinishtenjëpërqasjeepranueshme,meqenëserentaminerarellogaritejbazuarnëvëllimeteprodhimit.NjëanëtarngaOSHCnëMSGshpjegoisendërkohëqëshoqëriacivilenëfillimkishtedashurqëtëgjithakompanitëmineraretëmerrninpjesënëraportiminEITI,nëpërputhjemedispozitateligjitpërminierat,ekishinkuptuarsekompanitëmineraremexhirotëulëtakishinpakgjasatëbëninpagesatëkonsiderueshmenëbuxhet.Megjithatë,njëpërfaqësuesiindustrisëishteshumëkritiklidhurmepërjashtiminekompanivemëtëvoglaminerarengafushaeraportimitEITI,dukemenduarsekompanitëevoglaishinatomemëshumëgjasapërtëdevijuarngadetyrimet.NjëzyrtarilartëiqeverisëvërejtisepraguimaterialitetitpërpërzgjedhjenekompanivematerialeishteulurqëngaRaportetEITItëpara,dukeofruarnjëmbulimmjaftueshëmtëlartërakordimi.Ndërkohëqënjënumërpërfaqësuesishtëindustrisëvunënëdukjesepjesëmarrjaekompaniveishtepërmirësuarnëmënyrëkonseguenteçdovit,përfaqësuestëindustrisëdheqeverisëmendoninsefutjaekërkesavetëdetyrueshmepërraportimEITInëLigjinpërMinieratnë2010ikishtebërëkompanitëmëtëkujdesshmelidhurmeraportimin,sepsemendoninseraportimiEITImundtëçontenëmëshumëtaksangaqeveria.

Përsaipërketarsyeveqë6nga115kompanitëmaterialeminerare,tënaftësdhegazit(përjashto



hidroenergjitike)refuzuantëmerrninpjesënëRaportinEITI2015,APshpjegoisenukkishtemarrëndonjëpërgjigjezyrtarengakëtokompani,edhepsedisakompanithjeshtjozyrtarishtkishinrefuzuartëbashkëpunonindhetëtjerathjeshtnukishinpërgjigjurpaskërkesavetëpërsëritura.Nëmënyrëanektodike,APshpjegoisedisaprejkompanivemundtëkenëqenëtëfrustruarameqeverinëdukepasurparasyshmungesënerinovimittëlicensavetëtyre,ndërkohëqëtëtjeranukishinmjaftueshëmtëorganizuara,nukkishinsistemeadekuatekontabilitetiosethjeshtishin“tepërtëvogla.”APvërejtiseSekretariatiAlbEITIdhepërfaqësuestëMEI-tkishinqenë“shumëmbështetës”nëprocesinendjekjessëkompanivemosraportuese,dukedërguarkujtesazyrtaretektëgjithakompanitëmosraportuese.Njënumërpërfaqësuesishtëindustrisëvunënëdukjesenukequaninpjesëtëpërgjegjësivetëkompaniveqëtëndiqninkompanitëmosraportuesedhet’inxisninatotëraportonin.NjëanëtarngaOSHCnëMSGshprehukritikatëmëdhapërfaktinqëqeverianukiuhiqtelicensatkompaniveqënukraportonin,dukepasurparasyshsekjopasqyronteangazhimtëpamjaftueshëmtëqeverisëndajEITI-t.APshpjegoisekishtevlerësuarvetëmmaterialitetinekombinuartëpagesavengakompanitëmosraportuese(0.2%etëardhuraveminerare)meqenësenukshihtendonjëvlerënëdisagregiminemëtejshëmtëkësajshifretëvockël.

Raportimiiqeverisë:Shumicaepërfaqësuesvetëqeverisëdhepersoneliisekretariatitqëukonsultuantheksuansangarkesëpërbënteprocesiimbledhjessëtëdhënavebrendasistemevetëqeverisë.Disapërfaqësuestëqeverisëshpjeguanseagjencitëelinjës,dhejoThesari,ishinpërzgjedhurtëraportoninnëEITI.NdërkohëqëThesariishtenëfaktentiqëmerrtepagesatngakompanitë,ainukdisagregontetëardhuratpërçdotaksapaguesdhekështunukmundtëofrontedisagregimtëmjaftueshëmpërqëllimeteraportimitEITI.NdërkohëqëagjencilinjetëtillasiTatimetdheDoganatishinlikujduesitepagesavedhekështunukimerrninvetëtëardhurat,atokishinsistemeteduhurapërtëdisagreguartëardhuratsipasnumritidentifikuestatimor.NjëzyrtarqeveritarshpjegoiseagjencitëelinjësdheThesarirakordoninfaturatdhetëardhuratmbibazamujore.

NdërkohëqënjëpërfaqësuesiindustrisënëMSGtheksoipjesëmarrjeneplotëtëenteveqeveritarenëraportiminEITI,disaanëtarëngaOSHCnëMSGshprehënshqetësimlidhurmevonesatevazhdueshmenëraportimngaentetëcaktuaraqeveritare,tëtillasiDoganatdheTatimet.KëtapërfaqësuestëOSHC-vemendoninsepresioniishoqërisëcivilenëMSGkishteqenëkyçpërtësiguruarraportimtëplotëngaqeverianëRaportinEITI2015.NjëpunonjësiSekretariatitshpjegoisekishtenjëtrashëgimikulturorepërtatrajtuarinformacionintëkufizuarnëShqipëri,çkamundtëshpjegontenjëpërgjigjetëngadaltëngadisaenteqeveritare.APkonfirmoisetëgjithaentetqeveritarekombëtarekishinraportuarplotësishttëardhuratngaindustritënxjerrësenëRaportinEITI2015dhesendërkohëqëdisaNJQVnukkishinraportuar,APmendonteseNJQV-tëkryesoreqëmerrninpjesëneluanittëtëardhuravengaindustrianxjerrësekishinmarrëpjesënëraportim.

Mospërputhje:NjëpërfaqësuesilartëiqeverisëtheksoinivelineulëttëmospërputhjevenëRaportinEITI2015dheushprehseniveliiulëtnëvariancanëraportiminfillestarpasqyrontebesueshmërinëetëdhënaveqëraportoheshinsingakompanitëashtuedhengaentetqeveritare(shihKërkesa4.9).DisaanëtarëngaindustrianëMSGtheksuantendencënnërënietëmospërputhjevenëpërtëgjithashtatëviteteraportimitEITInëShqipëri.



VlerësimifillestarRaportiEITI2015përfshinpërkufiziminngaMSGtëpragjevetëmaterialitetitpërpagesatdhekompanitëqëpërfshihennërakordimbazuarnëvëllimeteprodhimit,përfshinjëjustifikimsepsepragjetupërcaktuannëatëmënyrëdhenëatënivel.Megjithatë,përcaktimiinjëpragucilësordhejosasiorpërpërzgjedhjenefluksevetëtëardhuravemateriale(sipjesëetëardhuraveqeveritarepërshembull)përbënshqetësim.Megjithatë,ndërkohëqëdyngafluksetetëardhuravetërendituranëKërkesën4.1.bjanëpërjashtuarngarakordimivetëmmbibazënereferencavetëpërgjithshmepërmungesënematerialitetittëtyre,nukkatëdhënaqëtësugjerojnësevleraetyrekaqenëdomethënëse.Janëpërmendurkompanitëqënukraportuandhevleraepagesavetëtyrepërqeverinëështëofruarsirelativendajtëardhuravetëraportuarangaqeveria.Pjesaekompanivemosraportuesedukettëjetëeparëndësishme.RaportiEITI2015nukdeklaronshprehimishtnësetëgjithaentetqeveritarematerialeraportuantëgjithatëardhurat,edhepsekonsultimetmegrupeteinteresitkonfirmuansetëgjithaentetqeveritarekombëtarekishinraportuarplotësishtdhesemungesatngaqeveritëvendorenukkonsideroheshinmateriale.NdërkohëqëkomentetngaAPlidhurmetërësinëeRaportitEITIkufizohenvetëmnënjëdeklarimmbimungesënesigurisë,ështëemundurqëtëllogaritetmaterialitetiiatyreqënukjanëpërfshirë.Dukeqenësekëtodukejomateriale,nëdritënepraguttëulëttëmaterialitetitadoptuarpërtëpërzgjedhurkompanitëmaterialedhenëdritënevendimittëBordittëEITInërastetëtjerasiMongolia,vlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëpërmbushjenekësajkërkese.

Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettërishqyrtojëpragunqëkacaktuarpërmaterialitetinpërtëpërzgjedhurkompanitëminerarepërtësiguruarnjëbalancëmidistërësisësëpublikimevedhecilësisësëraportimit.MSGmundtëdojëtëshqyrtojënjëpërqasjemekampion,eciladotëlejontehetiminekëtyrepagesavepakrijuarnjëbarrëtëpaarsyeshmeraportimi.MSGpoashtunxitetqëtësigurohetqëAdministratoriiPavarurtëofrojëopinioninevetmbifaktinsesapërfshirësështëRaportiEITI.

Tëardhuratnënatyrë(#4.2)

DokumentimiiPërparimit

Materialiteti:RaportiEITI2015konfirmonsekompaniveiuishtekërkuartëraportoninpagesatnënatyrëpërqeverinëdheNPSH-tëdheqëatotëardhuranëformënepjesëssështetitnëprodhiminenaftëskanëqenëtëardhuratedytamëtëmëdhangaindustrianxjerrësenëvitin2015(RaportiEITI2015,f.90).Nëlinjëmeudhëziminnr.1të26majit2015ngaMEIdheMF,raportishpjegonsekompanitëmundtëtransferojnëpjesëneprodhimitalokuarAlbpetrolitosenëparaosenënënatyrë(RaportiEITI2015,f.34).AlbpetrolishetsipjesënenaftësmbledhursipasPSA-veashtuedheprodhiminevettënaftësmeanëtëankandevepublikevjetore(RaportiEITI2015,f.34).

Vëllimetembledhura:RaportiparaqetdyshifratëndryshmepërvëlliminenaftëssëmbledhursipjesëeprodhimittënaftëstëAlbpetrolit,kukompanitëqëraportojnëkanëtransferuar50,791tontekAlbpetroli(RaportiEITI2015,f.14,95)dheAlbpetrolikaraportuarsekamarrë50,540tos(RaportiEITI2015,f.34).Shifraedytëkonfirmohetsirezultatiprodhimitparaekzistuesprej91,039tondheprodhimtënxjerrëngainvestimiikontraktoritprej11,985ton(RaportiEITI2015,f.34),ndërkohëqëshifraeparëcitohetdy



herënëraport(përfshireferencënpërshifrënmëtëlartësipagesëfaktikepaburim)panjëshpjegimtëqartësemospërputhjaishtereaultatirakordimittëfluksevenënatyrë,dhepahetimtëarsyevepërmospërputhjen.

Vëllimeteshitura:RaportipohonseAlbpetrolikaraportuarshitjeprej84,623tonnaftëbrutoteknjëblerësivetëm,TradingPetrol&Drilling(TPD)(RaportiEITI2015,f.34,137).TPDadministronrafinerinëeFieritnëmarrëveshjemeARMO-n,pamarrëpërsipërborxhineARMO-s(RaportiEITI2015,f.21,34)(shihKërkesa2.6).Shtojca4paraqethollësitëeankandevepublikepërnaftënbrutotëAlbpetrolit(RaportiEITI2015,f.137).Megjithatë,arsyetpërvëllimemjaftmëtëlartashitjeshsesaatotëmbledhurangaAlbpetrolipërshitjenepjesësshtetëroretëprodhimittënaftësnukshpjegohen.Ndërkohëqënukdeklarohetshprehimisht,kjodotënënkuptontesevëllimetedhënapërnaftënbrutoshiturngaAlbpetrolipërfshijnësiprodhiminevetëAlbpetrolitashtuedhepjesëneshtetittëprodhimittënaftëspërmesPSA-ve.

Tëardhuratngashitjet:Raportijepvlerënetëardhuravengashitjae84,623tonnaftëtëAlbpetrolitnëvitin2015mevlerë15.4milionëUSD(RaportiEITI2015,f.34,137).Shtojca4jephollësitëeankandevepublikepërnaftënbrutotëAlbpetrolit,disagreguarsipasmuajitdheblerësit,edhepseteknjëblerësivetëm(RaportiEITI2015,f.137).

Megjithatë,raportijepedhevlerënepërllogariturtëpagesavetënaftësngaAlbpetroli,1,615,639,000Lek,“përllogariturdukepërdorurçmiminmesatartëeksportitaplikuarnëvitin2013prej254USD/ton.ShumanëUSD…konvertuarnëLekmekursinmesatartëBankëssëShqipërisëpërvitin2013prej1USDbarabartëme125.96Lek.”Njëtotalprej8,024,000ishtelënësimospërputhjeeparakorduarnërakordiminepjesësnënatyrëtëpagesavetënaftës,tëcilatmundtëllogaritensi0.5%etëardhuravenënpjesënepagesavetënaftësraportuarngaqeveria(RaportiEITI2015,f.95).Dukepërdorurkursinekëmbimit1USD:125.96Lek,vleraenaftëskrudongaPSA-tëmbledhurngaAlbpetrolinëvitin2015mundtëllogaritetsi148.74milionëUSD,afrodhjetëherëmëshumësesa15.4milionëUSDnëtëardhuratngashitjaenaftësbrutoraportuarmëherëtnëraport(RaportiEITI2015,f.34).

Mospërputhjet:Njëtotalprej8,024,000Lekishtelënësimospërputhjeeparakorduarpërpagesatenaftësnënatyrë,ecilamundtëllogaritetsi0.5%etëardhuravenëpjesënepagesavetënaftësraportuarngaqeveria(RaportiEITI2015,f.95).

Disagregimi:TëdhënatnëTabelën55tëShtojcës4paraqitentëdisagreguarasipasblerësit(tëvetëm)dhemuajit(RaportiEITI2015,f.137).

Informacionshtesë:Informacionimbishitjetenaftësbrutonukështërakorduarmeblerësit.RaportipërshkruanprocesineshitjessënaftësbrutotëAlbpetrolit93(RaportiEITI2015,f.136-137)dheformulën

93AlbpetrolishetpërmesankandevetëhapurapublikesipasUrdhritnr.83të10tetorit2012.Sasitëenaftëssëshiturbazohennëparashikimet



përllogaritjeneprodhimittënaftësnëpjesëneshtetit94(RaportiEITI2015,f.34).

RaportiEITI2013-14jeptevëllimetdhevlerënemenduartëtëardhuravenënatyrë,pjesëssështetitnëprodhiminenaftës(tëndryshmenganaftapjesëeAlbpetrolit)95(RaportiEITI2013-14,f.12,100).RaportibënpublikevëllimetembledhurangaAlbpetrolinëemërtëqeverisë,vëllimeteshituradhetëardhuratngashitjaenaftësbruto.Tëdhënatpërshitjetenaftësbrutoishindisagreguarsipasblerësit(RaportiEITI2013-14,f.169).


RaportiiEurosupportijanarit2017vërenteseKërkesa4.2nukishteeaplikueshmepërsektorinminerarshqiptar,dukeqenëseNeni40iLigjit10304qëkërkonqërentamineraretëpaguhetnëpara(Eurosupport,2017).

APshpjegoisevendiminësekompanitëduhettatransferoninpjesëneprodhimittënaftësnëparaaponënatyrëulanëdorëtëAlbpetrolitdhekompanivetënaftës,nëlinjëmenjëurdhërtëpërbashkëttëMinistrittëEnergjisëdheMinistrittëFinancavenëmaj2015.APkonfirmoisetëgjithakëtotransfertaishinnënatyrënëvitin2015.NjëzyrtariqeverisëshprehushqetësimpërfaktinsedyshifratëndryshmeishindhënëpërpjesënenaftësmbledhurpërmesPSA-ve,dukeushprehursekjotheksontenevojëneenteveqeveritarepërtëkontrolluarprojektRaportetEITIpërt’usiguruarqëtëtillamospërputhjenukdotëbotoheshin.

NjëpërfaqësuesiqeverisëkonfirmoiseshifrapërvëllimeteshiturangaAlbpetrolinëvitin2015(84,623ton)përfaqësonteedhepjesënenaftësngaPSA-tëedheprodhiminevetëAlbpetrolit.APshpjegoisendërkohëqëAlbpetroliikishtedisagreguarkëtotëdyjanëraportiminpërRaportinEITI2013-2014,nukekishtebërëkëtëpërRaportinEITI2015dheekishtekategorizuarAlbpetrolinsi“jobashkëpunues”nëkëtëdrejtim.NjëanëtariOSHCnëMSGthasevetëprodhimiiAlbpetrolitishtemargjinaldhepërfaqësontemëpakse1%tëprodhimittënaftëstëShqipërisë,dukemenduarpërpasojëseedhevëllimeteagreguarashiturngaAlbpetroliishinpakashumëekuivalentetëpjesëssëprodhimittënaftëspërmesPSA-ve.Megjithatë,njëzyrtarqeveritarkonfirmoiseAlbpetrolimblidhteafro50mijëtonnaftënëvitpërmesPSA-vedheprodhonterreth34mijëtontëvetatnëvit.

APkonfirmoisenukkishtendonjëkërkesëligjoreqëAlbpetrolitëtransferontetëardhuratngashitjae

vjetoretëprodhimittënaftësdhepjesëssënaftëssëmarrëngaPSA-të.Kalendariidorëzimittënaftëspërcaktohetpërvitin.Përshkruhetpërbërjaekomisionitqëadministronankandetenaftës.Jepetformulaeçmimevepërshitjetenaftësbrutopër2015(Brent*72.52%-USD5.55/fuçi+K(kuKështëUSD0.1përfuçi))dheprocesipërpërcaktimineçmimevetëshitjessënaftëspërshkruhetnëtermatëpërgjithshme.JepetedhenjëlinkpërfaqeneinternetittëAlbpetrolitqëpërshkruanproceduratpërshitjenenaftësbrutotëAlbpetrolitnëvitin2015r.94PjesaeprodhimittënaftësmbledhurngaAlbpetrolillogaritet“bazuarnëprodhiminemenduar(prodhimiparaekzistueskurutransferuapusi–PEP)dheprodhiminëpjesë(prodhiminxjerrëngainvestimiikontraktorit–ASP),ecilavarionbazuarnënivelineprodhimitdhefazessërikuperimittëkostossipasmatjevengafaktoriR(FaktoriRllogaritetdukepjestuartëardhuratenaftëstëmbledhurangafillimiioperacionevetëPSA-sëmekostonenaftësmbledhurpërtënjëjtënperiudhë.Rentaembledhurgjatëperiudhëszbritetngatëardhurat.”(RaportiEITI2015,f.34)9575,825tonnëvitin2013dhe94,304tonnëvitin2014.



prodhimittënaftësngaPSA-tëtekThesaridukeqenëseformulimiiPSA-veeidentifikontekëtësi“pjesaeprodhimiteAlbpetrolit,”jopjesaeshtetit,meqenësePSA-tëishinkonkluduarpërparakorporatizimittëAlbpetrolit.NjëzyrtarqeveritarthaseAlbpetrolikishtenevojëtëmbantepjesënmëtëmadhetëtëardhuravengashitjaenaftësngaPSA-tëpërtëfinancuaroperacioneteveta,çkashpjegonnivelineulëttëdividendëvetëAlbpetrolitpërThesarinnëvitetefundit.Megjithatë,njëtjetërpërfaqësuesqeveritardhedisadonatorshprehënshqetësimetëmëdhapërfaktinqëAlbpetrolimbantepjesënmëtëmadhetëtëardhuravedhetheksuannevojënpërtandryshuarprocesinnëmënyrëqëoperatorëttatransferoninpjesënenaftësnëparadrejtpërdrejttekThesari.

APkonfirmoiseopsioniipërfshirjessëblerësvetëshitjevetënaftësbrutotëAlbpetrolitnëfushëneraportimitnukishtediskutuarngaMSGnëpërgatitjeteRaportitEITI2015.APvërejtisenukduhettëketëpengesapërparaqitjenetëdhënavetëshitjevetënaftësbrutotëAlbpetrolittëdisagreguarasipasngarkesës,kukjondodh(dukeqenësefurnizimetpërrafinerinëevenditadministruarngaTPDnëvitin2015bëheshinmetubacione).APshpjegoisekishtemarrëinformacionmbieksportetenaftësbrutotëdisagreguaramengarkesëindividualengaDoganatgjatëpërgatitjessëRaporteveEITIvjetore,porsenukishteemundurqëkëtotëdhënatëpublikoheshin“nërastsenukishterënëdakordngapalëtpërkatëse.”

NjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëshprehëninterespërpërpjekjeneshënjestruartëEITI-tpërtransparencënëshitjenetëardhuravenënatyrëtështetit.NjëzyrtariqeverisëshprehupasigurilidhurmenësedotëishteemundurtëpublikoheshinkontratateshitjevetënaftësbrutoqëishinkonkluduarngaAlbpetroli,dukevërejtursedotëishteenevojshmetëkonfirmohejnësekëtokontratapërfshininndonjëklauzolëkonfidencialitetinëtënjëjtënmënyrësiPSA-të.ZyrtaritheksoisemundtëishteemundurtëndërmerrejrakordimidyfishtëishitjevetënaftësbrutotëAlbpetrolitmeraportimsingablerësitenaftësashtuedhengaDoganat,tëcilatprejvitit2012kishinedhepërgjegjësinëpërakcizënlidhurmeprodhimetkryesoretëbrendshmetëtillasinaftabruto.NjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëtheksuankritikangaAlpetrolikurçmimiishitjessënaftësbrutotëAlbpetrolitishitpublikuarfillimisht(sëbashkumeformulën)nëRaportinEITI2013-14EITI,meqenëseishtekonsiderueshëmmëiulëtsesaçmimimetëcilinoperatorëprivatësiBankersPetroleumshisninprodhiminevettënaftëstekblerësitndërkombëtarë(menjështrirjeprej30%dhe18%uljerespektivishtsipasBrent).Njëzyrtariqeverisëshpjegoisekydallimnëçmimemundt’iatribuohejnjënumriarsyesh,përfshiniveletmëtëulëtashiturngaAlbpetroli,aftësinëeoperatorëveprivatëpërtëshmangurlëvizjetnëçmiminndërkombëtartënaftësdhedallimetnëcilësitëepërzierjevetënaftësbruto.

Vlerësimifillestar

RaportiEITI2015rakordonvëllimetenaftësbrutombledhursipasPSA-ve,publikonvëllimetenaftësbrutotëshiturdhevlerënetëardhuravengashitjaenaftësbruto,disagreguarsipasblerësit.Raportiofronvëllimetembledhura,vëllimeteshituradhetëardhuratngashitjetsipërpjesëneprodhimittënaftësnënPSA-tëashtuedhenaftënepjesëssëAlbpetrolit,edhepsepadisagregimmestëdyjave.NdërkohëqëështërastipërtëkonsideruarseShqipëriakashkuarpërtejkërkesësminimaledukepublikuarinformacionmbishitjetepjesëssënaftëstëAlbpetrolit,vlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëpërmbushjenekësajkërkesedukepasurparasyshmungesënedisagregimitmidistëardhuravenënatyrëtështetitdhepjesëssënaftëstë



Albpetrolit.

Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettësigurojëqëRaportetEITInëtëardhmentëdisagregojnëqartëtëardhuratnënatyrëtështetitnganaftapjesëssëAlbpetrolit,siçkabërënëRaporteEITItëmëparshme.MSGmundtëshihtemundësinëpërt’iubashkuarpërpjekjessëshënjestruartëEITI-tpërtregtinëemallravepërtëofruarnjëkuadërpërtësiguruarqëtëbëritpublikishitjevetështetittëtëardhuravetëvetanënatyrëtëjenënëpërputhjemepraktikatmëtëmirandërkombëtare.

Transaksionetndihmësedheinfrastrukturore(#4.3)


RaportiEITI2015nuktrajtonekzistencënedispozitaveinfrastrukturoreapomarrëveshjevendihmëse.Gjatëparaqitjessëraportitfillestarpër2015ngaAPpërparaMSGnëtakimine29korrikut2016,APshpjegoisenukkishteinformaciontëmjaftueshëmpërtëvlerësuarekzistencënendonjëdispoziteinfrastrukturorenëkontratatminerareapotënaftësdhegazitdhevërejtiqëkompanivematerialedot’ukërkohejtëraportoninhollësitëdispozitavetëtillasipjesëeformularëvetëraportimit(Alb-EITI,2016).

RaportiEITI2013-14EITIdeklaronsenukkishtemarrëveshjendihmëseinfrastrukturorenëfuqinësektorëtminerarë,tënaftësdhegazitnëvitet2013-14(RaportiEITI2013-14,f.275).

PikëpamjetegrupevetëinteresitAsnjëprejgrupevetëinteresittëkonsultuarnukishtenëdijenitëndonjëdispozitendihmëseapoinfrastrukturoretëkontratavenësektorinminerar,tënaftësdhegazit.NjëanëtarngaOSHCnëMSGnukekujtonqëMSGtaketëdiskutuarkëtëçështjenëpërgatitjeneRaportitEITI2015dhethaseMSGduhettëketëaksesnëtekstineplotëtëçdokontrateminerare,naftedhegazipërtëkonfirmuarnësendonjëklauzolëetillëekzistonte.APvërejtisedypërfaqësuestëMEI-tkishinkonfrimuarsenukkishtemarrëveshjetëtillanëndonjëprejkontrataveminerare,tënaftësdhegazittënënshkruaraderimësot.APvërejtisendërkohëqënukkishteaksesnëtekstineplotëtëkontratavepërtëkonfirmuarsemarrëveshjetëtillanukekzistonin,shpjegoisembështetejnëinformacionineparaqiturngakëtapërfaqësuestëMEI-tdhemendontesetëtillamarrëveshjeduhettëkishindalënëmedia.RaportiiEurosupportijanarit2017shprehejseKërkesa4.3nukishteeaplikueshmepërShqipërinë,dukeqenësedispozitatligjoredhekushtetemarrëveshjevekoncesionarenuksiguroninmarrëveshjendihmëseapoinfrastrukturore(Eurosupport,2017).

VlerëimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështësekjokërkesënukështëeaplikueshmepërShqipërinënëvitinnëshqyrtim(2015).Megjithatë,mungesaekomentitnëRaportinEITI2015mbikonsideratateMSGpërKërkesën4.3përbënshqetësim.

Përtëforcuarzbatimin,MSGduhettësigurojëqëRaportetEITInëtëardhmentëtrajtojnëqartëKërkesën4.3dhetëkonfirmojëvlerësiminngaMSGpërpavlefshmërinëesaj.MSGmundtëdojëtëshqyrtojëmasënnëtëcilëndotëishteinevojshëmnjërishikimikushteveaktualetëkontrataveminerare,të



naftësdhegazitpërtësiguruarnjëvlerësimpërfshirëspërvlerfshmërinëeKërkesës4.3.

Tëardhuratngatransporti(#4.4)

DokumentimiipërparimitRaportiEITI2015nënkuptonseqeveriadheNPSH-tënukmarrintëardhurangatransportiimineraleve,naftësbrutoapogazitnatyror,edhepsenukethotëshprehimishtkëtë.RaportipërshkruaninfrastrukturënpëreksportiminenaftësbrutodhepohonseNPSHofrojnëdepozitanafteportuale(RaportiEITI2015,f.22).RaportishpjegonsenaftaeeksportuarlëvizetmekamionëngafushatnaftëmbajtësenëterminalinenaftësnëPortineVlorës,iciliështëdhënëmekoncesionpërnjëkompaniprivate,LaPetroliferaItalo-AlbaneseSh.a,dheofronlinqepërdyfaqeinterneti96mekushtetekoncesionittëportit(RaportiEITI2015,f.22).Thuhetgjithashtuqëdytubacionetprej188kmngadyrafineritënëPortineVlorësnukjanënëgjendjepune(RaportiEITI2015,f.22).

Raportipoashtuofronnjëvështrimtëpërgjithshëmpërplanetezhvillimittëinfrastrukturëssëgazit,përfshiLigjinpërSektorineGazitNatyrornr.102/2015tëmarsit2015,zhvillimineGazsjellësitTrans-Adriatikprej215kmdhengritjeneOperatorittëTransmetimittëGazitshqiptar(AlbgazSh.a.)nëvitin2015(RaportiEITI2015,f.13,37-38).

RaportiEITI2013-14ofrontenjëpërshkrimtëngjashëmtërregullimevetëtransportitmekamionëpërnaftën,gazindhemineraletdhemungesënetubacionevefunksionale(RaportiEITI2013-2014,f.275).

PikëpamjetegrupevetëinteresitRaportiiEurosupportijanarit2017konfirmonteseqeveriadheNPSH-tënukmarrintëardhurangatransportiimineraleve,dukeqenësekostojaetransportitbartetngakompanitëprivateminerare.Ndërkohëqëkëtokompanipaguajnëtatimedhetarifanormale,nukpaguajnëndonjëtarifëqëlidhetmetransportinprejtyretëmineraleve(Eurosupport,2017).NjëanëtarngaOSHCnëMSGvërejtiseMSGnukekishtediskutuarçështjenetëardhuravengatransportinëlidhjemetermatekoncesionittëPortittëVlorësnëpërgatitjetpërRaportinEITI2015.NdërkohëqëshoqëriacivileekishtengriturçështjeneTAP-itnëMSG,anëtariiMSGthasegazsjellësinukishteoperacionalnëvitin2015.Tëgjithëgrupeteinteresittëkonsultuaraosenukshprehënnjëopininpërçështjenoseushprehënseqeverianukmerrtendonjëtëardhurngatransportiimineraleveaponaftësbruto.

APkonfirmoisekoncesionariiPortittëVlorës,LaPetroliferaItalo-AlbaneseSh.a.,nukkishtebërëndonjëpagesëpërqeverinënëvitin2015,dukeqenëseAPkishtekonfirmuarsekoncesioniishtestrukturuarsiBOT(Ndërto-Opero-Transfero)bazuarnëtëlexuaritetijtëLigjittëKoncesioneve.Megjithatë,APkonfirmoiseMSGnukekishtekonsideruarçështjennëpërgatitjeneRaportitEITI2015dheseekishte

96http://www.gruppopir.com/en/la-petroliera-italo-albaneseandhttp://fiaalbania.al/members-list/la-petrolifera-italo-albanese-sh-a/



sqaruarçështjengjatëkonsultimevetëgrupevetëinteresitpërValidimin.APdeklaroisesynontetangrinteçështjenmeMSGnëpërgatitjeneRaportitEITItëardhshëmqëmbulonvitin2016.

APpoashtukonfirmoisekompanitëekamionëveqëtransportojnënaftëngafushatnaftëmbajtësenëPortineVlorësishinnëpronësiprivatedhesekompanitëenaftësdhegazitishintëliratëzgjidhninofruesineshërbimitqëdonin,çkanënkuptonteseqeverianukmerrtetëardhurangatransportiinaftësmekamionë.

NëlidhjemetëardhuratpotencialenëtëardhmenngatransportiigazitnatyrornëpërmjetTAP,APkonfirmoiseShqipërianukkatëdrejtëtëmarrëndonjëtarifëtranzitiminëkorridorinegazitTAP.NdërkohëqëOperatorishqiptariTransmetimittëGazituthemeluapërtëmenaxhuartransportinegazitngastacioneteTAPnërrjetinetubacionevepërshpërndarjenegazitnëShqipëri,APdeklaroiserregullimetezbatimitmbeteshinendepërt’ufinalizuarnëkohënekonsultimevemegrupeteinteresitpërValidimin.

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështësekjokërkesënukështëeaplikueshmepërShqipërinënëvitinnëshqyrtim(2015).RaportiEITI2015përshkruanrregullimetinfrastrukturorepërtransportinenaftësbruto,porjotëgazitnatyrorapomineraleve.Megjithatë,SekretariatiNdërkombëtarkuptonseqeveriadheNPSH-tënukmarrinndonjëtëardhurngatransportiimineraleve,naftësbrutoapogazitnatyror.

Përtëforcuarzbatimin,MSGduhettëmarrënëkonsideratëtësigurojëqëRaportetEITInëtëardhmentëdeklarojnëshprehimishtqëqeveriadheNPSH-tënukmarrinndonjëtëardhurngatransportiimineraleve,naftësbrutodhegazitnatyrornëvitin(vitet)nëshqyrtim.

TransaksionetmidisNPSH-vedheqeverisë(#4.5)


NëlidhjemetransaksionetmidisNPSH-vedhekompanivetëtjeratënaftës,gazitdheatominerare,RaportiEITI2015konfirmonpjesëmarrjeneshtetitnësektorinenaftësdhegazitnëpërmjetAlbpetrolit(RaportiEITI2015,f.10,27).ËshtëedukshmengadiagramaefluksevetëtëardhuravenganaftadhegazinëSeksionin8.1seAlbpetrolmbledhpjesëngaprodhimiinaftësdhebonusengakompanitëqëoperojnëmePSA(RaportiEITI2015,f.79).

RaportipohonseAlbpetrolikishtembledhur22.6%tëtëardhuravenganaftadhegazigjeneruarngaPSA-tënëvitin2015(RaportiEITI2015,f.35).Tabela24nëraportofronrezultateterakordimittëtëardhuravetëmbledhurangaAlbpetrol(dyfluksetëardhurash:pjesaepagesavepërnaftëndheBonuset–Albpetrol)(RaportiEITI2015,f.95).RezultateterakordimittëpjesëssëprodhimittënaftësdhebonusevetënënshkrimitparaqitennëShtojcën1,disagreguarsipaskompanive(RaportiEITI2015,f.108-109).



NëlidhjemetransaksionetmidisqeverisëdheNPSH-ve,RaportiEITI2015përshkruantëardhuratqëshoqërojnëpjesëmarrjenshtetërorenësektorinenaftësdhegazit,kuAlbpetrolitransferondividendëtekthesari,përkrahtatimevetërregulltaqëjanëtëaplikueshmepërtëgjithakompanitëkomercialetënaftësdhegazitpërfshitatiminmbifitimin,rentën,TVSH-në,etj.(RaportiEITI2015,f.34).ËshtëedukshmengadiagramaefluksevetëtëardhuravenganaftadhegazingaNPSH-tëtekqeverianëSeksionin8.1seAlbpetroliipaguandividendëMZHETTS,rentëpëreksportetpranëDoganave,shtatëtatimedhetarifa97përDrejtorinëePërgjithshmetëTatimevedhetaksavendorepërqeveritëvendore(RaportiEITI2015,f.80).

RaportideklaronseAlbpetrolikontribuoi9.7milionëUSDnëtëardhuranganaftadhegazipërbuxhetinshtetërornëvitin2015nëpërmjetpagesavetëtatimitmbitëardhuratkorporative,renta,TVSH,etj.(RaportiEITI2015,f.35).Tabela23ofronrezultateterakordimittëpagesavenëcashngaAlbpetroltekqeverianëvitin2015sipasshtatëfluksevetëtëardhurave,98disagreguarsipasfluksittëtëardhurave(RaportiEITI2015,f.95).Megjithatë,duketsedividendiiAlbpetrolinpërqeverinënëvitin2015ishtepublikuarvetëmnëmënyrëtënjëanshmenëpasqyratfinanciaretëaudituaratëAlbpetrolitpër2012,2013,2014,dhe2015nëShtojcën4(RaportiEITI2015,f.138),porjorakorduar.

RaportiEITI2015nukpublikonndonjëtransfertëtjetëradhocngaNPSH-tënxjerrësepërapongaqeveria.

RaportiEITI2013-14EITIofronrakordimtëngjashëmpagesashngakompanitëenaftësdhegazitnëAlbpetroldhengaAlbpetroltekqeveria(RaportiEITI2013-14,f.100-101),porvetëmtënjëjtinpublikimtënjëanshëmtëdividendëvetëAlbpetrolitpërqeverinë.

PikëpamjetegrupevetëinteresitRaportiiEurosupportngajanari2017konfirmontesenukkishteNPSHqëoperoninnësektorinminerarnëShqipëri(Eurosupport,2017).NdërkohëqëanëtarëteOSHCnëMSGdhepërfaqësuestëtjerëtëmediasdhepartnerëvetëzhvillimitshprehënshumëshqetësimmbimenaxhiminfinanciartëAlbpetrolit,asnjëprejanëtarëvetëgrupevetëinteresitnukbërikomentetëveçantalidhurmetransaksioneteNPSHnëRaportinEITI2015.APdhenjëpërfaqësuesiqeverisëvërejtënseAlbpetrolikishtetëdrejtënpërpagesagjobashnërastetkuroperatorëtePSA-veshkelnindetyrimeteprogramevetëtyretëpunës,dhekonfirmuansenukkishtetëtillapagesangakompanitëenaftësdhegazittekAlbpetroligjatëvitit2015.APshpjegoiseformularëteraportimitiukërkoninkompanivematerialtëraportoninçdollojpagesetjetërmaterialepërNPSH-tëporseasnjëpagesëetillënukishteraportuargjatë2015.APpoashtukonfirmoisenukishtenëdijenitëndonjëtransfertetjetërngaAlbpetrolipërndonjëenttjetërqeveritarpërveçatyretëmbuluaranëRaportinEITI2015.

97Rentëpërshitjetebrendshme;tatimfitimi;TVSH;sigurimetshoqëroredheshëndetësore;tatimmbitëardhuratpersonale;gjobatatimore;tatimpërdividendin.98Rentë–shitjetëbrendshme;TVSH;tatimfitimi;sigurimetshoqëroredheshëndetësore;tatimpërdividendët;gjobatatimore;pagesatëtjerapërqeverinëvendore.



VlerësimiiFMNpërtransparencënfiskaletëShqipërisënëjanar2016gjetiseqeverianukkishtepublikuarnjëraportpërfinancatekorporatavepublike,edhepsepasqyratetyrefinanciarejanënëdispozicionngaQendraKombëtareeRegjistrimitsitëgjithakompanitëetjeraaksioneredhetransfertatmidisqeverisëdheNPSH-vejanëpublikuarnëbuxhetinkombëtar(FMN,2016).

Vlerësimifillestar

NdërkohëqëRaportiEITI2015përfshinnjërakordimpërpagesatekompanivetënaftësdhegazitpërNPSH-tënxjerrëse(Albpetrol)dhedisangapagesateAlbpetrolpërqeverinë,aiofronvetëmpublikiminenjëanshëmtëAlbpetrolittëdividendëvetëtijpërqeverinë,tëcilatnukjanërakorduarmefaturateMZHETTS.NdërkohëqëdividendëteMZHETTSjanëmaterialë,atopërbëjnëvetëm0.57%tëtëardhuravetëqeverisënganaftadhegazidhe0.39%tëtëardhuravengasektorëtminerarë,tënaftësdhegazit.99Megjithatë,SekretariatiNdërkombëtarkuptonsemarrjaedividendëvetëAlbpetrolitngaMZHETTSështëbërëpublikenëraportinvjetorpërekzekutiminebuxhetit,dukeqenësetëardhurateMZHETTSregjistrohennëbuxhetinkombëtar(shihKërkesa5.1).Gjithashtu,faktiqëpasqyratfinanciarevjetoretëAlbpetrolitauditohen(shihKërkesa4.9)ofronnjëshkallëtëlartëpërsigurinëecilësisëpërpublikiminenjëanshëmngaAlbpetrolitëdividendëvepërqeverinë.KështumundtëargumentohetseobjektivatmëtëgjeratëkërkesësjanëpërmbushurpavarësishtngamungesaerakordimittëdividendëvetëAlbpetrolitpërqeverinë.Prandaj,vlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëpërmbushjenekësajkërkese.

Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitetfortqëtësigurohetqëRaportetEITItëardhshmetëpërfshijnëdividendëteAlbpetrolitpërqeverinënëfushënerakordimit.

Pagesatedrejtpërdrejtalokale(#4.6)

DokumentimiipërparimitRaportiEITI2015nukofronnjëpërkufizimmaterialitetipërpagesatedrejtpërdrejtalokaledheashollësipërtippetendryshmetëpagesavetëdrejtpërdrejtalokale,dheështëepaqartënëseNJQV-tëishinpërfshirënëfushëneraportimit.ËshtëedukshmengadiagramaefluksevetëtëardhuravenganaftadhegazinëSeksionin8.1seNJQV-tëmbledhintaksatvendoredrejtpërdrejtngakompanitëenaftësdhegazit(RaportiEITI2015,f.79),pordiagramaefluksevetëtëardhuraveminerarenëSeksionin8.2nukireferohetndonjëpagesengakompaniminerarepërNJQV-të(RaportiEITI2015,f.80).RaportideklaronseMSGiukërkoikompaniveminerare,tënaftësdhegazittëraportojnëçfarëdopageselokaleprejmbi5mijëUSDpërNJQV-të(RaportiEITI2015,f.80).Kypragpërraportiminetaksavevendoreudakordësuanëtakimine29korrikut2016tëMSG-së.100MSGnëfillimkishtevendosurnëtakimine16tetorit2015qëtëpërfshintepesbashinëfushëneraportimitpërpagesatëdrejtpërdrejtalokalepërRaportetEITI2013-

99SipasTabelës56tëRaportitEITI2015,Albpetrolkishtepaguar49milionëLekpërMZHETTSsidividendënëvitin2015(RaportiEITI2015,f.138).SIpasTabelës1,tëardhurattotaletëqeverisënganaftadhegaziishin8590milionëLekdhengaminierat,naftadhegaziishin12,520milionëLek(RaportiEITI2015,f.14).100http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/year-2016/



2014.101MegjithatëRaportiEITI2015deklaronpoashtuse“kurtaksatlokaletëraportuaraishinmbi50,000USD,këtopërzgjidheshinpërrakordimsipagesamateriale”(RaportiEITI2015,f.80).Kështu,përzgjedhjaepagesavepërt’urakorduarduketseështëbazuarnëraportiminprejkompanivemateriale.

RaportiEITI2015paraqetraportimtëkompanivetëpagesavetëdrejtpërdrejtalokalepërnaftëndhegazin,porjominierat.Raportijepraportiminekompanivetënaftësdhegazittë“pagesavetëtjerapërqeveritëvendore”prej158,688,000Leksiagregat(RaportiEITI2015,f.89)dherezultateterakordimittëdisagreguarapërtrikompanitëraportuese(RaportiEITI2015,f.110).Gjithashtu,Tabela23tregonseAlbpetrolikishtepaguar17.88milionëLknë“pagesatëtjera”përqeveritëvendore(RaportiEITI2015,f.95).Megjithatë,raportinukofronrezultateteraportimittëkompanivemineraretë“pagesavetëtjerapërqeveritëvendore”dhenukshpjegonnësekjokasishkakmungesatnëraportiminekompaniveapomungesënekëtyrepagesave.Seksioni11.2.2theksonraportiminepaplotëngaNJQV-të,dukevërejturseMSGkishtepërzgjedhur“vetëmpak”përraportimbazuarnëtëdhënatpërprodhiminevitit2015ngaNJQV-tëdhënëAKBNdheseprocesiiraportimitnukpërfshintetëgjithaNJQV-tëqëmblidhnintëardhurangaindustrianxjerrëse.RaportivërensepavarësishtbashkëpunimitmidisAlbEITIdhedisaNJQV-ve,“raportimiityreishteipaplotëdhevintemevonesatëmëdha”(RaportiEITI2015,f98).

PikëpamjetegrupevetëinteresitAPtheksoikufizimetepunëssëMSGnëpërgatitjeneraportimitvjetorEITI,dukepasurparasyshpamundësinëpërtëmarrëpublikimmetëplotatënjëangshmengaNJQV-tëpërparavendimevekryesorepërmaterialitetin.APshpjegoisetippetendryshmetëtaksavevendoreishinpërcaktuarnëLigjinpërTaksatVendore(përfshitaksënpërpronën,taksënpërndikiminnëinfrastrukturë,taksënpërzënienehapësirëspublike,etj.),porseasnjëngakëtonukishtespecifikepërkompanitëqëoperoninnësektorëtminerarë,tënaftësdhegazit.APshpjegoisekompanitë“prireshintëpërgjigjeshin”përpagesatetyretëtaksavevendorepërNJQV-tënëmënyrëtëagreguar.APshpjegoiseinformacionipërtaksatvendoretëmbledhurangaNJQV-tënukishteiaksesueshëmpublikishtdhenukinënshtrohejauditimevefinanciarevjetore.APvërejtisedoishteemundurtëkërkohejngakompanitëdheNJQV-tëtëraportoninntaksavendoretëdisagreguarasipasfluksittëpagesave,porsekjonukishtebërënëtëkaluarën.APkonfirmoiserasteterakordimit,dmthatykuNJQV-veiuishtekërkuartëraportonintëardhuratngataksatvendore,ishinpërzgjedhurbazuarnëpagesateraportuarafillimishtngakompanitë,dmthgjatëfazëssëmbledhjessëtëdhënavedhejoqëngafillimi.APnukishtenëgjendjetëkonfirmontenumrineNJQV-vetëcilaveiuishindërguarformularëraportimipërRaportinEITI2015.NjëanëtarngaOSHCnëMSGvërejtiseçështjaaerakordimittëtaksavevendoreishtengriturnëMSGporAPishtepërgjigjursepërfshirjaeNJQV-venëfushëneraportimitdotëkishtekrijuarpunëpërtejshtrirjessëpunësnëTeRtëAP-së,mbitëcilatishtenëshkruarkontrataeAP.KypërfaqësuesiOSHCtheksoirëndësinëetaksavevendorepërNJQV-të,tëcilatishintëkonsiderueshmepërkomunitetetvendoreedhenësenukdukeshintëkonsiderueshmekrahasuarmetëtjeratëardhuraqëmbledhqeveriakombëtare.

101http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/year-2015/



VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.ËshtëemundurqëpunëemëtejshmembikëtëçëshjedotëdemonstrontesekjokërkesënukështëeaplikueshmenëShqipëri,sepseduketemundshmeqëpagesatlokalepërNJQV-tëtëmosjenëmateriale.Megjithatë,MSGradakordqartësishtpërtëpërfshirëpagesatlokalepërNJQV-tëbrendafushëssëprocesittëraportimit,duketheksuarrëndësinëekëtyrepagesavepërkomunitetetvendore.Nëmungesëtëtëdhënavepërfshirësetëqeverisë,përqasjaeadoptuarkuNJQV-tëpërzgjidhenpërrakordimbazuarmbitëdhënatngakompanitëduketearsyeshme.Megjithatë,dukettëketëboshllëqetëkonsiderueshmenëraportiminngakompanitëdhenëpjesëmarrjeneNJQV-ve.

NëpërputhjemeKërkesën4.6,MSGduhettëndërmarrëshqyrtimtëpërshtatshëmtëpagesavetëdrejtpërdrejtalokalengakompanitënxjerrësepërNJQV-të,dukengriturnjëbazëpërfshirësepërdiskutimetematerialitetitnëMSGnëlidhjemepagesatpërNJQV-të.MSGmundtëdojëtëshqyrtojëpërqasjenekampionimit,eciladot’ilejontekëtopagesatëhetoheshinpakrijuarnjëbarrëtëpaarsyeshmeraportimi.

Niveliidisagregimit(#4.7)


RaportiEITI2015paraqetinformaciontërakorduarpërpagesatdhetëardhurattëdisagreguarsipaskompanivedhefluksittëtëardhurave(dhepërpasojësipasentitqeveritarmarrës)përnaftëndhegazin(RaportiEITI2015,f.108-110)dheminierat(RaportiEITI2015,f.111-129).RaportijephollësimbikufizimetpërraportiminEITImbibazëprojekti,dukevërejtursetaksatdhedetyrimetllogaritennënivelkompanietëkonsoliduar(përkompanitëqëmbajnëdisalicensa)dheseagjencitëqëmbledhintëardhura,përfshiTatimet,Doganat,DrejtoritëVendoretëTaksave,NJQV-të,MinistritëdhetëtjeraentepublikembajnëtëdhënavetëmpërNumrinUnikteIdentifikimitTatimor(NIPT)(RaportiEITI2015,f.82).


NjëanëtariOSHCnëMSGdeklaroiseMSGnukekishtediskutuarçështjenedisagregimitnënivelprojektipërtëdhënatërakorduaraEITI.KurupyetnëseMSGkishteshqyrtuarmundësinëeraportimitnënivelprojekti,APdeklaroiseushtriminukishteimundursepseLigjetpërTaksatdheKompanitënukkërkoninllogaritjenedetyrimevetatimorembibazëprojekti.APvërejtisendërkohëqërenta“mundtëllogaritejnënjëmasëtëcaktuar”nënivelprojektinësektorinenaftësdhegazit,nukmundtëthoshtetënjëjtëngjëpërsektorinminerar.APdeklaroisenukdoishteemundurpërqeverinëtëraportontenëbazëprojektingapikëpamjaafatshkurtër,dukeqenësekjodokërkonteamendamentenëMISdhestrukturëneraportimitfiskaltëThesaritmeqenëseaktualishtmerrtevetëmpagesatëlidhuramenumratIDtatimortëkompanivedhefluksittëpagesave.APkonfirmoiseTatimimbiFitimindhetaksatëtjeravendoseshinmbibazëkorporativetëkonsoliduar,ndërkohëqëvetëmAKBNdheAlbpetrolikërkoninqëtëdhënatpërprodhimindhebonusettëraportoheshinngakompanitëenaftësdhegazittëdisagreguarasipaslicensës.Megjithatë,APshprehupasigurilidhurmenëseAKBNllogaristedetyrimetekompaniveminerarembibazëlicense.APpoashtuvërejtisedisakompanimundmosishintëpërgatiturapërtëraportuarmbibazëlicense,dukeqenësekompanitëmëtëvogladhetëmesmeprireshintëkishinkuadërmenaxhimidhe



kontabilitetimëpaktëzhvilluara.APmendontesedoduheshintëpaktën“dyvjet”qëShqipëriatëkalontengaraportiminënivelprojekti,dukepasurparasyshnevojënpërstudimefizibilitetidhendikimi,shqyrtimeduhurligjor,ndryshimetëmundshmelegjislativedhekontraktualedhekohëtëmjaftueshmepërtëreformuarsistemeteinformacionitkontabëlsidhepraktikateagjentëvefiskalëdhekompanive.

Faktiqë527kompanimbanin626licensadukejsenënkuptontesetëpaktënnjëpjesëekompaniveminerareadministroninvetëmnjëminierë,çkareflektohetnëregjistrinelicensaveminerarenëfaqeteinternetittëMEIdheAlbEITI,tëcilatpërfshijnënumrateidentifikimittatimortëdisakompanive.

VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëpërmbushjenekësajkërkese.RaportiEITI2015paraqetinformaciontërakorduardisagreguarsipaskompanisë,fluksittëtëardhuravedheentitqeveritar.

Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëshqyrtojëmasënnëtëcilënmundtëbëjëpërparimnëzbatimineraportimitEITInënivelprojektitëdetyrimevedhetaksavepërparaafatitpërtëgjithaRaportetEITIqëmbulojnëperiudhafiskaleqëpërfundojnëmëosepas31dhjetorit2018,dakordësuarngaBordiEITInëmbledhjenetijtë36tënëBogota.

Tëdhënatnëkohë(#4.8)


ShqipëriapublikoiRaportinEITI2012nënëntor2014,RaportinEITI2013-2014nëdhjetor2015dheRaportinEITI2015nëshkurt2017,102ndonësedraftiipublikuarnëfaqeneAlbEITIthotëdhjetor2016.103RaportiEITI2015konfirmonseperiudhaeraportimitështëvitifiskalqëmbaronmë31dhjetor2015(RaportiEITI2015,f.6).


TëgjithëanëtarëteMSGshprehënkënaqësipërfaktinqëShqipëriakishtesiguruarraportimmënëkohëkrahasuarmeperiudhënembuluarngaValidimiiparëiShqipërisë,sipasRregullaveEITI.Megjithatë,njënumërOSHC-shdhegazetarëshdeklaruansetëdhënatdotëishinmëtëdobishmenëseRaportetEITIdotëbotoheshinbrendanjëvitingafundiiperiudhësfiskalenëshqyrtim.NjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëubënëjehonëkëtyreshqetësimevelidhurmekohëneraportimitEITI,dukeushprehursetëdhënatEITImënëkohëdotëishinmëtëefektshmepërtëmbështeturpolitikëbërjeneinformuardhekomunikimetëefektshmemekomunitetineinvestuesve.NjëpërfaqësuesiqeverisëpyetinëlidhjememundësinëqëAlbEITItëprodhonteraportetëpërkohshmetremujorepërparaRaportitEITIvjetor.Një

102http://www.albeiti.org/year-2017/103http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2017/04/EITI-REPORT-2015_FINAL_ENG_FINAL.pdf



numërpërfaqësuesishtëqeverisëdheindustrisëvërejtënsekërkohejqëpasqyratfinanciaresitëkompaniveashtuedhetëqeverisëdoduhejtëparaqiteshinpërparaqershorittëvititpasardhës,çkanënkuptontesembledhjaetëdhënavemundtëfillontebrendagjashtëmuajshngafundiiperiudhësfiskaleqëmbulohej.NjënumërpërfaqësuesishtëindustrisënëdhejashtëMSGkërkuanintegrimineraportimitEITInëraportiminedetyrueshëmtëkompanivetekqeveria.PersoneliisekretariatittheksoidispozitateprojektLigjitpërKontabilitetindheRaportiminFinanciar,icilinësemiratohejdotaintegronteraportiminEITItëkompanivenëkërkesatetyrestatutoretëraportimit(përfshibalancetëaudituara,atykuështëeaplikueshme)(shihKërkesa4.9).

GjatëkonsultimevetëSekretariatitNdërkombëtarmegrupeteinteresitpërkëtëvlerësimfillestar,ubëeqartëqëversioniiRaportitEITI2015nëfaqeneinternetitAlbEITI(nëqershor2017)ishteindryshëmngaaiimiratuarngaMSGnëshkurt2017dhemeversioninepublikuarnëfaqeneAlbEITInëfillimtëValidimittëShqipërisë,më1prill2017.Passhqyrtimittëdyversioneve,SekretariatiNdërkombëtargjetiseversioniipërditësuar(aktualishtnëfaqeneinternetitAlbEITI104)kishtendryshuarrezultateterakordimit,sidomosnëfaktinqëmospërputhjeteparakorduaraishinrriturngarreth1milionëLeknëversioninoriginalnë13milionëLeknëversioninerishikuar.PersoneliiSekretariatitdheAPshpjeguanserishikimetkishinardhurpërshkaktëmbërritjesvonëtëformularëvetëraportimitngadisakompani,çkakishtendryshuarrezultateterakordimit.APkishteamenduarRaportinEITI2015teksabëntelayouttëbotimitnështypshkronjë,pornukikishtetheksuarndryshimetpranëSekretariatitAlbEITI,sipaspersonelittësekretariatit.PersonelishpjegoiseekishinkuptuarmospërputhjenvetëmgjatëkonsultimevetëSekretariatitNdërkombëtarmegrupeteinteresitdheseMSGnukishteendenëdijenitëmospërputhjeve.Kështu,numratefaqevereferuarnëkëtëvlerësimfillestarnukjanënëlinjëmeversionineRaportitEITI2015nëfaqeneinternetittëAlbEITI,porjanënëpërputhjemeversionineRaportitEITI2015nëfaqeneShqipërisëtëfaqesglobaletëEITI-t.105

VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.TëgjithaRaportetEITItëShqipërisësipasStandarditEITIjanëpublikuarbrendadyviteshngambylljaevitit(viteve)fiskalnëshqyrtim.Megjithatë,faktiqëvulaekohësnëRaportinEITI2015shënohetsikurështëdymuajpërparabotimitfaktiktëraportit,sidhefaktiqënjëversionindryshuarnëmënyrëtëkonsiderueshmeiRaportitEITI2015ishtepublikuarpamiratimin(osedijeninë)eMSGështëshqtësim.Nëtëardhmen,çdopërditësimiRaportitEITIduhetsjellënëvëmendjeneMSG.KjoshtjellohetmëtejnëvlerësiminembikqyrjessëMSGmësipër(shihKërkesa1.4).

Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëndërmjetësojëmeagjencitëegrumbullimittëtëardhuravedherregullatorëtesektoritpërtëeksploruarmjetetepërfshirjessëpublikimevetëinfromacioninttëtëkërkuarngaEITInësistemetrutinëtëqeverisëpërtësiguruarraportimEITImënëkohë.

104http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2017/04/EITI-REPORT-2015_FINAL_ENG_FINAL.pdf105https://eiti.org/sites/default/files/documents/2015_albania_eiti_report.pdf



Cilësiaetëdhënave(#4.9)


TermateReferencëspërAdministratorinePavarur:MSGmiratoiTeRpërAPtëRaportitEITI2015meqarkoremë1mars2016,pasiikishtemarrëprojekt-TeRpërkomentedyjavëmëherët.106MSGkishtemiratuarTeRtëAPpërRaportetEITI2011-2012më13shkurt2014107dheTeRpërRaportetEITI2013-2014më13qershor2015.108TeRpërRaportinEITI2015ështëpërgjithësishtkonseguentmeTeRstandardetëmiratuarangaBordiEITI(derinëmars2016).109MSGplotësoishtojcateTeRpërrakordimetdukepërvijuarvendimetfillestarepërmaterialitetindhecilësinëetëdhënavedheTeRkonfirmojnënevojënqëMSGdheAPtëdakordësojnëpragjetematerialitetitpërpërzgjedhjenekompanivedhefluksetetëardhuravegjatëfazësfillestare.

EmërimiiAdministratorittëPavarur(AP):MefinancimngagranteteBankësBotërorenëpërmjetFondittëTrustitMulti-Donatorësh(MDTF),prokurimiiAPndoqiudhëzimeteprokurimittëBankësBotërorenëpërmjettenderimitkonkurues,kuSekretariatiAlbEITIshërbeusientiiprokurimitpërtëgjithakontratat.TeRtëAP,vlerësimiiofertavedhepërzgjedhjaeofertësfituesetëgjithaiuparaqitënBankësBotërorepërtësiguruarse“nukkakundërshtim”përsecilënngatriproceseteprokurimitpërAP-të(përRaportetEITIqëmbulojnë2011-12,2013-14dhe2015-16).DeloitteAuditAlbaniaishteofertuesifituespërtëtriaproceseteprokurimitpërAP-tësipasStandarditEITI,dukembuluargjashtëvitefiskale.Raundiiparëdheitretëiprokurimit(qëmbulontevitet2011-12dhe2015-16)bazoheshinnëkualifikimetekonsulentit,ndërkohëqëraundiidytë(2013-14)ubazuanëprokuriminpërsëritësmenjëburim(single-source).NukkatëdhënaqëMSGtëjetëpërfshirënëvlerësimindhepërzgjedhjeneofertuesvepërRaportinEITI2015dheduketsekomitetipërvlerësimineofertavepërRaportinEITI2015-16përbëhejekskluzivishtngapersoneliisekretariatitAlbEITI.SiBankaBotëroreashtuedheMEIndërmorënauditimetëbrendshmepas-akordimi,përfshiprokurimineAP.Datatehapavekryesorenëprocesineprokurimitparaqitenmëposhtë,meburimSekretariatinAlbEITI:

Përshkrim Metoda

MiratimiiTeRtëAPngaMSG

BankaBotëroreS’kaKundërshtim

ReklamaEOI

RaportiiVlerësimit

BankaS’kaKundërshtim

NënshkrimiiKontratës

Emriikompanisë

PërmbushjaeKontratës

APpërRaportetEITI2011-2012 CS-CQ

15-Mar-14 6-Mar-14

10-Mar-14

2-Prill-14 30-Prill-14 2-Maj-14

DeloitteAlbania

31-Tetor-14

106http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/year-2016/107http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/year-2014/108http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/year-2015/109ShihkrahasimineTeRpërRaportinEITI2015dheformularinemiratuarngaBordinëfaqenkrahasuesePDF:https://draftable.com/compare/rrAWnAeZjPxY



APpërRaportetEITI2013-2014 CS-SSS

2-Qer-15 - - -

3-Korrik-15

14-Korrik-15

DeloitteAuditAlbania

30-Nëntor-15

APpërRaportetEITI2015-2016

CS-CQ6-Maj-16 14-Maj-16

19-Maj-16

18-Qer-16

13-Korrik-16

18-Korrik-16

DeloitteAuditAlbania

31-Dhjetor-17

Burimi:SekretariatiAlbEITI.Formularëteraportimit:FormularëteraportimitudakordësuanngaMSGnëgusht2016(RaportiEITI2015,f.84).RaportingreshqetësimelidhurmestrukturëneformularëvetëraportimitEITI,tëcilatudakordësuannëmars2011meVKM233dhenukpasqyrojnëndryshimetnëStandardinEITI,sidherekomandonrishikiminetyrenëdritëneStandarditEITIdhenëstrukturëneindustrisë(RaportiEITI2015,f.104-105).APzhvilloinjëworkshoppërentetraportuese,dukeofruarudhëzimembiplotësimineformularëvetëraportimitEITI,më6shtator2016(RaportiEITI2015,f.85).

Shqyrtimiipraktikavetëauditimit:RaportiEITI2015ofronnjëpërmbledhjetëproceduravestatutoretëauditimittëAPpërkompanitëprivatepërfshipragjet110përauditimetëjashtmestatutore,kërkesënstatutoretëauditimittëjashtëmpërkompanitëshpk“qëzgjedhintëraportojnësipasIFRS”(edhepsenukështëeqartënëseSHPK-tëkanëmundësinëtëmosraportojnësipasIFRS),kërkesatstatutoretëauditimitpërtëgjithakompanitëmeaksionerëpavarësishtngapërmasatetyre,dhepërjashtiminngaauditimetstatutorepërtëdegëtekompanivetëhuajaqënukraportojnësipasIFRS(RaportiEITI2015,f.77).Raportipoashtudeklaronseauditimiipavarurikoncesionevetënaftësdhegazitdheperformancaepartneritetevepublike-privatenukkërkohetsipjesëeauditimitvjetorstatutor(RaportiEITI2015,f.77).Raportikonfirmonseauditimetstatutoretëkompaniveprivatebazohennëligje,rregulloredhestandarteqëjanë“përgjithësishttëpranuaranëShqipëri,përfshiStandartetNdërkombëtaretëAuditimit”(RaportiEITI2015,f.77).PërsaipërketpraktikësfaktiketëauditimitpërkompanitëmaterialenëRaportinEITI2015,raportipohonse“shumëtëlicensuarve”nukiukërkohejtëkaloninnjëauditimstatutordukepasurparasyshformënetyretëinkorporimit,sidegëtëkompanivetëhuaja,osepërmasatevogla(RaportiEITI2015,f.97)pornukofronnjëlistëpërfshirësetëpraktikavetëraportimitpërsecilënprejkompanivemateriale.Raportinukkategorizonqartëkompanitëmaterialeqëjanëshoqërimepërgjegjësitëkufizuar,kompanimeaksionerëdhedegëtëkompanivetëhuaja.Raportirekomandon“ndjekjedheaplikimstrikt”tëraportimfinanciardheauditimtëpasqyravefinanciaretëkompanivenxjerrëse(RaportiEITI2015,f.97).

110NëlinjëmeLigjinpërAuditimetnr.10091të5marsit2009,setëgjithakompanitëmepërgjegjësitëkufizuar(shpk)inënshtrohenauditimevestatutore,përposkompanivetëvogla(përkufizuarsitëtillameasetetotaleprejmëpakse40milionëLek,mesatarishtmëpakse30punonjësdhetëardhuravjetoremëpakse30milionëLek).



RaportitregonsepasqyratfinanciareiparaqitenQendrësKombëtaretëRegjistrimit111derimë31korrikunevititkalendarikpasues(RaportiEITI2015,f.77)pornukpohonshprehimishtnësetëgjithapasqyratfinanciaretëkompanivematerialejanënëdispozicionngaQKRatykuështëeaplikueshme.

Përsaipërketproceduravetëauditimitpërentetqeveritare,RaportiEITI2015paraqetnjëpërmbledhjetëshqyrtimitngaAPpërfshinjëpërshkrimtëKontrollittëLartëtëShtetit(RaportiEITI2015,f.77-78).RaportiofronnjëlinkpërnëZyrëneKontrollittëLartëtëShtetit,112kugjendetinformacionmbistandartetdheudhëzimeteauditimit,dhekonfirmonsestandartetshqiptaretëauditimitjanënëpërputhjemestandartetINTOSAI(RaportiEITI2015,f.78).RaportinukdeklarohetnëseraportiiKontrollittëLartëtëShtetitpërvitin2015iuparaqitAPnëpërgatitjetëRaportinEITI2015,edhepseduketsetëgjithaentetqeveritareparaqitënkopjetëpasqyravefinanciaretëtyretëaudituarapranëAPpërveçAKBN(RaportiEITI2015,f.86).

Metodologjiaesigurimit:NdërkohëqëRaportiEITI2015deklaronse“asnjëkërkesëeposaçmeauditiminukuimponuanëlidhjemeshifrateraportuarasipasEITI”(RaportiEITI2015,f.77),bazuarnërezultatetembledhjessëtëdhënaveduketseenteqeveritaretëtillasiAlbpetrol,KESHdheAKBNiukërkuat’iparaqisninAPkopjetëpasqyravefinanciaretëtyretëaudituaratë2015(RaportiEITI2015,f.86).Formularëteraportimitngatëgjithaentetraportuese,përfshikompanitëdheqeverinë,kërkohejtënënshkruheshinnganjëzyrtarinivelittëlartë,“përtëvërtetuarseformulariiraportimitiplotësuarështëiplotëdheisaktë”(RaportiEITI2015,f.86,92).BazuarnërezultatetembledhjessëtëdhënaveseAPupërpoq,pasukses,tëkrahasonteformularëteraportimitEITItëqeverisëmellogaritëvjetoretëbotuara,çkanukishteemundurpërshkaktëmungesëssëdisagregimitsipasfluksevetëtëardhuravetëtëdhënavetëpublikuarangaDrejtoriaePërgjithshmeeTatimevedheDrejtoriaePërgjithshmeeDoganave(RaportiEITI2015,f.86).

Cashvstëpërllogaritura:RaportiEITI2015nukdeklaronqartënëseraportimiEITIundërmormbibazëcashapopërllogaritur.Theksohetnjëprejarsyevekryesorepërmospërputhjenërakordiminetëardhuravepërnaftëndhegazin“raportuanfluksetepërllogariturakundrejtfluksetcash,”dukenënkuptuarseraporitmiEITIishtembibazëcash(f.90).Megjithatë,bazaeraportimitmbetetepaqartënëRaportinEITI2015.Përshembull,raportimiitransfertavelokaletërentavepër2015nëTabelën15përfshintransfertaqëlidhenmerentatë2015tëekzekutuaranëvitin2016,prambibazëfaktike(RaportiEITI2015,f.76).

Konfidencialiteti:RaportiEITI2015nukireferohetndonjëmekanizmitëvendosurmidisMSGdheAPpërtësiguruartrajtiminkonfidencialtëpara-rakordimitpërraportiminEITI.Megjithatë,raportipërshkruansfidatëshkaktuarangadispozitatekonfidencialitetittëligjevetëtatimevedhedoganave,tëcilatparandalojnëpublikimineinformacionittëpagesavetëkompanisëpapëlqiminmeshkrimtëkompanisë

111www.qkr.gov.al112http://www.klsh.org.al/



(RaportiEITI2015,f.104).NdërkohëqëraportipërshkruanheqjendorëngakonfidencialitetitëzhvilluarpërqëllimeteraportimitEITI,aideklaronse“mëpakse50”nga134kompanitëmaterialeofruankërkesazyrtaremeshkrimpërkëtëqëllim(RaportiEITI2015,f.104).Raportinukparaqetnjëlistëpërfshirësetëkompaniveqëparaqitënkërkesameshkrimpërheqjendorëngakonfidencialiteti,asnukpërshkruanimplikimetemungesëssëkëtyrekërkesavengamëshumëse84kompanimaterialepëraftësinëeqeverisëpërtëpublikuarinformacionmbitëardhurattëdisagreguarsipaskompanisëdhefluksittëtëardhurave.

Gjithashtu,rekomandimiiAPpërMSGpërt’ikërkuarenteveraportuesetëdakordësoninmezyrattatimorerajonaleshumënetaksavetëpaguarapërvitinnëshqyrtimpërparasetëparaqisninformularëtetyretëraportimitEITIpërbënshqetësim(RaportiEITI2015,f.97),sepsekjoduketsikurminonpavarësinëeprocesittërakordimit.

Mbulimiirakordimit:NdërkohëqëRaportiEITI2015nukofronmbulimintotaltërakordimit,aideklaronsepërzgjedhjaekompanivematerialeminerareofrontenjëmbulimrakordimiprej89%të“vlerëssëpërllogariturtëprodhimitminerarnëvitin2015”(RaportiEITI2015,f.81),josipjesëetëardhuravetotaletëqeverisë.DukeqenësetëgjithakompanitëenaftësdhegazitqëoperojnënëShqipëripërfshiheshinnëfushëneraportimit,mundtëkonkludohetsembulimiirakordimitpërtëardhuratspecifiketësektorittënaftësdhegazitishte100%.

Mungesatesigurisë:RaportiEITI2015deklaronsetetënganëntëkompanitëraportuesetënaftësdhegazit(RaportiEITI2015,f.90)dhekatërnga104kompanitëraportueseminerare(RaportiEITI2015,f.92)dorëzuan“deklaratadheautorizimezyrtaretënënshkruarapërpublikiminetëdhënave,përveçdeklarimeveelektroniketëparaqituramëherëtmeemail”(RaportiEITI2015,f.90,92).Megjithatë,raportideklaronseasnjëprej122kompaniveraportuese(nga134kompanimateriale)nukedorëzoiletrënekërkuarngaaudituesitetyretëjashtëmdhesevetëm15kompaniparaqitënmiratiminnganjëzyrtarilartë(RaportiEITI2015,f.86).Mëtej,raportishpjegonseAP“kupton”sekërkesapërcertifikimngaaudituestëjashtëmshoqërohetngakostoshtesëdherekomandonqëMSGtapërfshijëcertifikimineraportimitEITInëauitimetezakonshmetëkompanivedheqëtëgjithakompanitët’inënshtrohenauditimitpavarësishtformëssëtyreligjore(RaportiEITI2015,f.86,97).

RaportipoashtudeklaronseAKBNnukiparaqitipasqyratfinanciaretëvetatëaudituaradhenukishtenëgjendjetërakordonteraportiminqeveritarEITImepasqyratfinanciarengaAlbpetroli,AKBN,DrejtoriaePërgjithshmeeTatimevedheDrejtoriaeDoganavepërshkaktëmungesëssëdisagregimitnëllogaritëetyrevjetore(RaportiEITI2015,f.86).Raportinuksqaronnësendonjëprejformularëvetëraportimitngaentetqeveritareshoqërohejngaletracertifikimingazyrtarëtënivelittëlartë.

Raportinukiidentifikon15kompanitëqëofruanletracertifikimingamenaxherëtdhenukvlerësonmaterialitetineatyreqënukjanëpërfshirë,përfshingaAKBN.

Vlerësimibesueshmërisësëtëdhënave:RaportiEITI2015ofronnjëvështrimtëshpejtëtëpunëssëkryerngaAPpërfshimbledhjenetëdhënave,rakordimin,hartimineinformacionitkontekstual,hartiminerekomandimeve(RaportiEITI2015,f.9,83-87).Raportipoashtupërfshinmospranimineqartëngaana



eAPtësigurisëpërtërësinëaposaktësinëeraportit:

“Kyproces[raportimiEITI]nukkonfirmonsenukkishtepagesatëtjeratëkryeratekqeveriapërveçatyreqëjanëraportuar,sepsetëtillashumamundtëjenëlënëjashtënëraportimngatëlicensuaritdheagjencitëqeveritarenëtënjëjtënkohë.Rregullimetaktualenuknakërkojnëtëkryejmëtestimetëhollësishmemeqëllimqëtëzbulojmëpërjashtimetëtilla;dhezbulimiikëtyrepërjashtimevedotëishteivështirëedhenëpërmjettestimittëhollësishëmtëtëgjithëtëlicensuarve.”(RaportiEITI2015,f.87)

Burimiiinformacionit:IgjithëinformacionikontekstualduketsecitonburimetëqartanëRaportinEITI2015.RaportinukduketsepërfshinkomentengagrupeteinteresitpërveçAP.RaportipoashtuofronnjëlistëtëdokumenteveburimorembitëcilatishtebazuarmbledhjafillestareeinformacionitkontekstualngaanaeAP(RaportiEITI2015,f.84).

Tëdhënatpërmbledhëse:APduketsekapërgatiturtabelapërmbledhësetëtëdhënaveEITInëlinjëmedispozitën5.3tëTeRpërRaportinEITI2015,tëcilatjanënëdispozicionnëfaqenkombëtaretëAlbEITI113dhenëfaqeneShqipërisënëfaqenglobaletëEITI-t.114

Rekomandime:RaportinukshqyrtonndjekjenerekomandimevengaRaporteEITIapoValidimtëmëparshëm.

Kapitulli11paraqet14rekomandimengaRaportiEITI2015,përfshinjëshumicërekomandimeshlidhurmereformamëtëgjeranësektorëtminerarë,tënaftësdhegazitsidhenëmenaxhiminfinanciarpublik(RaportiEITI2015,f.96-105).

RaportiEITI2013-14paraqetnjëvështrimtëproceduravestatutoretëauditimitpërqeverinëdhekompanitë(RaportiEITI2013-14,f.72),porjotëpraktikësaktualepërperiudhënnëshqyrtimapotëndonjëreformetëplanifikuaraponëproces.AshtusinëRaportinEITIpasues(2015),vetëm15kompaniraportueseofruanmiratimmefirmënenjëzyrtaritëlartëdheasnjënukparaqitiletrangaaudituesitetyretëjashtëm(RaportiEITI2013-14,f.83).Pokështu,AKBNnukparaqitikopjetëpasqyravefinanciaretëaudituara(RaportiEITI2013-14,f.18).APnukvlerësoimaterialitetinepagesavengaentetmoszbatuesedheasnukofroindonjësiguripërbesueshmërinëetëdhënavetëraportuara.


ProkurimiiAP:TëgjithëanëtarëteMSGkonfirmuansendërkohëqëSekretariatiAlbEITIpërgatitinjëdrafttëparëtëTeRtëAP,anëtarëteMSGofruaninputpërprojektTeRdheimiratuanatoçdovit.NjënumëranëtarëshngaOSHCnëMSGishinshumëkritikëpërprocesineprokurimittëAP,dukevërejturseaspërfaqësuestëshoqërisëcivileastëindustrisënukishinpërfaqësuarnëkomisioninpërvlerësimine

113http://www.albeiti.org/en/114https://eiti.org/albania#revenue-collection



ofertaveprejprokurimittëRaportitEITI2010.Dukevërejtursekishtepasurinterestëmadhngatenderuesitpëratëraport,merreth10oferta,njëngaOSHC-tëshprehupretendimepërbashkëpunimtëfshehtëmesofertuesittësuksesshëmpërraportetpasuese(Deloitte)dhezyrtarëtëlartëtëqeverisë,ndonësepaofruarfaktespecifike.NjëzyrtarilartëiqeverisëushprehseshqetësimeteOSHClidhurmeprokurimineAPishintrajtuardhevërejtisekërkesatëtillamundtëishinlidhurmedëshirëneOSHCpërtëmarrëkontratamepagesëpëraktiviteteEITI.PersoneliisekretariatitkonfirmoiseMSGnukiishteraportuarlidhurmepërpariminnëprokurimineAPmidiskohëskurmorënTeRtëAPdhenënshkrimittëkontratëssëAP.PersoneliisekretariatittheksoisemarrëveshjaegrantiteBankësBotëroremeqeverinëdeklaronteshprehimishtseSekretariatiAlbEITIishteentiprokuruesdheprandajishtepërgjegjësiaetijevetmeqëtëvlerësonteofertat,dukevërejtursepërfshirjaeanëtarëvetëMSGnëkomisioninpërvlerësimineofertavepërRaportetEITI2009dhe2010ishtethjeshthonorifik.NëpërgjigjetëpretendimevetëOSHC-vepërkeqmenaxhimfinanciar,personeliiSekretariatittheksoiseprocesiprokurimittëAPishtekontrolluarngakatërauditimedhesefaqjaeinternetitAlbEITIparaqistetëgjithëinformacioninenevojshëmpërfinancateAlbEITI,përfshiraporteteauditimit.APdeklaroisenukishtenëdijenitëkomentevetëndonjëaktorilidhurmeprocesineprokurimittëAPdheseishteikënaqurmeprocesin.Pavarësishtshqetësimevetëcituaramësipër,tëgjithëanëtarëteMSGqëukonsultuan,përfshingashoqëriacivile,shprehënbesimnëprofesionalizmineDeloitteAlbaniasiAP.

Formularëteraportimit:NdërkohëqënjëanëtarngaOSHCnëMSGdeklaroiseformularëteraportimitfillimishtishindakordësuarnëvitin2011dhenukishinrishikuarpërRaportetEITIpasuese,njënumëranëtarështëMSGngaqeveriadheindustriakonfirmuanseprojekt-formularëteraportimitishinmiratuarsipjesëerishikimitngaMSGtëraportitfillestarçdovit.APshpjegoisendërkohëqëVendimiiKëshillittëMinistrave(VKM)233imarsit2011kishtemiratuarpërmbajtjeneformularëvetëraportimitEITI,nukekishtendaluarMSGtëpërfshinteelementështesënëformularëtpasues,siçkishtebërëMSGpërshembulldukepërfshirëinformacioninpërpronësinëreale.Nëfakt,VKM233ishtepërqëllimezbatimi,paspërfshirjessëkërkesavepërraportimtëdetyruarnëLigjinpërMinieratdheHidrokarburet,meqenësekishtemiratuarpikatsekompanitëminerare,tënaftësdhegazitishintëdetyruarat’iraportoninEITI-t.shtesateMSGnëformularëteraportimitmiratuarmeVKM233nëkëtëmënyrënukishintëzbatueshmemeligj,sipasAP.APtheksoiseprojektligjipërTransparencënnëAdministratënPublikedotalejonteAlbEITI-ntështontekërkesaraportimitëdetyrueshëmnëformularëteraprotimitmeanëtërrregullorevedytësoretëzbatimit.

Praktikateauditimit:Nëlidhjemepraktikateauditimittëkompanive,APkonfirmoisendërkohëqë“shumica”ekompaniveminerare,tënaftësdhegazitinënshtroheshinauditimevestatutore,kupasqyratfinanciarepërgatiteshinmbibazëkontabilitetifaktik,kompanitëmëtëvoglanëmënyrëtipikenukkishinpasqyrafinanciaretëaudituara.APpoashtushpjegoisendërkohëqëkishtendërmarrënjërishikimtëproceduravestatutoretëauditimitpërkompanitënxjerrësegjatëfazesfillestaretëRaportitEITI2015,nukkishterishikuarmehollësipraktikateauditimitpërçdokompanimaterialepërvitin2015përparagrumbullimittëtëdhënave.Nëvendtëkësaj,kishtekërkuarkopjetëpasqyravefinanciaretëaudituaratëkompanivematerialesipjesëembledhjessëtëdhënavedhekëtopasqyrafinanciareikishtemarrëngadisaporjongatëgjithakompanitëraportuese.APtheksoirekomandiminnëRaportinEITI2015përtëforcuarzbatiminekërkesavepërauditiminstatutor.Ekzistontekonfuzionikonsiderueshëmnëlidhjemenësepasqyratfinanciaretëaudituaratëkompaniveishinlirishttëaksesueshmengapubliku,kunjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëdhepersoneliiSekretariatitkonfirmuansepasqyratfinanciaretë



audituaraishintëaksesueshmefalasngafaqjaeQKR-së,ndërkohëqëdisapërfaqësuestëmediasdheshoqërisëcivileushprehënsekëtoishinnëdispozicionvetëmmekërkesëpërDrejtorinëeTatimeve,ecilanormalishtnukibëntepublike.Pashulumtimit,SekretariatiNdërkombëtarkonfirmoisepasqyratfinanciaretëaudituaraishintëaksesueshmenëfaqeneQKR-së115(përkompanitëtëcilaveiukërkohettëndërmarrintëtillaauditimestatutore),ndonëseprocesipërt’iaksesuaratopërbëhejngadisahapaqënukishinsqaruarqartënëfaqeneinternetit.116AspersoneliiSekretariatitdheasAPnukkishinshqyrtuarmundësinëpërt’iofruarpublikutudhëzimembiprocesinpërtëaksesuarpasqyratfinanciaretëaudituarapormendoninsekjodotëishtenjëvlerëeshtuarofruarngaAlbEITInëtëardhmen.

Nëlidhjemepraktikateauditimittëqeverisë,APvërejtiseentetqeveritarenukpublikoninpasqyratfinanciareqëdregonintëardhurattëdisagreguarasipasindustrisëapofluksittëtëardhuravedhenukinënshtroheshinauditimevefinanciarevjetore.Nëvendtëauditimevefinanciare,APdhepërfaqësuesiteqeverisëkonfirmuanseZyraeKontrollittëLartëtëShtetitndërmerrtevetëmauditimeperformancedhepërputhshmërietëenteveqeveritarenëlinjëmeISSAI400117tëINTOSAImbiParimetThemeloretëAuditimitpërPërputhshmëridheISSAI300118mbiParimetThemeloretëAuditimittëPerformancëspërperformancënrespektivisht.

APvërejtisenukekishtetëmundurqëtëshqyrtontepraktikatfaktiketëauditimittëçdoentiqeveritarpërvitinnëshqyrtimgjatëfazësfillestarepërRaportinEITI2015,dukepasurparasyshmungesëneauditimevefinanciare.PërfaqësuesngaKontrolliiLartëiShtetitkonfirmuansenukkishinndërvepruarndonjëherëmeAlbEITI-npërparakonsultimevetëSekretariatitNdërkombëtarpërValidiminmegrupeteinteresit.PërfaqësuestëqeverisëshpjeguansepërmbledhjetëraportevetëKontrollittëLartëtëShtetitishinnëfaqeneinternetittëinstitucionit,përfshiraportetvjetore,119raportettremujore120dhemanualineproceduravetëKontrollittëLartëtëShtetit,121edhepseraportetmëtëfunditpërmbledhësenëgjuhënanglishtdatojnëprejvitit2011.122Meligj,llogaritëfinanciareidorëzohenKontrollittëLartëtëShtetitderimë30majtëvititqëpasonperiudhëneraportimit,kuaudituesiiraportonParlamentitnështatordheparaqetraportinvjetortëauditimitnëparlamentnëmarstëvititpasardhës(BankaBoterore,2012).PërfaqësuesiteqeverisëkonfirmuansekreuiKontrollittëLartëkishtendërmarrëedheauditimeperformancetëAKBNdhe,prejvitit2015,tëAlbpetrolit.Disapërfaqësuesngaqeveria,media,shoqëriaciviledhepartnerëzhvillimitheksojnëgjetjesensacionaletëraportevetëkaluaratëKontrollittëLartëtëShtetit,tëcilatpërfshininpretendimepërkeqmenaxhimfinanciar.Megjithatë,njënumërpartnerëshzhvillimidhepërfaqësuestëqeverisëshprehënshqetësimpërnatyrënepolitizuartëauditimevetëtilla.

115http://www.qkr.gov.al/116Përtëaksesuarpasqyratfinanciaretëaudituaratënjëkompanie,nëfillimduhettëkërkoshemrinekompanisënëfaqeneQKR,tëklikosh““downloadhistoricalextracts”meqëllimqëtëshkarkoshnjëPDFmehyperlinkpërtëgjithadokumentethistorike(nëshqip)dhetëlundroshderinëpasqyratfinanciaretëaudituaraqëkërkohen(“BilanciKontabël”)imeqëllimqëtëshkarkohetnjëtjetërPDFmepasqyratedëshiruarafinanciaretëaudituara.117http://www.intosai.org/issai-executive-summaries/view/article/issai-400-fundamental-principles-of-compliance-auditing.html118http://www.intosai.org/issai-executive-summaries/view/article/issai-300-fundamental-principles-of-performance-auditing.html119http://www.klsh.org.al/web/Raporte_Auditimi_Rregullshmerie_1770_1.php120http://www.klsh.org.al/web/Buletini_i_Auditimeve_80_1.php121http://www.klsh.org.al/web/Standarde_dhe_Manuale_1328_1.php122http://www.klsh.org.al/web/raporti_buxh_2011_ang_328.pdf



NjënumërpërfaqësuesishngaqeveriadhepartnerëtezhvillimittheksuanmbështetjenpërreformateKontrollittëLartëtëShtetitngaOECDdheBEnënprograminSIGMA123,nëkolonënegjashtëtëreformavePFMtëShqipërisëkërkuarsipjesëeanëtarësimittësajnëBE.NdërkohëqëvlerësimipërShpenzimetPublikedheLlogaridhëniaFinanciare(PEFA)eShqipërisëpër2017ishtedukeupërgatiturnëkohënekonsultimevemegrupeteinteresitpërValidimin,vlerësimimëifunditPEFAiShqipërisë(ngaviti2011)vërentesendërkohëqëKontrolliiLartëiShtetitauditontetëardhurat,shpenzimet,asetetdhedetyrimetfinancairetëqeverisë,aiprapënukshprehtenjëopiniontëpërgjithshëmmbinjënumërpasqyrashfinanciaretëkonsoliduara(BankaBoterore,2012).VlerësimiPEFA2011poashtuvërentereformanëkontrolletëbrendshme,mekrijiminenjënjësietëvogëlinspektimibrendaMFpërtëmarrëpërsipërhetiminefushavetëdyshuarapëraktivitetetëkorruptuaraapomashtrimi(BankaBoterore,2012).VlerësimitheksontereformatembështeturangadonatorëtpërfshirishikimetëligjitpërauditimetebrendshmetëKontrollittëLartëtëShtetitpërtëqenënëpërputhjemestandartetndërkombëtare,përgatitjenenjëopinionauditimipërpasqyratfinanciarepërmbledhësetëqeverisëdheharmonizimiauditevetëbrendshmemesistemineritëKontrollitPublikFinanciartëBrendshëm(PIFC),meqëllimrritjenepjesëssëauditimevefinanciarenë50%tëauditimevetotaletëkryeranëpikëpamjeafatmesme(BankaBoterore,2012).

Disapërfaqësuestëqeverisëshpjeguansesistemetekontabilitetittëqeverisëishinnëpjesënmëtëmadhemebazëcash,edhepsekishtedisarastekontabilitetibazuarnëfaturatfaktike(accruals).KëtazyrtarëshpjeguansesynimiiShqipërisëishtetëkalontedrejtnjësistemikontabilitetimebazëfaktike,edhepsepërkëtëreformënukishtepërcaktuarendenjëkohëfikse.APkonfrimoiseraportimiEITIishtegjithmonëmbibazacash.

SigurimiicilësisëEITI:Nëlidhjemesiguriminecilësisëpërraportiminekompanive,APvërejtisezbatimingakompanitëiproceduravepërsiguriminecilësisëspecifikepërEITI-nkishinqenënjëdobësieprocesithistorikishtdhetheksoiserekomandimiipërsëriturqëkompanitëtëpërfshinincertifikimtëformularëvetëtyreraportuesEITIsipjesëtëaudititvjetorrutinëpërtëulurkostotshtesë.PërfaqësuesngatëgjithagrupetpranuansekjoishteprovuartashmësisfidëkyçenëValidimineparëtëShqipërisë,sipasRregullaveEITI.Njënumërpërfaqësuesishngaqeveriadheindustria,sidhepersoneliiSekretariatitdheAP,theksuanankesatëpërsëriturangakompanitëraportuesepërperceptiminsekompanitëishintashmëtëmbingarkuaramekërkesaraportimistatutordhepërputhshmërie.Njëzyrtarilartëiqeverisëiureferuastudimevetëpavaruraqëkishingjetursekompanitëshpenzoninmesatarisht774nëvitpërtëarriturpërputhshmërinëmerregullateqeverisë.Disapërfaqësuesngaqeveriadheindustriapoashtumendoninsekërkesapërcertifikimtëformularëvetëraportimittëkompanivenganjëzyrtarilartëiqeverisëishtenjëllojmbingarkese,dukeqenësevetëprocesiirakordimitofrontesiguritëmjaftueshmecilësiepërraportiminEITI.DisapërfaqësuesngaindustriabënëthirrjepërintegrimineraportimitEITInëkërkesatstatutoretëraportimittekqeveria,njëthirrjeqëpërfaqësuestëqeverisëdhepersoneliiSekretariatitushprehënsekishteqenënjëkërkesëepërsëriturngakompanitënëRaporteEITItëmëparshme.PersoneliiSekretariatitdhedisapërfaqësuestëqeverisëtheksuandispozitateprojekt-LigjitpërKontabilitetindhe

123http://www.sigmaweb.org/countries/albania-sigma.htm



RaportiminFinanciar,icilidotëintegrontecertifikiminaudituestëformularëvetëraportimitEITIsipjesëeauditimevetëtyrerutinë.

Njëaudituesipavarurpërllogaritisekostojaesigurimittënjëletrenganjëaudituesijashtëmishteafërsishtnjëepesta(20%)ekostossëauditimevetëtyrevjetorestatutore(edhekurpërgatiteshinsipjesëeauditimitvjetorrutinëtëkompanisë),ecilavariontenga1mijëEuroderinë70mijëEuronëvarësitëpërmasavetëkompanisë.EkzistontenjëfarëkonfuzionilidhurmefaktinnësendonjëprejkompaniveraportuesenëRaportinEITI2015kishteparaqiturnjëletërngaaudituesitejashtëm,kupersoneliiSekretariatitushprehsekompanitëmëtëmëdhaekishinparaqiturkëtëcertifikim,ndonësetëgjithëpërfaqësuesitkonfirmuanseRaportiEITI2015shprehejqartëseasnjëprejkompaniveraportuesenukkishteparaqiturndonjëletërtëtillënëkohënepublikimittëRaportitEITI2015.Asnjëprejpërfaqësuesvetëkonsultuar,përfshianëtarëteMSG,nukmundtëshpjegontepseMSGkishtedakordësuartënjëjtatprocedurapërsiguriminecilësisëpërkompanitëraportuesenëçdoRaportEITI(pra,njëletërcertifikiminganjëaudituesijashtëm),kurasnjëprejkompaniveraportuesenukekishtezbatuarndonjëherë.APkonfirmoisenukishteemundurtërakordohejraportimiEITImebazëcashmepasqyratfinanciaretëaudituaramebazëfaktike(accrual).

Përsaipërketsigurimittëcilësisëpërraportimineqeverisë,njënumërpërfaqësuesishtëqeverisëmendoninsepublikimeteqeverisëishintëbesueshmedukeqenëseentetraportuesekishinparaqiturnjëdeklaratësetëdhënateraportuarangaEITIishintëdhënazyrtareqeveritare.Megjithatë,APvërejtisenukkishtesigurimcilësiepërraportiminEITItëqeverisëdukepasurparasyshmungesëneauditimevefinanciaretëtëardhuravetëqeverisëngaindustrianxjerrëse.PërfaqësuesngazyraeKontrollittëLartëtëShtetitkonfirmuansenukishintëpërfshirënëcertifikimineraportimitEITItëqeverisë.

Pavarësishtmungesëssëauditimitfinanciartëtëardhuravetëqeverisëngaindustrianxjerrëse,APshpjegoisetëgjithatëardhuratngaindustrianxjerrësepërveçbonusevedhepjesëssënaftësnënPSA-tëishinpagesafiskaletëmbledhurangaagjentëtkryesorëfiskalë,dmthTatimetdheDoganat.APvërejtisetëgjithapagesatfiskaleishintëregjistruaranësistemetetatimevedhedoganavekurpaguheshindhesetaksapaguesitindividualëmundtëndërmerrninnjërakordimmidispagesavetëtyredhefaturavetëagjentëvefiskalënëkohërealemeanëtëportalitkushtuartatimeve.Gjithashtu,naftabrutodhemineraletnukmundtëeksportoheshinderisatëpaguhejdherakordohejrentaekompanivetekdoganat.Kështu,APmendonteseriskuqëndonjëkompanitëpaguantetatiminportëmosregjistrohejnësistemineagjentëvefiskalëishte“shumëiulët,”siçishteprobabilitetiqënjëkompanitëraportontepagesamëtëmëdhasesaatotëmarrangaagjentëtfiskalë.

Heqjadorëngakonfidencialiteti:APdhepersoneliiSekretariatitshpjeguansemeqëllimqëtëshmangnindispozitatekonfidencialitetitnëLigjineTatimevetëShqipërisë,AlbEITI(sientqeveritar)kishtenënshkruarnjëmemorandummirëkuptimimeentetqeveritarepërtëhequrdorëngadispozitatekonfidencialitetitpërraportimineqeverisëtekAlbEITI.Kështu,mbledhjafillestareetëdhënavengaentetqeveritarendërmerrejmeanëtëemailevengaçdoentqeveritarnëSekretariatinAlbEITI,dukekopjuarAPiciliendiqtemëpas.Ndërkohëqëformularëteraportimittëkompanivepërfshininnjëheqjedorëngakonfidencialitetipërtëlejuarpublikiminetëdhënavetëtaksapaguesveindividualë,APdhepersoneliiSekretariatitshpjeguansemëshumësegjysmaekompaniveraportuesenukekishinparaqiturkërkesën



enënshkruarpërtëhequrdorëngakonfidencialiteti.APvërejtisevazhdontetëmerrtekërkesapërheqjedorëngakonfidencialitetingakompanitëraportuesepasiRaportiEITI2015ishtepublikuar,ku“mëpakse”60kompaniekishinparaqiturkëtëkërkesënëkohënekonsultimevepërValidimin,njërritjenga“mëpakse50”tëpërmenduranëvetëRaportinEITI2015.APdhepersoneliiSekretariatittheksuansedispozitateprojekt-LigjitpërTransparencënnëAdministratënPublikedotëshmangnindispozitatpërkonfidencialitetintatimorpërqëllimetëraportimitEITIdhedotëshmangninnevojënqëkompanitëtënënshkruaninkërkesapërheqjedorëngakonfidencialitetitatimor.

Besueshmëriaetëdhënave:APdhenjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëshpjeguansenatyraedetajuarerakordimitEITI,icilikryhejmbibazëtransaksioni,ofrontesiguripërsaktësinëdheekzistencënepagesavetërakorduaraportheksuanseproceduraerakordimitnukmundtësiguronteplotësinëeinformacionittërakorduarnësetëdyjapalëtnëtransaksionnukraportoninpagesatëcaktuara.APgjithashtukonfirmoisekishtekërkuarkopjetëfaturavengaentetraportuesenërastemospërputhjesh.APdhedisapërfaqësuestëqeverisëmendoninsemjedisiaudituesnëShqipëriishte“injohurmëmirë”dhendjekurmërigorozishtsenëvendetëtjeraqëzbatojnëEITI-n,dukevërejtursekjoultenevojënpërproceduratëfortapërsiguriminecilësisëpërraportimEITI.Megjithatë,APmbrojtimosdakordësinëevettënjëvlerësimipërplotësinëdhebesueshmërinëetëdhënavenëRaportinEITI2015mearsyensenukkishtesigurimcilësiepërpasqyratfinanciaretëqeverisëapoprocesinehartimittëllogarivefinanciare.APthasenukishteemundurqëtëofrontenjëpërllogaritjepërmbuliminerakordimitdukepasurparasyshmungesëneshifravetërësorepërtëardhurattotaletëqeverisëngaindustrianxjerrëse(shihKërkesa4.1),pormendontesembulimiishte“megjasëmjaftilartë”meqenëseshumicaekompanivetëmëdhakishinraportuar.

Megjithatë,tëgjithëgrupeteinteresitqëukonsultuan(ngatëgjithafushat)ishihnintëdhënatnëRaportetEITItëShqipërisësitëbesueshmedheseçështjaesigurimittëcilësisëpërtëdhënatEITInukishtenjëçështjeerendësishmepërMSG,apopërShqipërinësietërë.NjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëmendoninsecilësiaetëdhënavenëRaportetEITIishtepërmirësuarmekaliminekohësmeqenësevleraemospërputhjevetëagreguarakishterënëvazhdueshëm.

Rekomandime:PersoneliiSekretariatitmendonteseMSGnukkishtediskutimemecilësitëlartëpërprojekt-rekomandimetpërparapublikimittëRaporteveEITI.Megjithatë,njëzyrtarilartëiqeverisëushprehserekomandimetEITIgjithmonëdiskutoheshinngaMSGpaspublikimittëRaportitEITIdhepersoneliiSekretariatitshpjegoiseMSGkishtengriturgrupepunespecifikeadhocpërtëndjekurrekomandimetspecifiketëEITI-t.DisapërfaqësuestëqeverisëdheAPvërejtënndjekjenerekomandimeveEITItëlidhuramecilësinëeshifravezyrtaretëprodhimitdhefaktinseAPiishinparaqiturnumratunikëtatimorëtëkompanivenëpërgatitjeneRaportitEITI2015përherëtëparë(shihKërkesa7.3).APvërejtiseshumicaerekomandimeveEITIishintënjëjtatçdovitdhesevetëmpërditësoheshinsipasnevojës.APmirëpritipyetjeteSekretariatitNdërkombëtarlidhurmendjekjenerekomandimeveEITIdhedeklaroisesynonteqënëRaportinEITI2016tëpublikontevitinkurishteparaqiturfillimishtsecilirekomandimEITInëtëkaluarën,planiiveprimitiMSGlidhurmeçdorekokmandimdheçfarëdopërditësimimëpas.



Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.MSGdukettëketëmiratuarpërzgjedhjeneAPpërRaportinEITI2015,përfshiTeRnëpërputhjemefomularinemiratuarngaBordi,sidheformularëteraportimit.NdërkohëqëAPduketsekashqyrtuarproceduratstatutoretëauditimittëentevematerialepërpararëniesdakortmeproceduratpërsiguriminecilësisëpërtësiguruarbesueshmërinëetëdhënavetërakorduaranëRaportinEITI2015,nukkatëdhënaqëAPtëketëshqyrtuarpraktikatfaktiketëenteveraportuese.ËshtëepaqartëpsepërfaqësuestëindustrisënëMSGmiratuanproceduratpërsiguriminecilësisëqëasnjëkompaninukindoqinëpraktikë.RaportiEITI2015nukbënvlerësimtëdomethëniessëraportimitngaentetqënukpërmbushninproceduratedakordësuarapërsiguriminecilësisë.MungesaeçfarëdosiguriengaAPpërtërësinëdhebesueshmërinëetëdhënavetërakorduaraështëshqetësimdhepërbënnjëdevijimngaTeRtëAP-sëpërRaportinEITI2015.APkapërgatiturtabelapërmbledhësepërtëdhënatnëRaportetEITItëShqipërisë.

NëpërputhjemeKërkesën4.9.a,EITIkërkonnjëvlerësimnësepagesatdhetëardhuratinënshtrohenauditimittëbesueshëm,tëpavarur,dukeaplikuarstandartendërkombëtareauditimi.Nëpërputhjemekërkesën4.9.b.iiidheTermateReferencësstandartepërAdministratorinePavarurdakordësuarngaBordiEITI,MSgdheAdministratoriiPavarurduhet:

a. tëkontrollojëprocedurateauditimitdhesigurimit(tëtëdhënave)nëkompanitëdheentetqeveritareqëmarrinpjesënëprocesineraportimitEITIdhe,bazuarmbikëtëkontroll,tëdakordësojëseçfarëinformacioniduhett’iparaqesinAdministratorittëPavarurkompanitëdheentetqeveritarepjesëmarrësemeqëllimqëtësigurohetbesueshmëriaetëdhënavenëpërputhjemeKërkesën4.9.AdministratoriiPavarurduhettëpërdorëgjykimindhetëaplikojëstandarteprofesionalendërkombëtarenëzhvilliminenjëprocedureqëofronbazëtëmjaftueshmepërnjëRaportEITItërësordhetëbesueshëm.AdministratoriiPavarurduhettëpërdorëgjykiminetij/sajprofesionalpërtëpërcaktuarmasënnëtëcilënmundtëkihetbesimnëkuadretekzistuesetëkontrollitdheauditimittëkompanivedheqeverive.RaportifillestariAdministratorittëPavarurduhettëdokumentojëopsioneteshqyrtuaradheracionalenpërsiguritëqëduhenofruar.

b. tësigurojëqëAdministratoriiPavarurofronnjëvlerësimtëtërësisëdhebesueshmërisësëtëdhënave(financiare)tëparaqitura,përfshinjëpërmbledhjeinformuesetëpunëssëkryerngaAdministratoriiPavarurdhekufizimetevlerësimitqëështëparaqitur.

c. tësigurohetqëAdministratoriiPavarurtëparaqesënjëvlerësimnësetëgjithakompanitëdheentetqeveritarebrendafushëssëdakordësuartëprocesittëraportimitEITIdorëzuaninformacioninekërkuar.ÇfarëdoboshllëqeshapodobësishnëraportimintekAdministratoriiPavarurduhenpublikuarnëRaportinEITI,përfshipërmendjeneçdoentiqëkadështuarnëpërmbushjeneproceduravetëdakordësuara,dhenjëvlerësimnësekjokagjasatëketëndikimmaterialmbitërësinëdhebesueshmërinëeraportit.



Tabela4-Tabelëpërmbledhëseevlerësimitfillestar:Mbledhjaetëardhurave


VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarpërpërpariminmedispozitatEITI(përt’uplotësuarpërdispozitat‘ekërkuara’)

Tërësia(#4.1)

RaportiEITI2015përfshinpërkufiziminngaMSGtëpraguttëmaterialitetitpërpagesatdhekompanitëpërt’upërfshirënërakordimbazuarnëvëllimeteprodhimit,përfshinjëjustifikimsepsepragjetishinvendosurnëkëtëmënyrëdhenëkëtënivel.Megjithatë,përcaktimiinjëpragucilësordhejosasiorpërpërzgjedhjenefluksevetëtëardhuravemateriale(sipjesëetëardhuravetëqeverisë,përshembull)ështënjëshqetësim.Kompanitëqënukraportuanjanëpërmendurdheështëdhënëvleraepagesavetëtyrepërqeverinëkundrejttëardhuravetëraportuarangaqeveria.Pjesaekompanivemosraportueseduketseështëepapërfillshme.RaportiEITI2015nukdeklaronshprehimishtnësetëgjithaentetqeveritarematerialeraportuantëgjithatëardhurat,ndonësekonsultimetmegrupeteinteresitkonfirmuansetëgjithaentetqeveritarekombëtarekishinraportuarplotësishtdheseçkaishtelënëjashtëngaqeveritëvendorenukkonsiderohejmateriale.NdërkohëqëkomenteteAPmbitërësinëeRaportitEITIkufizohetnënjëpohimmbimungesënesigurisë,ështëemundurqëtëllogaritetmaterialitetiiatyreqëjanëlënëjashtë.


Tëardhuratnënatyrë(#4.2)

RaportiEITI2015rakordonvëllimetenaftësbrutombledhursipasPSA-ve,publikonvëllimeteshituratënaftësbrutodhevlerënetëardhuravengashitjetenaftësbruto,tëdisagreguarasipasblerësit.Raportiofronvëllimetembledhura,vëllimeteshituradhetëardhuratngashitjetsipërpjesëneprodhimittënaftësnënPSA-tëashtudhenaftënepjesëssëAlbpetrolit,edhepsepadisagregimmestëdyjave.NdërkohëqëkavendpërtëkonsideruarseShqipëriakashkuarpërtejkërkesësminimaledukepublikuarinformacionmbishitjetenaftëssëpjesëssëAlbpetrolit,vlerësimifillestari




SekretariatitNdërkombëtarështëqëShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëpërmbushjenekësajkërkesedukepasurparasyshmungesënedisagregimitmidistëardhuravenënatyrëtështetitdhenaftëssëAlbpetrolit.

Transaksionetndihmësedheinfrastrukturore(#4.3)

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështësekjokërkesënukështëeaplikueshmepërShqipërinënëvitinnëshqyrtim(2015).Megjithatë,mungesaekomentevenëRaportinEITI2015përshqyrtiminngaMSGtëKërkesës4.3ështënjëshqetësim.

Tëardhuratngatransporti(#4.4)

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështësekjokërkesënukështëeaplikueshmepërShqipërinënëvitinnëshqyrtim(2015).RaportiEITI2015përshkruanmarrëveshjetinfrastrukturorepërtransportinenaftësbruto,porjotëgazitnatyrordhemineraleve.Megjithatë,SekretariatiNdërkombëtarkuptonseqeveriadheNPSH-tënukmarrinndonjëtëardhurngatransportiimineraleve,naftësbrutoapogazitnatyror.

TransaksionetmidisNPSh-vedheqeverisë(#4.5)

NdërkohëqëRaportiEITI2015përfshinnjërakordimtëpagesavengakompanitëenaftësdhegazitpërNPSH-tënxjerrëse(Albpetrol)dhedisangapagesateAlbpetrolitpërqeverinë,aijepvetëmpublikiminenjëanshëmngaAlbpetrolitëdividendëvetëvetpërqeverinë,tëcilatnukjanërakorduarmefaturateMZHETTS.NdërkohëqëdividendëteAlbpetrolitpërMZHETTSjanëmateriale,atopërbëjnëvetëm0.39%tëtëardhuravetëqeverisëngasektorëtminerarë,tënaftësdhegazit.Megjithatë,SekretariatiNdërkombëtarkuptonsemarrjangaMZHETTSedividendëvetëAlbpetrolitpublikohetnëraportinpërekzekutiminebuxhetitvjetor,dukeqenësetëardhurateMZHETTSregjistrohennëbuxhetinndërkombëtar(shihKërkesa5.1).Gjithashtu,faktiqëpasqyratfinanciarevjetoretëAlbpetrolitauditohen(shihKërkesa4.9)paraqetnjëniveltëlartësiguriecilësiepërpublikiminenjëanshëmngaAlbpetrolitëdividendëvetëtijpërqeverinë.


Pagesatedrejtpërdrejtalokale(#4.6)

KamundësiqëpunëemëtejshmembikëtëçështjemundtëdemonstrontesekjokërkesënukështëeaplikueshmepërShqipërinë,sepseduketsemegjasëpagesatlokalepërNJQV-tënukjanë




materiale.Megjithatë,MSGqartësishtradakorttëpërfshintepagesatlokalepërNJQV-tënëfushëneprocesittëraportimit,dukevërejturendësinëekëtyrepagesavepërkomunitetetvendore.Nëmungesëtëtëdhënavepërfshirësetëqeverisë,përqasjaeadoptuarepërzgjedhjessëNJQV-vepërrakordimbazuarnëtëdhënatekompaniveduketearsyeshme.Megjithatë,dukettëketëboshllëqetëkonsiderueshmenëraportiminngakompanitëdhenëpjesëmarrjeneNJQV-ve.

Niveliidisagregimit(#4.7)

RaportiEITI2015paraqetinformaciontërakorduardisagreguarsipaskompanisë,fluksittëtëardhuravedheentitqeveritar.


Tëdhënatnëkohë(#4.8)

TëgjithëRaportetEITItëShqipërisësipasStandartitEITIjanëbotuarbrendadyviteshngambylljaevitit(viteve)fiskalnëshqyrtim.Megjithatë,faktiqëkohaepërmendurnëbotimineRaportitEITI2015ështëdymuajpërparapublikimitfaktiktëraportitdhefaktiqënjëversionirishikuarkonsiderueshëmiRaportitEITI2015ishtebotuarpamiratimin(apodijeninë)eMSGpërbënshqetësim.KjoshtjellohetmëtejnëvlerësiminembikqyrjesngaMSG(shihKërkesa1.4).


Cilësiaetëdhënave(#4.9)

MSGdukettëketëmiratuarpërzgjedhjeneAPpërRaportinEITI2015,përfshiTeRnëpërputhjemeformënemiratuarngaBordi,sidheformularëteraportimit.NdërkohëqëAPduketsekarishikuarprocedurateauditimitstatuortëentevematerialepërparadakordësimittëproceduravepërsiguriminecilësisëpërtësiguruarbesueshmërinëetëdhënavetërakorduaranëRaportinEITI2015,nukkatëdhënaqëAPtëketërishikuarpraktikatfaktiketëauditimittëenteveraportuese.ËshtëepaqartëpseanëtarëteindustrisënëMSGmiratuanprocedurapërsiguriminecilësisëqëasnjëkompaninukindoqinëpraktikë.RaportiEITI2015nukbënvlerësimtëmaterialitetittëpagesavengaentetqënukpërmbushënproceduratedakordësuaratësigurimittëcilësisë.MungesaeçfarëdosiguriengaAPpërtërësinëdhebesueshmërinëetëdhënaveështënjëshqetësimdhepërfaqësonnjëdevijimngaTeRtëAPpërRaportinEITI2015.APkapërgatiturtabelapërmbledhësetëdhënashnëRaportetEITItëShqipërisë.





1. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettëshqyrtojërishikiminepraguttëmaterialitetitpërpërzgjedhjenekompaniveminerarepërtësiguruarnjëbalancëmidistërësisësëpublikimevedhecilësisësëraportimit.MSGmundtëdojëtëshohëmundësinëepërqasjesmekampionim,eciladotëlejonteqëkëtopagesatëhetoheshinpakrijuarnjëbarrëtëpaarsyeshmeraportimi.MSGpoashtunxitettësigurojëqëAdministratoriiPavarurtëofrojëmendiminevetpërtërësinëeRaportitEITI.

2. Nëpërputhjemekërkesën4.2,MSGduhettësigurojëqëdisagregonqartëtëardhuratnënatyrëtështetitngatëardhuratnënatyrëtëAlbpetrolitnëRaporteEITInëtëardhmen.MSGmundtëshihtemundësinëpërt’iubashkuarpërpjekjessëshënjestruartëEITI-tpërtregtinëemallit/mallravepërtëofruarnjëkuadërpërtësiguruarqëpublikimeteshitjevetëtëardhuravenënatyrëtështetitjanënëpërputhjemepraktikënmëtëmirëndërkombëtare.

3. Përtëforcuarzbatimin,MSGduhettësigurojëqëRaportetEITItëardhshmetëtrajtojnëqartëKërkesën4.3dhetëkonfirmojnëvlerësimineMSGpërmosaplikueshmërinëetij.MSGmundtëdojëtëshqyrtojëmasënnëtëcilëndotëishteinevojshëmrishikimiitermavetëkontrataveminerare,tënaftësdhegazitpërtësiguruarnjëvlerësimpërfshirëstëaplikueshmërisësëKërkesës4.3.

4. Përtëforcuarzbatimin,MSGduhettëkonsiderojëqëtësigurohetqëRaportetEITInëtëardhmentëpohojnëseqeveriadheNPSH-tënukmarrinndonjëtëardhurngatransportiimineraleve,naftësbrutoapogazitnatyrornëvitin(vitet)nëshqyrtim.

5. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitetfortqëtësigurohetqëRaportetEITInëtëardhmentëpërfshijnëdividendëteAlbpetrolitpërqeverinënëfushënerakordimit,nëlinjëmeKërkesën4.5.

6. Nëpërputhjemekërkesën4.6,MSGduhettëndërmarrëshqyrtimtëpërshtatshëmtëpagesavejokokmbëtaretëdrejtpërdrejtangakompanitënxjerrësepërNJQV-të,dukengriturnjëbazëpërfshirësepërdiskutimetematerialitetittëMSG-sëlidhurmepagesatedrejtpërdrejtapërNJQV.MSGmundtëdojëtëshqyrtojënjëpërqasjekampionimi,eciladotëlejonteqëkëtopagesatëhetoheshinpakrijuarnjëbarrëtëpaarsyeshmeraportimi.

7. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëshqyrtojëmasënnëtëcilënmundtëbëjëpërparimnëzbatiineraportimitEITInënivelprojektitëdetyrimeveetatimevespecifikepërsektorinpërparaafatitpërtëgjithaRaportetEITIqëmbulojnëperiudhafiskaleqëmbarojnëmëosepas31dhjetorit2018,dakordësuarngaBordiEITInëtakiminetijtë36tënëBogota.

8. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëdojëtëndërmjetësojëmeagjencitëkryesoretëmbledhjessëtëardhuravedherregullatorëtësektorëvepërtëgjeturmënyrapërtëpërfshirëpublikmineinformacionittëkërkuarngaEITInësistemetrutinoreqeveritarepërtësiguruar



raportimEITImënëkohë.

9. NëpërputhjemeKërkesën4.9.a,EITIkërkonnjëvlerësimnësepagesatdhetëardhuratinënshtrohenauditimittëbesueshëm,tëpavarur,dukeaplikuarstandartendërkombëtareauditimi.Nëpërputhjemekërkesën4.9.b.iiidheTermateReferencësstandartepërAdministratorinePavarurdakordësuarngaBordiEITI,MSGdheAdministratoriiPavarurduhet:

a. Tëekzaminojëprocedurateauditimitdhesigurisë(sëtëdhënave)nëkompanitëdheentetqeveritareqëmarrinpjesënëprocesineraportimitEITI,dhebazuarmbikëtëekzaminim,tëdakordësojëseçfarëinformacioniduhett’idorëzojnëkompanitëdheentetqeveritareAdministratorittëPavarurmeqëllimqëtësiguroehtbesueshmëriaetëdhënavenëpërputhjemeKërkesën4.9.AdministratoriiPavarurduhettëpërdorëgjykimindhetëaplikojëstandartetëpërshtatshmeprofesionalepërtëzhvilluarnjëprocedurëqëofronbazëtëmjaftueshmepërnjëRaportEITIpërfshirësdhetëbesueshëm.AdministratoriiPavarurduhettëushtrojëgjykiminprofesionalpërtëpërcaktuarmasënnëtëcilënmundt’ibesohetkuadrevetëkontrollitdheauditimittëkompanivedheqeverive.RaportifillestariAdministratorittëPavarurduhettëdokumentojëopsioneteshqyrtuaradheracionalenpërsiguritëqëdoofrohen.

b. TësigurohetqëAdministratoriiPavarurtëofrojënjëvlerësimpërtërësinëdhebesueshmërinëetëdhënave(financiare)tëparaqitura,përfshinjëpërmbledhjeinformuesembipunënekryerngaAdministratoriiPavarurdhekufizimeveevlerësimittëparaqitur.

c. TësigurohetqëAdministratoriiPavarurtëofrojënjëvlerësimnësetëgjithakompanitëdheentetqeveritarebrendafushëssëdarkodësuartëprocesittëraportimitEITIekanëdorëzuarinformacioninekërkuar.ÇfarëdoboshllëqeshapodobësishnëraportiminpërAdministratorinePavarurduhenpublikuarnëRaportinEITI,përfshipërmendjenendonjëentiqëkadështuartëpërmbushëproceduratedakordësuara,dhenjëvlerësimnësekjokagjasatëketëndikimmaterialnëtërësinëdhebesueshmërinëeraportit.



5. Menaxhimidheshpërndarjaetëardhurave


KyseksionparaqethollësimbizbatiminekërkesaveEITIqëlidhenmemenaxhimindheshpërndarjenetëardhurave.

5.2Vlerësimi

Shpërndarjaetëardhurave(#5.1)

DokumentimiipërparimitRaportiEITI2015deklaronsetëardhuratembledhurangaAKBNdheAlbpetrolnukjanëregjistruarnëbuxhetinkombëtar(RaportiEITI2015,f.35).Raportideklaronsevetëm76.7%etëardhuravenganaftadhegazingakompanitëprivateishteregjistruarnëbuxhetinkombëtarnëvitin2015(RaportiEITI2015,f.35).

Grafiku16nëRaportinEITI2015tregonseAKBNmbantëgjithatëardhuratqëmerrngakompanitëenaftësdhegazitdheraportisqaronseAKBNmorivetëmbonusetdhe“garancitëeekzekutuara”(qëpërfaqësojnëgjobangakompanitëenaftësdhegazitqënukpëmrbushindetyrimeteprogramittëpunës),porjopjesënaftësdukeqenësePSA-tëkuështëpalënukprodhuannaftëbrutogjatëvitit2015(RaportiEITI2015,f.35).NdërkohëqëAPkërkoikopjetëpasqyravefinanciaretëaudituaratëAKBN,raportideklaronseAKBNnukiparaqitikëto(Raporti2013-14,f.18).Kështu,ndërkohëqëraportitheksonsetëardhuratembledhurangaAKBNishinjashtëbuxhetit,raportinukofronnjëshpjegimpëralokiminekëtyreburimeve.

Grafiku16poashtutregonseAlbpetrolimblodhi22.6%tëtëardhuravenganaftadhegazinëvitin2015dhesekëtonukishinregjistruarnëbuxhetinkombëtar(RaportiEITI2015,f.35).NdërkohëqëAlbpetrolimbledhbonuse(nënshkrimidhetrajnimi)dhepjesënenaftësnënPSA-tëqëkanënshkruar,aiimbankëtotëardhuradhepaguanvetëmdividendëtnëThesar,përveçtaksavedhedetyrimevetërregulltambitëgjithakompanitëqëoperojnënësektorinenaftësdhegazit.Shtojca4paraqetinformacionngapasqyratfinanciarevjetoretëaudituaratëAlbpetrolittëviteve2012,2013,2014dhe2015(RaportiEITI2015,f.138),tëcilatofrojnëinformacionpëralokiminekëtyrefondevejashtëbuxhetit.

RaportiEITI2015nukireferohetndonjësistemiklasifikimikombëtartëardhurash.

RaportiEITI2013-14ofronnjëmbulimtëngjashëmtëtëardhuravengaindustrianxjerrësetëparegjistruaranëbuxhetinkombëtar,kuAKBNnukkapublikuarpasqyratfinanciaretëaudituara(RaportiEITI2013-14,f.49).

PikëpamjetegrupevetëinteresitDisazyrtarëtëqeverisëdheAPkonfirmuansedyentetevetmeqëmbledhintëardhurangasektori



minerarqënukishinregjistruarnëbuxhetinkombëtarishinAKBNdheAlbpetroli.KëtapërfaqësueskonfirmuanseAlbpetrolikishtembajturtëardhuratqëkishtembledhurdhekishtepaguarvetëmdividendëtpërqeverinësidhetaksatedetyrimeterregullta(shihKërkesa4.5).APkonfirmoiseAKBNishtenjëentjobuxhetordhesenukbëntetransfertatekqeveriaqendrore,dukembajturtëardhuratpërtëfinancuarbuxhetinevet.MegjithëkërkesatepërsëriturapërpasqyratfinanciaretëAKBN,APshpjegoiseAKBNnukkishteqenëbashkëpunuesnëkëtëdrejtim.DisapërfaqësuestëqeverisëkonfirmuanseAKBNpërgatistepasqyrafinanciarevjetoredheseinënshtrohejauditimevepërperformancën(porjofinanciare)ngazyraeKontrollittëLartëtëShtetit.Megjithatë,njëpërfaqësuesiqeverisëshprehushqetësimsepasqyratfinanciarevjetoretëAKBNpërgatiteshinmbibazënestandartevetëauditimittësektoritprivatdhejostandartetesektoritpublik.Disapërfaqësuestëqeverisëdhepartnerëvetëzhvillimitiureferuanthirrjevetëpërsëritura,përfshiedhengaKëshilliiLartëiShtetit,përpërqendriminefluksevetëtëardhuravengaegjithëindustrianxjerrësetekThesari,nëcash.Megjithatë,njëpërfaqësuesiqeverisëvërejtisekyrekomandimnukishtendjekurmëtej.NjëanëtarngaOSHCnëMSGnukkujtonteqëMSGtëkishteshqyrtuarndonjëherëçështjenetëardhuravetëmbledhurangaAKBNsijashtëbuxhetitnëkuptimineKërkesës5.1.

Nëlidhjemesistemeteklasifikimittëtëardhurave,disapërfaqësuestëqeverisëdhepartnerëvetëzhvillimitvërejtënseqeveriakishtendjekurklasifikimetGFS-2001,çkakonfirmohejnëvlerësiminPEFAtëShqipërisëpër2011(BankaBoterore,2012).NdërkohëqëvlerësimiPEFAvërenteseqeveriapërgatistepasqyrafinanciarembibazëGFSqënukpërmbushninplotësishtstandartetIPSASpërsistemeteraportimitmebazëcash,aiparashikonteserespektimiiplotëdotëarrihejbrendagjashtëvjetësh(praderinë2018)(BankaBoterore,2012).APkonfirmoiseklasifikimetShqiptarepërtëardhuratishinpërgjithësishtnëlinjëmestandartetndërkombëtare,portheksuannatyrënmebazëcashdhejomebazëfaktike(accrual)tësistemevetëkontabilitetit.

DisapërfaqësuestëqeverisëdhepersoneliiSekretariatittheksuanpunënqëvazhdontepërtëngriturSistemineInformacionitFinanciartëQeverisëShqiptare(AGFIS)qëdolidhtesistemeteMFpërtëpërmirësuarndërlidhjetmidisbazavetëndryshmetëtëdhënavepërfshiThesarin,Doganat,Tatimet,etj.

VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësnëpërmbushjenekësajkërkese.NdërkohëqëRaportiEITI2015theksontëardhuratngaindustrianxjerrësembledhurngaAKBNdheAlbpetrolisijashtëbuxhetit(dmthtëparegjistruaranëbuxhetinkombëtar),aivetëmofronnjëshpjegimtëalokimittëfondevetëmbledhurangaAlbpetroli,porjongaAKBN.Ndërkohëqëraportinukireferohetsistemevekombëtareapondërkombëtarepërklasifikiminetëardhurave,SekretariatiNdërkombëtarkuptonsesistemetkombëtaretëklasifikimittëtëardhuravebazohennëklasifikimetGFS-2001.

Nëpërputhjemekërkesën5.1.a,MSGduhettësigurohetqëtëshpjegohetalokimiitëardhuravengaindustrianxjerrësetëparegjistruara,melinqepërnëraportetfinanciarepërkatësekuështëeaplikueshme.MSGmundtëdojëtëeksplorojëmasënnëtëcilënmundtëpërdorteklasifikimetGFSspecifikepërindustrinënxjerrësengatabelatpërmbledhësetëtëdhënaveEITIsimjetpërtëdisagreguar



përbërësitetaksavetëindustrisënxjerrësenësistemetekzistuesetëMF.

Transfertatlokale(#5.2)

DokumentimiipërparimitRaportiEITI2015përshkruantransfertatstatutorelokale124dhezbritjenetyrenga25%në5%tërentës,nëfuqingaviti2015(RaportiEITI2015,f.75).RaportipërshkruanUdhëziminnr.26të3shtatorit2008,iciliiukërkonNJQV-vetëdakordësojnëpagesapërrentënngatëlicensuaritqëoperojnënëterritorineNJQVmedrejtorinërajonaletëtatimevedhedoganavenëfundtëmuajit.DrejtoritërajonaletëtatimevedhedoganavemëpasiparaqetnjëlistëtëtëardhuravengarentatëmbledhurangaçdoNJQVDrejtorisësëBuxhetitnëMinistrinëeFinancave,ecilainiciontransfertatmujoretërentëstekNJQV-të(RaportiEITI2015,f.75).Përkompanitëenaftës,tëcilatoperojnënëtënjëjtënkohënëdisaNJQV,udhëzimipërcaktonpjesënerentësqëicaktohetçdoNJQVbazuarnëoutputinegjeneruarngasecilafushënaftëmbajtëse(RaportiEITI2015,f.75).

Raportiofronrentate2015mbledhurdhealokuarpërtransfertë(5%erentëssëmbledhur),agreguarpërtëgjithaNJQV-tëpordisagreguarmidisrentësmineraredherentëspërnaftëndhegazin(RaportiEITI2015,f.76).FormulapërllogaritjenetransfertavelokalenëNJQV-tëindividualegjatë2015nukështëdhënë,përveçnjëreferencetëpërgjithshmepëralokimettekNJQV-tëpritësembibazënenivelevetëprodhimit.Ndërkohëqëraportiofronvlerënerentavemineraredhetënaftësqëduhettëishintransferuarnëbazëtëformulës,sidheshumatetransferuarafaktikisht,kyinformacionparaqitetnëagregatpërtëgjithaNJQV-të,joidisagreguarpërNJQVindividuale.Gjithashtu,raportinukshprehetqartësesaNJQVduhejtëkishinmarrëtransfertalokalegjatëvitit2015,dheasnumrineNJQV-veqëfaktikishtmorëntransferta.Sëfundi,informacionimbitransfertateekzekutuaraofrohetpërtransfertateekzekutuarasinë2015edhenë2016(siçdeklarohetnëshëniminnëfundtëfaqes76),çkadotëthotëseraportimiitransfertavetëekzekutuaraishtekryermbibazënetëpërllogarituravedhejombibazëkontabiliteticash.

RaportivërenseMFkishteshpjeguarqëNJQV-tëishinpërgjegjësepërtëiniciuartransfertatlokalenëpërmjetprocesittërakordimitdhesedisbursimetmëtëulëtanëvitineparëtëzbatimittësistemittëritëtransfertavelokalenëvitin2015pohetohejdhedetyrimetpopastroheshin.PoashtuvërenseMFplanifikontetëprezantonteamendimenëproceduratstatutorepërtëparandaluarmbidhenën-pretentimengaNJQV-tënëtëardhmen(RaportiEITI2015,f.76).

Raportipoashtupërfshinkomentembieficiencënetransfertavelokalegjatëperiudhës2011-2015menjëgrafikqëtregontendencënnërritjenëtransfertaterentësnëperiudhën2011-2015.Aivërensevetëm

124LigjipërTaksatKombëtarenr.9975,datë28korrik2008,indryshuar,kërkonqënjëpjesëetaksëssërentëst’ialokohetçdonjësietëqeverisjesvendorenëpërpjestimmekontributinetyrenëprodhiminebrendshëmtënaftës,gazitdheminierave.PasndryshimevenëparlamentnëLigjinpërtaksatkombëtarenënëntor2014,rentaepërllogariturzbritinga25%në5%tërentës,dukefilluarngaviti2015(RaportiEITI2015,f.75)



NJQV-tënaftë-prodhuesekishinmarrëtransfertalokalederinëvitin2014,pandonjëkorrelaciontëqartëmidisrentavetëmbledhuradhetransfertavelokale,porseprejvitit2015proceduraterejapërtransferiminerentëskishinçuarnënivelemëtëlartatransferimi.Raportideklaronsekëtotransfertadotëjenëedhemëtëlartakurrentapërvitin2015tëjetëalokuarplotësishttekNJQV-tëprodhuese”(RaportiEITI2015,f.76).

Raportitheksondevijimetëkonsiderueshmenënivelinetransfertavelokaletëekzekutuaranëvitin2015,metransfertaterentësmjaftëmëtëulëtasesapjesaetransferueshmecaktuarnëligj,bazuarnëraportiminngaMinistriaeFinancave(RaportiEITI2015,f.103).TransfertaterentësnukishinrakorduarnëRaportinEITI2015dheAPrekomandonqëMSGt’ipërfshijëtëtillatransfertanëfushënerakordimitnëRaportetEITItëardhshme(RaportiEITI2015,f.103).

RaportiEITI2013-14paraqetnjëniveltëngjashëmhollësishnëpërshkriminetransfertavelokaletërentës,përfshiformulënepërgjithshmepërndarjenetëardhurave,shumëneagreguartëbuxhetuardhetransferuar(RaportiEITI2013-14,f.49),porjoformulënspecifikepërndarjenetëardhuravepërtëllogariturtransfertatpërNJQVspecifikedheastransfertatlokaletëekzekutuara,disagreguarispasNJQV-ve.


APkonfirmoisenukkishtetransfertatëtjeralokaletëlidhurametëardhuratngaindustrianxjerrësenëvitin2015përveçtrasnfertavelokaletërentavepërshkruarnëRaportinEITI2015.Mespërfaqësuesvetëndryshëmpatiinterestëmadhlidhurmeçështjenetransfertavelokaletërentës.Përfaqësuesitngatëgjithagrupeteinteresitqëukonsultuantheksuansfidatemëdhaqëkishinparaqiturnëtëkaluarëntransfertatëtilla.Disazyrtarëtëlartëtëqeverisëshpjeguansendërokhëqëpjesaerentaveqëduhejtransferuarishtepakësuarnga25%në5%,transfertattaninëfaktpoekzekutoheshin.Nëtëkaluarën,trasnfertae25%rentëpërNJQV-tëvarejngafaktinëseNJQV-tëarrinin120%tëtëardhuravetëtyretëbuxhetuaradhetëgjeneruarangabrenda(taksavendore),çkaishteepamundurtëarrihejnëmënyrëtëvazhdueshme.Gjithashtu,këtofondemundtëpërdoreshinvetëmpërinfrastrukturëneenergjisë,përtëbalancuarndikimineaktivitetevenxjerrëseosepërtëmirënedrejtpërdrejtëtëkomunitetevekuzhvilloheshinaktivitetetnxjerrëse.Njëpartnerzhvillimitheksoiseqeveriakishteqenëtransparentelidhurmearsyetpërpengimineekzekutimittëtransfertavelokalenëtëkaluarën,sepsekishinvërejtursenëse25%rentëiutransferohejNJQV-vekuzhvillohejaktivitetnxjerrësikonsiderueshëm,njëNJQVsiBulqizadokishtenjëbuxhetmëtëmadhsesakryeqytetiTiranë.PërfaqësuestëqeverisëshprehënkrenaripërfaktinqëkjoçështjeishteidentifikuarfalëraportimitEITI,kurentamëeulëtprej5%tanitransferohejautomatikishtpakushtëzimpërveçatijqëfondettëpërdoreshinpërtëfinancuarshpenzimetkapitale(dhejoatotëvazhdueshme).

NjënumëranëtarëshngaOSHCnëMSGbënëthirrjepërpublikiminetransfertavelokaletëdisagreguarasipasNJQV-vemeqëllimqëgrupeteinteresittëlejoheshintëgjurmoninzbatiminesistemittëritëtransfertave,edhepsekëtaanëtarëdukejsenukekuptoninsenjëdisagregimitillëishtepjesëintegraleeKërkesës5.2.NjënumërpërfaqësuesishtëqeverisësidheAPdhepersoneliiSekretariatitshpjeguansetëdhënatpërtransfertateekzekutuara,disagreguarsipasNJQV-veishtenëdispoziciondhesenukkishteasnjëpengesëpërt’ibërëpublikekëtotëdhëna.Dukevërejturmbikqyrjen,APdhepersonelii



Sekretariatitsiguruantëdhënatpërtransfertate2015disagreguarsipasNJQV-vedheebotuansishtojcëtëRaportitEITI2015nëfaqeneinternetitAlbEITI125më13qershor2017,pasfillimittëValidimit.Paskonsultimeve,APdukejseenjihtemungesënekonseguencësnëbazënekontabilitetitmidisraportimitmebazëpagesashfaktiketëtransfertavelokaledhekontabilitetitmebazëcashpërdorurpërpjesëntjetërtëinformacionittëpërfshirënëRaportinEITI2015.Kështu,shtojcanëRaportinEITI2015disagregontetransfertatlokaletëvitit2015qëishinekzekutuarnëvitin2015ngaatoekzekutuarnëvitin2016,disagreguarsipasNJQV-ve.SiAPashtuedhepersoneliiSekretariatitmenduansekjokishqenënjëgabimnëpërgatitjeneRaportitEITI2015dhevërejtënseasnjëngaanëtarëteMSGnukekishtetheksuarkëtëçështjemëparë.

Disapërfaqësuestëqeverisë,APdhepersoneliiSekretariatittheksuanpengesatpërbërjenpubliketëshumaveqëçdoNJQVduhettëkishtemarrëbazuarnëllogaritjeneformulës.AtashpjeguansendërkohëqëDoganatndiqninvendndodhjeneoperacionevetënjëkompanienëmbledhjenerentës,dhekështumundtëdisagregoninrentënpëreksportetsipasNJQV-ve,DrejtoriaeTatimevenukendiqtevendndodhjenekompaniveqëpaguaninrentëpërmineraletëpërdorurabrendavenditdhekështunukmundtëofronteinformacionpërtransfertatëbuxhetuaratërentësdisagreguarsipasNJQV.PërfaqësuesitnukmundtëshpjegoninsesiMFmundtëbuxhetonteatëqëduhettëmerrteçdoNJQVpapasurtëtillatëdhënangaTatimet.DisapërfaqësuestëqeverisëshpjeguanseishtepërgjegjësieNJQV-veqëtëinicioninrakordiminefaturavetërentësmeqëllimqëtëkërkonintransfertatlokalengaMF.AtashpjeguanseNJQV-tënukkishingjithmonëdijenipërkëtëpërgjegjësi,çkashpjegontenivelineulëttëtransfertavetëekzekutuaranë2015-ëndhemendoninsekishtenevojëpërndërtimtëkonsiderueshëmkapaciteteshnënivelineNJQV-veindividuale.PersoneliisekretariatitshpjegoiseAlbEITIkishtendërmarrëworkshop-etrajnimimbiçështjenetransfertavelokalenëvitin2015përNJQV-tëkukryheshinaktivitetenxjerrëse.NjëpërfaqësuesngaindustriatheksoinevojënpërtransparencënëtransfertatlokalepërNJQV-të,dukeqenësekomunitetetvendorehera-herësfajësoninkompanitësenukofroninmbështetjetëmjaftueshmepërzhvillimvendor,kurnukshikoninasnjëpjesëtërentësqëpaguaninkompanitë.NjëpërfaqësuesngaNJQVtheksoivlerënetëdhënavetëdisagreguarasipasNJQV-sëmarrëse,meqenëseaktualisht,NJQV-tënukekishinkapacitetinpërtëgjurmuarvlerënetransfertavetërentësqëduhettëkishinmarrë.

NjënumërpërfaqësuesishngatëtrigrupeteinteresittheksuansfidatqëparaqisteristrukturimiiNJQV-ve,nëfuqinëvitin2016,icilireduktoinumrineNJQV-venganjëtotalprej305në61bashkidhe12rrethe.NjënumërzyrtarështëqeverisëshpjeguansekjokishteçuarnëpretendimetëdyfishtangadisaNJQVlidhurmetransfertaterentëssëtyrenë2015,pormendoninsekjopërfaqësontevetëm“problemrritjeje”përsistemineri.APshpjegoisenukkishtemandatpërtëinspektuarprocesinpërtransferiminerentëspërRaportinEITI2015porsekishtenëplantëpropozonteqëtransfertatlokaletërakordoheshinnëRaportinEITItëardhshëmqëdombulontevitin2016dhesetashmëkishtemarrëreagimepozitivepërkëtërekomandimngaanëtarëteMSG.KonsultimetmegrupeteinteresitzbuluanqëMSGendenuk

125http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/EITI-Report-2015-Subnational-Royalty.pdf



kishtekontaktuarmeshoqatateNJQV-vetëtillasiShoqataShqiptareeBashkive.126

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.RaportiEITI2015përshkruantransfertatstatutorelokaletërentës,ofronformulënepërgjithshme,transfertatebuxhetuaradhefaktikepër2015nëtermatëagreguara,edhepsetëraportuaranëbazëpërllogaritjeshdhejocash.Megjithatë,raportinukofronformulënspecifikepërtëllogariturtransfertatpërNJQV-tëindividuale,dheasnivelinetransfertavetëbuxhetuaradhetëekzekutuaratëdisagreguarasipasNJQV-ve,edhepsetheksonmospërputhjetmidisshumavetëbuxhetuaradhetransfertavefaktike.NdërkohëqëAlbEITIpublikoitransfertateekzekutuaratë2015-ësdisagreguarsipasNJQV-vembibazëcashpasfillimittëValidimit,niveliitransfertavetëbuxhetuarapër2015disagreguarsipasNJQVnukështëendenëdispoziciontëpublikut.

Nëpërputhjemekërkesën5.2.a,MSGduhettëvlerësojëmaterialitetinetransfertavelokalepërparambledhjessëtëdhënavedhetësigurojëqëformulaspecifikepërllogaritjenetransfertavetekqeveritëvendoretëbëhetpublike,përtëmbështeturnjëvlerësimtëmospërputhjevemidistransfertavelokaletëbuxhetuaradhetëekzekutuara.Dukepasurparasyshnivelinelartëtëinteresitpubliknëkëtëçështje,MSGmundtëdojëtëshqyrtojëpërfshirjeneNJQV-venëprocesineraportimitpërtransfertatlokalemeqëllimqët’irakordojëkëtotransaksione.

Informacionshtesëmbimenaxhiminetëardhuravedheshpenzimet(#5.3)


RaportiEITI2015nukireferohetndonjëtëardhuretëcaktuarngaindustrianxjerrëse,dheasnukpërshkruanprocesinebërjessëbuxhetit.RaportiofronnjëvështrimtëshkurtërtëauditimitngaKontrolliiLartëiShtetitpërentetqeveritare,përfshinjëlinkpërmëshumëinformacion(RaportiEITI2015,f.77-78),pornukofroninformacionshtesëmbiprojektimeteprodhimitapoparashikimetetëardhurave.

RaportiEITI2013-14deklaronseMinistriaeFinancavedheentetëtjeratëqeverisënukraportuantëardhuratëcaktuara(RaportiEITI2013-14,f.71),dheofronnjëgrafiktëalokimevetëtëardhuravetënaftës(RaportiEITI2013-14,f.38).

PikëpamjetegrupevetëinteresitAPkonfirmoisenukishtenëdijenitëndonjëtëardhuretëmbajturngaindustrianxjerrësedheseiishtethënëngapërfaqësuestëMFseasnjëngatëardhuratngaindustrianxjerrëseregjistruarnëbuxhetinkombëtarnukishterezervuarpërnjëprojektspecifik,përveçtransfertavelokaletë5%sirentëpërNJQV-

126http://aam.org.al/en/



të(shihKërkesa5.2).APpoashtudeklaroisenukishtenëdijenitëndonjëtëardhuretërezervuarmbledhurangaAKBNapoAlbpetrol.Asnjëprejpërfaqësuesvetëtjerëtëkonsultuarnukishinnëdijenitëtëardhuravengaindustrianxjerrëseqëtëishinrezervuar.

VlerësimiPEFAiShqipërisënë2011vërejtisenëfaqeneinternetittëMFkishteinformacionthelbësorfiskal,përfshiplaninafatmesëmtëbuxhetit,programetekonomikedhefiskale,ligjinebuxhetitvjetordheraportetpërekzekutimetebuxhetittëvititnëformënetabelavefiskalenëformatexcelspreadsheet,edhepsemefokusteknumratdhejotekstishpjegues(BankaBoterore,2012).KjoukonfirmuaedhemeAP.

VlerësimifillestarËshtëinkurajueseqëMSGkabërënjëfarëpërpjekjejepërtëpërfshirëinformacionmbiprocesineauditiitnëRaportinEITI2015,edhepsepikëpamjaeSekretariatitNdërkombëtarështëseAlbEITIkabërëvetëmpërpjekjemodestepërtëpërfshirëinformacionshtesëpërprocesinebuxhetimit.

MSGmundtëdojëtëshqyrtojëmundësinëpërtëpërfshirëinformacionshtesëpërprocesetebuxhetimitdheauditimitpërllogaritëqeveritarenëRaportetEITItëardhshme.



Tabela5-Tabelëpërmbledhëseevlerësimitfillestar:Menaxhimidheshpërndarjaetëardhurave


VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarpërpërparimitmedispozitatEITI(përt’uplotësuarpërdispozitat‘ekërkuara’)

Shpërndarjaetëardhurave(#5.1)

NdërkohëqëRaportiEITI2015theksontëardhuratngaindustrianxjerrësembledhurngaAKBNdheAlbpetrolisijashtëbuxhetit(dmthtëparegjistruaranëbuxhetinkombëtar),aivetëmofronnjëshpjegimtëalokimittëfondevetëmbledhurangaAlbpetroli,porjongaAKBN.Ndërkohëqëraportinukireferohetsistemevekombëtareapondërkombëtarepërklasifikiminetëardhurave,SekretariatiNdërkombëtarkuptonsesistemetkombëtaretëklasifikimittëtëardhuravebazohennëklasifikimetGFS-2001.


Transfertatlokale(#5.2) RaportiEITI2015përshkruantransfertatstatutorelokaletërentës,ofronformulënepërgjithshme,transfertatebuxhetuaradhefaktikepër2015nëtermatëagreguara,edhepsetëraportuaranëbazëpërllogaritjeshdhejocash.Megjithatë,raportinukofronformulënspecifikepërtëllogariturtransfertatpërNJQV-tëindividuale,dheasnivelinetransfertavetëbuxhetuaradhetëekzekutuaratëdisagreguarasipasNJQV-ve,edhepsetheksonmospërputhjetmidisshumavetëbuxhetuaradhetransfertavefaktike.NdërkohëqëAlbEITIpublikoitransfertateekzekutuaratë2015-ësdisagreguarsipasNJQV-vembibazëcashpasfillimittëValidimit,niveliitransfertavetëbuxhetuarapër2015disagreguarsipasNJQVnukështëendenëdispoziciontëpublikut.


Informacionpërmenaxhiminetëardhuravedheshpezimet(#5.3)

ËshtëinkurajueseqëMSGkabërënjëfarëpërpjekjejepërtëpërfshirëinformacionmbiprocesineauditiitnëRaportinEITI2015,edhepsepikëpamjaeSekretariatitNdërkombëtarështëseAlbEITIkabërëvetëmpërpjekjemodestepërtëpërfshirëinformacionshtesëpërprocesinebuxhetimit.



Përfundimefillestaredherekomandime:

1. Nëpërputhjemekërkesën5.1.a,MSGduhettësigurohetqëtëshpjegohetalokimiitëardhuravengaindustrianxjerrëseqënukjanëregjistruarnëbuxhetinkombëtar,melinqepërraportetfinanciarepërkatëseatykuështëeaplikueshme.MSGmundtëdojëtëshqyrtojëmasënnëtëcilënmundtëpërdorteklasifikimetspecifikeGFSpërintdustrinënxjerrësengatabelatpërmbledhësetëtëdhënaveEITIsimjetpërtëdisagreguarpërbërësiteindustrivenxjerrësetëtaksavetëzakonshmenësistemetekzistuesetëMF.

2. Nëpërputhjemekërkesën5.2.a,MSGduhettëvlerësojëmaterialitetinetransfertavetekNJQVpërparagrumbullimittëtëdhënavedhetësigurojëqëtëpublikohetformulaspecifikepërllogaritjenetransfertavetekqeveritëvendorespecifike,përtëmbështeturnjëvlerësimtëmospërputhjevemidistransfertavetëbuxhetuaradheatyretëekzekutuara.Dukepasurparasyshnivelinelartëtëinteresitpublikmbikëtëçështje,MSGmundtëdojëtëshohëmundësinëqët’ipërfshijëNJQV-tënëprocesineraportimitpërtransfertattektomeqëllimqëkëtotransaksionetërakordohen.

3. MSGmundtëdojëtëshohëmundësinëpërtëpërfshirëinformacionshtesëpërprocesetebuxhetimitdheauditimitpërllogaritëqeveritarenëRaportetEITItëardhshme.



6. Shpenzimetsocialedheekonomike


KyseksionofronhollësipërzbatiminekërkesaveEITIlidhurmeshpnezimetsocialedheekonomike(shpenzimetgjysmëfiskaletëNPSH-ve,shpenzimetsocialedhekontributtiisektoritnxjerrësnëekonomi).

6.2Vlerësim

Shpenzimetsociale(#6.1)

DokumentimiipërparimitRaportiEITI2015nukdeklaronnësekompaniveminerare,tënaftësdhegazitiukërkohettëndërmarrinshpenzimesocialetëdetyrueshmenëpërputhjemendonjëdispozitënëLigjinpërMinieratapoHidrokarburet,apotëkontratavetëaktivitetittëtyre.Raportinukdeklaronnësetëgjithashpenzimetsocailembuluarnëraportjanëtëdetyrueshme,sepseireferohetvetëmshpenzimevesocialenëtermatëpërgjithshmepabërëdallimmidisshpenzimevetëdetyrueshmedheatyrevullnetare.Raportideklaronsekompaniveiukërkohettëraportojnënëmënyrëtënjëanshmeshpenzimetsocialeprejmbi5milionëLekporsekëtonukishinrakorduarmeraportiminngapërfituesit(RaportiEITI2015,f.80).MbibazënelistëssëfluksevetëtëardhuravetëpërzgjedhurapërraportimnëShtojcën1tëTeRtëAPpërRaportinEITI2015,duketseenteveqeveritareiukërkohejtëraportonindhurimetvullnetaretekqeveriangakompanitëminerare,tënaftësdhegazit,ndërkohëqëkompaniveiukërkohejtëraportoninshpenzimesocialetëdisagreguaranëtëdetyrueshmedhevullnetare(TeRpërAPpërRaportinEITI2015,f.20-21).MSGdakordësoinjëprakmaterialitetiprej5,000USDpërraportimineshpenzimevesocialetëdetyrueshmetëtillasi“punëpublikedheinfrastrukturënëndetyrimetkontraktuale”nëtakiminetijtë29qershorit2016.127

Megjithatë,përveçdeklarimitsipërfaqësortëraportitseBankersPetroleumraportoishpenzimesocialemevlerë194milionëLek“përtëmirënekomunitetitnëzonënpërrethbiznesit”(RaportiEITI2015,f.90),nukkatëdhënanëRaportinEITI2015përrezultateteraportimittënjëanshëmtëkompanivepërshpnezimesociale.Tëvetmethollësitëshpenzimevesocialetëraportuara,atotëBankersPetroleum(nëagregat),nukbëndallimmidiskontributevecashdhenënatyrëdhenuktheksonteidentitetinendonjëpërfituesijoqeveritar.

RaportiEITI2013-2014pokështunuksqaronnësekompaniveminerare,tënaftësdhegazitiukërkohejtëndërmerrninshpnezimesocialetëdetyrueshmenë2013-14dheiparaqitënAlbpetrolitpublikiminenjëanshëmtëBankersPetroleumpërshpenzimetetyresociale,pasqaruarnëseatoishintëdetyrueshme

127http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/msg-meetings/year-2016/



apovullnetare(RaportiEITI2013-14,f.91,101).


Kishtemosmarrëveshjethelbësoremidispërfaqësuesvetëndryshëmnësekishtendonjëshpenzimsocialtëdetyrueshëmpërt’undërmarrëngakompanitëqëoperoninnësektorëtminerarë,tënaftësdhegazit.APdhedisazyrtarëqeveritarëkonfirmuanseasLigjiiMinieraveasLigjipërHidrokarburetnukikërkoninkompanivetëbëninshpenzimesocialetëdetyrueshme.Megjithatë,tëgjithëanëtarëtngaOSHCnëMSGdeklaruansekishteklauzolakontraktualeqëiukërkonindisakompanivetëndërmerrninshpenzimesocialetëdetyrueshme.APdhepërfaqësuestëqeverisëvërejtënsedisakontratamundt’iukërkojnëkompanivetëndëmarrinshpenzimesocialepornukpërcaktoninnjënivelspecifikpërkëtoshpenzime.APvërejtisedisangaPSA-tëqëkishteshqyrtuarpërfshinindisadispozitaqëmbuloninshpenzimesociale,ndonësekëtonukkërkoheshintëishinvjetore,mekostotërësishttërikuperueshmepasidakordësoheshinsipjesëeprogramittëpunësmepalënePSA(qoftëAKBNoseAlbpetroli).APpërshkroisiguritëdhënëngadyanëtarëqeveritarëtëMSGseasnjëshpenzimsocial“material”nukparashikohejnëmarrëveshjetaktualishtnëfuqi,porvërejtisenukkishinparaqiturndonjëdokumentacionmbështetës.NjëpërfaqësuesngaindustriashpjegoiseBankersPetroleumikërkohejtëndërmerrteshpenzimesocialetëdetyrueshmesipjesëelicensëssëvetpëreksploriminenaftësdhegazit,porjopërlicensënpërprodhiminenaftësdhegazit.Disapërfaqësuestëindustrisëdheshoqërisëcivilemendoninsekishtevetëmshpenzimesocialetëdetyrueshmenësektorinenaftësdhegazit,jonësektorinminerar.DisapërfaqësuesqeveritarëpoashtushpjeguansekompanitëcaktuaranaftedhegazibëninpagesacashtekMEIpërqëllimetrajnimitëpersonelit,nënkushtetePSA-vetëtyre.DisapartnerëzhvillimidhepersoneliSekretariatittheksuanstandartetelartapërprojektinTAP,icilipërfshintenjëshifërtëqartënëdollarëpërshpenzimetëdetyrueshmesocialenëkontratënmidisTAPdheQeverisësëShqipërisë.TëgjithëanëtarëtngaOSHCnëMSGqëukonsultuan,theksuannevojënpërpublikiminetëgjithakontrataveminerare,tënaftësdhegazitpërtëlejuarMSGdheAPqëtëndërmerrninnjëshqyrtimpërfshirëstëklauzolavepërshpenzimetsocialetëdetyrueshme.

APdeklaroisenukkishteshqyrtuartëgjithakontratateoperimitqëkompanivematerialpërtëvlerësuarekzistencëneshpenzimevesocialetëdetyrueshmeporkishtekërkuarngakompanitëraportuesetëpublikonin“vullnetarisht”shumatepaguaranëshpenzimetsociale,edhepsejotëdisagreguaraqartamidisatyretëdetyrueshmedheatyrevullnetare.APvërejtisekompanitëkishinraportuarshpenzimesocialenëvitetemëparshme,sip.sh.nëRaportinEITI2013-14,porsekompanitëraportueseasnjëherënukkishinbërënjëdallimmidisshpenzimevesocialetëdetyrueshmedhevullnetarenëraportiminetyreEITI.APpoashtuvërejtise“shumica”eshpenzimevesocialetëraportuaranëRaportinEITI2013-14ishinparaqiturnëcash,jonënatyrë.Pasdiskutimit,APvërejtisereferencapërshpenzimetsocialetëBankersPetroleumnëRaportinEITI2015ishteigabuardheishtenxjerrëngaversioniirishikuariRaportitEITI2015botuarnëmestëprillit2017nëfaqeneinternetitAlbEITI,meqenësekishtembeturngaRaporteEITItëmëparshme.APkonfirmoiseasnjëkompaniraportuesenukkishtebërëpublikendonjëshpenzimsocialnëRaportinEITI2015.Kështu,APshprehushqetësimelidhurmemungesënemundshmetëtërësisënëraportimineshpenzimevesocialetëdetyrueshmenëRaportinEITI2015.PersoneliisekretariatitshprehuhabipërfaktinqëkompanitëmaterialeraportoninprogrametëzgjeruarashpenzimeshsocialenëraportetkorporativenëfaqetetyretëinternetitpornukkishinraportuarndonjëshpenzimsocialnëRaportinEITI2015.Përshembull,citohejshembulliiBankersPetroleumqëraportontenëtotal7.5



milionëUSDnëprojektetëmarrëdhënievekomunitarenëShqipërinëperiudhën2009-2015nëfaqenetyrekorporative.128NjëanëtarindustrienëMSGshprehuhabipërmungesëneinformacionitpërshpenzimetsocialenëRaportinEITI2015,nëkonrastmeRaportinEITI2013-14,meqenësenjëinformacionitillënëRaportetEITIishteveçanërishtidobishëmpërmarrëdhënietekompanivemekomunitetetpritëse.

Disapërfaqësuesngaindustriakonfirmuanseshumëkompaniminerare,naftedhegazi,sidomostëmëdhatë,ndërmerrninshpenzimetëmëdhasocialevullnetaresipjesëeCSRtëtyre.Megjithatë,disapërfaqësuesngashoqëriaciviledhepartnerëtezhvillimitqëukonsultuanshprehënshqetësimlidhurmetendencënqënjënumërkompanishkategorizoninpunëninfrastrukturënqëndërtoninpëroperacionetevetasiformëshpenzimisocialvullnetar.APvërejtisekompanitëkishininterestëraportonintëgjithaformateshpenzimevesocialepabërëdallimmidisshpenzimevetëdetyrueshmedhevullnetare,siformëmarrëdhënieshpublike.Personeliisekretariatittheksoinivelinelartëtëinteresitpublikprshpenzimetsocialengakompanitëminerare,tënaftësdhegazit,dukeqenëseprireshintashikoninpërdoriminekëtyrefondevepërvetenëkontrastmetransfertatlokale.

APkonfirmoiseMSGnukekishtediskutuarmaterialitetineshpenzimevesocialetëdetyrueshmepërparambledhjessëtëdhënavepërRaportinEITI2015dhesekompanitëthjeshtishinftuartëraportoninshpenzimetëtillanëpërpjekjepërtëgjurmuartëtillapagesa.APshpjegoiseentiqeveritarnëpozitëpërtëofruarinformaciontësaktëmbishpenzimetsocialetëdakordësuarasipjesëeplanevetëpunëstëkompanive(përpasojë,mekostotërikuperueshme)ishteAKBN,porsekyentnukkishterezultuarbashëpunuesnëkëtëdrejtim.APkonfirmoisemarrësiteshpenzimevesocialeishinoseNJQVosekomunitetevendore,çkanënkuptontesedisangapjesëmarrësitishinentejoqeveritare.TëgjithëanëtarëteMSGkonfirmuansepagesatpërrehabilitiminmjedisordotëpërfshiheshinnëfushëneRaportitEITIpasardhës,atëqëdombulojëvitin2016.

VlerësimifillestarVlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëqëShqipëriakabërëpërparimtëpamjaftueshëmdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.MSGnukdukettëketëvlerësuarnëseshpenzimetsocialetëdetyrueshmeekzistojnësipastermavekontraktualepërparambledhjessëtëdhënavedhekakonfuziontëpërhapurnëseekzistonndonjëshpenzimitillësocialidetyrueshëm.RaportiEITI2015ofronraportiminenjëanshëmtëshpenzimevesocialenganjëkompaninaftedhegazi(ndonësekjomundtëketëqenëpërfshirëgabimisht),pornuksqaronnësekëtoishintëdetyrueshmedhenukpërfshinshqetësimeteAPlidhurmetërësinëeraportimittëshpenzimevesocialetëdetyrueshmenëRaportinEITI2015.MSGdukettëmosketëbërëasnjëpërpjekjepërtëbërëdalliminmidisshpenzimevesocialetëdetyrueshmedhevullnetare,shpenzimevecashdhenënatyrëdheaspërtësqaruaridentitetinemarrësitjoqeveritartëshpenzimevesocialetëdetyrueshme.

128http://www.bankerspetroleum.com/albania/bankers-albania



Nëpërputhjemekërkesën6.1.a,MSGduhettëdakordësojënjëdallimtëqartëmidisshpenzimevesocialetëdetyrueshmedhevullnetarepërparambledhjessëtëdhënavedhetësigurojëqëshpenzimetmaterialesocialetëdetyrueshmetëpublikohennëmënyrëpërfshirësenëRaportetEITItëardhshme.Atykupërfituesiteshpenzimevesocialetëdetyrueshmejanënjëpalëetretë,dmthjonjëentqeveritar,MSGduhettësigurojëqëtëpublikohenemridhefunksioniipërfituesit.MSGmundtëdojëtëshohëmasënnëtëcilëndotëishteinevojshëmpublikimiikontratavefaktikeminerare,tënaftësdhegazit(oseshqyrtimiitermavekryesore)përtëofruarnjëvlerësimpërfshirëstëekzistencëssëshpenzimevesocialetëdetyrueshme.MSGmundpoashtutëdojëtëshqyrtojëfizibilitetinerakordimittëshpenzimevesocialetëdetyrueshme.

Shpenzimetgjysmë-fiskaletëNPSH-ve(#6.2)


AsRaportiEITI2015dheasRaportiEITI2013-14nukireferohetndonjëshpenzimigjysmë-fiskalndërmarrëngaNPSH-tënxjerrëse(p.sh.Albpetroli).


APdeklaroisenukkishteshpenzimegjysmë-fiskaletëkodifikuaranëligjinshqiptardheseasAlbpetrolidheasMEInukkishinraportuarshpenzimegjysmë-fiskalenëmbledhjenetëdhënavepërRaportinEITI2015.NdërkohëqëAPvërejtiseAlbpetroliofrontenjëformëshërbimeshsocialedukeruajturnjëforcëpunemjaftmëtëmadhesesakishtenevojë,aivërejtipasigurilidhurmenësenjëpolitikëetillëmundtëkonsiderohejsiformëshpenzimeshgjysmë-fiskale.NjënumërpërfaqësuesishqeveritarëdheAPtheksuanndryshiminthelbësortëçmimitmidisnaftëbrutoshiturnëtregjetprivateshiturngaoperatorëprivatësiBankersPetroleumdhenaftësbrutoshiturngaAlbpetrol.NdërkohëqëAPvërejtisepërkëtëmundtëkishtearsyetëndryshme,përfshipotencialishtnjësubvencionngaAlbpetrolipërblerësitenaftëssëtijbruto(TPDnë2015),aishprehupasigurinësekjoishtenjëshpenzimgjysmë-fiskaldukepasurparasyshmungesëneshpjegimit.Megjithatë,njëpërfaqësuesiqeverisëdeklaroikategorikishtseAlbpetrolinukofrontesubvencionenëshitjetpërkompanitëprivatedheAPiureferuapërfaqësimevetëmenaxhimittëAlbpetrolitsenukndërmerrteshpenzimegjysmë-fiskale.

Paskonsultimeshtëgjera,njënumërpërfaqësuesishqeveritarëvërejtënseAlbpetrolindërmerrtetipetëcaktuarasponsorizimeshaktiviteteshkulturore,përfshisponsorizimineekipitkombëtartëfutbollit,porsekjoishtenëpërputhjemeLigjinpërSponsorizimetqëlejontekompanitëtëshpenzoninderinjëniveltëcaktuartëfitimevetëtyrepërsponsorizimedhepërpasojëtërikuperoninkostonnëpërmjetzbritjeshngataksat.NjëpartnerzhvillimivërejtipretendimeseAlbpetroliofrontefinancimpërpartitëcaktuarapolitikenëpërmjetzgjedhjessënënkontraktorëvemeanësipolitike.NjënumërpërfaqësuesishtëqeverisëdhepersoneliiSekretariatitkonfirmuanseMSGnukekishtediskutuarasnjëherëçështjeneshpenzimevegjysmë-fiskalenëpërgatitjenendonjëprejRaporteveEITItëShqipërisë.

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipërianukkabërëpërparimdrejt



përmbushjessëkësajkërkese.NukkatëdhënaqëMSGtëketëshqyrtuarndonjëherëçështjeneshpenzimevegjysmë-fiskalenëlidhjemeAlbpetrolinapondonjëNPSHtjetërnxjerrëse.

Nëpërputhjemekërkesën6.2,MSGduhettëkonsiderojëekzistencëndhematerialitetinendonjëshpenzimifiskalgjysmë-fiskalndërmarrëngaNPSH-tënxjerrësedhekompanitëvartësetëtyre,dukesiguruarqëtëgjithashpenzimetgjysmëfiskalematerialetëbëhenpublikenëRaporteEITInëtëardhmen.

Kontributiisektoritnxjerrësnëekonomi(#6.3)


RaportiEITI2015paraqetkontributinnëPBBtëindustrivenxjerrëse(minerare,naftëdhegaz)në(3%)(RaportiEITI2015,p.10)porjonëtermaabsolute.MegjithatëraportiparaqetnjëlinkpërnëfaqeneINSTAT,129kumundtëmerretinformacionmbiPBB2015sinëçmimetaktualeashtudheatokonstatnte(RaportiEITI2015,f.84).RaportiEITI2015nukofrontenjëpërllogaritjetëpërmasavetësektoritinformal,tëtillasiaiminerarartizanal.

Përsaipërketpjesëssëindustrisënxjerrësenëtëardhurateqeverisë,RaportiEITI2015ofronpjesënrelativetësektorëveminerarë,tënaftës,gazitdhehidroenergjitik(rreth4.1%”)(RaportiEITI2015,f.5),sidhe,nëtermarelativedheabsolute,kontributinedrejtpërdrejtëdhetëtërthortënëtëardhurattotaletëtëardhuravenganaftadhegazi(“mbi1.1%”dhe“afërsisht2%”,oseUSD54.6milionëUSD)(RaportiEITI2015,f.11,35)dheminerare(“minimumi0.8%”dhe“rreth1.1%,”ose31.2milionëUSD)(RaportiEITI2015,f.12,53).Megjithatë,dukepasurparasyshkufizimetnëaftësinëeqeerisëpërtëdisagreguarpërbërësineindustrisënxjerrësenëtaksatezakonshme,raportiofronvetëmtëardhurateraportuarangaqeveriaprejkompanivemateriale,dhejotëardhurattotalengaindustrianxjerrëse.Megjithatë,raportiështëtransparentlidhurmesfidatnëdisagregiminepërbërësvetëindustrivenxjerrësetëtaksavetëzakonshme(shihKërkesa4.1),ofronnjëshifërpërtëardhurattotalengaminierat,naftadhegazi,bazuarnëraportiminEITIdheformulonnjërekomandimpërtëtrajtuarpaaftësinëeqeverisëpërtëofruarnjëshifërpërfshirësepërtëardhurattotalenxjerrëse.

RaportiEITI2015ofronpjesëneeksportevetësektoritnxjerrësnëtermaabsolutedherelative130(RaportiEITI2015,f.10),sidhetëdisagreguarmidisnaftësbruto131dheeksporteveminerale132(RaportiEITI2015,f.22,42).

Raportipoashtuparaqetpjesënesektoritnxjerrësnëpunësimpërtëtrisektorët(minerar,naftëdhegaz,hidroenergji)nëtermarelative(“mëpakse1%”epunësimittotal”)(RaportiEITI2015,f.5),sidhenë

129http://www.instat.gov.al/al/home.aspx13024%eeksportevetotalenëvitin2015,ose57.9miliardëLek.131252milionëUSDose13%eeksportevetotalenëvitin2015.13226.3miliardëLek,ose208.5milionëUSD,ekuivalenteme11%tëeksportevetotalenëvitin2015.



termaabsolutedherelativepërnaftëndhegazin133(RaportiEITI2015,f.11,23)dheminerat134(RaportiEITI2015,f.12,41).

Përsaipërketvendndodhjessëindustrivenxjerrëse,RaportiEITI2015paraqethartatëdepozitavekryeosretënaftësdhegazit(RaportiEITI2015,f.23)dhemineraleve(RaportiEITI2015,f.43-48).

Raporti2013-14EITIparaqistenjëniveltëngjashëmtëdhënashmakroekonomikepornukofrontevlerënabsolutetëpjesëssëindustrivenxjerrësenëPBBapopjesëneindustrivenxjerrësenëtotalinepunësimitnëvitin2013(RaportiEITI2013-14,f.11,44).


APshpjegoiseinformacionmbipërbërjenePBBnëtermaabsolutedherelativemundtëgjendejnëfaqeneinternetittëINSTAT-itdheseRaportiEITI2015jeptenjëlinkpërnëfaqeneINSTAT.NjëpërfaqësuesqeveritarshpjegoiseINSTATpublikontetëdhënaparapraketëPBBnënëntorinevititpasardhësdhetëdhënatpërfundimtarepërPBBnëmajinpasues.Megjithatë,INSTATpublikonteedhetëdhënatremujorepërPBBmeçmimetkonstantebrenda90ditëshngafundiitremujorit.APshpjegoiseikishtepërfshirëtëdhënatePBBnëtermarelativenëRaportinEITI2015vetëmpërlehtësitëtëkuptuaritdhethasepalëteinteresuaramundtëaksesoninlirishtinformacionshtesëmbipërbërjenePBB,nëpërmjetportalittëINSTAT.

Konsultimetëgjeramenjëgamëtëgjerëpërfaqësuesishngagrupeteinteresittheksuanpaaftësinëeqeverisëpërtëparaqiturnjëshifërpërfshirësepërtëardhurattotaletëqeverisëngaindustrianxjerrëse,dukepasurparasyshvështirësitënëdisagregiminepërbërësvengaindustrianxjerrësenëtaksatezakonshme.Njënumërpërfaqësuesishtheksuansekjoishteproblemvetëmpërkompanitëminerare,dhejoatotënaftësdhegazitqëprireshintëoperoninvetëmnësektorinenaftësdhegazit(shihKërkesa4.1).

NjëpërfaqësuesiqeverisëshpjegoiseINSTATIpërllogaristepërmasatesektoritinformal,përshembullatëminerarartizanal,nëpërmjet(AnketimitStrukturortëBiznesit)StructuralBusinessSurvey(SBS),kuiukërkoninkompanivetëpërllogarisninpërmasateforcëssëtyretëpunës,dhepastajekrahasoninkëtëinformacionmetëdhënazyrtarepërpunësimin.Megjithatë,asnjëprejpërfaqësuesvetëgrupevetëinteresitqëukonsultuannukkishtedijenipërndonjëstudimqëpërllogaristevlerëneaktivitetitminerarinformal.

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmdrejtpërmbushjessëkësajkërkese.NdërkohëqëRaportiEITI2015paraqet,nëtermaabsolutedherelative,

1333215punonjës,ose0.3%epunësimittotalnëvitin2015.1345000punonjës,ose0.4%epunësimittotalnëvitin2015.



përllogaritjetëkontributittëindustrivenxjerrësenëtëardhurat,eksportet,punësimindhevendndodhjeneaktivitetevekryesore,aiparaqetvetëmkontributinesektoritminerar,tënaftësdhegazitnëPBBnëtermarelative,joabsolute.Megjithatë,ështëemundurtëaksesohetvleraePBBnë2015sinëçmimetaktualedhekonstantenëpërmjetfaqessëinternetitINSTAT,ecilalejonlexuesittëllogarisëkontributineindustrivenxjerrësenëPBBnëtermaabsolute.

Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettësigurojëqëRaportetEITInëtëardhmendotëpërfshijnëvlerënekontributittëindustrivenxjerrësenëPBBnëtermaabsolutedhetëofrojëshifraspecifikepërinformacioninmakroekonomikmbuluarsipasKërkesës6.3.MSGnxitettëstudiojëmasënnëtëcilënmundtëofrojëinformaciontëpërditësuarmakroekonomikmbikontributineindustrivenxjerrësenëkohëneduhurnëpërmjetfaqessëinternetitAlbEITI(osendonjëtjetër).



Tabela6-Tabelëpërmbledhësevlerësimitfillestar:shpenzimetsocialedheekonomike


VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarpërpërpariminnëdispozitatEITI(përt’uplotësuarpërdispozitat(ekërkuara’)

Shpenzimetsociale(#6.1) MSGnukdukettëketëvlerësuarnëseshpenzimetsocialetëdetyrueshmeekzistojnësipastermavekontraktualepërparambledhjessëtëdhënavedhekakonfuziontëpërhapurnëseekzistonndonjëshpenzimitillësocialidetyrueshëm.RaportiEITI2015ofronraportiminenjëanshëmtëshpenzimevesocialenganjëkompaninaftedhegazi(ndonësekjomundtëketëqenëpërfshirëgabimisht),pornuksqaronnësekëtoishintëdetyrueshmedhenukpërfshinshqetësimeteAPlidhurmetërësinëeraportimittëshpenzimevesocialetëdetyrueshmenëRaportinEITI2015.MSGdukettëmosketëbërëasnjëpërpjekjepërtëbërëdalliminmidisshpenzimevesocialetëdetyrueshmedhevullnetare,shpenzimevecashdhenënatyrëdheaspërtësqaruaridentitetinemarrësitjoqeveritartëshpenzimevesocialetëdetyrueshme.

Përparimipamjaftueshëm

Shpenzimegjysmë-fiskaletëNPSH-ve(#6.2)

NukkatëdhënaqëMSGtëketëshqyrtuarndonjëherëçështjeneshpnezimevegjysmë-fiskalenëlidhjemeAlbpetrolinapondonjëtjetërNPSHnxjerrëse

S’kapërparim



Kontributiisektoritnxjerrësnëekonomi(#6.3)

NdërkohëqëRaportiEITI2015paraqet,nëtermaabsolutedherelative,përllogaritjetëkontributittëindustrivenxjerrësenëtëardhurat,eksportet,punësimindhevendndodhjeneaktivitetevekryesore,aiparaqetvetëmkontributinesektoritminerar,tënaftësdhegazitnëPBBnëtermarelative,joabsolute.Megjithatë,ështëemundurtëaksesohetvleraePBBnë2015sinëçmimetaktualedhekonstantenëpërmjetfaqessëinternetitINSTAT,ecilalejonlexuesittëllogarisëkontributineindustrivenxjerrësenëPBBnëtermaabsolute.

Satisfactoryprogress

RekomandimeteSekretariatit

1. Nëpërputhjemekërkesën6.1.a,MSGduhettëdakordësojënjëdallimtëqartëmidisshpenzimevesocialetëdetyrueshmedhevullnetarepërparambledhjessëtëdhënavedhetësigurojëqëshpenzimetmaterialesocialetëdetyrueshmetëpublikohennëmënyrëpërfshirësenëRaportetEITItëardhshme.Atykupërfituesiteshpenzimevesocialetëdetyrueshmejanënjëpalëetretë,dmthjonjëentqeveritar,MSGduhettësigurojëqëtëpublikohenemridhefunksioniipërfituesit.MSGmundtëdojëtëshohëmasënnëtëcilëndotëishteinevojshëmpublikimiikontratavefaktikeminerare,tënaftësdhegazit(oseshqyrtimiitermavekryesore)përtëofruarnjëvlerësimpërfshirëstëekzistencëssëshpenzimevesocialetëdetyrueshme.MSGmundpoashtutëdojëtëshqyrtojëfizibilitetinerakordimittëshpenzimevesocialetëdetyrueshme.

2. Nëpërputhjemekërkesën6.2,MSGduhettëshqyrtojëekzistencëndhematerialitetinendonjëshpenzimigjysmë-fiskalndërmarrëngaNPSH-tënxjerrësedheatonëvarësitëtyre,dukesiguruarqëtëgjtihashpenzimetgjysmë-fiskaletëbëhenpublikenëRaportetEITItëardhshme.

3. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettësigurojëqëRaportetEITInëtëardhmendotëpërfshijnëvlerënekontributittëindustrivenxjerrësenëPBBnëtermaabsolutedhetëofrojëshifraspecifikepërinformacioninmakroekonomikmbuluarsipasKërkesës6.3.MSGnxitettëstudiojëmasënnëtëcilënmundtëofrojëinformaciontëpërditësuarmakroekonomikmbikontributineindustrivenxjerrësenëkohëneduhurnëpërmjetfaqessëinternetitAlbEITI(osendonjëtjetër).



PjesaIII–RezultatetdheNdikimi

7. RezultatetdheNdikimi


KyseksionvlerësonzbatimineKërkesaveEITInëlidhjemerezultatetdhendikimineprocesitEITI.

7.2Vlerësimi

Debatipublik(#7.1)


Tërësia:SekretariatiAlbEITIkadrejtuartëgjithapërpjekjetekomunikimitlidhurmeEITIprejvitit2011,strukturuarnëpërmjetstrategjivetëkomunikimitpërvitet2011-2012,2014-2015dhe2016-2017.TëgjithaRaportetEITIqëmbulojnëvitet2009-2015,përmbledhjetetyredheDosjetetëDhënavePërmbledhësejanënëdispozicionnëshqipdheanglishtnëfaqeneAlbEITI,135sidhejanëbotuarfizikisht.APkapërgatiturRaportetPërmbledhëseEITIqëpoashtugjendenonlinedhesikopjefizike.136SekretariatipërditësonshpeshfaqeneAlbEITI,ecilambulontëgjithaaktivitetetEITIdhelajmetefunditnëseksioninelajmevedheblogjeve.137SekretariatipoashtukapërgatiturdybuletineEITI138dhenjëbroshurë139nëvitin2012,ndonëseduketsekjopraktikëkandaluarmëpas.SekretariatiAlbEITIprodhoidyvideopromocionalepërprocesinEITInëShqipëri,njënëjanar2017140dhenjënëmars2015141përtëpromovuarRaportinEITI2013-2014.MenxitjeneSekretariatit,AlbEITIkandjekurçështjetëdiskutueshmetëtillasitransfertatlokaleqënuktransferoheshintekqeveritëvendore142dhekapublikuarnjësuplementtëRaportitEITI2015qëmbulontransfertatlokalenëqershor2017(Alb-EITI,2017).

Promovimi:SekretariatiAlbEITIkapromovuarnëmënyrëaktiveinformacioninpërEITImeanëtëpërmbledhjevetështypit,143aktiviteteinformuesenëTiranëdherajonetnxjerrëse,144anketime,145median

135http://www.albeiti.org136PërmbledhjeeRaportitEITI2015,http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2016/02/Brochure-EITI2.pdf137http://www.albeiti.org/news-2/138http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/newsletter_3.pdf;http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/NewLetter_print-1.pdf139http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/Broshura_Albeiti_2012.pdf140https://www.youtube.com/watch?v=rrjfhNsTako&feature=youtu.be141https://www.youtube.com/watch?v=_g1wccmQbbw&feature=youtu.be142MbledhjadheshpërnarjaerentëstekNJQV-të,http://www.albeiti.org/collection-and-distribution-of-mining-rent-in-lgus/143http://www.albeiti.org/press-conference-eiti-report-2013-and-2014/144http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/EITI-Report-2015-Subnational-Royalty-1.pdf;http://www.albeiti.org/presentation-of-



socialedheworkshop-epërndërtimkapaciteteshpërMSG;146shoqërinëcivile,median147dhekompanitë.148Sekretariatizhvilloifushatatëzgjeruarainfomueseqëpërfshinëtakimemeqeveritëvendore,popullatatvendoredhekompanitënërajonetkuzhvillohenaktivitetenxjerrëse(Tiranë,Korçë,Berat,Kuçovë,Fier,Marinzë,Patos,BulqizëdheKukës).Përveçkësaj,MSGzhvilloidytakimenërajonetnxjerrëse:njëtakimnëmars2017nëBorizanëkuzhvillohetprodhimçimentoje149dhenjëtakimnëdhjetor2016nëBulqizëkuprodhohetkrom.SekretariatisëbashkumeanëtarëtëMSGzhvilluannjëtryezëtërrumbullakëtmekompaninxjerrësedheqeverinëvendorenëKukës150nëshkurt2016.NukkatëdhënaqëanëtarëteMSGtëkenëqenëtëpërfshirëaktivishtnëaktivitetetëtjerainformuesedheshpërndarjejenërajonetnxjerrëse,përfshingashoqëriacivile,përtejatyreaktivitetevetënxituraedrejtuarangaSekretariatiAlbEITI.VideojaefunditpromovuesebazuarnëRaportinEITI2015ushfaqnënëntëqytetetëmëdha(Tiranë,Korçë,Berat,Kuçovë,Fier,Marinzë,Patos,BulqizëdheKukës)nëshkurt2017dhekomentetnëlidhjemeperceptimindhetëkuptuaritenjerëzvepërtemaekonomikekomplekseportëthjeshtuaragjendetnënjëtjetërstudim.151SipasnjëanketimimbiNdikimintëAlbEITInëvitin2016,70%etëintervistuarvekonsideroninFacebook-unsimjetinetyrekryesorpërtëaksesuarinformacionlidhurmeindustritënxjerrësenëShqipëri(Alb-EITI,2016).

Aksesibilitetipublik:SekretariatiAlbEITIkaqenëaktivpërtësiguruaraksesibilitetinpubliktëinformacionitEITIsinëkanaletonline,nëkopjefizikedhemeanëtëaktivitetevetëpërhapjesdheinformimit.NjëpraniaktivenëmediansocialezhvillohetnëFacebook.152PersoneliisekretariatitështëpërpjekurtëpërmirësojëaksesibilitetinetëdhënaveEITIdukezhvilluarinfografikatëlehtapërt’uaksesuar,përshembullhartëziminetëardhuravengaindustrianxjerrësenëShqipërinëmënyrëgrafike.153

Politikaetëdhënavetëhapura:MSGdakordësoiPolitikënetëDhënavetëHapuratëAlbEITI-tnëdhjetor2016,ecilaireferohetpolitikëssëqeverisëlidhurmeaksesinnëinformacionnëpërputhjemeAxhendënDixhitalepërperiudhën2015-2020përE-governancedheShoqërinëeInformacionit154sipjesëeangazhimevetëqeverisëpërOGP(KeshilliiMinistrave,2015).MSGpërditësoimaterialinnëmars2017dukeshtuarParimetdhePërparësitëpërtëDhënateHapuramerëndësipëraxhendënkombëtare(AlbEITI,2017).Lidhurmeaksesindhepublikimin,politikadeklaronsetëdhënatduhettëjenëtëplota,autentike,nëkohë,tëaksesueshme,tëlexueshmengapajisjet,jodiskriminuese,papronësi,dhetëpublikuaranënnjëlicensëtëhapur.Lidhurmeripërdorimin,deklaronsetëdhënatduhettëpërdoren,modifikohendhendarëlirishtngakushdodhepërçdoqëllim.Përsaipërketqeverisjessëburimevenatyrore,qeveriaduhettëlëvizëdrejtnormalizimitEITIdhetësigurojëtëdhënanëkohëmecilësitëlartë

the-2015-eiti-report-in-bulqize/;http://www.albeiti.org/presentation-of-the-2015-eiti-report-in-fier-and-patos-2/145http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/2016-Impact-and-Outcomes-of-EITI-Implementation-in-Albania-4-ENG.pdf146http://www.albeiti.org/training-from-world-bank-mission-for-msg-members-eiti-albania/147http://www.albeiti.org/transparency-and-accountability-in-the-extractive-industry-in-albania/148http://www.albeiti.org/roundtable-with-the-extractive-industries-operators/149http://www.albeiti.org/msg-meeting-in-premises-of-antea-in-borizane-kruje/150http://www.albeiti.org/round-table-with-the-extractive-industries-operators-in-kukes/151http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2016/02/Eng-Report-Testimi-i-Spotit-te-Vjeter-.pdf152https://www.facebook.com/eitialbania/?fref=ts153http://www.albeiti.org/extractive-industries-map-2/154https://issuu.com/miap4/docs/booklet_m-inovacionit_preview



qëmundtëpërdorendheripërdorennëformattëlexueshëmngapajisjedhenëmënyrëefektivepërngakosto(AlbEITI,2017,p.5).

Kontributipërdebatinpublik:MbulimingamediaiaktivitetevetëAlbEITIkaqenëizgjeruar,sinëkohënepublikimittëRaporteveEITIsidhegjatëudhëtimeveinformuesedheworkshop-eve,nëmedianonline155dhetëshkruar,videolajme156dheprogrameTV.157StrategjiaekomunikmitEITI2016-2017shënjestrongrupetkyçetëinteresitpërfshienteqeveritare,qeveritëdhekomunitetetvendore,median,OSHC-të,kompanitënxjerrëse,akademikëdhestudentë,kërkuesdheekspertësidhepublikunegjerë(Alb-EITI,2016).NdërkohëqëRaportetEITIjanëpërdorursimjetediagnostikuesepërqeverisjeneindustrsënxjerrësetëShqipërisë,përfshizgjeriminteksektorihidroenergjitiksipërparësielartëeqeverisënëvitin2015,përpjekjetekomunikimitjanëpërqendruarmëshumëtekrritjaeEITI-tsiprocesmëshumësesanëgjetjetdheshifratevetëRaporteveEITI.Dukeparësesiprogres-raportivjetorpër2016etheksonEITI-nsimekanizëmpërtëluftuarkorrupsionin,përtësiguruartransparencëdhenxiturreformasektoriale(Alb-EITI,2017),ështëeqartëqëAlbEITIkapromovuarnëmënyrëaktivedebatinpubliclidhurmefaktetdhereformatesektoritnëkomunikimetdhepunëninformuesetëtyre.

SipasanketimitpërNdikiminnë2016,78%etëpyeturvenukkishindëgjuarkurrëpërEITI,kutëintervistuariturbanëpërbëninpjesënmëtëmadhetëatyreqëkishindëgjuarpërEITI-ntëpaktënnjëherë.Faktiqë80%nukishinnëdijenitëtëardhuravetëgjeneruarangakompanitënxjerrëseupërdorpërtëdemonstruarnivelineulëttëndërveprimitmidiskompanivedhekomunitetevepritëse(Alb-EITI,2016).


Tërësia:NjëanëtariOSHCnëMSGshpjegoiseshoqëriacivilekishtesugjeruarqëMSGtëbënteversioninevettëthjeshtuartëtëRaportitEITI,paralelishtmeraportinnormalpërmbledhësprodhuarngaAP,porsekjonukishtembështeturngaanëtarëtëtjerëtëMSG.njënumërpartnerëshzhvillimivërejtënpërdorimineRaporteveEITIpërfaktedhetëdhënastatistikore,portheksuanfaktinseRaportetemëdhaAlbEITInukishinshumëmiqësorendajpërdoruesve.DisazyrtarëtëqeverisëmendoninsetëdhënatEITIishintëdobishmepërqytetarët.Disapërfaqësuesngagrupetëndryshmeinteresiushprehënsepjesaerakordimitishteelehtëpërt’ulexuardhevetëmdisapjesëtëraportitnarrativmundtëkishinqenëthejshtuar.DisapërfaqësuesqeveritarëvërejtënsedisapërfaqësuestëgrupevetëinteresitnukkuptonintëdhënatkompleksenëRaportetEITI.NjëtjetërpërfaqësuesqeveriethaseRaportetEITIishintëmjaftueshmedhekonsideroheshinmesraportevemëtëmirapërindustritënxjerrësenëvend.

Promovimi:PërfaqësuestëndryshëmqeveritarëthanëseshpërndaninaktivishtRaportetEITIReports,përshembullkurvizitoninrajonetpërtëbiseduarmekomunitetetlokale,nëtakimetëKëshillittëMinistravedhetëtjeraenteqeveritare,sidhepërtakimemekompanidheinvestues.Disapartnerëzhvillimivërejtën

155OrganimediatikDroni,http://www.droni.al/2016/01/20/eiti-publikon-transparencen-e-minierave-dhe-naftes-per-dy-vite/156https://www.youtube.com/watch?v=53EzMlr5VDk157IntervistëmeDorinaCinarinëSCANTV,7janar2016,https://www.youtube.com/watch?v=7JeWBLyJyjI



senukikishinmarrëRaportetEITImëparëdhedotavlerësoninnësedotëmerrninnjoftimkurRaportetEITIpublikoheshin,dukekritikuarfaktinqënukishinftuarnëaktivitetetëlidhurameEITI.NjëgazetarmendonteseqeveriaepërdorteprocesinEITIpërtëpërmirësuarimazhinevetndërkombëtar.

NjëanëtarngaOSHCnëMSGvërejtiseAlbEITIzhvillonteshumëaktivitetenërajonetnjerrësedhehera-herësftonteshoqërinëciviletëmerrtepjesë,edhepseiintervistuarithasekishtemarrëpjesëvetëmnjëherëpërshkaktëkohës.NjëtjetëranëtarngaOSHCnëMSGthaseshoqëriacivilegjithmonëepërmendteEITI-ndhepërfitimetetijkurflistemeqeverinëdhekomunitetetvendore.DisapërfaqësuesngaOSHCsibrendaedhejashtëMSGtheksuankufizimetefinancimitpërtëshpjeguarmungesënepërpjekjevetëshoqërisëcivilepërEITI-njashtëTiranës,nëmënyrëtëpavarurosenëbashkëpunimmepërpjekjeteSekretariatitAlbEITI.Megjithatë,përfaqësuesiteshoqërisëcivileuankuansenukkishinfinancimepërtëzhvilluaraktiviteteinformuesedhendërgjegjësmi.OSHC-tëmohuanqëAlbEITIt’ikishtekërkuarndonjëherët’ubashkoheshinaktiviteteveinformuesenërajonetnxjerrëse.AsnjëprejOSHC-vetëkonsultuaranukofroiprovapërpërdoriminprejtyretëtëdhënaveEITI,pavarësishtpretendimevetëpërgjithshmesetëdhënatEITIishintëdobishmepërnevojateOSHC-vepëravokatidhelobim.

Aksesibilitetipublik:NjënumërpërfaqësuesishqeveritarëkomentuanseRaportetEITIishinpublikishtnëdispoziciondhetëkonsultuaragjerësishtnëfaqeneAlbEITI.Personeliisekretariatitshpjegoiseigjithëdokumentacionipërkatësngarkohejvazhdimishtnëfaqeneinternetit,përfshiRaportetEITI,përmbledhjetdheanalizatetëdhënavetëtyre.SekretariatipublikoiRaportinEITI2015sigjithëtëtjerët,nëshqipdheraportinpërmbledhësEITInëshqipdhenëanglisht.GrupeteinteresitnukshprehënndonjëpikëpamjetëveçantëlidhurmedobinëetëdhënaveEITIpërkompanitëaposhoqërinëciviledheasnukofruanshembujspecifikëpërpërdoriminetyre.Megjithatë,njënumërpërfaqësuesishtëqeverisëdhekompanivevërejtënpërdorimineRaporteveEITIpërinvestuesitqëkërkonintëaplikoninpërlicensaminerareaponaftedhegazi,dhemendoninsedoishteedobishmenësetëdhënatkyçeEITIdotënxirreshindhepërktheheshinnëbroshuradheinfografikë.

Kontributipërdebatinpublik:NjëanëtarngaOSHCnëMSGthaseaktivitetetendërgjegjësimitdheinformimitishinmerëndësipërzbatimineEITI-t.

DisapërfaqësuesindustriethanësekompanitëpërdorninEITIpërtëlobuarpërtëdrejtatetyredheseiushërbentesiplatformëpërtëkomunikuarsfidatetyre.UvunëdukjeseraportimidhepërdorimiitëdhënaveEITIishterriturmekalimineviteve.Raportetdalinmënëkohë,cilësiaetëdhënaveEITIështëpërmirësuardheështëbërëmëigjerë.Uvërejtsekomunitetetmundtëshihnininformacioninpërpagesatekompanivedhetëkuptoninmëmirëvlerënepagesavepërindustrinënxjerrëse.NjëpërfaqësuesngaindustriapërgëzoifaktinqëRaportiEITI2013-2014kishtepërfshirëinformacionpërpagesatsocialeporivintekeqqëRaportiEITI2015nukofrontetëtillatëdhëna.

NjëkryebashkiaknënjërajonnxjerrësthasedëgjesatpublikedhekonsultimetmeqytetarëtzhvilloheshinnëmënyrëtërregulltdhemestemavetëtjeradiskutoninedhepërprocesinEITI.EITIkishtenxiturdiskutimengaqytetarëtqëkërkoninpërfitimengatëjetuaritnëtokamepasuri.ZyrtarivendorvërejtisepërveçzhvillimittëdëgjesavedhetakimevetëAlbEITI,nukkishtemekanizëmtjetërtëqëndrueshëmnëpërmjettëcilittëshpreheshinshqetësimepërçështjevendorenënivelkombëtar.Zyrtarivendorbëri



thirrjeqëqeveriatëkonsultohetmeqeveritëvendoredheqytetarëtkurmerrvendimetërëndësishmetëtillasitransfertaterentës.

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëpërmbushjenekësajkërkese.RaportetEITIjanëpublikuarrregullishtdhenëkohë,rpaorteteplotabotohennëshqipdheanglishtnëkopjefizikedheonline.SekretariatiAlbEITIkaqenështysakryesorepërkomunikimetdheinformimin,hera-herësdukesakrifikuarangazhiminegrupevetëinteresit,sidhekashpërndarëdhepromovuargjerësishtRaportetEITInërrethedheonlinemeanëtëvideove,artikujvedheanketimeve.Megjithatë,dukeqenëseSekretariatiEITIështëdukeekzekutuaraktivitetetëplanittëpunës,mundtëargumentohetsesekretariatioperonmemandatngaMSG.kadisatëdhënapërpërdoriminetëdhënaveEITIngadisagrupeinteresipërfshiqeverinë,gazetarëtdhenënjëmasëmëtëvogëlshoqëriacivile.MSGkadakordësuarnjëpolitikëmbiaksesin,nxjerrjendheripërdoriminetëdhënaveEITI,ecilaështëpërputhurmeaxhendënmëtëgjerëtëqeverisë.

Përtëforcuarzbatimin,MSGduhettëshqyrtojëforcimineangazhimittëaktorëvetëndryshëmnëpërpjekjetpërkomunikime,shpërndarjedheinformim,përtësiguruarshpërndarjemëtëgjerëdhedebatpublikpërçështjetëlidhurameEITI-n.Qeverisjaeburimevenatyroredheanti-korrupsionijanëtematënxehtanëShqipëridheMSGmundtëdojët’iapërshtasëdiskutimetEITIkërkesavetëprekshmetëgrupevetëinteresit.

AksesueshmëriaetëDhënave(#7.2)

DokumentimiipërparimitPolitikaeAlbEITIpërtëDhënateHapurapërcaktonprezumimineqartëtëtransparencëspërtëgjithëinformacioninAlbEITI(Alb-EITI,2016).TabelatpërmbledhësetëtëdhënaveuprodhuanpërtëgjithëRaportetAlbEITIqëmbulojnështatëvitefiskale(2009-2015)nëformattëlexueshëmngapajisjetnëfaqeneinternetitAlbEITI158denëfaqeneShqipërisëtëfaqesglobaleEITI.159Megjithatë,AlbEITIendenukkapublikuardosjetëlexueshmengapajisjettëtëgjithatëdhënavetërakorduaranëRaportetEITI.KatëdhënatëkufizuarapërdiskutimetëMSGlidhurmerekomandimetqëlidhenmeKërkesën5.1tëEITImbisistemeteklasifikimittëtëardhuraveoseprodhimineraportevepërmbledhëse.Megjithatë,MSGkapublikuarpërmbledhjettëRaporteveAlbEITI,tëaksesueshmenëfaqeneinternetitAlbEITIdhekashpërndarëkopjefiziketëraporteve.MSGpërfshiulëvizjendrejtpublikimitnëformattëdhënatëhapurasinjëprejobjektivavetësajpërplaninepunësEITI2016-2019.Gjithashtu,MSGpunësoiDMConsultingServicespërtëeksploruarmundësipërtëintegruarEITI-nnësistemetqeveritarenëvitin2015.Studimiifizibilitetit,përmbledhjaekzekutiveetëcilitështëeaksesueshmenëfaqeneinternetitAlbEITI,160

158http://www.albeiti.org/en/159https://eiti.org/albania#revenue-collection160http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2015/04/Feasibility-study-for-the-implementation-of-EITI-data-integrated-system-in-Albania-



përqendrohejnëvlerësiminesistemeveekzistuesedhepotencialinpërtëkrijuarnjësistemraportimiEITIonline(DMConsultingServices,2015).

PikëpamjetegrupevetëinteresitDisangapersoneliisekretariatitdhepërfaqësuestëqeverisëtheksuansetabelatpërmbledhësetëtëdhënaveishinpërgatiturpërtëgjithaRaportetEITIprodhuarngaShqipëriadheishintëaksesueshmenëfaqeneinternetitAlbEITI.Anëtarëtëpersonelittësekretariatitdhepartnerëzhvillimipohuansestudimiipara-fizibilitetitishteiniciuartepërherëtdheishtefokusuarnëndërlidhjetteknikemidissistemeveITtëqeverisënëvendtëçështjevemëtëgjeratëintegrimittëraportimitsipasKërkesavespecifikeEITInësistemetqeveritarerutinë.Personeliisekretariatittheksoirëndësinëepolitikësdhepunëspërtëdhënatëhapuratëqeverisë,dukevërejtursepërpjekjetpërtëdhënatëhapuraEITIishindukeuintegruarnëpolitikënmëtëgjerëtëtëdhënavetëhapuratëqeverisëmeqëllimqëtëshmangejduplikimiisistemevepërgrumbulliminetëdhënavedheautomatizimiiagregimit.AsnjëprejgrupevetëinteresittëkonsultuaranukshprehënndonjëpikëpamjetëveçantëmbipërdoriminetëdhënaveEITItëlexueshmengapajisjet.

Disapërfaqësuesngagrupiiinteresitiqeverisëdhepersonelisekretariatittheksuanstudiminepara-fizibilitetit2015tëAlbEITI-tporvërejtënseishtefokusuarnëintegriminebazaveekzistuesetëtëdhënavenganjëperspektivëITnëvendtëshqyrtimittëinformacionittëkërkuarsipasEITI-tqëtashmëprodhohejngasistemetqeveritare.Njëkonsulenttheksoimungesëneintegrimittëbazavetëtëdhënavetëqeverisë,dukevërejturseagjencitëtillasiDoganat,Tatimet,AKBNdhetëtjeranukkomunikonin.NdërkohëqëAgjenciaKombëtarepërSistemetIT(NAIS)përpiqejtëintegrontebazatetëdhënavetëqeverisënëpërmjetGovNetcloud,kjoishteendenëfazëembrionale.Konsulentipoashtuvërejtisekokmpanivetaniukërkohejtëdeklaronintaksatonline,prejvitit2015.Megjithatë,njënumërzyrtarëshqeveritarëtheksuanpërpjekjetnëprocespërtëngriturSisteminInformatikFinanciarShqiptar(AFMIS)nëvitin2018,njëprojektprej40milionëEurombështeturngaAgjenciaAustriakeeZhvillimit,161icilidotëintegrontebazatetëdhënavetëThesarit,Doganave,Tatimeve,DepartamenteteBuxhetitdheBurimeveNjerëzoretëMinistrisësëFinancave.

VlerësimifillestarKërkesa6.2nxitMSG-tëqët’ibëjnëraportetEITItëaksesueshmepërpublikunnëformatetëtëdhënavetëhapura.PërpjekjetëtillanxitenpornukjanëtëkërkuaradhenukduhenshqyrtuargjatëvlerësimittëpërputhshmërisëmeStandartinEITI.TëdhënatAlbEITIjanëtëdisponueshmenëformattëlexueshëmngapajisjetnëpërmjetfaqessëinternetittëAlbEITIdhefaqessëShqipërisënëfaqenglobaletëEITI-t,dukeufurnizuarngatabelapërmbledhësetëdhënashhartuarngasekretariatikombëtardheAP.SekretariatiAlbEITIpoashtukabotuarpërmbledhjetëRaporteveEITIpërgatiturngaAP.

4.pdf161http://www.entwicklung.at/fileadmin/user_upload/Dokumente/Publikationen/Landesstrategien/CS_Albania_2015-2020.pdf



Mësimetënxjerradhendjekjaerekomandimeve(#7.3)


Progresraportivjetor2016,miratuarngaMSGmë20mars2017,162paraqetnjëvështrimtëpërgjithshëmtëpërgjigjessëMSGdhepërparimittëbërënëtrajtiminedisaprejrekomandimevengaRaportiEITI2015(f.36-44).Progresraportivjetorrendit14rekomandimetngaRaportiEITI2015,tëgjithatëcilatishintëpërsëriturangaRaporteEITItëmëparshme.RekomandimetlidhensimeKërkesatEITIashtuedhemepërmirësimetëmëtejshmenësistemeteqeverisë,përfshi:

• përmirësimiiprocesittëraportimitdheproceduravepërmbledhjenetëdhënave,

• kërkimiisigurimittëcilësisëpërraportiminekompanivepërmesauditimitstatutor,

• rakordimiitransfertavelokaledhepërfshirjaeNJQV-venëraportim,

• tranzitiminëraportiminecentralizuartëtëardhuravengaindustritënxjerrësengasistemiiThesarit,

• nxitjaeMEI-tdheAKBNpërtëpublikuartëdhënastatistikorenëmënyrërutinë(psh.përprodhimin,eksportet,investimetdhepunësimin,etj.)nëfaqetetyretëinternetit,

• publikimiitëdhënavepërrezervateprovuaratëburimevenatyrore,

• mirëmbajtjaenjëregjistrilicensashaposistemikadastretëpërditësuarqëtëjetëiaksesushëmpublikisht,

• publikimionlineikriterevefinanciaredheteknike,listëssëtenderuesvedherezultatevetëtenderavepërakordiminelicensave,dhe

• amendimiibazësligjorepërraportiminEITIpërfshirës(Alb-EITI,2017).

MSGkadiskutuardisangarekomandimetnëdisaraste,përfshivonesatnëraportiminEITI,praktikatesigurimittëcilësisë,përmirësimenësistemeteraportimit,raportiminngaNJQV-të,publikimirutinoritëdhënavetëprodhimit,mirëmbajtjaenjëregjistrilicensashonlinedhepublikimiiproceduravepërakordiminelicensave.Megjithatë,nukkatëdhënaseMSGinvestigoimospërputhjeteparakorduarapaspublikimittëRaporteveEITI.DukeqenëseAPofroitënjëjtatrekomandimepërRaportinEITI2013-2014sipërRaportinEITI2015,përpariminëzbatiminerekomandimevetëkaluaraEITIduketsekaqenëikufizuarvetëmtekdiskutimeteMSG.Nëshumicënerasteve,MSGradakordmerekomandimetdheiladetyrëSekretariatitAlbEITIt’indantedhendiqterekomandimetmeentetpërkatëseindividuale.




RaportiEITI2015nukvlerësonpërpariminnëzbatimine14rekomandimevengaRaportiEITIimëparshëmdheaskomentonnësendonjëprejtyreishtetrajtuar.Progres-raportivjetorvërensemungesaezbatimitligjornukilëentetraportuesetëmarrinpronësinëdhetëveprojnëpërrekomandimet(f.36).Përkëtëarsye,MSGdheAlbEITIiniciuannjërishikimligjorqësugjeronteamendimenëkuadrinligjorpërtëforcuardhefuziquarzbatiminerekomandimeveEITItëkaluara(Eurosupport,2017).Bazuarnërishikiminligjor,njëkonsulentzhvilloinjëprojekt-LigjpërTransparencëneAktivitetittëIndustriveNxjerrësenëShqipëri,mbështeturngaqeveriadhegatipërt’umiratuarngaparlamentipërparashtatorit2017.

Rekomandimetqënukdukettëjenëndjekurngaqeveriapordukenmemjaftrëndësipërpërmirësimetnëmenaxhimineindustrivenxjerrësepërfshijnë:

• rakordiminngaentetraportuesetëpagesavetëtaksavemezyratrajonaletëtatimevepërparadorëzimittëformularëvetëraportimitEITI;

• publikiminngaMFtënjëformulepërllogaritjene5%tërentësdheraportiminsesiiushpërndaNJQV-ve;

• kërkiminngaMEItëpasqyravefinanciaretëaudituarangakompanitënxjerrëse;

• diagregiminepagesavesipaslicensave;

• standartiziminetëdhënavestatistikorenëfaqeteinternetittëMEIdheAKBNpërraportimmënëkohë.

Alb-EITIpërgatitinjëplanpunepërtëndjekurrekomandimetngaRaportiEITI2015.PlaniipunësparaqettëgjitharekomandimetekaluaraEITI,objektivat,veprimetekërkuara,grupineinteresitpërgjegjësdheafatett.Planiipunës163poashtuplanifikontengritjenegrupevetëpunëstëanëtarëvetëMSGdheentevepërkatësetëqeverisëpërtëtrajtuarsecilinrekomandim,tëcilatzhvilluantakimineparëtëpërbashkëtmë9maj2017164

PikëpamjetegrupevetëinteresitAPvërejtisetrajtimiirekomandimevekërkontebashëpunimmidisinstitucionevetëqeverisëpërtëndërtuarprocesekombëtaretëbrendshmeEITIdhepërtëngriturkontrolletenevojshmetëcilësisë,përshembullpërtëdhënateprodhimit.APvërejtisekishtememorietëpamjaftueshmeinstitucionalekudonëqeveripërshkaktëndryshimevetëshpeshtatëpersonelitministror,çkanënkuptontesekërkohejndjekjedypalëshemeentetindividualetëqeverisënëlidhjemerekomandimetëkaluaraEITI.APvërejtiseshumëpakrekomandimeEITIjanëtrajtuarnëpraktikë,mepërjashtimtëdukshëmofriminpërherëtëparëtënjëlistetënumraveidentifikuestatimorëtëtëgjithakompanivematerialetekAPpërRaportin

163TheworkplanonrecommendationsfromEITIreportsisavailableinAlbanian.164http://www.albeiti.org/working-group-on-implementing-the-independent-administrators-recommendations-on-the-2015-eiti-report/



EITI2015.

PersoneliisekretariatitkonfirmoisenukkishtestrukturëtëinstitucionalizuarpërtëndjekurdhezbatuarrekomandimetEITIdhevërejtisendjekjaishtembibazadypalëshemidissekretariatitdheagjenciveqeveritarepërkatëse.PersoneliisekretariatitdheanëtarëtëcaktuartëMSGvërejtënsenëfundtëvitit2016kishinfilluartëtrajtoninrekomandimetqëlidheshinmeamendamentetligjore.Megjithatë,APvërejtiseamendamentetligjoredotëkërkoninpërpjekjedomethënësengaqeveriapërtejMSGdhetheksuansetënjëjtatrekomandimeishinpërsëriturnëpesëRaportetEITItëfundit.SipasAP,kurMSGdiskutonterekomandimeteRaporteveEITI,zakonishtnukkundërshtontendonjëprejtyredheasnukkomentonteapobëntesugjerime.

NjëzyrtarilartëiqeverisëthaserekomandimetEITIishinmarrënëkonsideratëngaqeveriadheshërbeninpërtëpërmirësuarmenaxhimineindustrivenxjerrëse.ZyrtarideklaroisetëdhënatEITIdotëbëheshinedhemëtërëndësishmepërvendim-marrjenmeanëtëpërpjekjevetëqeverisëpërtëstandartizuarraporitminEITItëkompanive,përtaintegruarnëraportiminnormaltëkompanivetekqeveriadhepërtësiguruarpublikiminmënëkohë(psh.nëtremujor).PersoneliisekretariatitthaseMEIdheAlbEITIkishindërguarletrazyrtaretekentetqeveritarepërtëndjekurrekomandimetindividualenë2015-2016,edhepseministritëishintëngadaltanëpërgjigjedheshumënukindoqënçështjet.UvërejtsedisaenteqeveritarenukishintëgatshmetëmerrninpronësinënëtrajtiminerekomandimevengaRaportetEITIdheMSGkishtevetëmdiskutimetëshpërndaralidhurmerekomandimetëcaktuara.SekretariatipërgatitinjëlistërekomandimeshngaRaportiEITI2015dhesugjeroikrijiminegrupevetëpunësqëdotëtrajtoninsecilinrekomandim.NjëpërfaqësueskompaniethaserekomandimetnëRaportetEITIduheshinparaqiturdhediskutuarngaçdogrupinteresi,porsekjonukkishtendodhurnëpraktikëmeRaportetEITItëmëparshme.

Vlerësimfillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkombëtarështëseShqipëriakabërëpërparimdomethënësnëpërmbushjenekësajkërkese.KatëdhënatëkufizuaraseMSGbërifollow-uppërmësimetenxjerra,përtëidentifikuar,investiguardhetrajtuarshkaqetemospërputhjevedhepërtëtrajtuarrekomandimetpërpërmirësimengaAPnëRaportetEITItëmëparshme.ShënimetetakimevetëMSGnukzbuluojnëdiskutimethelbësorepërrekomandimetdhemësimetenxjerrangaRaportetEITI.RaporteEITItënjëpasnjëshmeqëmbulojnëpesëvitekanëpërfshirëtënjëjtatrekomandime.Progres-raportivjetorofronnjëfarëvlerësimitëndjekjessërekomandimevetëkaluaraEITI,edhepsenënjëmasëtëkufizuar.SekretariatiAlbEITIkaqenëdrejtuesiindjekjessërekomandimeve,nëmënyrëdypalëshemeagjencitëpërkatësemeanëtëgrupevetëpunësadhoc,edhepsemungesaeangazhimittëgrupevetëinteresitkakufizuarmasënnëtëcilënndjekjangasekretariatikapasurndikim.

Nëpërputhjemekërkesën7.3,MSGduhettëndëmarrëhapapërtëvepruarlidhurmemësimetenxjerra,përtëidentifikuar,hetuardhetrajtuarshkaqetpërndonjëmospërputhje,dhepërtëshqyrtuarrekomandimetqërezultojnëngaraportimiEITI.MSG,nëkonsultimsidomosmegrupineinteresitngaqeveria,mundtëdojëtëshohëmundësinëpërinstitucionalizuarmekanizmatetijpërtëndjekur



rekomandimetngaRaportetEITIdheValidimisimjetpërtësiguruarvëmendjemëstriktendajzbatimit.

Rezultatetdhendikimiizbatimit(#7.4)


AlbEITIkaprodhuarkatërraportetëaktivitetitvjetorqëmbulojnëvitet2013-2016,botuarnëshqipdheanglisht,tëcilëtgjendennëfaqeneinternetittëAlbEITI.165Ashtusinëvitetekaluara,MSGmiratoiprogres-raportinvjetor2016dheepublikoinëfaqeneAlbEITInëmars2017,përparaafatittë1korrikut,përtësiguruarrelevancëndheafatetpërgrupeteinteresit.

Progres-raportivjetornënvizonsenjëprejrezultatevekryesoretëzbatimitEITInëShqipëriishtepërfshirjaesektorithidroenergjitiknëfushëneraportimitngaviti2015.SektorihidroenergjikështënjëpërparësieqeverisënëShqipëridheshtrirjaeEITI-ttekhidroenergjiasynontetëtheksontesfidatnëatësektorsidhetësiguronteqëtransparencadotëçontenëreformadhepërmirësimenëqeverisje.Pavarësishtmungesëssëkërkesaveligjorepërkompanitëhidroenergjitikepërtëraportuar,këtokompanikanëraportuarvullnetarishtpërtrevitetefundit(Alb-EITI,2017).Progres-raportipërfshinnjëpërmbledhjetëaktivitetevetëndërmarranëvitin2016(Alb-EITI,2017,f.3-11).Raportivërensepunanëvitin2016upërqendruatekpërgatitjaeRaportitEITI2015dhendjekjaereformaveligjorepërindustritënxjerrësesipasojëerekomandimevengaRaportiEITI2013-2014(Alb-EITI,2017,f.3).RaportipoashtuparaqetnjëvlerësimtëpërparimitpërpërmbushjenekërkesaveEITI,dukedeklaruarseRaportiEITI2015mbulon100%tëtëardhuravenënaftëdhegaz,95%nëhidroenergjitikëdhe88%nëminiera.Aiofronnjëvlerësimtëpërparimitdheveprimevetëndërmarranëlidhjemeaspektete“inkurajuara”tëStandartitEITItëtillasimenaxhimidheshpenzimiitëardhurave,pagesatetransportit,shpenzimesocialeopsionale,transfertatlokale,kontratatdhepronësiareale(Alb-EITI,2017,f.23-34).Ndërkohëqëprogres-raportivjetornukpërfshinnjëvlerësimtëpërparimitpërpërmbushjenesecilësKërkesëEITI,seciliprejtreRaporteveAlbEITItëkaluarakadhënënjëvështrimpërfshirëstëpërparimitmeçdokërkesë,p.sh.nëShtojcën10tëRaportitEITI2015(EITIShqiperi,2016,f.161).Progres-raportivjetorpoashtukomentonaspekteteStandartitEITIqëukapërcyen,përshembullnësektorinhidroenergjitik.

Progres-raportivjetorofronnjëvështrimtëkufizuartëpërgjigjevetëMSGdhepërparimittëbërënëtrajtiminerekomandimevengaRaportiEITI2015(EITIShqiperi,2016,f.36-44).Progres-raportivjetorrendit14rekomandimengaRaportiEITI,166ndonësekëtopërfshihenedhenëRaportinEITI2015.Progres-raportivjetorjeptëdhënatëqartaseMSGnukekakonsideruarplotësishtosenukkadiskutuarnëhollësindonjëndjekjepërrekomandimetEITI,dukeqenëseshumicaerekomandimevetëshqyrtuaranë

165http://www.albeiti.org/publications/166Vonesatdhemospërputhjet,procesiiSigurimittëcilësisë,aspektetëtjeratëcilësisësëanalizëssëpagesave,Mungesaeraportimittëcentralizuarnënivelqeveritar,RaportimingaNjësitëeQeverisjesVendore,KufizimetnëraporteteprodhuarangaMISiTatimeve,Publikimiistatistikavenësektor,tëdhënatdhevlerateprodhimit,Publikimiitëardhuravetotaletëqeverisë,Rezervat,Mirëmbajtjaenjëregjistripubliktëpërditësuartëlicensavedhekoncesioneve,Transparencapërakordiminelicensave,RakordimiitransfertavelokaledheaspektetRregullatorenëcontesttëraportimitEITI.



progres-raportinvjetornukkatreguarndonjëpozicionqëkambajturMSGapondonjëveprimpërt’i(shihKërkesa7.3).

Progres-raportivjetorrendit12objektivatngaplaniipunësEITI2016,167tëcilatlidhenmeaspektetteknikeEITIdhejomeprioritetetkombëtaretëindustrivenxjerrëse,ndonëseobjektivateplanittëpunës2017janëmënëlinjëmepërparësitëkombëtaredheParimetEITI.Progres-raportivjetorvlerësonpërpariminkrahasuarmeobjektivaterendituratëplanittëpunës,duketheksuarrezultatetezbatmimitpërçdoobjektivdhekomentepërndikiminkukaqenëemundur(Alb-EITI,2017,f.11-22).Progres-raportivjetorpërfshinnjëvështrimpërshkruestëpikavetëfortadheatyretëdobëtatëzbatimittëEITInëShqipëri.RaportikomentonseaspektetmëtëfortapërfshijnështrirjenegjerëtëkompaniveraportuesedhendërgjegjësiminEITImesgrupevetëinteresit,ndërkohëqënjëprejdobësivepërfshinnjohuritëedobëtapërEITI-nmesqytetarëve.Raportisugjeronmënyrapërt’itrajtuarkëtodobësidukengriturmëshumëfondedhedukendërtuarkapacitetetegrupevetëinteresit,ndërkohëqërekomandonqëRaportimiEITItëintegrohetnësistemetraportueseqeveritarepërtësiguruarqëndrueshmërinëeprocesit,përtejvarësisësëtijaktualengafincancimetedonatorëvetëhuaj(Alb-EITI,2017,f.46).RaportinukkomentonnëlidhjemetëtjerapërpjekjepërtëzgjeruarshtrirjenezbatimitEITIpërtejzgjerimittëraportimitmesektorinhidroenergjitik.Progres-raportiparaqetnjëvështrimtëpërgjithshëmtëfinancimitdheshpenzimeve,përfshinjëbuxhettëhollësishëm(Alb-EITI,2017,f.47-48),dheshtjellonndryshimetnëMSGmesgrupevetëqeverisëdheshoqërisëciviledhemiratimineTeRtërejatëMSG.Progres-raportivjetorpoashtuështëilustruarmefotongatakimeteSMGdheaktivitetetëtjeratëEITI-tnë2016(Alb-EITI,2017,f.51-62).

AlbEITIndërmoritreanketimepërtëmaturndikimineEITI-ttekkomunitetet.Anketimiiparëukryenëtetor2014dheshqyrtontendërgjegjësiminepërgjithshëmpërzbatiminEITIdhendikimineoperacionevetëindustrivenxjerrësetekqytetarëtnëBulqizë,Kukës,Librazhd,Patos,PerrenjasdheTiranë(AlbEITI,2014).Anketimiidytë,ndërmarrënëjanar2016,tregoise90%e1,000tëintervistuarveishinnëdijenitëoperacionevenxjerrësenërajonepordininpakpërpagesatqëbëninkompanitë,përfshi5%rentë((AlbEITI,2016).Anketimiitretëuzhvilluanështator2016dhembuloitrembëdhjetëqytete(Bulqizë,Burrel,Fier,Korçë,Kukës,Librazhd,Patos,Pogradec,Përrenjas,Rrëshen,Tiranë,VauiDejësdheVlorë)(Alb-EITI,2016).


Asnjëprejpërfaqësuesvetëgrupevetëinteresitqëukonsultuan,përfshianëtarëtEMSG,nukshprehënndonjëpikëpamjetëposaçmembipërdorimineprogres-raportitvjetortëAlbEITI.Personeliisekretariatitvërejtiseprogres-raportiushpërndanëdisaaktiviteteinformuesenërrethedheishteidobishëmpëraktiviteteteAlbEITIgjatëvitit.PersoneliisekretariatitpoashtutheksoiekzistencëneraportevetëndryshmevjetoreauditimipërAlbEITI,tëcilatgjendennëseksioninTransparencëtëfaqessëinternetit

167PlaniipunësEITI2016;RaportiiAktivitetitVjetor2015;MSG;Shqyrtimiligjordherregullator;StrategjiaeKomunikimit2016-2017;Aktivitetekomunikimi;RaportiEITI2015;ValidimiEITI2016;Studimmbipërdoriminetransparencëspërtëardhuratngarentadhedhurimetekompanivenxjerrësetekqeveriavendore;AnketimembindikimineEITI;projekteshtesë;dhendërtimiikapaciteteveEITI.



AlbEITI,tëcilatshiheshinsiplotësuesetëprogres-raportitvjetortëAlbEITI.Shumicaepërfaqësuesvetëgrupevetëinteresitqëshprehënndonjëpikëpamjelidhurmeçështjendukejseeshikoninprogres-raportinvjetorsinjëdokumentpërputhshmërie,nëlinjëmeKërkesatEITI,mëshumësesanjëmjetpërtëkomunikuaraktiviteteteAlbEITItekgrupemëtëgjeradhetekpublikuipërgjithshëm.NjëanëtariqeverisënëMSGkonfirmoiseprojekt-raportiiprogresitvjetorupërgatitngasekretariatiAlbEITIdheuqarkulluamidisanëtarëvepërkomente.Progres-raportivjetorukonsideruaidobishëmpërsaipërketndjekjessëpërparimit,identifikimittërezultatevedhevlerësimittëboshllëqeve.NjëanëtarngaOSHCnëMSGvërejtiseshoqëriacivilekishteofruarkomentedheinputpërprogres-raportinvjetor2016gjatëtakimevetëMSG.

NëlidhjemerezultatetdhendikiminezbatimittëEITI-tkishtepikëpamjetëndryshmesimidisashtuedhebrendagrupevetëinteresit.NjëpërfaqësuesiqeverisëkomentoiseEITIofrontetëdhënatëbesueshmedhendihmontepërtëvlerësuarboshllëqetnësistemeteraportimit.NjëzyrtarvërejtiseqeveriaepërdorteEITI-npërtëtërhequrinvestimemëtëpërgjegjshmedhepërtëmiratuarrregullamëtransparentepërbiznesinnëShqipëri.DisapërfaqësuestëqeverisëvërejtënseraportimiEITIkonsiderohejneutraldheshërbentesimjetdiagnostikuespërtëofruartëdhënatëbesueshmepërqeverinë,kutëdhënatEITIshpeshpërdoreshinngadeputetëtdhezyrtarëteqeverisësidomospërtëparashikuartëardhurat.DisapërfaqësuesngatëgjithagrupettheksuanrreshtiminEITIpërgjatëprioritetevekombëtaredukevërejturzgjeriminezbatimitEITInësektorinhidroenergjitik,meqenësekjonëvetvetepërbëntenjëndikimtëzbatimitEITI.NjëzyrtarilartëqeveritarthaseraportimivjetornukishteimjaftueshëmdheseEITIduhettëmbulontetemamëtematikemeinterespërpublikun,dukevërejturseqeveriashihtevlerënëzgjerimineEITI-tedhemëtejtekpyjetdhepeshkimi.DisazyrtarëtëqeverisëtheksuanrëndësinëepërgjithshmetëEITI-tsiformëepraktikëssëmirëtënjohurndërkombëtarisht.NjëanëtarngaindustrianëMSGthaseEITIpërdorejpërtëkomunikuarshqetësimelidhurmeqeverisjeneburimevenatyroredhesimjetpërtësiguruarinvestitorëtqëduangaranciseinvestimiityredotëjetëisigurtëdukesqaruarpaqartësitë.Kështu,sipaspërfaqësuesit,EITIndihmoipërtësqaruarpaqartësitë.NjëpërfaqësuesishoqërisëcivilethasezbatimiEITIishteforcuargradualisht,kuOSHC-tëkishinndjekurçdohapqëngafilliminë2009,dheMSGkishtekërkuarnëmënyrëkonseguentepërmirësimineRaporteveEITI.NjëtjetërpërfaqësuesngaOSHCmendonteseEITIishtenjëmjetimirëqëShqipëriatëishtetransparentepërminierat,naftën,gazindheujindheqëmundtëzgjerohejmëtejtekpeshkimidhepyjet,siçMSGkishtediskutuarkohëtefundit.NjëpërfaqësuesngaOSHCngritishqetësimelidhurmenevojënpërrritjenendërgjegjësimittëpërgjithshëmlidhurmeEITI-n,dukepasurparasyshsfidateqytetarëvepërtëkuptuarkompleksitetinetëardhuraveqëgjenerohenngaindustritënxjerrëse.AivërejtiedheqëangazhimiiNJQV-vedheentevepërkatëseqeveritareishtesfidues,dukepasurparasyshkufizimetnëkapacitetetëvetëOSHC-vedheseEITIpërbëntenjëmjetpërtëndërtuarkapacitetelidhurmeqeverisjeneindustrivenxjerrëse.

SipasnjëanketimipërndikimineEITI-t,zhvilluarnështator2016,qytetarëtmendoninsendërkohëqëindustritënxjerrëseduhett’ishërbeninzhvillimitekonomik,socialdhekulturortëkomuniteteve,zakonishtkjonukndodhte.Kurpyeteshinsekushndërmjetqeverisë,pronarëvetëkompanive,banorëvedhe“njerëzvetëfuqishëm”ishinpërfituesitrealëtëpagesavedhetëardhuravetëgjeneruarangaindustritënxjerrëse,33%etëintervistuarvezgjodhënqeverisjenvendoredheaskushnukzgjodhibanorët(Alb-EITI,2016).Sipasstudimitpërndikimin,afro75%etëintervistuarvenukkishindijenipërndonjëinvestimpubliktëkryermetëardhuraqëvininngaaktivitetnxjerrësenëqytetinetyre.Anketimitregoi



seqytetarëtishinkryesishttëshqetësuarpërrritjenengadaltëekonomikedheniveletelartatëpapunësisënëzonatetyre.Megjithatë,njëekatërtaetëintervistuarvebesoninsepunëtpubliketëkryeranëshumëqyteteShqiptarefinancoheshinnëpërmjettëardhuravetëgjeneruarangaindustritënxjerrëse(Alb-EITI,2016).

Vlerësimifillestar

VlerësimifillestariSekretariatitNdërkobmëtarështëseShqipëriakabërëpërparimtëkënaqshëmnëpërmbushjenekësajkërkese.MSGkashqyrtuarpërparimindherezultatetezbatimitnëmënyrëtërregullt,përfshidukepublikuarprogres-raportevjetoregjatëkatërvitevetëkaluara.Megjithatë,progres-raporteveumungonvlerësimiindikimitdhenuktrajtojnëtëgjitharekomandimetngaRaportetEITItëmëparshme.Gjithsesi,kaprovaseAlbEITIkandërmarrëformatëtjerapërvlerësiminendikimitmeanëtëanketimevedhevlerësimevetëndikimit.

Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëshihtemundësinëpërtëdiskutuarrolinqëEITImundtëluantepërarriturprioritetetkombëtarenëreformëneindustrivenxjerrësesipjesëerishikimitvjetortëplanittëpunës.MSGmundtëdojëedhetëndërmarrënjëvlerësimndikimimeqëllimidentifikiminemundësivepërtërriturndikiminezbatimit.



Tabela7–Tabelëpërmbledhëseevlerësimitfillestar:Rezultatetdhendikimi


RekomandimiiValiduesitpërpërputhshmërinëmedispozitatEITI(përt’uplotësuarpërdispozitat‘ekërkuara’)

Debatipublik(#7.1)

RaportetEITIjanëpublikuarrregullishtdhenëkohë,rpaorteteplotabotohennëshqipdheanglishtnëkopjefizikedheonline.SekretariatiAlbEITIkaqenështysakryesorepërkomunikimetdheinformimin,hera-herësdukesakrifikuarangazhiminegrupevetëinteresit,sidhekashpërndarëdhepromovuargjerësishtRaportetEITInërrethedheonlinemeanëtëvideove,artikujvedheanketimeve.Megjithatë,dukeqenëseSekretariatiEITIështëdukeekzekutuaraktivitetetëplanittëpunës,mundtëargumentohetsesekretariatioperonmemandatngaMSG.kadisatëdhënapërpërdoriminetëdhënaveEITIngadisagrupeinteresipërfshiqeverinë,gazetarëtdhenënjëmasëmëtëvogëlshoqëriacivile.MSGkadakordësuarnjëpolitikëmbiaksesin,nxjerrjendheripërdoriminetëdhënaveEITI,ecilaështëpërputhurmeaxhendënmëtëgjerëtëqeverisë.


Aksesueshmëriaetëdhënave(#7.2)

Kërkesa6.2nxitMSG-tëqët’ibëjnëraportetEITItëaksesueshmepërpublikunnëformatetëtëdhënavetëhapura.MSGdakordësoiPolitikënetëDhënavetëhapuradhepërfshiutëdhënatmëtëaksesueshmesinjëngaobjektivateplanittëpunësEITI.PërpjekjetëtillanxitenpornukjanëtëkërkuaradhenukduhenshqyrtuargjatëvlerësimittëpërputhshmërisëmeStandartinEITI.



Mësimetënxjerradhendjekjaerekomandimeve(7.3)

KatëdhënatëkufizuaraseMSGkandërmarrëveprimeseriozepërtëvepruarmbimësimetenxjerra,përtëidentifikuar,investiguardhetrajtuarshkaqetemospërputhjevedhepërtëtrajtuarrekomandimetpërpërmirësimengaAPnëRaportetEITItëmëparshme.ShënimetetakimevetëMSGnukzbuluojnëdiskutimethelbësorepërrekomandimetdhemësimetenxjerrangaRaportetEITI.APofroitënjëjtatrekomandimepërdyRaportetEITItëfunditdhepakveprimeundërmorënpërt’itrajtuarato.Derinënjëfarëmase,njëvlerësimikufizuaripikëpamjevetëMSGpërrekomandimetuparaqitnëProgres-RaportinVjetor2016.AlbEITIzhvilloinjëplanpunepërtëndjekurrekomandimetngaRaportiEITI2015.


Rezultatedhendikimiizbatimit(#7.4)

MSGkaprodhuarnjëpërmbledhjetëaktivitetevetëndërmarranëvitin2016nëpërmjetProgres-RaportitVjetor.PRVvërenpikatefortadhetëdobëtatëprocesitEITInëShqipëri.PavarësishtmungesëssëndikimitnëPVR,katëdhënapërpërpjekjeteMSGpërtëvlerësuarndikiminmeanëtëmjetevetëtjera,sianketimet.




Rekomandimetesekretariatit:

1. Përtëforcuarzbatimin,MSGnxitettësigurohetqëRaportetEITItëardhshmetëpërfshijnëvlerënekontributittëindustrivenxjerrësenëPBBnëtermaabsolutedhetëofrojnëshifraspecifikepërinformacioninmakroekonomikqëmbulohetsipasKërkesës6.3.MSGnxitettëstudiomasënnëtëcilënmundtëofrojëinformaciontëpërditësuarmakroekonomikpërkontributineindustrivenxjerrësemënëkohënëpërmjetfaqessëinternetittëAlbEITI(osendonjëtjetërfaqejeqeveritare).

2. MSGnxitetqëtëofrojëmëshumëtëdhënaEITInëformatetëdhënashtëhapura.

3. Nëpërputhjemekërkesën7.3,MSGduhettëndërmarrëhapapërtëvepruarpërmësimetenxjerra,përtëidentifikuar,invetiguardhetrajtuarshkaqetendonjëmospërputhjejedhetëshqyrtojërekomandimetqërrjedhinngaraportimiEITI.Nëkonsultimsidomosmegrupeteinteresitngaqeveria,MSGmundtëdojëtëshqyrtojëinstitucionaliziminemekanizmavepërtëndjekurrekomandimeteRaporteveEITIdheValidimitsimjetepërtësiguruarvëmendjemëstriktendajzbatimit.

4. Përtëforcuarzbatimin,MSGmundtëkonsiderontetëdiskutonterolinqëmundtëlunateEITIpërtëarriturprioritetetkombëtarenëreformimineindustrivenxjerrësesipjesëeshqyrtimitvjetortëplanittëpunës.MSGmundtëdojëedhetëndërmarrënjëvlerësimndikimimeqëllimidentifikiminemundësivepërtërriturndikiminezbatimit.



8. Analizaendikimit

(nukduhetkonsideruarnëvlerësiminepërputhshmërisëmedispozitatEITI)

DokumentimiipërparimitNdikimi

ObjektivatezbatimittëEITInëShqipëri,siçështëdakordësuarngaMSG,përfshijnëqeverisjenekonsoliduartëburimevenatyrore,dukeuzhvendosurdrejtformatittëtëdhënavetëhapura,mbështesinpjesëmarjeneshoqërisëciviledhemerrenmekorrupsionin.Objektivatumiratuannëfillimtëvitit2017dheështëherëtpërtëvlerësuarpërpariminezbatimittëtyre.Megjithatë,kanjëdrejtimpozitivlëvizjejenëpërmbushjeneshumicëssëkëtyreobjektivavedherezultatetezbatimitkanëtreguarndikipozitiv.

EITIkaqenënjëplatformëerëndësishmepërtëforcuartransparencëndhellogaridhëniennëqeveridheindustritënxjerrësenëShqipëri.EITIpondihmonpërtëpërmirësuarsistemetdheprocedurat,sidomoslidhurmelicensimin.Përshembull,MinistriaeEnergjisëdheIndustrisëkandërtuarnjëregjistërminierashpasrekomandimevengaRaportetEITI.MeanëtëraportimitEITI,qeveriakazbuluarnjënumërpengesashdomethënësepërtëmarrëtransfertatlokaletërentësqëiutakoninNJQV-ve.Nëvitin2014,formulaealokimitdhepjesaerentësundryshuan,dukemundësuarekzekutimnëpraktikë.

ProcesiiraportimitEITInëShqipërindodhnëkohëdhepërgjithësishtmenaxhohetmirë.MinistriiEnergjisëdheIndustrisëDamianGjiknuridheZëvendësMinistriIlirBejtjakanëdemonstruarnjëangazhimenergjikndajzbatimitEITI.SekretariatiAlb-EITIdrejtuarngaDorinaCinariështëkonsoliduarmirë.

Kainteresnërritje,ngajashtëdhebrenda,nësektorinhidroenergjitik,icilimbulohetnëRaportetEITIShqiptare.RaportetEITIparaqesinnjëbazësolidepërtëdhënatëhapura,sjellinqartësinëkuadrinligjordhefiskalqëqeverissektorindhejapinrekomandimepërreformastrukturore.Përmirësimiirregullimittëkoncesionevehidroenergjitikemundtëstimulojëzhvilliminesektorit.

ProjektiiGazsjellësitTrans-Adriatikështëbërënjëngamotorëtkryesorëtëzhvillimitekonomikdhesocialtëvendit.EITImundtëpërcaktontenjëkuadërpërtransparencëdhellogaridhënietëprojektitTAPnëShqipëri.

Nëdritënendryshimitpolitikpaszgjedhjeveparlamentarenëqershor,çështjaediskutimittëpronësisërealeështëposaçërishtmerëndësi.Nëvitin2017,Alb-EITIdotëndëmarrënjëprojektpilotmbipublikiminepronarëverealëtëkompanivenxjerrëse.UdhërrëfyesitrevjeçariShqipërisëpërpronësinëreale(derinë2020)ofronhapatetjerëpërharmoniziminerregullimevetëbrendshmemeDirektivateBE-sëlidhurmebërjenpubliketëpronarëverealë.Udhërrëfyesiparashikonngritjenenjëregjistripublikpërpronësinërealenëvitin2018,icilipotencialishtmundtëpërfshihejnëbazatetëdhënaveekzistuesepërregjistratkorporativë.

Angazhimikonstruktiv:EITIkandihmuarmekrijiminemundësivepërdialogmesentevetëndryshmeqeveritareqëmëparënukkoordinoheshinlidhurmeçështjetnxjerrëse.ShumëpërfaqësuestëqeversëranëdakortsepjesëmarrjanëraportiminEITIdhendjekjaetakimevetëMSGkishinmundësuarkomunikimmëtëshpeshtëmesentevepërkatëse.ShoqataeInvestitorëvetëHuajtëShqipërisë(FIAA)po



ashtunënshkroinjëmemorandummirëkuptimimeAlbEITInëtetor2016përtëforcuarbashkëpunimindhekoordinimineindustrisë.FIAAkanëplantëndërmarrëinformimmëtëgjerëtekkompanitëmepronësivendasemeqëllimqëtëmarrinpjesësinëFIAA,nëEITIdhepotencialishtnëMSG.megjithatë,kapaktëdhënapërndikimineEITI-tnëforciminebashkëpunimitmidisOSHC-vedhendërtiminebesimitmidisOSHC-vedhegrupevetëtjeratëinteresit.NdërkohëqëEITIkambështeturlindjengradualetëlidhjevemegrupeteqeverisëdheindustrisë,katëdhënatëpaktapërlidhjeapokoordinimdomethënësbrendagrupittëshoqërisëcivile.Gjithashtu,marrëdhënietnëMSGmbetentëtensionuaradhebesimimidisanëtarëvetëMSGngagrupetëndryshmeështëzhvilluarvetëmnëmënyrësporadike.

Kontributetekonomike:NëpërmjetraportimitEITI,qeveriatheksoikufizimetnëaftësinëesajpërtëllogariturtëardhurattotalengaindustrianxjerrësepërshkaktëpaaftësisëpërtëndarëpërbërësitetaksavetëzakonshmepaguarngakonglomeratetëdiversifikuara.Megjithëkëtë,nëpërmjetRaportitEITI,qeveriakandihmuarzhvilliminepërllogaritjevenëtëardhurattotaleminerare,tënaftësdhegazitdukepërdorurtëdhënatEITI.DukeumbështeturnëgjetjeteRaporteveEITI,APkarekomanduarnëmënyrëtëpërsëriturreformiminesistemevetëThesaritpërtëtrajtuarpaaftësinëeqeverisëpërtëofruarnjëshifërpërfshirësepërtëardhurattotalengaindustrianxjerrëse.Gjithashtu,RaportetEITItëShqipërisëkanëtreguar,përherëtëparë,mekanizminpërtëmbledhurrentëndhepërtëalokuarnjëpjesëpërtransfertëtekNJQV-të(5%tërentës),duketheksuarsfidatnëdisbursiminetransfertavelokale.

Tëkuptuaritpublik:AlbEITIzhvilloitrianketimetëopinionitlidhurmendikimineEITImeskomuniteteveqëjetojnënërajonetnxjerrëse(Pogradec,Korçë,Bulqizë,Burrel,Librazhd,Kukës,Vlora,Patos,Fier,Perrenjas,Rrëshen,VauiDejesdheTirana)(AlbEITI,2014),(AlbEITI,2016),(Alb-EITI,2016).Anketimettregojnësepavarësishtsejanënëdijenitëaktivitetevenxjerrësenërajonetetyre,qytetarëtnukedininsesiatapërfitoninngakëtoaktivitete,assesapaguaninkompanitë.DisakompanivërejtënseegjeninEITI-ntëdobishëmpërmarrëdhënietetyrepublikedheseshikoninvlerëdhendikimnëdrejtimtëpërmirësimittëtëkuptuarittëpublikut.NjënumërzyrtarështëqeverisëshpjeguanseepërdorninEITI-npërtëpërmirësuarimazhineShqipërisënënivelndërkombëtar.

Forcimiisistemeveqeveritare:NëpërmjetraportimitEITI,grupeteinteresitShqiptarekanëidentifikuarçështjetëNJQV-veqënukmarrintransfertaterentësqëutakon.Nëtëkaluarën,transfertae25%rentëpërNJQV-tëvarejnësekëtoNJQVarrinin120%tëtaksavetëbuxhetuaravendore,ecilaishteepamundurtëarrihejnëmënyrëkonseguente.Pjesaerentësuzbritnga25%në5%nëvitin2014dhetransfertattaniekzekutoheshinpakushte.

QeveriaofroinjëmjedismundësuesligjorpërraportiminEITItëkompanive,përfshidispozitapërtabërëraportiminEITItëdetyrueshëmnëbazëtëLigjit10304përsektorinminerardheLigjin7746(indryshuar)përhidrokarburet(Parlament,2010),(Parlament,2015).Neni51iLigjit10304përsektorinminerarspecifikishtheqçdodispozitëkonfidencialitetilidhurmepagesënetaksavevendoredhekombëtarenësektorinminerardhekonfirmondetyriminekompaniveminerarepërtëpublikuarpagesatëtillatekEITI(Parlaament,2010).

Njohja:EITIkaqenëirëndësishëmpërimazhinndërkombëtartëShqipërisë.MesnegociatavelidhurmeprojektinTAP,EITIkaqenëirëndësishëmnëpërcaktiminenjëkuadripërtransparencëdhe



llogaridhënienëpagesatekompanivetekqeveriasidheshpenzimetsociale.ZbatimiiETIT-tpoashtukaqenëmerëndësipërqeverinëshqiptarepërtëmbështeturaxhendënesajreformuesesipjesëepërpjekjevetësajpëranëtarësimnëBE.

Qëndrueshmëria

Financimi:MEIkaofruarnëmënyrëkonseguentefinancimtëpjesshëmpërzbatiminEITI,dukembuluarafërsishtnjëtëtretënenevojavetëAlbEITIpërfonde.Kyfinancimmbulontepagatepersonelittësekretariatit,prokurimetadministrative,transportin,hapësirënezyravedhemjedisetëtjera.PjesatjetërprejdytëtretashështëmbuluarngaFondiiTrustitShumë-Donatorësh(MDTF)iBankësBotërorederinëvitin2016dheMDTFeMbështetjesProgramoreGlobalepërIndustritëNxjerrëse(EGPS)prejvitit2016.Varësiaemadhetekfinancimiijashtëmimpononrisqenëqëndrueshmërinëeprocesit.Megjithatë,ngapikëpamjaafatmesme,përfshirjaeraportimitEITInësistemetqeveritaredhetëkompaniveduhettësigurojëqëndrueshmërinëezbatimitEITIngapikëpamjaafatgjatë.

Institucionalizimi:Alb-EITIkazhvilluarnjëprojektligjpërEITI-nmeqëllimfutjenetijnëkuadrinlegjislativkombëtar.Ligjikagjeturmbështetjepolitikebrendaqeverisëdhemegjasëdotëmiratohetpërparashtatorit2017.QeveriakashprehumbështetjepërLigjineMSGpërTransparencënnëIndustritëNxjerrëse,iciliështëpërafruarmeDirektivënpërTransparencëtëBE-sëdhesanksiononkërkesatkyçeEITInëlegjislacioninkombëtar.MFkambështeturnjëprojekt-LigjpërRaportiminKontabëldheFinanciar,icilidotëintegronteraportiminecertifikuarEITItëkompanivenëkërkesatetyrestatutorepërraportimintekqeveria.



Shtojca

ShtojcaA–ListëeanëtarëvetëMSGdhehollësitëekontaktit168

KreuiGrupitNdër-Institucional(MSG)Z.IlirBejtjaZëvendësMinistër,MinistriaeEnergjisëdheIndustrisë[email protected]+355692071156PërfaqësuestëQeverisëShqiptareZ.DritanSpahiu,MinistriaeEnergjisëdheIndustrisë[email protected]+355666059000Z.SajmirLaçej,[email protected]+355676051100Z.AurelLamçeDrejtoriaePërgjithshmeeShërbimeveMbështetë[email protected]+355694037144Znj.BorjanaShakaDrejtoriaePë[email protected]+355689073400Z.NikollKazaShë[email protected]+355684045759Z.AzbiArapiAgjenciaKombë[email protected]+355682055616PërfaqësuestëShoqërisëCivileZ.SamiNezaQendrapërTransparencëdheInformaciontëLirë[email protected]+355682088602Z.IlirAliajQendrapë[email protected]+355692095284Znj.AnilaHajnajQendraShqiptarepë[email protected]+355674109682Z.BakiBajraktariSindikataeMinatorëvetëBulqizë[email protected]+355686335686PërfaqësuestëOperatorëvetëIndustriveNxjerrëseZ.AdriatikGolemiBankersPetroleumLtdagolemi@bankerspetroleum.com+355696078243Z.SaimirBokaAlbchromes.boka@[email protected]+355682020101Z.DritanDervishajANTEACementdervishajd@anteacement.com+355694060150Z.TurkerSengonulShellUpstreamAlbania–MenaxherKombë[email protected]+35542440888KontribuestëPërhershëmtëProcesitEITIZ.MehmetHasalamiMinistriaeEnergjisëdheIndustrisëmehmet.hasanlami@energjia.gov.al355692091555Zn.ArjanaDyrmishiDrejtoriaePë[email protected]+355684086152Z.OltionKukeDrejtoriaePërgjithshmeeDoganave+355682031218Znj.JonidaKazaMinistriaeFinancavejonida.kaza@financa.gov.al+355692941950Znj.EntelaMuhaMinistriaeDrejtësisë[email protected]+355699982929Znj.LauraCelaBankersPetroleumLtdlcela@bankerspetroleum.com+355662030715Z.BilalKoçiShë[email protected][email protected]+355674092730

168http://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/

161ValidimiiShqipërisë:Raportmbimbledhjenfillestaretëtëdhënavedhekonsultimetmegrupeteinteresit

Shtojca



Shtojca


Albania-EITIMSGmeetingattendancechart

MSGmeeting 13.fe

b.15

13M

arch2015

02.apr.15

2June

2015

21Ju

ly2015

16Oct2015

06.nov

.15

23Dec2015

6May2016

9June

2016

29Ju

ly2016

31Oct2016

31.jan.17 Not

attended

Attended

NotaMSGmemberatthattime

GovernmentMSGChair 9 4MinistryofEnergyandIndustry 2 11MinistryofFinance 13 -AKBN 5 8GeologicalAlbanianService 3 10MinistryofJustice 7 6GeneralDirectorateofTaxes 7 6CivilsocietySamiNeza,CenterforTransparencyandFreeInformation 3 10IlirAliaj,CenterforDevelopmentandDemocratizationsoftheInstitutions

4 9

AnilaHajnaj,AlbanianCenterforInstitutionalDevelopment 3 10BakiBajraktari,MinersUnionBulqiza 9 1 3MadlinaPuka(Vlore) 2 5 6

CompaniesAdriatikGolemi,BankersPetroleumLtd 5 8SaimirBoka,Albchrome 12 1PerparimAlikaj,FIAA 2 11DritanDervishaj,ANTEACement 3 10Shell 13

Notea .ShellwasappointedasmemberofMSGbyFIAAon02.05.2017b. OthercompanieswerememberofMSGon2015&2016 c. AlreadyrequesteddifferenttimestotheCSOstoreplacethemissingmemberofMSGandwehavehighlightedtothemthatMr.Bajraktarisincehisappointmenthasbeenattendingmeetingsonlyonceandaskedtothemtosolvethequestion.Untilnowwedon`thaveanyresponsefromtheCSOsinthisregard.

ShtojcaB–PranianëtakimeteMSG


Shtojca


ShtojcaC–KostojaeRaporteveEITI

RaportiEITI

Kosto(USD)

Procesipërzgjedhës

MSGS’kaKundërshtimepërTeR

BankaS’kaKundërshtime

NënshkrimKontrate

Emriikonsulentit

PërfundimiiKontratës

RaportiEITI2011-2012

109,000 CS-CQ 15-Mar-14 30-Pri-14 2-Maj-14 DeloitteAlbania

31-Tet-14


100,000 CS-SSS 2-Qer-15 3-Kor-15 14-Kor-15 DeloitteAuditAlbania

30-Nën-15


128,000 CS-CQ 6-Maj-16 13-Kor-16 18-Kor-16 DeloitteAuditAlbania

31-Dhje-17

Burimi:SekretariatiAlbEITI.

164

ValidimiiShqipërisë:RaportpërmbledhjenfillestaretëtëdhënavedhekonsultimetmegrupeteintresitShtojcaD–Listaepërfaqësuesvetëgrupevetëinteresitqëukonsultuan


ShtojcaD–Listaepërfaqësuesvetëgrupevetëinteresitqëukonsultuan

Qeveria

ALBANAAGOLLI,DrejtoreDepartamenti,KLSH,KontrolliiLartëiShtetit

ARLINDARUMBALLAKU,personel,AlbEITI

ARJANADYRMISHI,DrejtoriaePërgjithshmeeDoganave

AURELLAMÇE,DrejtoriPërgjithshëmiShërbimeveMbështetëse,MinistriaeDrejtësisë

AZBIARAPI,DrejtoriDrejtorisësëMinierave,AgjenciaKombëtareeBurimeveNatyrore(AKBN)

BORJANASHAKA,DrejtorpërEkzekutimineMbledhjessëTaksave,DrejtoriaePërgjithshmeeTatimeve

BILALKOÇI,ShërbimiGjeologjikShqiptar(SHGJSH)

BLERIMBRAJA,DepartamentiiHidroenergjisë,AgjenciaKombëtareeBurimeveNatyrore(AKBN)

DORINACINARI,KoordinatoreKombëtare,KreuiAlbEITI

ELSADHULI,DrejtoreDrejtorisësëStatistikaveEkonomike,InstitutiiStatistikave(INSTAT)

ENTELAMUHA,MinistriaeDrejtësisë

FRANBRAHIMAJ,DrejtoriaeBuxhetit,MinistriaeFinancave

ILIRBEJTJA,ZëvendësMinistër,MinistriaeEnergjisëdheIndustrisë

IRSIDANUELLARI,InstitutiiStatistikave(INSTAT)

LAVDERIMSAHITI,KreuiDrejtorisësëThesarit,MinistriaeFinancave

MANJOLANACO,DrejtoriPërgjithshëm,KëshilliiLartëiShtetit(KLSH)

MAJLINDAARUCI,DepartamentiiHidroenergjisë,AgjenciaKombëtareeBurimeveNatyrore(AKBN)

MEHMETHASANLAMI,DrejtoriaePolitikavedheZhvillimittëMinierave,MinistriaeEnergjisëdheIndustrisë

MYNYRSINAMAJ,DepartamentiiHidrokarbureve,AgjenciaKombëtareeBurimeveNatyrore(AKBN)

NERTILAXHIVESHI,KreuiDrejtorisësëTatimeve,MinistriaeFinancave

NIKOLLKAZA,DrejtoriBurimeveNatyrore,ShërbimiGjeologjikShqiptar(SHGJSH)

OLTIONKUKE,DrejtoriaePërgjithshmeeDoganave

RAIMONDABALILAJ,KryebashkiakeePatosit

SAJMIRLACEJ,DrejtoriDrejtorisësëPolitikësdheAnalizësFiskale,MinistriaeFinancave

VALMIRABEBRI,InstitutiiStatistikave(INSTAT)

Industria

ANISACANAJ,ALBPETROL


Shtojca


BLERIMAAZEMI,MiningFerroNickel

DRITANDERVISHAJ,DrejtorTeknikpërShfrytëziminTechnical,ANTEACement

DRITANSPAHIU,ALBPETROL

HAMZACUM,YebeiShpkmoi

LAURACELA,BankersPetroleumLtd

LUCADIBENEDETTO,Ph.D,NorthGroupMiningSHPK

MARINELAJAZOJ,DrejtoreEkzekutive,FIAA

PATRICKPASCAL,MenaxheriPërgjithshëm,SeleniceBitumiSha

PANOIBOMBAJ,SeleniceBitumiSha

PERPARIMALIKAJ,KreuiKomitetitpërIndustrinëdheMinierat,FIAA

SIBAAZEMI,MiningFerroNickel

SILVANAHYSENI,AnalisteKontabëldhePërputhshmërie,ShellUpstreamAlbaniaB.V.

SOKOLMATI,NeskoMetalA.Ş.

ShoqëriaCivile

ANILAHAJNAJ,QendraShqiptarepërZhvillimdheIntegrim

ANIPLAKU,GenderImpact

BAKIBAJRAKTARI,SindikataeMinatorëvetëBulqizës

ERALDKAPRI,YouthMediaAlbania

ERIONBANUSHI,KreuiSektoritpërZhvillimProgramesh,BashkëpunimNdërkombëtardheKomunikim,AgjenciapërMbështetjeneShoqërisëCivile

FROSTINAGJINO,DrejtoreEkzekutive,QendraShqiptarepërSigurinëdheShëndetinnëPunë

HENKSCHRAMA,QendraShqiptarepërSigurinëdheShëndetinnëPunë

ILIRALIAJ,DrejtorEkzekutiv,QendrapërZhvillimindheDemokratizimineInstitucioneve

LORENCGORDANI,Kryetar,QendraShqiptarepërRregullimindheRuajtjeneEnergjisë

LVISTANUSHI,RrjetiPolitikShqiptar

NERITASEJAMINI,NewPolicyGroup

SAMINEZA,QendrapërTransparencëdheInformaciontëLirë

Administratorëtëpavarur

ELVISZIU,EngagementPartner,DELOITTEAlbaniaSh.p.k

JONIDAVESIU,ConsultingManager,DELOITTEAlbaniaSh.p.k


Shtojca


Partnerëzhvillimi

ELTONQENDRO,AsistentProjekti,DepartamentipërMirë-QeverisjennëÇështjetEkonomikeMjedisore,OSBEShqipëri

FRANKNIKOLLA,AsistentEkonomik,AmbasadaeSHBA

ILIRBASHA,BankieriAsociuar,BERZHShqipëri

JEFFREYDBOWAN,ZyrtarEkonomik&Tregtar,AmbasadaeSHBA

JENSREINKE,PërfaqësuesiPërhershëmiFMNnëShqipëri

ORLENASHAPO,PikëKontaktiAnti-KorrupsionpërDGC,GIZShqipëri

MATTEOCOLANGELI,kreuiMisionit,BERZHShqipëri

PHILIPPKELLER,Zëvendës-KreuiMisionit,AmbasadaeZvicrësnëShqipëri

SIGITASTAFA,ZyrtareeProgramitKombëtarpërZhvillimEkonomik,AmbasadaeZvicrësnëShqipëri

Media

ENIOCIVICI,DrejtorInformacioni,SCANTV

FEJZIBRAUSHI,RrjetiiGazetarëvePolitikëShqiptarë

LUTFIDERVISHI,gazetar

VJOLLCAKOLGJONI,gazetare

Tëtjerë

ASMARAKLEIN,KoordinatorEITICoordinator,PWYP

EMILOMAROV,KoordinatorRajonalpërEuroazinë,PWYP

DRITANMEZINI,DrejtorMenaxhimi,DMConsulting


Bibliografi


ShtojcaE–Listëedokumentevetëreferencës

Bibliografi

KëshilliiPërfaqësuesve.(2010,7prill).LigjNr.(12)2010LigjipërOrganizatatJoqeveritare.Nganëntori2016,fromhttp://www.icnl.org/research/library/files/Iraq/12-2010-En.pdf

DepartamentiiTregtisëiSHBA.(2016,15gusht).Shqipëria-Minieratdhemineralet.Ngamaj2017,fromhttps://www.export.gov/article?id=Albania-Mining-and-Minerals

DepartamentiiShtetitiSHBA.(2016,5korrik).2016DeklaratëpërKlimëneInvestimevenëShqipëri.Ngamaj2017,tekhttps://www.state.gov/e/eb/rls/othr/ics/2016/eur/254331.htm

DepartamentiiShtetitiSHBA.(2015).2015RaportpërTransparencënFiskale.Nganëntor2016,prejhttp://www.state.gov/e/eb/ifd/oma/fiscaltransparency/243692.htm

USGeologicalSurvey.(2016,qershor).2014MineralsYearbookAlbania.Ngamaj2017,tekhttps://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/country/2014/myb3-2014-al.pdf

USAID.(2015).IndeksiiQëndrueshmërisësëOSHC-ve.Ngahttps://www.usaid.gov/sites/default/files/documents/1861/Europe_Eurasia_CSOSIReport_2015_Update8-29-16.pdf

WorldOil.(2015,July8).Shell,PetromanasijepetbllokuonshorenëShqipëri.Ngaqershor2017,nëadresënhttp://www.worldoil.com/news/2015/8/07/shell-petromanas-awarded-onshore-block-in-albania

WorldPetroleumCouncil.(2003,April).IndustriaeNaftësnëBashkiminEuropiantëZgjeruar-SektoriinaftësnëShqipëri.Ngamaj2017,fromhttp://www.world-petroleum.org/docs/docs/pdf/albania_oil_sector.pdf

AgjenciaShqiptareeZhvillimitteInvestimeve.(2017,January18).Albania:acountryofopportunities.RetrievedMay2017,fromhttps://www.developingmarkets.com/sites/default/files/3%20Genti%20Beqiri%20Albania%2C%20AIDA%20A%20Country%20of%20Opportunities.pdf

AgjenciaShqiptareperZhvillimineInvestimeve.(2012).AlbaniaMiningIndustry.RetrievedMay2017,fromhttp://www.unindustria.bo.it/flex/cm/pages/ServeAttachment.php/L/IT/D/7%252F5%252Fc%252FD.4cc8c6fefdf7852ccda3/P/BLOB%3AID%3D82744/E/pdf


Bibliografi


AKBN.(2012).“PETROLEUMEXPLORATIONANDPRODUCTIONINALBANIA”.RetrievedMay2017,fromhttp://akbn.gov.al/images/pdf/aktivitete/oil_gas_albania.pdf

Alb-EITI.(2017,mars).AnnualProgressReport2016.Retrievedfromhttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2016/02/2016-Annual-Progress-Report-ENG-.pdf

AlbEITI.(2016,6maj).Albania'sMSGmeetingminutes,06.05.2016.Ngahttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2016/05/Minutat-e-Takimit-MSG-6-MAJ-2016.pdf

AlbEITI.(2016,29korrik).Albania'sMSGmeetingminutes,29.07.2016.Ngahttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2016/05/Minutat-e-Takimit-t%C3%AB-MSG-29.-07.-2016.pdf

Alb-EITI.(2017).Alb-EITIMSGToR.Ngahttp://www.albeiti.org/multi-stakeholder-group/regulation-of-msg/

Alb-EITI.(2013).RaportpërAktivitetinVjetor.NgaAlb-EITI:https://eiti.org/sites/default/files/documents/2013_eiti_albania_annual_activity_report.pdf

Alb-EITI.(2016,nëntor).Strategjiaekomunikimitpër2016-2017.Ngahttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/07/Final-communication-strategy_EITI_2016_2017.pdf

Alb-EITI.(2016,dhjetor).EITIAlbaniaOpenDataPolicy.Ngaqershor2017,nëhttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/Open-Data-Policy.pdf

AlbEITI.(2014).AnketimipërNdikimin.Marrëngahttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2015/03/Survey-Results.pdf

Alb-EITI.(2016,shtator).AnketimipërNdikimin.Marrëngahttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/2016-Impact-and-Outcomes-of-EITI-Implementation-in-Albania-4-ENG.pdf

Alb-EITI.(2016,29korrik).ShënimetakimitëMSGmë29korrik2016.Marrëngamaj2017,nëadresënhttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2016/05/Minutat-e-Takimit-t%C3%AB-MSG-29.-07.-2016.pdf

AlbEITI.(2017,Mars).OpenDataPolicyPaper.Ngahttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/Open-Data-Policy.pdf

Alb-EITI.(2017,qershor).Supplementary2015EITIReport.MarrëngaSubnationaltransfersofroyalties:http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/EITI-Report-2015-Subnational-Royalty-1.pdf

AlbEITI.(2014,tetor).AnketimmbiNdikimineEITInëKomunitet.Marrëngahttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2015/03/Survey-Results.pdf


Bibliografi


AlbEITI.(2016,janar).AnketimmbiNdikimineEITInëKomunitet.Retrievedfromhttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/Anketa-2-Anglisht-.pdf

AlbNet-EITI.(2016,janar).StatutiiRrjetitShqiptar-EITI.Tiranë,Shqipëri.

BalkanInsight.(2014,November3).Albania’sNewPublicConsultationLawWinsPraise.Ngaqershor2017,nëadresënhttp://www.balkaninsight.com/en/article/civil-society-hails-approval-of-albania-s-public-consultation-law

BalkanInsight.(2016,Mars22).Self-CensorshipinAlbania'sMediaWorriesMEPs.Marrënga2017,nëadresënhttp://www.balkaninsight.com/en/article/european-parliament-concerned-with-widespread-self-censorship-in-albanian-media-03-22-2016

BankaBoterore.(2012).ALBANIA-PublicExpenditureandFinancialAccountabilityAssessment(PEFA)2011.RetrievedJune2017,fromhttps://pefa.org/sites/default/files/assements/comments/AL-Jan12-PFMPR-Public.pdf

BankaBoterore.(2015).GrantAgreementwiththeGovernmentofAlbania.BankaBotërore.

BankersPetroleum.(2016,July).July2016Corporatepresentation.Marrënga2017,nëadresënhttp://www.bankerspetroleum.com/sites/default/files/presentations/pdfs/BNK-2016-07-05-%20Corporate%20Presentation%20July.pdf

BankersPetroleum.(2017,May).PatosMarinzaOilfield,Albania:“NotDeadYet”.Marrënëmaj2017,ngahttp://www.geoconvention.com/uploads/2017abstracts/109_GC2017_Patos_Marinza_Oilfield_Albaniat.pdf

BE.(2013,dhjetor).RaportpërVlerësimineNevojavetëShqipërisëRishikuar(Përfundimtar).Marrngaqershor2017,nëadresënhttp://www.tacso.org/doc/nar_al2014april.pdf

BERZH.(2012).TransitionReportAlbania2012.RetrievedMay2017,fromhttp://www.ebrd.com/downloads/research/transition/assessments/albania.pdf

BertelsmannStiftung.(2016).TransformationIndexBTI.Marrëngahttps://www.bti-project.org/en/reports/country-reports/detail/itc/alb/ity/2016/itr/ecse/

Bordi,E.(2016,tetor26).35thEITIBoardmeetingMinutes.MarrëngaEITI.org:https://eiti.org/sites/default/files/documents/35th_eiti_board_meeting_-_minutes.pdf

CIVICUS.(2010).CivilSocietyIndexCountryReportforAlbania.Marrënga2017,adresahttp://www.icnl.org/research/library/files/Albania/albaniacsoi.pdf

CIVICUS.(2015).OutlineofCIVICUS.Marrënëjanar2017,nga


Bibliografi


http://civicus.org/index.php/ar/component/content/article/35-media-centre/open-letters/1581-open-letter-requesting-the-indonesian-parliament-to-reject-to-the-proposed-ormas-law-and-create-an-enabling-environment-for-civil-society

Eurosupport.(2017,January25).Backgroundresearch,analysisofAlbaniannationallegislativeandregulatoryframeworkinimplementingEITIstandards.RetrievedMay2017,fromhttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/Legal-review-Final-Report-ENG.pdf

EBRD.(2016,November).TransitionRepiort2016-17Albania.Marrënëmaj2017,ngahttp://2016.tr-ebrd.com/wp-content/uploads/2016/11/TR2016_CA_Albania.pdf

EBRD.(2008).TransitionReport2008.Marrënëmaj2017,adresahttp://www.ebrd.com/downloads/research/transition/TR08.pdf

EITI.(2016,1006).EITI-Aboutus-Secretariat.MarrëngaEITI.org:https://eiti.org/about/Secretariat

EITI.(2007,nëntor23).EITINewsletterDecember2007.Marrënëjanar2017,adresahttps://eiti.org/es/node/3923

EITI.(2009,maj).MINUTESOFTHE9THEITIBOARDMEETING,WASHINGTON,14-15MAY2009.Marrëqershor2017,adresahttps://eiti.org/sites/default/files/documents/boardmeeting_009_minutes.pdf

EITIShqiperi.(2016,dhjetor).RaportiEITI2015Shqipëri.Marrënëmaj2017,adresahttps://eiti.org/sites/default/files/documents/2015_albania_eiti_report.pdf

EITI.(2009,February).The4thEITIGlobalConferenceConfigure.Marrëkorrik2017,adresahttps://eiti.org/conference/2009-doha

EITI.(2015,March).TheEITI,NOCsandthesaleofthegovernment’soil.Marrënëntor2016,adresahttps://eiti.org/node/4867

Deliberatelyconsidered.(2011,October7).AHungerStrikeinAlbanianMines:AQuestforJusticeandSoundPublicPolicy.Marrënëqershor2017,adresahttp://www.deliberatelyconsidered.com/2011/10/a-hunger-strike-in-albanian-mines-a-quest-for-justice-and-sound-public-policy/

DepartamentiiShtetitiSHBA.(2016).RaportiitëDrejtavetëNjeriutShqipëria.MarrëngaDepartamentiiShtetitiSHBA:https://al.usembassy.gov/wp-content/uploads/sites/140/2017/03/Albania-2016.pdf

DMConsultingServices.(2015,March).FeasibilitystudyfortheimplementationofEITIdataintegratedsysteminAlbania.RetrievedMay2017,fromhttp://dm-consulting.biz/projects/feasibility-study-for-the-implementation-of-eiti-data-integrated-system-in-albania/


Bibliografi


FIAA.(2012,19prill).ForeignInvestorsAssociationinAlbania.Marrëngawww.fiaalbania.al:http://fiaalbania.al/press-release-on-the-expoconference-on-albanian-natural-resources-3rd-edition/

FinancialTimes.(2013,13shkurt).AlbaniacancelsmurkyAlbpetrolsale.Marrëmaj2017,adresahttp://blogs.ft.com/beyond-brics/2013/02/13/albania-cancels-murky-albpetrol-sale/

FMN.(2016,janar).ALBANIAFISCALTRANSPARENCYEVALUATION.Marrënëmaj2017,adresahttps://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2016/cr1605.pdf

FMN.(2016).ArticleIVConsultation:Albania2016.Marrënëmaj2017,adresahttps://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2016/cr16143.pdf

FreedomHouse.(2017).FreedominWorld2017,Albania.Marrënëqershor2017,adresahttps://freedomhouse.org/report/freedom-world/2017/albania

FreedomHouse.(2016).FreedomintheWorld.Marrënënëntor2016,adresahttps://freedomhouse.org/report/freedom-world/2016/iraq

ICNL.(n.d.).SummaryofAlbanianLawsonNGOs.MarrëngaICNL:http://www.icnl.org/research/library/files/Albania/ALB010901_law_npo.pdf

HartNurseLtd.(2011,gusht).ValidimpërEITI-nnëShqipëri.Marrëngahttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/04/Albania-Validation-report.pdf

KeshilliiEuropes.(2016,maj).CIVILPARTICIPATIONINDECISION-MAKINGPROCESSES.Marrëngahttps://rm.coe.int/1680701801

KeshilliiMinistrave.(2010,korrik7).Vendimpërngritjenesekretariatitkombëtar.MarrëngaAlb-EITI:http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/03/VKM_Nr_540_date_07_07_2010-Ngritja-dhe-funksionimi-i-sekretariatit.pdf

KeshilliiMinistrave.(2008,27dhjetor).Dekret156përNgritjeneGrupitNdër-InstitucionaltëPunës.Marrëngahttp://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/04/VKM_Nr_156_date_27_12_2008_per_Sekreatriatin_EITI.pdf

KeshilliiMinistrave.(2015).DIGITALAGENDAOFALBANIAFOR2015-2020.Marrëngahttp://www.inovacioni.gov.al/files/pages_files/Digital_Agenda_Strategy_2015_-_2020.pdf

KeshilliiMinistrave.(2001,maj7).LigjpërRegjistrimineOrganizataveJo-Fitimprurëse(#8789).Marrëngahttp://partnersalbania.org/wp-content/uploads/2016/02/NGO-Registration.8789.pdf

KeshilliiMnistrave.(2011,korrik).Dekret#71përNgritjeneMSG.Marrëngahttp://www.albeiti.org/wp-


Bibliografi


content/uploads/2014/04/Urdheri-i-Kryeministrit-Nr.-71-dat%C3%AB-21.07.2011.pdf

KodiiSjelljesiOSHC-ve.(2015,April).CodeofConductofCSOsinvolvedintheEITIprocess.Tirana,Albania.

Kryeministri.(2011,21korrik).Dekret#71përngritjeneMSG.MarrëngaAlb-EITI:http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/04/Urdheri-i-Kryeministrit-Nr.-71-dat%C3%AB-21.07.2011.pdf

NenkomitetiiFIAAperMinierat,Naften&GazinneEITI.(2011,12shtator).Marrëngawww.fiaalbania.al:http://fiaalbania.al/fiaa-s-subcommittee-of-mining-oil-gas-will-be-part-of-the-working-group-to-follow-up-procedures-of-the-membership-of-albania-in-the-extractive-industry-transparency-initiative-eiti/

NRGI.(2015,prill).NaturalResourceGovernanceInstituteorganizedfirsttrainingondataanalysesofEITIreportsbasedonNewStandard.Marrëkorrik2017,adresahttp://eiti.org.ua/en/2015/04/first-eiti-standard-based-data-analyses-workshop-organized-by-nrgi-in-istanbul/

MinistriaeEnergjisëdheIndustrisë.(2016,shkurt).FjalimiMinistrittëEnergjisëdheIndustrisëDamianGjiknuri.MarrëngaBalkanWeb:http://balkanweb.com/site/gjiknuri-ne-konferencen-e-eiti-t-ne-peru-transparence-per-shfrytezimin-e-burimeve-natyrore/

MinistriaeEkonomise,TregtisedheEnergjise.(2009,20mars).APPLICATIONFOREITICANDIDATESTATUS.Marrënëqershor2017,adresahttp://archive.resourcegovernance.org/sites/default/files/Albania_EITI%20Application.pdf

MinistriaeEnergjisedheIndustrise.(2016,tetor).EnergyandBuildingFair.Marrënëhttp://www.albeiti.org/the-third-edition-of-the-energy-and-building-fair/

MinistriaeMjedisit.(2015,24shkurt).Albania-EnsuringPublicParticipationinDecisionMaking:BestpracticesandChallenges.marrënëqershor2017,adresahttps://www.unece.org/fileadmin/DAM/env/pp/ppdm/5th_PPDM/Presentations/Enkelejda_Malaj.pdf

OGPShqiperi.(2012,prill).OGPActionPlan.marrëngaOpenGovernmentPartnership:https://www.opengovpartnership.org/sites/default/files/legacy_files/country_action_plans/Albanian%20OGP%20Action%20Plan_2.pdf

QendraBurimoreAnti-Korrupsion.(2011).OverviewofcorruptionsituationinAlbania.Retrievedfromhttps://assets.publishing.service.gov.uk/media/57a08ab0ed915d3cfd0008b2/expertanswer-289.pdf

QendrapërZhvillimindheDemokratizimineInstitucioneve.(2015,prill19-21).Workshopwithlocalcivilsociety:outreachforpotentialPWYPcoalitionandcapacitybuildingonEITI.Tiranë,Shqipëri.


Bibliografi


PWYP.(2016,shkurt).GlobalAssembly,Shkurt2016.Marrënëkorrik2017,adresahttp://www.publishwhatyoupay.org/wp-content/uploads/2016/03/PWYP-Global-Assembly-2016-report.pdf

PWYP.(2015,prill).News:CommuniquéofPWYPEurasiameeting.Marrënëkorrik2017,adresahttp://www.publishwhatyoupay.org/pwyp-news/communique-of-pwyp-eurasia-meeting/

Parlament.(2015,mars12).AmendmentstotheLawonHydrocarbons#7746.Marrëngahttp://www.albeiti.org/eiti-disclosure-mandatory-in-hydro-carbons-law-nr-7746-date-28-7-1993/

Parlament.(2010,korrik15).LigjipërMinierat#10304.MarrëngaAlb-EITI:http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2014/04/Ligji-per-minierat-Nr.-10304-dat%C3%AB-15.7.2010.pdf

ParlamentiiShqiperise.(1998,tetor21).KushtetutaeShqipërisëmiratuarngaParlamentiiShqipërisëmë21tetor1998.Marrënëqershor2017,adresahttp://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/untc/unpan013810.pdf

ParlamentiiShqiperise.(2014,18shtator).LAWNo.119/2014ONTHERIGHTTOINFORMATION.Marrënëqershor2017,adresahttp://www.rti-rating.org/wp-content/themes/twentytwelve/files/pdf/Albania.pdf

ParlamentiiShqiperise.(2001,7maj).LIGJNr.8788,7maj,2001ONNON-PROFITORGANIZATIONS.Marrënëqershor2017,adresahttps://www.imolin.org/doc/amlid/Albania_Law%20No.%208788%20On%20Non-Profit%20Organizations.pdf

PartnershipforEconomicPolicy.(2015,prill).DéveloppementminieretpétrolieretpolitiquesdedépensespubliquesauNiger.Marrënëjanar2017,adresahttps://www.pep-net.org/sites/pep-net.org/files/typo3doc/pdf/files_events/2015_kenya_conf/MPIA_12805.pdf

PlaniiPunesAlb-EITI.(2016).Alb-EITIWorkplan.MarrëngaAlb-EITI:http://www.albeiti.org/wp-content/uploads/2016/02/Albanian-EITI-Work-Plan-2016-2019.pdf

SaliBerisha,P.M.(2009,16janar).

SindikataeIndustrise.(2007,July2).AlbanianChromeMinersStrikeoverSafety,Pay,andWorkConditions.RetrievedJune2017,fromhttp://www.industriall-union.org/archive/icem/albanian-chrome-miners-strike-over-safety-pay-and-work-conditions

ShoqataShqiptareeEnergjise.(2012,April).MineralResourcesinAlbania.Marrënëmaj2017,adresahttp://aea-al.org/wp-content/uploads/2012/04/MINERAL-RESOURCES-ALBANIA.pdf

ShqiperiaEITI.(2016,dhjetor).RaportiEITI2015iShqipërisë.Marrënëmaj2017,adresa


Bibliografi


https://eiti.org/sites/default/files/documents/2015_albania_eiti_report.pdf

Reuters.(2013,8shkurt).AlbaniacallsoffVetroofferforAlbpetroloilfirm.Marrënëmaj2017,adresahttp://www.reuters.com/article/albania-albpetrol-sale-idUSL5N0B8DJ320130208

Reuters.(2011,30shtator).Albanianminers,DCMDecometalagreetoendstrike.Marrënëqershor2017,adresahttp://uk.reuters.com/article/albania-chrome-strike-idUKL5E7KU1PW20110930

Re:Common.(2016,shtator).TheTransAdriaticPipelineAnopportunityorascaminthemakingforAlbania?Marrënëmaj2017,adresahttp://www.counter-balance.org/wp-content/uploads/2016/09/Albania-TAP.pdf

RepublikaeKosoves.(2013,tetor23).AlbaniahelpsKosovoinEITIMembership.Marrënëqershor2017,adresahttp://www.mzhe-ks.net/en/news/albania-helps-kosovo-in-eiti-membership-#.WUnz6hOGOjI

RrjetiBallkanikperZhvillimineShoqeriseCivile.(n.d.).ForeignfundinginAlbania.Marrëngahttp://www.balkancsd.net/civil-dialogue/albania/foreign-and-eu-funding/

TACSOShqiperi.(2016,shkurt).INFORMATIONSESSIONS'REPORTONTHETAXTREATMENTOFNON-FOR-PROFITORGANIZATIONINALBANIA.Marrënëqershor2017,adresahttp://www.tacso.org/doc/al20160330_tax_treatment.pdf

TiranaTimes.(2015,4dhjetor).AlbaniadelaysprivatizationplansonAlbpetrol.Marrënëmaj2017,adresahttp://www.tiranatimes.com/?p=125038

Documents

Sekretariati Ndërkombëtar EITI 11 gusht 2017 · Një numër projektesh në horizont, përfshi Gazsjellësin Transadriatik (TAP) për gazin natyror dhe perspektivat pozitive për