SARIE.com MOOIDINK GIDS 4Mooi met boks-goeters • Brei die nuwe terapie • ’n CV wat werk ... persoon ook mooi inlig. In droogtegeteisterde gebiede is groente in potte nie altyd

RESEPTE UIT SARIE xxx WEEK 4

deur HERMAN LENSING foto’s MICHAEL LE GRANGE

1WEEK 4

Karamel–pannekoek • Gemmerbier • Groente op jou stoep!

Mooi met boks-goeters • Brei die nuwe terapie • ’n CV wat werk

Blokraaie • Sudoku • André le Roux sê ... • Flitsverhaal

64 | SARIE KOS Herfs 2017 SARIE.com

Meng gis met 500 ml louwarm water in ’nmengbak. Laat staan tot ’n skuimbol vorm– sowat 2 uur. Meng suiker en 3 liter watertot suiker heeltemal opgelos het. Voeggismengsel by. Voeg jamaikagemmer engemmerwortelstukke by en meng goed. Voegrosyne by. Gooi gemmerbier in plastiekemmer,maak toe met kleefplastiek en laat staan oornag.Gooi die volgende oggend die gemmerbier deur’n moeseliendoek in bottels. Gooi rosyne weg.Laat bier koud word in yskas en sit voor. >

Is daar dan iets wat jou so goed laat voel soosyskoue gemmerbier? Gemmer is boonop baiebevorderlik vir jou metabolisme.Genoeg vir 3,5 liter

1. 1 x 10 g-sakkie kitsgis2. 400 g (500 ml) suiker3. 10 ml jamaikagemmer4. 1 groot gemmerwortel, geskil en in stukke gesny5. hand vol rosyne

Gemmerbier

Groente wat in half- of

spikkelskadu sal groei

(tyd benodig in son aangedui)

4-5 uur stamboontjies (bush beans)

bok choi pak choi preie radyse seldery

uie wortels 3-4 uur

blaarslaai bronkors krulkool (kale) roket spinasie spinasiebeet

(Swiss chard) 2-3 uur

anys dragon grasuie knoffelgrasuie koljander

lavas (lovage) ment mosterd pietersielie salie

sitroenkruid tiemie 2 uur

Oosterse slaaiblare

Slaggate waarin beginner-groentetuinmakers trap? Saai of plant die verkeerde tyd. Plant te veel plante te naby aan mekaar in een pot. Gee te veel of te min water (of sonlig). Verryk nie die grond met kompos nie. Ignoreer peste en plae.

Die beste deklaag vir groente in potte?Enige organiese deklaag – ou, droë blare, goed verrotte strooi, kompos (nie tot teen die stam nie) en onbehandelde houtsplinters – kan werk solank dit help om die grond koel te hou en water help bewaar. Ons sou nie gruis of klippies vir groente in potte gebruik nie – dit werk beter vir vetplante en verryk ook nie die grond soos ’n organiese deklaag nie. Vul die deklaag aan as dit op plekke yl raak.Hoe weet ek wanneer ek te veel/te min water, of te veel/te min son gee?Te veel water: Jou plante lyk verlep al is die grond behoorlik klam; die blaarpunte verbruin; of die hele blaar raak geel of bruin en verlep of val af.Te min water: Die grond is droog; die plante groei stadig en blom glad nie; die blare, blomme of vrugte verlep, en vergeel of verbruin en val af.Te veel son: Die blare word letterlik gebrand en raak vaalgroen of geelgroen met brandvlekke en kan selfs verdor. As jy ’n potplant verskuif na ’n plek waar dit skielik baie meer son kry, kan die blare ook verlep.Te min son: Die groen kleur van die blare word al hoe ligter; die plant groei baie stadig of glad nie; die plant leun letterlik in die rigting van die lig.Topwenke vir ’n beginner?1. Gee diep water tot dit by die dreineringsgate uitloop, maar maak seker die potgrond dreineer goed. Moenie potte in pierings vol water laat staan nie – die wortels sal verrot.2. Moenie te veel water gee nie – die plante sal regtig vinniger vrek as wanneer dit te min water kry. Moenie water gee as die grond nog klam is nie.3. Moenie chemiese pesdoders gebruik nie. Veral in potte is dit maklik om met die hand van pestilensies ontslae te raak. Gebruik organiese pesdoders slegs as daar geen ander uitweg is nie.

AAN DIE SKRYWERS

4 VRAE

Fo

to’s

ver

skaf

BOEKUITTREKSEL

SARIE.com Februarie 2019 | 137

NADELE Potte is duur en nie alle groente-

soorte aard daarin nie. Veral groente wat wyd uitsprei of rank – byvoorbeeld komkommers, pampoen, skorsies en

spanspek – en knolgewasse soos aartappels, wortels en rape het baie ruimte en groot, diep houers nodig. Omdat die plante afhanklik is van

jou om hulle nat te maak en af en toe kos te gee, moet jy presies weet wat elkeen se behoeftes is. Omdat potte ’n taamlike klein volume grond in verhouding tot die oppervlakte het en van alle kante af verhit word, droog die grond baie vinniger uit – strooi dus ’n dik deklaag wat sal help dat die potplante minder water nodig het en dat die grondtemperatuur nie op ’n snikhete dag die hoogte in skiet nie. Nietemin beteken dit steeds jy sal in die hoogsomer sekere potte twee keer per dag moet natmaak, maar jy moet presies weet watter, want vir ander kan te veel water letterlik die dood in die pot beteken! Omdat potte veral in die somer

daagliks aandag nodig het, sal jy iemand moet vra om daarna om te sien as jy met vakansie gaan en dié persoon ook mooi inlig. In droogtegeteisterde gebiede is

groente in potte nie altyd die beste opsie nie omdat jy potplante altyd diep moet natmaak (tot die water by die dreineringsgate uitloop). Dié water sal verlore gaan, tensy jy elke pot se uitloopwater opvang. Jy sal elke seisoen wanneer jy plant

of saai die potgrond moet vervang. >

SARIE.com Julie 2016 | 87

Breiwerk skitter op die modeloopplanke van die wêreld en pronk stylvol in dekorwinkels.

Jy kan maar die penne uithaal, want brei is die ding om te doen!

VINGERLOSEHANDSKOENEBrei dit vinnig-vinnig en #koester jou hande op koue winterdae.(Patroon op bl. 92)

besigblyJOU

GRATIS

GIDS 4

& MOOIDINK

INSPIRASIE VIR JOU TYD BY DIE HUIS

WEEK 4 2

deur HERMAN LENSING foto DONNA LEWIS

RESEP UIT SARIE JULIE 2017

ARGENTYNSE KARAMEL-PANNEKOEK Gedagtes aan Argentinië laat my altyd dadelik karamel proe. Tradisioneel sal jy dulce de leche hier kry, wat gemaak word van melk wat tot ’n goue karamel afgekook word. genoeg vir 12

• 500 ml melk • 3 eiers • 280 g (500 ml) koekmeel • 100 g (125 ml) strooisuiker • 10 ml fyn kaneel • sonneblomolie vir braai • 250 ml sjokoladeneutsmeer

(Nutella)

SOUS• 1 x 360 g-blik

karamelkondensmelk• 100 ml melk

Plaas melk, eiers, koekmeel, strooisuiker en kaneel in groot bak en meng met draadklitser tot gladde beslag. Laat rus in yskas vir 1 uur. Terwyl beslag rus, maak solank die sous. Bring kondensmelk en melk tot kookpunt en roer oor lae hitte tot gladde sous. Verhit kleefvrye pan van 25 cm in deursnee tot warm. Doop kombuispapier in olie en vee vinnig oor bodem van warm pan. Gooi ’n bietjie beslag in pan en beweeg stadig in die rondte tot hele bodem bedek is – probeer

96 | Julie 2017 SARIE.com

pannekoek so dun moontlik maak. Braai ’n paar sekondes en keer pannekoek om. Braai nog ’n paar sekondes tot gaar. Keer pannekoek uit op houtbord. Smeer eetlepel vol sjokoladeneutsmeer oor pannekoek met lepel se agterkant. Vou twee buitekante van pannekoek na binne en rol pannekoek stewig op soos ’n sigaar. Herhaal met res van beslag tot alles op is. Stapel pannekoek-rolletjies op opdienbord en gooi karamelsous oor. Sit voor.

VIR ’N VIDEO OM TE SIEN HOE HERMAN HIERDIE HEERLIKE KARAMEL-PANNEKOEK BAK BESOEK SARIE.COM

WEEK 4 3





Gemmerbier

deur HERMAN LENSING foto DONNA LEWIS

RESEP UIT SARIE KOS HERFS 2017





GemmerbierGemmerbierIs daar dan iets wat jou so goed laat voel soos

yskoue gemmerbier? Gemmer is boonop baie

bevorderlik vir jou metabolisme.

1.

2.

3.

4.

5.

WEEK 4 4ARTIKEL SAAMGESTEL UIT VORIGE UITGAWES VAN SARIE

deur ANITA ROSSOUW & LOUNETTE FOURIE foto’s RYNO

Uit daai boks!Jy’t nou ál jou kaste reggepak en weggegooi waar jy kon. Maar die goedjies in daai boks kon jy net nie van ontslae raak nie. Maak nou só, sê ons

HANG DIT OPGebruik ’n mooi lint om jou vertrek te verfraai. Ryg dit deur ’n tak om die natuur in te bring of hang ’n mooi ornament of ’n fyn teekoppie daaraan op.

MAAK GROETEKAARTJIESHaal daai veertjies, klein skulpe of prentje wat jy al lank bêre en maak besonderse kaartjies daarvan. Plak vere en prente met ’n gomstiffie vas, maar skulpe met kontakgom. So spaar jy ook sommer ’n paar rand.

WEEK 4 5ARTIKEL SAAMGESTEL UIT VORIGE UITGAWES VAN SARIE

deur ANITA ROSSOUW & LOUNETTE FOURIE foto’s RYNO

’N MEMENTO-AANSTEEKBORDAs jy ’n koevert vol sentimentele goed het soos ’n ou foto van jou geliefde broer, ’n spesiale groetekaartjie, optelgoed of sommer net ’n mooi prent. Maak dan so ’n nostalgiese memento-aansteekbord. As jy nie ’n ou raam het nie, trek ’n langwerpige stuk karton oor met lap of papier en plak dit met ’n gomstiffie vas.

OORSKIET BREIDRAADVolg die maklike hekelpatroon en versier ’n tafeldoek, romp of kussings met die motiewe.

Hekel die blommetjies só:Neem Pingouin-hekelgare-nr. 5, ’n 2 mm-hekelpen en hekel 6 kettingsteke (ks) en maak ’n lus. Hekel 1 dubbelslagsteek (dsl) en 2 ks 10 keer in lus. Volgende rondte: Hekel 1 kortbeen, 3 dsl en 1 kortbeen oor elke 2 ks. Werk vas op die tafeldoek se rand.

ARTIKEL UIT SARIE JULIE 2016 WEEK 4

deur MARGUERITE VAN WYK foto’s GREATSTOCK, JOHAN WILKE, DONNA LEWIS, ISTOCKPHOTOS

6


Fo

to’s

Gre

atst

ock

/Liv

ing

4M

edia

, Jo

han

Wilk

e, J

ohn

er Im

ages

/Get

ty Im

ages

, Do

nna

Lew

is,

iSto

ckp

hoto

Lo

op

pla

nkfo

to’s

Sim

on

Dei

ner/

SD

R P

hoto

Almal is aan’t brei. Bekend en onbekend, oud en jonk, manlik en vroulik . . . Daar is iets verslawends aan daardie ritmiese geklik van

penne. Boonop is breidrag nou hoogmode op internasionale loopplanke

HIEROOR PRAAT ONS

DIE NUWE JOGA!

DEUR MARGUERITE VAN WYK

’n Potverwamer gebrei deur ons eie Herman Lensing


Fo

to’s

Gre

atst

ock

/Liv

ing

4M

edia

, Jo

han

Wilk

e, J

ohn

er Im

ages

/Get

ty Im

ages

, Do

nna

Lew

is,

iSto

ckp

hoto

Lo

op

pla

nkfo

to’s

Sim

on

Dei

ner/

SD

R P

hoto

Almal is aan’t brei. Bekend en onbekend, oud en jonk, manlik en vroulik . . . Daar is iets verslawends aan daardie ritmiese geklik van

penne. Boonop is breidrag nou hoogmode op internasionale loopplanke

HIEROOR PRAAT ONS

DIE NUWE JOGA!

DEUR MARGUERITE VAN WYK

’n Potverwamer gebrei deur ons eie Herman Lensing

DIE NUWE TERAPIENou brei almal! Jonk, minder jonk,

bekend, onbekend, selfs ’n paar manne wys hul vaardigheid. Daar’s

iets terapeuties en kalmerend aan die ritmiese geklik van breipenne

WEEK 4 7

deur MARGUERITE VAN WYK foto RYNO

ARTIKEL UIT SARIE JULIE 2016


Madonna, Ashton Kutcher,

Sarah Jessica Parker, Julia Roberts, Kate Middleton en Kiefer Sutherland . . . Wat het hierdie celebs gemeen?

Wol en breipenne.Soos Madonna al gesê het: “Een trui

kan veertien reënwoude red.” Sy brei glo om aardverwarming te vermy. Want hoe warmer jy aantrek, hoe minder elektrisiteit het jy nodig om jou huis te verhit!

In Hollywood is besoeke aan “brei-salonne” nou soms die nuwe alternatief vir sake-etes. Daar, tussen die wol, al breiende, word dinge bepraat en ge-brainstorm. Madonna is byvoorbeeld al by een van dié salonne opgemerk waar sy seegroen sybokhaarwol gaan soek het, aldus www.gossipguy.co.za.

Ook in Suid-Afrika omarm glans- persoonlikhede die brei-gier. Verhoog-aktrise Tinarie van Wyk-Loots en die sepiesterre Therese Benade en Karin van der Laag het al in die pers laat val dit laat hulle ontspan. Ook bekende Suid-Afrikaanse mans soos radiopersoonlikheid Gareth Cliff en sanger Johnny Clegg het lustig saamgebrei vir die liefdadigheids-beweging 67 komberse vir Nelson Mandela-dag (18 Julie), nou ’n jaar-likse instelling.

Breiwerk is deesdae oral – op die loopplank skitter ontwerpers soos Fendi, Armani, Kenzo en Max Mara se praguitrustings. “Breidrag is ’n reuse-modeneiging dié winter. Van gebreide rompe tot hoede en handskoene. Wat is mooier as ’n lang gebreide rok, afgerond met stewels? En bonkig gebreide truie is inderdaad net so sjiek soos ’n groot baadjie of woljas,” beaam Amelia-May Woudstra, SA kommunikasiebestuurder van die internasionale handelsmerk H&M.

Breiwerk is vir seker veelsydig. Steek vir steek versier ons ook die huis met gebreide lampskerms, kussingoortreksels en mooi komberse.

Kyk op visuele sosiale netwerke soos

onderrigplan. Leerders word geleer om te brei voordat hulle leer lees. Navorsing wys dit help hulle patrone raaksien en bevorder konsentrasie en selfvertroue.

“Kinders moet ander afleiding as skoolwerk kry om hul totale menswees te ontwikkel. Sport, kuns of breiwerk is ideaal,” meen Marelise Botha, opvoed-kundige sielkundige van Kaapstad.

Niemand weet presies hoe oud hierdie handwerkkunsvorm is nie. Volgens facts.randomhistory.com was die eerste breiers nomadiese woestynbewoners in Noord-Afrika. ’n Paar katoensokkies uit die eerste millennium, meer as ’n duisend jaar ná Christus, is bv. in Egipte gevind.

En aanvanklik het net mans glo gebrei. Tekens van Middeleeuse breiwerk – soos uit die 14de eeu – is in argeologiese uitgrawings in Europese stede soos Londen, Oslo, Amsterdam en Lübeck gevind. Teen die tyd van die Franse Revolusie (1789 tot 1799) het vroue al doodluiters langs die valbyl gesit en brei terwyl slagoffers onthoof is.

Een van die bobaasbreiers in die Victoriaanse tyd (1837 tot 1901) was koningin Victoria. Maar dis eers in die 1920’s dat breidrag ’n groot mode-item geword het – daar was selfs gebreide dasse vir mans. Coco Chanel was ook dol op gebreide modes.

Soos breimasjiene meer gesofisti-keerd geraak het, het mense al hoe minder gebrei. Maar in die 21ste eeu is ’n liefde vir handwerk herontdek. En die ontploffing in breiwerk kan vandag skaars gestuit word.

“Daarmee saam wil mense terugkeer na ’n meer aardse manier van leef, met die gebruik van natuurlike dier- en plantvesel. Hulle brei graag met die wol van alpakkas, merino’s en angorabokke, asook katoen,” sê SARIE se dekor-redakteurs, Lounette Fourie en Anita Rossouw, wat verantwoordelik is vir ons brei-artikel in dié uitgawe (sien bl. 86).

Daar is iets vir elke vaardigheidsvlak – baie jongmense brei veral makliker goed soos handskoene sonder vingers, kopbande en serpe, terwyl vaardige

Instagram en Pinterest as jy wil sien hóé groot brei is. Luister na die vele podcasts (potgooie) op die internet, of word geïnspireer deur internet-aanhalings soos: “In the rhythm of the needles there is music for the soul” en “Knitting is not addictive – until the next row”.

SARIE-lesers is ook ywerig met die breipenne. In 2015 was ’n artikel met twaalf gratis breipatrone op SARIE.com die gewildste “storie” naas Karlien van Jaarsveld se destydse

nuwe musiekvideo, Hartjie, met 35 976 bladindrukke teenoor Karlien se 40 228.

Stephen Medcalf, bemarkings-bestuurder van die plaaslike breidraad-maatskappy Elle Yarns, vertel dié maatskappy se verkope het in 2015 met sowat 11% gegroei. “Baie mense brei vir liefdadigheid. En al hoe meer jonger mense raak betrokke,” sê hy.

Vir kinders is dit prettig en kreatief. In die internasionaal bekende Waldorf-skole, wat veral kreatiwiteit stimuleer en fokus op die ontwikkeling van die individu, is handwerk soos brei en weef reeds sedert 1919 deel van die

HIEROOR PRAAT ONS

Fo

to R

yno

Borsspelde

.

WEEK 4 8

deur MARGUERITE VAN WYK

ARTIKEL UIT SARIE JULIE 2016

Die ironie is dat breiwerk self verslawend is – maar terselfdertyd help om verslawing te beheer. So is daar byvoorbeeld die Knit to Quit Group vir rokers in Australië.

Een van die stigterslede van die Rolling Stone-tydskrif, Susan Gordon Lydon, is waarskynlik die bekendste verslaafde wat danksy breiwerk

haar heroïen-afhanklikheid kon stuit. Sy het voor haar dood in 2005 twee boeke geskryf, The Knitting Sutra: Craft as a Spiritual Practice en Knitting Heaven and Earth: Healing the Heart with Craft (albei uitgegee deur Potter Craft).

“Die lekkerte van brei is die uitwerking wat dit op jou het. Die geluid van die penne is soos die tik-tok van ’n staanhorlosie of die geklik van kommerkrale,” sê Brandon Mably, ’n Britse breidragontwerper.

Kortom, die wonder van brei is dat dit “aktiewe meditasie” is. En boonop skep jy iets moois in die proses!

Die eerste breimasjien is in 1589 in Engeland ontwerp, deur William Lee. Breinaalde is aanvanklik uit been, ivoor of

skildpaddop vervaardig. Guerrilla-breiwerk, ook bekend as yarn bombing, is

’n soort brei-aktivisme. In Brittanje is die Wool Against Weapons-veldtog begin om te betoog teen twee Britse vervaardigers van kernwapens. ’n Pienk serp van 7 myl (11,2 km), gebrei deur duisende lede wêreldwyd, is op 9 Augustus verlede jaar – die 69ste herdenking van die atoombomontploffing in Nagasaki, Japan – in Berkshire, Engeland, uitgerol.

breiers weer die meer ingewikkelde patrone op die loopplanke naboots, soos knoopwerk en truie met kabels. Ook die sg. Aran-patrone wat weer hoogmode is, vertel Lounette-hulle.

Hulle reken daar is verskeie redes vir die brei-manie. “Dit is ’n teenvoeter vir massavervaardigde produkte. Mense het ’n behoefte aan handvervaardigde dinge omdat dit ons konnekteer met iets tasbaars. Dis goedkoop en boonop toeganklik vir almal, aangevuur deur die web. Dink aan gratis patrone, breiblogs en virtuele breigemeenskappe. Die internasionale web-breigemeenskap Ravelry.com spog sedert 2013 met sowat 3 miljoen lede wêreldwyd.”

Meditasie is ’n gonswoord wat met dié handwerk verbind word. Navorsing deur Harvard wys dat brei – net soos die herhaling van ’n woord, frase of gebed – jou laat ontspan. Ander studies wys dit stel die goedvoel-hormoon dopamien vry – net soos gebeur tydens eet en seks. Geen wonder 38 miljoen Amerikaners is breiers nie!

In ons gejaagde digitale era help dit ook om die brein van tegnologie te detoks. En terapeute span dit in psigoterapie in om selfvertroue en eiewaarde by pasiënte te verbeter – eerstens omdat dit vervullend is om iets te maak, maar ook om iets aan iemand te kan gee.

Die hartebreker Ryan Gosling, wat in April die tweede keer pa geword en op stel van die fliek Lars and the Real Girl geleer brei het, het dít beaam in ’n onderhoud met die tydskrif GQ. Hy het gesê sy perfekte dag sal breiwerk insluit – “want jy kry bevrediging en kan ook vir iemand ’n mooi present maak, soos ’n serp wat snaaks lyk”.

Jan de Lange, politieke beriggewer by die Sondagkoerant Rapport, het ook al sy hand aan breiwerk (’n serp) gewaag. “Dis ontspannend en neem jou weg van die daaglikse frustrasies, maar jy kan ook die ‘oomblik’ geniet en selfs met jou geliefde gesels,” vertel hy.

Dit is nou maar eenmaal ook so dat brei mense saamvoeg. Dink aan al die

breigroepe – in die kuberruim sowel as in die werklike lewe. ’n Breiklub gee ’n gevoel van behoort, meen Marelise.

Selfs tronkbewoners brei hul sorge weg. Die Amerikaner Lynn Zwerling het die hulporganisasie Knitting Behind Bars by ’n tronk in Maryland begin om mense te leer om doelwitte te vervul, projekte af te handel en om iets vir iemand te gee. Lynn glo breiwerk kan gevangenes hiermee help. Die gevangenes het onder meer troospoppe vir getraumatiseerde kinders en kepse vir hulself en hul gesinne gebrei. Almal was aanvanklik skepties oor die projek – maar die organisasie bestaan steeds en groei.

As jy sukkel met afhanklikheid (veral rook en alkohol), is brei ook een van die maniere om dit te probeer besweer, sê Marelise. “Dit is goedkoop, jy kan jou wol en penne oral saamneem. Ek het onlangs voor ’n mediese prosedure waaroor ek angstig was in die wagkamer gebrei en dit het my aandag afgetrek en my laat ontspan. Dít is ook hoe dit werk by afhanklikes. Wanneer die craving na ’n sigaret of drankie toeslaan, moedig ek hulle aan om te brei,” sê sy.

BRONNE thebestfashionblog.com; knitcare.com; telegraph.co.uk; sheepandstitch.com; facts.randomhistory.com; Wikipedia; theguardian.com; huffingtonpost.com; Abcnews-go-com/US

Net soos die herhaling van

’n woord, frase of gebed,

laat brei jou ontspan

Harvard-navorsing

Het jy geweet?


PATROON UIT SARIE JULIE 2016 WEEK 4

deur ANITA ROSSOUW & LOUNETTE FOURIE modefoto JUSTIN BADENHORST VAN SUPERNOVA model SARA VAN MAX MODELS hare en grimering SHAHNAZ COLA WRENSCH

9

DEKOR


BREI SÓH/aan 23 ste. 1e ry: R. 2e ry: R 11, aw 1 (= middelste st), r 11. 3e ry: R. 4e ry: R 1, m 1, r 10, aw 1, r 10, m 1, r 1 = 25 ste. 5e ry: R 1, m 1, r tot laaste st, m 1, r 1 = 27 ste. 6e ry: R 13, aw 1, r 13. 7e ry: Soos 5e ry = 29 ste. 8e ry: R 14, aw 1, r 14. 9e ry: Soos 5e ry = 31 ste. 10e ry: R 15, aw 1, r 15. 11e ry: Soos 5e ry = 33 ste. 12e ry: R 16, aw 1, r 16. 13e ry: R. 14e ry: R 16, aw 1, r 16. 15e ry: R. 16e ry: R 16, aw 1, r 16. 17e ry: R 14, r 2 tes, r 1, r 2 tes, r 14 = 31 ste. 18e ry: R 15, aw 1, r 15. 19e ry: R 13, r 2 tes, r 1, r 2 tes, r 13 = 29 ste. 20e ry: R 14, aw 1, r 14. Vlge rye: Vmin so voort in onewe rye en aan weersk van middel st tot 5 ste oor is. Brei ewe rye soos ste voorkom. Vlg ry: R 2, aw 1, r 2. Vlg ry: R 2 tes, r1, r 2 tes = 3 ste. Laaste ry: R 3 tes.

KOFFIEBEKER-SLOPIES Die oulike slopies se patroon, plus ’n video hoe om dit te brei en die diertjies te borduur is op SARIE.com > WOON > Maak dit self

Brei-afkortingsAw – aweregs; beg – begin; dies – dieselfde; dr – draai; dv – draad voor; fats – fatsoeneer;

gl – glip; grto – glip 1 st, r 1, trek glipsteek oor; h/aan(af) – heg aan(af); her – herhaal;

K6/8A(V) = Kabel 6/8 agter(voor) = glip vlg 3 (4) ste op kabelpen en hou agter(voor) werk, r 3 (4), r 3 (4) van kabelpen;

m – maak; oorbl – oorblywende; r – regs; RK – regte kant; st(e) – steek(steke);

tes – tesame; VK – verkeerde kant; vlg – volgende; vmeer – vermeerder; vmin – verminder; weersk – weerskante

BREI SÓBrei vir elke kussing 2 pante.KUSSING IN KOUSSTEEK: H/aan 110 ste met 3,5 mm-penne en kleur 051, ks 4 rye. Brei verder as volg: 1e ry: R. 2e ry: Aw. 3e ry: Aw 2, r tot laaste 2 ste, aw 2. 4e ry: R 2, aw tot laaste 2 ste, r 2. Her laaste 4 rye tot werk sowat 49 cm is en eindig met 2e ry van pat. Ks 3 rye, h/af alle ste. KUSSING IN MOSSTEEK: H/aan 111 ste met 3, 5 mm–penne en kleur 014. 1e ry: R1, (aw 1 , r 1) tot end. 2e ry: Aw 1, (r 1, aw 1) tot end. 3e ry: Soos 2e ry. 4e ry: Soos 1e ry. Her die 4 rye tot werk 50 cm is, eindig met VK-ry, h/af alle ste. KUSSING MET KABELS: H/aan 122 ste met 3,5 mm-penne en wit. 1e ry: (R 21, aw 2, r 8, aw 2) 3 keer, r 21. 2e ry: (Aw 21, r 2, aw 8, r 2) 3 keer, aw 21. 3e ry: (R 21, aw 2, K8V, aw 2) 3 keer, r 21. 4e ry: Soos 2e ry. 5e ry: Soos 1e ry. 6e ry: Soos 2e ry. 7e ry: Soos 1e ry. 8e ry: (Aw 21, r 2, aw 2, r 4, aw 2, r 2) 3 keer, aw 21. 9e ry: (R 21, aw 2, r 2, aw 4, r 2, aw 2) 3 keer, r 21. 10e tot 13e ry: Her 8e tot 9e ry 2 keer. 14e ry: Soos 2e ry. 15e ry: Soos 1e ry. 16e ry: Soos 2e ry. Her 16 rye nog 8 keer (sowat 50 cm) en h/af alle ste. AFWERKING: Werk 3 sykante per kussing aan mekaar. Plaas ’n vulkussing in elk en werk die opening toe.

GROOTTE 50 x 50 cmBENODIGDHEDE 2 x 250 g-bolle Elle Cotton On DK per kussing, in kleure 051 (ash), 014 (natural), 001 (wit); 3,5 mm-breipenne; kabelpenSPANNING 22 ste en 28 rye in ks met 3,5 mm-breipenne = 10 cm

KUSSINGS VAN KATOENFoto op bl. 86

BREI SÓ (Brei 2)H/aan 34 ste met 5 mm-penne. 1e ry: (r 1, aw 1) tot end. Her laaste ry. Vlg ry: R. Vlg ry: Aw. Brei reguit verder tot werk 12 cm is, eindig met ’n VK-ry. Vlg ry: R 5, (m 1, r 8) 3 keer, m 1, r 5 = 38 ste. Brei reguit tot werk 18 cm is, eindig met ’n VK-ry. Vlg ry: R 4, (r 2 tes, r 5) 4 keer, r 2 tes, r 4 = 33 ste. Vlg ry: Aw. Vlg ry: (r 4, r 2 tes) tot laaste 3 ste, r 3 = 28 ste. Vlg ry: Aw. Vlg ry: (r 1, aw 1) tot end. H/af alle ste. Knoopstrook (brei 2): H/aan 15 ste met 4,5 mm penne. 1e ry: R 1, (aw 1, r 1) tot end. Her laaste ry nog 4 keer, h/af alle ste. AFWERKING: Merk 13 cm en 16 cm aan syrand van elk. Werk nate toe met duimopeninge tussen merkers. Dop om en werk knoopstroke met knope aan vas.

GROOTTE Pas volwasse handeBENODIGDHEDE 2 x 50 g-bolle Elle Classic Wool Aran in ’n kleur van jou keuse; 4,5 mm- en 5 mm-breipenne; 4 knopeSPANNING 17 ste en 24 rye met 5 mm-breipenne = 10 cm

VINGERLOSEHANDSKOENEFoto op bl. 87

BLARE-DRUPMATJIEFoto op bl. 88

Swart 017

Wit 001

Antique 049 Coral Rose 054

Gravel 075

Ons het Elle Family Knit-dubbeldraad gebruik in:

BENODIGDHEDE 1 x 50 g-bol Elle Rustica-dubbeldraad; 3,5 mm-breipenneGROOTTE 12 cm oor breedste deel en 14 cm lank


Breiwerk skitter op die modeloopplanke van die wêreld en pronk stylvol in dekorwinkels.

Jy kan maar die penne uithaal, want brei is die ding om te doen!

VINGERLOSEHANDSKOENEBrei dit vinnig-vinnig en #koester jou hande op koue winterdae.(Patroon op bl. 92)

VINGERLOSEHANDSKOENE

DEKOR


BREI SÓH/aan 23 ste. 1e ry: R. 2e ry: R 11, aw 1 (= middelste st), r 11. 3e ry: R. 4e ry: R 1, m 1, r 10, aw 1, r 10, m 1, r 1 = 25 ste. 5e ry: R 1, m 1, r tot laaste st, m 1, r 1 = 27 ste. 6e ry: R 13, aw 1, r 13. 7e ry: Soos 5e ry = 29 ste. 8e ry: R 14, aw 1, r 14. 9e ry: Soos 5e ry = 31 ste. 10e ry: R 15, aw 1, r 15. 11e ry: Soos 5e ry = 33 ste. 12e ry: R 16, aw 1, r 16. 13e ry: R. 14e ry: R 16, aw 1, r 16. 15e ry: R. 16e ry: R 16, aw 1, r 16. 17e ry: R 14, r 2 tes, r 1, r 2 tes, r 14 = 31 ste. 18e ry: R 15, aw 1, r 15. 19e ry: R 13, r 2 tes, r 1, r 2 tes, r 13 = 29 ste. 20e ry: R 14, aw 1, r 14. Vlge rye: Vmin so voort in onewe rye en aan weersk van middel st tot 5 ste oor is. Brei ewe rye soos ste voorkom. Vlg ry: R 2, aw 1, r 2. Vlg ry: R 2 tes, r1, r 2 tes = 3 ste. Laaste ry: R 3 tes.

KOFFIEBEKER-SLOPIES Die oulike slopies se patroon, plus ’n video hoe om dit te brei en die diertjies te borduur is op SARIE.com > WOON > Maak dit self

Brei-afkortingsAw – aweregs; beg – begin; dies – dieselfde; dr – draai; dv – draad voor; fats – fatsoeneer;

gl – glip; grto – glip 1 st, r 1, trek glipsteek oor; h/aan(af) – heg aan(af); her – herhaal;

K6/8A(V) = Kabel 6/8 agter(voor) = glip vlg 3 (4) ste op kabelpen en hou agter(voor) werk, r 3 (4), r 3 (4) van kabelpen;

m – maak; oorbl – oorblywende; r – regs; RK – regte kant; st(e) – steek(steke);

tes – tesame; VK – verkeerde kant; vlg – volgende; vmeer – vermeerder; vmin – verminder; weersk – weerskante

BREI SÓBrei vir elke kussing 2 pante.KUSSING IN KOUSSTEEK: H/aan 110 ste met 3,5 mm-penne en kleur 051, ks 4 rye. Brei verder as volg: 1e ry: R. 2e ry: Aw. 3e ry: Aw 2, r tot laaste 2 ste, aw 2. 4e ry: R 2, aw tot laaste 2 ste, r 2. Her laaste 4 rye tot werk sowat 49 cm is en eindig met 2e ry van pat. Ks 3 rye, h/af alle ste. KUSSING IN MOSSTEEK: H/aan 111 ste met 3, 5 mm–penne en kleur 014. 1e ry: R1, (aw 1 , r 1) tot end. 2e ry: Aw 1, (r 1, aw 1) tot end. 3e ry: Soos 2e ry. 4e ry: Soos 1e ry. Her die 4 rye tot werk 50 cm is, eindig met VK-ry, h/af alle ste. KUSSING MET KABELS: H/aan 122 ste met 3,5 mm-penne en wit. 1e ry: (R 21, aw 2, r 8, aw 2) 3 keer, r 21. 2e ry: (Aw 21, r 2, aw 8, r 2) 3 keer, aw 21. 3e ry: (R 21, aw 2, K8V, aw 2) 3 keer, r 21. 4e ry: Soos 2e ry. 5e ry: Soos 1e ry. 6e ry: Soos 2e ry. 7e ry: Soos 1e ry. 8e ry: (Aw 21, r 2, aw 2, r 4, aw 2, r 2) 3 keer, aw 21. 9e ry: (R 21, aw 2, r 2, aw 4, r 2, aw 2) 3 keer, r 21. 10e tot 13e ry: Her 8e tot 9e ry 2 keer. 14e ry: Soos 2e ry. 15e ry: Soos 1e ry. 16e ry: Soos 2e ry. Her 16 rye nog 8 keer (sowat 50 cm) en h/af alle ste. AFWERKING: Werk 3 sykante per kussing aan mekaar. Plaas ’n vulkussing in elk en werk die opening toe.

GROOTTE 50 x 50 cmBENODIGDHEDE 2 x 250 g-bolle Elle Cotton On DK per kussing, in kleure 051 (ash), 014 (natural), 001 (wit); 3,5 mm-breipenne; kabelpenSPANNING 22 ste en 28 rye in ks met 3,5 mm-breipenne = 10 cm

KUSSINGS VAN KATOENFoto op bl. 86

BREI SÓ (Brei 2)H/aan 34 ste met 5 mm-penne. 1e ry: (r 1, aw 1) tot end. Her laaste ry. Vlg ry: R. Vlg ry: Aw. Brei reguit verder tot werk 12 cm is, eindig met ’n VK-ry. Vlg ry: R 5, (m 1, r 8) 3 keer, m 1, r 5 = 38 ste. Brei reguit tot werk 18 cm is, eindig met ’n VK-ry. Vlg ry: R 4, (r 2 tes, r 5) 4 keer, r 2 tes, r 4 = 33 ste. Vlg ry: Aw. Vlg ry: (r 4, r 2 tes) tot laaste 3 ste, r 3 = 28 ste. Vlg ry: Aw. Vlg ry: (r 1, aw 1) tot end. H/af alle ste. Knoopstrook (brei 2): H/aan 15 ste met 4,5 mm penne. 1e ry: R 1, (aw 1, r 1) tot end. Her laaste ry nog 4 keer, h/af alle ste. AFWERKING: Merk 13 cm en 16 cm aan syrand van elk. Werk nate toe met duimopeninge tussen merkers. Dop om en werk knoopstroke met knope aan vas.

GROOTTE Pas volwasse handeBENODIGDHEDE 2 x 50 g-bolle Elle Classic Wool Aran in ’n kleur van jou keuse; 4,5 mm- en 5 mm-breipenne; 4 knopeSPANNING 17 ste en 24 rye met 5 mm-breipenne = 10 cm

VINGERLOSEHANDSKOENEFoto op bl. 87

BLARE-DRUPMATJIEFoto op bl. 88

Swart 017

Wit 001

Antique 049 Coral Rose 054

Gravel 075

Ons het Elle Family Knit-dubbeldraad gebruik in:

BENODIGDHEDE 1 x 50 g-bol Elle Rustica-dubbeldraad; 3,5 mm-breipenneGROOTTE 12 cm oor breedste deel en 14 cm lank

Brei saam

WEEK 4 10ARTIKEL UIT SARIE FEBRUARIE 2019

136 | Februarie 2019 SARIE.com

Tensy jy jou hand aan ’n meer ingewikkelde vertikale of hidro-poniese tuin wil waag, is ’n groente-

en-kruietuin in potte basies die enigste opsie vir mense wat geen toegang tot tuingrond het nie en graag op hul balkon, stoep of dek of in hul kombuisvenster wil groente kweek.

Op dié manier word jou groentetuin deel van jou leefruimte, en dit beteken ook minder moeite en water omdat jy net die potte hoef te versorg terwyl die wêreld dalk verdor. ’n Stoep het ook die voordeel van verskeie mikroklimate waarin jy ’n groter verskeidenheid plante kan kweek. Daar is altyd skaduwee beskikbaar, maar ook son wat deur die dag in blokke oor die huis beweeg.

Amper enige houer wat groot genoeg is en behoorlik dreineer, sal werk: plastiek-, klei- of glaspotte, halwe wynvate, groot plastiekdromme wat in die lengte middeldeur gesny is en

op ’n ysterstaander rus, plantbokse, vensterbokse, bioafbreekbare goiing-sakke, emmers, kitskoffieblikke, 1 liter-jogurthouers en 2 liter-plastiek-koeldrankbottels (met behoorlike dreineringsgate aan die onderkant gemaak) – die moontlikhede is einde-loos. Vir groente is potte van rou klei dalk nie die beste keuse nie omdat die klei geneig is om die water te steel wat vir die dorstige plantwortels bedoel was. Moenie eetbare plante kweek in motorbande of ander materiale wat swaar metale of gifstowwe afskei soos dit afbreek nie.

VOORDELE Omdat jy alle aspekte van die kweek-

proses beheer – die grond, posisie, water en bemesting – en byna daagliks aan die plante sal moet aandag skenk, behoort jy probleme, peste en siektes te gewaar voordat dit ’n ernstige probleem raak. Groente in potte is oor die algemeen

makliker om in stand te hou, en onkruid

en siektes is nie so ’n groot probleem nie (van baie pestilensies kan jy sommer met die hand ontslae raak, of as ’n swamsiekte dalk toeslaan, kan jy die olike plant van die res skei). Jy kan die potte maklik skuif (sit

grotes op staanders met wieletjies) indien hulle minder of meer sonlig nodig het of as dit snags te koud raak en begin ryp. Potte is ’n goeie manier om kruie wat

maklik in beddings oorneem, byvoor-beeld ment en vinkel, te beheer. Dis aansienlik minder inspanning as

om byvoorbeeld beddings om te spit of van plate onkruid ontslae te raak.

Dis nou groot mode om jou eie groentetuin te hê. Maar

hoe gemaak as jy min of geen tuingrond het nie? ’n Nuwe

boek oor groentetuine gee raad oor hoe jy ook jou stoep, balkon

of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP

* Begin jou eie groentetuin deur Johan van Zyl en

Peter van Noord (Human & Rousseau, R325)

















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



















of dek kan inspan

groenteOP JOU

KweekSTOEP



Dié wat in die tyd van inperking vars groente uit hul

eie tuin kan geniet, sê seker gereeld dankie. Maar dis ’n opsie vir baie

van ons – jy kan jou stoep, jou balkon of ’n dek hiervoor inspan

WEEK 4 11ARTIKEL UIT SARIE FEBRUARIE 2019

Groente wat in half- of

spikkelskadu sal groei

(tyd benodig in son aangedui)

4-5 uur stamboontjies (bush beans)

bok choi pak choi preie radyse seldery

uie wortels 3-4 uur

blaarslaai bronkors krulkool (kale) roket spinasie spinasiebeet

(Swiss chard) 2-3 uur

anys dragon grasuie knoffelgrasuie koljander

lavas (lovage) ment mosterd pietersielie salie

sitroenkruid tiemie 2 uur

Oosterse slaaiblare

Slaggate waarin beginner-groentetuinmakers trap? Saai of plant die verkeerde tyd. Plant te veel plante te naby aan mekaar in een pot. Gee te veel of te min water (of sonlig). Verryk nie die grond met kompos nie. Ignoreer peste en plae.

Die beste deklaag vir groente in potte?Enige organiese deklaag – ou, droë blare, goed verrotte strooi, kompos (nie tot teen die stam nie) en onbehandelde houtsplinters – kan werk solank dit help om die grond koel te hou en water help bewaar. Ons sou nie gruis of klippies vir groente in potte gebruik nie – dit werk beter vir vetplante en verryk ook nie die grond soos ’n organiese deklaag nie. Vul die deklaag aan as dit op plekke yl raak.Hoe weet ek wanneer ek te veel/te min water, of te veel/te min son gee?Te veel water: Jou plante lyk verlep al is die grond behoorlik klam; die blaarpunte verbruin; of die hele blaar raak geel of bruin en verlep of val af.Te min water: Die grond is droog; die plante groei stadig en blom glad nie; die blare, blomme of vrugte verlep, en vergeel of verbruin en val af.Te veel son: Die blare word letterlik gebrand en raak vaalgroen of geelgroen met brandvlekke en kan selfs verdor. As jy ’n potplant verskuif na ’n plek waar dit skielik baie meer son kry, kan die blare ook verlep.Te min son: Die groen kleur van die blare word al hoe ligter; die plant groei baie stadig of glad nie; die plant leun letterlik in die rigting van die lig.Topwenke vir ’n beginner?1. Gee diep water tot dit by die dreineringsgate uitloop, maar maak seker die potgrond dreineer goed. Moenie potte in pierings vol water laat staan nie – die wortels sal verrot.2. Moenie te veel water gee nie – die plante sal regtig vinniger vrek as wanneer dit te min water kry. Moenie water gee as die grond nog klam is nie.3. Moenie chemiese pesdoders gebruik nie. Veral in potte is dit maklik om met die hand van pestilensies ontslae te raak. Gebruik organiese pesdoders slegs as daar geen ander uitweg is nie.

AAN DIE SKRYWERS

4 VRAE

Fo

to’s

ver

skaf

BOEKUITTREKSEL

SARIE.com Februarie 2019 | 137

NADELE Potte is duur en nie alle groente-

soorte aard daarin nie. Veral groente wat wyd uitsprei of rank – byvoorbeeld komkommers, pampoen, skorsies en

spanspek – en knolgewasse soos aartappels, wortels en rape het baie ruimte en groot, diep houers nodig. Omdat die plante afhanklik is van

jou om hulle nat te maak en af en toe kos te gee, moet jy presies weet wat elkeen se behoeftes is. Omdat potte ’n taamlike klein volume grond in verhouding tot die oppervlakte het en van alle kante af verhit word, droog die grond baie vinniger uit – strooi dus ’n dik deklaag wat sal help dat die potplante minder water nodig het en dat die grondtemperatuur nie op ’n snikhete dag die hoogte in skiet nie. Nietemin beteken dit steeds jy sal in die hoogsomer sekere potte twee keer per dag moet natmaak, maar jy moet presies weet watter, want vir ander kan te veel water letterlik die dood in die pot beteken! Omdat potte veral in die somer

daagliks aandag nodig het, sal jy iemand moet vra om daarna om te sien as jy met vakansie gaan en dié persoon ook mooi inlig. In droogtegeteisterde gebiede is

groente in potte nie altyd die beste opsie nie omdat jy potplante altyd diep moet natmaak (tot die water by die dreineringsgate uitloop). Dié water sal verlore gaan, tensy jy elke pot se uitloopwater opvang. Jy sal elke seisoen wanneer jy plant

of saai die potgrond moet vervang. >

WEEK 4 12ARTIKEL UIT SARIE FEBRUARIE 2019BOEKUITTREKSEL

POTTE: Kry jou lot regOf jy nou potte (verkieslik plastiek, want kleipotte droog baie vinnig uit) of saaibakkies, ou jogurt- of margarienbakkies of houtbokse gebruik, sorg dat dit mooi skoon is. Was dit, indien nodig, met ’n mengsel van 1 deel bleikmiddel en 9 dele water en sorg dat daar genoeg dreineringsgaatjies is. Ons meen egter ’n veel beter plan is om jou eie bioafbreekbare potjies van koerantpapier te maak. Jy kan die saailing later net so in sy “potjie” in die groter permanente pot plant sonder om die wortels te versteur. Vul die potjies met ’n grondmengsel wat jy vinnig self meng: Gebruik 2 dele gesifte kompos, 1 deel potgrond en 1 deel vermikuliet.

Maak jou eie bioafbreekbare potjiesDié potjies is kinderspeletjies om te maak. Wanneer ’n saailing oorgeplant word, word die wortels gewoonlik versteur – dit word nie net aan sonlig blootgestel nie, maar van die syworteltjies kan afbreek as grond van die wortelbol afval – en dis gewoonlik ’n taamlike terugslag vir die plant. Met die ekopotjies skakel jy dié soort “wortelskok” uit, want jy plant die saailing net so met sy potjie.

Jy benodig Koerantpapier ’n Leë wynbottel met ’n diep holte

in die boom (of gebruik ’n blikkie waarin kos ingemaak is)

1. Vou ’n groot vel koerantpapier in die lengte in 4 gelyke dele en knip dit dan in vier stroke van rofweg 15 cm breed. Vou ’n lip van 3 cm aan die een lang kant van elke strook, vou dit terug en vryf dit plat (en weer oop). Sit die wynbottel op sy sy op die punt van die papierstrook sodat omtrent twee derdes van die bottel bo die papier uitsteek. (Aan die onderkant van die bottel moet sowat 5 cm papier uitsteek.) Rol nou die bottel in die papier toe.2. Vou die papier aan die onderkant van die bottel binnetoe oor die boom (werk in ’n sirkelbeweging) om die koerantpapierpotjie se boom te vorm. Draai die bottel regop en druk hard daarop terwyl jy dit in die rondte draai om die boom stewig te kry. Glip die bottel stadig uit die papiersilinder en vou die 3 cm-lip binnetoe sodat dit ’n stewige rand vir die potjie vorm. 3. Vul die potjies met grondmengsel (sien “Kry jou lot reg”) en druk 2-3 saadjies omtrent 1 cm diep in die grond. Gee dit elke 2-3 dae water (klam, maar nooit sopnat nie). Omdat die saad ’n 60-90%-kans het om te ontkiem, kan jy ’n paar sade in elke potjie plant – dan is jy seker jy het minstens een saailing. As almal ontkiem, knip die swakste plante uit (moenie dit uittrek nie!) en plant net die sterkste een met potjie en al uit in die pot waar dit gaan groei.

Plant (uit)! Kies die regte dag vir

saailinge uitplant – ’n koel, bewolkte dag met die minimum direkte sonlig. Laatmiddag is ook ’n goeie tyd. Lei alle saailinge nat voordat

jy dit uitplant. Maak dan plant-gaatjies in die voorbereide pot wat net so diep is soos die houer waarin dit tans groei, maar omtrent dubbel die deursnee. Maak seker elke plant het genoeg ruimte (kyk op die saadpakkie hoeveel die groentesoort benodig). Keer die saailinge uit. Vir plante

wat nie in ekopotjies is nie, moet jy jou hand bo-op die pot of saailing-bakkie plaas met jou vingers om die steeltjie. Draai die pot onderstebo en druk of skud die saailing liggies uit met jou ander hand – behou soveel grond as moontlik aan die wortels. Plaas die saailing in die gaatjie sodat dit op dieselfde diepte is as in die houer waarin dit ontkiem het. Vul die res van die gat op met grondmengsel en druk dit liggies vas. Lei die plantjie nat. Hou die grond klam.

* Uittreksel verkort en verwerk.

GROENTE WAT GOED VAAR IN POTTE blaarslaai bok choi brandrissie eiervrug grasuie kersietamaties knoffel kruie radyse roket soetrissie seldery spinasie spinasiebeet stamboontjies sekere tamatiekultivars

WEEK 4 13BLOKRAAI UIT SARIE BLOKRAAI

18 | Somer 2019/20 SARIE.COM

BLOKRAAI

Tolk

Mes, vurken lepel

Oorval VIII Op alleplekke Persone In die

pad steek

Dorp inToskane

(3,9)

Kofia

Knaag-dier

Sogou as

Op dieou . . .

Omspit

Tussen. . . en oreverdwyn

. . . goedom waarte wees

Vrot Indiesemunt

Ambags-man, bv.

Monniks-kleed

Filtreer

Water-stof, bv.

Verdruk

Isidingo,bv.

Aandui

Kapmes

Nietig

Per eenWees

Vate

Oorskot

Nie weetwaar jy. . . of

af is nie

Egret

Voëlmis

Groensteen

Persiesekoning Denims Steel

Lae gety

Klank-maat

Leliesoort Sangstukvir twee

Van die. . . opdie jas

. . . Eliot(digter)

Sertifikaat

Ná dienag

Bergpad

BeenskutGramskap

Pruil

Meet-kunde-

instrumentHanswors Griekse

letter

Rooibok

RepeteerToewy

Pootuit

Verdigtesuurstof

Klooster-inwoner

Bewaar

Nou of. . .

Treinwa

DieMamma

Mia-eiland

Baiegoed

Oos, . . .,tuis bes Gedigte

Boeddha(Chinees)

Titel vir'n man

Om . . .neute

Vader

Wat nieeie aanons taal

is nie

SetwydteDringendeversoek

1 Oplossing op bl. 83

OPLOSSING VOLG OP BLADSY 15

BLOKRAAI 1

Reis

WEEK 4 14BLOKRAAI UIT SARIE BLOKRAAI

Bekendes en legendes

SARIE.COM Somer 2019/20 | 7

Pensioe-naris

Korrek

Reageer-middels

Inspi-rerend

Ingang

Die . . .in die

hand hê

Ongeluk

VraGrieselig

. . . vanBlerk (SAsanger)

Prior

Dogteren . . .

Deeglikbespreek

Getalle

Aan dietrae kant

(3-3)

Roofvoël

Nuwe . . .vee skoon

Ramp

Skryfmet hulle

Biefstuk

Filippynsemunte

Afgrond

Gil

Griekseletter

Owerspel

Redigeer

Bewys-skrif

Implement

Broek-spleet

Italiaansemunt

Ontken

'n Titel

Snykant

Net so

Skoen-lapper-larwe

Vanwaardewees

Spruite

Skepsel

Gesondmaak

Voor-neme

Die geheel

Kuifkop-voël (4-4)

Toernooi

Heide

Hoër op

Hand-vatsel

Lees ditop 'n

kindle, bv.(1-4)

TandratteVaas

Buideldier

Vir diedoel (L.)

(2,3)

Omspit

Spoorbus

Sodiak

Kelk

Sterk

Pynverduur

Stap

Aankom

Water-bron

Twis

Luidier

Lui

Ou munt

Onder-geskik

"Jippie!"

Lig-eenheid

Voordat(argaïes)

Vreemde

Meen

Oorskot

Skalpel

Hoërskool(afk.)

SAsangeres

(7,5)

24 in'n dag Oseaan

Kom

Japansedrama

Woord

Naskrif(afk.)

Voorraad

Windmaak so

Hert

Loopvoël Gisplante



Bekendes en legendes


Pensioe-naris

Korrek

Reageer-middels

Inspi-rerend

Ingang

Die . . .in die

hand hê

Ongeluk

VraGrieselig

. . . vanBlerk (SAsanger)

Prior

Dogteren . . .

Deeglikbespreek

Getalle

Aan dietrae kant

(3-3)

Roofvoël

Nuwe . . .vee skoon

Ramp

Skryfmet hulle

Biefstuk

Filippynsemunte

Afgrond

Gil

Griekseletter

Owerspel

Redigeer

Bewys-skrif

Implement

Broek-spleet

Italiaansemunt

Ontken

'n Titel

Snykant

Net so

Skoen-lapper-larwe

Vanwaardewees

Spruite

Skepsel

Gesondmaak

Voor-neme

Die geheel

Kuifkop-voël (4-4)

Toernooi

Heide

Hoër op

Hand-vatsel

Lees ditop 'n

kindle, bv.(1-4)

TandratteVaas

Buideldier

Vir diedoel (L.)

(2,3)

Omspit

Spoorbus

Sodiak

Kelk

Sterk

Pynverduur

Stap

Aankom

Water-bron

Twis

Luidier

Lui

Ou munt

Onder-geskik

"Jippie!"

Lig-eenheid

Voordat(argaïes)

Vreemde

Meen

Oorskot

Skalpel

Hoërskool(afk.)

SAsangeres

(7,5)

24 in'n dag Oseaan

Kom

Japansedrama

Woord

Naskrif(afk.)

Voorraad

Windmaak so

Hert

Loopvoël Gisplante



OPLOSSING VOLG OP BLADSY

BLOKRAAI 2

BLOKRAAI 3

Bekendes & legendes

15

WEEK 4 15OPLOSSINGS

BLO

KR

AA

I 2B

LOK

RA

AI 1

BLO

KR

AA

I 3


V A O D A

E E T G E R E I F E S

R O T A E N D A

T E S L E G A N N A P

G A S O G E K N E G W Y S

A A R D S N K U I P E Y

E L K R E I E R S M A R A G

G A P S E B I N K A

S J A H I T S O G G E N D

E W O E D E P N A R U

K A M A S I M P A L A P E

N O N O P P A S N O O I T

S K O P E L O S T O P S

F O S I R D O W E

E M E O P R O E P

O N A F R I K A A N S E

REIS 1

G B T O B

D E P O S I T O R A M

M A G E R O E R

I S E R T S A C T A N

W A L S V E R L E E A A L

A I T S A S E L K S T U

J U K A F D E K O O S K U S

V Y W E A A N R O E R

N O T A E N S A T L E E T

R K A R B A M S O T W

G E L U K K I G A A K B E

N U U T E F I K S I E

T I M E S S Q U A R E T

A S L O T R E D E

B A R O N A G I E

I N T R O D U S E E R

REIS 2

REIS 3

M R F G A

R E S U M E E R L Y M

E L K T A I T S A

S A S A A D A C O B

E T A K G E E N H E K E L

A F L O S E S P U A S E

E L S O P E R A O P H I T S

D R I L G E S I E N E

S A G O E E T S C K M

B S E S D E P C U M I

O R D E N R U I E H I E R T

U N D O E N O U S I S

P A T M O S L A P A S

O T O U D E R D O M

I E P E R T R O E

V E R D R A A G S A M E

P V Y I S

T E R E G W Y S P L A

R O L E O E R M

D E G R A M E S O L

W E B R B E W U S T E L I K

B E R O U R K E E T E

M Y L E I K E L D R A G O N

O F T E E M D U E T

S K U B D B I N A L E E F

O S P Y S E O M A R S E

S O V E R A R E N D I

K L E E F L I N T O P S E T

S A N T I A G O P O O T

E R R O L K R A A G

R I E M A I M P I

D E S S E R T L E P E L

REIS 4

D A S S O

U I T G E K N I P B A

G A T O M U R E

T B O K A P I R A S S

P E L M L E N T A M E N T E

B E H E P L A M P A A N

W Y T G L O E I M E E S T E

V A A S E N E R G I E

A N T I T S T A R T E R T

A S P O R T E G E E N A

N A G S E O O R V A L P A

A L E T E R M U I T H O L

P O R T O M A T T R U

P B G E S E E N D E

P O L O O U N I E

G E D E G E N E R E E R

REIS 5

G H K G S

B E K E E R D E K L A

S A F U S M A R T

Y L V I N K L H S A

S P A E H O N K I E T O N K

E N O R M O S N A S I E

A L T B O L L A B E W O O N

B Y L E S K I E O N

A K T E L G E N O T N E S

O S T E K E O E B I

G R O E F O N G U U R G A S

P O T K L E I S T E L T

S I E N A R E I S I E S

L E E R M E E S T E R

W I E P E R I O D E

W E E R S I N S P E L

REIS 6


OPLOSSINGS

B D B P M W L

S I G O R E I A S O S I A A L

S E L M E S P R E L A T E

S T R O O I T J I E T R E D

R U S N I N S P E K S I E

K O I K N E D E R L A E M

M A A T K E R E A L B A

C H E M I E S K Y K E R O T

E P A L E I S E N T R E E

B D I T B P M B

U R A A N H O O G E D E L E

K N A K S P O T T E R G O M

N A V A A R T S N A T E

K Y K W E E R E L E G A N T E

C L A N S T R A T E G I E S

H Y S E R E S P E W E T

I O N I S E E R P I N A S S E

W E G S K E M E R G E E R

BLOKRAAI 1

BLOKRAAI 7

BLOKRAAI 5

BLOKRAAI 2

BLOKRAAI 8

BLOKRAAI 4

BLOKRAAI 6

O G E S G B G

B L O E D L E M O E N O G I E

I N S E K T E T E V R E D E

V E R P L E T T E R I N G S R

E R F E N E G E V S

A L G E R E I K U R E T

U K R U E G T E I E P E

G I L U I T L E E R S S O N

S E K E L S T E R T R E G S

J E B U A U

S A K K E E A U K E K K E L

M O S S E L K R A K E R G O

A P E T E S A U R O R A S

S I E K B E D A R M K A A P

K R U I S I N G U W E L R

A T E G E S P L E T E Y

O P L E N K A I A S G A S

E E U A L A L T E G A

P E R I G E U M O R I E N T

F E S N A E L G R O E N T E

R K A R T E L K R O E E

M G N A R R A S S T E M

N A O E S R A A D O P E L

G E B O D E S L O G K

E I E N A A R M O E R B E I

B E T R E E I E L A A I E

R E G S O T T E R F L E S

B E S A K S

B O E B E R P R O S A I S T E

O D E K L E I N E R M A A K

I R R E L E V A N T R M A S

H U T N K O K K E D O R E

M E I S D E F L A S I E G

P U I M R O E S E M O E

E N R E E N O E S T E L E

D R E S S E E R E T O E T

R F T O A B

R E T O E R O O L O O G

D P U P K B

P E L K I E L I E B K

E A R E M F Y N O

S K E E N F P O L V Y N A

A F T O B T I K A P P E L

T A L A R M T I N T G

S O M A A R S A J A G E

E O N G E T R E P A N E E R

I N K F O R A D R A G T I G

R O F I E T O E R E U S E

D O R E E N M O R R I S I R

K O E T S I E R S V O E L

N N E E N E T B A L

W A N D E L H A L A A I

O E R E E D N I E

S U U R K I L S K E R

BLOKRAAI 3

R R B H F M

B E R E D E N E E R A B

N E G E S F I A S K O

E T A U I L S T E A K D

E G B R E U K S U B P I K

S N E E L I R A N E G E E R

I N S G E L Y K S R U S P E

W E S E N U T T I G L O T E

R E M E D I E E R O P S E T

T O B S U E D

H O E P H O E P K R A G T I G

T R E E B E L A N D R E L

A I F L O R Y N H O E R A

L A K S E E R G L O M E S

L A U R I K A R A U C H R

B A D T E R M S U I S

R A N T S O E N R E E

E M O E E N S I E M E


OPLOSSINGS

B D B P M W L

S I G O R E I A S O S I A A L

S E L M E S P R E L A T E

S T R O O I T J I E T R E D

R U S N I N S P E K S I E

K O I K N E D E R L A E M

M A A T K E R E A L B A

C H E M I E S K Y K E R O T

E P A L E I S E N T R E E

B D I T B P M B

U R A A N H O O G E D E L E

K N A K S P O T T E R G O M

N A V A A R T S N A T E

K Y K W E E R E L E G A N T E

C L A N S T R A T E G I E S

H Y S E R E S P E W E T

I O N I S E E R P I N A S S E

W E G S K E M E R G E E R

BLOKRAAI 1

BLOKRAAI 7

BLOKRAAI 5

BLOKRAAI 2

BLOKRAAI 8

BLOKRAAI 4

BLOKRAAI 6

O G E S G B G

B L O E D L E M O E N O G I E

I N S E K T E T E V R E D E

V E R P L E T T E R I N G S R

E R F E N E G E V S

A L G E R E I K U R E T

U K R U E G T E I E P E

G I L U I T L E E R S S O N

S E K E L S T E R T R E G S

J E B U A U

S A K K E E A U K E K K E L

M O S S E L K R A K E R G O

A P E T E S A U R O R A S

S I E K B E D A R M K A A P

K R U I S I N G U W E L R

A T E G E S P L E T E Y

O P L E N K A I A S G A S

E E U A L A L T E G A

P E R I G E U M O R I E N T

F E S N A E L G R O E N T E

R K A R T E L K R O E E

M G N A R R A S S T E M

N A O E S R A A D O P E L

G E B O D E S L O G K

E I E N A A R M O E R B E I

B E T R E E I E L A A I E

R E G S O T T E R F L E S

B E S A K S

B O E B E R P R O S A I S T E

O D E K L E I N E R M A A K

I R R E L E V A N T R M A S

H U T N K O K K E D O R E

M E I S D E F L A S I E G

P U I M R O E S E M O E

E N R E E N O E S T E L E

D R E S S E E R E T O E T

R F T O A B

R E T O E R O O L O O G

D P U P K B

P E L K I E L I E B K

E A R E M F Y N O

S K E E N F P O L V Y N A

A F T O B T I K A P P E L

T A L A R M T I N T G

S O M A A R S A J A G E

E O N G E T R E P A N E E R

I N K F O R A D R A G T I G

R O F I E T O E R E U S E

D O R E E N M O R R I S I R

K O E T S I E R S V O E L

N N E E N E T B A L

W A N D E L H A L A A I

O E R E E D N I E

S U U R K I L S K E R

BLOKRAAI 3

R R B H F M

B E R E D E N E E R A B

N E G E S F I A S K O

E T A U I L S T E A K D

E G B R E U K S U B P I K

S N E E L I R A N E G E E R

I N S G E L Y K S R U S P E

W E S E N U T T I G L O T E

R E M E D I E E R O P S E T

T O B S U E D

H O E P H O E P K R A G T I G

T R E E B E L A N D R E L

A I F L O R Y N H O E R A

L A K S E E R G L O M E S

L A U R I K A R A U C H R

B A D T E R M S U I S

R A N T S O E N R E E

E M O E E N S I E M E

Oplossings

BLADSY 15

WEEK 4 16SUDUKO UIT SARIE BLOKRAAI


2

5 6 2

4 8 9 7

6 2 8 1

8 9 2 5

2 4 6 3

8 3 5 6

5 2 7

4

3 4 5

4 3 6 8

1 7

9 5 3

6 8

1 5 9 6

4 1

5 7 8

MAKLIK

4 6 9 7

1 8 3 5

2 9 3

3 7

2 6 4

9 4

3 2 1

6 7 8 5

5 7 6 9

1 8 2 4 7

6 1 3 9

5 7 8 2

4 6 5

9 4

2 5 6

2

6 7 3

13 Oplossing op bl. 97 14 Oplossing op bl. 97



2

5 6 2

4 8 9 7

6 2 8 1

8 9 2 5

2 4 6 3

8 3 5 6

5 2 7

4

3 4 5

4 3 6 8

1 7

9 5 3

6 8

1 5 9 6

4 1

5 7 8

MAKLIK

4 6 9 7

1 8 3 5

2 9 3

3 7

2 6 4

9 4

3 2 1

6 7 8 5

5 7 6 9

1 8 2 4 7

6 1 3 9

5 7 8 2

4 6 5

9 4

2 5 6

2

6 7 3



SUDOKU 1

SUDOKU 1

SUDOKU 2

SUDOKU 2

Oplossings


182469537

395728164

746513298

513974682

428136759

679285341

254391876

837642915

961857423

528139647

691724583

437658921

216983475

743561892

985472136

879315264

354296718

162847359

718639452

236475981

495821763

861543297

973162845

542987136

384716529

657298314

129354678

238751469

751469238

694382715

175634892

869217543

423598176

387126954

946875321

512943687

952734168

764981325

183562497

628179543

541623879

379458216

435296781

297815634

816347952

621873549

837945621

945216738

394651287

762498153

158732964

273589416

416327895

589164372

659483712

478125936

123697854

986251473

742369581

531874269

394718625

217546398

865932147

874963125

195842367

326157498

469725831

731684259

258319746

682491573

513276984

947538612

632718594

759643182

481259763

365927841

897431625

214865937

178394256

546182379

923576418

376198245

182546379

459327681

518432967

724961853

693875124

841253796

937684512

265719438

348156972

179832546

625749138

461387259

792561483

583924761

834295617

916478325

257613894

MAKLIK 13

MAKLIK 16

MEDIUM 19

MEDIUM 22MEDIUM 23

MAKLIK 14

MEDIUM 17

MEDIUM 20

MAKLIK 15

MEDIUM 18

MEDIUM 21


182469537

395728164

746513298

513974682

428136759

679285341

254391876

837642915

961857423

528139647

691724583

437658921

216983475

743561892

985472136

879315264

354296718

162847359

718639452

236475981

495821763

861543297

973162845

542987136

384716529

657298314

129354678

238751469

751469238

694382715

175634892

869217543

423598176

387126954

946875321

512943687

952734168

764981325

183562497

628179543

541623879

379458216

435296781

297815634

816347952

621873549

837945621

945216738

394651287

762498153

158732964

273589416

416327895

589164372

659483712

478125936

123697854

986251473

742369581

531874269

394718625

217546398

865932147

874963125

195842367

326157498

469725831

731684259

258319746

682491573

513276984

947538612

632718594

759643182

481259763

365927841

897431625

214865937

178394256

546182379

923576418

376198245

182546379

459327681

518432967

724961853

693875124

841253796

937684512

265719438

348156972

179832546

625749138

461387259

792561483

583924761

834295617

916478325

257613894

MAKLIK 13

MAKLIK 16

MEDIUM 19

MEDIUM 22MEDIUM 23

MAKLIK 14

MEDIUM 17

MEDIUM 20

MAKLIK 15

MEDIUM 18

MEDIUM 21

WEEK 4 17ARTIKEL UIT SARIE MEI 2010

deur RIETTE RUST

Disdeesdae ’n anderwerk-wêreld aswaaraanonsgewoondwas. Jyhetnuwemaniere nodigom jou tyddie beste te benut – en te vorder

Illus

tras

ieG

allo

Imag

es/G

etty

Imag

es

Nooit genoeg ure in diedag nie? Te veel om tedoen? En dan lyk dit

ook nog asof niemand agterkom hoehard jy werk nie!Tydbestuur soos ons dit nog altyd

gedoen het, werk vir baie mense niemeer nie. Om lysies te maak, jou urein te deel op dieselfde manier as joukollega of om in 24-uur-segmente tedink is nie meer doeltreffend nie.“Sommige van die ou reëls geld

wel nog,” sê prof. Basil Leonard,akademiese hoof van die UniversiteitStellenbosch Bestuurskool (USB)in Bellville. “Hulle moet net nuuttoegepas word.”’n Nuwe denkrigting is nodig omdat

die werk-wêreld van die 21ste eeuheeltemal nuut is, beaam CharleneTribelhorn, besturende lid van DesignNetwork Associates (DNA) inJohannesburg.Dinge beweeg vinniger

as ooit tevore. Ons moet op ons voetekan dink, byna altyd beskikbaar weesen terselfdertyd ons oorvol e-pos-inmandjies hanteer.Tog moet ons op ’nmanier steeds ons werk gedoen kry.“Die ou manier benader tyd met ’n

pleister-plak-oplossing,” sê Charlene.“Een manier van doen moes vir almalwerk. Die nuwe benadering fokus opjóú as individu, jóú uitdagings en dieoplossings wat vir jóú werk. Jy kan ditaanleer.”Tydbestuur word ál belangriker.

Navorsing deur die Universiteit vanPennsilvanië onder die beste 100maatskappye om voor te werk inAmerika wys hul aandeleprys het metgemiddeld 14% per jaar gestyg omdathulle selfbestuur onder hul personeelaanmoedig. Dis vergeleke met ’n 6%-mark-gemiddeld (www.skillsportal.co.za).Studies wys ook werknemers

wêreldwyd mors gemiddeld twee uurper dag (etes en teetyd uitgesluit). Dítkos die ekonomie miljarde.As jy jou tyd goed benut, sal jy jou

doelwitte behaal en ’n goeie werk-lewe-balans handhaaf. Jy sal jou stres-en energievlakke beheer en kans sienvir die onverwagte.Swak tydbestuurders, daarenteen,

loop die risiko om gouer uit te brand,sê Liza van Wyk, uitvoerende beamptevan die opleidingsinstansies AstroTechen BizTech Training in Johannesburg.“Jy werk dan minder produktief en

minder doeltreffend, en sal daaromméér moet doen.Dit plaas ekstraspanning op jouself.”Hoe haal jy dus die beste uit jou

beskikbare tyd?

Tyd is nieneT 24 uur nieAs jy nog altyd na tyd in 24-uur-segmente gekyk het, moet jy nou’n kopskuif maak, sê prof. Leonard.Jy moet visionêr dink, oor die langtermyn na tyd kyk en dan “terugwerk”.Vra jouself byvoorbeeld af wat jy

teen 2012 wil bereik. Jy mik dalk na’n bestuurspos. Beplan dan elke jaar sedoelwitte om hierby uit te kom, daarnaelke maand s’n, dan elke week s’n enlaastens elke dag s’n.“Alles wat jy van nou af doen,moet

jy op dié groter visie mik,” sê prof.Leonard.Dit gee jou fokus en ’n groterdoel. Só kry jy gehalte uit jou tyd.

’n persoonlikesin vir TydElke mens het sy eie unieke eise enbehoeftes. As jy getroud is, sal jy jouman en kinders in ag moet neem.Asjy van draf hou, sal dit deel van jou >

deur riette rust

werk

tyd tebespaar

regtigHoe om

146 sarie Mei 2010

tydsbestuur.indd 2 3/23/10 5:40:09 PM

Ons het nou baie ure gehad om oor ons tyd te dink. Hoe waardevol dit is, hoe ons dit tot nou nie goed benut

het nie. Hoe ons dit vorentoe ánders wil doen. Hier’s raad


deur RIETTE RUST

<weeklikse plan moet wees.Jou lewensdoel sal ’n invloed hê op

hoe jy jou tyd bestuur, sê Liza vanWyk, of dit nou loopbaansukses, diebeste ma moontlik, ’n kombinasie vandié twee of wat ook al is.Identifiseer jou doelwitte.Die

grotes en die kleintjies – en weesspesifiek. Soos: Ek wil in 2012ons span van 20 bestuur en ookverantwoordelik wees vir a, b en c. Steldoelwitte vir byvoorbeeld jou loopbaan,jou persoonlike lewe, jou sosiale leween jou finansies.As jy soms gefrustreerd voel, vra

jouself hoe die betrokke taak by joudoelwitte inpas. Dit gee jou dalk nuweenergie om dit te doen, óf jy besefjy is besig met iets wat nie regtig ’nbydrae maak nie en jy moet van fokusverander of die taak delegeer.Identifiseer nou jou sterk en swak

punte, is Liza se raad. Jou sterk punteis dit wat natuurlik kom of wat jyalgaande opgebou het. Jy onderhandeldalk uitstekend of is skitterend metsyfers. Bestee baie tyd daaraan om jousterk punte te ontwikkel, want hullesal jou nader aan jou doelwitte bring.Dis ook veel meer produktief as om diebeste in alles te probeer wees.Werk intussen ook aan die swak

punte waarin jy moet verbeter om joudoelwitte te behaal. As jy nie ’n goeiespreker is nie, maar móét kan praatvoor mense, kan jy dit byvoorbeeldoorweeg om by die Toastmasters aante sluit.

Dink ‘stralenD’Dít kan jy doen deur gedagtekaarte(mind maps) op te stel, sê CharleneTribelhorn. Sy onderskryf Tony Buzan,skrywer van The Mind Map Book, seteorie van radiant thinking.Vergeet die ou manier van lysies

maak.Dié kaarte is ideaal vir wanneerjy groter doelwitte of dít wat dringendof belangrik is, moet uiteensit. Jy kanook só dinkskrums hou.Gedagtekaartekan oral toegepas word, selfs as jy ’nkinderpartytjie reël!Maak só: Draai ’n A4-papier dwars

en trek ’n sirkel in die middel. Daarinskryf jy vandag se datum, of dalk dieweek s’n (soos 12 – 19 April). Uitdie sirkel “groei” takke wat jou takevoorstel. Skryf die naam van die taak,soos “Reël ’n vergadering” bokant elketak. (Gebruik verskillende kleure, dalkrooi vir die belangrikstes.)Uit elke tak “groei” kleiner takkies

soos “Kry inligting”, “Raadpleeg

notules”, “Beplan struktuur” – hoe ookal. Die kaart moet jóú pas.Gedagtekaarte is hoogs doeltreffende

tydbestuur-gereedskap, sê Charlene.Jy prioritiseer op ’n visuele manier enkry dadelik ’n geheelprentjie. Jy sal ditook makliker onthou.Omdat jy netkernwoorde gebruik, neem so ’n kaartnet vyf of tien minute per dag.Gewone lysies is vervelig en een-

dimensioneel. Jou brein weet nie mooiwat om met sulke lineêre lyste te maaknie, want die (kreatiewe) regterkant en(logiese) linkerkant integreer dan nie,sê Buzan.Omdat die hele brein niebetrokke is nie, vergeet jy belangrikeidees.Gedagtekaarte is die oplossing.

Jy is meeras Jou werkJy moet ook tyd maak vir jou gesond-heid, jou gesin, emosies, spiritualiteit enander mense, sê prof. Leonard. “Dis togdie héle jy wat by die werk aankom.”Aldié fasette verg hul eie tyd.Daarom het ’n groot deel van tyd-

bestuur eintlik niks met werk te doennie, sê Liza van Wyk.“Dit gaan oor genoeg slaap, reg eet

en oefening, om jou sin vir humor tebehou en belang te stel in die menseom jou.”Charlene sê: “As jy gedurig gespanne

voel omdat jy nie by jou belangrikstewaardes uitkom nie, moet jy jou tydanders indeel.”As jou gesin een van jou belangrikste

waardes is, maar jy skeep hulle af, saljou ongelukkigheid oorspoel na jouwerk, jou fokus versteur en jou minderproduktief maak, sê prof. Leonard.Só ook as dit vir jou belangrik is omjou intellek te stimuleer, maar jy maaknooit tyd vir lees nie.

neem DoeltreffenDbesluiteDeesdae kyk ons nie meer net vanuiteen perspektief na probleme en neemdan besluite nie, maar uit ses!Die vermoë om doeltreffend besluite

te neem is nou éérs belangrik om tydte bespaar. Sommige van ons besluitte vinnig en mors dan tyd deur vanplan te verander, terwyl ander sukkelom besluite te neem of belangrikesuitstel. Só laat jy ander wag, skep jyonsekerhede, veroorsaak jy dat joukollegas húl werk moet uitstel en houjy die hele werkproses op, sê Charlene.Wanneer jy in die verlede ’n besluit

geneem het, moes jy jou keuse regbewys deur argumente uit te werk.Jou kollegas het dan waarskynlikslaggate uitgewys en julle het daaroorgedebatteer. Dis een manier.Om doeltreffend te kan besluit kies>

‘Dis Die héle jywat by Diewerkaankom’prof. Basil Leonard, USB

werk

148 sarie Mei 2010

tydsbestuur.indd 4 3/23/10 5:41:07 PM


deur RIETTE RUST

< sommige kenners egter nou Edwardde Bono, wêreldbekende sielkundige enmedikus, se “six thinking hats”. Dis ookdie titel van sy boek (Penguin VK).

Jy kan dié “hoede” op jou eie draof dit in vergaderings deel, en jy hoefdit in geen spesifieke volgorde “op tesit” nie. Dié metode stroomlyn joudenkproses en in ’n groep verseker ditdat almal deelneem en op die kwessiefokus, nie op die persoon nie.Die ses “hoede” is:1Kry ’n geheelbeeld van die probleem

wat jy moet oplos of die besluit watjy moet neem. (’n Vergaderingleier dradikwels hierdie hoed.) Dink aan jougroter doel en wat jy alles wil bereik.

2Kry al die inligting oor die onder-werp, soos dokumente en e-posse.

Kyk na die feite, soek leemtes sooskwessies waaroor jy nog nie weet nie enprobeer die nodige uitvind. Neem ookvorige tendense in ag en leer daaruit.Wees so objektief moontlik.

3Dink kreatief en heeltemal buitedie boks. Moenie jou idees redigeer

nie. Jy kry só dalk oplossings waaraanjy gewoonlik nie sou dink nie. Moetook nie dadelik ander se nuwe ideeskritiseer nie.

4Vra jouself hoe jy voel oor joubesluit.Gut-gevoel is belangrik.

Probeer dink hoe ander emosioneel opjou besluit sal reageer.

5Fokus op die positiewe van die ideesen alles wat kán werk. Dit wat

werk, gee lig wanneer dinge donker lyk.

6Wees versigtig. Só sal jy seker maakjy beland nie in ’n doodloopstraat

nie. Dink oor hoekom die idees dalknié kan werk nie. Die swak punte saluitstaan. Jy kan van hulle ontslae raak,of jou plan aanpas en tyd bespaar. Ditsal jou ook op die uitdagings voorberei.

KommuniKeer regMisverstande mors tyd, sê Charlene,soos wanneer jy nie presies sê wat jybedoel nie en bloot aanvaar jou kollegaverstaan. Jy het haar dalk gevra om oorbeskikbare vlugte navraag te doen. Jyhet die goedkoopste lugdiens bedoel; syhet aan die bekendste een gedink.

Vra meer vrae. Jy sal só dikwels insigkry in hoe om ’n taak doeltreffender tedoen.

Jy moet ook leer om duidelik neete sê vir werk wat jou gaan oorlaai ofgaan keer dat jy doelwitte bereik. Disiets wat jy met ’n rein gewete kan doenas jy in beheer is van jou tyd en weetwat jou prioriteite is. Delegeer – as joukollegas bekwaam is om iets te doenen jy laat hulle nie toe nie, beledig jyhulle en verspil jy tyd deur alles selfte doen.

Besig is nienoodwen-dig goednieSwak tydbestuurhet dikwels metself-misleidingte make, sê Liza.Dan sê jy “ekkon nie daarbyuitkom nie”of “ekhet nie tyd gehad nie”terwyl jy eintlik tyd gemorshet, swak beplan het of net nieverantwoordelikheid aanvaar het nie.

Doeltreffende tydbestuur betekenons moet op resultate fokus, sê prof.Leonard. Maar ons het in ’n“besig-besig”-kultuur verval: Onsskarrel dikwels rond, maar konsentreernie op wat regtig belangrik is nie.

Dis dán wanneer jy voel jy veg ’n

vergeefse stryd teen die horlosie.Maak die ure in jou dag eerder jou

vriende en leef en werk voluit.

Bykomende BronneBesoek www.mindmaptutor.com enwww.mindtools.com.

werk

150 sarie Mei 2010

‘swak tydbestuur het dikwelsmet selfmisleiding temake’

Liza van Wyk, opleiding-spesialis

Werksessies&die internetDieLeonardLeadershipGroup

doen landwyewerksessies, ookintern.KontakMarcelle [email protected], of besoekwww.leonardleadershipgroup.co.za.DesignNetworkAssociates

biedwerksessies inKaapstadenJohannesburgaan. Skakel 011 781 5216,stuur [email protected] besoekwww.dnasa.co.za.BizTechTrainingbiedkursusse in

Johannesburgaanendoen landwyeinterneopleiding. Skakel 011 582 3300,stuur e-posna [email protected] ofbesoekwww.biztech.co.za.Tik “mindmapsoftware” opGoogle

invir gratis gedagtekaart-sagteware.

Kry jy dit reg omjou tyd te bestuur?

Vertel ons opsarie.com.

21044_CT_Roadtydsbestuur.indd 6 3/23/10 5:41:40 PM

WEEK 4 20ARTIKEL UIT SARIE SEPTEMBER 2018

deur DELIA DU TOIT

21

132 | September 2018 SARIE.com

DEUR DELIA DU TOIT

Byna klaar geswot of soek jy ’n ander werk? Jou CV móét

vandag in ’n mededingende werksmark uitstaan.

Kenners sê hoe

Laat jou CVvir jouwerk

Doen jy ’n internet-soektog, is daar duisende

blaaie oor hoe die “perfekte” CV moet lyk. Die raad verskil egter en dis boonop meestal op Amerikaners gemik, genoeg om jou deurmekaar te maak.

Deesdae geld baie van die ou reëls nie meer nie, sê Gail de Waal Basson, ’n professionele CV-skrywer van die Paarl. “Werksoek het ’n wetenskap geword en jou CV moet deel vorm van jou algehele beeld en strategie. Die jammerte is, die meeste CV’s lyk nie anders as tien jaar gelede nie – hoewel die mark anders is.”

Raad, soos goeie spelling, geld steeds, maar CV’s se struktuur en lengte verskil vandag. Aan die ander kant gaan “moderne foefies” soos video- CV’s jou nie help nie, sê sy.

Hier’s wat jy moet weet:

Gaan jou spelling naMaak seker daar is geen spel- en taalfoute nie, sê Gail. “Dit skep onmiddellik ’n swak indruk. Daar is al hoe meer spelfoute in die jonger geslag se CV’s, maar selfs ervare mense maak dié fout.”

Gavin Sher, uitvoerende hoof van die Johannesburgse menslike-hulpbronne-konsultasiegroep Focus Group, stem saam. “As jou CV vol spelfoute is, of onnodige leestekens en hoofletters bevat wat lees bemoeilik, word dit eenvoudig uitgegooi.

“Die program Word het ’n spel-toetser – gebruik dit! Vra ook iemand met goeie taalgebruik om dit na te gaan.”

Moenie persoonlike inligting insluit nieDestyds het jy jou ID-nommer, adres en jou vorige base se telefoonnommers ingesluit, maar deesdae moet jy dit liefs uitlos, sê Arend Willemse, uitvoerende hoof by CV Profs, ’n CV-skryfdiens in Johannesburg. “Ons leef in ’n era van identiteitsbedrog, en werkgewers verstaan dit. Jy kan jou ouderdom insluit, maar doen dit aan die einde van die dokument sodat die leser jou nie daarop oordeel voor hulle deur jou ervaring gelees het nie.”

As jy die kortlys haal, kan hulle jou kontak vir verwysings en persoonlike inligting, sê Gavin. “Moenie jou sertifikate insluit nie. Werkgewers sal vir bewyse vra indien nodig, maar ekstra aanhangsels maak die dokument onnodig lank.”

ONS WÊRELD VANDAG

WEEK 4 21ARTIKEL UIT SARIE SEPTEMBER 2018

deur DELIA DU TOIT

45

6

78 9 10

3F

oto

Gal

lo Im

ages

/Get

ty Im

ages

SARIE.com September 2018 | 133

Gaan jou sosiale rekeninge naSosiale media is deesdae so deel van die lewe dat jy dit ook by jou CV moet insluit, sê Andrew. “Maar los eerder Facebook, Instagram en Twitter uit, en sluit net ’n skakel na jou LinkedIn-profiel in.”

Werkgewers gaan kyk wel deesdae ook na jou ander sosiale-media-profiele, selfs al sluit jy nie die skakels in nie, sê Arend. Maak dus seker jou ander profiele wys jou beste kant – of dit is ten minste privaat, sodat ’n werkgewer nie jou partytjiefoto’s kan sien nie.

Vermy grafika, prentjies en video’s’n CV is ’n besigheidsdokument, nie ’n spyskaart of teaterprogram nie, sê Gail. Prentjies, blommetjies en raampies trek die aandag van jou ervaring en prestasies af. Moet ook nie ’n vreemde lettertipe of -grootte gebruik om uit te staan nie. Gebruik ’n besigheidslettertipe soos Arial of Calibri in grootte 10 of 12.

Hoewel video-CV’s gewild begin word in lande soos die VSA, werk dit nie plaaslik nie, sê Gavin. “Hier laat selfs korporatiewe onder-nemings se e-posstelsels nie groot dokumente soos video’s deur

Moenie ’n boek skryf nie. . . maar moet ook nie ’n halwe bladsy ingee nie. Twee tot drie bladsye is die ideaal, sê Andrew Morton, besturende konsultant by The HR Hub, ’n menslike-hulpbronne-diensleweraar in Johannesburg. “Hoe ouer jy is, hoe meer ervaring sal jy hê, maar moenie alles insluit nie. Brei uit oor jou mees onlangse en relevante ondervinding. Noem net daardie

Laat neem ’n professionele fotoDit was eers ongehoord, maar deesdae is dit ’n goeie idee om ’n foto van jouself in te sluit. “Dit gaan nie vir jou die werk kry nie, maar dit maak jou CV meer persoonlik,” sê Gavin.

Dit kan egter jou kanse skade berokken as jy dit nie rég doen nie, sê Gail. “Moenie ’n foto met ’n lae hals, ’n tuitmond en los lokke oor jou skouer insluit nie. Gebruik ’n professionele foto en plaas dit op ’n diskrete plek, so groot soos ’n ID-foto.”

Moenie knip en plak nieMoet nooit die posbeskrywing in die advertensie óf jou vorige posbeskrywings net so in jou CV gebruik nie, sê Gail. Skryf dit in jou eie woorde. Moet ook nie dieselfde beskrywing vir elke vorige werk herhaal nie. As die verantwoordelikhede oorvleuel het, moet jy dit anders verwoord, sê Arend.

“Pas jou CV aan vir elke werk waarvoor jy aansoek doen, want elke werkgewer soek na unieke eienskappe en spesifieke ervaring. Gaan deur die vereistes in die advertensie en wys hoe jou ondervinding jou daardie vaardighede geleer het.”

Vermy geykte uitdrukkings Daar is sekere beskrywings wat byna almal in hul CV gebruik (soos innoverend, passievol en hardwerkend) en werkgewers lees net verby dit, sê Arend. Bewys eerder deur jou ervaring dat jy die eienskappe het.

As jy innoverend is, verduidelik wat jy gedoen het wat vernuwing gebring het, wys hoe passievol jy is deur jou prestasies, en sluit voorbeelde in wat dit duidelik maak hoe hard jy aan ’n projek gewerk het.

Los maar die dekbriefIn die dae toe jy jou CV sou pos of faks, was ’n dekbrief nodig, maar deesdae is jou e-pos die dekbrief (tensy die advertensie spesifiek een vra), sê Gavin. “Heg jou CV aan, gebruik die verwysing vir die posadvertensie as jou e-pos-onderwerp, en skryf ’n kort, hoflike boodskap in die e-pos:Dear Mr Jones,Attached, please find my CV for this position. Thanks for the opportunity, I hope to hear from you in due course.”Skryf in Afrikaans as dit relevant is.

eerste pos 25 jaar gelede heel laaste en baie kortliks – as daar plek is.

“Op 25 sal jy ook op ander dinge fokus as op 50. Terwyl jy nog min ervaring het, kan jy relevante skoolprestasies soos leierskapsposisies insluit. Maar los dit as jy genoeg werks-ondervinding het om die twee bladsye vol te maak. Jy kan oor jou geskiedenis uitwei as jy vir die onderhoud genooi word.”

nie – jou CV sal heel moontlik dan geblok word. Werkgewers het ook nie tyd om na ’n video te kyk nie.”

Gee dit die regte struktuurWerkgewers gaan nie alles deurlees as hulle nie dadelik beïndruk is nie, daarom is die struktuur baie belangrik, sê Gavin. “Jy moet jouself binne ’n paar sekondes verkoop. Begin met die heel belangrikste: Som jouself in ’n paar sinne op, met pertinente prestasies, vaardighede en ondervinding wat van toepassing is op die werk waarvoor jy aansoek doen. Lys dan jou vorige posisies, met jou mees onlangse pos eerste en ouer poste laaste, en beskryf wat jy in elk gedoen het. Gee ook gedetailleerde voorbeelde van jou prestasies. As jy byvoorbeeld sagteware ontwikkel het, verduidelik watter sagteware, wat dit kan doen en wat jou rol in die ontwikkeling daarvan was.”

WEEK 4 22

deur ANDRÉ LE ROUX

RUBRIEK UIT SARIE DESEMBER 2011

lewemy

63www.sarie.com sarie Desember 2011

opdievrouaf

Foto

Ing

ePr

ins

deur André le roux

Voor jy jou kom kry, sê jy ja, stem jy in, gee jy toe. Nadat jy eersnee gesê het, en gedink het die saak is afgehandel. Maar jy’t nie

rekening gehou met ’n vrou se subtiliteite nie, die klein maniertjies waarop sy haarsin kry.Dit begin by ’n spesifieke (seergemaakte?) kyk in die oë, die manier waarop

sy wegkyk en sê: “Toemaar, is seker nie nodig dat jy my daarmee help nie, salregkom . . .”Nou voel jy soos ’n boef, en jy help dadelik. Jy moet daar staan en aanvat

en teruggee terwyl sy die kombuiskaste regpak, jy’t nie gedink dis wat jy op ’nSaterdagoggend wou doen nie. Is ’n vrou se kombuiskaste nie haar eie nie?“Dankie, hou net so, die goed is nogal swaar. Ek kom nou agter ek het ’n nuwe

kastrol nodig, dié een het ’n duik in, sien jy?” (Dit kom van kaste regpak, nou het syskielik ’n nuwe kastrol nodig.)“Ons kan vir jou ’n kastrol vir Krismis koop,” stel jy voor. “Ek gaan nie langer hier

rondstaan wanneer die rugby begin nie.”“Jy’t sulke manlike arms,” sê sy.Komplimente werk. Jy bly staan

en vat aan . . . tot jy hoor daar singhulle nou die volkslied en die eenspan stamp hul voete dreigend enklap na hul elmboë. (“Kan ons later

hiermee aangaan?” vra jy. “Ek onthou nou ek het vir jou sjokolade gekoop.”)Soms koop sy vir jóú sjokolade om haar sin te kry, of die sjokolade self!“Ek het ’n slag vir jou sjokolade gekoop, is dit nou nie oulik van my nie?” (Hoe

kan ’n man nou nie saamstem nie?) Later sal sy sê: “Ek sien jy het nog nie jousjokolade geëet nie, kan ek die helfte kry?” (Hoe kan ’n man dan nou nee sê?Dis buitendien die soort sjokolade waarvan sy meer hou as jy, en sy weet dit, dishoekom sy in die eerste plek daardie soort gekoop het.)Of dis ’n subtiele skimp: Kyk, ek het vir jou sjokolade gekoop, wanneer koop jy

weer ’n slag vir mý sjokolade, die duurder soort? Haar skimpe is welgeplaas, al hetjy pas vir haar die einste sjokolade gekoop.“Ai, nou het daar al weer ’n gloeilamp in die kombuis geblaas.” ’n Mens sou

dink vandag se tegnologies gevorderde vrou het teen dié tyd agtergekom hoe om’n gloeilamp te vervang (dit vat net een vrou), maar nee, sy wil nie op ’n stoel klimnie. Dis makliker om terug te staan en te kyk hoe jy dit doen, terwyl sy kommentaarlewer: “Draai hom links om, links om. Is dit ’n draai-een of bajonet? Wag, ek kry ’nnuwe een, moenie van die stoel afval nie.” (Dis ’n opdrag, jy val liewer nie af nie.)“Terloops, ’n kastrol vir Krismis is nie baie romanties nie,” sê sy en fladder haar

ore – onafhanklik van mekaar. (Haar manier om te flankeer.) Tensy dit ’n dúúr kastrolmet liggies is . . .Dis ook soos vroue hul sin kry: Deur liggies te flankeer (net ’n bietjie), deur te

maak asof hulle hulpeloos is (blondines doen dit baie goed, dan lag hulle agternavir jou), deur hul mond op ’n plooi te trek (g’n man hou van ’n vrou met ’n plooi vir’n mond nie).En, natuurlik, deur lekker te ruik! Jou neusvleuels sê onmiddellik ja, jy stem in

en jy gee toe . . . As sy boonop vir jou glimlag en bly is om jou te sien gee jy netdaar oor.Jy gaan lê sommer.

*Volgende maand: “Om te neul werk ook goed”.

‘I have learnedthat only two

thIngs arenecessary to

keep one’s wIfehappy. fIrst,

let her thInkshe’s havIng her

own way. andsecond, lether have It’

Lyndon B. Johnson

lewemy

63www.sarie.com sarie Desember 2011

opdievrouaf

Foto

Ing

ePr

ins

deur André le roux

Voor jy jou kom kry, sê jy ja, stem jy in, gee jy toe. Nadat jy eersnee gesê het, en gedink het die saak is afgehandel. Maar jy’t nie

rekening gehou met ’n vrou se subtiliteite nie, die klein maniertjies waarop sy haarsin kry.Dit begin by ’n spesifieke (seergemaakte?) kyk in die oë, die manier waarop

sy wegkyk en sê: “Toemaar, is seker nie nodig dat jy my daarmee help nie, salregkom . . .”Nou voel jy soos ’n boef, en jy help dadelik. Jy moet daar staan en aanvat

en teruggee terwyl sy die kombuiskaste regpak, jy’t nie gedink dis wat jy op ’nSaterdagoggend wou doen nie. Is ’n vrou se kombuiskaste nie haar eie nie?“Dankie, hou net so, die goed is nogal swaar. Ek kom nou agter ek het ’n nuwe

kastrol nodig, dié een het ’n duik in, sien jy?” (Dit kom van kaste regpak, nou het syskielik ’n nuwe kastrol nodig.)“Ons kan vir jou ’n kastrol vir Krismis koop,” stel jy voor. “Ek gaan nie langer hier

rondstaan wanneer die rugby begin nie.”“Jy’t sulke manlike arms,” sê sy.Komplimente werk. Jy bly staan

en vat aan . . . tot jy hoor daar singhulle nou die volkslied en die eenspan stamp hul voete dreigend enklap na hul elmboë. (“Kan ons later

hiermee aangaan?” vra jy. “Ek onthou nou ek het vir jou sjokolade gekoop.”)Soms koop sy vir jóú sjokolade om haar sin te kry, of die sjokolade self!“Ek het ’n slag vir jou sjokolade gekoop, is dit nou nie oulik van my nie?” (Hoe

kan ’n man nou nie saamstem nie?) Later sal sy sê: “Ek sien jy het nog nie jousjokolade geëet nie, kan ek die helfte kry?” (Hoe kan ’n man dan nou nee sê?Dis buitendien die soort sjokolade waarvan sy meer hou as jy, en sy weet dit, dishoekom sy in die eerste plek daardie soort gekoop het.)Of dis ’n subtiele skimp: Kyk, ek het vir jou sjokolade gekoop, wanneer koop jy

weer ’n slag vir mý sjokolade, die duurder soort? Haar skimpe is welgeplaas, al hetjy pas vir haar die einste sjokolade gekoop.“Ai, nou het daar al weer ’n gloeilamp in die kombuis geblaas.” ’n Mens sou

dink vandag se tegnologies gevorderde vrou het teen dié tyd agtergekom hoe om’n gloeilamp te vervang (dit vat net een vrou), maar nee, sy wil nie op ’n stoel klimnie. Dis makliker om terug te staan en te kyk hoe jy dit doen, terwyl sy kommentaarlewer: “Draai hom links om, links om. Is dit ’n draai-een of bajonet? Wag, ek kry ’nnuwe een, moenie van die stoel afval nie.” (Dis ’n opdrag, jy val liewer nie af nie.)“Terloops, ’n kastrol vir Krismis is nie baie romanties nie,” sê sy en fladder haar

ore – onafhanklik van mekaar. (Haar manier om te flankeer.) Tensy dit ’n dúúr kastrolmet liggies is . . .Dis ook soos vroue hul sin kry: Deur liggies te flankeer (net ’n bietjie), deur te

maak asof hulle hulpeloos is (blondines doen dit baie goed, dan lag hulle agternavir jou), deur hul mond op ’n plooi te trek (g’n man hou van ’n vrou met ’n plooi vir’n mond nie).En, natuurlik, deur lekker te ruik! Jou neusvleuels sê onmiddellik ja, jy stem in

en jy gee toe . . . As sy boonop vir jou glimlag en bly is om jou te sien gee jy netdaar oor.Jy gaan lê sommer.

*Volgende maand: “Om te neul werk ook goed”.

‘I have learnedthat only two

thIngs arenecessary to

keep one’s wIfehappy. fIrst,

let her thInkshe’s havIng her

own way. andsecond, lether have It’

Lyndon B. Johnson

WEEK 4 23

deur CHRISTINE BARKHUIZEN LE ROUX

144 | Januarie 2016 SARIE.com

die restaurant Graaf Floris het hy daardie aanknopingspunt gebruik om reguit deur te skiet na dinge waaroor sy nie na buite gepraat het nie.

Wat het haar na Utrecht gebring? Waarom wou sy juis hierdie kursus kom volg? Filmkunde was nie juis die ding waarin, hmm – nie dat hy dit so uitgespel het nie, maar nou ja – middeljarige vroue geïnteresseerd was nie. Hoe hy dit bewoord het, kon sy nie later onthou nie, maar wel dat sy nie aanstoot geneem het nie.

Die kelnerin het die spyskaart voor hulle kom neersit. Iets om te drink?

“Koffie,” het sy geantwoord, “met warm melk,” wetende dat dit ’n vreemde versoek was in Nederland. Hy, Paulus, het rooibostee gevra, ’n produk uit haar eie land.

Die hande op die houttafeltjie is skraal, witterig, die manier waarop hy praat, maak hulle lewend en vol uitdrukking. Sy naels is kort. “Bresson,” sy stem is ingetoë, “is die beste filmmaker ooit – anders as ander regisseurs gaan hy van die standpunt uit dat ’n mens nooit die werklikheid kan namaak nie.”

Sy hoor hom praat, haar aandag by sy gevoelige hande. Hy buk oor, tik op die tafel.

“Jy sien, wat Bresson doen, is om die ‘leuen’ so klein as moontlik te maak. Hy wou houterige karakters hê, mense deur wie die ware storie ervaar kon word, sonder om te probeer om

Mariaan gooi die skouersak oor haar arm. Dis handbagasie, maar die swaarste goed het sy daarin gepak. Boeke en bottels

Amarula as geskenke.Iets waamee sy haar moet versoen, is dat sy nie meer

sommer so maklik ’n 23 kg-tas teen steil trappies kan uitdra nie. Dis agt jaar gelede dat sy in die Lae Lande was. Toe was sy 46. Hoe is dit dat 46 so ver weg klink van vandag se in-die-vyftigs? Wanneer sy soggens die slaap uit haar oë vryf en haar tande voor die spieël borsel, sien sy ’n troebel beeld van die vrou van vroeër.

Op die somerkursus oor Kuns, Voorkoms en Ekspressie waarvoor sy haar impulsief ingeskryf het, het sy haar aan die dosent sit en verwonder. Die spierwit kop, die blou oë onder die onopsigtelike wenkbroue. Die stem.

Dat hy haar raakgesien het, het haar nie verbaas nie; sy was die enigste persoon bo dertig in die lesingsaal. Maar wat haar voete onder haar uitgeslaan het, of byna, was sy uitnodiging om later saam met hom koffie te gaan drink.

Waar sy vandaan kom, het hy toe al geweet uit die CV wat hulle moes indien vir die kursus. Op die bankie voor

Om aan te raak

DEUR CHRISTINE BARKHUIZEN LE ROUX

FLITSVERHAAL

Illus

tras

ie iS

tock

pho

to

FLITSVERHAAL UIT SARIE JANUARIE 2016

WEEK 4 24

deur CHRISTINE BARKHUIZEN LE ROUX

SARIE.com Januarie 2016 | 145

die werklikheid te kopieer.”“En dit bring jou by die idee dat ’n mens se gelaat, jou uit-

drukking, nie noodwendig wys wat binnekant aangaan nie, as ek jou reg verstaan?”

“Ek het jou dopgehou deur die lesings.” Hy sprei sy wit hande oop en buig hulle dan na binne in ’n gebaar van insluiting. “Jy het my herinner aan een van die aktrises in Bresson se films. Dat jy soveel wegsteek, en daardeur so baie verraai. En ja, jy is reg, gevoel is nie net iets wat na buite weerspieël word nie.”

Die warmte styg in haar nek op. Nog nooit het iemand so meteens in haar binnekant ingeklim nie. Ook nie die psigiater wat sy gaan sien het ná haar egskeiding het reggekry wat hierdie professor Paulus Schoonhoven nou doen nie. En die vreemdste van alles is dat sy gemaklik voel by hom hier op die houtbankie aan die onderkant van die Vismarkt.

“Nog ’n koffie?” Sy keer: “Nee, dankie. Ek wil nog na die orreluitvoering in

die Dom gaan luister. Maar dit was gaaf van jou om my vir koffie te nooi. En jou lesings was baie interessant. Jy het my baie gegee om oor te dink.”

Haar verblyf in Utrecht is byna verby. Sy moet terug na haar eie land, ’n nuwe begin maak. Die geld wat in die skikking met die egskeiding aan haar toegesê is, was net-net genoeg om ’n huis te koop. Sy sou ’n inkomste genereer uit haar eie blyplek met die maak van juwele van spesiale klip en kristalle.

Terug in Suid-Afrika het haar onderneming gebloei. In drie stranddorpies het sy klein winkeltjies oopgemaak. Uit dié verdienste kon sy betaal vir hierdie vliegtuigkaartjie soveel jare later.

“Ons kan bel,” het hy ná hul laaste koffiedrink by Graaf Floris gesê, “ek wil kontak behou met jou. Asseblief ?”

Sy het nee gesê. Sy was ver van gereed om voortdurend kontak met hom te hê. In haar binnekant het vir die eerste keer rowe begin vorm wat mettertyd vanself moes losraak en afval.

Nou en dan het daar ’n e-pos gekom en dan het sy versigtig gereageer. Hy het Skype voorgestel, maar sy wou nie. Tog het haar hart geroer by die wete dat hy steeds dink aan die stukkie tussentyd in die Lae Lande. ’n Keer of wat het hy genoem dat hy na haar land van son kom, maar ook dit het sy afgeweer.

“Eendag, wanneer ek gereed is, kom ek weer,” het sy hom laat weet. En af en toe gewonder of hy nog kontak met die blonde vrou het waarmee hy te doen gehad het daardie jaar toe hulle op die houtbankie gepraat het oor hóé mense eintlik sien. Maar sy het nie gevra nie.

Haar man – eksman – het haar dikwels daarvan beskuldig dat sy ’n volstruis is wat haar kop in die grond steek, wat nie wil sien wat so duidelik soos daglig is nie. Sy het sy woorde met ’n skok onthou toe die oogarts twee maande vantevore sy uitspraak so onomwonde oor die breedte van sy lessenaar

vir haar gegee het. Vir dae daarna het sy in ’n depressiewe toestand in die bed gelê. Sy het die doktersbesoek uitgestel, maande lank, jare eintlik, uit vrees. Haarself probeer oortuig dat die swart kolle wat sy al meer en meer begin sien maar die gevolg was van haar ure lange gebuk sit oor die juwele.

Ses maande, was sy uitspraak. Ses maande se al hoe minder sig voordat sy glad nie meer sou kon sien nie.

Sy ruk wakker toe die vliegtuig die aanloopbaan tref. Sy tas na haar handsak, haal die spieëltjie uit. In die lig wat deur die ovaal venstertjie val, sien sy die dowwerige afskynsel van die vrou van agt jaar terug . . .

Sy word deur die res van die passasiers in ’n drukgang na die bagasie-band gedwing; die angs druk haar keel toe, sy wil terugdraai, terug na waar sy saans in haar veilige omgewing haar hande oor die gladde stene kan laat gly.

Sy stoot haar trollie met die bagasie voor haar uit. Laat sy net eers in die trein kom, maar so gou as wat sy kan, gaan sy haar kaartjie vir die terugreis laat verander, al kos dit ook wat. Sy kan nie hier bly nie, sy is nie meer die mens van agt jaar gelede nie. Niks wat sy dink of voel, sal sy kan oordra nie; haar sig raak by die dag swakker. Sy sal hom dadelik bel as sy in Utrecht aankom.

“Ek het jou kom haal.” Sy herken die stem wat sy in al die jare nooit gehoor het nie dadelik. Hy neem die trollie, haak met sy ander arm by haar in. “Het jy dan gedink ek sal jou so laat sukkel?”

Maar ek is byna blind! wil sy sê, ek het jou tog laat weet. My koms was te impulsief, ek moet teruggaan!

Langs die pad is die bome ’n ruising van wasige groen. Hy sit die MP3-speler aan. “Danzi se Horingkonsert,” sê hy. “Hoor jy die verlange in daardie rondeau?”

“Ek kan nie bly nie,” praat sy toe die musiek ophou. “Jy het gepraat van gelaat en ekspressie – van wat jy in my oë kon sien, maar binnekort sal daar niks van oor wees nie.”

“Sjjjt, wag nou eers, voor ek jou by jou vriendin gaan aflaai, gaan ons na die plek waar ons daardie eerste middag gesit het,” sê hy toe hy die Maliebaan inry.

Hulle loop deur die keisteenstraatjies, hy vat haar arm, loop met haar saam oor die bruggie by die Vismarkt, gaan staan by een van die houtbankies voor Graaf Floris.

“Hulle neem nie besprekings vir die terras nie,” sê hy teen haar oor, “maar ek het die hoofkelner omgekoop.”

Die weemoed in haar is byna te veel om te verduur. Sy is hier. Eindelik. En môre of oormôre, so gou as wat sy daardie peperduur kaartjie-omruiling kan doen, gaan sy terug. Sy moet.

Die kelnerin sit die koffie voor hulle neer. Sy kry ’n bekertjie warm melk wat hy vir haar bestel het. Agt jaar later onthou hy dit nog. In die pierings van die koppies lê langwerpige koekies wat sy weet spekulaas moet wees.

Sy sien dit nie, maar voel sy hand wat hare vat. Hy draai haar palm na bo, stuur dit onder die tafelblad in, lei haar vingertoppe teen die grein, die slootjies in die hout: “Lees met jou hand – voel met jou vingers – só het ek dit uitgekrap met ’n klein messie. M A R I A A N.

“Sodat jy hier kan bly.”

FLITSVERHAAL UIT SARIE JANUARIE 2016

Documents

SARIE.com MOOIDINK GIDS 4Mooi met boks-goeters • Brei die nuwe terapie • ’n CV wat werk ... persoon ook mooi inlig. In droogtegeteisterde gebiede is groente in potte nie altyd