44
Brahma-Sutra - adhikarana सूऽािधकरणािन Document Information Text title : Brahmasutra Adhikarana List File name : brahmasuutraadhikaraNa.itx Category : sUtra, major_works Location : doc_z_misc_major_works Transliterated by : Sunder Hattangadi sunderh at hotmail.com Proofread by : Sunder Hattangadi sunderh at hotmail.com Description-comments : The text is based on Shankarabhashya (not Ramanuja, Madhva) Source : Sw. Gambhirananda’s translation of Shankara Sutra Bhasya, and Belvalkar Brahmasutrapatha Latest update : July 15, 2016, October 6, 2018 Send corrections to : [email protected] This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The file is not to be copied or reposted without permission, for promotion of any website or individuals or for commercial purpose. Please help to maintain respect for volunteer spirit. Please note that proofreading is done using Devanagari version and other language/scripts are generated using sanscript. April 17, 2020 sanskritdocuments.org

Sanskrit Documents Collection : Home Page · 2020. 4. 18. · Sanskrit , doc_z_misc_major_works , sUtra, major_works , The text is based on Shankarabhashya \(not Ramanuja, Madhva\)

  • Upload
    others

  • View
    21

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • Brahma-Sutra - adhikarana

    ॄसऽूािधकरणािन

    Document Information

    Text title : Brahmasutra Adhikarana List

    File name : brahmasuutraadhikaraNa.itx

    Category : sUtra, major_works

    Location : doc_z_misc_major_works

    Transliterated by : Sunder Hattangadi sunderh at hotmail.com

    Proofread by : Sunder Hattangadi sunderh at hotmail.com

    Description-comments : The text is based on Shankarabhashya (not Ramanuja, Madhva)

    Source : Sw. Gambhirananda’s translation of Shankara Sutra Bhasya, and Belvalkar

    Brahmasutrapatha

    Latest update : July 15, 2016, October 6, 2018

    Send corrections to : [email protected]

    This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The

    file is not to be copied or reposted without permission, for promotion of any website or

    individuals or for commercial purpose.

    Please help to maintain respect for volunteer spirit.

    Please note that proofreading is done using Devanagari version and other language/scripts

    are generated using sanscript.

    April 17, 2020

    sanskritdocuments.org

  • Brahma-Sutra - adhikarana

    ॄसऽूािधकरणािन

    ॄसऽूािधकरणानां अनबुमिणका अथवा ॄसऽूािधकरणसिूचःThe text is based on Shankarabhashya

    ॥ ॄ सऽूािण ॥अायाः ४ १ समय २ अिवरोध ३ साधन ४ फलपादाः १६ ४ ४ ४ ४अिधकरणािन १९१ ३९ ४७ ६७ ३८सऽूािण ५५५ १३४ १५७ १८६ ७८१ समयअायः । अिधकरण ३९ सऽूािण १३४

    पाद १ १-११ १-३१पाद २ १२-१८ ३२-६३पाद ३ १९-३१ ६४-१०६पाद ४ ३२-३९ १०७-१३४२ अिवरोधअायः । अिधकरण ४७ सऽूािण १५७

    पाद १ ४०-५२ १३५-१७१पाद २ ५३-६० १७२-२१६पाद ३ ६१-७७ २१७-२६९पाद ४ ७८-८६ २७०-२९१३ साधनअयः । अिधकरण ६७ सऽूािण १८६

    पाद १ ८७-९२ २९२-३१८पाद २ ९३-१०० ३१९-३५९

    1

  • ॄसऽूािधकरणािन

    पाद ३ १०१-१३६ ३६०-४२५पाद ४ १३७-१५३ ४२६-४७७४ फलअायः । अिधकरण ३८ सऽूािण ७८

    पाद १ १५४-१६७ ४७८-४९६पाद २ १६८- १७८ ४९७-५१७पाद ३ १७९-१८४ ५१८-५३३पाद ४ १८५-१९१ ५३४-५५५१ समयअायः । अिधकरण ३९ सऽूािण १३४

    पाद १ १-११ १-३१पाद २ १२-१८ ३२-६३पाद ३ १९-३१ ६४-१०६पाद ४ ३२-३९ १०७-१३४अायः १पाद १अिधकरण १-११सऽूािण १-३१००१ िजासािधकरणम ॥्००२ जािधकरणम ॥्००३ शायोिनािधकरणम ॥्००४ समयािधकरणम ॥्००५ ईािधकरणम ॥्००६ आनमयािधकरणम ॥्००७ अरािधकरणम ॥्००८ आकाशािधकरणम ॥्००९ ूाणािधकरणम ॥्

    2 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ०१० ोितरणािधकरणम ॥्०११ ूतदनािधकरणम ॥्पाद २अिधकरण १२-१८सऽू ३२-६३०१२ सवऽ ूिसिधकरणम ॥्०१३ अािधकरणम ॥्०१४ गहुाूिवािधकरणम ॥्०१५ अरािधकरणम ॥्०१६ अया िधकरणम ॥्०१७ अँयािधकरणम ॥्०१८ वैानरािधकरणम ॥्पाद ३अिधकरण १९-३१सऽू ६४-१०६०१९ ुिधकरणम :्०२० भमूािधकरणम ॥्०२१ अरािधकरणम ॥्०२२ ईितकमपदशेािधकरणम ॥्०२३ दहरािधकरणम ॥्०२४ अनकृुािधकरणम ॥्०२५ ूिमतािधकरणम ॥्०२६ दवेतािधकरणम ॥्०२७ अपशिूािधकरणम ॥्०२८ कनािधकरणम ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 3

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ०२९ ोितरािधकरणम ॥्०३० अथा रिदापदशेािधकरणम ॥्०३१ सषुुुािधकरणम ॥्पाद ४अिधकरण ३२-३९सऽू १०७-१३४०३२ अनमुािनकािधकरणम ॥्०३३ चमसािधकरणम ॥्०३४ सोपसहािधकरणम ॥्०३५ करणािधकरणम ॥्०३६ बालिधकरणम ॥्०३७ वाायािधकरणम ॥्०३८ ूकृिधकरणम ॥्०३९ सवाानािधकरणम ॥्२ अिवरोधअायः । अिधकरण ४७ सऽूािण १५७

    पाद १ ४०-५२ १३५-१७१पाद २ ५३-६० १७२-२१६पाद ३ ६१-७७ २१७-२६९पाद ४ ७८-८६ २७०-२९१अिवरोध अाय २पाद १अिधकरण ४०-५२सऽू १३५-१७१०४० ृिधकरणम ॥्०४१ योगूुिधकरणम ॥्

    4 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ०४२ न िवलणािधकरणम ॥्०४३ िशपिरमहािधकरणम ॥्०४४ भोपिधकरणम ॥्०४५ आरनािधकरणम ॥्०४६ इतरपदशेािधकरणम ॥्०४७ उपसहंारदशनािधकरणम ॥्०४८ कृूसिधकरणम ॥्०४९ सवपतेािधकरणम ॥्०५० ूयोजनािधकरणम ॥्०५१ वषैनघैृ यािधकरणम ॥्०५२ सवधमपपिधकरणम ॥्पाद २अिधकरण ५३-६०सऽू १७२-२१६०५३ रचनानपुपिधकरणम ॥्०५४ महीघा िधकरणम ॥्०५५ परमाणजुगदकरणािधकरणम ॥्०५६ समदुयािधकरणम ॥्०५७ नाभावािधकरणम ॥्०५८ एकिसवािधकरणम ॥्०५९ पिधकरणम ॥्०६० उसवािधकरणम ॥्पाद ३अिधकरण ६१-७७सऽू २१७-२६९

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 5

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ०६१ िवयदिधकरणम ॥्०६२ मातिरािधकरणम ॥्०६३ असवािधकरणम ॥्०६४ तजेोऽिधकरणम ॥्०६५ आबिधकरणम ॥्०६६ पिृथिधकरणम ॥्०६७ तदिभानािधकरणम ॥्०६८ िवपय यािधकरणम ॥्०६९ अरिवानािधकरणम ॥्०७० चराचरपाौयािधकरणम ॥्०७१ आािधकरणम ॥्०७२ ािधकरणम ॥् )०७३ उािगिधकरणम ॥्०७४ कतृ -अिधकरणम ॥्०७५ तािधकरणम ॥्०७६ परयािधकरणम ॥्०७७ अशंािधकरणम ॥्पाद ४अिधकरण ७८-८६सऽू २७०-२९१०७८ ूाणोिधकरणम ॥्०७९ सगिधकरणम ॥्०८० ूाणाणुािधकरणम ॥्०८१ ूाणौैािधकरणम ॥्०८२ वायिुबयािधकरणम ॥्

    6 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ०८३ ौेाणुािधकरणम ॥्०८४ ोितराािधकरणम ॥्०८५ इियािधकरणम ॥्०८६ संामिूत ृिधकरणम ॥्३ साधनअयः । अिधकरण ६७ सऽूािण १८६

    पाद १ ८७-९२ २९२-३१८पाद २ ९३-१०० ३१९-३५९पाद ३ १०१-१३६ ३६०-४२६पाद ४ १३७-१५३ ४२७-४७७साधन अाय ३पाद १अिधकरण ८७-९२सऽू २९२-३१८०८७ तदरूितपिधकरणम ॥्०८८ कृतयािधकरणम ॥्०८९ अिनािदकाया िधकरणम ॥्०९० सभापिधकरणम ॥्०९१ नाितिचरािधकरणम ॥्०९२ अिधितािधकरणम ॥्पाद २अिधकरण ९३-१००सऽू ३१९-३५९०९३ सिधकरणम ॥्०९४ तदभावािधकरणम ॥्०९५ कमा नुिृतशिविधकरणम ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 7

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ०९६ मुधऽेध सिधकरणम ॥्०९७ उभयिलािधकरणम ॥्०९८ ूकृततैवािधकरणम ॥्०९९ परािधकरणम ॥्१०० फलािधकरणम ॥्पाद ३अिधकरण १०१-१३६सऽू ३६०-४२५१०१ सववदेाूयािधकरणम ॥्१०२ उपसहंारािधकरणम ॥्१०३ अथािधकरणम ॥्१०४ िधकरणम ॥्१०५ सवभदेािधकरणम ॥्१०६ आनािधकरणम ॥्१०७ अानायािधकरणम ॥्१०८ आगहृीिधकरणम ॥्१०९ काया ानािधकरणम ॥्११० समानािधकरणम ॥्१११ सािधकरणम ॥्११२ सृािधकरणम ॥्११३ पुषिवािधकरणम ॥्११४ वधेािधकरणम ॥्११५ हािधकरणम ॥्११६ सरायािधकरणम ॥्११७ गतरेथ वािधकरणम ॥्

    8 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ११८ अिनयमािधकरणम ॥्११९ यावदिधकारािधकरणम ॥्१२० अरिधयािधकरणम ॥्१२१ इयदिधकरणम ॥्१२२ अरािधकरणम ॥्१२३ ितहारािधकरणम ॥्१२४ साािधकरणम ॥्१२५ कामािधकरणम ॥्१२६ आदरािधकरणम ॥्१२७ तिधा रणािधकरणम ॥्१२८ ूदानािधकरणम ॥्१२९ िलभयूािधकरणम ॥्१३० ऐकाािधकरणम ॥्१३१ अावबािधकरणम ॥्१३२ भमूायािधकरणम ॥्१३३ शािदभदेािधकरणम ॥्१३४ िवकािधकरणम ॥्१३५ काािधकरणम ॥्१३६ यथाौयभवािधकरणम ॥्पाद ४अिधकरण १३७-१५३सऽू ४२६-४७७१३७ पुषाथा िधकरणम ॥्१३८ परामशा िधकरणम ॥्१३९ िुतमाऽािधकरणम ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 9

  • ॄसऽूािधकरणािन

    १४० पिरवािधकरणम ॥्१४१ अीनाािधकरणम ॥्१४२ सवा पेािधकरणम ॥्१४३ सवा ानमुिधकरणम ॥्१४४ आौमकमा िधकरणम ॥्१४५ िवधरुािधकरणम ॥्१४६ तअुतािधकरणम ॥्१४७ अिधकारािधकरणम ॥्१४८ बिहरािधकरणम ॥्१४९ ािधकरणम ॥्१५० सहकाय रिविधकरणम ॥्१५१ अनािवरािधकरणम ॥्१५२ ऐिहकािधकरणम ॥्१५३ मिुफलािधकरणम ॥्४ फलअायः । अिधकरण ३८ सऽूािण ७८

    पाद १ १५४-१६७ ४७८-४९६पाद २ १६८- १७८ ४९७-५१७पाद ३ १७९-१८४ ५१८-५३३पाद ४ १८५-१९१ ५३४-५५५फल अय ४पाद १अिधकरण १५४-१६७सऽू ४७८-४९६१५४ आवृिधकरणम ॥्१५५ आोपासनािधकरणम ॥्

    10 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    १५६ ूितकािधकरणम ॥्१५७ ॄिधकरणम ॥्१५८ आिदािदमतयािधकरणम ॥्१५९ आसीनािधकरणम ॥्१६० एकामतािधकरणम ॥्१६१ आूायणािधकरणम ॥्१६२ तदिधगमािधकरणम ॥्१६३ इतरसंषेािधकरणम ॥्१६४ अनारािधकरणम ॥्१६५ अिहोऽािधकरणम ॥्१६६ िवाानसाधनािधकरणम ॥्१६७ इतरपनािधकरणम ॥्पाद २अिधकरण १६८-१७८सऽू ४९७-५१७१६८ वागिधकरणम ्१६९ मनोऽिधकरणम ्१७० अािधकरणम ॥्१७१ असृपुबमािधकरणम ्१७२ ससंारपदशेािधकरणम ॥्१७३ ूितषधेािधकरणम ॥्१७४ वागािदलयािधकरणम ॥्१७५ अिवभागािधकरणम ॥्१७६ तदोकोऽिधकरणम ॥्१७७ रँिधकरणम ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 11

  • ॄसऽूािधकरणािन

    १७८ दिणायनािधकरणम ॥्पाद ३अिधकरण १७९-१८४सऽू ५१८-५३३१७९ अिच रािधकरणम ॥्१८० विधकरणम ॥्१८१ तिददिधकरणम ॥्१८२ अितवािहकािधकरणम ॥्१८३ काया िधकरणम ॥्१८४ अूितकलनािधकरणम ॥्पाद ४अिधकरण १८५-१९१सऽू ५३४-५५५१८५ सािवभा वािधकरणम ॥्१८६ अिवभागने ािधकरणम ॥्१८७ ॄािधकरणम ॥्१८८ सािधकरणम ॥्१८९ अभावािधकरणम ॥्१९० ूदीपािधकरणम ॥्१९१ जगापारािधकरणम ॥्अाय १ समयपाद १अिधकरण १-११सऽू १-३१अिधकरण ००१ िजासािधकरणम ॥्सऽू ००१ अथातो ॄिजासा

    12 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    अिधकरण ००२ जािधकरणम ॥्सऽू ००२ जा यतः ॥अिधकरण ००३ शायोिनािधकरणम ॥्सऽू ००३ शायोिनात ॥्अिधकरण ००४ समयािधकरणम ॥्सऽू ००४ त ु समयात ॥्अिधकरण ००५ ईािधकरणम ॥्सऽू ००५ ईतनेा शम ।्

    ००६ गौणेाशात ।्००७ ति मोोपदशेात ।्००८ हयेावचना ।००९ ायात ।्०१० गितसामाात ।्०११ ौतुा ॥

    अिधकरण ००६ आनमयािधकरणम ॥्सऽू ०१२ आनमयोऽासात ।्

    ०१३ िवकारशािेत चे ूाचयुा त ।्०१४ ततेुपदशेा ।०१५ माविण कमवे च गीयते ।०१६ नतेरोऽनपुपःे ।०१७ भदेपदशेा ।०१८ कामा नानमुानापेा ।०१९ अि च तोगं शाि ॥

    अिधकरण ००७ अरािधकरणम ॥्सऽू ०२० अमपदशेात ।्

    ०२१ भदेपदशेााः ॥अिधकरण ००८ आकाशािधकरणम ॥्सऽू ०२२ आकाशिात ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 13

  • ॄसऽूािधकरणािन

    अिधकरण ००९ ूाणािधकरणम ॥्सऽू ०२३ अत एव ूाणः ॥अिधकरण ०१० ोितरणािधकरणम ॥्सऽू ०२४ ोितरणािभधानात ।्

    ०२५ छोऽिभधानािेत चे तथाचतेोऽप णिनगदाथा िह दशनम ।्

    ०२६ भतूािदपादपदशेोपपेवैम ।्०२७ उपदशेभदेािेत चेोभयििवरोधात ॥्

    अिधकरण ०११ ूतदनािधकरणम ॥्सऽू ०२८ ूाणःानगुमात ।्

    ०२९ न वुराोपदशेािदितचदेासभमूा िन ।्

    ०३० शाा तपूदशेो वामदवेवत ्०३१ जीवमुूाणिलािेत

    चेोपासाऽिैवादािौतािदह तोगात ॥्अाय १पाद २अिधकरण १२-१८सऽू ३२-६३अिधकरण ०१२ सवऽ ूिसिधकरणम ॥्सऽू ०३२ सवऽ ूिसोपदशेात ।्

    ०३३ िववितगणुोपपे ।०३४ अनपुपे ु न शारीरः ।०३५ कमकतृ पदशेा ।०३६ शिवशषेात ।्०३७ तृे ।०३८ अभ कौकापदशेा निेत चे

    िनचाादवें ोमव ।

    14 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ०३९ सोगूाििरित चे वशैेात ॥्अिधकरण ०१३ अािधकरणम ॥्सऽू ०४० अा चराचरमहणात ।्

    ०४१ ूकरणा ॥अिधकरण ०१४ गहुाूिवािधकरणम ॥्सऽू ०४२ गहुां ूिवावाानौ िह तशनात ।्

    ०४३ िवशषेणा ।अिधकरण ०१५ अरािधकरणम ॥्सऽू ०४४ अर उपपःे ।

    ०४५ ानािदपदशेा ।०४६ सखुिविशािभधानादवे च ।०४७ ौतुोपिनषगिभधाना ।०४८ अनवितरेसवा नतेरः ॥

    अिधकरण ०१६ अया िधकरणम ॥्सऽू ०४९ अया िधदवैािदष ु तम पदशेात ।्

    ०५० न च ात मतमा िभलापात ।्०५१ शारीरोभयऽेिप िह भदेनेनैमधीयत े ॥

    अिधकरण ०१७ अँयािधकरणम ॥्सऽू ०५२ अँयािदगणुको धमेः ।

    ०५३ िवशषेणभदेपदशेाां च नतेरौ ।०५४ पोपासा ।

    अिधकरण ०१८ वैानरािधकरणम ॥्सऽू ०५५ वैानरः साधारणशिवशषेात ।्

    ०५६ यमाणमनमुान ं ािदित ।०५७ शािदोऽःूिता निेत चे तथा ।

    पुदशेादसवाुषमिप चनैमधीयते ।०५८ अत एव न दवेता भतूं च ।०५९ साादिवरोधं जिैमिनः ।

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 15

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ०६० अिभेिराँमरः ।०६१ अनुतृबेा दिरः ।०६२ सिेरित जिैमिनथा िह दशयित ।०६३ आमनि चनैमिन ॥्

    अाय १पाद ३अिधकरण १९-३१सऽू ६४-१०६अिधकरण ०१९ ुािधकरणम ॥्सऽू ०६४ ुाायतनं शात ।्

    ०६५ मुोपसृपदशेात ।्०६६ नानमुानमतात ।्०६७ ूाणभृ ।०६८ भदेपदशेात ।्०६९ ूकरणात ।्०७० िदनाां च ।

    अिधकरण ०२० भौमािधकरणम ॥्सऽू ०७१ भमूा ससादादपुदशेात ।्

    ०७२ धमपपे ॥अिधकरण ०२१ अरािधकरणम ॥्सऽू ०७३ अरमराधतृःे

    ०७४ सा च ूशासनात ।्०७५ अभावावृे ॥

    अिधकरण ०२२ ईितकमपदशेािधकरणम ॥्सऽू ०७६ ईितकमपदशेात स्ः ॥अिधकरण ०२३ दहरािधकरणम ॥्सऽू ०७७ दहर उरेः ।

    ०७८ गितशाां तथा िह ं िलं च ।

    16 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ०७९ धतृे मिहोऽािपुलःे ।०८० ूिसे ।०८१ इतरपरामशा त स् इित चेासवात ।्०८२ उरादेािवभू तपु ।०८३ अाथ परामशः ।०८४ अौतुिेरित चेम ॥्

    अिधकरण ०२४ अनकृुिधकरणम ॥्सऽू ०८५ अनकृुते च ।

    ०८६ अिप च यत े ॥अिधकरण ०२५ ूिमतािधकरणम ॥्सऽू ०८७ शादवे ूिमतः ।

    ०८८ पेया त ु मनुािधकारात ॥्अिधकरण ०२६ दवेतािधकरणम ॥्सऽू ०८९ तपय िप बादरायणः सवात ।्

    ०९० िवरोधः कम णीित चेानकेूितपदे श नात ।्०९१ श इित चेातः ूभवाानमुानााम ।्०९२ अत एव च िनम ।्०९३ समाननामपाावृाविवरोधो

    दशनातृे ।०९४ मािदसवादनिधकारं जिैमिनः ।०९५ ोितिष भावा ।०९६ भावं त ु बादरायणोऽि िह ॥

    अिधकरण ०२७ अपशिूािधकरणम ॥्सऽू ०९७ शगु तदनादरौवणादािवणात स्ूत े िह ।

    ०९८ िऽयगतेोरऽ चऽैरथने िलात ।्०९९ संारपरामशा दभावािभलापा ।१०० तदभाविनधा रण े च ूवृःे ।१०१ ौवणायनाथ ू ितषधेात ्तृे ॥

    अिधकरण ०२८ कनािधकरणम ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 17

  • ॄसऽूािधकरणािन

    सऽू १०२ कनात ॥्अिधकरण ०२९ ोितरिधकरणम ॥्सऽू १०३ ोितद श नात ॥्अिधकरण ०३० अथा रािदपदसेािधकरणम ॥्सऽू १०४ आकाशोऽथा रािदपदशेात ॥्अिधकरण ०३१ सषुुुािधकरणम ॥्सऽू १०५ सषुुुाोभदने ।

    १०६ पािदशेः ॥अाय १पाद ४अिधकरण ३२-३९सऽू १०७-१३४अिधकरण ०३२ अनमुािनकािधकरणम ॥्सऽू १०७ आनमुािनकमकेेषािमित चे

    शरीरपकिवगहृीतदे श यित च ।१०८ सूं त ु तदहात ।्१०९ तदधीनादथ वत ।्११० येावचना ।१११ वदतीित चे ूाो िह ूकरणात ।्११२ ऽयाणामवे चवैमपुासः ू ।११३ मह ॥

    अिधकरण ०३३ चमसािधकरणम ॥्सऽू ११४ चमसवदिवशषेात ।्

    ११५ ोितपबमा त ु तथा धीयत एके ।११६ कनोपदशेा मािदवदिवरोधः ॥

    अिधकरण ०३४ सोपसहािधकरणम ॥्सऽू ११७ न सोपसहादिप नानाभावादितरकेा ।

    ११८ ूाणादयो वाशषेात ।्

    18 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ११९ ोितषकेैषामसे॥अिधकरण ०३५ कारणािधकरणम ॥्सऽू १२० कारणने चाकाशािदष ु यथापिदोेः ।

    १२१ समाकषा त ॥्अिधकरण ०३६ बालिधकरणम ॥्सऽू १२२ जगािचात ।्

    १२३ जीवमुूाणिलािेत चेाातम ।्१२४ अाथ त ु जिैमिनः ूाानाामिप चवैमकेे ॥

    अिधकरण ०३७ वाायािधकरणम ॥्सऽू १२५ वाायात ।्

    १२६ ूितािसिेलमाँमरः ।१२७ उिमत एवावािदौडुलोिमः ।१२८ अवितिेरित काशकृः ॥

    अिधकरण ०३८ ूकृिधकरणम ॥्सऽू १२९ ूकृित ूितााानपुरोधात ।्

    १३० अिभोपदशेा ।१३१ सााोभयाानात ।्१३२ आकृतःे पिरणामात ।्१३३ योिन िह गीयत े ॥

    अिधकरण ०३९ सवाानािधकरणम ॥्सऽू १३४ एतने सव ााता ााताः ॥अाय २ अिवरोधपाद १अिधकरण ४०-५२सऽू १३५-१७१अिधकरण ०४० ृिधकरणम ॥्सऽू १३५ ृनवकाशदोषूस इित

    चेाृनवकाशदोषूसात ।्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 19

  • ॄसऽूािधकरणािन

    १३६ इतरषेां चानपुलःे ॥अिधकरण ०४१ योगूुािधकरणम ॥्सऽू १३७ एतने योगः ूुः ॥अिधकरण ०४२ न िवलणािधकरणम ॥्सऽू १३८ न िवलणाद तथां च शात ।्

    १३९ अिभमािनपदशेु िवशषेानगुिताम ।्१४० ँयते त ु ।१४१ असिदित चे ूितषधेमाऽात ।्१४२ अपीतौ तसादसमसम ।्१४३ न त ु ाभावात ।्१४४ पदोषा ।१४५ तका ू ितानादथाऽनमुयेिमितचदेवेमिवमोूसः ॥

    अिधकरण ०४३ िशपिरमहािधकरणम ॥्।सऽू १४६ एतने िशापिरमहा अिप ााताः ॥अिधकरण ०४४ भोापिधकरणम ॥्

    १४७ भोापरेिवभागते ्ाोकवत ॥्अिधकरण ०४५ आरणािधकरणम ॥्सऽू १४८ तदनमारणशािदः ।

    १४९ भावे चोपलःे ।१५० साावर ।१५१ असपदशेािेत चे धमा रणे वाशषेात ।्१५२ येुः शारा ।१५३ पटव ।१५४ यथा च ूाणािद ।

    अिधकरण ०४६ इतरपदशेािधकरणम ॥्सऽू १५५ इतरपदशेािताकरणािददोषूसिः ।

    १५६ अिधकं त ु भदेिनदशात ।्

    20 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    १५७ अँमािदव तदनपुपिः ॥अिधकरण ०४७ उपसहंारदशनािधकरणम ॥्सऽू १५८ उपसहंारदशनािेत चे ीरवि ।

    १५९ दवेािदवदिप लोके ॥अिधकरण ०४८ कृूसिधकरणम ॥्सऽू १६० कृूसििन रवयवशकोपो वा ।

    १६१ ौतुे ु शमलूात ।्१६२ आिन चवैं िविचऽा िह ।१६३ पदोषा ॥

    अिधकरण ०४९ सवपतेािधकरणम ॥्सऽू १६४ सवपतेा च तशनात ।्

    १६५ िवकरणािेत चेम ॥्अिधकरण ०५० ूयोजनािधकरणम ॥्सऽू १६६ न ूयोजनवात ।्

    १६७ लोकव ुलीलाकैवम ॥्अिधकरण ०५१ वषैनघैृ ािधकरणम ॥्सऽू १६८ वषैनघैृ य े न सापेात त्था िह दशयित ।

    १६९ न कमा िवभागािदित चेानािदात ।्१७० उपपते चापुलते च ।१७१ सवधमपपे ॥

    अाय २ अिवरोधपाद २अिधकरण ५३-६०सऽू १७२-२१६अिधकरण ०५३ रचनाऽनपुपिधकरणम ॥्सऽू १७२ रचनाऽनपुपे नानमुानम ।्

    १७३ ूवृे ।१७४ पयोऽवुते त्ऽािप ।

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 21

  • ॄसऽूािधकरणािन

    १७५ ितरकेानवितेानपेात ।्१७६ अऽाभावा न तणृािदवत ।्१७७ अपुगमऽेथा भावात ।्१७८ पुषाँमविदित चेथाऽिप ।१७९ अिानपुपे ।१८० अथाऽनिुमतौ च शििवयोगात ।्१८१ िवूितषधेाासमसम ॥्

    अिधकरण ०५४ महीघा िधकरणम ॥्सऽू १८२ महीघ वा ॑पिरमडलााम ॥्अिधकरण ०५५ परमाणजुगदाकारणािधकरणम ॥्सऽू १८३ उभयथाऽिप न कमा तदभावः ।

    १८४ समवायापुगमा साादनवितःे ।१८५ िनमवे च भावात ।्१८६ पािदमा िवपय यो दशनात ।्१८७ उभयथा च दोषात ।्१८८ अपिरमहाामनपेा ॥

    अिधकरण ०५६ समदुायािधकरणम ॥्सऽू १८९ समदुाय उभयहतेकेुऽिप तदूािः ।

    १९० इतरतेरूयािदित चेोिमाऽिनिमात ।्१९१ उरोादे च पवू िनरोधात ।्१९२ असित ूितोपरोधो यौगपमथा ।१९३ ूितसाऽूितसािनरोधाूािरिवेदात ।्१९४ उभयथा च दोषात ।्१९५ आकाशे चािवशषेात ।्१९६ अनुतृे ।१९७ नासतोऽात ।्१९८ उदासीनानामिप चवैं िसिः ॥

    अिधकरण ०५७ नाभावािधकरणम ॥्सऽू १९९ नाभाव उपलःे ।

    22 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    २०० वधैा न ािदवत ।्२०१ न भावोऽनपुलःे ।२०२ िणका ।२०३ सवथाऽनपुपे ॥

    अिधकरण ०५८ एकिसवािधकरणम ॥्सऽू २०४ नकैिसवात ।्

    २०५ एवााऽकाम ।्२०६ न च पया यादिवरोधो िवकारािदः ।२०७ अावितेोभयिनादिवशषेः ॥

    अिधकरण ०५९ पिधकरणम ॥्सऽू २०८ परुसामात ।्

    २०९ सानपुपे ।२१० अिधानानपुपे ।२११ करणवे भोगािदः ।२१२ अवमसवता वा ॥

    अिधकरण ०६० उसवािधकरणम ॥्सऽू २१३ उसवात ।्

    २१४ न च कत ुः करणम ॥्२१५ िवानािदभावे वा तदूितषधेः ।२१६ िवूितषधेा ॥

    अाय २पाद ३अिधकरण ६१-७७सऽू २१७-२६९अिधकरण ०६१ िवयदिधकरणम ॥्सऽू २१७ न िवयदौतुःे ।

    २१८ अि त ु ।२१९ गौयसवात ।्२२० शा ।

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 23

  • ॄसऽूािधकरणािन

    २२१ ाकै ॄशवत ।्२२२ ूिताऽहािनरितरकेाेः ।२२३ याविकारं त ु िवभागो लोकवत ॥्

    अिधकरण ०६२ मातिरािधकरणम ॥्सऽू २२४ एतने मातिरा ाातः ॥अिधकरण ०६३ असवािधकरणम ॥्सऽू २२५ असवुसतोऽनपुपःे ॥अिधकरण ०६४ तजेोऽिधकरणम ॥्सऽू २२६ तजेोऽतथा ाह ॥अिधकरण ०६५ आबिधकरणम ॥्सऽू २२७ आपः ॥अिधकरण ०६६ पिृथिधकरणम ॥्सऽू २२८ पिृथिधकारपशारेः ॥अिधकरण ०६७ तदिभानािधकरणम ॥्सऽू २२९ तदिभानादवे त ु तिाः ॥अिधकरण ०६८ िवपय यािधकरणम ॥्सऽू २३० िवपय यणे त ु बमोऽत उपपते च ।अिधकरण ०६९ अरािवानािधकरणम ॥्सऽू २३१ अरा िवानमनसी बमणे तिािदित चेािवशषेात ।्अिधकरण ०७० चराचरपाौयािधकरणम ॥्सऽू २३२ चराचरपाौयुापदशेो

    भाावभािवात ॥्अिधकरण ०७१ आािधकरणम ॥्सऽू २३३ नााऽौतुिेन ा ताः ॥अिधकरण ०७२ िधकरणम ॥्

    24 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    सऽू २३४ ोऽत एव ॥अिधकरण ०७३ उािगिधकरणम ॥्सऽू २३५ उािगागतीनाम ।्

    २३६ ाना चोरयोः ।२३७ नाणरुततुिेरित चेतेरािधकारात ।्२३८ शोानाां च ।२३९ अिवरोधनवत ।्२४० अविितवशैेािदित चेापुगमाृिद िह ।२४१ गणुाा लोकवत ।्२४२ ितरकेो गवत ।्२४३ तथा च दशयित ।२४४ पथृगपुदशेात ।्२४५ तणुसारा ु तपदशेः ूावत ।्२४६ यावदाभािवा न दोषशनात ।्२४७ प ुंािदव सतोऽिभियोगात ।्२४८ िनोपलनपुलिूसोऽतरिनयमो

    वाऽथा ॥अिधकरण ०७४ कता िधकरणम ॥्सऽू २४९ कता शााथ वात ।्

    २५० िवहारोपदशेात ।्२५१ उपादानात ।्२५२ पदशेा िबयायां न चिेदशिवपय यः ।२५३ उपलिवदिनयमः ।२५४ शििवपय यात ।्२५५ समाभावा ॥

    अिधकरण ०७५ तािधकरणम ॥्सऽू २५६ यथा च तोभयथा ॥अिधकरण ०७६ परायािधकरणम ॥्सऽू २५७ परा ु ततुःे ।

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 25

  • ॄसऽूािधकरणािन

    २५८ कृतूयापे ु िविहतूितिषावयैा िदः ॥अिधकरण ०७७ अशंािधकरणम ॥्सऽू २५९ अशंो नानापदशेादथा चािप दाशिकतवािदमधीयत एके।

    २६० मवणा ।२६१ अिप च यत े ।२६२ ूकाशािदववैं परः ।२६३ रि च ।२६४ अनुापिरहारौ दहेसाोितरािदवत ।्२६५ असतेाितकरः ।२६६ आभास एव च ।२६७ अािनयमात ।्२६८ अिभसािदिप चवैम ।्२६९ ूदशेािदित चेाभा वात ॥्

    अाय २पाद ४अिधकरण ७८-८६सऽू २७०-२९१अिधकरण ०७८ ूाणोिधकरणम ॥्सऽू २७० तथा ूाणाः ।

    २७१ गौयसवात ।्२७२ तातुे ।२७३ तवू कााचः ॥

    अिधकरण ०७९ सगिधकरणम ॥्सऽू २७४ स गतिेव शिेषता ।

    २७५ हादयु ितऽेतो नवैम ॥्अिधकरण ०८० ूाणाणुािधकरणम ॥्सऽू २७६ अणव ।अिधकरण ०८१ ूाणौैिधकरणम ॥्

    26 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    सऽू २७७ ौे ॥अिधकरण ०८२ वायिुबयािधकरणम ॥्सऽू २७८ न वायिुबये पथृगपुदशेात ।्

    २७९ चरुािदव ु तहिशािदः ।२८० अकरणा न दोषथा िह दशयित ।२८१ पविृम नोवपिदँयते ॥

    अिधकरण ०८३ ौेणुािधकरणम ॥्सऽू २८२ अणु ॥अिधकरण ०८४ ोितरिधकरणम ॥्सऽू २८३ ोितरािधान ं त ु तदामननात ।्

    २८४ ूाणवता शात ।्२८५ त च िनात ।्

    अिधकरण ०८५ इियािधकरणम ॥्सऽू २८६ त इियािण तपदशेादऽ ौेात ।्

    २८७ भदेौतुःे ।२८८ वलैया ॥

    अिधकरण ०८६ सामअुित ृिधकरणम ॥्सऽू २८९ संामिूत ृिु िऽवुृव त उपदशेात ।्

    २९० मासंािद भौमं यथाशिमतरयो ।२९१ वशैेा ु तादादः ॥

    अयः ३ साधनपाद १अिधकरण ८७-९२सऽूािण २९२-३१८अिधकरण ०८७ तदरूितपिधकरणम ॥्सऽू २९२ तदरूितपौ रंहित सिरः

    ूिनपणााम ।्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 27

  • ॄसऽूािधकरणािन

    २९३ ाका ु भयूात ।्२९४ ूाणगते ।२९५ अािदगितौतुिेरित चे भाात ।्२९६ ूथमऽेौवणािदित चे ता एव पुपःे ।२९७ अौतुािदित चेेािदकािरणां ूतीतःे ।२९८ भां वाऽनािवाथा िह दशयित ॥

    अिधकरण ०८८ कृतयािधकरणम ॥्सऽू २९९ कृतायऽेनशुयवान ्िृतां यथतेमनवें च ।

    ३०० चरणािदित चेोपलणाथित काा िजिनः ।३०१ आनथ िमित चे तदपेात ।्३०२ सकृुतृत े एविेत त ु बादिरः ॥

    अिधकरण ०८९ अिनिदकाया िधकरणम ॥्सऽू ३०३ अिनािदकािरणामिप च ौतुम ।्

    ३०४ सयंमन ेनभुयूतेरषेामारोहावरोहौ तितदशनात ्३०५ रि च ।३०६ अिप च स ।३०७ तऽािप च तापारादिवरोधः ।३०८ िवाकम णोिरित त ु ूकृतात ।्३०९ न ततृीय े तथोपलः ।३१० यतऽेिप च लोके ।३११ दशना ।३१२ ततृीयशावरोधः सशंोकज ॥

    अिधकरण ०९० साभाापिधकरणम ॥्सऽू ३१३ साभाापिपपःे ॥अिधकरण ०९१ नाितिचरािधकरणम ॥्सऽू ३१४ नाितिचरणे िवशषेात ॥्अिधकरण ०९२ अािधितािधकरणम ॥्सऽू ३१५ अािधतषे ु पवू वदिभलापात ।्

    ३१६ अशुिमित चे शात ।्

    28 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ३१७ रतेःिसयोगोऽथ ।३१८ योनःे शरीरम ॥्

    अयः ३ साधनपाद २अिधकरण ९३-१००सऽूािण ३१९-३५९अिधकरण ०९३ सािधकरणम ॥्सऽू ३१९ से सिृराह िह ।

    ३२० िनमा तारं चकेै पऽुादय ।३२१ मायामाऽं त ु काानिभपात ।्३२२ सचूक िह ौतुरेाचते च तिदः ।३२३ परािभाना ु ितरोिहतं ततो बिवपय यौ ।३२४ दहेयोगाा सोऽिप ॥

    अिधकरण ०९४ तदभावािधकरणम ॥्सऽू ३२५ तदभावो नाडीष ु ततुरेािन ह ।

    ३२६ अतः ूबोधोऽात ॥्अिधकरण ०९५ कमा नुिृतशिविधकरणम ॥्सऽू ३२७ स एव च कमा नुिृतशिविधः ॥अिधकरण ०९६ मुधऽेध सिधकरणम ॥्सऽू ३२८ मुधऽेध सिः पिरशषेात ॥्अिधकरण ०९७ उभयिलािधकरणम ॥्सऽू ३२९ न ानतोऽिप परोभयिलं सव ऽ िह ।

    ३३० न भदेािदित चे ूकेमतचनात ।्३३१ अिप चवैमकेे ।३३२ अपवदवे िह तधानात ।्३३३ ूकाशवावयैा त ।्३३४ आह च ताऽम ।्३३५ दशयित चाथो अिप यत े ।

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 29

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ३३६ अत एव चोपमा सयू कािदवत ।्३३७ अवुदमहणा ु न तथाम ।्३३८ विृ॑ासभामभा वाभयसामादवेम ।्३३९ दशना ॥

    अिधकरण ०९८ ूकृततैावािधकरणम ॥्सऽू ३४० ूकृततैावं िह ूितषधेित ततो ॄवीित च भयूः ।

    ३४१ तदमाह िह ।३४२ अिप सरंाधन े ूानमुानााम ।्३४३ ूकाशािदवावशैें ूकाश कमयासात ।्३४४ अतोऽनने तथा िह िलम ।्३४५ उभयपदशेािहकुडलवत ।्३४६ ूकाशाौयवा तजेात ।्३४७ पवू वा ।३४८ ूितषधेा ॥

    अिधकरण ०९९ परािधकरणम ॥्सऽू ३४९ परमतः सतेूानसभदेपदशेेः ।

    ३५० सामाा ु ।३५१ बुथ ः पादवत ।्३५२ ानिवशषेात ्ू काशािदवत ।्३५३ उपपे ।३५४ तथाऽूितषधेात ।्३५५ अनने सवगतमायामशािदः ॥

    अिधकरण १०० फलािधकरणम ॥्सऽू ३५६ फलमत उपपःे ।

    ३५७ ौतुा ।३५८ धम जिैमिनरत एव ।३५९ पवू त ु बादरायणो हतेुपदशेात ॥्

    अाय ३पाद ३अिधकरण १०१-१३६

    30 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    सऽू ३६०-४२०अिधकरण १०१ सववदेाूयािधकरणम ॥्सऽू ३६० सववदेाूयं चोदनािवशषेात ।्

    ३६१ भदेािेत चेकैामिप ।३६२ ााय तथाने िह समाचारऽेिधकारासवव तियमः ।३६३ दशयित च ॥

    अिधकरण १०२ उपसहंारािधकरणम ्।सऽू ३६४ उपसहंारोऽथा भदेाििधशषेवत स्मान े च ॥अिधकरण १०३ अथाािधकरणम ॥्सऽू ३६५ अथां शािदित चेािवशषेात ।्

    ३६६ न वा ूकरणभदेात प्रोवरीयािदवत ।्३६७ संातेमि त ु तदिप ॥

    अिधकरण १०४ ािधकरणम ॥्सऽू ३६८ ाे समसम ॥्अिधकरण १०५ सवभदेािधकरणम ॥्सऽू ३६९ सवा भदेादऽमे े ॥अिधकरण १०६ आनािधकरणम ॥्सऽू ३७० आनादयः ूधान ।

    ३७१ िूयिशराूािपचयापचयौ िह भदे े ।३७२ इतरे थ सामाात ॥्

    अिधकरण १०७ आानािधकरणम ्।सऽू ३७३ आानाय ूयोजनाभावात ्

    ३७४ आशा ॥अिधकरण १०८ आगिृहिधकरणम ॥्सऽू ३७५ आगहृीितिरतरवरात ।्

    ३७६ अयािदित चेादवधारणात ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 31

  • ॄसऽूािधकरणािन

    अिधकरण १०९ काया ानािधकरणम ॥्सऽू ३७७ काया ानादपवू म ॥्अिधकरण ११० समानािधकरणम ॥्सऽू ३७८ समान एवं चाभदेात ॥्अिधकरण १११ सािधकरणम ॥्सऽू ३७९ सादवेमऽािप ।

    ३८० न वा िवशषेात ।्३८१ दशयित च ॥

    अिधकरण ११२ सृिधकरणम ॥्सऽू ३८२ सिृतुािप चातः ॥अिधकरण ११३ पुषिवािधकरणम ॥्सऽू ३८३ पुषिवायािमव चतेरषेामनाानात ॥्अिधकरण ११४ वधेािधकरणम ॥्सऽू ३८४ वधेाथ भदेात ।्अिधकरण ११५ हािधकरणम ॥्सऽू ३८५ हानौ तपूायनशशषेात ्

    कुशाुपुगानवम ॥्अिधकरण ११६ सारायािधकरणम ॥्सऽू ३८६ साराय े तत ाभावाथा े ।

    ३८७ छत उभयािवरोधात ॥्अिधकरण ११७ गतरेथ वािधकरणम ॥्सऽू ३८८ गतरेथ वमभुयथाऽथा िह िवरोधः ।

    ३८९ उपपणाथपललेकवत ॥्अिधकरण ११८ अिनयमािधकरणम ॥्सऽू ३९० अिनयमः सवा सामिवरोधः शानमुानााम ॥्

    32 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    अिधकरण ११९ यावदिधकारािधकरणम ॥्सऽू ३९१ यावदिधकारमविितरािधकािरकाणाम ॥्अिधकरण १२० अरिधयािधकरणम ॥्सऽू ३९२ अरिधयां वरोधः

    सामातावाामौपसदवम ॥्अिधकरण १२१ इयदिधकरणम ॥्सऽू ३९३ इयदामननात ॥्अिधकरण १२२ अरािधकरणम ॥्सऽू ३९४ अरा भतूमामवानः। ३९५ अथा भदेानपुपििरित चेोपदशेारवत ॥्अिधकरण १२३ ितहारािधकरणम ॥्सऽू ३९६ ितहारो िविशषंि हीतरवत ॥्अिधकरण १२४ सािधकरणम ॥्सऽू ३९७ सवै िह सादयः ॥अिधकरण १२५ कामािधकरणम ॥्सऽू ३९८ कामादीतरऽ तऽ चायतनािदः ॥अिधकरण १२६ आदरािधकरणम ॥्सऽू ३९९ आदरादलोपः ।

    ४०० उपितऽेचनात ॥्अिधकरण १२७ तिधा रणािधकरणम ॥्सऽू ४०१ तिधा रणािनयमःे

    पथृूितबः फलम ॥्अिधकरण १२८ ूदानािधकरणम ॥्सऽू ४०२ ूदानवदवे तम ॥्अिधकरण १२९ िलभयुािधकरणम ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 33

  • ॄसऽूािधकरणािन

    सऽू ४०३ िलभयूात त्ि बलीयदिप ।४०४ पवू िवकः ूकरणात ्ात ि्बयामानसवत ।्४०५ अितदशेा ।४०६ िववै त ु िनधा रणात ।्४०७ दशना ।४०८ ौुािदबलीया न बाधः ।४०९ अनबुािदःूारपथृव तम ।्

    ४१० न सामाादपुलमेृ वु िह लोकापिः ।४११ परणे च श तािं भयूानबुः ॥

    अिधकरण १३० ऐकाािधकरणम ॥्सऽू ४१२ एक आनः शरीरे भावात ।्

    ४१३ ितरकेावाभािवा तपूलिवत ॥्अिधकरण १३१ अावबािधकरणम ॥्सऽू ४१४ अावबाु न शाखास ु िह ूितवदेम ।्

    ४१५ मािदवाऽिवरोधः ॥अिधकरण १३२ भमूयािधकरणम ॥्सऽू ४१६ भूः बतवुायं तथा च दशयित ॥अिधकरण १३३ शािदभदेािधकरणम ॥्सऽू ४१७ नाना शािदभदेात ॥्अिधकरण १३४ िवकािधकरणम ॥्सऽू ४१८ िवकोऽिविशफलात ॥्अिधकरण १३५ काािधकरणम ॥्सऽू ४१९ कााु यथाकामं समुीयरे वा पवू हेभावात ॥्अिधकरण १३६ यथाौयभावािधकरणम ॥्सऽू ४२० अेष ु यथाौयभावः ।

    ४२१ िशे ।

    34 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ४२२ समाहारात ।्४२३ गणुसाधारयौतुे ।४२४ न वा तहभावाौतुःे ।४२५ दशना ॥

    अाय ३पाद ४अिधकरण १३७-१५३सऽू ४२६-४७७अिधकरण १३७ पुषाथा िधकरणम ॥्सऽू ४२६ पुषाथऽतः शािदित बादरायणः ।

    ४२७ शषेात प्ुषाथ वादो यथाऽिेित जिैमिनः ।४२८ आचारदशनात ।्४२९ तौतुःे ।४३० समारणात ।्४३१ ततो िवधानात ।्४३२ िनयमा ।४३३ अिधकोपदशेा ु बादरायणवैं तशनात ।्४३४ तुं त ु दश नम ।्४३५ असाव तकृी ।४३६ िवभागः शतवत ।्४३७ अयनमाऽवतः४३८ नािवशषेात ।्४३९ तुयऽेनमुितवा ।४४० कामकारणे चकेै ।४४१ उपमद च ।४४२ ऊरतेःस ु च शे िह ॥

    अिधकरण १३८ परामशा िधकरणम ॥्सऽू ४४३ परामश जिैमिनरचोदना चापविदित िह ।

    ४४४ अनुयें बादरायणः साौतुःे ।४४५ िविधवा धारणवत ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 35

  • ॄसऽूािधकरणािन

    अिधकरण १३९ िुतमाऽािधकरणम ॥्सऽू ४४६ िुतमाऽमपुादानािदित चेापवू ात ।्

    ४४७ भावशा ॥अिधकरण १४० पिरवािधकरणम ॥्सऽू ४४८ पािरवाथा इित चे िवशिेषतात ।्

    ४४९ तथा चकैवातोपबात ॥्अिधकरण १४१ अीनािधकरणम ॥्सऽू ४५० अत एव चाीनानपेा ॥अिधकरण १४२ सवा पेािधकरणम ॥्सऽू ४५१ सवा पेा च यािदौतुरेवत ।्

    ४५२ शमदमापुतेः ाथाऽिप त ुतिधेदतया ।तषेामवँयानुयेात ॥्

    अिधकरण १४३ सवा नमुिधकरणम ॥्सऽू ४५३ सवा ानमुित ूाणाये तशनात ।्

    ४५४ अबाधा ।४५५ अिप च यत े ।४५६ शातोऽकामकारे ॥

    अिधकरण १४४ आौमकमा िधकरणम ॥्सऽू ४५७ िविहतााऽौमकमा िप ।

    ४५८ सहकाऋने च ।४५९ सवथाऽिप त ु त एवोभयिलात ।्४६० अनिभभवं च दशयित ॥

    अिधकरण १४५ िवधरुािधकरणम ॥्सऽू ४६१ अरा चािप त ु तःे ।

    ४६२ अिप च यत े ।४६३ िवशषेानमुह ।४६४ अतितरायो िला ॥

    36 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    अिधकरण १४६ ततुािधकरणम ॥्सऽू ४६५ तूत त ु नातावो जिैमनरेिप िनयमातिूपाभावेः ॥अिधकरण १४७ अिधकारिधकरणम ॥्सऽू ४६६ न चािधकािरकमिप पतनानमुानादयोगात ।्

    ४६७ उपपवू मिप केे भावमशनवम ॥्अिधकरण १४८ बिहरिधकरणम ॥्सऽू ४६८ बिहभूयथाऽिप तृरेाचारा ॥अिधकरण १४९ ािधकरणम ॥्सऽू ४६९ ािमनः फलौतुिेराऽयेः ।

    ४७० आििमौडुलोिमै िह पिरबीयते ।४७१ ौतुे ॥

    अिधकरण १५० सहकाय रिविधकरणम ॥्सऽू ४७२ सहकाय रिविधः पणे ततृीयं ततो िवािदवत ।्

    ४७३ कृभावा ु गिृहणोपसहंारः ।४७४ मौनविदतरषेामपुदशेात ॥्

    अिधकरण १५१ अनािवरािधकन म ।्सऽू ४७५ अनािवुव यात ॥्अिधकरण १५२ ऐिहकािधकरणम ॥्सऽू ४७६ ऐिहकमूतुूितबे तशनात ॥्अिधकरण १५३ मिुफलािधकरणम ॥्सऽू ४७७ एवं मिुफलािनयमदवावधतृेदवावधतृःे ॥अायः ४ फल अिधकरण ३८ सऽूािण ७८पाद १अिधकरण १५४-१६७सऽू ४७८-४९६अिधकरण १५४ आवृिधकरणम ॥्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 37

  • ॄसऽूािधकरणािन

    सऽू ४७८ आविृरसकृपदशेात ।्४७९ िला ॥

    अिधकरण १५५ आोपसनािधकरणम ॥्सऽू ४८० आिेत तपूगि माहयि च ॥अिधकरण १५६ ूितकिधकरणम ॥्सऽू ४८१ न ूतीके न िह सः ॥अिधकरण १५७ ॄिधकरणम ॥्सऽू ४८२ ॄिषा त ॥्अिधकरण १५८ आिदािदमिधकरणम ॥्सऽू ४८३ आिदािदमतया उपपःे ॥अिधकरण १५९ आसीनािधकरणम ॥्सऽू ४८४ आसीनः सवात ।्

    ४८५ ाना ।४८६ अचलं चापे ।४८७ रि च ॥

    अिधकरण १६० एकामतािधकरणम ॥्सऽू ४८८ यऽकैामता तऽािवशषेात ॥्अिधकरण १६१ आूायणािधकरणम ॥्सऽू ४८९ आूायाणाऽािप िह म ॥्अिधकरण १६२ तदिधगमािधकरणम ॥्सऽू ४९० तदिधगम उरपवूा घयोरषेिवनाशौ

    तपदशेात ॥्अिधकरण १६३ इतरसंषेािधकरणम ॥्सऽू ४९१ इतरावेमसंषेः पात े त ु ॥अिधकरण १६४ अनारािधकरणम ॥्

    38 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    सऽू ४९२ अनारकाय एव त ु पवू तदवधःे ॥अिधकरण १६५ अिहोऽािधकरणम ॥्सऽू ४९३ अिहोऽािद त ु ताया यवै तशनात ।्

    ४९४ अतोऽािप केेशामभुयोः ॥अिधकरण १६६ िवाानसाधनािधकरणम ॥्सऽू ४९५ यदवे िवयिेत िह ॥अिधकरण १६७ इतरपणािधकरणम ॥्सऽू ४९६ भोगने ितरे पिया सते ॥अाय ४पाद २अिधकरण १६८-१७८सऽू ४९७-५१७अिधकरण १६८ वागिधकरणम ॥्सऽू ४९७ वानिस दशनाा ।

    ४९८ अत एव च सवा यन ु॥अिधकरण १६९ मनोऽिधकरणम ।्सऽू ४९९ तनः ूाण उरात ॥्अिधकरण १७० अािधकरणम ॥्सऽू ५०० सोऽे तपगमािदः ।

    ५०१ भतूषे ु तौतुःे ।५०२ नकैिन द्शयतो िह ॥

    अिधकरण १७१ असृपुबमािधकरणम ॥्सऽू ५०३ समाना चासृपुबमादमतृं चानपुो ॥अिधकरण १७२ ससंारपदशेािधकरणम ॥्सऽू ५०४ तदापीतःे ससंारपदशेात ।्

    ५०५ सूं ूमाणत तथोपलःे ।

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 39

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ५०६ नोपमदनातः ।५०७ अवै चोपपरेषे ऊा ॥

    अिधकरण १७३ ूितषधेािधकरणम ॥्सऽू ५०८ ूितषधेािदित चे शारीरात ।्

    ५०९ ो केेषाम ।्५१० यत े च ॥

    अिधकरण १७४ वागािदलयािधकरणम ॥्सऽू ५११ तािन परे तथा ाह ॥अिधकरण १७५ अिवभागािधकरणम ॥्सऽू ५१२ अिवभागो वचनात ॥्अिधकरण १७६ तदोकोऽिधकरणम ॥्सऽू ५१३ तदोकोऽमलनं तकािशतारो िवासामा त ।्

    तषेगनुिृतयोगाहादा नगुहृीतः शतािधकया ॥

    अिधकरण १७७ रँिधकरणम ॥्सऽू ५१४ रँनसुारी ।

    ५१५ िनिश निेत चे सयावहेभािवात द्श यित च ॥

    अिधकरण १७८ दिणयनािधकरणम ॥्सऽू ५१६ अतायनऽेिप दिणे ।

    ५१७ योिगनः ूित च यत ेात चतै े ॥अाय ४पाद ३अिधकरण १७९-१८४सऽू ५१८-५३३अिधकरण १७९ अिच रािधकरणम ॥्सऽू ५१८ अिच रािदना तिथतःे ॥

    40 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    अिधकरण १८० वािधकरणम ॥्सऽू ५१९ वायमुादिवशषेिवशषेााम ॥्अिधकरण १८१ तिडदिधकरणम ॥्सऽू ५२० तिडतोऽिध वणः सात ॥्अिधकरण १८२ आितवािहकािधकरणम ॥्सऽू ५२१ आितवािहकािात ।्

    ५२२ उभयामोहािःे ।५२३ वैतुनेवै ततौतुःे ॥

    अिधकरण १८३ काया िधकरणम ॥्सऽू ५२४ काय बादिरर गपुपःे ।

    ५२५ िवशिेषता ।५२६ सामीा ु तपदशेः ।५२७ काया ये तदणे सहातः परमिभधानात ।्५२८ तृे ।५२९ परं जिैमिनम ुात ।्५३० दशना ।५३१ न च काय ूितपिभसिः ॥

    अिधकरण १८४ ूितकालनािधकरणम ॥्सऽू ५३२ अूतीकालनायतीित बादरायण

    उभयथाऽदोषातु ।५३३ िवशषें च दशयित ॥

    अाय ४पाद ४अिधकरण १८५-१९१सऽू ५३४-५५५अिधकरण १८५ सािवभा वािधकरणम ॥्सऽू ५३४ सािवभा वः नेशात ।्

    ५३५ मुः ूितानात ।्

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 41

  • ॄसऽूािधकरणािन

    ५३६ आा ूकरणात ॥्अिधकरण १८६ अिवभागने िधकरणम ॥्सऽू ५३७ अिवभागने ात ॥्अिधकरण १८७ ॄािधकरणम ॥्सऽू ५३८ ॄाणे जिैमिनपासािदः ।

    ५३९ िचित ताऽणे तदाकािदौडुलोिमः ।५४० एवमपुासात प्वू भावादिवरोधं बादरायणः ॥

    अिधकरण १८८ सािधकरणम ॥्सऽू ५४१ सादवे त ु तौतुःे ।

    ५४२ अत एव चानािधपितः ॥अिधकरण १८९ अभावािधकरणम ॥्सऽू ५४३ अभावं बादिरराह वेम ।्

    ५४४ भावं जिैमिनिव कामननात ।्५४५ ादशाहवभयिवधं बादरायणोऽतः ।५४६ तभावे सवपपःे ।५४७ भावे जामत ॥्

    अिधकरण १९० ूदीपािधकरणम ॥्सऽू ५४८ ूदीपवदावशेथा िह दशयित ।

    ५४९ ायसोरतरापेमािवृतं िह ॥अिधकरण १९१ जगापारािधकरणम ॥्सऽू ५५० जगापारवज ूकरणादसििहता ।

    ५५१ ूोपदशेािदित चेािधकािरकमडलोेः ।५५२ िवकारावित च तथा िह िितमाह ।५५३ दशयतवैं ूानमुान े ।५५४ भोगमाऽसािला ।५५५ अनाविृः शादनाविृः शात ॥्

    Encoded and proofread by Sunder Hattangadi sunderh at hotmail.com

    42 sanskritdocuments.org

  • ॄसऽूािधकरणािन

    Brahma-Sutra - adhikarana

    pdf was typeset on April 17, 2020

    Please send corrections to [email protected]

    brahmasuutraadhikaraNa.pdf 43

    Document InformationDocument TextDocument Credits