SAHARAKO ARABIAR ERREPUBLIKA DEMOKRATIKOA

KOLONIZAZIOAEspainak beraien lurraldeak okupatu zituen XIX. mendean, etabereziki 1934tik aurrera, bere administrazioa eta kultura inposatuzuen, Espainako protektoratu bihurtuz.

FRENTE POLISARIO1973an “Frente Polisarioa” sortu zen, Espainan asmoaberaien lurraldeak Mauritania eta Marokoren arteanbanatzea zela pentsatuz.

MARTXA BERDEA1975ean, Marokok MARTXA BERDEA antolatu zuen, eta milaka marokoarrek saharaui lurraldeak okupatu zituzten.

INBASIOA1976ko Otsailaren 27an, gerra piztu zen. Iparretik, Marokoko armadak Saharaui lurraldeak inbaditu zituen eta Mauritaniak gauza bera egin zuen hegotik eta ekialdetik.

GERRAGerra piztu zenean milaka biztanlek ihes egin zuten Algeriara eta errefuxiatu kanpamenduetan hasi ziren bizitzen. Aire-erasoetan marokoarrek napalm erabili zuten ihes egiten zituzten saharauien aurka.

ERREFERENDUMAREN ZAIN1991 “Frente Polisarioak” su-etena aitortu zuen.Nazio Batuen erakundeak erreferendum bat egin behar zela esan zuen, Saharako herritarrek zer egin nahi zuten jakiteko.Tartean, marokoarrek harresi bat eraiki zuteneta gaur egun ere lurralde gehiena eta aberatsena okupatzen jarraitzen dute. Nahiz eta saharaui batzuk zona aske baten bizi, gehiengoak (200,000), Tindufeko errefuxiatu kanpamenduan bizi dira.

SMARA, TINDUF Nahiz eta Algeriakolurraldean egon,kanpamenduetan“Frente Polisarioak”agintzen du.Kanpamendu bakoitzak Mendebaldekohiri baten izena du.Gu Smara-n egon gara.

HAIMA BIZITZANahiz eta hasieran familiak “haimetan” bizi izan diren, gaur egun etxetxoak eraikitzen dituzte, nahiz eta nahiko sinpleak izan.Hau izan da gure etxea.

TEA BASAMORTUAN

Bi irudi tipiko: tea hartzen eta dromedarioak.

EUSKAL FONDOAEuskal Fondoaren eskutik Saharara joan ginen “Eathink” proiektuan parte hartu genuen10 irakasleak.

Euskal Fondoa lan humanitarioa egiten duen EHko erakunde bat da. Beraien laguntza jasotzen duen lurraldeetako bat Sahara da.

“Eathink” elikagai burujabetza proiektua erefinantziatzen du!

HEZKUNTZA

Hainbat eskolatan ezberdinetan egon gara, eta egia esan sentsazio oso positiboak izan genituen. Ume guztiak eskolara doaz eta Afrikako alfabetatze kopuru handienetarikoa daukate Saharako errefuxiatuen kanpamenduek. Nahiz eta baliabide gutxi izan.

HEZKUNTZA DENENTZAT

Hezkuntz konpromiso hau hezkuntza premia bereziko umeentzako ere izaten da. Gu egon ginen etxeko bi alaba itsuak ziren baina ziurrenik, adimen maila handikoak!

OSASUN ZERBITZUAK

Mediku zerbitzuak, egoera kontuan izanda, nahiko onak ziren. Erizaintza eta goi mailako eskola desberdinetara, Kubako irakasleak datoz beraien laguntza eskaintzera.Kanpamentuetako gazte asko Kubako unibertsitatera joaten dira karrera amaitzera.

EMAKUMEAK: GIZARTE EGILEAK

Nahiz eta emakumearen paper nagusia etxeko andrea izatea den, nahiko aktiboak dira beste arlo batzuetan (eskolak, ospitaleak, agintari gisa...). Gizonak baino garrantzitsuagoak dira. Gu egon ginen etxeko emakumea alkatea da.

ELIKAGAI BURUJABETZARANTZ

Kanpamentutako energia, ura eta hornikuntza gehienak Aljeriatik datoz.Dena den, ahal den neurrian, etengabe esperimentatzen dute elikagai eta ur burujabetza lortzeko. Argazkian dagoen Oilasko baserria horren adibidea da.

ELKARTASUNA

Estatu Espainoleko elkartasunaagerian zegoen nonahi, baina gehien nabarmentzen da EHkoa.

GOBERNUA

Gobernuko pare bat ministroekin tea hartu genuen eta eguneroko egoeretan ematen diren arazoak azaldu zizkiguten. Nahiz eta egoera gogorra izan, oso baikorrak dira eta nahiko ondo antolatuta daude.

ETORKIZUNA

Umeak herri honen etorkizuna dira. Pairatzen dituzten egoera gogorren ondoriozaskok Osasun arazoak dituzte. Hala ere, beti ikusten genituen irribarretsu .

OPORRAK BAKEANOporrak Bakean

Guk zer egiten dugu hemen Saharaui herria laguntzeko?Alde batetik, hemengo familiaaskok ume bat hartzen dute uda hemen pasatu ahal izateko. Bestalde, urtero karabana bat EHtik ateratzen da behar dituzten produktuz beterik.

EUSKAL HERRIA?

Tinduf ez da EuskalHerria baina...

NOIZ ARTE?Herri duina eta itxaropentsua da. Ia laster lortzen duten maite duten askatasuna!

Bubisher: zortea dakarren txoria.

EH_SAHARASaharara bidaiaburutu dugulaesperientzi pertsonalbortitza, mardula...Ohartu gara hangoazgutxi dakigula,ikasteko, ematekoasko daukagula,eta beste behin argigeratu zaigula:ezer ere ez duenakdena ematen dula.

Bizimodua normal ezin burutzeaSahara herriaren hondar gurutzea...Konponbidea ez dagauzez laguntzea,aski lukete gauzaxinple hau lortzeaberen eskubideak errespetatzeata beraiena denaberreskuratzea.

Euskal Herritik harabidaia itzelabadirudi mende batatzera daudelabaina ze duintasunze giza nibelahaiengandik ikasidugu guk honela:muturreko egoeranlarri bizi delapertsonak bere onenaeman dezakela.

Ahaztu gabe haienminaren negarrak,itxaropen ilargieta gau nabarrak,hara joan ginenonbihotzeko harrakmugi bitza kontzientzieta muga-marrak...Gurearen antzekotaldeen indarrakaskatuko al ditunoizbait Sahararrak!!

Sahararrak lehen berenlurretan zebiltzanlurrak ostu ta trabaknozitu bizitzan,berrogei ta bi urteiheslari gisanahal duguna egitekodudarik ez izanhemendik bultza beharda indar handiz hanSaharak bere lurrakberreskura ditzan.

Bertso idazlea: Xabier Goikoetxea

AURTENGO KARABANA