Saan Lakad Mo Ngayon Ma Ni Liwayway Arceo (Pagsusuri)

8/18/2019 Saan Lakad Mo Ngayon Ma Ni Liwayway Arceo (Pagsusuri)

1/13


2/13


3/13


4/13


5/13


6/13


7/13

A. Mga Tauhan

1. Ditas o Ditas Sandoval: Ina ni Loly, isang magulang na kulang ang oras

para sa anak.

(Round- dati walang pakialam ngunit sa huli, nagsisi dahil alam niya

sa sarili niya na siya ang may kasalanan kung bakit napariwara at namatay

ang kanyang anak)

2. Loly: Anak ni Ditas, isang anak na salat sa pagmamahal at oras mula sa

isang nanay.

(Round- mula nang makilala si George ay naging pariwara)

3. Yaya Idad: Nag-aalaga kay Loly (Flat)

4. Jan: Dating boyfriend ni Loly ngunit matapos ang kanilang date (noong

araw ng mga puso na nakita niya ang Daddy niya na kasam ang Mommy ni

Loly) ay hindi na nagparamdam kay Loly.

(Round- nagbago ang pagtingin kay Loly, dati parang inlove na inlove,

nawala na)

5. Boots, Pilita, Grace: Mga ka-gang ni Loly. (Flat)

6. George: Pinsang lalaki ni Grace na interesado kay Loly. (Flat)

B. Tagpuan

SAAN NANGYARI?

1.Sa tahanan nina Ditas

2.Sa Eskwelahan

3.Sa ‘Meeting Place ng mga Lovers’

KAILAN NG YARI?

1.Enero 1, Linggo

2.Enero 5, Huwebes

3.Enero 16, Lunes


8/13

4.Enero 22, Linggo

5.Enero 31, Martes

6.Pebrero 12, Linggo

7.Pebrero 14, Martes

8.Marso 4, Sabado

9.Marso 16, Huwebes

C. Banghay

Uri ng Banghay: Paikot na Panumbalik

(Nag-umpisa sa kasalukuyan pagkatapos, nag-flashback at nagwakas

sa kasalukuyan ulit)

I. Panimula

Sinimulan ng may-akda ang maikling kuwento sa paglalarawan ng

reaksyon ni Ditas sa pag-abot sakanya ng ‘diary’ ni Loly. Nalaman niya na

kay Loly iyon dahil alam niya kung kaninong sulat-kamay ang nasa ‘diary’

na iyon.

II. Saglit na Kasiglahan

Inilahad ni Loly sa kanyang ‘journal entry’, Enero 1(Linggo), na

walang lakad ang kanyang ina ng araw na iyon kasi nga raw Piyesta

Opisyal. Isinaysay rin ni Loly ang isang beses na sila lang ni Yaya Idad ang

magkasamang sumalubong sa Bagong Taon at iyak siya ng iyak. Ngunit iba

raw ngayon, dahil alas-onse pa lang ay andyan na ang kanyang ina na may

bitbit na mga prutas na bilog at iba pang-handa. Isama narin natin ang

pagkakita nina Jan sa kanilang mga magulang na nagdi-date, ang hindi

pagtawag ni Jan, at nang makilala ni Loly si George.

• Tunggalian

Tao laban sa Tao

1.Pagtatampo ni Loly kay Ditas

2.Pagkakasagutan nina Loly at Ditas

3. Pagrerebelde ni Loly

Tao laban sa Sarili

1.Pagkakakonsensya ni Ditas dahil sa sinapit ng anak.


9/13

2.Pag-asa ni Loly sa pagtawag ni Jan

III. Kasukdulan

Ang pagtatalo nina Loly at Ditas (‘Journal Entry: Marso 12, Huwebes).

IV. Kakalasan

Nawalan ng lakas si Ditas upang ipagpatuloy ang binabasa.

Napagtanti ni Ditas na hindi man lang niya kilala ng personal si George.

V. Wakas

Inilahad na ang resulta ng awtopsiya ay pagkamatay sa labis na droga

at dalawang buwang buntis si Loly. Napatili si Ditas dahil sa labis na

pagsisisi at paghihinagpis.

VI. Suliranin

1.Salat si Loly sa pagmamahal/pag-aalaga mula sa ina.

2.Kakulangan ng oras at pinapadamang pagmamahal aat pag-aruga sa

anak ni Ditas

3.Pagrerebelde ni Loly dala ng impluwensya at pakiramdam ng

kakulangan sa pagkatao.

VII. Paksang Diwa

1.Ang pagsisisi ay laging nasa huli.

2.Ipabatid ang nais ipabatid sa tao hangga’t naririyan pa ito. Dahil di

natin hawak ang oras at panahon.

3.Ang oras, gabay at pag-aaruga ng magulang hindi dapat ipinagkakait

sa mga anak. Sapagkat dito nakasalalay ang kanilang pagkahubog sa

paglaki.

Uri ng Kuwento: Kuwento ng Tauhan


10/13

PAGSUSURI

Pagdulog Realismo

1. Kakulangan ng oras sa anak

Patunay:

“…nangyari na iyon. Ilang ulit… Kaming dalawa lamang ni Yaya Idad

abg inabutan ng Bagong Taon. Iyak ako nang iyak…”

(Journal Entry: Enero 1, talata 1, pangungusap 8-11)

Patunay:

“…Pa’nong na bigyan siya ng award ay ibang tao ang pinagsisilbihan

niya, hindi naman ako? Lagi naman niya akong iniiwan kay Yaya Idad.”


Patunay:

“Hindi nga lamang siya nagtagal dahil may pupuntahang kasalan…

Kaya noong tanghali na ay umuwi na rin ako. Parang bigla nalang ako

nalungkot. Ang mga classmates ko, kasama ang kanilang Papa at Mama

hanggang matapos… ”(Journal Entry: Enero 22, talata 1, pangungusap 6-9-10)

Patunay:

“Lalong hindi kami halos nagkikita ni Mama. Sa gabi, matutulog na ako

ay wala pa siya. Sa umaga pagpasok ko ay tulog pa siya. Wala na kaming

chance para makapag-usap.”

(Journal Entry: Pebrero 12, talata 1, pangungusap 3-5)

Patunay:

“Pero minsan kapag naiisip ko, na kung misan, may gusto akong

itanong sakanya, si Yaya Idad lamang ang kinakausap ko… naaawa ako sa

sarili ko!... Kapag may magandang happening sa school, kay Yaya Idad ko


11/13

naikukuwento. Pa’no, lagi namang wala ang Mama. Siyempre, gusto ko

naman, may makakausap ako…”


Paliwanag

Nasasalamin ng akda ang totoong nangyayari sa mga pamilya na may

‘working moms’ hindi naman lahat pero kadalasan. Lalo na sa mga

mayayaman. Meron din siguro sa mahihirap ngunit kalimitan sa mga

mayayaman. Kasi mas iniisip nila kaginhawaan, marangya at

kumportableng buhay ng kanilang mga anak.

Hindi nila napapansin na nagkukulang na sila ng oras sa kanilang

anak. Oo nga at maganda naman ang kanilang hangarin na mapaganda atmapaginhawa nila ang buhay ng kanilang mga anak. Ngunit dapat nilang

isipin na dapat pantay ito sa kanilang pagpaparamdam ng pagmamahal at

pag-aaruga sa kanilang mga anak.

2. Pagrerebelde ng anak sa magulang

Patunay:

“Nagkasagutan kami ng Mama. Talagang away na! Hindi ko rin

malaman kung bakit naging gayon kalakas ang loob ko. Ewan ko talaga… na

basta naiisip ko si George, ang feelings ko ba… magagawa ko ang lahat.”

(Journal Entry: Marso 16, talata 3, pangungusap 1-3)

Patunay:

“…laging paghahanap niya kay Loly kung malalim na ang gabi at wala

pa ito. Ang pagharap nito sa kanya na waring lasing.”

(Talata 36, pangungusap 2-3)

Patunay:

“…labis na droga ang sanhi ng kamatayan at nagdadalantao si Loly...

Dalawang buwan!”

(Talata 43, pangungusap 1)

Paliwanag


12/13

Nagrerebelde ang anak dahil una, kulang ito sa pag-aaruga,

pagmamahal at pagkalinga ng magulang. Pangalawa, ay kabaligtaran, lahat

ng mata ay nakatingin sa kanya. Hindi siya makakilos ng maayos dahil

bawat kibot ay pinapansin siya.

Sa kaso ni Loly, isa siyang anak na naghahanap ng pupuno sa mga

pagkukulang ng kanyang Mama. Nakakalungkot nga lang at nakita niyang

pupuno sa pagkukulang na iyon ay ang nagdala sa kanya sa maling landas.

Sa totoong buhay ay ganito rin ang nangyayari. May mga anak na

naghahanap ng pupuno sa pagkukulang. At meron din namang mga anak

na naghahanap ng lugar kung saan siya malaya maging siya o hindi naman

kaya ay naghahanap siya ng ‘outlet’ kung saan niya puwedeng ibuhos anglahat ng poot at sama ng loob sa kanyang dibdib.

Pagdulog Dekonstruksyon

Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang iba’t ibang aspekto na

bumubuo sa tao at mundo. Pinaniniwalaan kasi ng ilang mga pilosopo at

manunulat na walang iisang pananaw ang nag-udyok sa may-akda na

sumulat kundi ang pinaghalu-halong pananaw na ang nais iparating ay ang

kabuuan ng pagtao at mundo.

1. Pananaw ni Loly sa Death Anniversary

Patunay:

“May pa-misa ang Mama. May almusal. Lahat yata ng tauhan sa lahat

ng aming kompanya, dumalo. Nagtataka nga ako. Bakit naging gayon kasaya

ang anibersaryo ng kamatayan ng Papa?”


Paliwanag

Sa pananaw ni Loly, binabali niya ang nakagawiang paghahanda sa

pagpatak ng anibersaryo ng pagkamatay ng ating mga sumakabilang buhay

na. May namuong alinlangan sa kultura at tradisyon.


13/13

Kung ating titingbangin, may punto si Loly. Ang paggunita sa mga

sumakabilang buhay ay mas mabisa sa pagdalaw sa kinahimlayan o

simpleng pagmumuni-muni. Ang paghahanda naman, o pagpapakain…

parang natutuwa at sumakabilang buhay na ang tao.

Ngunit, iyon ang ang kultura, tradisyon… nakagawian natin.

2. Ang Kababaihan ng Bagong Henerasyon

Patunay:

“Tinawagan ko si Grace. Hindi ko alam kung bakit parang may nag-

utos sa akin na sabihin kay Grace na gusto ko ng makilala ang pinsan niya.

Of course, si George!”

(Journal Entry: Marso 4, talata 1, pangungusap 1-3)

Patunay:

“Holding hands. Looking into each other’s eyes.”

(Journal Entry: Pebrero 14, talata 2, pangungusap 11-12)

Paliwanag

Isa si Loly sa makabagong kabataan sa nakagawiang dalagang

Pilipino. Noon, ay hindi basta-basta nakikipag-holding hands ang mga

kababaihan sa kanilang kasintahan. Kumbaga, hindi sila PDA noon. At

nakagawian na hindi babae ang gumagawa ng ‘move’ upang magkaroon sila

ng koneksyon sa lalake.

Konklusyon

Sa pangkalahatan, ipinapakita ng akda ang kahalagahan ng gabay ng

mga magulang. Ipinakita rito ang mga epekto o resulta ng kakulangan ng

oras, gabay at pag-aaruga ng magulang.

Documents

Saan Lakad Mo Ngayon Ma Ni Liwayway Arceo (Pagsusuri)