1

May›s - 2012

Bu bülten, periyodik bir yay›n de¤ildir.Sadece Hindistangezi.com sitesi üyelerine e-mail ile ücretsiz gönderilir

Haz›rlayan Zafer Bozkaya

•Bu say›ya katk›da bulunanlar

Mine Candar

S ay› :5353sitesi bülteni

www.hindistangezi.com

Değerli üyemizBu sayımızda MEMLE-KENT dergisinde yayınlanan bir yazımızı size sunuyo-

ruz. MEMLE-KENT dergisi iki ayda bir yayınlanan bir süreli yayın. Her sayısın-da bir ülke hakkında yazıları derleyip yayınlıyor. Her ülke hakkında uzman, oülkeyi iyi tanıyan kişilerden yazı, makale, şiir vb. istiyor, bunlar arasından se-çim yapıp fotoğraflarla süsleyip yayınlıyor. Derginin Hindistan bölümü, ülke-nin büyüklüğü ve kültürel çeşitliliği nedeniyle iki sayıya yayılmış durumda.Dergide yayınlanan yazılar arasında sitemiz üyesi de olan Timur Özkan, BoraErcan, Mine Candar, Murat Özsoy, İsmail Ragıp Geçmen ve Tuba Akyol da bu-lunmakta.

Hindistan hakkında her türlü yazı. haber, yorum ve katkılarınızı bekliyoruz.Selam ve sevgilerle.

Zafer Bozkaya

iPhone ve iPad üzerinde hizmetinizdeH‹ND‹STAN GEZ‹ REHBER‹H‹ND‹STAN GEZ‹ REHBER‹

Kitab›n ücretsiz fakatk›s›tl› versiyonunu almak

için t›klay›n.

Uygulamam›z›n iPhonedakilogosu

Bu uygulamay› yükledi¤inizde Hindistan gezinizde size gerekli tüm bilgilere ulaflm›fl olacak-s›n›z. Bu uygulama Hindistan Gezi Rehberi adl› kitab›m›n tüm içeri¤ine iphone üzerindenulaflman›z› sa¤lar. Ancak, bas›l› bir kitab›n kapsam› içinde yer alamayacak olan interaktif ha-ritalar, web linkleri, renkli foto¤raflar gibi imkanlar bu uygulama ile size sunulmufl durumda.Uygulamay› iPhone / iPad’inize indirdikten sonra internet ba¤lant›s›na ihtiyac›n›z kalmaya-cakt›r. Uygulaman›n bölümleri : Hindistan tarihi, co¤rafyas›, ekonomisi, kast sistemi, dini yap›s›, dilözellikleri, iklimi, tren ile ulafl›m özellikleri • Delhi, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller,restoranlar • Varanasi, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller, restoranlar, Ganj k›y›s›, Sar-nath • Haridwar, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, Rishikesh, oteller, restoranlar, yoga aflram-lar› ve Mussorie • Dharamsala, tarihi, Dalai Lama, ilk ulafl›mda ya-p›lacaklar, oteller, restoranlar • Amritsar, tarihi, ilk ulafl›mda yap›-lacaklar, oteller, restoranlar, Alt›n Tap›nak, S›n›r törenleri • Jaipur,tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller, restoranlar, Ajmer ve Push-kar • Mumbai, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller, restoranlar• Goa, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, Panjim, Kuzey Goa, GüneyGoa, oteller, restoranlar • Kerala, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar,Kochi, oteller, restoranlar, Tekne Turlar›, Varkala Plaj›.

Kitab›n 2,99 Dolarl›kücretli versiyonunu sat›n

almak için t›klay›n.

S a d e c e

olur böyle fleylerH ‹ N D ‹ S T A N ’ d a

DANA EVC‹LLEfiT‹RMEBinlerce köylü Ma-durai flehrinin d›flmahallelerinde Ev-cillefltirme bayram›s›ras›nda danalar›kontrol alt›nda tut-maya çal›fl›yor. Bubayram, Tamil Na-du eyaletindekiPongal festivalinde Jallikattu olarak bilinir. Bu uygulama modernça¤›m›zda halen uygulanan tarihi bir gelenek say›l›r. Bunun için ikicins dana kullan›l›r : Jellicut ve Pulikulam. Yap›lan ifl basitçe : “uçve dövüfl veya bazen don” Kazananlara de¤erli ödüller verilir.18 Ocak 2012

ALTIN KAPLAMA DOSAHindistan’›n yeni zenginleflmiflorta s›n›f›, daha çok fakirlerintüketti¤i alçakgönüllü Dosa ye-me¤inin alt›n kaplama versiyo-nuyla karfl›laflt›. Dosa birkaçtürde yap›l›yor, sade, patatesliveya baharatl›. Bengaluru ken-tindeki bir restoran ise saf alt›nkaplama Dosa üretti. Alt›n do-san›n bir porsiyonu 1.011 Ru-piye (yaklafl›k 20 Dolara) sat›l›-yor. Yeme¤e gelenlere Dosan›n en son dürümü 12 X 12 cm. bo-yutlar›nda ve 1 miligram a¤›rl›¤›nda at›n kaplama veriliyor. Besin-lerde de¤erli maden kullan›m›n›n ne kadar sa¤l›kl› oldu¤u düflünü-lebilir. Fakat bu restoran, Bengalurudaki besin güvenli¤i kuru-mundan sa¤l›¤a zarar› yoktur fleklinde sertifika alm›fl durumdad›r.

KÜÇÜK GAND‹ J‹

Mahatma Gandiismi GuinnessRekorlar kitab›-na bir kez dahagirdi. Bu sefer485 küçük çocukGandinin tarihiDandi yürüyüflü-nü anmak için yuvarlak kenarl› Gandi keplerini giyip, khadi kuma-fl›ndan yap›lm›fl elbiseleri ve bastonuyla yürüdüler. 10 ile 16 yaflaras›ndaki bu çocuklar›n ço¤unlu¤u öksüz kalm›fl olanlardan se-çildi. Bu yürüyüfl ile Milletin Babas› Gandi’nin ölümünün 64. y›l›n-da onun ahlaki ve insani de¤erlerini yeniden vurgulamak istediler.22 Ocak 2012

SEÇ‹MLERDE H‹ND‹STANBir politik parti-nin kampanyam a l z e m e l e r i .Politikac›lar, par-tileri arac›l›¤›ylaseçim kazanmakiçin milyonlarcarupi harc›yorlar.To p l a n t › l a r d ar e k l a m l a r, mü-zikli videolar, bedava yemek, bedava içki ve hatta “oyunuza kar-fl›l›k nakit para” da¤›t›l›yor. Uttar Pradesh eyaleti 2012 y›l›nda ye-ni hükümetlerini seçen 5 eyaletten biri oldu. Seçimler Pencab,Manipur ve Uttarakhand eyaletlerinde tamamland› ve 6 marttanitibaren Goa eyaletinde bafllayacak. 31 Ocak 2012

ASIRLIK BAKKAL

Himachal Pradesh eyaletinin Dharamsala kenti Mc Leod Ganj bö-lümünde kurulu bulunan bir bakkal dükkan› 1860 y›l›ndan berihizmet etmektedir. Bilindi¤i gibi Tibetin ruhani lideri Dalai Lama1960 y›l›ndan beriburada yaflamak-t a d › r. Böylece bubakkal Hindistan›nkoloni dönemin-den beri faaliyetinisürdüren enderkurulufllardan birisiolmufltur. Sahipleri Zerdüflt dininden olan ve 5 nesildir çal›flan ai-lenin flimdiki üyesi Joginder Singh, dükkan›n ilk olarak buradaki‹ngiliz ordusunun günlük ihtiyaçlar›n› karfl›lamak üzere kuruldu¤u-nu ve o dönemde unlu mamüllerden tütün mamüllerine, alkollü iç-kilerden ateflli silahlara kadar pek çok ürünün sat›ld›¤›n› bildirdi.

MUMBA‹ BELED‹YE SEÇ‹MLER‹

Mumbai belediye meclisine ilk kez 122 kad›n seçildi, böylece 227üyelik belediye meclisinde ço¤unlu¤u ele geçirdiler. Kad›nlar, ge-lecekte belediye baflkan›n›n da bir kad›n olmas› umudunu tafl›yor.Mumbaide yaflayanlar ise bu geliflmeyle kentin yerel sorunlar›n›nçözülmeye bafllanmas›n› bekliyor. Mumbai sokaklar› her ya¤mur-da delik deflik oluyor ve yollar›n onar›lmas› ifli y›llard›r erteleniyor.

Trafik düzeni, parça-lanm›fl kald›r›mlar, so-kak sat›c›lar›, dilenci-ler, gecekondular vb.vb. vb. acil olarak çö-züm bekleyen sorun-lar aras›ndad›r.

2

ZAFER BOZKAYA’n›n 2011 y›l› gezileriBildi¤iniz gibi sitemizin editörü Zafer Bozkaya, Hindistana gitmek isteyen gruplara Grup Liderli¤i ve rehberlik yap-maktad›r. Hindistan gezilerini uzun y›llar›n deneyimine sahip bir rehberle yapmak isterseniz siz de Zafer Bozka-

ya’ya baflvurun. Editörümüz, 2011 y›l› içinde afla¤›da görece¤iniz 7 de¤iflik grupla çeflitli Hindistan gezileri gerçek-lefltirdi. Bu gezilere kat›lan kiflilerin yaflad›klar› tecrübeleri kendilerinden ö¤renmek isterseniz Zafer Bozkaya’dan

mail ve iletiflim adreslerini alabilirsiniz.Zafer Bozkaya’n›n 2012 y›l› Hindistan gezilerine kat›l›p bu güzel ülkeyi sizin de görmenizi tavsiye ederiz.

8 Ocak - 23 Ocak

Foto¤raf : Green Otel - Dharamsala

4 fiubat - 20 fiubat

Foto¤raf : Saravana Bhavan - Delhi

Kat›l›mc›lar :Nihani, Jeanne, Mehmet, Varol, Kamil

2 Kas›m - 15 Kas›m

Foto : Tac Mahal - Agra

Kat›l›mc›lar:Alper, Cevat, Sinan, Bar›fl,

Müflfik, Ece, Çi¤dem, Berrak

27 A¤ustos - 6 Eylül

Foto : Alt›n Tap›nak - Amritsar2 Ekim - 15 Ekim

Foto : Ganj Nehri - Rishikesh

Kat›l›mc›lar:Süha, Ahmet, Fahrettin,

Duygu, Müzehhar

26 Temmuz - 8 A¤ustos

Foto¤raf : Rishikesh

Kat›l›mc›lar:Mert, Yare, Emine, Ali, Derya

Kat›l›mc›larMersin Foto¤raf Derne¤inden 12 kifli

Kat›l›mc›larTümay, Nam›k, Nuray, Emel, Sedef, Songül,

Ebru, Fatma

Kat›l›mc›lar:Canan, fienay, Gülbin, ‹nci, Galina, Cenk, Ayla

Kat›l›mc›lar :Nihani, Jeanne, Mehmet, Varol, Kamil

Kat›l›mc›larMersin Foto¤raf Derne¤inden 12 kifli

Kat›l›mc›larTümay, Nam›k, Nuray, Emel, Sedef, Songül,

Ebru, Fatma

Kat›l›mc›lar:Canan, fienay, Gülbin, ‹nci, Galina, Cenk, Ayla

4 Mart - 20 Mart

Foto¤raf : Ganj Nehri - Rishikesh

3

H i n d i s t a n d aT r e n l e r

Zafer Bozkaya

Sitemiz editörü Zafer Bozkaya’n›n MEMLE-KENT dergisinin 2011 A¤ustos say›s›ndayay›nlanan Hindistan trenleri yaz›s›n› sizlere sunuyoruz.

Hindistan trenleri, ülkenin her yerini a¤ gibi sarmıfl, herkentin, her kasabanın büyük flehirlere, metropollere ve dinimerkezlere ulaflımını sa¤layan bir sistemdir. Bu a¤a dahilolan bir kifli artık emin ellerdedir. Gidece¤i yer ne kadaruzakta olursa olsun, kaç istasyon, kaç eyalet, kaç bölge ge-çilecekse geçilsin, hedefe mutlaka ulaflılacaktır. Bu yolcu-lukta trende yatılır, kalkılır, yemek yenir, çay içilir, tuvalet vebanyo kullanılır. Yol arkadafllıkları kurulur, sorunlar ve dertlerpaylaflılır, ibadetler yerine getirilir, aileler birbirinin çocuk-larına göz kulak olur. Kısacası trende yaflanır!

Ortalama bir Hintli aile, uzak bir flehirdeki akrabalarını zi-yarete veya ait oldu¤u dini grubun uzak bir dini merkezdeyapılan bir toplantısına gitmeye karar verdi¤inde ailenin ba-bası tren istasyonuna gider ve bilet kuyru¤una girer. Bu sıra-da alaca¤ı biletle ilgili bir formu doldurarak hazırlamıfltır. Buformda trenin numarası, ismi, yolculuk tarihi, sınıfı, alt / orta/ üst yatak seçene¤i ve yolcuların isimleri ile yaflları belirtil-mek zorundadır. Kuyruk bitip sıra gelince bilgisayar baflında-ki görevliye form uzatılır. Hindistan trenlerinde biletler 90gün önceden satıfla çıkarılıyor, ama flansınız iyi de¤ilse kimihatların, kimi günlerdeki, kimi sınıftaki yerleri satıfla çıktıktansonra 1 hafta içinde doluverir. Bizim yolcumuz da böyle bir

durumla karflılaflmıfl olursa, sorun yok. Kendi flehrinden hedefteki flehire giden, filan sayılı trende yer yoksa hareket ve varıflsaatleri baflka olan ve baflka flehirlere u¤rayarak giden ve hedefteki flehire birkaç saat daha sonra ulaflan baflka bir trendemutlaka yer vardır. Böylece sorun çözülmüfl olur. Gene de yer bulunamazsa hedef flehirdeki ana istasyon yerine aynı flehir-deki daha küçük olan ikinci bir istasyona yer bakılır, hareket edilecek istasyon da olası yerler bakımından birkaç istasyon ile-ri veya geri alınır, daha da olmazsa gezi tarihi bir veya birkaç gün ileri / geri çekilir. Dev bir a¤ ile karflı karflıyasınız. fiehirlerarasında her gün gidip gelen 18 bin trenden sözediyooruz. Bu kadar çok sayıda trenin 8 bin istasyona u¤ramasındaki ihtimal-leri hesaplamayı matematikçilere bırakalım ve bizim Hintli aileye geri dönelim.

Yolculuk tarihi geldi¤inde çıkınlar hazırlanır, evin hanımı birtencere çapatiyi bir gün önceden piflirmifltir bile. Yanında pilavve sebze yeme¤i de hazırdır. Trende Sleeper Class denilenikinci sınıfta seyahat edilecekse gece yatmak için battaniyeler,örtüler, yastıklar vs. de denklenmifltir. Tüm mutfak malzemele-ri ve yemekler, kocaman bir metal kutuya konur, kutunun üze-rine gösteriflli bir asma kilit takılır, evin erke¤i bu kasayı omuz-lar. Yatakları ve yorganları evin kadını taflır, küçük bebelerin so-rumlulu¤u ise abilerde ve ablalardadır. Tren istasyonuna en az1 saat öncesinden gidilir. Metropollerdeki istasyonlarda en az10 peron vardır. Gidilecek yerin treni acaba kaçıncı perona(Hindistanda buna “platform” deniyor.) yanaflacaktır. Bunu ki-mi yerde dev boyutlardaki bilgi panolarında ilan ederler, amakimi zaman danıflma bürosundandan sormak gerekir, tabii bu-na benzer soruyu sorup sadece platform bilgisi almak isteyenyüzlerce kifli ile birlikte.

Trene binilir, kocaman malzeme kasası koltuk altına itilir.Bazı yolcular çifte güvenlik olması için kasalarını zincirle koltu-¤a ba¤lamaktadır. Hareket saati gelir ve yolculu¤a bafllanılır.Herkesin yer ve yatak numarası bellidir, ama numaralı yer bu-

4

5

lamayan ve çok acil bir ifli nedeniyle o flehire mutlaka gitmesigereken birkaç kifli daha gelmifl ve mevcut yerlere sıkıflabilme-yi kollamaktadır. “Hay hay, neden olmasın ki, koskoca tren, her -kese yeter.” Gündüz oturur halde iken, bu hiç sorun de¤il, geceyatma saatine de henüz çok vakit var, nasıl olsa bir yol bulunurve sorun çözülür. Tevekkül, sabır, zorluklara birlikte gö¤üs ger-me, paylaflımcılık, kader birli¤i, buna ne derseniz deyin. Bu va-gonda yer almıfl olan yolcuların Karma’ları (Hindu dininde bir türkader, alın yazısı) onları buraya toplamıfltır. Herkes kendi yer nu-marasına göre oturur. Herhangi bir Hintliyi kendi yer numa-rasından baflka bir yere oturtabilmek mümkün de¤ildir. Çünkü, oyer, onun Karma’sıdır ve Karma’ya müdahale etmek, de¤ifltir-meye kalkıflmak asla kabul edilemez.

Vagonumuzdaki yolculu¤umuz baflladıktan sonra çaycılar,meflrubatçılar ve çeflitli satıcılar gelip geçmeye bafllar. Çay keli-mesi, Hindistanda “chaiii” fleklinde telaffuz edilir. Çaycıların satıflyapabilme güçleri bu kelimeyi iyi ve etkili söylemelerine ba¤lıdır.Satıcı, çayının yeni demlenmifl ve sıcak oldu¤unu belirtmek için“Chaii, Garam Chaii” (çay, sıcak çay), veya “Chaii Taaza Chaii”(çay, taze çay) diye ba¤ırırlar. Su ve meflrubat satıcılarının duyu-ruları “bottliii” kelimesi iledir. Bu kelimenin, ‹ngilizcede flifle an-lamına gelen “Bottle” kelimesinden devflirilmifl oldu¤u muhak-

kak, ama nasıl bir aktarım ile böyle de¤iflmifltir, bunu bilemiyoruz. Yiyecek bir fleyler satanlar ise kendi ürünlerini tanıtırken flöy-le söylerler : “Kelaa, kelaa” (muz),”Duudh” (süt), “Dahii” (yo¤urt), “Mamfalii” (yer fıstı¤ı), “Chana, chana” (hafllanmıfl nohut), “sa-mosa” (patatesli börek).

Trene çeflitli türde dilencilerin girmesi de kaçınılmazdır. Bunlar arasında bedensel özürlerini ön plana çıkartarak yardım iste-yenler en çok rastlanılanlardır. Daha sonra kuca¤ında süt bebesiyle genç anneler, ufak tefek cambazlık yaparak ilgi çekmeyeçalıflan küçük çocuklar ve boynundan iple ba¤lı küçük bir maymunu oynatarak dilenenler de birer birer gelmeye bafllar. Bu di-lenciler arasindaki iki grup beni her zaman çok etkiler. Birinci grup elinde de¤ne¤iyle geçece¤i yolu bulmaya çalıflan yafllıca vegenellikle müslüman olan kör adamlardan oluflur. Bunlar, yanık sesleriyle o kadar güzel gazel okurlar ki 10 Rupilik bir ka¤ıt pa-rayı benden hakederek alırlar. ‹kinci grup ise, tren hareket ettikten 8 - 10 saat kadar sonra gelen yer silici çocuklardır. Bu sü-reye kadar trenin zemini yenilmifl olan muz kabukları, fıstık kırıkları, ka¤ıtlar ile kaplanmıfltır. En fazla 7 yaflında gösteren mini-cik bir erkek çocuk, sırtındaki kirden rengi görünmeyen gömle¤ini çıkartır ve bu gömlekle yerdeki çöpleri süpürmeye bafllar.Yaptı¤ı temizlik gerçekten de ifle yaramaktadır, zemin temizlenince herkes huzur içinde yerine oturur, bu iflin karflılı¤ı olan bah-fliflini toplamaya gelen çocu¤a da helalinden bir 10 Rupiyi ben seve seve veririm.

Vagonumuzun pencerelerinde aluminyum bir kepenk ve bildi¤imiz pencere camı bulunur. Bunların her ikisi de pencerelerde-ki birer olukta düfley olarak hareket ettirilip kapanıp açılabilir. Ancak, trenlerin eskili¤inden dolayı ya cam kapanır, kepenk ka-panmaz, ya ikisi de kapanmaz, ya da ikisi de açılmaz! Gündüz hava sıcak oldu¤u için bütün kapaklar ve camlar açılmayaçalıflılır. Vagondaki yolculardan bu iflin uzmanı gibi görünenler tek tek dolaflarak tüm pencereleri açık hale getirmeye çalıflır.Gece olup hava so¤uyunca da bu ifllem tersine dönmelidir. Gene uzmanlar görev baflına ça¤rılır ve açık cam bırakılmamayaçalıflılır, bunu baflarmak her zaman mümkün olamaz, ama ne çare? O camın yanındaki ranzada yatanlar so¤uk bir gece geçi-recekler, çaresiz.

Trenlerde yatma sistemi flöyledir. Vagona girdi¤inizde karflılaflaca¤ınız koridor, ortada de¤il vagonun yan tarafındayapılmıfltır. Bu koridorun solunda, trenin gidifline dik olacak flekilde konumlandırılmıfl kabinlerde oturma yerleri vardır. Her birkabinde birbirine yüzyüze bakacak durumda yerlefltirilmifl ve üçer kiflilik iki divan bulunur. Divanların 2.5 metre kadar üstünde

yatay yerlefltirilmifl bireryatak yeri de hazırdır.Akflam gelip yatılaca¤ızaman divanların sırtınıoluflturan yer açılarakyatay duruma getirilir veüst yataklarda bulunankancalarla vagonun ta-vanına sabitlenir. Böyle-ce biri en üstte, birisırtlıktan elde edilmifl vebirisi de oturulan yer ol-mak üzere üç yatak/ran-za hazırlanmıfl olur. Aynıyöntemle karflı sırada dabirerden üç kiflilik yatakyeri kurulmufltur. Korido-

6

run solunda bu flekilde toplam 6 kiflinin yeri hazır olur. Bu bölüme “bir kabin” diyebiliriz, ama bu kabinde kapı yoktur. Yani ka-bin koridora açılmaktadır. Hindistan demiryolları modernleflme çalıflmaları içinde kabinlere kapı yerine boydan boya takılmıflperdeler yerlefltirmeye baflladı. Binece¤iniz trende perde takılı durumdaysa koridordan soyutlanmanız ve kendi özelinize dön-meniz daha kolay olur. Hele grup olarak seyahat ediyorsanız, perdenizi çektiniz mi sohbetin, esprilerin, kitap okuma, gezianılarını yazma gibi faaliyetlerin kolayca yapılaca¤ı bir ortamı oluflturdunuz demektir. Ayrica koridorun hemen sa¤ında birisialtta, birisi üstte iki kiflilik yatak yeri sabit olarak verilmifltir. Gündüzleri alt yatakta sırtlıkları açarak oturan kifliler, geceleri ya-taklarına giderler, böylece bir kabinde toplam 8 kifli konaklayabilir. Bir vagondaki 9 adet kabinde toplam olarak 72 kiflilik yersa¤lanmıfl olur.

Hindistan trenlerinde 3 tip First Class vagonu bulunur. Bu sınıfların tamami klimalıdır. 3AC diye bilinen sınıf, Sleeper Class-taki gibi bir kabinde üçerden altılı ve onun karflısında ikili olarak 8 kifliyi ve toplamda 72 kifliyi barındırır. 3AC sınıfının bilet üc-reti Sleeper Classın iki katıdır. 2AC sınıfında ranzalar yoktur ve sabit durumda ikiflerden 4 yatak bulunur. 2AC sınıfının bileti de3 AC’nin iki katıdır. 1AC vagon hizmeti sadece çok özel trenlerde verilir. Bu sınıfta kabinlerin kapıları vardır ve yataklar birer-

den iki kifliliktir. 1AC sınıfının bilet ücreti 2AC’nin iki katıdır. 1650 kilometreyol giden Delhi - Mumbai trenlerinin bilet fiyatlarını örnek olarak inceleye-lim. Bu hatta, Sleeper Class bilet ücreti 560 Rupi, (10 USD), 3 AC 1.100Rupi, (20 USD), 2 AC 2.000 Rupi (40 USD) ve 1AC bilet ücreti 4.000 Ru-pi (80 USD) civarındadır.

Yolculu¤umuzu yapan ailenin hali vakti yerindeyse hiç tereddütsüz 3ACveya 2AC sınıfında seyahat etmeyi tercih edecektir. Biletler satın alındıktansonra, gene tren istasyonuna gelinir. Bu ailenin yanında metal kasa, yatakyorgan denkleri gibi fleyler yoktur. Gene de ellerinde eflya taflımak isteme-yen bu üst sınıf üyelerini “Kuli’ler” (hamallar) karflılar. Bu taflıyıcılar turuncurenkli üniformalar giymifltir ve kollarında seri numaralarını gösteren birerplaket vardır. Hamallar, ailenin ellerindeki tüm eflyaları, valizleri kafalarınayerlefltirip trenin bulundu¤u platforma do¤ru yola çıkarlar. Hangi treninhangi platforma gelece¤ini en iyi bilenler danıflma bürosundan sonra ha-mallardır. Kuli’ler, (hamallar), aynı zamanda vagonlarının diziliflini de ezbe-re bilir ve yolcuları vagonlarına kadar kolayca getirir. Eflyaları ve valizleriyer numaralarına göre koltuk altlarına yerlefltirmek de hamalların görevidir.Böyle seçkin bir yaflantıyı tadabilmek için Sleeper Classın iki katı kadar pa-

rayı ödemeye razı olmak ve hamala da ödeme yapmak gerekmektedir.Trenimiz hareket etti¤inde klimalar çalıflmaya bafllar ve içeriye tatlı bir serinlik yayılır. Klimalı sınıfta bütün pencereler film

kaplıdır, bu nedenle dıflarısı birkaç ton koyu görünür ama buna karflılık dıflarıdan tam izole olundu¤u için hiçbir gürültü, ses ve-ya koku vagona giremez. Bu sessiz ve huzurlu ortamda kimi gazetesini, kitabını okur, kimi hafiften kestirmeye bafllar. Klimalısınıfların her iki kapısında birer görevli 24 saat beklemektedir; bu sınıfa dilenci veya satıcı da giremez. Baflka vagonların buvagonlara ba¤lantısı yoktur, bu sayede alt sınıftaki yolcular klimalı sınıfa geçemezler. Trende piflirilmifl ve hazırlanmıfl yemek-ler ile gene trene ait çaycılar çay, kahve ve yemek servisi yapmak için vagona girebilirler. Gece oldu¤unda üçerli (3AC) veyaikiflerli (2AC) düzenlenmifl ranzalar hazırlanır. Tren görevlisi her kifliye birer nevresim takımı, yastık, yastık kılıfı, battaniye vebir küçük havludan oluflan uyku setini da¤ıtmaya bafllar. Bu malzemeler ile yataklar yapılır ve trenin tatlı sallantısıyla geçecekbir uykuya hazırlanılır. Tren gorevlileri vagonun iki baflındaki kapılarda beklemektedir. Ara istasyonlarda inecek yolcularıuyandırmak ve yeni binecek yolculara yeni ve kullanılmamıfl uyku setlerini da¤ıtmak onların gorevidir. Ara istasyonlarda ve ge-cenin ilerleyen saatlerinde yolcu olmayan ve büyük ihtimalle hırsızlık yapmayı planlayan kiflilere engel olmak için vagonlarınkapıları sürekli olarak kilitli tutulur.

fiehirlerarası trenlerde Sleeper Classta 12 adet, First Classta 2 + 1 adet ve yer numarasız sınıfta 2 veya 3 adet vagondanoluflan bir tren seti kullanılır. Böylece toplam 15 vagonda 1.080 kiflilik yernumaralı kapasite bulunur. Bu kapasitedeki bir trenin ana hatlardan birinde-ki seferini inceleyelim. Delhi ile Mumbai arasındaki uzaklı¤ın 1.500 km ci-varında oldu¤unu ve trenlerin bu mesafeyi 20 - 24 saatte katettiklerini dehesaba katarak bir seferde bin küsur kiflinin trenin içinde ister oturarak, is-ter dolaflarak, ister uyuyarak, hiç yorulmadan bu kadar uza¤a ulasabilme-lerinin ne kadar önemli oldu¤unu bir düflünün. 1080 kisiyi bizdeki otobüsle-re doldursak kaç otobüs, kaç floför, kaç hizmetli gerekir, ne kadar yedekparça ve ne kadar yakıt tüketilir? 1.500 kilometreye kaç saatte ulaflılır?

Biraz da demiryolları hakkında teknik ve istatistik bilgi verelim. Hindistandemiryollarının kuruluflu 150 yıl öncesine kadar gider. Asyanın en büyük de-miryolu a¤ıdır. Dünyanın tek yerden yönetilen en büyük demiryolu sistemi-dir. Aynı zamanda 1.6 milyon çalıflanı ile dünyanın en fazla sayıda elemançalıfltıran ikinci iflveren kurulufludur. Hindistanda 7.500’den fazla tren istas-yonu vardır. Demiryollarının envanterinde 18 bin lokomotif, 40 bin yolcu va-gonu ve 326 bin yük vagonu bulunur. Hindistan’ın rakamsal büyüklükleriniincelemeye bafllayınca bildi¤imiz hesapların hepsi altüst olmuyor mu?