Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen

Ruimte voor beeld 21,6 x 8,7 cm

Plan EU Eerste VN Dag voor het Meisje: 11 oktober

ONE G7 Summit München juni 2015

Programma

Kennismaking en formuleren leerdoelen.

Introductie staatsinrichting

Verkiezingen/politieke partijen

Actief in de politiek

Twee raadsleden vertellen hoe zij zich kandidaat

hebben gesteld

Bespreking huiswerkopdracht bijeenkomst 2 en

afsluiting

Doelen bijeenkomst 1

• U krijgt inzicht in het programma van de cursus en maakt kennis met elkaar.

• U krijgt inzicht in de rol van gemeente, provincie, het Rijk en de Europese Unie.

• U krijgt inzicht in de taken en verantwoordelijkheden van de verschillende instituties in politiek Nederland.

Doelen bijeenkomst 1 (2)

• U krijgt inzicht in hoe verkiezingen in Nederland werken en inzicht in de verschillende politieke partijen.

• U krijgt inzicht in de verschillende mogelijkheden om politiek actief te worden en/of hoe u zich kandidaat kunt stellen als gemeenteraadslid.

Algemene staatsinrichting

Rijswijks Dagblad 2 maart 2017:

Rijswijkse politici over landelijke verkiezingen

Constantijn Dolmans (D66)

‘Wat hebben de landelijke verkiezingen voor invloed op Rijswijk?’

’’De landelijke verkiezingen zijn van grote invloed

op gemeenten, en ook op Rijswijk. ‘Den Haag’

bepaalt het budget van gemeenten en de

bevoegdheden. Een nieuwe regering en Tweede

Kamer hebben gemeenten nodig om het beleid

uit te voeren; of het nu gaat over de opvang van

vluchtelingen of het bereiken van

klimaatdoelstellingen waar bijvoorbeeld de

nieuwbouw in Rijswijk Buiten aan bijdraagt.’’

Kennismaking: elkaar voorstellen

• Wat zijn op dit moment uw bezigheden?

• Bent u politiek actief (geweest)? Zo ja, hoe?

• Bent u op een andere manier maatschappelijk actief, bijvoorbeeld, in een bestuur of commissie? Zo ja, hoe?

• Wat wilt u in deze cursus leren?

• Wat gaat u doen met wat u straks in deze cursus hebt geleerd?

3 minuten elkaar interviewen

De cursus in vogelvlucht

• Bijeenkomst 1: vandaag

Kennismaking en staatsinrichting

• Bijeenkomst 2: 24-05-2017

De gemeente

• Bijeenkomst 3: 31-05-2017

De gemeenteraad

Bijeenkomst 4: 06-06-2017

• De Raadsvergadering

Bijeenkomst 5: 07-06-2017

Lobbyen bij de gemeente

• Bijeenkomst 6: 14-06-2015

Debatteren

De cursus in vogelvlucht (2)

• Raadsvergadering bijwonen

• Stage bij de gemeente of bij een politieke partij

Quiz

Zijn de stellingen WAAR of NIET WAAR?

Staatsinrichting: Hoe wordt Nederland bestuurd?

• Constitutionele monarchie

• Parlementaire democratie

• Opdracht: politiek krachtenveld

Nederland

Drie niveaus van de overheid in Nederland

en Europa

De gemeente

De provincie

Het rijk

Europa

Interactief onderdeel - krachtenveld

• Raad van State

• Raad van ministers

• Koning(in)

• Gemeenteraad

• Eerste Kamer

• Burgers

• Europese Commissie

• Politieke partijen

• Provinciale Staten

• Burgemeester & wethouders

• Belangenorganisaties

• Adviesraden

• Commissaris van de Koningin & Gedeputeerde Staten

• Media

• Tweede Kamer

• Staatssecretarissen

• Minister-president

• Europees Parlement

• Ministers

• Europese Raad

Staatsinrichting: Hoe wordt Nederland bestuurd?

De gemeente 1851: Gemeentewet, Thorbecke

Taken van de gemeente Zaken die van rechtstreeks belang zijn voor eigen inwoners.

Bijv: burgerzaken, openbare orde en veiligheid (APV), milieu.

De gemeenteraad Hoogste orgaan van de gemeente. Drie taken: kaderstellen,

controleren van college en volksvertegenwoordiging.

College van burgemeester en wethouders Bestuur van de gemeente: voorbereiding zaken waarover raad

moet beslissen, uitvoering van raadsbesluiten.

Staatsinrichting: Hoe wordt Nederland bestuurd?

De Provincie: 1850: Provinciewet

De taken van de Provincie Zaken die de Provincie aangaan en doorgeefluik.

Provinciale en Gedeputeerde Staten Hoofdlijnen beleid en bestuur

Kiezen van de Eerste Kamer Provinciale Staten kiezen senatoren.

Staatsinrichting: Hoe wordt Nederland bestuurd?

Het Rijk:

Parlement

Tweede Kamer (150 leden)

Eerste Kamer (75 leden): wetsvoorstellen beoordelen

Regering / kabinet

Het Staatshoofd

Filmpje Koning Willem-Alexander legt de eed af

Ministers, minister-president

Staatssecretarissen

Raad van State: Onafhankelijk adviseur van de regering over wetgeving en bestuur.

Staatsinrichting: Hoe wordt Nederland bestuurd?

Het Rijk:

• Filmpje De Tweede Kamer aan het werk

https://www.youtube.com/watch?v=19oyuULgV8c

• Zetelverdeling en fractievoorzitters Tweede Kamer

Staatsinrichting: Hoe wordt Nederland bestuurd?

De Europese Unie:

Het Europees Parlement Advies uitbrengen over voorstellen van Commissie, controle

uitoefenen op Commissie, medewetgeven (interne markt)

De Europese Raad en de Raad van Ministers Europese Raad behandelt grote lijnen van politieke

samenwerking binnen Unie (Donald Tusk); Raad van Ministers neemt besluiten.

De Europese Commissie Controle naleving, wetsvoorstellen doen, besluiten uitvoeren.

Besluitvorming

Adviesraden, belangenorganisaties en de media

• Adviesraden • Centraal Planbureau (CPB)

• Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

• Onderwijsraad

• Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ)

• Planbureau voor de Leefomgeving

• Belangenorganisaties • ANWB

• AOV, onderwijsvakbond

• Consumentenbond, consumenten in het algemeen

• Diabetesvereniging, voor mensen met diabetes en andere betrokkenen

• VNO, grotere werkgevers

• Media

Voorbeeld: Wet open overheid

• Nu: Wet openbaarheid van bestuur Inzage krijgen in informatie die bij overheid berust. Bijv.

gemeenteraad, College van B&W.

• Initiatiefvoorstel: Wet open overheid TK leden Voorman (GL) en Van Weyenberg (D66).

Overheden en semi-overheden transparanter maken. Toegang tot publieke informatie als recht van burgers.

• VNG = belangenbehartiger (expertmeeting):

• Tegen registerplicht van alle ter behandeling ontvangen documenten.

• Ambtenaren bang dat persoonlijke beleidsopvattingen op straat komen te liggen.

https://www.youtube.com/watch?v=rrb5cmhxXJg

7 juni 2016: expertmeeting over wetsvoorstel

https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/33328_initiatiefvoorstel_voortman

www.eerstekamer.nl

Verkiezingen

1. Het kiesrecht (lokaal, nationaal en Europees)

• Passief kiesrecht

• Actief kiesrecht

• Opkomst

TK: 75 %

Gemeente: 50-60 %

24

Verkiezingen

De verkiezingsstrijd:

• Politieke partijen en politieke stromingen (soorten partijen, de organisatie, geschiedenis: de verzuiling)

• De verkiezingscampagne

• Zetelverdeling (Tweede Kamer, gemeente, voorkeurstemmen…etc.): aant. stemmen/zetels

NL heeft proportioneel kiessysteem: evenredige vertegenwoordiging.

VS heeft een meerderheidsstelsel: winner takes it all.

25

Verzuiling en politieke stromingen

Socialistisch

26

Algemeen Protestant Katholiek

SDAP VDB Vrijheidsbond CHU ARP KVP

Verzuiling en politieke stromingen

Socialistisch

27

Algemeen Liberaal

Katholiek

Sociaal-Democratisch

Christen-Democratisch

SDAP VDB Vrijheidsbond KVP CHU ARP SGP

CPN PvdA VVD CDA

Protestant

PSP,

PPR D66 GPV,RPF

Politieke stromingen

• Nieuwe partijen:

28

Verschillende indelingen

1) Confessioneel / Niet-confessioneel: programma gebaseerd op een geloof

1) Links, Rechts, Midden: grote overheid versus kleine overheid, gelijkheid en rol overheid.

1) Progressief / Conservatief: veranderingsgezind en conservatief behoudend.

Verkiezingen

- Hoe kan ik politiek actief worden?

- Hoe kan ik me kandidaat stellen?

30

- De procedure

- De selectie

- Welke kwaliteiten worden gevraagd?

Huiswerkopdracht bijeenkomst 2

Zoek in een van de lokale dagbladen of gemeentelijke huis-aan-huisbladen naar een

bericht waarbij burgers of organisaties invloed hebben uitgeoefend op het beleid van de

gemeente.