Bazat e Rrugtimit
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Rrjetet Kompjuterike
Objektivat
T njohim procesin e rrugtimit dhe karakteristikat e tij
T prshkruajm procesin e caktimit t shtegut m tmire dhe procesin e komutimit t paketave n rrjet
T prshkruajm tabelat e rrugtimit
Ti qartsojm vetit e rrugtimit dinamik
T kuptojm dallimin n mes t protokolleve tbrendshm (IGP) dhe t jashtm (EGP)
T prshkruajm karakteristikat e algoritmeve tprotokolleve t rrugtimit Vektor Distance dhe tGjendjes s Linqeve si dhe dallimet n mes tyre
T kuptojm karakteristikat themelore t protokolleve trrugtimit RIP, EIGRP dhe OSPF
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Procesi i Rrugtimi
Procesi i cili mundson bartjen e paketave t t dhnave ndrmjet LAN-eve tndryshm, dhe i cili cakton rrugn m t mir q paketat duhet ta kalojn ngaburimi deri tek destinacioni quhet procesi i rrugtimit
Dy procese zhvillohen n ruter:
Caktimi i shtegut m t mir
Komutimi i paketave
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Caktimi i shtegut m t mir
Caktimi i shtegut m t mir sht procesi kur ruteri mson tgjitha rrugt pr secilin destinacion t mundshm n topologjit rrjets.
Vetm rrugt m t mira ruteri i vendos n tabeln e rrugtimit
Disa nga llojet e t dhnave q mund t ndodhen n tabeln e rrugtimit jan: Rrugt statike
Rrugt e parazgjedhura
Rrugt dinamike
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Rrugt statike
Jan t dhnat n tabeln e rrugtimit q konfigurohenmanualisht nga administratori i rrjets.
Rrugt statike jan t dobishme n rrjeta q kan nj shteg tvetm deri tek destinacioni
Shembull i implementimit t rrugsstatike Jan Stub Rrjeta
Rrugtimi statik nuk e ngarkon memorien dhe procesorin e ruterit
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Rrugtimi statik
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Sintaksa e komands pr t realizuar kt detyr sht
ip route [Network address] [Subnet mask] [address] [distance] [permanent]
Shembull:UBT-PR(config)# ip route 172.16.72.0 255.255.248.0 172.16.16.1
Pjesa e Komands Prshkrimi
Network Address IP adresa e rrjets s destinacionit
Subnet mask Subnet maska e adress se rrjets s destinacionit
Address IP adresa e ndrfaqes se ruterit qe ndodhet nj hap m larg e qe mund t
prdoret pr ta arritur rrjetn e destinacionit
Distance Distanca administrative (Opsionale)
Permanent E specifikon se rruga nuk do t largohet nga tabela e rrugtimit edhe nse
ndrfaqja aktivizohet
Tabela e rrugtimit me rrug statike
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Rrug e parazgjedhur - default route
Rrug e parazgjedhur sht nj rrug statike q si destinaciondo t ket t gjitha rrjetat e panjohura nga perspektiva e atijRuteri.
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Rrugt dinamike
sht metoda automatike e vendosjes apo largimit trrugve nga tabela e rrugtimit
Rrugtimi dinamik sht proces nprmjet t cilit rutertshkmbejn informatat rrjetat e tyre me njri tjetrin, duke umundsuar atyre q t zbulojne LAN-e t largta nrrjettimit
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Tabela e rrugtimit
Tabela e rrugtimit sht nj list me rrugt m t mirat cilat i ka msuar ruteri
Ndodhet n memorien RAM t ruterit
Informata t rndsishme q ruhen n tabeln e rrugtimit jan: Origjina e rrjets
Rrjeta destinacion
Distanca administrative
Metriku
Hapi i pare drejt rrjets destinacion
Kohzgjatja e rrugs n tabel
Porti i destinacionit
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Tabela e rrugtimit
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Tabela e rrugtimit
Router#show ip route 192.168.100.0
R 192.168.100.0 [120/3]via 192.168.0.1 00:00:15, serial0
R = rrug t msuara nga RIP
192.168.100.0 = adresa e rrjets destinacion
120 = distanc administrative
3 = Metric
via 192.168.0.1 = ruter i hopit t ardhshm
00:00:15 = koha e rrugs n tabel
serial0 = ndrfaqe lokale n dalje
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Tabela e rrugtimit distanca administrative
Distanca administrative sht vler numerike e cila specifikon preferencat e nj rruge t caktuar n tabeln e rrugtimit
Disa nga vlerat e distancave administrative jan:
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Burimi i rrugs Distance
administrativeNdrfaqe e ruterit 0
Rrug statike 1
EIGRP 90
OSPF 110
RIP 120
Tabela e rrugtimit fusha e metrikut
Metriku sht vler q prdoret nga protokollet e rrugtimit pr t definuar se cilt rrug jan m t mira
Metrikt q prdoren nga protokollet e rrugtimit jan:
Bandwidth
Cost
Vonesa
Numri i hapave
Ngarkesa
Besueshmria
MTU
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Komutimi i paketave
Procesi i pranimit t pakets n nj ndrfaqe t ruterit dhedrgimit t saj nprmjet ndrfaqs tjetr n drejtim tdestinacionit quhet procesi i komutimit t paketave (ang.packet switching). Hapi i par - Ruteri e pranon paketn, e kontrollon IP adresn e
destinacionit dhe mson se destinacioni i pakets sht nj LAN i largt. Hapi i dyt - Ruteri e largon adresn fizike apo MAC adresn nga headeri,
dhe e mbishkruan at me MAC adresn ndrfaqes pranuese t ruteritfqinj.
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Komutimi i paketave
Hapi i tret - Paketa arrin tek ruteri pr t cilin sht e lidhur rrjeta e destinacionit. Ruteri kontrollon tabeln ARP
Hapi i katrt - N fund paketa do t prmbaj IP adresn e burimit dhedestinacionit si dhe adresn fizike t destinacionit e pastaj do tdrgohet npr mediumin e rrjets pr tu pranuar nga hosti n LAN
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Rrugtimi Dinamik
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Metoda automatike e vendosjes apo e largimit trrugve nga tabela e rrugtimit paraqet rrugtimindinamik.
Kjo realizohet duke prdorur algoritmet e protokolleve t rrugtimit
Routing Information Protocol versioni 2 RIPv2
Interior Gateway Routing Protocol IGRP
Enhanced Interior Gateway Routing Protocol EIGRP
Open Shortest Path First OSPF
Intermediate System to Intermediate System IS-IS
Dallimet e protokolleve t rrugtimit dhe t rrugtuar
Protokoll i rrugtuar mund t jet secili protokoll i shtress srrjets t modelit OSI i cili vendos t dhnat e mjaftueshmen headerin e pakets pr t mundsuar udhtimin e paktsn rrjet nga nj host deri tek hosti tjetr TCP
UDP
IP
Protokollet e rrugtimit zakonisht shfrytzohen nga rutertdhe i mundsojn atyre t shkmbejn informatat pr rrjetat cilat ata ndrlidhin
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Sistemi Autonom (AS)
Nj sistem autonom (AS) sht nj regjion apo zon e Internetit q administrohet nga nj entitet i vetm q prdor nj politk t unifikuar t rrugtimit.
Secilit sistem autonom i caktohet nj numr nga organizata IANA q e definon kt fush me vler 16 bit.
Vlerat nga 1 deri n 64511 jan publike
Vlerat nga 64512 deri n 65534 jan privat
Shembuj t regjioneve me sisteme autonome jan: Rrjeta backbone e MCIs ISP Regjionale
Rrugtimi bhet n mnyra t ndryshme Brenda sistemit autonom (rrugtimi intradomain) dhe N mes t sistemeve t autonome (rrugtimi interdomain).
Grupet e protokolleve t rrugtimit
Dy grupe themelore:
Protokollet e Rrugtimit t Brendshm IGP (ang. Interior Gateway Protocols)
Protokollet e Rrugtimit t Jashtm - EGP (ang. Exterior Gateway Protocols)
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Algoritmet e protokolleve t rrugtimit
Dy lloje t algoritmeve t rrugtimit q prdoren ngaprotokollet IGP e ato jan:
Algoritmi Vektor Distance (ang. Distance Vector)
Algoritmi i Gjendjes s Linkut (ang. Link State)
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Komponentet e algoritmeve t rrugtimit
Procedurat pr drgimin dhe pranimin e informatave t arritshmris n mes t ruterve fqinj.
Procedurat pr kalkulimin e rrugve optimale Rrugt kalkulohen duke prdorur algoritmin pr
identifikimin e rrugve m t shkurta n rrjet: Qllimi: N nj rrjet t dhn do linje i caktohet nj vler e
caktuar numerike (Metrik). T gjindet shtegu me vler m t vogl n mes t dy rrjetave.
Procedura pr reagime ndaj ndryshimeve t raportuara n topologji t rrjets
Protokollet Vektor Distanc
Protokollet Vektor Distanc bazohen n algoritmin Bellman-Ford.
Protokollet Vektor Distanc llogaritin distancn dhe drejtimin/vektorin e rrjets destinacion
Karakteristikat e protokolleve Vektor Distanc jan: Prditsimet jan t shpeshta dhe periodike
Prditsimet drgohen me adresat broadcast
Prditsimet prmbajn listat e t gjitha rrjetave t njohura pr at ruter
Disa nga variabla q prdoren nga protokollet vektor distac jan: Numri i hapave
Bandwidth
Vonesa
Ligjerues: Selman Haxhijaha
Protokollet Vektor Distanc
Ant pozitive t protokolleve Vektor Distanc Relativisht t thjesht pr tu konfiguruar
N prgjithsi prdorin shum m pak memorie dhe fuqi procesuese
Ant negative t protokolleve Vektor Distanc Bazohen n klasa t IP-ve (ndryshon me paraqitjen e RIPv2)
Konvergjenc e ngadalt
Nuk jan t shkallzuar
Shembull t ktyre protokolleve RIP
IGRP
Ligjerues: Selman Haxhijaha
25
Protokollet e rrugtimit t gjendjes s linqeve (Link-state)
Ofrojn shkallzim m t madh t rrjetave dhe konvergjenc m t shpejt n krahsim me protokollet vektor distanc
Krkojn m shum memorie dhe fuqi m t madhe procesuese t ruterit.
Bazohen n algoritmin Dijkstra. E ndrtojn data bazn komplete pr t gjitha gjendjet e
linqeve t do ruteri n zon. Ant pozitive jan:
Konvergjenc e shpejt Shfrytzim i p
