Redakcja i korekta tekstu zapCImocąznaków korektorskieh i w trybie śledzenia zmian

Z przepisami językowymi jest po trosze tak, jak z normami prawa: nie sposób objąćnimi wszelkich możliwych sy'tuacji . Życiejest zbyt bogate. zbyt róŻnorodne. żeby do każdejsytuacji dało się stwor4rć specjalny paragraf. Podobnie z językiem: wtekście spoty4camytakwiele form i problemów, że nie jest możliwe uregulowanie ich wszystkich w osobnychprzepisach.

Prawnicy zprzyporz4dkowaniem paragrafów i sy.tuacjiradzq sobie m.in. pfzezwykładnię prawa: w specjalnych wydawnictwach wybitni specjaliŚci wskazują, jakna|eŻyrozumieć wolę prawodawcy i odnosić ją do konkretnych zdarzeń. Gdy nie znajdujemyzasady, którą należy postuzyó się przy ronitryaniu problemu językowego, najlepiej jestzastanowió się, jak rczwiązywane Są problemy podobne : za|ecanęjest postępowanie peranalogiam. Gdy zas juŻ zdecydujemy sĘ na określone rczwiĄzanie, na|ezy pamiętać, aby byókonsekwentnym' Zawsze stosować je w dalszym tekście.

Konsekwencja jest też Żelaznązasadą edytorstwa w tyeh przypadkach, gdy norrnapozostawia piszącemu swobodę. Prąv niektórych formach jęz5'kowych nie wydaje się zasadnenarzucanie określonego rcrwiązartia:. zakazywanie, nakazywanie itd. W tej sytuacji jednakwolnośó autora czy redaktoratakŻe nie jest absolutna: jest on zobligowany Swym własnymwyborem.

Praca z tekstemPrzecz7Ąaj uwaznie zarrieszczony nizej tekst, a następnie na podanej |iście zaznacz tę _mvi4zarte z brakięm konsekwencji - niedoskonałości redakcyjne, które moinamu przypisaó:

RozwÓi felietonis\lki na świecie troLD

Historia fe|ietonistyki liczy prawie trzy wieki. Pienrsze tekstyfl noszące ślady it .Ąlistylu felietonowegoil, jednak jeszcze nienazwane felietonami, zna|azĘ Się Wt,.{u]j,.r-^t-,.^,*

periodyku ,,Spectator'Viv latach 1711-1714 _ ich autorami bylibl Addison i}LSteele. H tffŁ,Termin felieton zaczą być uŻywany W 1803 roku, kiedy Ju|ien Louis Geoffroy wefrancuskim czasopiśmie ,,Journa| des dóbats'' przeprowadził eksperyment,

*k+oryrru a1,:1

potegał|na przedłuzeniu o dodatkową kartkę kolumny gazety, na ktoĘ zamieŚciłdodatek literaeko-rozrywkowy2. Termin fetieton pochodzi od francuskiego feuille, cooznaczalliść,|feuilteton natomiast to ,,kańka złoŻona na czworo''. Nazwa ma związek J,.i..z faktem, iŻ ow dodatek był oddzie|ony od gÓrnej części tekstu typograficzną kreską i

funkcjonował jako odrębna graficznie i redakcyjnie całoŚć3. Nazwa t11ę'.!ę'n

dotyczyła - *..

zatem pewnego fragmentu czasopisma, w którym znaleźc się mogły okreŚlone treści'. MożdŹonek A., Mistrzowiefelietonu, Warszawa l999, s. 5'- Ibidem.r Por. Chudziński E., Felieton. Geneza i ewolucja gatunku, fw:J Dziennikąrstwo i świat mediów,red. Bauer Z..Chudziński E., Kraków 2000. s. l97.

Wkrotce pojawiły się autonomiczne teksty, które dalej funkcjonowaĘ w ltet| odciętej |ł 15

kreską przestrzeni gazety, ale juz same nazywane byĘ felietonami. Byty to przede

wszystkim relacie z.podrÓŻy, opowiadania, recenzje, repeńuar teatrów, przegląd

mody, ogtoszenia.V6l..o,xiu *"po' ina, Że na początku X|X wieku fe|ietony uyłyY?rctr

staĘm działem W gazecie codziennej, w k'tórym zamieszczano dla rozrywki

czytelnikÓw wiadomości kulturalne, podawane vjlue<iIsposób. Zapohrzebowanie na1r?utrĘPŻ

ten rodzaj tekstu rosło, poniewaz w prasie stawał się powoli odczuwalny nadmiar

informacji. ponadto felieton, z racji swojego lekkiego, przyjemnego charakteru,

przyclągalt nowych czytelników. 1Zaczeła sie tez ffitarl zmieniać tematykaLi..1

poruszana w fe|ietonach _ @1dominowaó model mozaikowości, co czyniło fi ń |'

felieton nieprzewidywalnym i pozwalało często .lda*ać{ wrazenie nowości,J{s1'r.^:"ać

zapobiegającznudzeniu.Dawałototakżewrazeniewo|ności,poniewazdobortematu

był dowoln y i za}eŻnry od autora. Felieton był.lteż|} iak piszeVStasiński ł intrygu1ą"ywE,Tf.

le+ze+-t4' Że łamał linearnośc lektury - vvymagał rozkładania ciągów tekstowy"hłołł* e'

zgodnie z graficznymi sugestiami i ponownego ich składania na nowych,

kontekstua|nych zasadach, w celu zrozumienia całości' FeIieton pozwalał takze

ztamać insĘ1tucionalnośĆ i sformalizowanie tekstów zamieszczanych W prasie'

odcięciefelietonukreskąsugeroWałojegonieoficjalnyHócharakter-

Rozwoj felietonistyki w-t9!,99 "aDu"q{ĘNE

WPolsce,podobnieiakweFrancii,stosowanoterminfelietonnaokreślenie

zarÓwno róznychl.jdrobiazgów|{ zamieszczonych pod kreską W czasopismach, jak tez H iĄ łł v}

konkretnych tekstów, daiących się wyodrębnić spośród innych na podstawie

specyficznych cech zewnętrznych i wewnętrznych6.

Zbigniew Mitzne/ podaje, ze pierwsze teksty, mające charakter fe1ietonÓw, ale ., -

nietwystępujące jeszcze pod tą nazwą, to "*;V*;"","*,"no

iYaoio'.no,.", ffffidrukowane na łamach ,,Monito ra,, (1765-1784)' Te zańobliwe utwory łąezyĘ w sobie

4 Por. Wojtak M., Gatunki prclsowe)L{.1in 2004, s'203. Wojtak pisze tu, ze forma i temaĘka ówczesnych

feliętonów cdbiegaĘ znacźnięod dzisĘ ananych. Dziś zapewnę tego t}pu tęksĘ cpatrzonc by nagłÓrvkięm

',RonTlaitoŚci''.5 Ó.^^:{^|-: D -5 Stasiński P., op.cit., s.6.6 D^. .L''x-:'1.1.; E ^ń r|6 Por. ChudzińskiE., op.cit., s. l98..? ł t:.*^- -7 D.I;.t^h f,,,.1 Tenrin lffffi#:H}ł;łIrłl Teorią i praktyka dziennikąrstwa, red. Golka B., Kafel M', Mitmer Z.,Warszawa

1964, s. 130.

tematykę rozry}^',kową, anegdoĘ i przeglądy mod paryskich. Pcdobne formy

fe|ietonowe zna|aĄ się W ,,KuŹnicy'', piśmie z okresu Sejmu Wielkiego' W

,,Wiadomościach Brukowych'' (Wi!no, 1816-1822) zamieszczano teksty felietonowe,

które dotyczyty juz nie tematów rozrywkowych, a|e po|itycznych, obyczajowych,

fiiozoficznych i oświatowych8'

W połowie X|X wieku &{EIg4 byt juŻznanym terminem.1Zes,tał|takze staty'it}*'gelementem prasy satyrycznej. obecny byt w takich tt*ułacil jak ,,Pszonka'' na |i car1.r"rnutl

emigracji, ,,Wolne Żarty,,,,,Mucha,,i,,Sowizdrzaf'W KrólestwieY"oi"o*'w Krakowieg.V c-:J

Felieton;l o tematyce niesatyrycznej zamieszczaĘ ,,Dziennik Literacki'' (Wtady.ł"* .-'Łoziński), ,,Dziennik Poznański,, tpo*ies"iVrrasze*st.iego w odcinkach, fe|ieton/J5#,".ć",ładysława Rabskiego i Stanlsława KoŹmiana), ,,Pi.awda'', ,,Goi.iiec Po|ski''l0. Ten

ostatnizasługujenaszczegó|nąuwagę,jakoŹ"*,^*

"p'bL,k."'=']tekstpt.ffi,wktórympróbowałcharakteryzawać'łJ;Ą."gatunek. Do waznych pozycji na|eŻą takŻe: ,,Kurier Warszawski'', ,,NiWa'', ,,Kurier

Codzienny,, araz ,,Tygodnik !!ustrov',an,1,,, W ktorych płzez 37 |at publikor^''at srvoje

kronikiBolesławPrus11'KronikiPrus@aktualnetematy,któremogty}furuqi1.xl.i^a-uinteresowaÓ czy,telnikow, } pisane były lekkinn, dowcipnynn językiem. Gatunek. J i

uprawiany przez tego pisarza był formąbardzo zb|iŻony do tego, czym jest dzisiejszy

felieton. Navlet sam Prus, V,rypraccv/awszy .iuz st,^''Ó.j \^''arsztat, zawar',.jego głovrne

założenia w nad 12 ilił rTAtl{' frrYW+

Na iann rtrl.n.zatktr faliafnnrr

zamieszczano przede wszystkim w ,,Liberum Veto" w Krakowie. W dwudziestoleciu

międzywojennym felietony plsano w ,,Szczutku'', ,,Cyru!iku'' i w końcu w Śznilkaeh''

którerównieiprzodowaływsatyrzewPolsceLudowej.Felietonyw|@Hm.odnaleŹć mozna takie w ,,Ti^ybunie Ludu'', ,,Ż,y'clu bny'ai.szaw1'''' ,,Pi"zeki.oju'' i wie|u

innych.

PYTA}.flA DO TEKSTU:

'Ibidem, s. 131.n Ibidęm, s' l32'tVchudzinskiE., op.cit., s. 198.l| ,l:l-- - ąnlruru€lll' 5. ZU+.tt Ibidem.

V Rer.

Zaznacz te zdan\a. w ktorych

przytoczonym tekście:

mo\Ą,a o niekonseklr.encjach rr1.stepuJac\cn \\

a) D pomieszanie cudzysłowów: w tekście są zastosowane różstę ich rodzaje

b) r niekonsekwentnle zastosowane S4 pochylenia - nie wszystkie słowa w

metatekście (te, o których się mówi) s4 pochylone

c) ! niękonsekwęntnie podawane są liczebniki porządkowe (z kropk4' bez

kropki itd.)

d) I panuje pomieszanie w podawaniu tytułów naukowych autorow

e)lniekonsekwentnapisownianiezimiesłowamiodmiennymi

0 t panuje pomieszanie przy podawaniu Ęrtułów czasopism (cudzysłów,

pochylenia)

g) l niekonsekwencja w wyróznianiu pewnych

nagłówków : b old, podkre śle nie, młyYJa czc ionka)

fragmentów tekstu (np.

h) r panuje pomieszan\e przy sposobie podawania imion i nazwisk (raz samo

nazwisko,razim\e i nazwisko itd')

i) f niekonsekwentnie podawane są skróty lub całe naTwy słów (rok, wiek, r.,

w.)