Το

ΔΙΜΗΝΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ «ΤΟ ΡΟΔΙΝΟ ΤΡΕΝΟ» ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 1 - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010

Οι άνθρωποι από τότε που αποφάσισαν να ζούν σε μικρές κοινωνίες, το μόνο

μέσο επικοινωνίας τους ήταν ο λό-γος. Στην αρχή κραυγές, μετά κραυ-γές με χειρονομίες, κατόπιν λεξεις σε μικρές προτάσεις με κατάληξη εκατοντάδες γλώσσες εκατομμύρια λέξεις. Κάποια στιγμή αποφάσισαν, ότι κάποια γεγονότα της κοινότητάς τους ή αργότερα της χώρας τους θα πρέπει να αποτυπώνονται κάπου, για να μπορούν να τα μελετούν και οι επόμενες γενιές. Ένας από τους τρό-πους ήταν η απεικόνιση διαφόρων εικόνων αλλά και συμβόλων σε τοί-χους των ανακτόρων ή σε πέτρες και σε διάφορα υλικά της εποχής τους. Όταν όμως εφευρέθηκε ό πάπυρος και κατόπιν το χαρτί ο κόσμος άλ-λαξε. Εκατομμύρια βιβλία γράφτη-καν, διαβάστηκαν, καταστράφηκαν με τους πολέμους, ανατυπώθηκαν με το πέρασμα των αιώνων, φτάνο-ντας και στις μέρες μας, με χιλιάδες έντυπα στα κορδονάκια των περιπτέ-ρων, βιβλία με περίτεχνα εξώφυλλα στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και δεκάδες έντυπα ημερήσιου και εβδομαδιαίου τύπου, ντάνες στα πεζοδρόμια γύρω από τα περίπτερα “super market” .Η χρησιμότητά τους, τα ένθετα για τη μόδα και τα gujjets, τα dvd΄s με παι-δικά ή με τραγούδια και για το κυρί-ως έντυπο, ένα ξεφύλλισμα και μετά να τυλίξουμε τα ποτήρια που δεν χρησιμοποιούμε ή τα πιάτα τα παλιά που θα πάνε αποθήκη, να βάλουμε

την ξηρά τροφή για το αδέσποτο της γειτονιάς μας, καμία ρέγγα για τη φα-σολάδα και άλλες οικιακές χρήσεις.Μέσα λοιπόν σε όλο αυτό το «πανι-γύρι» των περιοδικών και εφημερί-δων, και την απαξίωση της έντυπης ενημέρωσης, το εκπαιδευτικό προ-σωπικό και η διεύθυνση του Ρόδινου Τρένου αποφασίσαμε, κόντρα στον άνεμο, που λέει και το λαικό άσμα, να ενημερώνουμε τους γονείς και φίλους μας, με τη δίμηνη ενημερωτι-κή μας έκδοση που τη «βαπτίσαμε»

Το Ρόδινο Τρένο παρουσιά... Ζει

Ο τίτλος της έντυπής μας ενημέρω-σης είναι ένα παιχνιδάκι με τις λέ-ξεις...Το Ρόδινο τρένο παρουσιάζει μέσα από τις σελίδες του περιληπτικά αλλά και δειγματοληπτικά την καθημερι-νότητα των παιδιών μας, ενημερώ-νει με μικρά αρθράκια για διάφορα θέματα που απασχολούν όλους τους γονείς στο δύσκολο έργο τους, προ-τείνει βιβλία, παιδικές σκηνές κ.α.

και με αυτό τον τρόπο... Ζει.

Ζεί όμως και σαν αναμνη-στικό του παιδιού σας, όπου κάποια στιγμή

μετά από χρόνια θα τύχει να το ξε-φυλίσετε, το δάκρυ νοσταλγίας, για την ηλικία της αθωότητας και χαράς για το παιδί που μεγάλωσε, που θα κυλίσει, θα είναι η κινητήρια δύναμη που θα κάνει το Ρόδινο Τρένο να συ-νεχίζει το ταξίδι του μεγαλώνοντας χιλιάδες παιδιά.

Πίσω στις παιδικές μας μνήμες. Παραμονή πρωτοχρονιάς κι από την κουζίνα ξεχύνεται μεθυστική

η μυρωδιά του φρέσκου βούτυρου και του ξεροψημένου γουρουνόπουλου. Στο δέντρο κρέμονται αδειανές οι κάλτσες κι εμείς ξαπλωμένοι στο κρεβάτι σφίγ-γουμε τα μάτια για να ΄ρθει ο ύπνος πιο γρήγορα. Και ξαφνικά θαρρούμε πως ακούσαμε το έλκηθρο να σταματάει απέ-ξω και το Άγιο Βασίλη να γλιστράει σπίτι μας. Γιατί τότε το παραμύθι ήταν ακόμα για τα παιδιά ένας τρόπος ζωής.Παραμονή Πρωτοχρονιάς 2011... Σε κάθε πολυσύχναστο δρόμο της Αθήνας κι από ένας Άγιος Βασίλης, με μία ψηφιακή κάμερα στο χέρι. Στην κουζίνα η μαμά στολίζει την έτοιμη Βασιλόπιτα με στιγ-μιαία σαντιγί και τα παιδιά μπροστά στην τηλεόραση απομνημονεύουν τα σλόγκαν των διαφημίσεων.Πόσο ζωντανό μπορεί να κρατήσει το πα-ραμύθι του ασπρομάλλη γέροντα από την Καισαρεία, όλη αυτή η προκάτ γιορταστι-κή ατμόσφαιρα και πόσο ανάγκη έχουν τα παιδιά μας να ακουμπάνε τις φαντασι-ώσεις τους στο παραμύθι...Δυστυχώς τα παιδιά μας το υποψιάζονται. Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει πια. Τα δώρα τα ψωνίζει η μαμά και ο μπαμπάς από τα πολυκαταστήματα. Κι όμως ευτυχώς τα παιδιά αντιστέκονται. Ψάχνουν και σκαρ-φίζονται δικαιολογίες για να κρατήσουν το παραμύθι ζωντανό.Ναι, έρχεται νύχτα, αλλά είναι γιατί έχει να μοιράσει πολλά δώρα και δεν προλα-βαίνει. Άλλωστε τον βλέπει ο μπαμπάς που είναι αξιόπιστος μάρτυρας. Μετά μπορεί τώρα πια ο Άγιος Βασίλης να χτυ-πάει το κουδούνι, αλλά είναι «γιατί φοβά-ται μήπως καπνιστεί από την καμινάδα» όμως σε όλες τις ζωγραφιές υπάρχει η καμινάδα και μάλιστα υπερκαπνίζουσα. Βλέπετε ο Άγιος Βασίλης χρειάζεται μια μαγική είσοδο στο όνειρό μας όπως μα-γικός είναι και ο ίδιος...Τα παιδιά δεν ζουν με αυταπάτες. Ξέρουν όμως να ελπίζουν και να ονειρεύονται. Κανένα παιδί απ΄όσα ρωτήσαμε, όσο κι αν το γνώριζαν ή το υποψιαζόντουσαν, δεν απάντησε... «δεν υπάρχει Άγιος Βα-σίλης». Όλα αναζητούσαν κάποιο δικό τους παραμύθι που να ταιριάζει στις επι-θυμίες τους. Αυτό ήταν και η πιο σημα-ντική εμπειρία που ξεπήδησε απ το μικρό μας ρεπορτάζ.Δ.Κ. 6 χρονών«ο Άγιος Βασίλης έρχεται όταν στο-λίζουμε το δέντρο μας και μου φέρνει πολλά δώρα, σχεδόν όλα όσα του ζητήσω το βράδυ στην προσευχή μου. Παλιά στο

χωριό της γιαγιάς κατέβαινε από την κα-μινάδα, αλλά τώρα χτυπάει το κουδούνι γιατί φοβάται μήπως μαυρίσει από τους καπνούς. Εγώ δεν του έχω μιλήσει ποτέ, γιατί έρχεται όταν κοιμάμαι, αλλά ο μπα-μπάς και η μαμά μένουν ξύπνιοι για ν ακούσουν το κουδούνι. Φέτος εγώ κοιμό-μουνα όλη μέρα για να μπορέσω να μεί-νω ξύπνιος κι εγώ το βράδυ αλλά δεν τα κατάφερα. Του είχα ζητήσει να μου φέρει ένα γρήγορα αυτοκίνητο. Τόσο γρήγορο, όσο το δικό του, που προλαβαίνει σε μία νύχτα να μοιράσει τόσα δώρα...»Ι.Σ. 4 χρονών«Ο μπαμπάς μου έχει γνωρίσει το Άγιο Βασίλη, γιατί αυτός του ανοίγει την πόρτα όταν χτυπάει το κουδούνι μας. Τα δώρα που μας μοιράζει ο Άγιος Βασίλης του τα δίνει ο Θεούλης για τα παιδάκια. Εγώ αγαπώ και τον Άγιο Βασίλη και το Θεού-λη και τα παπάκια. Εγώ θέλω μια μεγάλη κούκλα για να τη φροντίζω όπως φροντί-ζει κι εμένα η μαμά μου»Τ.Σ. 5 χρονών«Όταν ξημερώνει και όλοι οι άνθρωποι κοιμούνται, έρχεται ο Άγιος Βασίλης με το αεροπλάνο του από τον ουρανό. Πριν, πηγαίνει στο Jumbo και αγοράζει πολλά δώρα, για να τα μοιράσει στα παιδάκια, όχι σε όλα τα παιδάκια, αλλά μόνο στα καλά. Εγώ είμαι καλό παιδί γι΄ αυτό μου φέρνει πάντα. Επειδή μ΄ αρέσει το ποδό-σφαιρο, θέλω μια μπάλα για να παίζω με τον Ολυμπιακό»Μ.Μ. 6 χρονών«Ο Άγιος Βασίλης είναι ένας άνθρωπος που φοράει μάσκα και γίνεται Άγιος Βασίλης. Έρχεται από την καμινάδα της πολυκατοικίας, μοιράζει δώρα σε όλα τα παιδάκια που μένουν εκεί, ποτίζει τα λουλούδια και μετά φεύγει. Ταξιδεύει συνέχεια βράδυ, για να μην καταλαβαί-νουν τας παιδάκια ότι φοράει μάσκα. Δεν με νοιάζει ότι και να μου φέρει γιατί έχω όλα τα παιχνίδια»Ε.Λ. 3,5 χρόνων«Ο Άγιος Βασίλης είναι τρείς, για να προ-λαβαίνει να μοιράζει τα δώρα σε όλα τα παιδάκια. Αν κανένα είναι ξύπνιο ο Άγι-ος Βασίλης φεύγει και δεν του αφήνει δώρο. Εγώ θέλω να του ζητήσω να μου φέρει ένα κουρδιστό γατάκι στο σπίτι μας στην Αθήνα και ένα αληθινό στο σπίτι της γιαγιάς στη Ραφήνα. Αν είχαμε αυλή στο σπίτι μας θα με άφηνε ο μπαμπάς να έχω παντού αληθινά γατάκια... Μήπως μπορεί να μας φέρει και μία αυλή...» Κι έτσι, αντίθετα στους μοντέρνους μας καιρούς, το παραμύθι διαιωνίζεται κι ο Άγιος Βασίλης θα συνεχίσει να μας «επι-σκέπτεται» κάθε Πρωτοχρονιά.

Editorial Editorial EditorialΓιάννης Παναγιωτακόπουλος

Είπαν... Είπαν... Είπαν...

Προσφορά Αγάπης!

Ατενίζοντας τις γιορτές με τα μάτια των παιδιών

Αη Βασιλη Εισαι Εδω; της Μάνιας Ιωάννου

«Δεν υπάρχουν παιδιά που δεν μπορούν να διδαχθούν,

υπάρχουν μόνο σχολεία και δάσκαλοι και γονείς που

αποτυγχάνουν να διδάξουν» Mortimer J. Adler

Το Ρόδινο Τρένο Ραφήνας εν όψη των εορτών

συγκέντρωσε τρόφιμα για το «Χαμόγελο του παιδιού».

Μια εκδήλωση προσφοράς αγάπης

από παιδιά σε παιδιά!!!

Ρόδιν

ο Τρένο

Ε. ΙΩΑΝΝΟΥ & ΣΙΑ Ο.Ε. • Β. ΠΑΥΛΟΥ 35, ΠΑΙΑΝΙΑ • 2106028030, 2294033618 • www.rodinotreno.gr • ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ: Γ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Μ. ΙΩΑΝΝΟΥ

παρουσιά . . . ΖEI

2

Το σημαντικότερο στοιχείο στην ανατροφή του παιδιού, είναι η ενθάρρυνση.

Η ενθάρρυνση είναι μια συνεχής πο-ρεία, που αποβλέπει να δώσει στο παιδί ένα αίσθημα σεβασμού για τον εαυτό του και ένα αίσθημα ολοκλή-ρωσης.Είναι τόσο σημαντική, ώστε η έλλει-ψή της μπορεί να θεωρηθεί σαν η βασική αιτία μιας κακής συμπεριφο-ράς.Ένα παιδί που φέρεται άσχημα, είναι ένα παιδί που έχει χάσει το θάρρος του. Αποθαρρύνουμε τα παιδιά μας χωρίς να ξέρουμε τι κάνουμε. Τα απομακρύνουμε από κάθε δραστη-ριότητα σαν πλάσματα αδύναμα και κατώτερα. Με αδιόρατους τρόπους, με τον τόνο της φωνής και με τις πράξεις, δείχνουμε στο παιδί πως το θεωρούμε ανίκανο.Ελαττώνοντας την κριτική μας διά-θεση μπορούμε να υπογραμμίσουμε και να αναγνωρίσουμε επιτυχία όσο μικρή και να είναι αυτή στην αρχή. Επίσης η αρνητική προσδοκία που δηλώνει ότι περιμένουμε μια αρνητι-κή στάση. Όταν λέμε για παράδειγμα «Να είσαι φρόνιμο παιδί» υπονοού-με πως το θεωρούμε άτακτο και πως μας λείπει η πίστη στην επιθυμία να είναι καλό.Συχνά λέμε οι γονείς «μπορείς να το κάνεις και καλύτερα» είναι σαν να λέμε, πως αυτό που έχει γίνει δεν εί-ναι αρκετά καλό.Καλό θα ήταν να αποφύγουμε όλες τις αποθαρρυντικές παρατηρήσεις.Δεν «διδάσκουν» τίποτα.Ο καλύτερος τρόπος για να δείξου-με την αγάπη μας σαν γονείς είναι να ενθαρρύνουμε τα παιδιά συνεχώς προς την κατεύθυνση της ανεξαρτη-σίας. Να δαμάσουμε τους φόβους μας και να δείξουμε εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους.(πηγή:Από το βιβλίο «Το παιδί μια νέα αντιμετώπιση» του Ρούντολφ Ντράι-κωρς)

Πολλοί γονείς είναι αβέβαιοι για το πότε θα πρέπει να ξε-κινήσουν να μαθαίνουν στο

μικρό παιδί να χρησιμοποιεί την του-αλέτα ή το γιογιό. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει μια σταθερή ηλικία την οποία όλα τα παιδιά είναι έτοιμα να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα, γι’ αυτό το λόγο είναι σημαντικό να παρακολουθούμε τα σημάδια- ενδεί-ξεις που υποδηλώνουν ότι το παιδί είναι έτοιμο.Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γί-νει πολλά παιδιά που εξωθήθηκαν να μάθουν να χρησιμοποιούν το γιογιό πριν ακόμη κλείσουν 18 μήνες ζωής δεν ολοκλήρωσαν με πλήρη επιτυχία την εκπαίδευση τους παρά μόνο μετά την ηλικία των 4 ετών. Αντίθεα όσα άρχιζαν να εκπαιδεύονται σε ηλικία των δύο ετών περίπου ολοκλήρωσαν την αγωγή τουαλέτας πριν το 3ο έτος της ηλικίας τους. Επομένως ως κα-ταλληλότερη περίοδος για τα περισ-σότερα παιδιά θεωρείται κάπου ανά-μεσα στον 18ο και 24ο μήνα ζωής, όπου αρχίζουν να εκδηλώνουν τα πρώτα σημάδια ετοιμότητας. Σαφώς όμως υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα παιδιά μπορεί να είναι έτοιμα πιο νωρίς ή πιο μετά.

ΠΩΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΙΜΟ

α) όταν αρχίζει να αποκτά την ικανό-τητα να ακολουθεί απλές οδηγίες.β) όταν αρχίσει να κατανοεί λέξεις σχετικές με αυτές τις ανάγκες.γ) όταν αρχίζει να εκφράζει την ανά-γκη του λεκτικά για αυτές του τις ανάγκες.δ) όταν κρατά την πάνα του στεγνή για πάνω από δυο ώρες.ε) όταν μπορεί να πάει ως το γιογιό, να καθίσει σε αυτό και μετά να μπο-ρεί να σηκωθεί από αυτό.στ) όταν μπορεί να κατεβάσει από μόνο του την πάνα ή το εσώρουχο.ζ) όταν εκφράζει ενδιαφέρον για τη χρήση του γιογιό ή της τουαλέτας ή θελήσει να αρχίσει να φορά εσώρου-χο.

ΠΟΤΕ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΕΡΗ ΣΤΙΓΜΗ

Από τη στιγμή που το παιδί θα δεί-χνει να είναι έτοιμο, τα πράγματα θα πρέπει να εξελιχθούν ομαλά, με την προϋπόθεση ότι εσείς διατηρείτε μια στάση χαλαρή και δεν το πιέζετε. Θα πρέπει να φροντίσετε να μη συμβαί-νουν ή πρόκειται να συμβούν σύντο-

μα αλλαγές που πρόκειται να επηρε-άσουν συναισθηματικά το παιδί. Αν για παράδειγμα εκείνη την περίοδο έχετε κανονίσει κάποιο ταξίδι, περι-μένετε τη γέννηση ενός νέου μωρού, το παιδί είναι στη μετάβαση από την κούνια στο κρεβάτι, μετακομίζετε σε καινούργιο σπίτι ή το παιδάκι εί-ναι άρρωστο, τότε είναι καλύτερα να αναβάλλετε για λίγο την διαδικασία εκμάθησης έως ότου τα πράγματα στο σπίτι είναι απολύτως ήρεμα και τίποτα δεν ταράσσει την καθημερινό-τητα του παιδιού.

ΠΩΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΑΡΧΗ

Για αρχή χρειάζεστε ένα βασικό ερ-γαλείο: α) γιογιό το οποίο μπορείτε να αδειάζετε μετά στην τουαλέτα β) ή παιδικό καθισματάκι που εφαρμόζει πάνω στην τουαλέτα των ενηλίκων. Εάν βέβαια προτιμήσετε το καθισμα-τάκι καλό είναι να πάρετε μαζί και ένα μικρό σκαμνάκι, για να μπορεί το παιδί να ανεβαίνει και να κατεβαίνει μόνο του στην τουαλέτα. 1. Τις πρώτες εβδομάδες βάλτε το να κάθεται πάνω στο γιογιό με τα ρού-χα, τη στιγμή που θα του εξηγείτε τι είναι, ποιο σκοπό εξυπηρετεί και πότε χρησιμοποιείται.2. Μόλις αρχίσει να κάθεται με τη θέληση του, αφήστε να δοκιμάσει να καθίσει χωρίς την πάνα του. Δείξτε του πως είναι να κρατάει σταθερά τα πόδια στο πάτωμα. Κάντε το γιογιό μέρος της καθημερινής του ρουτί-νας, βάζοντας το να κάθεται εκεί όλο και περισσότερες φορές κάθε μέρα.3. Όταν αρχίζει να συνηθίζει να κά-θεται, προσπαθήστε να αλλάξετε την πάνα του τη στιγμή που θα είναι καθισμένο, αδειάζοντας το περιεχό-μενο στο γιογιό ώστε να αντιληφθεί ποια είναι η χρήση του.4. Από τη στιγμή που θα αντιληφθεί την όλη διαδικασία, είναι πιθανόν να ενδιαφερθεί να μάθει να χρησιμο-ποιεί το γιογιό σωστά. Το πιθανότερο είναι ότι τις πρώτες φορές θα το ξε-χάσει ή η προσπάθεια του θα αποτύ-χει, εσείς όμως δεν πρέπει να δείξε-τε απογοήτευση. Κάντε υπομονή και μόλις τα καταφέρει, παινέψτε το με ενθουσιασμό.5. Όταν θα έχει πλέον μάθει να χρη-σιμοποιεί το γιογιό του σε τακτική βάση, καταργήστε τις πάνες κατά την διάρκεια της ημέρας.

Γονιός προς γονιό...

Ενθάρρυνση...της Σίλκας Ρογκάκου

Αγωγή τουαλέταςΈνα σημαντικό κομμάτι στην ανάπτυξη του παιδιού

της Κωνσταντίνας Παπαγεωργίου

συνέχεια στη σελ. 7

ΣυνταγέςΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΥΛΙΚΑ• 500 γραμ. αλεύρι που φου-σκώνει μόνο του• 250 γραμ. βούτυρο γάλα-κτος• 250 γραμ. χυμό πορτοκα-λιού• 400 γραμ. ζάχαρη• 4 αυγά• 2 βανίλιες ή ξύσμα πορτο-καλιού• 1 κούπα καρύδια χοντρο-κομμένα• 1 κουταλάκι κανελογαρύ-φαλλα

ΕΚΤΕΛΕΣΗΧτυπάμε το βούτυρο 2-3 λε-πτά, ρίχνουμε διαδοχικά τη ζάχαρη, τα αυγά, τη βανίλια ή το ξύσμα, το γάλα, το αλεύρι και τέλος τα καρύδια. Αδειά-ζουμε το μίγμα σε φόρμα βουτυρωμένη και αλευρωμέ-νη και ψήνουμε σε προθερ-μασμένο φούρνο 180-200ο C για 1 ώρα περίπου.Υ.Γ. Μην ξεχάσετε το φλουρί τυλιγμένο σε αλουμινόχαρ-το!!!!

ΠΙΤΣΑΥΛΙΚΑ για την ζύμη• 1 κιλό αλεύρι• 3 κούπες χλιαρό νερό• 2 κουτ. γλυκού αλάτι• 20 γραμ. μαγιά νωπή • 3 κουτ. σούπας ελαιόλαδοΥΛΙΚΑ για την σάλτσα• Φρέσκο χυμό ντομάτας• 2-3 κουτaλιές ελαιόλαδο• 1 πρέζα αλάτι• 2 κουταλάκια ξερό βασιλικό• 2 κουταλάκια ρίγανηΥΛΙΚΑ για την γέμιση• Αλλαντικά• Τυριά (μοτσαρέλα, ένταμ)• Πιπεριές, μανιτάριαΕΚΤΕΛΕΣΗΔιαλύουμε τη μαγιά σε χλι-αρό νερό, προσθέτουμε αλάτι, λάδι και αλεύρι. Ζυ-μώνουμε και αφήνουμε να ξεκουραστεί σε ζεστό μέρος για 30’. Ανοίγουμε τη ζύμη σε χοντρό φύλλο και το τοπο-θετούμε σε λαδωμένο ταψί. Απλώνουμε τη σάλτσα μετά τα αλλαντικά, τα τριμμένα τυριά, τις πιπεριές και τα μα-νιτάρια. Ψήνουμε σε δυνατό φούρνο (220ο C) για 15’.

Εδώ... επικοινωνούμε!

Περιμένουμετα γράμματά σας

απαραίτητα ενυπόγραφα σε φάκελο (100 λέξεις), για

τη «Στήλη Αλληλογραφίας» που θα μας δίνετε ή θα μας στέλνετε

στο χώρο του σχολείου.

3

Είτε τις λατρεύετε είτε τις μισείτε, οι γυναίκες εδώ και αιώνες χρησιμο-ποιούν πιπίλες για να ηρεμήσουν

τα μωρά τους και να τα βοηθήσουν να κοιμηθούν.Ενώ κάποιες μητέρες δεν θα μπορούσαν να περάσουν ούτε μία μέρα χωρίς να δώ-σουν στο παιδί τους την πιπίλα του, άλλες μητέρες και κάποιοι ειδικοί της υγείας αποδοκιμάζουν τη χρήση τους. Το θέμα της πιπίλας απασχολεί τους ειδικούς εδώ και χρόνια και οι γονείς συνήθως λαμβά-νουν αντικρουόμενες συμβουλές.Τι είναι οι πιπίλες; Πιο παλιά οι γονείς δοκίμαζαν διάφορα αντικείμενα τα οποία μπορούσε να πι-πιλήσει το μωρό τους και να ηρεμήσει, όπως δακτυλίους οδοντοφυΐας ή κου-δουνίστρες με μαλακές άκρες.Σήμερα, πλέον, οι πιπίλες είναι το κατε-ξοχήν αντικείμενο που ηρεμεί ένα μωρό. Οι πιπίλες συνήθως φτιάχνονται από μια θηλή από καουτσούκ ή σιλικόνη και το στόμιο και η λαβή τους είναι από πλα-στικό ή σιλικόνη. Οι πιπίλες από λατέξ είναι πιο μαλακές και πιο ευέλικτες από αυτές της σιλικόνης, αλλά δεν διαρκούν τόσο πολύ. Οι σύγχρονες πιπίλες είναι ασφαλείς στη χρήση -αποστειρώνονται εύκολα και το στόμιο είναι σχεδιασμένο ώστε να μην μπορεί το παιδί να πνιγεί, ή να την καταπιεί.Μπορείτε να αγοράσετε πιπίλες μεμο-νωμένα ή ίσως σας δώσουν μία δωρεάν με την αγορά ενός σετ μπιμπερό. Επίσης υπάρχουν και οι ορθοδοντικές πιπίλες, οι οποίες βοηθούν στην σωστή ανάπτυξη και σχηματισμό των δοντιών.Πλεονεκτήματα της χρήσης πιπίλαςΤο βασικό πλεονέκτημα για τους γονείς και τα άτομα που φροντίζουν το μωρό είναι ότι οι πιπίλες ηρεμούν τα μωρά ή τα βοηθάνε να κοιμηθούν. Το πιπίλισμα μιας πιπίλας ανακουφίζει τον πόνο, γι’ αυτό πολλοί γονείς δίνουν στα παιδιά τους πιπίλα όταν υποφέρουν από κολι-κούς ή όταν δεν μπορούν να ηρεμήσουν με τίποτα.Επίσης, το πιπίλισμα βοηθάει τα πρόωρα μωρά. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα πρόωρα μωρά (επειδή η μετάβαση στο τάισμα με το μπιμπερό γίνεται πιο γρή-γορα) θα τραφούν πιο καλά από το μπι-μπερό αν τους έχετε δώσει πιο πριν να πιπιλίσουν μια πιπίλα.Η χρήση της πιπίλας είναι προτιμότερη από το πιπίλισμα του δακτύλου, διότι η συνήθεια αυτή σταματά ευκολότερα και δεν προκαλεί το ίδιο σοβαρές οδοντικές ανωμαλίες. Γι’ αυτό εμείς οι γονείς θα πρέπει να επιμένουμε στη χρήση της και όχι να την αποφεύγουμε. Βέβαια υπάρ-χουν παιδιά που παρά τις οποιεσδήποτε προσπάθειες να χρησιμοποιήσουν πιπίλα προτιμούν το θηλασμό του δακτύλου.Μειονεκτήματα της χρήσης πιπίλας • Αυξημένες ωτίτιδες. Υπάρχει αποδε-δειγμένη σχέση μεταξύ της παρατετα-μένης χρήσης πιπίλας και της μέσης ωτίτιδας.

• Έχει συνδεθεί με στομαχικές και άλλες λοιμώξεις. Η χρήση πιπίλας έχει συσχε-τισθεί με συμπτώματα όπως ο εμετός, ο πυρετός, η διάρροια και οι κολικοί. Επί-σης, ίσως να καλέσετε πιο πολλές φορές το γιατρό σπίτι και να πρέπει να πάτε το μωρό σας στο νοσοκομείο.• Προβλήματα ομιλίας. Η πιπίλα δεν αφή-νει τα παιδιά να λένε λογάκια, κάτι που αποτελεί σημαντικό βήμα για την εκμά-θηση της ομιλίας. Επίσης, αποθαρρύνει τα μεγαλύτερα παιδιά από το να κάνουν μια κουβέντα, κάτι που χρειάζονται για να αναπτύξουν τις γλωσσικές τους δεξι-ότητες.Πως μπορούμε να «κόψουμε» την πιπίλα;Αν το παιδί σας χρησιμοποιεί πιπίλα όλη την ώρα ή αν δεν μπορεί να σταματήσει να τη χρησιμοποιεί, δοκιμάστε αυτές τις ιδέες:• Σταδιακά μειώστε το χρόνο χρήσης της.• Περιορίστε τη χρήση της κατά τη διάρ-κεια της ημέρας μόνο όταν το βάζετε για ύπνο ή αν είναι άρρωστο. Να είστε αυ-στηροί σε αυτό.• Ανταμείψτε το παιδί σας με διασκεδα-στικές δραστηριότητες, αυτοκόλλητα ή αστεράκια -μην τους δίνετε γλυκά αντί της πιπίλας τους.• Δείξτε στο παιδί σας μεγαλύτερα κορί-τσια και αγόρια που δεν χρησιμοποιούν πιπίλες. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας λατρεύουν να τα θεωρούν πιο μεγάλα.• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να δώσει όλες τις πιπίλες του σε ένα πρόσωπο που έχει σημασία γι’ αυτό, όπως τον παππού, τη γιαγιά ή τη δασκάλα του παιδικού σταθμού.Να θυμάστε ότι το παιδί σας κάποια στιγ-μή δεν θα θέλει από μόνο του την πιπίλα του και ότι θα ξεπεράσει αυτή την «εξάρ-τηση».Η πλέον κατάλληλη ηλικία για να σταμα-τήσει το παιδί την χρήση της πιπίλας είναι πριν τα από τα δυο του χρόνια. Η ηλικία αυτή είναι καθοριστική για την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού και η πιπίλα απο-τελεί τροχοπέδη στην ορθή λειτουργία του λόγου.(Πηγή: www.babyspace.org, dontia-blog.gr)

Το παιχνίδι είναι μια δραστηριότητα που εξελίσσεται ελεύθερα. Είναι μια έμφυτη ανάγκη που νιώθουν

τα παιδιά και όχι μόνο. Έχει σκοπό να προκαλέσει ευχάριστα συναισθήματα και μάθηση με τον πιο κατανοητό τρόπο. Γι’ αυτό θα σας προτείνουμε ενδεικτικά κάποια που θα βοηθήσουν και εσάς στο να έρθετε πιο κοντά του αλλά και εκεί-νο στο να ευχαριστηθεί ,να εκφράσει τα αισθήματα του και κυρίως να αναπτυχτεί σωστά.Εάν το μωρό σας είναι 0-3 μηνών Μασάζ για το μωράκι: Επαφή με το σώμα, Ενίσχυση της αίσθησης της αφής, Κοι-νωνική αλληλεπίδραση... Από τη γέννησή τους τα μωρά αρχίζουν να ανταποκρίνο-νται στο άγγιγμα της μαμάς. Άλλωστε, το πρώτο καλωσόρισμά τους στον κόσμο, είναι η ζεστή αγκαλιά της. Χαρίστε λοι-πόν στο μικρό σας στιγμές χαλάρωσης και ευχαρίστησης, κάνοντάς του ένα ευ-εργετικό μασάζ!Τί χρειάζεστε: 1 κουβερτούλα ή πετσέτα, Λάδι ή λοσιόν για μωρά.Τί πρέπει να κάνετε:1. Απλώστε την κουβέρτα ή την πετσέτα σε ένα χαλί.2. Τοποθετήστε το γυμνό μωράκι σας μπρούμυτα στην κουβερτούλα.3. Βάλτε λίγη λοσιόν ή λάδι ειδικό για μωράκια στα χέρια σας.4. Κάντε ένα απαλό μασάζ στο μωρό, από το λαιμό προς τους ώμους του και από τους ώμους του στα χεράκια του, μέχρι και τα δαχτυλάκια. Προσέξτε οι κινήσεις σας να μην είναι ούτε πολύ έντονες, αλλά ούτε και πολύ χαλαρές.5. Γυρίστε το μωράκι ανάσκελα, βάλτε στα χέρια σας λίγο ακόμα λάδι και επα-ναλάβετε τις κινήσεις του μασάζ.Ασφάλεια: Μην πιέζετε έντονα το κορ-μάκι του μωρού γιατί μπορεί να προκα-λέσετε ερεθισμούς. Βεβαιωθείτε πως το μωρό σας δεν έχει αλλεργία στο λάδι ή τη λοσιόν που σκοπεύετε να χρησιμοποι-ήσετε. Μην αγγίζετε το προσωπάκι του όταν έχετε λάδι στα χέρια σας.Εάν το μωρό σας είναι 3-6 μηνώνΠαιχνίδια στο σκοτάδι: Αντίληψη δράσης-αντίδρασης, Αντίληψη της διάστασης του βάθους, Ικανότητα εντοπισμούΘέλετε να βοηθήσετε το μωρό να ανα-πτύξει την όρασή του; Με ένα φακό και ένα δωμάτιο με σβηστά φώτα μπορείτε να τα καταφέρετε!Τί χρειάζεστε: Ένα σκοτεινό δωμάτιο, Ένα φακόΤί πρέπει να κάνετε:1. Επιλέξτε ένα πολύ σκοτεινό δωμάτιο.2. Καθίστε σε μία καρέκλα ή στο πάτωμα, με το μωρό στα γόνατά σας. 3. Αφού έχετε σβήσει τα φώτα, ανάψτε το φακό και στρέψτε τον προς τον τοίχο, λέγοντας «κοίτα το φως!»4. Κινήστε το φακό τριγύρω στο χώρο, εστιάζοντας σε διαφορετικά αντικείμενα. Μην ξεχνάτε να αναφέρετε και το όνομά τους, όπως «να το αρκουδάκι του μω-

ρού!»5. Συνεχίστε να κινείτε το φακό τριγύρω στο δωμάτιο και να εστιάζετε σε αντικεί-μενα μέχρι που το μωρό να χάσει το εν-διαφέρον του.Ασφάλεια: Σε καμία περίπτωση μην στρέψετε το φως απευθείας στα μάτια του μωρού. Εάν το μωρό φοβηθεί στο σκοτάδι, παράλληλα με το φακό ανάψτε και κάποιο φωτάκι νυχτόςΕάν το μωρό σας είναι 6-9 μηνών, δοκι-μάστε τις δραστηριότητες αυτές και πε-ράστε ευχάριστες στιγμές μαζί:Μικροί εξερευνητές: Αντίληψη του περιβάλλοντα χώρου, Κίνηση χεριών, Ικανότητα πειραματισμού.Το περιβάλλον του μωρού από μόνο του προσφέρει πολλά ερεθίσματα και για τις πέντε του αισθήσεις. Μία πολύ έξυπνη και απλή δραστηριότητα είναι να δώσε-τε στο μικρό σας πολλά ενδιαφέροντα πραγματάκια για να εξερευνήσει και να διεγείρετε με τον τρόπο αυτόν την αφή, τη γεύση, αλλά και την όσφρησή του, ενώ εκείνο διασκεδάζει με τα χεράκια και το στοματάκι του!Τί χρειάζεστε: Διαφορετικές τροφές, Κα-ρεκλάκι φαγητού, Πλαστικό προστατευτι-κό για το πάτωμαΤί πρέπει να κάνετε:1. Ετοιμάστε μικρές ποσότητες από δια-φορετικές τροφές -όπως γιαούρτι, μπα-νάνες, δημητριακά και ζυμαρικά- που θα δώσετε στο μωρό να αγγίξει, να γευτεί και να οσφρηστεί.2. Απλώστε ένα πλαστικό προστατευτικό στο πάτωμα της κουζίνας και τοποθετή-στε επάνω το καρεκλάκι φαγητού του μωρού.3. Πάρτε μία από τις τροφές και βάλτε την στο δίσκο φαγητού.4. Αφήστε το μωρό να παίξει με την τρο-φή για μερικά λεπτά, παροτρύνοντάς το να την εξερευνήσει με τα χεράκια ή και το στοματάκι του.5. Απομακρύνετε την τροφή αυτή και δώ-στε του μία δεύτερη για να κάνει ακριβώς το ίδιο.6. Έχει πολύ ενδιαφέρον να παρατηρείτε την έκφρασή του, καθώς περιεργάζεται κάθε μία από τις τροφές. Σημαντικό επί-σης είναι να του λέτε το όνομα κάθε τρο-φής και να του την περιγράφετε καθώς την τοποθετείτε μπροστά του.Ασφάλεια: Καθώς το μωρό εξερευνά με το στόμα του, προσέχετε να μην πνιγεί με κάποια τροφή.

Μαθαίνω πιπιλίζοντας...της Χρυσούλας Δέδε

Παιχνιδιάρικα μωρά...της Ματίνας Γαλιατσάτου

συνέχεια στη σελ. 8

4

Το Ρόδινο Τρένο παρακολου-θώντας τα σύγχρονα εκπαιδευ-τικά προγράμματα και μεθόδους

διδασκαλίας στοχεύει στη βιωματική προσέγγιση των θεμάτων διδασκα-λίας. Έτσι, με τα κατάλληλα μέσα και υλικά προσφέρουμε στα παιδιά γνώσεις και εμπειρίες, οι οποίες τα βοηθούν να αντιληφθούν και να κα-τανοήσουν μια ποικιλία θεμάτων που σχετίζονται με την επικαιρότητα, τα ήθη και έθιμα του τόπου μας, καθώς και άλλων πολιτισμών, κ.α.Στην υλοποίηση του έργου μας συμ-βάλλουν, σαφώς και οι εξορμήσεις που πραγματοποιούμε, οι οποίες συνδυάζονται με την εκάστοτε θε-ματολογία και στόχο έχουν να κε-ντρίσουν και να ενισχύσουν το εν-διαφέρον των παιδιών, αλλά και να δημιουργήσουν νέες καταστάσεις και αφορμές για παρατήρηση, διά-λογο, αναζήτηση και έρευνα από μέ-ρους των παιδιών.

Στις 4 Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων, επισκεφθήκαμε το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, όπου είδαμε διάφορα είδη ζώων, καθώς επίσης είχαμε την ευκαιρία να πα-ρακολουθήσουμε μια επίδειξη από δελφίνια και θαλάσσια λιοντάρια στο «Δελφινάριο», που φιλοξενείται στον ίδιο χώρο.Τα παιδιά έμειναν ενθουσιασμένα τόσο από την ποικιλία των ζώων, όσο και από τις ικανότητες των αξιοθαύ-μαστων αυτών θαλάσσιων ειδών. Ο ενθουσιασμός οδήγησε τα παιδιά στην επιθυμία για περαιτέρω έρευνα γύρω από τα αγαπημένα τους ζώα και βέβαια ήταν για πολλές μέρες το επίκεντρο των συζητήσεων στο σχο-λείο, στο σπίτι, στην παιδική χαρά…Η επόμενη εξόρμηση αφορούσε τον τρύγο του σταφυλιού. Επισκε-φθήκαμε το αγρόκτημα της Real Kid, όπου οι μικροί αμπελουργοί μάζε-ψαν τα σταφύλια από το αμπέλι, τα τοποθέτησαν στα κοφίνια τους… και τα πάτησαν στο πατητήρι για να πά-ρουν το μούστο. Επίσης μάθαμε για το αμπέλι πως το

φροντίζουν και τα προϊόντα που μπο-ρούμε να πάρουμε από αυτό. Στις αρχές Νοέμβρη, εφόσον στην επικαιρότητα ήταν οι εκλογές, ασχο-ληθήκαμε και εμείς με αυτό το θέμα. Η αρχή στην ανάπτυξη αυτού του θέ-ματος έγινε με το βιβλίο της Σοφίας Ζαραμπούκα «Στο Δάσος». Το βιβλίο αυτό αναφέρει μια ιστορία από ζώα που ζούσαν στο δάσος και περιγρά-φει τη διαδικασία που ακολούθησαν για να επιλέξουν τον αρχηγό τους, δηλαδή κάνοντας εκλογές. Η πρώτη μας σκέψη ήταν να οργα-νώσουμε και εμείς εκλογές στην τάξη. Έτσι, τα παιδιά επέλεξαν τα ζώα που ήθελαν να διαγωνιστούν για την αρχηγία του δάσους και τυπώ-σαμε ψηφοδέλτια. Τα ψηφοδέλτια χρωματίστηκαν από τους μικρούς ψηφοφόρους, το παραβάν στήθη-κε σε μια γωνία της τάξης, η κάλπη τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση και όλα ήταν έτοιμα για να ξεκινήσουν οι δικές μας εκλογές. Κάθε παιδί ξεχωριστά έμπαινε στο παραβάν επέλεγε το ψηφοδέλτιο με το ζώο που ήθελε, το έβαζε μέσα στο φάκελο που είχαμε φτιάξει και στη συνέχεια έριχνε το φάκελο στην κάλπη. Η καταμέτρηση των ψήφων έγινε από τα ίδια τα παιδιά και ανέδειξε ως αρχηγό του δάσους, το λιοντάρι! Ως ένδειξη τιμής, φτιάξαμε ένα δάσος και ένα μεγάλο λιοντάρι που δεσπό-ζει σε μια από τις γωνιές της τάξης.Όλη η διαδικασία άφησε τα παιδιά ενθουσιασμένα και με εμπλουτισμέ-νες γνώσεις. Πολλά παιδιά άφησαν άναυδους τους γονείς τους -και όχι μόνο- όταν την ημέρα των κανονικών εκλογών μιλούσαν για «ψηφοδέλ-τια», «παραβάν», «κάλπη»… Στα πλαίσια επεξεργασίας του κε-ντρικού θέματος «Καλές Τέχνες» τα Περιστέρια και οι Πεταλού-δες επισκέφθηκαν στις 4 Νοεμβρίου ένα ατελιέ ζωγραφικής.Εκεί ήρθαν σε επαφή με τα υλικά και το χώρο ενός ζωγράφου. Έμαθαν, συμμετέχοντας και τα ίδια ενερ-γά, για τα χρώματα, τις τεχνικές και τη διαδικασία που ακολουθεί ένας ζωγράφος προκειμένου να αναπα-ραστήσει στον καμβά εικόνες και συναισθήματα. Έγιναν και τα ίδια ζω-γράφοι φτιάχνοντας τους δικούς τους πίνακες με τεράστιο ενθουσιασμό. Φεύγοντας όχι μόνο ευχαρίστησαν θερμά τους διοργανωτές, αλλά μερι-κά υποσχέθηκαν να ανανεώσουν το ραντεβού ζητώντας από τους γονείς τους να ξαναπάνε παρέα.

Εκδηλώσεις Παιανίας

Πήγαμε, είδαμε, μάθαμε...

Διαθεματική Προσέγγιση(Project)

της Κικής Σωτηροπούλου

Λαμβάνοντας υπόψη μας τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις που αφορούν την

ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού, εντάξαμε στο εκπαιδευτικό μας πρό-γραμμα τη μέθοδο της Διαθεματικής Προσέγγισης.

Η φιλοσοφία του βασίζεται στην ελεύθερη επιλογή θεμάτων ενα-σχόλησης στην τάξη από παιδιά σε παιδιά, για πράγματα που κινούν το ενδιαφέρον τους. Με αυτόν τον τρό-πο οι μικροί μας φίλοι εντάσσονται σε μία διαδικασία αλληλεπίδρασης με το σχολικό περιβάλλον, παρουσιάζο-ντας τις προηγούμενες μαθησιακές και κοινωνικές τους εμπειρίες. Με τον τρόπο αυτό αντί μόνο να παίρνουν πληροφορίες για πράγματα που οι ενήλικοι θεωρούν σημαντικά, ρωτάνε, ασχολούνται, παίζουν και τελικά βιώ-νουν με πολύ φυσικό τρόπο γνώσεις που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν αργότερα, μετατρέποντας τες ανάλο-γα, σε διάφορες καταστάσεις.

Έτσι λοιπόν, το νηπιακό τμήμα κυρίως μετά από συζητήσεις πολλών ημε-ρών με τα ίδια τα παιδιά, για το τι θα ήθελαν να δούνε αυτή τη χρονιά, τα μέρη που θα ήθελαν να επισκεφτούν, τις δραστηριότητες που τους αρέσουν περισσότερο, επέλεξαν πλειοψηφικά την ενασχόληση με τον κόσμο των Καλών Τεχνών. Με βάση αυτό το θέμα επιλέχθηκαν και οι διάφορες εξορμή-σεις, χειροτεχνίες καθώς και δραστη-ριότητες που σχετίζονται με τη λεπτή και αδρή κινητικότητα.

Πιο συγκεκριμένα, η ενασχόλησή μας με το θέμα «Καλές Τέχνες» ξεκίνησε από τον τομέα της ζωγραφικής και στη συνέχεια της γλυπτικής. Εκτός από τις εξορμήσεις μας σε μέρη σχε-τικά με αυτές τις τέχνες, υπήρχε και η ενασχόληση μέσα στο χώρο του σχολείου.

Μιλήσαμε για μεγάλους ζωγράφους και γλύπτες, διαβάσαμε σχετικά πα-ραμύθια, παίξαμε μιμητικά παιχνί-δια, είδαμε σε φωτογραφίες διάφορα γνωστά έργα τα οποία τα σχολιάσαμε και στη συνέχεια αφήσαμε τα ίδια τα παιδιά να πειραματιστούν. Χρησιμο-ποίησαν τα χρώματα και τα πινέλα, έπλασαν με τα χέρια τους τον πηλό και έφτιαξαν παίζοντας με ενθουσια-σμό τις δικές τους δημιουργίες.

Τα έργα τους ήταν και πολύ πρωτό-τυπα αλλά κυρίως ήταν φτιαγμένα με πολύ κέφι και φαντασία, αποδεικνύ-οντας στην πράξη αυτό που έχει ήδη ειπωθεί από πολύ μεγάλους ζωγρά-φους, ότι τα παιδιά είναι καλλιτέχνες εξ ορισμού.

Σας ενημερώνουμε λοιπόν γιατί θέ-λουμε ολόψυχα και τη δική σας συμ-μετοχή με όποιο τρόπο νομίζετε ότι μπορείτε, στην καθημερινή μας επα-φή με τον κόσμο των παιδιών.

5

Εξόρμηση στον ιππικό όμιλο

To Ρόδινο Τρένο καλωσόρισε τον Οκτώβρη με μια επίσκεψη στον Ιππι-κό όμιλο Μεσογείων εν‘ όψη και της παγκόσμιας ημέρας προστασίας των δικαιωμάτων των ζώων.Τα παιδιά περιηγήθηκαν στους χώ-ρους του ομίλου με συνοδεία του έμπειρου προσωπικού όπου έμαθαν πως λειτουργούν οι στάβλοι και εί-δαν από κοντά την περιποίηση που απολαμβάνουν τα άλογα. Οι υπεύθυ-νοι του στάβλου έδειξαν στα παιδιά πως παραμένουν καθαρά τα ζώα ενώ τα πιο τολμηρά τάισαν με λιχουδιές τους καινούριους τετράποδους φί-λους τους.Μετά την γνωριμία και την εξοικείω-ση με τα άλογα εκπαιδευτές του ομί-λου βοήθησαν τα παιδιά να τα καβα-λικέψουν και να κάνουν την πρώτη τους βόλτα! Δύο γύροι στο χώρο δεν ήταν αρκετοί ούτε για τα παιδιά αλλά ούτε και για τα ζωντανά τα οποία απολάμβαναν τη προσοχή τους.Ένα είναι σίγουρο. Ο «Μίκυ», ο «Γκούφη» και ο «Στρατηγός» έκλε-ψαν τις καρδιές όλων ενώ οι μικροί μας φίλοι έδωσαν υπόσχεση να ξα-νάρθουν και μάλιστα μαζί με πολλά καρότα!

Γιορτή για τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου

Οι μικροί μας φίλοι τιμούν το έπος του ‘40 με ποιήματα και ένα μικρό σκετσάκι.

Oμαδικές εργασίες «Κουκουβάγια» (προ-προνήπια)Μεγάλο πλατανόφυλλο για κεφά-λι και διάφορα φύλλα για μάτια και αυτιά. «Γοργόνα» (προ-προνήπια)Κατασκευή κολλάζ με χρυσόχαρτο, γκοφρέ και τέμπερες.«Τα καλοκαιρινά φρούτα» (νήπια)Κολλάζ με κομματάκια από βελουτέ και ζωγραφική με τέμπερες.«Τα καραβάκια»(προνήπια)Κατασκευή σε μεγάλο κανσόν με κομματάκια βελουτέ για ουρανό και οντουλέ χαρτόνι για τη θάλασσα. Τα καραβάκια είναι από γλασσέ χαρτί στερεωμένα σε ένα καλαμάκι ώστε να αρμενίζουν ελεύθερα.«Ο βυθός»(νήπια & προνήπια) Ζωγραφική με νερομπογιές.

Εκδηλώσεις Ραφήνας

Πήγαμε, είδαμε, μάθαμε...

«Ελιά σε χαρτόνι»(νήπια)Παίρνουμε ένα κανσόν χαρτόνι 50x70 & το τοποθετούμε οριζόντια. Χρησιμοποιούμε γκοφρέ χαρτί καφέ χρώματος για να φτιάξουμε τον κορμό του δέντρου. Για το φύλλωμα παίρνουμε κλαδιά ελιάς ενώ η κατασκευή ολοκληρώνεται όταν κολλάμε τσόφλια από φιστίκια Αιγίνης, βαμμένα από πριν μαύρα, ως ελιές.

Προτάσεις για γιορταστικές εξορμήσεις

προς τέρψιν του σώματος και του πνεύματος...

μικρών και μεγάλων ! ! !

«CHRISTMAS VILLAGE” στο Άλ-σος Στρατού Γουδί. Από τις 27 Νοεμβρίου μέχρι την Κυριακή 9/1/2011.Το χωριό του Αϊ Βασίλη, το παλά-τι της Χιονάτης, το εργαστήρι του Τζεπέτο και του Πινόκιο και άλλα παραμύθια, καρουζέλ, παγοδρό-μιο, Χριστουγεννιάτικο παζάρι, εργαστήρια κατασκευών, ζογκλέρ, θεατρικά δρώμενα και άλλα... Όλα σε ένα στεγασμένο χώρο στο προαύλιο του ΘΕΑΤΡΟΥ BADMINTON. Ανοιχτό καθημε-ρινές από 15.00 – 23.00 και τα Σαββατοκύριακα και γιορτές από 10.00 – 23.00. Είσοδος 4ευρώ. Τηλέφωνο: 211 108 60 24.«Η Βασίλισσα του Χιονιού» σε χορογραφία του Ρέι Μπάρα. Στο Θέατρο «Ολύμπια» της Λυρικής Σκηνής. Ένα «μαγικό» μπαλέτο που απευθύνεται, εκπαιδεύει και βοηθάει τα παιδιά να αγαπήσουν την τέχνη του κλασσικού χορού.Το πολυαγαπημένο παραμύθι του Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν μετα-φέρει τους θεατές σ΄έναν κόσμο όπου σταλακτίτες, κρυστάλλινες αντανακλάσεις παγωμένου χει-μερινού φωτός και μια Βασίλισσα που θέλει να αιχμαλωτίσει ένα αγόρι, πρωταγωνιστούν. Το άνοιγ-μα της αυλαίας με χιόνι να πέφτει σιωπηλά στο φόντο της σκηνής προοιωνίζει πως κάτι μαγικό θ΄α-κολουθήσει. Παραστάσεις 24, 26, 31/12 και 4/1/2011.«Για να γίνει ο χρόνος καινούρ-γιος». Ο σπουδαίος μας τραγου-δοποιός Διονύσης Σαββόπουλος μαζί με άλλους παραμυθάδες, τραγουδιστές, καραγκιοζοπαίχτες, ακροβάτες και μάγους καλούν όλους όσοι νιώθουν παιδιά «να πάψουν να είναι απλοί θεατές και να μπουν στην ιστορία ώστε να την κάνουν καινούργια». Ο ίδιος διη-γείται με τον δικό του τρόπο την ιστορία για την αρχή του κόσμου, τη γέννηση του Χρόνου, τη χρήση της φωτιάς κι ανάμεσα τραγουδά γνωστές κι αγαπημένες επιτυχίες του – Η συννεφούλα, Σαν τον Κα-ραγκιόζη, Τι έπαιξα στο Λαύριο...Παραστάσεις 9 έως 12/1/2011 στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη στο ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Μην τα χάσετε ! ! !

6

Η20η Νοέμβρη πέρασε. Ο χαρακτη-ρισμός της όμως από τα Ηνωμέ-να Έθνη σαν Παγκόσμια Ημέρα

των Δικαιωμάτων του Παιδιού μας δίνει έναυσμα για διαπιστώσεις και σκέψεις καθόλου ευχάριστες, που χρήσιμο είναι να δημοσιοποιούνται έστω και μέσα από τη δική μας μικρής εμβέλειας «εφημε-ριδούλα» μήπως και κάποιος κάποτε σε αυτή τη γη ευαισθητοποιηθεί και κάτι αλλάξει.

Θα έπρεπε λοιπόν κατά την ταπεινή μου γνώμη, η μέρα αυτή να ονομάζεται:«Παγκόσμια Ημέρα της κατάφορης κατα-πάτησης των Δικαιωμάτων του Παιδιού»Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους:• Το 2009, 9.700.000 παιδιά πεθαίνουν πριν τα πέντε τους χρόνια.• Κάθε χρόνο, 50.000.000 γεννήσεις δεν καταγράφονται ληξιαρχικά. Δηλαδή 50.000.000 παιδιά είναι νομικά «ανύ-παρκτα άτομα» άρα πολύ εύκολη λεία σε κάθε είδους εκμετάλλευση και εγκλημα-τική πράξη. • Κάθε χρόνο 1.200.000 διακινούνται πα-ράνομα και πέφτουν θύματα σεξουαλι-κής κακοποίησης ή εμπορίας οργάνων.• Περισσότερα από 250.000 παιδιά συμ-μετέχουν σε πολεμικές επιχειρήσεις.• Περίπου 115.000.000 παιδιά δεν πηγαί-νουν σχολείο.• Εκατομμύρια παιδιά εργάζονται κάτω από επικίνδυνες και απάνθρωπες συν-θήκες.• Τέλος 130.000.000 κορίτσια έχουν υπο-στεί γεννητικό ακρωτηριασμό.Κανενός ανθρωπίνου πλάσματος τα δι-καιώματα δεν έχουν καταπατηθεί τόσο κατάφορα όσο του παιδιού. Προφανώς γιατί είναι το ευκολότερο θύμα κάθε εί-δους εκμετάλλευσης, καθώς η τρυφερή παιδική ηλικία έχει μηδενική δυνατότητα προβολής αντίστασης...

Το παιδί είναι ο αυριανός ενήλικας, που θα φορτωθεί τις ευθύνες της ζωής ως άτομο και ως σύνολο θα

ρυθμίζει τις τύχες της πατρίδας και θα υπηρετεί την ευτυχία του αυριανού κό-σμου. Τα σημερινά παιδιά είναι η γενιά του αύριο και όσο καλύτερα είναι προε-τοιμασμένα για το ρόλο τους τόσο ευτυ-χέστερο θα είναι το αποτέλεσμα. Ωστόσο αυτό το αθώο πλάσμα νέος άνθρωπος ,το παιδί, είναι από τη φύση του ανίκανο να βρει στέγη, τροφή, ασφάλεια, να προστα-τέψει τον εαυτό του,να προσαρμοστεί στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Χρει-άζεται, λοιπόν, βοήθεια και προστασία για την επιβίωση και την ανάπτυξή του.H παιδική κακοποίηση εκδηλώνεται με διάφορες μορφές. Η κάθε μία απο αυ-τές αναγνωρίζεται με τον δικό της τρό-πο. Μπορεί να προκαλέσει είτε σωματικά σημάδια στο παιδί, τα οποία είναι εμφανή και τα αντιλαμβανόμαστε αμέσως, αλλά μπορεί να προκαλέσει και άλλου είδους προβλήματα στο παιδί τα οποία δεν είναι δυνατόν να τα αντιληφθούμε αμέσως. Ένα απο αυτά είναι για παράδειγμα τα ψυχολογικά προβλήματα. Όμως κάθε εί-δος κακοποίησης των ανηλίκων αναγνω-ρίζεται με διαφορετικά συμπτώματα από τα υπόλοιπα είδη.Ως παιδική σωματική κακοποίηση ορί-ζουμε την χρησιμοποίηση βίας ή άλλων ηθελημένων,όχι τυχαίων,πράξεων εις βάρος των παιδιών (ατόμων εως και 18 ετών) απο γονείς ή άλλα πρόσωπα,η οποία προκαλεί πόνο,τραυματισμό ή μό-νιμη βλάβη στη σωματική και κάθε άλλη λειτουργία και ανάπτυξη του παιδιού.Η σωματική κακοποίηση μπορεί να περι-λαμβάνει κάθε είδους τραυματισμό και κάκωση,διαφορετικής σοβαρότητας και συχνά διαφορετικών ηλικιών,που δεν οφείλεται σε ατύχημα.Η κάκωση μπορεί να είναι μία ή πολλές,παρατηρούνται δε συχνότερα στο κεφάλι και στα άκρα του παιδιού,δηλαδή στα ακάλυπτα μέρη του σώματος.Οι Επαγγελματίες Υγείας οφεί-λουν ακόμα και με την παραμικρή υπο-ψία να εξετάζουν με προσοχή το σώμα του παιδιού.Στην αξιολόγηση της σωμα-τικής κακοποίησης θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στα ακόλουθα σημεία: στην έκταση των τραυμάτων (παρόλο που ασήμαντα τραύματα δεν πρέπει να αγνο-ούνται), στην ανεξήγητη καθυστέρηση μεταφοράς του παιδιού για περίθαλψη και τέλος στις εξηγήσεις που δεν φαίνο-νται να «συνάδουν» με τα συμπτώματα.Μερικά απο τα συνηθησμένα τραύματα που προκαλούνται λόγω της σωματικής κακοποίησης είναι:Μώλωπες που δεν συνάδουν με τη συ-νήθη δραστηριότητα ενός παιδιού της ηλικίας του κατά την διάρκεια του παιχνι-διού.Κηλίδες αίματος στα μάτια(Υφαίμα).Μωλωπισμένα μάτια,ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στο αν είναι και τα δύο μάτια μωλωπισμένα.Πέρα απο τα μάτια μώλωπες γύρω ή κάτω απο τα αυτιά και το στόμα,στα άκρα των δακτύλων.

Σημάδια απο δυνατό σφίξιμο στους βραχίονες ή στο στήθος.Σημάδια απο δάγκωμα.Στρογγυλά ή οβάλ σημάδια.Το σχήμα τους μπορεί να είναι πλήρες ή μπορεί να υπάρχει ένδει-ξη ενός «άκρου» με ένα άθικτο «εσωτε-ρικό» σημάδι. Εγκαύματα σοβαρά ή ελαφρά.Ίσως εί-ναι πολύ δύσκολο να τα ξεχωρίσει κα-νείς απο τυχαία τραύματα οφειλόμενα σε θέρμανση.Κατά κανόνα εγκαύματα με σαφές διάγραμμα θα πρέπει να εγείρουν υποψίες.Εγκαύματα απο τσιγάρα. Είναι πιο εύκολο να τα ξεχωρίσουμε λόγω του σχήματός τους. Τραύματα οστών και κλειδώσεων. Κα-τάγματα πρέπει να εγείρουν υποψία αν υπάρχουν ενδείξεις για μεγάλο πόνο,α-πώλεια κινητικότητας,πρήξιμο ή εκτόπι-σμα.Τα πιο συνήθη μη τυχαία κατάγματα παρατηρούνται στους βραχίονες,στα πό-δια και στα πλευρά.Εσωτερικά τραύματα.Τραύματα στην κοιλιά μπορεί να αποβούν θανάσιμα(ρήξη ήπατος,σπλήνας,νεφρού,εντέρου).Τα τραύματα αυτά μπορεί να παρουσιαστούν χωρίς καμιά παρουσία μωλώπων στο κοιλιακό τοίχωμα.Τραύματα απο τράνταγμα.Τα τραύ-ματα απο τράνταγμα μπορούν να προ-καλέσουν υπνηλία,δυσκολία στη σίτιση ενός παιδιού ή παροξυσμό κλάματος.

Η συναισθηματική κακοποίηση περιλαμ-βάνει πράξεις, παραλείψεις και συμπερι-φορές οι οποίες εμπεριέχουν συστημα-τική απόρριψη, εκφοβισμό, απομόνωση, εκμετάλλευση, υποτίμηση, αποθάρρυν-ση, παραμέληση. Μερικά «σημάδια» αυ-τής της μορφής κακοποίησης είναι: έλ-λειψη επαίνου και ενθάρρυνσης, έλλειψη άνεσης και αγάπης, έλλειψη σύνδεσης, έλλειψη κατάλληλου ερεθίσματος, έλλει-ψη συνεχούς φροντίδας. Μερικά παιδιά μπορούν να μετατραπούν σε «δούλους του σπιτιού» με το να υποχρεωθούν να κάνουν πολλές δουλειές στο σπίτι ακα-τάλληλες για την ηλικία και την θέση τους. Η υπερπροστατευτική και κτητική συμπεριφορά ενός γονέα που δεν επι-τρέπει στο παιδί να έχει φυσιολογική επαφή και δραστηριότητα με τους φί-λους του. Ανάμειξη σε έντονη οικογενει-ακή διαμάχη, η παρακολούθηση σκηνών βίας μεταξύ των φροντιστών συνήθως επηρεάζει δυσμενώς τη συναισθηματική

ανάπτυξη ενός παιδιού.Τέλος ως «σύνδρομο του αμέτοχου θεατή» ορίζεται η έκθεση του παιδιού για μακρό χρονικό διάστημα σε διάφο-ρες μορφές ενδοοικογενειακής βίας χω-ρίς το ίδιο να υφίσταται σωματικές κα-κώσεις. Η βία μεταξύ των συζύγων είναι η χαρακτηριστικότερη μορφή ενώ άλλες μορφές είναι η κακοποίηση-σωματική-σεξουαλική-άλλου αδελφού μέσα στην οικογένεια ή η βία εναντίον του παππού ή της γιαγιάς. Η λεκτική βία (βρισιές ,απει-λές) είναι από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές του συνδρόμου του αμέτοχου θεατή.Τα παιδιά έχουν και αυτά δικαιώματα, τα οποία εμείς καταπατούμε με τον χειρό-τερο τρόπο, την κακοποίηση τους. Δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα. Απαιτείται κοι-νή φροντίδα για το παιδί και τις ανάγκες του, κάτι που συμπεριλαμβάνεται στο κώδικα Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Παιδιού απο τον ΟΗΕ. Χρέος απένα-ντι στους συνεχιστές της κοινωνίας μας είναι η μελέτη και λήψη μέτρων για την καλύτερη προσαρμογή τους, την σωστή και φυσιολογική σωματική,διανοητική,η-θική και κοινωνική ανάπτυξή τους υπό όρους ελευθερίας και αξιοπρέπειας.

Και οι περισσότεροι από εμάς τι κάνουν; Στερούν απ’τα παιδιά τα δικαιώματα τους, τα εκμεταλλεύονται με εμφανή και απροκάλυπτο τρόπο. Τους στερούν το δι-καίωμα ανατροφής μέσα σε μια οικογε-νειακή ατμόσφαιρα στοργής και κατανό-ησης υπό την προστασία των γονέων του και το δικαίωμα της γενικής παιδείας.Γιατί επομένως να διακηρύσσονται συ-νεχώς τρόποι πρόληψης της παιδικής κακοποίησης, αφού δεν ακολουθούνται από τον άνθρωπο, είναι μάταιο. Είμαστε υποχρεωμένοι να ευαισθητοποιούμε και να πράττουμε σωστά για το καλό των παι-διών μας. Οι ενέργειες μας θα έχουν ως στόχο την ομαλή και σωστή πνευματική και σωματική ανάπτυξη του παιδιού, όχι την εκμετάλλευση του. Πρέπει κάποια στιγμή επιτέλους να ολοκληρώσουμε το χρέος μας προς το παιδί και να ξεκινή-σουμε πλέον την σωστή διαπαιδαγώγηση του. Πηγή: 1. Παιδαγωγική ψυχολογική εγκυκλοπαίδεια-Λεξικό. Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα, 1989 2. Παιδαγωγική ψυχολογική εγκυκλοπαίδεια-Λεξικό. Εκδό-σεις: Ελληνικά Γράμματα, 1990. 3. ΠΑΠΑΚΙ -Ηλεκτρονικό περιοδικό. 4. Περιοδικό «Το Εικονικό Σχολείο»,Virtual school. The Sciences of Education Online,Τόμος 1, τεύχος 4, Σεπτέμβριος 1999. 5.www.familyviolence.gov. 6.specialeducation.gr

Τα καταπατημένα δικαιώματα

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα

των Δικαιωμάτων του Παιδιού

της Μάνιας Ιωάννου

Παιδική κακοποίηση – Πρέπει να σταματήσει τώρα!«όταν κάνεις κάτι που πληγώνει βαθιά τον άλλον, αυτό είναι κακοποίηση.»

της Βασιλικής Σκιντζή

Μικρά ΙατρικάΈνα δώρο για

τους μέλλοντες γονείς

Η Biohellenika, εταιρία για τη φύλαξη βλαστοκυττάρων, προσφέρει ως δώρο ειδικά προγράμματα 20ετούς φύλαξης βλαστοκυττάρων. Στην προσφορά αυτή μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή μέ-χρι τα τέλη του Δεκέμβρη, όσοι είστε: άνεργοι, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι, μονο-γονεϊκές οικογένειες ή έχετε χαμηλά εισοδήματα. Επίσης οι εγγεγραμμένοι εθελοντές αιμοδότες, οι δότες μυελού των οστών και άλλων οργάνων καθώς και όσοι επιλέξετε τα Δημόσια Νοσο-κομεία για να γεννήσετε.Περισσότερες πληροφορίες στα τη-λέφωνα: 2310474282, 6944677746, 2107708882, 6973346704, 8011199299.

7

Ηεπιθετικότητα είναι μια συμπεριφο-ρά που σαν πρόθεση έχει να πλη-γώσει έμψυχα ή άψυχα αντικείμενα

με έργα ή με λόγια. Χρησιμοποιείται για να πετύχει το άτομο κάποιο σκοπό, όπως είναι η φυγή ή η αποδοκιμασία. Η επιθετικότητα και στους ανθρώπους και στα ζώα εμφα-νίζεται σαν έμφυτη αντίδραση, σε αποστέ-ρηση και σε επιθέσεις, αλλά δεν είναι βι-ολογική παρόρμηση, αφού δεν εμφανίζεται όταν λείπουν τα ερεθίσματα. Επίσης δεν αποτελεί ανάγκη που πρέπει να ικανοποι-ηθεί. Η επιθετικότητα κάτω από μερικές φυσιο-λογικές συνθήκες, αυξάνει τη σεξουαλική και βιολογική διέγερση και τις αρσενικές ορμόνες. Επηρεάζεται ακόμα από τη βία που προβάλλεται στην τηλεόραση.Τα σχήματα της επιθετικής συμπεριφοράς αφομοιώνονται στην παιδική ηλικία. Το να παλεύει ένα παιδί π.χ. μπορεί να ενθαρ-ρύνεται ή να αποθαρρύνεται. Η σωματική τιμωρία είναι ένα ακόμα στοιχείο που μπο-ρεί να οδηγήσει στην εκδήλωση επιθετικής συμπεριφοράς.Ο θυμός και η οργή είναι οι πιο κοινές συ-ναισθηματικές αντιδράσεις της παιδικής ηλικίας. Νωρίς στη ζωή του, το άτομο αρ-χίζει να αντιδρά βίαια σε καταστάσεις που του προκαλούν δυσαρέσκεια. Ήδη από τον 5ο ή 6ο μήνα της ζωής του η τάση αυτή αρ-χίζει να διαφοροποιείται και να αποτελεί ειδική και εξειδικευμένη αρνητική θυμική κατάσταση. Το συναίσθημα αυτό και οι αντι-δράσεις που το συνοδεύουν υφίστανται με την πάροδο της ηλικίας, αλλαγές. Αλλαγές παρατηρούνται στις συνθήκες και τα ερεθί-σματα που το προκαλούν, την ένταση με την οποία εμφανίζεται, τη διάρκεια του κ.τ.λ.

Όπως είναι φυσικό, το παιδί, για να εκφρά-σει το θυμό του, χρησιμοποιεί τα μέσα που του είναι κάθε φορά πρόσφορα. Έτσι στην αρχή χρησιμοποιεί συνήθως το κλάμα και τα ξεφωνητά.Κατά κανόνα το βρέφος είναι δυνητικά επι-θετικό από την στιγμή που γεννιέται. Η επι-θετικότητα ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί είναι αναπόφευκτη. Τα νεογέννητα βρέφη έχουν επιθετικές ορμές, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν τρόπο να επικοινωνήσουν άμεσα με το φαντασιωτικό τους κόσμο. Μό-λις το παιδί αρχίσει να μπουσουλάει, φαί-νεται καθαρά η απαρχή μιας προσπάθειας εξερεύνησης και κυριάρχησης του εξωτε-ρικού κόσμου. Όπως διατύπωσε ο Binnicott: ‘’ Στις αρχές, η επιθετικότητα είναι σχεδόν συνώνυμη με την δραστηριότητα’’.Μέσα στις συνθήκες του πολιτισμού, όπου οι κίνδυνοι κυριαρχούν είμαστε υποχρεω-μένοι να προστατεύσουμε βέβαια τα παιδιά, αφού τα ίδια δεν είναι αρκετά καλά εξοπλι-σμένα για να φροντίσουν τον εαυτό τους, σε πολλές περιπτώσεις όμως έχουμε την τάση να τα προφυλάσσουμε υπερβολικά, ακόμη και όταν αυτό δεν είναι απαραίτητο.Στο τέλος του 1ου έτους το βρέφος επιδίδε-ται σε τυχαίες έντονες ενέργειες, αυτοκα-ταστροφικής κυρίως μορφής τις λεγόμενες εκρήξεις οργής (κλαίει έντονα, ξεφωνίζει, χτυπιέται στο δάπεδο, πηδάει πάνω-κάτω, κρατάει την αναπνοή του, «κοκαλώνει»το σώμα του, τραβάει τα μαλλιά του, δαγκώ-νει τα δάχτυλά του). Σύντομα όμως διαπι-στώνει ότι μπορεί να στρέψει τις ενέργειες του εναντίον εξωτερικών αντικειμένων και προσώπων και κυρίως αυτών που παρεμ-βαίνουν στην εκπλήρωση των σχεδίων του.

Έτσι εμφανίζεται η επιθετικότητα.Η επιθετικότητα αναφέρεται σε ενέργειες που αποσκοπούν να προκαλέσουν πόνο, τραύμα, ζημιά, άγχος στους άλλους. Επιθε-τικές ενέργειες είναι π.χ. να σπάει αντικεί-μενα, να κλωτσάει, να χτυπάει, να γκρινιά-ζει, να βρίζει, να αποδοκιμάζει τους άλλους, να αρνείται να εκτελέσει ότι του ζητούν.Κύριο χαρακτηριστικό της επιθετικής συ-μπεριφοράς είναι η πρόθεση, η επιθυμία να προκαλέσει ζημιά στον άλλον. Όσο κα-ταστροφική και επικίνδυνη και αν είναι για τον άλλον μια ενέργεια, δεν χαρακτηρίζεται ως επιθετική αν γίνεται άθελά μας. Επιθετι-κότητα έχουμε μόνο όταν υπάρχει εχθρική διάθεση και πρόθεση να προκαλέσουμε ζημιά, όταν υπάρχει εμπρόθετη ενέργεια, σκόπιμη εχθρική πράξη. Η επιθετικότητα δεν είναι απαραίτητα καταστρεπτική. Ανα-βλύζει από μια έμφυτη τάση του ατόμου, να αναπτυχθεί και να κυριαρχήσει στη ζωή. Η αυθόρμητη κινητικότητα είναι η πιο πρώιμη εκδήλωση μιας θετικής ορμής. Το βρέφος έχει μέσα του μια ατομικότητα που σύντομα αρχίζει να την εκφράζει και όλη η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αυξανόμενη επιβεβαί-ωση της μοναδικότητας του. Καθώς το παιδί γίνεται όλο και πιο ικανό να προφυλάσσει τον εαυτό του, τα ατομικά του χαρακτηρι-στικά επιβεβαιώνονται με μεγαλύτερη σι-γουριά.Κάθε παιδί για να γίνει ένας αυτόνομος ενήλικας, θα πρέπει να ξεφύγει από την εξάρτηση και το κάνει αυτό με μια προο-δευτικά αυξανόμενη επίδειξη της ικανότη-τας του να κυριαρχήσει πάνω στο περιβάλ-λον, όσο χρειάζεται, για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Όταν όμως αυτή η ζωτι-κή δύναμη, παρεμποδίζεται στην εξέλιξή

της, συνδυαζόμενη και με τα στοιχεία του θυμού, της οργής ή του μίσους, η επιθετι-κότητα δεν είναι παρά μόνο μια συνέπεια της αποστέρησης και έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία λανθασμένων μεθόδων για την ανατροφή του παιδιού. Η εξάρτηση και η επιθετικότητα έχουν μια στενή και αμοι-βαία σχέση. Το να εξαρτάται από ένα άτομο σημαίνει να βρίσκεται υπό την εξουσία του- και επομένως να θεωρεί την εξουσία του ως μια περιοριστική επίδραση που πρέπει να την κατανικήσει. Ο κόσμος των παιδιών είναι γεμάτος από γίγαντες, τους οποίους πρέπει να νικήσει και μάγισσες, τις οποίες πρέπει να ξεπεράσει, ακριβώς επειδή είναι εξαρτημένο. Υπάρχει η ανάγκη του παιδιού να προσκολλάται στη μητέρα του, να θέλει να είναι βέβαιο για τη στοργή και την υπο-στήριξή της. Υπάρχει όμως και η ορμή να εξερευνήσει και να εξουσιάσει το περιβάλ-λον, να δράσει ανεξάρτητα, να ολοκληρωθεί ώστε αργότερα να γίνει ικανό να προστατέ-ψει και να υποστηρίξει τα δικά του μικρά.Εκτός της εχθρικής επιθετικότητας που κατευθύνεται προς πρόσωπα και συνοδεύ-εται από αρνητικά συναισθήματα, υπάρχει και ένα δεύτερο είδος επιθετικότητας, η λεγόμενη «συντελεστική επιθετικότητα», που αποσκοπεί στην απόκτηση ή διατήρη-ση κάποιου αντικειμένου, στην κυριαρχία περιοχής ή στην εξασφάλιση δικαιώματος. Έχει διαπιστωθεί ότι κατά την προσχολική ηλικία, η επιθετικότητα είναι κυρίως συντε-λεστικής μορφής (διεκδίκηση αθυρμάτων). Με την πάροδο της ηλικίας μειώνεται το είδος αυτό και αυξάνει η εχθρική επιθε-τικότητα, η οποία στρέφεται αρχικά προς τους γονείς και αργότερα προς τους συνο-μηλίκους.

Παιδική επιθετικότητα της Ελένης Μουταβελή

συνέχεια από τη σελ. 2 Αγωγή τουαλέταςΠΟΣΟ ΚΑΙΡΟ ΔΙΑΡΚΕΙ Η ΑΓΩΓΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑΣΗ διαδικασία αυτή συχνά διαρκεί από 3 έως 6 μήνες με την προϋπόθεση ότι το παιδί δεν βιώνει ενδιάμεσα εμπειρίες που να το ανα-στατώνουν. Θα πρέπει πάντα να έχετε υπό-ψη σας ότι το κάθε παιδί είναι μοναδικό σε όλα και έχει τους δικούς του ρυθμούς στο να μαθαίνει και να κατακτά δεξιότητες. Γι’ αυτό το λόγο είναι πιθανό κάποια παιδάκια να χρειαστούν λιγότερο χρόνο ενώ άλλα περισσότερο. Καλό θα ήταν να μην συγκρίνετε το πόσο αργά ή γρήγορα, έμαθε το παιδάκι με άλλες αντίστοιχες συγγενικές περιπτώσεις ή παι-διά φίλων. Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, με διαφορετικές εμπειρίες και αντιλαμβά-νεται τα πράγματα γύρω του με τρόπο μο-ναδικό!ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣΊσως χρειαστεί λίγος ακόμη χρόνος μέχρι η χρήση της τουαλέτας να επεκταθεί και τις νυχτερινές ώρες – πράγμα που είναι φυσι-κό για τα περισσότερα παιδιά.Μη βάλετε το παιδί να χρησιμοποιεί το γιογιό ή την τουαλέτα αν το ίδιο δεν θέλει. Οποιαδήποτε πίεση σε αυτό το θέμα μόνο καθυστέρηση θα επιφέρει.Εδραιώστε μια ρουτίνα! Μπορείτε να βάζε-τε το παιδί να χρησιμοποιεί το γιογιό δυο ή τρεις φορές την ημέρα για λίγα λεπτά έως ότου μάθει να κάθεται και πώς να σηκώ-νεται από αυτό. Αν μάλιστα το βάλετε νε κάτσει στο γιογιό λίγα λεπτά μετά από κα-τανάλωση υγρών, ενδέχεται να θελήσει να

ουρήσει σε αυτό.Μπορείτε επίσης να βάζετε το παιδί να κά-τσει στο γιογιό 15 λεπτά μετά το φαγητό λόγω της τάσης του εντέρου να λειτουργεί λίγο μετά το φαγητό.Όσο το παιδί βρίσκεται σε περίοδο εκμάθη-σης θα πρέπει να του φοράτε ρούχα που να μπορούν να βγουν και να ανέβουν εύκολα ώστε να διευκολύνετε το παιδάκι σας στην προσπάθεια του να βγάζει μόνο του τα ρού-χα του. Παντελονάκια με λάστιχο είναι το ιδανικό ρούχο γι’ αυτή τη περίοδο.Επειδή μέχρι το μικρό παιδί να μάθει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα με επιτυχία κάθε φορά θα πρέπει να επιβραβεύετε λε-κτικά ή και με μικρά δωράκια τις επιτυχίες του μικρού παιδιού. Δώστε του να καταλά-βει ότι είναι σημαντικό για εσάς που κατα-φέρνει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα και εκφράστε το πόσο περήφανοι αισθάνεστε γι’ αυτό του το κατόρθωμα.Κάθε φορά πάντως που συμβαίνει κάποιο ατύχημα θα πρέπει να θυμάστε ότι δεν πρέπει να αντιδράσετε με τρόπο που θα αναστατώσει το παιδί. Πείτε του ότι δεν πει-ράζει που λέρωσε το κρεβάτι του και ότι σιγά- σιγά θα τα καταφέρει και θα πηγαίνει έγκαιρα στην τουαλέτα. Είναι σημαντικό να μην το κάνετε να νιώσει ότι σας απογοη-τεύει.Η βραδινή πάνα σαφώς επειδή έχει πολύ μεγάλη διάρκεια είναι και αυτή που βγαίνει τελευταία. Είναι σίγουρο πως κατά τη διάρ-κεια της νύχτας θα υπάρξουν ατυχήματα. Διαβεβαιώστε ότι τα ατυχήματα συμβαί-

νουν σε όλα τα παιδάκια και παινέψτε το κάθε φορά που καταφέρνει να περάσει όλη τη νύχτα χωρίς να βραχεί. Αν στρώσετε ένα παιδικό σεντόνι κάτω από το βαμβακερό κατωσέντονο το καθάρισμα είναι απλή υπό-θεση. Πέστε του ότι αν στη μέση της νύχτας θελήσει να πάει στην τουαλέτα, μπορεί να το κάνει μόνο του ή να σας φωνάξει να το βοηθήσετε.Ο στόχος σε όλη αυτή τη διαδικασία είναι να γίνει με όσο το δυνατόν πιο ήρεμο, φυσικό και αβίαστο τρόπο έτσι ώστε το παιδί να μην φοβηθεί να κάνει την προσπάθεια μόνο του. Αν εξακολουθεί να βρέχεται στον ύπνο του ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση της εκμά-θησης της αγωγής τουαλέτας, συζητήστε το θέμα με τον παιδίατρο σας. Η περίοδος αυτή είναι πολύ σημαντική για την παιδική ηλικία. Τα παιδιά είναι έτοιμα πλέον να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα των ενηλίκων! Είναι μια μεγάλη κατάκτηση για την είσο-δο τους στον κόσμο των μεγάλων και μια αίσθηση εντελώς διαφορετική και καινούρ-για γι’ αυτά. Νιώθουν περήφανα γι’ αυτό και πιο ώριμα που χρησιμοποιούν τον ίδιο χώρο με τους γονείς τους για να αφήσουν εκεί κάτι δικό τους. Έχουν μάθει πια να αυ-τοεξυπηρετούνται σε έναν από τους βασι-κότερους τομείς της καθημερινότητας τους. Η περίοδος αυτή είναι καθοριστική για την ανάπτυξη και την ανεξαρτητοποίηση τους. Τα παιδιά νιώθουν «μεγάλα» και αυτό φυ-σικά ανεβάζει και τους δείκτες της αυτοπε-ποίθησης τους!!!

Γλωσσική πρόοδος και αναπτυξιακά επιτεύγματα ηλικίας

0-7 χρόνωντης Αθανασίας Στεργιοπούλου

0 - 3 μηνών Οι δραστηριότητες κυριαρχούν από αισθησιοκινητικές αντανακλαστικές αντιδράσεις.Το βρέφος στην ομιλία παρακολουθεί τους ήχους, αναγνωρίζει τη φωνή της μητέρας του κα παρακολουθεί οπτικά κινούμενα αντικείμενα. Διαφοροποιεί το κλάμα ανάλογα με τις ανάγκες του. 3 - 6 μηνών Παίζει με τη φωνή του παράγοντας ένα ευρύ φάσμα φωνητικών ήχων και μιμείται ήχους.6 - 12 μηνών Παίζει με τη φωνή του μιμούμενο την ομιλία και τον τονισμό της ομιλίας. Κάνει χειρισμούς, πιάνει αντικείμενα, μπουσουλάει, προσπαθεί να περπατήσει και αναγνωρίζει αντικείμενα.12 - 18 μηνών Χρωματίζει τη φωνή του, ονομάζει αντικείμενα. Λέει μια λέξη «πρόταση». Περπατάει, ενεργεί με επιδεξιότητα και έχει συντονισμό στις κινήσεις του.18 - 24 μηνών Συντάσσει πρόταση με δύο λέξεις (μπάλα μου, πάει μπάλα) περπατάει, σκαρφαλώνει.2 - 5 χρονών Χρησιμοποιεί απλές μορφές προτάσεων. Περιγράφει και διηγείται πράξεις που παρακολούθησε. Η σκέψη του κυριαρχείται από ατελείς έννοιες.5 - 7 χρόνων Χρησιμοποιεί την παθητική φωνή. Συσχετίζει πράξεις που παρακολούθησε ή παρατήρησε. Ξεφεύγει από το στάδιο του προ συλλαβισμού.

8

Οι γιορτές είναι μια καλή ευκαιρία για να απαλλαγούμε από όλες τις υπερβολικά ‘ενήλικες συμπεριφο-

ρές’ μας και να προσπαθήσουμε να γίνουμε και πάλι παιδιά.... Για τα παιδιά οι γιορτές είναι η καλύτερη στιγμή του χρόνου. Και ο λόγος που είναι τόσο διασκεδαστική και καταπληκτική οφείλεται στο γεγονός ότι τα παιδιά βλέπουν τον κόσμο με παιδικά μάτια. Δεν κρίνουν τις εορταστικές δρα-στηριότητες , απλώς τις απολαμβάνουν. Μπορούμε να ξανακερδίσουμε αυτή την παιδική προσέγγιση , όχι μόνο στις γιορτές αλλά και στα υπόλοιπα πράγματα της ζωής μας, πετώντας από πάνω μας μερικές από τις ‘ενήλικες’ στάσεις και πεποιθήσεις που υιοθετήσαμε από τότε που αφήσαμε τον όμορφο κόσμο της παιδικής ηλικίας.Σαν ενήλικοι , έχουμε καταλήξει να πιστεύ-ουμε ότι οι γιορτές είναι μόνο για τα παιδιά. Έχοντας αναλάβει πάρα πολλές ευθύνες, κυριευμένοι από άγχος και αγωνία για να ανταπεξέλθουμε καθημερινά, αδυνατούμε να νιώσουμε τον αθώο, παιδικό ενθουσια-σμό για αυτή την τόσο εορταστική περίοδο του χρόνου. Αυτή η στάση και η πεποίθηση ότι οι γιορτές μόνο επιπλέον άγχος και κού-

ραση προκαλούν, χρειάζεται να αλλάξει. Εσείς και μόνο εσείς μπορείτε και πρέπει να έχετε την ευθύνη για την ευτυχία σας.Αν βρίσκεστε φορτωμένοι με αγγαρείες και δουλειές τις ημέρες των γιορτών, αν εκνευ-ρίζεστε με τον συνωστισμό, αν ενοχλείστε από τη συμπεριφορά των συγγενών σας ή θυμώνετε με τον τρόπο των πωλητών, αν νιώθετε έντονο άγχος για τις οικονομι-κές σας υποχρεώσεις κι αν τέλος βιώνετε έντονα καταθλιπτικά συναισθήματα πρέ-πει άμεσα να κάνετε κάτι. Οι σκέψεις και οι συγκινήσεις σας απέναντι σε όλα αυτά, βρίσκονται κάτω από το δικό σας έλεγχο. Μπορείτε να αποφασίσετε πως ακριβώς θέλετε να αντιμετωπίσετε τις καταστάσεις, με αδράνεια, παραίτηση και κατάθλιψη ή με διάθεση για αλλαγή και δημιουργία.Να κάποιοι τρόποι να αλλάξετε τις πεποι-θήσεις σας και να υιοθετήσετε νέες πιο θετικές στάσεις.Σταθείτε και παρατηρείστε τους φωτισμέ-νους δρόμους, τις γιορτινές βιτρίνες, τα διακοσμημένα σπίτια, τα πολύχρωμα λα-μπιόνια. Κάντε το ίδιο στο δικό σας χώρο χρησιμοποιώντας τη φαντασία σας κι όλη τη δημιουργική σας διάθεση. Μοιραστείτε αυ-

τήν την εμπειρία με τα παιδιά σας και τους αγαπημένους σας.Επιβραδύνετε τους ρυθμούς σας όταν ψω-νίζετε. Μετατρέψτε την έξοδο σας σε δια-σκέδαση κι όχι σε αγγαρεία. Ανταλλάξτε ευχές με τους γύρω σας, πείτε μια ευγενική κουβέντα στην ταλαιπωρημένη πωλήτρια, αγγίξτε και παίξτε με τα παιδιά σας τα νέα παιχνίδια της αγοράς, δοκιμάστε λιχουδιές, ανεβείτε κάπου ψηλά και χαζέψτε τη φωτα-γωγημένη πόλη.Δοκιμάστε το γέλιο, τη φαντασία, τον αυ-θορμητισμό. Τα παιδιά απολαμβάνουν τα γέλια, τα αστεία, τα πειράγματα. Μοιραστεί-τε μαζί τους κάθε στιγμή με χαρά και χαλα-ρότητα. Κρατήστε αυτή τη στάση και μετά τις γιορτές.Χρησιμοποιήστε τη φαντασία σας. Τα παιδιά το κάνουν διαρκώς κι ανακαλύπτουν νέα παιχνίδια, διασκεδάζουν και εξελίσσονται. Φτιάξτε ιστορίες, παίξτε ρόλους, ζωγραφί-στε και κρεμάστε τα νέα σας ‘κάδρα’, γράψ-τε ποιήματα, στίχους, κάντε τα τραγούδια, χορογραφήστε.Δημιουργήστε τα δικά σας δώρα και ανταλ-λάξτε τα ή μοιράστε τα σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη. Δώστε στα παιδιά να κα-

τανοήσουν το νόημα της προσφοράς.Προετοιμάστε γλυκά, πειραματιστείτε με νέες γεύσεις , ετοιμάστε όλοι μαζί το γιορ-τινό τραπέζι.Μοιράστε τις ευθύνες και τις δραστηριότη-τες. Μην βάζετε τα πάντα σε πρόγραμμα, αφήστε νε εξελιχθούν οι μέρες των γιορ-τών και μη δυστυχείτε όταν κάτι δεν γίνεται όπως το σχεδιάσατε.Φροντίστε τον εαυτό σας , αποφασίστε πώς θέλετε να περάσετε τις γιορτές και μοιρα-στείτε το. Μην υποτιμήσετε καμία δραστη-ριότητα, διασκεδάστε με κάθε τι που κάνετε και δείτε το ως μια ξεχωριστή εμπειρία, όπως ακριβώς το βλέπουν και το νιώθουν τα παιδιά.Διδαχθείτε από τον τρόπο των παιδιών πώς να απολαμβάνετε τις γιορτές. Εστιάστε στο βαθύτερο νόημα και συμβολισμό των εορ-τών. Είναι μια καλή ευκαιρία για επικοινω-νία, μοίρασμα, ανταλλαγή συναισθημάτων και προσφοράς. Χαρίστε απλόχερα αγάπη, στοργή, φροντίδα, αποδοχή, ενθάρρυνση, επιδοκιμασία, κατανόηση, συγχώρεση. Μάθετε στα παιδιά αυτές τις αξίες και στά-σεις ζωής και τηρείστε τις και τον υπόλοιπο χρόνο.

Ανακαλύψτε τις γιορτές της Έλενας Σ. Ράπτη (Κλινικός Ψυχολόγος)

συνέχεια από τη σελ. 3 Παιχνιδιάρικα μωρά...Επιπλέει ή βουλιάζει; Ενίσχυση της κατανόησης του «κόσμου», Ικανότητα ταξινόμησης. Καθώς το μωρό αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του, εσείς μπορείτε να του δείξετε πώς να κα-τηγοριοποιεί αντικείμενα σύμφωνα με τις ιδιότητές τους. Στην ηλικία αυτή εκείνο θα νομίζει πως οι διαφορές των αντικει-μένων είναι μαγικές. Σύντομα όμως θα μάθει πως τα πάντα έχουν τη δική τους επιστημονική επεξήγηση.Τί χρειάζεστε: 5 αντικείμενα που βου-λιάζουν στο νερό, όπως βαριά παιχνίδια, κρίκοι οδοντοφυίας, κουταλάκια, μπι-μπερόν γεμάτα νερό, κ.λπ., 5 αντικείμενα που επιπλέουν στο νερό, όπως πλαστικά παιχνίδια, βούρτσες μαλλιών, σφουγγά-ρια κλπ., Μία μπανιέρα για μωράκιαΤί πρέπει να κάνετε: 1. Γεμίστε την μπα-νιέρα του μωρού με χλιαρό νερό και βάλτε το μέσα με προσοχή. 2. Ρίξτε ένα από τα αντικείμενα που βουλιάζουν στην μπανιέρα και πείτε του «κοίτα… βουλιά-ζει!» 3. Μετά από λίγο, ρίξτε μέσα ένα από τα αντικείμενα που επιπλέουν και πείτε του «κοίτα… επιπλέει!» 4. Εναλ-λάσσετε μεταξύ τους τα αντικείμενα που βουλιάζουν και εκείνα που επιπλέουν, ενώ παράλληλα δίνετε και στο μωρό να ρίξει μερικά από τα αντικείμενα στην μπανιέρα. Έτσι θα κρατήσετε πιο έντονο το ενδιαφέρον του. Ασφάλεια: Ποτέ μην αφήνετε το μωρό μόνο του στην μπανιέ-

ρα. Τσα! σε βλέπω... Βελτίωση ικανότη-τας σκέψης, Αντίληψη της διάστασης του βάθους, Σταθερότητα αντικειμένων, Επί-λυση προβλημάτωνΌταν το μωρό αρχίσει να κινείται γύρω γύρω στους χώρους του σπιτιού, κάντε το μπουσούλισμα...παιχνίδι, παίζοντας κρυ-φτούλι! Το μόνο που θα χρειαστείτε είναι ένα μεγάλο κουτί και πολύ όρεξη! Τί χρειάζεστε: Ένα κουτί μεγαλύτερο από το μωρό, Μία μικρή κουβερτούλα. Τί πρέπει να κάνετε: 1. Βρείτε ένα κουτί, με-γαλύτερο από το μωρό σας, έτσι ώστε να μπορεί με ευκολία να μπουσουλίσει μέσα σε αυτό. Κόψτε δύο αντίθετες άκρες του κουτιού για να σχηματίσετε ένα «τού-νελ». 2. Βάλτε το μωρό στη μία άκρη του «τούνελ» και εσείς καθίστε από την άλλη. 3. Προτρέψτε το μωρό να μπει στο κουτί. Εάν δείτε ότι χρειάζεται βοήθεια, απλώστε τα χέρια σας και τραβήξτε το απαλά για να το βγάλετε από τη δική σας πλευρά. 4. Επαναλάβετε το ίδιο παιχνι-δάκι αρκετές φορές. 5. Σκεπάστε με μία κουβέρτα τη δική σας πλευρά στο κουτί, έτσι ώστε το μωρό να μην μπορεί να σας δει. Ενώ εκείνο θα αναρωτιέται τί συμ-βαίνει, τραβήξτε λίγο την κουβέρτα και πείτε «τσα! σε βλέπω…». Μετά απλώστε τα χέρια σας και τραβήξτε το από το κου-τί. Ασφάλεια: Βεβαιωθείτε πως το κουτί δεν είναι πολύ μικρό για το μωρό. Μην αφήνετε ποτέ το μωρό μόνο του μέσα στο

κουτί γιατί μπορεί να τρομάξει.Εάν το μωρό σας είναι 9-12 μηνών, δο-κιμάστε τις δραστηριότητες αυτές - ένας ευχάριστος τρόπος για να έρθετε πιο κο-ντά:

Μιλάμε & γελάμε! Εμπλουτισμός λε-ξιλογίου, Ικανότητα ακοής, Oμιλία.Σύντομα το μωρό σας θα αρχίσει να μιλά-ει. Προτού όμως αφήσει πίσω του όλους εκείνους τους χαριτωμένους ήχους… δε θα θέλατε να τους ηχογραφήσετε σε μία κασέτα και να τους ακούσετε ξανά μαζί μετά από μερικά χρόνια; Τί χρειάζεστε: Ένα κασετόφωνο και μία κενή κασέτα, Το βρεφικό του καθισματάκι. Τί πρέπει να κάνετε: 1. Βάλτε μία κενή κασέτα σε ένα φορητό κασετόφωνο. 2. Βάλτε το μωρό στο βρεφικό του καθισματάκι και καθίστε δίπλα του. 3. Ανοίξτε το κασετόφωνο, κά-ντε αστείους ήχους και παροτρύνετε το μωρό να κάνει το ίδιο. Δεν υπάρχει λόγος να αισθανθείτε «σαχλοί» για αυτό που κάνετε.... όσο πιο χαζοί οι ήχοι... τόσο το ΚΑΛΥΤΕΡΟ! 4. Αφού έχετε «μιλήσει» και οι δύο, κλείστε το κασετόφωνο και βάλτε την κασέτα για να την ακούσετε μαζί. 5. Φυλάξτε κάπου την κασέτα και ακούστε την ξανά μαζί με το μωρό, όταν εκείνο… δε θα είναι πια μωρό… Ασφάλεια: Μη βάλετε την κασέτα να παίξει πολύ δυνα-τά, γιατί τα αυτάκια του μωρού είναι ακό-μα πολύ ευαίσθητα.

Σφουγγαράκια στο νερό: Μάθηση χρω-μάτων και σχημάτων, Διέγερση αισθήσε-ων, Κοινωνική αλληλεπίδραση Τα παιχνίδια στο νερό διασκεδάζουν τα μωρά… κάθε ηλικίας. Κάντε το μπάνιο ακόμα μεγαλύτερη ευχαρίστηση για το μικρό σας, δημιουργώντας μόνοι σας σφουγγαράκια σε διάφορα σχεδιάκια και χρωματάκια για όλα τα χεράκια!Τί χρειάζεστε: Σφουγγάρια σε διάφορα χρώματα, Ψαλίδι, Μία μπανιέρα γεμάτη νερόΤί πρέπει να κάνετε: 1. Πάρτε μερικά σφουγγάρια με διαφορετικά χρώματα και κόψτε τα σε κυκλικά, τετράγωνα και τρίγωνα σχήματα. 2. Γεμίστε μία μπα-νιέρα με χλιαρό νερό και βάλτε μέσα το μωρό. 3. Ρίξτε μερικές από τις «δημιουρ-γίες» σας στο νερό και αφήστε το μωρό να τις περιεργαστεί. 4. Αφού θα έχει ευχαριστηθεί το παιχνίδι με τα σφουγ-γάρια, πάρτε ένα από αυτά και πιέστε το στο εσωτερικό της μπανιέρας. Καθώς το νερό θα βγαίνει από το σφουγγάρι, εκεί-νο θα κολλήσει στην μπανιέρα… μαγικά. 5. «Κολλήστε» και άλλα σφουγγάρια στο εσωτερικό της μπανιέρας και παροτρύ-νετε το μωρό να τα «ξεκολλήσει». 6. Μι-λήστε του για τα διαφορετικά σχήματα και χρώματα καθώς παίζετε. Ασφάλεια: Μην αφήνετε ποτέ το μωρό μόνο του στο νερό. Βεβαιωθείτε ότι το νερό έχει την κατάλληλη θερμοκρασία.

Σας εύχεται Καλά ΧριστούγενναΕυτυχισμένο το 2011 με υγεία & αγάπη