Revista Escolar CEIP Víctor López Seoane 2013-14

Faro

de

Monte Alto

CEI

P Víc

tor Ló

pez

Seo

ane

2013-2

014

CEIP

Víc

tor

Lópe

z Se

oane

20

13-2

014

Retratos 3 anosEntrevista a Chus

Letras GalegasDía do Peón

SamaínMagostoFalaresNadal

Aniversario de Rosalía de CastroEntroido

Lecturas compartidasVisita de Jacobo Fernández Serrano

Seguridade VíalCrónica: Os gatos lambóns visitamos Mª Pita

Cantas cousas fixemos ese ano!Extraescolar: curtametraxes

Banda DeseñadaMandela

CociñamosBanda Deseñada: Eirugas

AdiviñasCreacións literarias

Arquitectura popular

Dende o equipo educativo do C.E.I.P. V ctor í

L pez Seoane, e o Equipo de Dinamizaci n da ó óLingua Galega que forma parte do mesmo,

queremos publicar alg ns dos materiais úelaborados polo alumnado e algunhas das

actividades realizadas durante este curso.

Adicamos este n mero, autor homenaxeado das ú óLetras Galegas durante este curso 2013/2014,

Xos Mar a D az Castro, Banda Dese ada, que é í í á ñfoi un dos centros de interese traballados

durante este curso as como a por en valor o íxogo tradicioal que tantos beneficios aporta

na educaci n integral das persoasó

retratos

Entrevista a chusBos d as, profesora Chus. Quer amos facerlle unha entrevista.í í

P.: Onde naceu?R.: Nac n en A Coru a, aqu , en Monte Alto.í ñ í

P.: Cando era pequena, gust balle ir ao cole ?á “ ”R.: S , gust bame ir ao colexio.í á

P.: Que asignatura lle gustaba m is?áR.: As Matem ticas, e ao longo do tempo foime gustando a á

Literatura.

P.: Cando era pequena, xa sab a o que quer a ser de maior?í íR.: Non, cando eu era pequena quer a ser un mont n de í ó

cousas.

P.: Por que decidiu facerse mestra?R.: Foi o que mellor me pareceu, dentro da oferta que

hab a en A Coru aí ñ

Chus e as/os “redactores”. Fotografía: Alejandra Tombo

Entrevista a chusP.: Antes de chegar a este cole, en que outros estivo?

R.: En moitos. Primeiro estiven nove anos provisional. E con praza definitiva en: Cabo de Cruz (Boiro), Canosa (Carballo), no instituto de Carballo e aqu , no V ctor.í í

P.: Sabemos que agora orientadora, pero cando chegou era de PT, éen que consist a o seu traballo?í

R.: Consist a en apoiar as necesidades educativas, para que os ínenos e nenas aprendan o

mellor posible.

P.: E o de orientadora?R.: Consiste en asesorar aos profesores e alumnado nos temas

educativos.

P.: Como fai para ter tanta paciencia cos nenos?R.: Practicar e practicar ter paciencia.

P.: Tam n sabemos que o vindeiro curso non vai estar connosco, cal é ese novo destino?é

R.: Ir a outro colexio que est a car n de El Corte Ingl s, o á ó éSan Francisco Javier.

P.: G stoulle estar neste colexio?úR.: Moit simo, e levo uns recordos moi gratos e uns bos amigos.í

Moitas grazas por ser tan amable e desex moslle que o pase ámoi ben no pr ximo cole.ó

Xornalistas: Alumnos/as de 5ª A (Andrés B., Belén, Óscar, Paula, Sara, Levi, Daniel Bl.,Karina, Daniel A., Andrea, Andrés G., Patricia, Diego, Daniel B.)

Fotógrafa: Alejandra Tombo.

Letras galegas

Este ano, o Día das Letras Galegas adicouse a Xosé Mª Díaz Castro, nado no lugar do Vilariño (Os Vilares, Guitiriz) o 19 de febreiro de 1914 e finado en Lugo o 2 de outubro de 1990, foi un poeta e tradutor galego.

Fillo de Isidro Díaz Calvo, escribente do concello de Trasparga, e María Manuela Castro López, terceiro de catro irmáns (Antonio, María e Serafín), Xosé María naceu no seo dunha familia labrega. En 1929 ingresou no Seminario de Mondoñedo, onde coñeceu a Aquilino Iglesia Alvariño.

Foi chamado a filas pola súa quinta, destinado ao corpo de sanidade militar na Coruña como padioleiro e practicante. Na Guerra Civil, tras unha semana na fronte de Asturias, pasou destinado á clínica militar do Hospital de Pontevedra.

Letras galegas

No ano 1939 volveu ó seminario, porén o abandona de contado. Iglesia Alvaríño contou coa súa colaboración como profesor no Colexio León XIII, de Vilagarcía de Arousa, do que o de Abadín era o director.

Abandonados os estudos eclesiásticos fixo o bacharelato, acadando o título en 1945, e logo licenciouse en Filosofía e Letras pola Universidade de Salamanca, especializándose en linguas modernas. En 1948 trasladouse a Madrid, onde traballou como tradutor para organismos oficiais e privados, entre eles primeiramente o Ministerio de Gobernación, en asuntos de seguridade e intelixencia. Despois exerceu a docencia como profesor de linguas clásicas e modernas. Traballou no Consello Superior de Investigacións Científicas, onde acadou o posto de xefe do Servizo de Información e Documentación do Instituto do Frío. No Instituto de Cultura Hispánica estivo ata 1966, encargado de servizos de tradución de francés, inglés, alemán, italiano, portugués, holandés e linguas escandinavas.

Letras galegas

Para celebrar esta data,

ademais de lecturas e

traballos específicos nas

aulas, comezamos a

xornada cantando

colectivamente o himno galego.

Letras galegas

Tamén realizamos

xogos de tradición

popular nos que as e os

maiores, transmitiron

os seus saberes ó alumnado

máis pequeño.

Letras galegas

Letras galegas

Día do peón

O 11 de novembro, como tamén fixemos o ano pasado, celebramos o Día do Peón cunha serie de actividades.Realizouse un concurso de decoración de peóns e, nas aulas de E.F., así como nalgunhas titorías se traballaron moitas competencias a través deste xogo, tal e como podedes ver no blogue.

Día do peón

SamaínDurante o Samaín, pasámolo de medo, disfrazámonos, fixemos xogos terroríficos e tamén escoitamos e vimos historias terroríficas!

magostoEste ano, como sempre, o magosto o celebramos coa axuda da ANPA Faro, que nos asa as castañas para degustar mentres xogamos cos peóns e cantamos cancións.

“Non chas quero, non chas quero,Casta as do teu magosto,ñ

Non chas quero, non chas quero,Que me cheiran a chamosco.

Indo polo souto abaixo,Atopei un ourici o,ñ

Tres casta i as me deu,ñ ñPara ti meu queridi o,ñPara ti meu queridi o,ñAi, lalelo, ai, lalalo.”

FALARES

Con este cartaz se

anunciou este ano a

gravación de refrán, cantigas

ou historias relacionadas

co outono.So había que

apuntarse, preparar un

texto e reproducilo

diante da cámara.

Foi moi interesante e

divertido.

FALARES

FALARES

O documento audiovisual consta de 3 partes que

están penduradas na web do centro.

Grazas, valentes !!!

FALARES

nadal

Este Nadal, Rock- Roll.

Coa banda da Coruña, Os

Mecánicos e Papá Noel, pequenos e

maiores non poidemos deixar de

bailar e canta algunhas cas

cancións máis coñecidas.

Aniversario de rosalía de castro

Escribimos e colgamos os seus poemas nas paredes,fixemos collages, cantamos cancións dos seus poemas, pintamos a súa cara e até houbo quen se caracterizou como nalgunha das imaxes máis coñecida da poeta!

24 de febreiro

entroido

O entroido 2014 foi do máis completo.

Recuperamos o Día de Comadres e

de Compres, fixemos “lardeiros” para esconder por

toda a escola .

Nos lanzamos presas de fariña!

entroido

Puxemos todo o

que nos mandou o Meco.

E fixemos o desfile vestidos con disfraces relacionados coa Banda Deseñada.

entroido

Xa se morreu a sardi a,ñxa a levan a enterrarentre catro polis birollos,o cura e o sancrist n.á

Xa choran as boas xentes.Ai..., mira, chorando est n!áDando berros doridos,dando berros sen cesarque se escoitan na r a,úna praza e no bar.

Ai... que loito m is árigoroso!Que pena m is colosal!áDesmaio... Dor... Angustia...

Xa a levan a enterrar,entre catro polis birollos,o cura e o sancrist n.áA m is fermosa sardi aá ñfeita para o carnaval.

Non imos chorar mais, este Entroido rematou mais xa nos estamos preparando para o pr ximo EntroidoóViva o Carnaval!!!¡¡¡

O enterro foi moi emocionante. Catro rapazas de 6º recitaron as coplas momentos antes do

enterro.

Lecturas compartidas

Dende a biblioteca, este

ano volver programarse unha

das actividades que máis nos

gusta ó alumnado e profesorado, o

amadriñamento e apadriñamento

lector e e tamén coas familias que

nos veñen a visitar.

Lecturas compartidas

Visita de jacobo fernandez serrano

O pasado 28 de marzo tivemos unha visita moi esperada, veu visitarnos o debuxante de Marcopola. Este é un dos nosos cómics favoritos. Nós levamos todo o ano traballando e lle ensinamos o que fixemos e Jacobo nos ensinou moitas cousas.

Nós lle fixemos unha serie de preguntas para aprender máis sobre banda deseñada. Algunhas foron estas:

(Yaiza) – Como fas o debuxo sen que se che manche?

(Jacobo) - Hai que facer dúas cousas, si se mancha e é moi pequena, hai que tratar de tapalo e, si é moi grande, hai que tiralo ó lixo e facer outro.

(Sofía) – Como non se saen dos bocadillos as letras?

(Jacobo) – Lembrade, para cando fagades un cómic, que primeiro se escriben as letras e, cando remataches, se fai o bocadillo por fora.

Ímonos lembrarSEMPRE!!

Fixemos retratos que lle ensinamos a través do blogue.

Escribimos entre todas e todos este artigo nun documento de texto.

SEGURIDADE VIAL

Este curso tivemos unha auténtica clase de seguridade vial as nenas e nenos de 5 anos.Silvia (a Policía Local) , deunos unhas charlas informativas apoiadas nuns vídeos, sobre a importancia de cruzar polo paso de peóns, baixar axeitadamente do coche, mirar tres veces antes de cruzar, dereita, esquerda e comprobar, e usar sempre correctamente o cinto de seguridade.

Fixemos ensaios na clase, e uniformados con chalecos reflectantes da Policía Local (Talla S), saimos polo noso barrio a poñer en práctica o aprendido.

E o fixemos xenial, tan ben, que incluso paramos o tráfico

Por un día sentímonos auténticas e auténticos

POLICÍAS LOCAIS.

CRÓNICA

CRÓNICA

CANTAS COUSAS FIXEMOS ESTE ANO !

As nenas e nenos de 4 anos B:

CANTAS COUSAS FIXEMOS ESTE ANO!

APRENDEMOS MOITAS COUSAS, XOGAMOS TAMÉN, RELACIONÁMONOS COS NOSOS COMPAÑEIROS, VIAXAMOS POLO MUNDO EN AVIÓN, BARCO, TREN,….E…. MIRA QUE DEBUXO MÁIS CHULO FIXEMOS DAS NOSAS EXCURSIÓNS!!

BOAS VACACIÓNSSSSSSS !!!

Extraescolar curtametraxes




Banda deseñada

Durante este curso realizamos diferentes actividades nas que aprendemos un pouco máis sobre o mundo dos comics e practicamos moito.

E xa que estamos nunha das cidades que alberga anualmente unha feira de banda deseñada, non temos excusa para seguir adentrándonos neste mundo tan fascinante.

MANDELA 5º b

MANDELA 5º b

MANDELA II

MANDELA 5º b

MANDELA 5º b

MANDELA 5º b

MANDELA 5º b

MANDELA 5º b

MANDELA 5º b

MANDELA 5º b

AUTORIA DO CÓMIC:JANIRA, RUBÉN, DANIEL, ANTÍA,

MARTA, LUCÍA IGLESIAS, ALEJANDRO VARELA, CYNTHIA, LUCÍA SESAR, GABRIEL, XURXO,

FRANCISCO, ALEJANDRO JIMÉNEZ e HUGOALUMNADO DE 5ºB

CEIP VÍCTOR LÓPEZ SEOANEA CORUÑA

CURSO 2013 -14TRABALLO BASEADO NA MANDELAWEBQUEST

https://sites.google.com/site/mandelawebquest/


MANDELA 5º A

MANDELA 5º A

MANDELA 5º A

MANDELA 5º A

MANDELA 5º A

MANDELA 5º A

AUTORÍA DO CÓMIC:ANDRÉS GACIO, SARA, ALEJANDRA, DANIEL BARREIRO, PAULA, ANDRÉS BURGO, DANIEL AMAYA, LEVI, ÓSCAR,

DIEGO, KARINA, PATRICIA, DANIEL BLANCO, ANDREA, BELÉN

TRABALLO BASEADO NA MANDELAWEBQUESThttps://sites.google.com/site/mandelawebquest/


CociñamosEste ano o alumnado de 5º aproveitou as oportunidades que nos brinda a cociña para experientar e aprender sobre outras culturas de forma experiencial. Estas son algunhas das receitas que prepararon de xeito grupal.

Cociñamos

Cociñamos

BANDA DESEÑADA : EIRUGAS DE 1º A

ADIVIÑAS

adiviñas

adiviñas

GREGUERÍAS

- Los zapatos son aviones sin alas.

- Los zapatos son los escudos de los pies.

- Los zapatos son calcetines con suela.

- Los zapatos son patines sin ruedas.

- Los zapatos son el hogar de los dedos.

- Los zapatos son las casas de los pies.

Creacións literarias

OS DEZ CANS Ista é a historia de dez cansque non tiñan mans.

A un doeulle unha patae foi perseguir unha gata.E daqueles dez cans,só quedan nove pillabáns.

A outro picoulle o raboe vai e o ata a un cabo.E daqueles nove cans,só quedan oito pillabáns.

Doeulle a un o fuciño,entón caeuselle un piño.E daqueles oito cans,só quedan sete pillabáns.

Rascouse un a orella,e viu o arco da vella.E daqueles sete cans,só quedan seis pillabáns.

Outro quería un criolloe llo serviron cun piollo.E daqueles catro cans,só quedan tres pillabáns.

A iste metéraselle algo no ollo,e foi buscar un crollo.E daqueles tres cans,só quedan dous pillabáns.

Non se sabe que lle pasou a este,pero non parece triste.E daqueles dous cans,só queda un pillabán.

E o último candespois de comer pan,fíxose axudante de Supermán.

Andrea Brotóns Rey

Doeulle a un o brazoe foi visitar un pazo.E daqueles seis cans,só quedan cinco pillabáns.

Un caeu entre a malezapero aínda así saíu dunha peza.E daqueles cinco cans,só quedan catro pillabáns.O meu pobre crocodilo xa non me comeporque non está no Nilo.

-----------------Na fascinante Canadáhai un gran camioneiromoi guai e moi cañoneiro.

-----------------Mi gran pesadillafue comerme una pescadillaen la bonita Sevilla.

-----------------O atlético deportistafoi xogar ao Deportivoestando moi activo.

-----------------Un día o alegre mexillóncomeu un meirande melocotónantes de ir correr o maratón.


A PRIMAVERA

A primaveraestación verdosabonita e fermosa.Sempre con olor a rosase chuvias moi amorosas.

A primaveraadeus neve, adeus fríovaite inverno do meu sitio.Sempre con olor a rosase chuvias moi amorosas.

A primaveraentra no meu corazóncantando unha bonita canción.Sempre con olor a rosase chuvias moi amorosas.

A primaveraserá logo xenialsabendo que é anual.Sempre con olor a rosase chuvias moi amorosas.

A primaveracrece unha flor en minmais isto non pode ser o fin.Sempre con olor a rosase chuvias moi amorosas.

Andrés Burgo.

Doeulle a un o brazoe foi visitar un pazo.E daqueles seis cans,só quedan cinco pillabáns.

Un caeu entre a malezapero aínda así saíu dunha peza.E daqueles cinco cans,só quedan catro pillabáns.O meu pobre crocodilo xa non me comeporque non está no Nilo.

-----------------Na fascinante Canadáhai un gran camioneiromoi guai e moi cañoneiro.

-----------------Mi gran pesadillafue comerme una pescadillaen la bonita Sevilla.

-----------------O atlético deportistafoi xogar ao Deportivoestando moi activo.

-----------------Un día o alegre mexillóncomeu un meirande melocotónantes de ir correr o maratón.


Érase una vez dos princesas y una niña. AURORA:Yo soy Aurora ( bosteza y se duerme ). CENICIENTA:Yo soy Cenicienta (barre entre el público). CAPERUCITA ROJA: Y yo Caperucita Roja (se va dando saltos) ( llaman a la puerta, Aurora está durmiendo) CARTERO:¡¡¡Carta para Aurora!!! AURORA:(bosteza) ¿quién me despertará ahora? Hola cartero, ¡¡¡¡una gran fiesta, y estará la reina!!!! Me voy a preparar. CARTERO:¿A ver para quién tengo más cartas? ¡Ah, para Cenicienta! CARTERO:Carta para Cenicienta. CENICIENTA: Una gran fiesta y estará el príncipe, me voy a preparar. (Llega Aurora al castillo, Aurora y Cenicienta se preparan para la fiesta, mientras llega el cartero) CARTERO: ¿A quién me toca ahora? A Caperucita Roja. CARTERO:Carta para Caperucita Roja. CAPERUCITA ROJA:MMMM...Esto se va a poner interesante. (Cenicienta y Aurora se pelean enfrente del espejo) AURORA:Payasa de circo. CENICIENTA: Voy a ser la princesa más guapa de todo el reino. AURORA: No, lo seré yo. CENICIENTA: JAJAJA, me vas a hacer reír, mona de feria. AURORA:AHHHHH!!!!!!! CENICIENTA: Fuera de mi castillo (y empuja a Aurora). Voz en off: Llegó el día de la fiesta. (suena la música). (Aurora y Cenicienta están bailando con unos príncipes. Aurora se duerme y el lobo se va.) CENICIENTA: AURORA...AURORA...que chica esta, ya se ha dormido(susurrando). (Llega Caperucita Roja y empieza a bailar, se aburre) CAPERUCITA ROJA: Esta fiesta es muy aburrida. Ya lo arreglo.(saca el disco de Michel Jackson, TRHILLER, y lo pone en el reproductor de DVDs). (Empieza a sonar la música y bailan, Aurora se despierta) AURORA: ¿Y mi príncipe? LOBO: AHHHHHH, estoy aquí!!!...oh no, otra vez ella!!! (Todos gritan menos Caperucita Roja) CAPERUCITA ROJA:Dejádmelo a mí. Ya lo conozco del bosque. (Caperucita le pega una paliza al lobo, el lobo llora) TODOS:Tres hurras por Caperucita!!! Hip,hip, hurra!!! Hip,hip, hurra!!!

Creacións literarias : LA gran fiesta

ARQUITECTURA POPULAR

MUIÑO DE RÍO e MUIÑO DE MAREASUn muíño é un artificio para moer algo; o máis habitual son os cereais, especialmente o trigo e o millo, para obter fariña.

Estaban feitos de pedra e madeira, a gran maioría.

Encontrábanse nas beiras dos ríos. A forza da auga movía unha roda, rodicio e este facía mover as moas de pedra que trituraban o gran que caía por unha especie de funil chamado moega.

A maioría eran públicos, cada veciño podía moer a unha hora determinada; e outros particulares, nos que o muiñeiro moíalle a cambio dunha cantidade de gran.

Unha muiñada era unha reunión que se facía no muiño mentras se esperaba a que o muiñeiro moese o gran. Outras veces bailábase a muiñeira.

Os muiños de mareas construíanse a beira do mar.

POEMAS

Unha noite no muiño,unha noite non é nada.Unha semaniña enteiraeso si que é muiñada.

O muiño non é muiñoque é a capela dos ratos,donde se daban os bicose mail-os moitos abrazos.

( Popular )

REFRÁNS

Cada muíño quer a súa auga.

Con augas pasadas non moen muiños.

O que está na acea moe, e non o que vai e non volve.

Muíño parado non gana maquía.

Non fíes en maquía de muiñeiro.

O muíño treina, treina; a iauga faino treimar.

Muíño do folón


MUIÑO DE RÍO e MUIÑO DE MAREASMuiño Roulón

Anda a roular, ledo e cantareiro,

o muiño roulón sobre o regueiro.

Ó pasar a invernía queda calado

e despois, todo o ano, está parado.

Ten pacencia, homildade e corazón

o muiño roulón, homilde e bon.

¡E non lle ten envexa ó gran muiño

que moe todo o ano no Pai Miño!

Manuel María

Muíño das mareas. Muros

TOPÓNIMOS Os Muiños ( A Coruña)

Muiños (Ourense)


pombalÉ unha construción rural para a cría de pombas.

Eran de pedra e tella e tiñan forna cilíndrica.

Só aparece nas fincas pertencentes ós pazos; polo tanto eran de propiedade particular.

Poema

Como branquea o pombal

- ¡Como branquea de lonxe,

como branquea o pombal,

ó pé dos garridos pinos

que doce abrigo lle dan!

¡Que garrido…! Miña nai,

¿de quen é aquel pombal?

-Miña filla, aquel pombal

é o pombal de Pondal.

-¡Ai que pombal tan branquiño!

¡Ai que branquiño pombal!

¡Quen poidera ser pombiña

Do boo pombal de Pondal!

Eduardo Pondal

TOPÓNIMOS San Vicente de Pombeiro (Lugo)Pombal, Tui (Pontevedra)

Pombal de Carnota (A Coruña)

Pombal do mosteiro de San Lorenzo de Carboeiro, Silleda (Pontevedra)

* Traballos realizados por Levi Barros, Daniel Barreiro

e Andrés Burgo.


hórreo

Os hórreos son construcións feitas de pedra de forma rectangular.

As paredes teñen aberturas (físgoas) para que os alimentos que están dentro del se conserven grazas ao aire que por elas entra.

Apóianse en pedras rematadas en outras circulares (tornarratos).

O seu teito é de tella e, nos extremos, remata con adornos en forma piramidal e en cruz.

Neles se gardaban e secaban patacas e millo, este antes de ser debullado e moído. Hoxe teñen unha función, a maioría, decorativa.

A propiedade é particular. Polo xeral son de mosteiros, pazos, igrexas; e cantos máis pés máis grandes son.

Os máis grandes e bonitos están todo ao longo do litoral oceánico.

Hórreo de Araño (A Coruña)

Hórreo de Lira (A Coruña)

Hórreo de Carnota

(A Coruña)


batánsO batán é unha máquina destinada a transformar uns tecidos abertos en outros máis tupidos. O emplazamento dos batáns siempre era na beira dos ríos.

Estaba formado polas seguintes partes:

A roda, cun determinado diámetro e unha serie de culleres repartidas polo perímetro, sobre as que impacta a auga que baixa polo canle, producindo o movemento da máquina.

O eixe que xira solidario á roda e por medio dunhas levas fai mover os mazos.

TOPÓNIMOS

Batán

(Cabanas ,

A Coruña)

Os mazos, son dous que ao caer golpean os panos que están situados na cuba.

A cuba é o lugar no que se colocan os panos.

Funcionaban pola forza dunha corrente de auga que facía mover unha roda hidráulica, que activaba os mazos que posteriormente golpeaban os tecidos hasta compactalos.

O batán funcionaba desde o mes de febreiro hasta xuño. Durante o verán permanecía pechado porque o río non tiña suficiente auga para o seu accionamento e no inverno non se podía utilizar porque era moi difícil o secado das mantas.


batáns

A elaboración dun tecido abatanado pasaba polos seguintes pasos.

Lavábase e secábase ben a la ( uns dez quilos), a continuación cardábase cun arame.

Unha vez cardada facíanse pequenos lotes, chamados madeixas. Colocábanse estas madeixas nunha roca e co fuso íbanse transformando nun nobelo de fío.

Obtidos os nobelos, as tecelás utilizaban tecedoras para tecer os cobertores e as colchas, despois de feitos eran levados ao batán para realizar o proceso de acabado.

Estes cobertores eran colocados na cuba do batán sendo a súa lonxitude o doble do seu tamaño final.

O proceso de abatanamento, no que se elaboraban tres cobertores de forma simultánea, duraba entre 24 e 30 horas.( Esta será unha das causas da súa desaparición).

Estas máquinas estiveron en funcionamento hasta finais do século XIX.

Esquema de funcionamento dun batán:

1-roda de paletas,

2-árbore de levas,

3-mazos,

4-auga,

5-tecido a abatanar.

* Traballos realizados por Sara García Pol, Paula Baz Bueno e Daniel Blanco.


FONTES, LAVADOIROS e PETOS DAS ÁNIMASAs fontes son construcións cun ou varios canos polos que sae a auga.

En Galicia, pola abundancia de mananciais, poden atoparse en moitos lugares: prazas, lavadoiros, muros, agros.

Eran lugares de reunión de xente nova que acudía a elas a noitiña, unha vez rematado o traballo do día, para parolar e coller auga para o día seguinte.

Tamén había lavadoiros cerca de moitas fontes, e a eles acudían as mulleres e mentras lavaban a roupa falaban das súas cousas.

As fontes estaban feitas de pedra e, o cano, por onde sae a auga, de metal.

Os lavadoiros están compostos por unha fonte seguida dunha canle que leva auga a un ou varios depósitos de granito que contan con lousas inclinadas para poder lavar a man.

A miúdo teñen unha cuberta de tellas sostidas por catro ou seis piares de pedra a modo de alpendre. As cubertas hainas a dúas e a catro augas sostidas por unha estrutura de madeira.

Adiós ríos, adiós fontes

adiós, regatos pequenos

adiós, vista dos meus ollos

non sei cando nos veremos(...)

Rosalía de Castro

Tanto as fontes como os lavadoiros eran, polo xeral, de propiedade pública.

Lavadoiro e fonte de Parada, Pontevedra. (Tellado a dúas augas)


FONTES, LAVADOIROS e PETOS DAS ÁNIMAS

Lavadoiro de Samesugas,

Castro de Rei,

Lugo. (Tellado a catro augas)

Lavadoiro de Rois(A Coruña)

Fonte das Burgas(Ourense)


FONTES, LAVADOIROS e PETOS DAS ÁNIMAS

Peto de Augasantas, Cotobade,

Pontevedra.

Os petos das ánimas teñen como finalidade a de que os vivos poidan ofrecer esmolas para a salvación das almas en pena que non atoparon descanso no purgatorio. Cando as almas se liberen intercederán por quen fixo a ofrenda, de xeito que se procura a salvación dos mortos pero tamén aseguramos a dos vivos.

Estan feitos de pedra, maiormente, con formas moi variadas. Soen ter unha cavidade no corpo central onde se representan as ánimas do purgatorio. Tamén teñen un peto para botar cartos e poden ter un cristal ou rexa para protexelo. A maioría levan unha cruz no alto.

Construíanse nas encrucilladas dos camiños, nos muros das igrexas...

Construíanos veciños que, ao poñelos nas encrucilladas dos camiños facíanse públicos.

Santa María de Cenlle,Ourense.

* Traballos realizados por Andrea Brotóns, Óscar Cuervo, Alejandra Tombo.


cruceiros

Os cruceiros son cruces de pedra traballadas polos canteiros nas que deixaban o seu bo facer, a súa arte.

Colocábanse en lugares como son os cruces de camiños, adros de igrexas, ermidas, ou incluso de entradas a cemiterios, sempre en relación con lugares de culto.

Están situados nas encrucilladas de camiños, e en espacios vencellados con crenzas pagás posteriormente cristianizadas cos propios cruceiros como os lugares máxicos de curación, de reunión de ánimas, bruxas, etc. Deste xeito estes elementos adquiren un carácter simbólico sagrado, normalmente coa función de protección.

Outras localizacións comúns son o campo da feira para protexer o gando ou tamén no lugar onde houbo algún crimen.

Tamén se di que os cruceiros protexen aos viaxeiros, así que para os que andan por estas terras, os peregrinos, a protección está garantizada.

Cruceiro de Covelo,

Pontevedra


cruceirosA presencia destes elementos é normalmente de orixe devocional, ainda que non faltan tampouco os motivos rogativos, de loanza ou de ofrenda como causas da súa construcción.

Normalmente era financiado por algunha persoa que pretendía gañarse a súa indulxencia ou a da súa parroquia para con Deus; ofrecela súa construcción como voto para pedila curación dunha enfermidade ou protección ante unha situación perigosa.

O cruceiro é polo tanto un obxecto sagrado e o lugar onde está emprazado, un espacio tamén sagrado.

Cada parroquia ten o seu propio cruceiro, que é de todos os veciños.

Foi no século XI e XII cando esta costume de pór cruceiros nos camiños chega a Galicia, o Camiño de Santiago, engadíndolles as gradas, que son utilizadas polos peregrinos para descansar. Máis tarde engádeselle o fuste ou varal que eleva a cruz.

O cruceiro de Melide é o máis antigo, data do século XIV.

O máis famoso é o de Hío. É unha xoia da arte barroca que recorre o ciclo humano desde Adán e Eva hasta a Redención, co Descendemento da Cruz como escena principal. Toda una historia do mundo representada en pedra por máis de 30 personaxes.

Cruceiro de Hío,

Pontevedra

Canta a pedra, durmida e acochada,

da terra nai no garimoso seo,

esperta do seu sono milenario

e quer ser oración ou pensamento,

frorece dun varal, estendo os brazos,

e póndose de pé faise cruceiro.

Ramón Cabanillas

* Traballos realizados por Diego Fuentes, Belén Alvarado e Andrés Gacio.

Documents

Revista Escolar CEIP Víctor López Seoane 2013-14