Upload
others
View
34
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Öğretim Programı Tanıtım Sunusu
İNSAN HAKLARI, YURTTAŞLIK VE DEMOKRASİ DERSİ
Sunu Akışı
Programın Temel Felsefesi ve Genel Amaçları
Programda Temel Beceriler
Değerler Eğitimi
Rehberlik
Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı
Programın Uygulanmasında Dikkat Edilecek Hususlar
Programın Yapısı
Programın Temel Felsefesi ve Genel Amaçları
21. yüzyılda hedeflenen;
Merak duygusuna sahip,
İş birliğine ve iletişime önem veren,
Eleştirel ve yenilikçi düşünebilen,
Problem çözebilen,
Karar verebilen,
Sosyal becerileri gelişmiş bireyler yetiştirmektir.
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programın Temel Felsefesi ve Genel Amaçları
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı alanın temel kavram, konu ve sorunlarını eleştirel ve iş birliğine dayalı bir şekilde ele almaktadır.
Program öğrencilerin temel kavram, konu ve sorunlar üzerine düşünerek onların; Sosyal becerilerini geliştirmeyi,
Tecrübe ederek hayat ile bütünleştirmelerini öngörmekte
Temel kavramların daha derinlemesine ele alınmasını sağlayarak bilginin birey için
anlamlı ve yaşantısal hâle gelmesini hedeflemektedir.
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programın Temel Felsefesi ve Genel Amaçları
Programın temel felsefesi; bilgi, beceri, tutum, yeterlik ve değerleri insan hakları, yurttaşlık
ve demokrasi bağlamında ele almaktadır. Böylece öğrenci; değişime ve gelişime ayak uydurabilen, kendisinin ve toplumun maddi ve manevi yaşam standartlarını
arttıran, demokratik kültürü benimsemiş ve ona katkı sağlayan bir birey
olarak kendisini var edecektir.
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programın Temel Felsefesi ve Genel Amaçları
Programda ele alınan beceriler “görevleri yerine getirmek ve olası basit sorunları çözmek için gerekli bilgiyi kullanma temel becerisine sahip olma” ilkesi çerçevesindedir.
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
alternatif belirleme,
amaç-araç belirleme,
anlama ve ifade etme,
bağlama duyarlı olma,
benzerlik ve farklılık belirleme,
bilgi edinme,
bütün parça ilişkisi kurma,
empati kurma,
gerekçelendirme,
neden-etki sonuç ilişkisi
kurma,
ölçüt belirleme ve kullanma,
önem ve öncelik belirleme,
problem çözme,
sınıflama,
tahminde bulunma,
varsayım oluşturma
Güncellenen Eğitim Programının Getirdiği Yenilikler
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Öğrencinin;
değişime ve gelişime ayak uydurabilen,
kendisinin ve toplumun maddi ve manevi yaşam standartlarını arttıran,
demokratik kültürü benimsemiş ve ona katkı sağlayan bir birey olarak yetişmesi
Programda Temel Beceriler
Okullarda gerçekleştirilen eğitim ve öğretim etkinliklerinde bireyden beklenen;
bilgiyi edinmek,
becerileri geliştirmek,
yetkinlikleri artırmaktır.
Öğretim programlarında yer alan kazanımların kapsadığı temel beceriler Türkiye
Yeterlilikler Çerçevesi esas alınarak ele alınmıştır.
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programda Temel Beceriler
Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ile uyumlu olacak şekilde tasarlanan;
ilk, orta ve yükseköğretim dâhil,
meslekî, genel ve akademik eğitim ve öğretim programları,
diğer öğrenme yollarıyla kazanılan tüm yeterlilik esaslarını gösteren ulusal yeterlilikler
çerçevesini ifade etmektedir.
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programda Temel Beceriler
Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ)’nin genel hedefi;
Ülkemizdeki tüm yeterliliklerin tanımlandığı,
Sınıflandırıldığı,
Bunun sonucunda yeterlilikler arasında geçiş ve ilerleme gibi ilişkilerin
belirlendiği bütünleşik bir yapı sunmaktır.
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programda Temel Beceriler
Anadilde İletişim
Yabancı Dillerde İletişim
Matematiksel Yetkinlik ve Bilim/Teknolojide Temel Yetkinlikler
Dijital Yetkinlikler
Öğrenmeyi Öğrenme
Sosyal ve Vatandaşlıkla
İlgili Yetkinlikler
İnisiyatif Alma ve
Girişimcilik
Kültürel Farkındalık ve
İfade
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Değerler Eğitimi
Güncellenen programda, değerler eğitimi konusuna ayrı bir başlık halinde açıklama
yapılarak dikkat çekilmiş ve örtük olarak kazanımlarda yer alan değerler eğitimi ile nelerin
amaçlandığına yer verilmiştir.
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Değerler Eğitimi
DEĞERLER
Adalet
Dostluk
Açık Fikirlilik
Sorumluluk
Aile Birliğine Önem Verme
Sabır
Sevgi Özgürlük
Duyarlılık
Güven
Eşitlik
Paylaşma
Saygı
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programda Rehberlik
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Öğretim programı uygulanırken bireysel farklılıklar, bütün öğrenciler için olduğu kadar özel gereksinimli öğrenciler için de üzerinde hassasiyetle durulması gereken konulardan biridir. Bu nedenle öğretim programı uygulanırken özel gereksinimi olan öğrenciler için gereken esneklik gösterilmeli, öğrencilerin ilgi, istek ve ihtiyaçları doğrultusunda etkinlikler hazırlanmalı ve planlamalar yapılmalıdır.
Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Sonuç (Ürün) Odaklı
Değerlendirme Yaklaşımı
Tanıma
İzleme Biçimlendirme
Ölçme- Değerlendirme Yaklaşımı
İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Öğretim Programı’nda öğrencilerin süreç içerisinde izlenmesi, yönlendirilmesi, öğrenme güçlüklerinin belirlenerek giderilmesi, öğrencilerde anlamlı ve kalıcı öğrenmenin desteklenmesi amacıyla sürekli geri bildirimin sağlanmasına yönelik bir ölçme değerlendirme anlayışı benimsenmiştir. Elde edilen sayısal değerlerin anlam kazanabilmesi için öğrencilerin gelişiminin izlenmesi ve bu gelişime bağlı olarak yönlendirilmesi, programda önemsenen ilkeler arasındadır.
Ölçme- Değerlendirme Yaklaşımı
İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Ölçme- Değerlendirme Yaklaşımı
İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Bütün diğer çalışmalarda olduğu gibi ölçme ve değerlendirme faaliyetlerinde de bireysel farklılıklar dikkatle ve titizlikle göz önünde bulundurulmalıdır. Amaç hiçbir zaman öğrencileri yargılamak değil; akademik, sosyal veya kültürel gelişimlerini destekleyerek onlara yol gösterecek bir faaliyet olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarını yapmak olmalıdır.
Öğretim Programının Uygulanmasında Dikkat Edilecek Hususlar
İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Öğretim programının uygulanmasında şu hususlara dikkat edilmelidir:
İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasiye ilişkin kavramlar birbirleriyle ilişkili olarak ele alınmalıdır.
Öğrenme-öğretme sürecinde kazanım açıklamaları konu alanı sınırını belirlediğinden açıklamalara dikkat edilmelidir.
İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasiye ilişkin eğitim içerikleri, konuları ve kavramları ele alınırken öğrencilerin gelişim özellikleri ve düzeylerine uygun terminoloji, örnek ve etkinlikler kullanılmalıdır.
Öğretim Programının Uygulanmasında Dikkat Edilecek Hususlar
İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Birlikte yaşama kültürünün vatan, millet, bayrak ve devlet birliği ile gerçekleşeceği vurgulanmalıdır.
Öğretmen, öğrencilerin millî, manevî, kültürel, insani, evrensel değerlerini pekiştirmeli; millî, üniter, çağdaş, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarını yerine getirmeleri konusunda onlara rol model veya yol gösterici olmalıdır.
Gerekli durumlarda Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi gibi temel belgeler kullanılmalıdır.
Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nın ilgili konuları ile ilişki kurulmalıdır.
Öğretim Programının Yapısı
İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Program; insan haklarının korunmasını içtenlikle isteyen, bunun nasıl yapılabileceğini bilen ve yaşadığı durumlarda kendisini, diğerlerini ve ‘’bizim olanı’’ koruma yolunu bilen bireyler yetiştirmeyi amaçlamaktadır.
Öğretim Programının Yapısı
İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
A- Programın İçeriği
Öğretim programını oluşturan üniteler aşağıdaki şekilde
ifade edilmiştir.
Öğretim Programının Yapısı
İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
B- Programda Kazandırılacak Beceriler
Öğretim programında düşünme becerileri;
alternatif belirleme,
anlama ve ifade etme,
benzerlik farklılık belirleme,
empati kurma,
neden-etki- sonuç ilişkisi kurma,
önem ve öncelik belirleme,
problem çözme,
tahminde bulunma olarak yer almaktadır.
Öğretim Programının Yapısı
İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
C- Program ve Değerler Eğitimi
Değerler eğitimi ile beklenen amaçlar;
İnsan hakları ve özgürlüklerine saygı duyan,
Kendine, diğer yurttaşlara, topluma ve devlete karşı sorumluluklarını yerine getiren,
Adil ve eşit davranan ve bunları gözeten,
Sorunları uzlaşıya dönük ve şiddetten uzak bir şekilde çözen,
Birlikte yaşama kültürünü benimseyen ve buna katkı sağlayan öğrenciler yetiştirmektir.
Programın Yapısı
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı’nda yer alan
kazanımlar, ünitelere göre numaralandırılmıştır. Numaralandırma sisteminde dersin
kodu, sınıf düzeyi, ünite numarası ve kazanım numarasına yer verilmiştir. Kazanımlarla
ilgili sınırlamalar ve açıklamalar kazanımı izleyen satırda ifade edilmiştir.
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programın Yapısı
Ünitelerde herhangi bir değişiklik
olmamıştır.
Kazanım sayısı 30’dan 29’a
düşürülmüştür.
Her ünitenin içindeki kazanımlar
gözden geçirilerek sadeleştirmeler ve
düzeltmeler yapılmıştır.
Kazanımlara, davranışın öğrenci
tarafından ne şekilde
gerçekleştirilmesinin beklendiğine ilişkin
açıklamalara yer verilmiştir.
Uyg
ula
nm
akta
ola
n Ö
ğret
im P
rogr
amı
Gü
nce
llen
en Ö
ğret
im P
rogr
amı
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Kimi kazanımlarda değişiklik yapılarak, değişiklik sonrası şu kazanımlar programa eklenmiştir: Açıklamanın Önceki Hali: Y4.1.1. İnsan olmanın niteliklerini açıklar. • İnsanı insan yapan değerlere odaklanılmalıdır. • “İnsan olmak nedir?” sorusuna cevap aranmalıdır. Açıklamanın Son Hali: Y.4.1.1. İnsan olmanın niteliklerini açıklar. • İnsanın diğer canlılarla ortak ve farklı yanlarına değinilir. • İnsanı insan yapan değerlere odaklanılmalıdır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.1.2. İnsanın doğuştan gelen temel ve vazgeçilmez hakları olduğunu bilir. • Hakların, insan olmaktan kaynaklandığı vurgulanmalı ve
insanın nitelikleri ile haklar arasındaki bağa vurgu yapılmalıdır. • İnsan haklarının yurttaş olsun olmasın herkesi
kapsadığı vurgulanmalıdır. Açıklamanın Son Hali: Y.4.1.2. İnsanın doğuştan gelen temel ve vazgeçilmez hakları olduğunu bilir. • Hakların, insan olmaktan kaynaklandığı vurgulanmalı ve insanın
nitelikleri ile haklar arasındaki bağa vurgu yapılmalıdır. • İnsan haklarının herkesi kapsadığı vurgulanmalıdır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y.4.1.3. Haklarına kendi yaşamından örnekler verir. • Yaşama hakkı, can ve mal dokunulmazlığı, beslenme, barınma, oyun, dinlenme, eğitim,
düşünce, kanaat, inanç vb. daha çok öğrencilerin kendi yaşamlarıyla ilgili haklardan örnekler vermeleri sağlanmalıdır.
Açıklamanın Son Hali: Y.4.1.3 . Haklarına kendi yaşamından örnekler verir. • Can, beden ve mal dokunulmazlığı, düşünce, inanç ve ifade özgürlüğü, yaşama, çalışma,
sağlık, eğitim, oyun, dinlenme vb. haklar üzerinde durulur.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.2.2. İnsan olma sorumluluğunu taşımanın yollarını açıklar. • İnsanın kendine, ailesine, insanlara, doğaya, çevreye, hayvanlara ve insanlığın ortak mirasına karşı sorumluluklarına yer verilmelidir. Açıklamanın Son Hali: Y.4.2.2. İnsan olma sorumluluğunu taşımanın yollarını açıklar. • İnsanın kendine, ailesine, arkadaşlarına, diğer insanlara, doğaya, çevreye,
hayvanlara ve insanlığın ortak mirasına karşı sorumluluklarına yer verilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.2.4. Hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiği ya da kısıtlandığı durumlarda hissettiklerini ifade eder. • Hak ve özgürlükleri ihlal edilen kişilerin canının yandığına, canı yanan kişilerin duygularına
duyarlı olmanın önemine vurgu yapılmalıdır. • Kişilerin görüş, düşünce ve hislerine duyarlı olmamanın ayrımcılığa neden olacağına
değinilmelidir.
Açıklamanın Son Hali: Y.4.2.4. Hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiği veya kısıtlandığı durumlarda hissettiklerini ifade eder. • Hak ve özgürlükleri ihlal edilen kişilerin duygularına duyarlı olmanın önemine vurgu
yapılmalıdır. • Kişilerin görüş, düşünce ve hislerine duyarlı olmamanın neden olacağı sorunlara değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Kazanımın Önceki Hali: Y4.2.5. Hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği veya kısıtlandığı durumları örneklendirerek bunların çözümüne ilişkin sorumluluk üstlenir. • Sorunların çözümleri demokratik, uzlaşıya dönük ve şiddetten uzak olmalıdır. • Sorunların çözümü için izlenecek yollar ile başvurulacak İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulları,
Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) gibi kurum ve kuruluşlara değinilmelidir. Kazanımın Son Hali: Y.4.2.5. Hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği veya kısıtlandığı durumların çözümünde ne tür sorumluluklar üstlenebileceğine ilişkin örnekler verir. • Çözüm önerilerinin uzlaşıya dönük, şiddetten uzak ve demokratik olması sağlanmalıdır. • Sorunların çözümü için izlenecek yollar ile başvurulacak kurum ve kuruluşlara [okul
meclisleri, il ve ilçe insan hakları kurulları, Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) vb.] değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.2.7. Hak ve özgürlüklerin kullanılmasının birlikte yaşama kültürüne etkisini değerlendirir. • Hak ve özgürlüklerin özenle kullanıldığı ya da kısıtlandığı, ihlal edildiği durumların olası
sonuçlarına yer verilmelidir. Açıklamanın Son Hali: Y4.2.7. Hak ve özgürlüklerin kullanılmasının birlikte yaşama kültürüne etkisini değerlendirir. • Cumhuriyet’in ve değerlerinin birlikte yaşama kültürüne katkısı vurgulanmalıdır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.3.1. İnsanların farklılıklarına saygı gösterir. • İnsanlar arasında farklılıkların olduğu ve bu farklılıkların doğal olduğuna
değinilmelidir. • Farklılıkların kimi zaman farklı haklara (engelli hakları vb.) sahip olmayı
gerektirdiğine değinilmelidir. Açıklamanın Son Hali: Y.4.3.1. İnsanların farklılıklarına saygı gösterir. • İnsanlar arasındaki farklılıkların doğal olduğu ve bunun ayrımcılığa neden olmaması
gerektiği vurgulanmalıdır. • Farklılıkların arkadaşlığa, dostluğa ve diğer insanlarla ilişkiye engel olmayacağı
vurgulanmalıdır. • Farklılıkların kimi zaman farklı haklara (çocuk hakları, kadın hakları, engelli hakları vb.)
sahip olmayı gerektirdiğine değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Kazanım ve Açıklamanın Önceki Hali: Y4.3.3. Adalet ve eşitlik arasındaki farkı ayırt eder. • Adalet ve eşitlik kavramlarını birbirlerinden ayırt etmede hak, özgürlük ve sorumluluk
kavramlarından hareket edilmelidir. • Adalet ve eşitlik bağlamında pozitif ayrımcılık konuları (cinsiyet eşitliği, dezavantajlılar,
engelliler, çocuklar ile ilgili örnekler gibi) ele alınmalıdır. Kazanım ve Açıklamanın Son Hali: Y.4.3.2. Adalet ve eşitlik kavramlarını birbiriyle ilişkili olarak açıklar. • Adalet ve eşitlik kavramlarının farklarına değinilmelidir. • Adalet ve eşitlik bağlamında pozitif ayrımcılık konuları (cinsiyet eşitliği, dezavantajlılar,
engelliler, çocuklar ile ilgili örnekler gibi) ele alınmalıdır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
İnsanların hak ve özgürlükler bakımından eşit olduğunu bilir. • Eşitliğin kurallar ve yasalar ile güvence altına alındığına değinilmelidir. Kazanımı eski programda 2. kazanım iken yeni programda 3. kazanım olarak değiştirilmiştir
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Adaletin veya eşitliğin sağlandığı ve sağlanamadığı durumları karşılaştırır. • Karşılaştırmalar; demokrasi kültürü, birlikte yaşama, uzlaşı, çatışma bağlamlarında
örneklerle ele alınmalıdır.
Kazanımı eski programda 6. kazanım iken yeni programda 4. kazanım olarak değiştirilmiştir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Adalet ve eşitlikle ilgili olumlu ve olumsuz davranışlara örnekler verir. Adalet ve Eşitlik ünitesindeki 4. kazanım programdan çıkarılmıştır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.4.1. İnsanlar arasındaki anlaşmazlıkların nedenlerini açıklar. • Anlaşmazlıkların yaşamın bir parçası ve doğal olduğu vurgulanmalıdır. • Anlaşmazlık durumlarında bütün tarafların aynı anda haklı olup olamayacağı
sorgulanmalıdır. Açıklamanın Son Hali: Y.4.4.1. İnsanlar arasındaki anlaşmazlıkların nedenlerini açıklar. • Anlaşmazlıkların yaşamın bir parçası ve doğal olduğu vurgulanmalıdır. • Anlaşmazlık durumlarında bütün tarafların aynı anda haklı olup olamayacağı
sorgulanmalıdır. • Anlaşmazlıkların nedenlerinden bazılarının iletişim ile ilgili olabileceğine değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.4.2. Uzlaşı gerektiren ve gerektirmeyen durumları karşılaştırır. • Uzlaşının bireysel yaşam alanları ile ilgili değil toplumsal yaşam alanları ilgili
olduğu vurgulanmalıdır. • Uzlaşı gerektiren durumların değer, ilgi, inanç ve beklentiler ile ilgili olduğuna; bunun
yanında kural, yasa, yönetmelik vb. ile belirlenmiş hususların uzlaşı gerektirmeyen durumlar ile ilgili olduğuna değinilmelidir.
Açıklamanın Son Hali: Y.4.4.2. Uzlaşı gerektiren ve gerektirmeyen durumları karşılaştırır. • Uzlaşının bireysel yaşamla değil, toplumsal yaşamla ilgili olduğu vurgulanmalıdır. • Uzlaşı gerektiren durumların değer, ilgi, inanç ve beklentilerle ilgiliyken; kural, yasa,
yönetmelik vb. ile belirlenmiş hususların uzlaşı gerektirmeyen durumlarla ilgili olduğuna değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.4.3. Anlaşmazlıkları çözmek için uzlaşı yolları arar. • Uzlaşı aramada sürecin sonuçtan daha önemli olduğu
vurgulanmalıdır. • Uzlaşı sürecinde fikirlerin gerekçe ve kanıtlara dayalı olarak savunulması
gereği üzerinde durulmalıdır. • Uzlaşı sürecinde açık fikirlilik, hoşgörülü olma, sabırlı olma, güven, empati vb. değerlerin
önemine vurgu yapılmalıdır. Açıklamanın Son Hali: Y.4.4.3. Anlaşmazlıkları çözmek için uzlaşı yolları arar. • Uzlaşı aramada sürecin (ortak dil, iletişim vb.) sonuçtan daha önemli olduğu
vurgulanmalıdır. • Uzlaşı sürecinde fikirlerin gerekçe ve kanıtlara dayalı olarak savunulması gereği üzerinde
durulmalıdır. • Uzlaşı sürecinde saygı, açık fikirlilik, sabırlı olma, güven, empati, iş birliği vb. önemine
vurgu yapılmalıdır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.4.4. Anlaşmazlık ve uzlaşı durumlarının sonuçlarını örneklerle karşılaştırır. • Sonuçların karşılaştırılmasında birlikte yaşama kültürü, toplumsal gelişme ve değişme,
barış dili, şiddet vb. dikkate alınır. • Anlaşmazlık durumlarında karşılıklı olarak hak ve özgürlüklere saygı gösterilmesi gerektiği
vurgulanmalıdır. • Uzlaşı ile çözülen sorunun, başka bir soruna neden olup olmayacağına
değinilmelidir. Açıklamanın Son Hali: Y.4.4.4. Anlaşmazlık ve uzlaşı durumlarının sonuçlarını örneklerle karşılaştırır. • Sonuçların karşılaştırılmasında birlikte yaşama kültürü dikkate alınmalıdır. • Anlaşmazlık durumlarında karşılıklı olarak hak ve özgürlüklere saygı gösterilmesi gerektiği
vurgulanmalıdır. • Uzlaşı ile çözülen sorunun, başka bir soruna neden olup olmayacağına değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.5.1. Kural kavramını sorgular. • Kuralların neden var olduğuna, kim ya da kimler tarafından ve nasıl konulduğuna
değinilmelidir. • Yazılı ve yazılı olmayan kurallara değinilmelidir. • Kuralların zaman içerisinde değişebileceği vurgulanmalıdır. Açıklamanın Son Hali: Y.4.5.1. Kural kavramını sorgular. • Kuralların neden var olduğuna, kim veya kimler tarafından ve nasıl konulduğuna güncel
yaşamdan örneklerle değinilmelidir. • Yazılı ve yazılı olmayan kurallara değinilmelidir. • Kuralların zaman içerisinde değişebileceği vurgulanmalıdır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Kazanımın Önceki Hali: Y4.5.2. Kural, özgürlük ve hak arasındaki ilişkiyi değerlendirir. • Kuralların özgürlükleri ve hakları sınırlandırıp sınırlandırmayacağına değinilmelidir. Kazanımın Son Hali: Y.4.5.2. Kuralın, özgürlük ve hak arasındaki ilişkiye etkisini değerlendirir. • Kuralların özgürlükleri ve hakları sınırlandırıp sınırlandırmayacağına değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Kazanım ve Açıklamanın Önceki Hali: Y4.5.3. Belirlediği veya belirlenmiş kurallara uyar. • Belirlenmesinde kendisinin katkısı olan ve olmayan kurallara uyması gerektiği
vurgulanmalıdır. • Kurallara uyulmadığında uygulanacak yaptırımların önemine değinilmelidir. Kazanım ve Açıklamanın Son Hali: Y.4.5.3. Kurallara uymanın toplumsal ahenge ve birlikte yaşamaya olan katkısını değerlendirir. • Kurallara uyulmaması durumunda ortaya çıkabilecek sorunlara değinilmelidir. • Kurallara uyulmadığında uygulanacak yaptırımların önemine değinilmelidir. • Birey, toplum, devlet ilişkisinin kurallarla düzenlendiğine ve bunun hukukun üstünlüğü ile
olan ilişkisine değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Kazanım ve Açıklamanıın Önceki Hali: Y4.5.4. Kurallara uymanın toplumsal ahenge ve birlikte yaşama olan katkısını değerlendirir. • Kurallara uyulmaması durumunda ortaya çıkabilecek sorunlara değinilmelidir. • Birey, toplum, devlet ilişkisinin kurallarla düzenlendiğine ve bunun hukukun üstünlüğü
ile olan ilişkisine değinilmelidir. Kazanım ve Açıklamanın Son Hali: Y.4.5.4. Kuralların uygunlanmasına katkı sağlar. • Kurallara uymanın ve uyulmasını takip etmenin yurttaşlık görevi olduğu belirtilmelidir. • Kurallara uymayanları uyarmanın doğru bir davranış olduğu vurgulanmalıdır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Açıklamanın Önceki Hali: Y4.6.1. Birlikte yaşamak için bir yurda ihtiyaç olduğunu bilir. • Yurdun sadece bir mekân olmadığına; yaşayış biçimi, ortak değerler ve kültür ile anlam
bulduğuna vurgu yapılmalıdır. Açıklamanın Son Hali: Y.4.6.1. Birlikte yaşamak için bir yurda ihtiyaç olduğunu bilir. • Yurdun sadece bir mekân olmadığına; yaşayış biçimi, ortak değerler ve kültür ile anlam
bulduğuna vurgu yapılmalıdır. • Haymatlos ve mülteci kavramları öğrenci seviyesine uygun şekilde açıklanmalıdır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Kazanım ve Açıklamanın Önceki Hali: Y4.6.3. Birey ve toplum arasındaki ilişkinin ortak sahiplik üzerinden kurulduğunu bilir. • Birlikte yaşamanın paylaşmayı gerektirdiğine ve paylaşılanın üzerinde herkesin hakkı
olduğuna vurgu yapılmalıdır. • Toplumun ortak mallarını koruma sorumluluğuna vurgu yapılmalıdır. Kazanım ve Açıklamanın Son Hali: Y.4.6.3. Devletin yurttaşlarına karşı sorumluluklarını açıklar. • Kamu kurum ve kuruluşlarının yurttaşların haklarını korumak ve geliştirmek, yurttaşlarına
hizmet etmek, onların ihtiyaçlarını ve güvenliğini karşılamak için var olduğuna değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Kazanımın Önceki Hali: Y4.6.4. Yurttaş olmanın sorumluluklarını yerine getirir. • Aktif yurttaşlık kavramına örneklerle vurgu yapılmalıdır. • Aktif katılımın yurttaş olmanın gereği olduğu vurgulanmalıdır. • Yurttaş olma sorumluluğu bireylerin konumları (çocuk-yetişkin) ile ilişkilendirilmelidir. • Yurttaşın hem diğer yurttaşlara hem de devlete karşı sorumluluklarına değinilmelidir. Kazanımın Son Hali: Y.4.6.4. Yurttaş olmanın sorumluluklarını açıklar. • Aktif yurttaşlık kavramına örneklerle vurgu yapılmalıdır. • Yurttaş olma sorumluluğu bireylerin konumları (çocuk-yetişkin) ile ilişkilendirilmelidir. • Yurttaşın hem diğer yurttaşlara hem de devlete karşı sorumluluklarına değinilmelidir.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Kazanım ve Açıklamanın Önceki Hali: Y.4.6.5. Devletin yurttaşlarına karşı sorumluluklarını fark eder. • Kamu kurum ve kuruluşlarının yurttaşların haklarını korumak ve geliştirmek,
yurttaşlarına hizmet etmek, onların ihtiyaçlarını ve güvenliğini karşılamak için var olduğuna değinilmelidir.
Kazanım ve Açıklamanın Son Hali: Y.4.6.5. Birlikte yaşama kültürünün günlük hayattaki yansımalarına örnekler verir. • Verilen örneklerin saygı, sorumluluk alma, iş birliği ve paylaşım, kararlara katılma, kurallara
uyma, diyalog ve iletişimi içermesi sağlanmalıdır.
Programın Yapısı (Kazanım ve Açıklamalardaki Değişiklikler)
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Ayrıca kimi kazanımlarda değişiklik yapılarak, değişiklik sonrası şu kazanımlar programa eklenmiştir:
Y4.3.2. Adalet ve eşitlik kavramlarını birbiriyle ilişkili olarak açıklar.
Y4.3.3. İnsanların hak ve özgürlükler bakımından eşit olduğunu bilir.
Y4.5.3. Kurallara uymanın toplumsal ahenge ve birlikte yaşamaya
olan katkısını değerlendirir.
Y4.5.4. Kuralların uygulanmasına katkı sağlar.
Y4.6.3. Devletin yurttaşlarına karşı sorumluluklarını açıklar.
Y4.6.4. Yurttaş olmanın sorumluluklarını açıklar.
Öğretim Programının Yapısı
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
ÜNİTE SIRA NUMARASI
4.SINIF
ÜNİTE ADLARI
KA
ZA
NIM
SA
YIL
AR
I
SÜ
RE
/DE
RS
SA
AT
İ
OR
AN
%
1 İNSAN OLMAK 4 8 13,79
2 HAK, ÖZGÜRLÜK VE SORUMLULUK 7 14 24,15
3 ADALET VE EŞİTLİK 5 10 17,24
4 UZLAŞI 4 8 13,79
5 KURALLAR 4 8 13,79
6 BİRLİKTE YAŞAMA 5 10 17,24
TOPLAM 29 58 100
Programın Yapısı
Türkiye Yeterlik Çerçevesi
BİMER
Milli Eğitim Kalite Belgesi
Akademik Çalışmalar
Karşılaştırmalı Eğitim Çalışmaları
Okul, İlçe, İl Zümre Raporları
21. Yüzyıl Becerileri
CİMER
Uzman Raporları
TEOG
PISA
LYS-YDS
TIMMS İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programın Yapısı
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Programda şu başlıklar halinde yeni açıklamalara yer verilmiştir:
Öğretim Programının Temel Felsefesi,
Öğretim Programının Genel Amaçları,
Öğretim Programında Temel Beceriler,
Öğretim Programında Değerler Eğitimi,
Öğretim Programında Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı,
Öğretim Programında Rehberlik,
Öğretim Programının Programın Uygulanmasında Dikkat Edilecek Hususlar,
Öğretim Programının Yapısı
Programın Yapısı
İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı
Ayrıca,
Program 4. Sınıf Sosyal Bilgiler,
Türkçe, Matematik ile Din Kültürü ve
Ahlak Bilgisi derslerinin
programlarındaki kazanımlarla
bütünlük arz etmektedir.
Programda öğrenme alanları ve
kazanımları göz önünde
bulundurularak Sosyal Bilgiler dersi
ile ilişkilendirmenin gereği
vurgulanmıştır.
TEŞEKKÜRLER…
• Doç. Dr. Mehmet Ali DOMBAYCI (Gazi Üniversitesi) *Emine SELMANOĞLU (Tekirdağ- Kapaklı Karaağaç İlkokulu) *Halil POLAT (Gaziantep- Şükriye Göğüş İlkokulu) *Tuğba HARMANKAYA (Muş- Nadaslık İlkokulu)