RESTORASYON A GİRİŞ

KORUMA ÖLÇÜTLERİGeçmişten kalan izlerin gelecek kuşaklara tamamının aktarılması mümkün değildir.

Çünkü : çağdaş kentleşme bakımsızlık

malzemenin yıpranması doğal afetler yeni yapılanma baskılarıGibi nedenlerden dolayı tarihi yapıların

sayısı sürekli azalmaktadır.

KORUMA ÖLÇÜTLERİUygulamada öncelikle korunması gereken,

vazgeçilmez ya da korunması rastlantıya bırakılmayacak anıtların seçimine yardımcı olabilecek ölçütlerden yararlanılmaktadır.

Bu ölçütler: Tarihi belge Ölçütü Zaman Ölçütü (Eskilik özelliği taşıması)

Estetik değer ÖlçütüBir yapı ya da yerleşmede bu özelliklerden bir veya

daha fazla özelliğe sahip olması korunması için ilk adım olan tescil kararı alınmasını gerektir

KORUMA ÖLÇÜTLERİTarihi belge ölçütü: bir yapı

veya yapılar grubu tarihi belge niteliğine ;

A Tarihi bir olayla veya kişiyle ilişkisi

B Tarihi bir süreci yansıtması dolayısıyla sahip olabilir.

Sivas kongresi’nin yapıldığı bina

KORUMA ÖLÇÜTLERİ‘tarihi belge ölçütü’

Özel bir toplum yapısını veya yaşam biçimini yansıtan, teknik gelişimin izlerini taşıyan yapı ve yerler bu özellikleriyle korunmalıdır.

Örnek: bugün terk edilmiş bir teknolojiyle baskı yapan matbaalar, darphaneler, un ve yel değirmenleri, yağhaneler…

Toplumların değişik kesimlerinin yaşam biçimi ve yerleşme düzenini yansıtan köy, kasaba, mahalleler, şehircilik tarihi belgeleridir.

Örnek: konutlar, ticari etkinlik, el sanatları gibi olguların yoğun olduğu bölgeler tarihi belge niteliğinden dolayı koruma altına alınmaktadır.

KORUMA ÖLÇÜTLERİ ‘Zaman ölçütü’Bir yapının, yapımından ne kadar süre

sonra eski olarak nitelendirilebilmesi için;Hollanda’da 50 yılTürkiye’de 1900’lü yıllardan önce yapılmış olmasıFransa’da 20.yüzyıl içinde fakat sanat değeri taşıyan

Gibi ölçütlerle farklı görüşler bulunmaktadır.

KORUMA ÖLÇÜTLERİ ‘Zaman ölçütü’

Zamanın yıpratıcı etkisi, insanların verdiği hasarlardan zarar görmeyen ve günümüze ulaşabilen kalıntıların sayısı oldukça azdır bu yüzden korunmak isterler. Günümüze geldikçe korunması gereken değerlerin seçiminde daha titiz davranılması doğaldır.

Farklı sanat anlayışı, yaşam biçimi, sosyal yapı, teknik düzey yada ünlü bir sanatçının akımının ürünü olan yapı ve çevrelerin korunmasının ilke olarak benimsenmesi kesin bir tarih sınırlandırılmasından daha doğru bir yaklaşım olarak görülmelidir.

KORUMA ÖLÇÜTLERİ ‘ Estetik değer ölçütü’

Güzel olma özelliği, yapı ve çevrelerin korunması konusundaki istekleri güçlendiren önemli bir etkendir.Ancak güzellik göreceli bir kavram olmasından dolayı tartışmalara neden olmaktadır. Eğitim düzeyi yüksek toplumlarda anonim bir estetik yargı bulunması ve buna dayanarak GÜZEL kararı alınması daha kolaydır. Korunacak değer konusunda bilinçli bir toplumsal beğeni olmadığında toplum adına sanat tarihçiler ve estetik uzmanlarının görüşleri ile yönlendirilmesi olasıdır.

Örnek:Türkiye’de korunacak değer, harap bir yapının ilk tasarımındaki güzelliği görmek, onu kendi dönemi içinde değerlendirmek ve korunması gereken varlıkları tespit etmede bu konuda birikim sahibi olan arkeolog ve sanat tarihçileri mimarlar tarafından yapılmaktadır.

Taşınmaz kültür varlıklarının değerlendirilmesiTescil Nedir ? Taşınmaz kültür ve doğa

varlıklarının saptanarak ulusal kültür varlıkları kütüğüne geçirilmesi işlemine denir.

Bu işleme korunması gereken kültür varlığı yasal güvence altına alınarak dokunmazlık sınırları içinde özgün nitelikleri korunabilmektedir.

Tescil işlemi :Arkeoloji,sanat tarihi, tarih, sanat, mimarlık tarihi, mimari tasarım, restorasyon, şehircilik vb. bilim dalları tarafından yapılır.

Taşınmaz kültür varlıklarının değerlendirilmesiTaşınmaz kültür ve tabiat varlıkları

koruma yüksek kurulu’nun 28.02.1995 yılında aldığı kararla belirlenmiştir. Bu kararla birlikte taşınmaz kültür varlıkları 2 grupta incelenmektedir.

1. grup yapılar: evrensel, ulusal ya da yöresel düzeyde mimari değere sahip tarihi, anı ve estetik nitelikleriyle korunması zorunlu yapılardır.

Örnek: Aspendos Tiyatrosu, Ayasofya, Süleymaniye Camii, Topkapı Sarayı,3. Ahmet Çeşmesi…

Taşınmaz kültür varlıklarının değerlendirilmesi2.grup yapılar: Kentsel çevreyi

oluşturan, yöreye karakter veren, geleneksel yapım tekniğiyle yapılmış binalar buraya girmektedir, ayrıca küçük değişiklerle tekrar yeni bir kullanıma uyarlanan binalarda da bu gruba girmektedir.

Taşınmaz kültür varlıklarının değerlendirilmesiTaşınmaz kültür varlıklarının

değerlendirilmesi kişisel yargılarının tartışabilirliğinden kurtararak bilimsek bir temele oturtmak için çalışmalar devam etmektedir. Henüz ortak bir sistem oluşturulamamıştır. Ancak tarihi, estetik ve teknik açısından önemini açıklamaya yardımcı olabilecek bir ölçü sistemi alman g. Kiesow tarafından geliştirilmiştir.

Taşınmaz kültür varlıklarının değerlendirilmesi

Hessen Eyaleti Anıt Koruma Müdürlüğü’ nce kabul edilen değerlendirme 4 ana başlıkta toplanmaktadır.

1.sanat tarihi değeri2.şehircilik yönünden önemi3.tarihi önemi4.teknik önemi

Taşınmaz kültür varlıklarının değerlendirilmesiTaşınmaz kültür varlıklarının en önemlisi

olan anıtlar sadece genel görünümüyle değil özgün tarihi dokusuyla da büyük önem taşımaktadır. Bu önemli kültür varlıkları günümüze kadar bir çok yeni yapılanma ve zarar görmüş durumdadır. Ülkemizde geciken bu koruma onarım işlemleri günümüzde daha büyük bir önem ve hız kazanmıştır. Ülkemizde 1995 yılında kentsel koruma ile ilgili yasal düzenlemelerle birçok anıt koruma altına alınmıştır.