1/22/2009

1

การพยาบาลทารกและเดกปวยการพยาบาลทารกและเดกปวยระบบทางเดนหายใจและครอบครวระบบทางเดนหายใจและครอบครว

ออ..ทบทม ปตตะพงศทบทม ปตตะพงศ

ระบบทางหายใจระบบทางหายใจ

ระบบทางเดนหายใจสวนบนระบบทางเดนหายใจสวนบน ((upper respiratory tractupper respiratory tract) ) เปนระบบทางเดนหายใจสวนบนเหนอระดบกลองเสยงขนมาเปนระบบทางเดนหายใจสวนบนเหนอระดบกลองเสยงขนมา ตงแตตงแตจมกถงกลองเสยงจมกถงกลองเสยง

ระบบทางเดนหายใจสวนลาง ระบบทางเดนหายใจสวนลาง ( ( lower respiratory tractlower respiratory tract))ตงแตกลองเสยงลงไปถงถงลม ตงแตกลองเสยงลงไปถงถงลม

ความแตกตางของระบบทางเดนหายใจในเดกความแตกตางของระบบทางเดนหายใจในเดก

ลนของเดกมขนาดใหญเมอเทยบกบขากรรไกรลางลนของเดกมขนาดใหญเมอเทยบกบขากรรไกรลาง กลองเสยงกลองเสยง ((LarynxLarynx))ในเดกอยคอนมาทางขางหนาในเดกอยคอนมาทางขางหนา กระดกออนยงกระดกออนยงเจรญไมดเจรญไมด ขนาดเสนผาศนยกลางของทางเดนหายใจมขนาดเลก ขนาดเสนผาศนยกลางของทางเดนหายใจมขนาดเลก

จานวนถงลมมนอยจานวนถงลมมนอย

ขนาดทรวงอก และกลามเนอกระบงลม ขนาดทรวงอก และกลามเนอกระบงลม

ความตองการออกซเจน เดกจะมเมตาบอลซมสงกวาผใหญถง ความตองการออกซเจน เดกจะมเมตาบอลซมสงกวาผใหญถง 22 เทา เทา

กลไกการหายใจ กลไกการหายใจ

11. . การหายใจเขา การหายใจเขา ((InspirationInspiration )) กลามเนอกระบงลม และกลามเนอกระบงลม และกลามเนอระหวางชองกระดกซโครงชนนอก หดตวกลามเนอระหวางชองกระดกซโครงชนนอก หดตว

ใใ ((E i tiE i ti )) 22. . การหายใจออก การหายใจออก ((ExpirationExpiration) ) การคลายตวของกลามเนอกระบงการคลายตวของกลามเนอกระบงลม และกลามเนอระหวางซโครงดานนอก ลม และกลามเนอระหวางซโครงดานนอก

รางกายนาออกซเจนไปใชไดอยางไรรางกายนาออกซเจนไปใชไดอยางไร

การนาอากาศผานทอทางเดนหายใจ การนาอากาศผานทอทางเดนหายใจ ((ventilationventilation))

การดดซมออกซเจนสรางกายการดดซมออกซเจนสรางกาย(( diffusiondiffusion))

การดดซมออกซเจนเขาสเสนเลอด การดดซมออกซเจนเขาสเสนเลอด ((perfusionperfusion))

การนาออกซเจนไปสเนอเยอของรางกายการนาออกซเจนไปสเนอเยอของรางกาย

1/22/2009

2

โรคหวดโรคหวด (Common Cold, Nasopharyngitis, (Common Cold, Nasopharyngitis, Acute RhinitisAcute Rhinitis))

พยาธสภาพพยาธสภาพ มการหลงมการหลง AcetylcholineAcetylcholine

อาการแสดง อาการแสดง ตวรอน มไขสง มนามกไหล เจบคอ ไอ จาม ตวรอน มไขสง มนามกไหล เจบคอ ไอ จาม

ภาวะแทรกซอน ภาวะแทรกซอน การตดเชอระบบทางเดนหายใจสวนลาง การตดเชอระบบทางเดนหายใจสวนลาง

OtitisOtitis mediamedia ไซนสไซนส

การรกษาตามอาการ ยาลดไข แกไอ ลดนามกการรกษาตามอาการ ยาลดไข แกไอ ลดนามก

คออกเสบคออกเสบ ((PharyngitisPharyngitis))ββ -- hemolytic streptococcus Group A hemolytic streptococcus Group A

อาการและอาการแสดง อาการและอาการแสดง ไข ออนเพลย เจบคอ ไอ เบออาหาร ไข ออนเพลย เจบคอ ไอ เบออาหาร

ภาวะแทรกซอน ภาวะแทรกซอน ไซนสอกเสบ หชนกลางอกเสบ ไขรมาตก ไซนสอกเสบ หชนกลางอกเสบ ไขรมาตก โรคหวใจรมาตกโรคหวใจรมาตก

การรกษา การรกษา ตามอาการ โดยใหยาลดไขยาแกไอ ดแลใหไดรบสารนาตามอาการ โดยใหยาลดไขยาแกไอ ดแลใหไดรบสารนาสารอาหารอยางเพยงพอ ใหยาปฏชวนะพวกเพนนซลนสารอาหารอยางเพยงพอ ใหยาปฏชวนะพวกเพนนซลน

ตอมทอนซลอกเสบตอมทอนซลอกเสบ (Tonsillitis)(Tonsillitis)ββ -- hemolytic streptococcus Group Ahemolytic streptococcus Group Aพยาธสภาพพยาธสภาพ ตอมทอนซลโตและแดงจด อาจพบแผนสขาวปกคลมตอมทอนซลโตและแดงจด อาจพบแผนสขาวปกคลม

บรเวณตอมทอนซลบรเวณตอมทอนซล

อาการและอาการแสดง อาการและอาการแสดง ไขสง ออนเพลย เจบคอ กลนอาหารลาบาก ไขสง ออนเพลย เจบคอ กลนอาหารลาบาก ไ ป ฝ ไ ป ฝ เบออาหาร ไอบอย ตรวจพบ ลนขาวเปนฝา คออกเสบแดง เบออาหาร ไอบอย ตรวจพบ ลนขาวเปนฝา คออกเสบแดง

ตอมทอนซลโตแดง มหนองปกคลม ตอมนาเหลองบรเวณคอโต และตอมทอนซลโตแดง มหนองปกคลม ตอมนาเหลองบรเวณคอโต และกดเจบ กดเจบ

ภาวะแทรกซอน ภาวะแทรกซอน หชนกลางอกเสบ ปอดอกเสบ ไตอกเสบหชนกลางอกเสบ ปอดอกเสบ ไตอกเสบ เฉยบพลน ไขรมาตก โรคหวใจรมาตก เฉยบพลน ไขรมาตก โรคหวใจรมาตก

อาการอาการ

ตอมทอนซลอกเสบตอมทอนซลอกเสบ (Tonsillitis)(Tonsillitis)

การรกษาการรกษา

ตามอาการตามอาการ โดยใหยาปฏชวนะโดยใหยาปฏชวนะ ยาลดไขยาลดไข ยาแกปวดยาแกปวด

ผาตดตอมทอนซลผาตดตอมทอนซล ในกรณทเปนเรอรงมากกวาในกรณทเปนเรอรงมากกวา 4 4 ครงตอปครงตอป

หลอดลมอกเสบ หลอดลมอกเสบ ((BronchitisBronchitis) )

ไวรสไวรสStreptococcus pneumoniaStreptococcus pneumoniaStaphylococcus aureusStaphylococcus aureus

H. influenzaH. influenza

พยาธสภาพพยาธสภาพ หลอดลมมการอกเสบ บวม หลอดลมมการอกเสบ บวม

เซลทสรางมกมขนาดใหญ เพมจานวนขน เซลทสรางมกมขนาดใหญ เพมจานวนขน

ทาใหมการสรางมกเพมมากขน ทาใหมการสรางมกเพมมากขน

ทาใหอดกนทางเดนหายใจทาใหอดกนทางเดนหายใจ

1/22/2009

3

หลอดลมอกเสบ หลอดลมอกเสบ ((BronchitisBronchitis))

อาการ และอาการแสดงอาการ และอาการแสดง

สวนใหญจะเปนหวดนามากอน สวนใหญจะเปนหวดนามากอน 33--44 วน แลวจะมอาการไอมาก วน แลวจะมอาการไอมาก ระยะแรกจะไอแหงๆ ตอมาจงมเสมหะ ไดยนเสยง ระยะแรกจะไอแหงๆ ตอมาจงมเสมหะ ไดยนเสยง RhonchiRhonchiการรกษาการรกษา

รกษาตามอาการ คอใหพกผอนใหเพยงพอ ใหดมนามากๆ รกษาตามอาการ คอใหพกผอนใหเพยงพอ ใหดมนามากๆ

ตดเชอแบคทเรยแทรกซอนควรใหยาปฏชวนะ ตดเชอแบคทเรยแทรกซอนควรใหยาปฏชวนะ

ทากายภาพทรวงอก ทากายภาพทรวงอก

โรคหลอดลมฝอยอกเสบ โรคหลอดลมฝอยอกเสบ (Acute bronchiolitis(Acute bronchiolitis))ทพบบอย คอชวงอาย ทพบบอย คอชวงอาย 6 6 เดอนเดอน––11ป สวนใหญเกดจากการตดเชอไวรสป สวนใหญเกดจากการตดเชอไวรสRSV RSV ((Respiratory syncytial virusRespiratory syncytial virus))

อาจพบมการตดเชอ อาจพบมการตดเชอ MycoplasmaMycoplasma pneumoniaepneumoniae ได ได

B hi lB hi lพยาธสรรวทยาพยาธสรรวทยา การอกเสบบรเวณ การอกเสบบรเวณ Bronchioles Bronchioles บวม บวม อดตน ทาใหเกด อดตน ทาใหเกด AtelectalsisAtelectalsis เปนหยอมๆ เปนหยอมๆ รางกายขาดออกซเจนรางกายขาดออกซเจน หายใจหอบมากขนหายใจหอบมากขน ในเดกเลกอาจหยดหายใจไดในเดกเลกอาจหยดหายใจได

โรคหลอดลมฝอยอกเสบ โรคหลอดลมฝอยอกเสบ (Acute bronchiolitis(Acute bronchiolitis))

อาการอาการ และอาการแสดงและอาการแสดง

ไขตาๆไขตาๆ และมอาการหวดนามากอนและมอาการหวดนามากอน 22--33 วนวน มอาการหายใจเรวมอาการหายใจเรว หายใจหายใจหอบหอบ และมอาการหายใจลาบากและมอาการหายใจลาบาก

ตรวจรางกายพบ ตรวจรางกายพบ

การดงรงของทรวงอก อาจมปกจมกบาน เคาะปอดไดยนเสยงโปรงการดงรงของทรวงอก อาจมปกจมกบาน เคาะปอดไดยนเสยงโปรง ((Hyperresonance)Hyperresonance) ฟงเสยงหายใจเบาลง อาจพบเสยงฟงเสยงหายใจเบาลง อาจพบเสยง Rhonchi,Rhonchi,

WheezingWheezing

โรคหลอดลมฝอยอกเสบ โรคหลอดลมฝอยอกเสบ (Acute bronchiolitis(Acute bronchiolitis))การรกษาการรกษา

รกษาตามอาการ โดยใหออกซเจนทมความชนสง รกษาตามอาการ โดยใหออกซเจนทมความชนสง

ใหยาปฏชวนะ ใหยาปฏชวนะ

ยาละลายเสมหะ ยาละลายเสมหะ ยาละลายเสมหะ ยาละลายเสมหะ

ยาขยายหลอดลมยาขยายหลอดลม

((epinephrine,beta epinephrine,beta 2 2 agonistagonist))

กลมอาการครป กลมอาการครป ((Croup syndrome)Croup syndrome)

พบบอยในเดก พบบอยในเดก 66 เดอนถง เดอนถง 3 3 ปป

การอดตนบรเวณกลองเสยง การอดตนบรเวณกลองเสยง (Laryngeal obstruction)(Laryngeal obstruction)ทาใหมอาการ ทาใหมอาการ

ไอเสยงกอง ไอเสยงกอง ((BarkingBarking coughcough))

เสยงแหบเสยงแหบ ((HoarsenessHoarseness ofof voicevoice))หายใจมเสยงดงหายใจมเสยงดง ((StridorStridor)) อาจมอาการหายใจลาบากหนาอกบมอาจมอาการหายใจลาบากหนาอกบม((Suprasternal retraction) Suprasternal retraction)

กลมอาการครปกลมอาการครป ((Croup syndrome)Croup syndrome)

สาเหต สาเหต จากการตดเชอบรเวณกลองเสยง จากการตดเชอบรเวณกลองเสยง สวนใหญเกดจากการตดเชอไวรสชนดสวนใหญเกดจากการตดเชอไวรสชนดParainfluenza virusesParainfluenza viruses

1/22/2009

4

กลมอาการครปกลมอาการครป ((Croup syndrome)Croup syndrome)

พยาธสภาพพยาธสภาพ บวมของทางเดนหายใจบวมของทางเดนหายใจ มสงคดหลงมสงคดหลง

มการหดเกรงของกลามเนอทาใหทางเดนหายใจมการหดเกรงของกลามเนอทาใหทางเดนหายใจอดตนอดตน มกเกดบรเวณฝาปดกลองเสยงมกเกดบรเวณฝาปดกลองเสยง

อาการอาการ และอาการแสดงและอาการแสดง

ไขต าๆไขต าๆ นามกนามก เจบคอเจบคอ การอกเสบจะลกลามไปทกลองเสยงบรเวณสายการอกเสบจะลกลามไปทกลองเสยงบรเวณสายเสยงเสยง ทาใหมเสยงแหบทาใหมเสยงแหบ บวมบวม และแคบลงและแคบลง

เวลาหายใจเขาจะเกดเสยงเวลาหายใจเขาจะเกดเสยง StridorStridor อาการหายใจลาบากอาการหายใจลาบาก

กลมอาการครปกลมอาการครป ((Croup syndrome)Croup syndrome)

การวนจฉยการวนจฉย อาการ ภาพถายรงส อาการ ภาพถายรงส pencil signpencil sign

แยกโรคแยกโรค-- EpiglotisEpiglotis

Spasmodic croupSpasmodic croup-- Spasmodic croup Spasmodic croup -- Bacterial tracheitisBacterial tracheitis

กลมอาการครปกลมอาการครป (Croup syndrome)(Croup syndrome)

การรกษาการรกษาตามอาการ ตามอาการ

โดยใหออกซเจนในรายทหายใจลาบาก โดยใหออกซเจนในรายทหายใจลาบาก

ใหยาลดการบวมของทางเดนหายใจ ใหยาลดการบวมของทางเดนหายใจ

((adrenalineadrenaline) () (corticosteriodcorticosteriod))

ใหยาปฏชวนะ ใหยาปฏชวนะ

ใหความชนใหเพยงพอในรายทดมนาไมไดใหความชนใหเพยงพอในรายทดมนาไมได

อาจตองใหสารนาทางหลอดเลอดดาอาจตองใหสารนาทางหลอดเลอดดา

กลมอาการครป กลมอาการครป ((Croup syndrome)Croup syndrome)

ภาวะแทรกซอนภาวะแทรกซอน

การอกเสบของหชนกลางการอกเสบของหชนกลาง

ปอดอกเสบปอดอกเสบ

ปอดบวม หรอปอดอกเสบ ปอดบวม หรอปอดอกเสบ ((PneumoniaPneumonia))

การอกเสบของเนอปอดชนในสด ทาใหหลอดลมฝอยสวนปลายสด การอกเสบของเนอปอดชนในสด ทาใหหลอดลมฝอยสวนปลายสด และถงลมปอดเตมไปดวย และถงลมปอดเตมไปดวย ExudatesExudates ทาใหปอดไมสามารถรบทาใหปอดไมสามารถรบออกซเจนไดเพยงพอออกซเจนไดเพยงพอ

อาการ และอาการแสดงอาการ และอาการแสดง อาการ และอาการแสดงอาการ และอาการแสดง

ไขสงไขสง ไอ มอาการหายใจเรว หายใจหอบ หนาอกบม ปกจมกบาน ไอ มอาการหายใจเรว หายใจหอบ หนาอกบม ปกจมกบาน

ฟงปอดจะไดยนเสยง ฟงปอดจะไดยนเสยง Crepitation,Crepitation, RhonchiRhonchi

อาจพบเสยงอาจพบเสยง WheezingWheezing

ปอดบวม หรอปอดอกเสบ ปอดบวม หรอปอดอกเสบ ((PneumoniaPneumonia))

การรกษาการรกษา

รกษาเฉพาะ มกใหยา รกษาเฉพาะ มกใหยา Penicillin Penicillin หรอให หรอให ErythromycinErythromycinรกษาตามอาการ รกษาตามอาการ

ใหออกซเจนในรายทมอาการแสดงของภาวะพรองออกซเจน ใหออกซเจนในรายทมอาการแสดงของภาวะพรองออกซเจน

ใหยาลดไข ใหน าใหเพยงพอ ใหยาลดไข ใหน าใหเพยงพอ

ดแลทางเดนหายใจใหโลงโดยการดดเสมหะ ดแลทางเดนหายใจใหโลงโดยการดดเสมหะ

ทากายภาพทรวงอกรวมกบการใหยาขบเสมหะทากายภาพทรวงอกรวมกบการใหยาขบเสมหะ

1/22/2009

5

หอบหด หอบหด ((AsthmaAsthma))

ความผดปกตทมการอกเสบเรอรงของทางเดนหายใจ ความผดปกตทมการอกเสบเรอรงของทางเดนหายใจ

ซงเกดจากเซลลและสารทเกยวของหลายชนด ซงเกดจากเซลลและสารทเกยวของหลายชนด

เปนผลทาใหเกดภาวะหลอดลมไวเกนเปนผลทาใหเกดภาวะหลอดลมไวเกน ((h i )h i ) ((hyperresponsiveness)hyperresponsiveness)

มการบบเกรงของหลอดลม มการบบเกรงของหลอดลม ((bronchospasmbronchospasm) )

ทาใหทางเดนหายใจตบแคบทาใหทางเดนหายใจตบแคบ

กอใหเกดภาวะอดกนทางเดนหมายใจกอใหเกดภาวะอดกนทางเดนหมายใจ

พยาธสภาพพยาธสภาพ

ภาวะหลอดลมหดตว ภาวะหลอดลมหดตว ((acute broncho constrictionacute broncho constriction

การบวมของผนงหลอดลม การบวมของผนงหลอดลม ((swelling of the airway wall) swelling of the airway wall)

การสรางเสมหะมากขนในหลอดลม การสรางเสมหะมากขนในหลอดลม ((chronic mucous plug chronic mucous plug formation)formation)formation)formation)airway wall remodeling (fibrosis)airway wall remodeling (fibrosis)

ปจจยเสยงในการเกดโรค ปจจยเสยงในการเกดโรค ปจจยภายในตวผปวยเอง ปจจยภายในตวผปวยเอง

ปจจยดานสงแวดลอมปจจยดานสงแวดลอม

สารกอภมแพในบาน สารกอภมแพในบาน

สารกอภมแพนอกบาน เชน ละอองเกสร เชอราสารกอภมแพนอกบาน เชน ละอองเกสร เชอรา

มลพษทางอากาศมลพษทางอากาศ

ควนบหรควนบหร

การตดเชอในทางเดนหายใจการตดเชอในทางเดนหายใจ

ขนาดครอบครว และความแออดของทอยอาศยขนาดครอบครว และความแออดของทอยอาศย

ปจจยทเกยวของหรอกระตนใหเกดอาการหอบหดปจจยทเกยวของหรอกระตนใหเกดอาการหอบหด ไดแกไดแก

การตดเชอในระบบทางเดนหายใจ โดยเฉพาะการตดเชอไวรสการตดเชอในระบบทางเดนหายใจ โดยเฉพาะการตดเชอไวรส

การสมผสกบสารกอภมแพ เชน ไรฝน รงแคสตวการสมผสกบสารกอภมแพ เชน ไรฝน รงแคสตว

ควนบหร และสารระคายเคองอนๆ ทสดดมเขาทางเดนหายใจควนบหร และสารระคายเคองอนๆ ทสดดมเขาทางเดนหายใจ

การออกกาลงกายอยางหกโหมการออกกาลงกายอยางหกโหม

สภาพอากาศทเปลยนแปลงสภาพอากาศทเปลยนแปลง

อารมณทเปลยนแปลงอารมณทเปลยนแปลง

1/22/2009

6

อาการอาการ

หายใจมเสยงวด หายใจมเสยงวด (wheeze)(wheeze)หายใจไมสะดวก หายใจไมสะดวก (breathlessness)(breathlessness)แนนหนาอก แนนหนาอก (chest tightness)(chest tightness)อาการไออาการไอ

การวนจฉยการวนจฉย

การวนจฉยไดจากขอมลประวต อาการทางคลนก การตรวจรางกาย การวนจฉยไดจากขอมลประวต อาการทางคลนก การตรวจรางกาย และและ//หรอ การทดสอบสมรรถภาพปอดทเขาไดกบหรอ การทดสอบสมรรถภาพปอดทเขาไดกบ

โ โ โรคหอบหดโรคหอบหด

ระดบความรนแรง อาการชวงกลางวน อาการชวงกลางคน PEF or FEV1

PEF variability

ระดบ 1มอาการเปนครงคาวIntermittent

� มอาการหอบหดนอยกวาสปดาหละ 1 ครง

� มการจบหดชวงสนๆ� มคา PEF ปกตชวงทไมม อาการจบหด

มอาการหอบตอนกลางคน นอยกวา 2ครงตอเดอน

� 80%< 20%

ระดบ 2อาการรนแรงนอย

� มอาการหอบหดอยางนอยสปดาหละ 1 ครง แตนอยกวา

มอาการหอบตอนกลางคน นอยกวา 2

� 80%< 20-30%อาการรนแรงนอย

Mild persistentสปดาหละ 1 ครง แตนอยกวา 1 ครง ตอวน

� เวลาจบหดอาจมผลตอการทากจกรรม

กลางคน นอยกวา 2ครงตอเดอน

< 20-30%

ระดบ 3อาการรนแรงปานกลางModerate persistent

� มอาการหอบทกวน� เวลาจบหดมผลตอการทา กจกรรมประจา

มอาการหอบตอนกลางคน นอยกวา 1ครงตอเดอน

� 60-80%< 30%

ระดบ 4อาการรนแรงมากSevere persistent

� มอาการหอบตลอดเวลา� เวลาจบหดบอย และมขอจากดในการทากจกรรม ประจาวนตางๆ

มอาการหอบตอนกลางคนบอยๆ

� 60%< 30%

การรกษาการรกษา

GlucocorticosteroidGlucocorticosteroidLongLong--acting inhaled acting inhaled ββ22--agonistagonist ((LABALABA))

-- Leukotriene modifersLeukotriene modifersS t i dS t i d ll th h llith h lli-- SustainedSustained--release release theophyllinestheophyllines

ไอกรนไอกรน((PertussisPertussis))

การตดเชอแบคทเรย การตดเชอแบคทเรย bordetella pertussis bordetella pertussis ระยะตดตอคอระยะ ระยะตดตอคอระยะ 33 สปดาหแรกทเปนโรคน มระยะฟกตว สปดาหแรกทเปนโรคน มระยะฟกตว 77--1010 วนวน

จะสรางทอกชนไปเกาะตดท จะสรางทอกชนไปเกาะตดท cillated epitheliumcillated epitheliumของทางเดนหายใจของทางเดนหายใจ

ทาใหเกดการอกเสบและการตายของเยอบ ทาใหเกดการอกเสบและการตายของเยอบ epitheliumepithelium

ทท small bronchismall bronchi ทาใหเกด ทาใหเกด bronchopneumoniabronchopneumonia

และการคงของสารคดหลงทาใหเกด และการคงของสารคดหลงทาใหเกด bronchiolar obstructionbronchiolar obstruction ปอดปอดแฟบแฟบ

ไอกรนไอกรน((PertussisPertussis))

อาการและอาการแสดงอาการและอาการแสดงcatarrhal stagecatarrhal stage 11--22 สปดาห มอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจสปดาห มอาการตดเชอระบบทางเดนหายใจสวนบนทไมรนแรง สวนบนทไมรนแรง

spasmodic coughspasmodic cough 22--44สปดาห ไอมากๆเปนชดจนอาเจยน หลงสปดาห ไอมากๆเปนชดจนอาเจยน หลงไอมเสยงหายใจเขายาวๆดงวป ไอมเสยงหายใจเขายาวๆดงวป ((woop coughwoop cough) )

convalescent stageconvalescent stage นาน นาน 11--22 สปดาห สปดาห

1/22/2009

7

ไอกรนไอกรน((PertussisPertussis))

ภาวะแทรกซอนภาวะแทรกซอนปอดอกเสบปอดอกเสบ emphysema pneumothoraxemphysema pneumothoraxotitis mediaotitis media

การรกษาการรกษาการรกษาการรกษาให ให erythromycinerythromycin 5050 มกมก././กกกก././วน นาน วน นาน 1414 วน วน แยกเดก แยกเดก 55 วน เพอปองกนการแพรกระจายเชอวน เพอปองกนการแพรกระจายเชอรกษาตามอาการ โดยเฉพาะหลกเลยงการไอ การกาจดเสมหะรกษาตามอาการ โดยเฉพาะหลกเลยงการไอ การกาจดเสมหะ

การใหออกซเจนการใหออกซเจน

คอตบคอตบ((DiphtheriaDiphtheria))

เชอเชอ corynebacterium diphtheriacorynebacterium diphtheria ระยะฟกตว ระยะฟกตว 11--66 วนวน พยาธสภาพพยาธสภาพ

เชอจะปลอยทอกซนออกมาทาลาย เชอจะปลอยทอกซนออกมาทาลาย การตายของการตายของ epithelialepithelial cell cell

ไฟบรน นาเหลองเขามาในบรเวณน และเกดเปนแผนเยอสขาวปนเทา เรยกไฟบรน นาเหลองเขามาในบรเวณน และเกดเปนแผนเยอสขาวปนเทา เรยก patchpatchไฟบรน นาเหลองเขามาในบรเวณน และเกดเปนแผนเยอสขาวปนเทา เรยกไฟบรน นาเหลองเขามาในบรเวณน และเกดเปนแผนเยอสขาวปนเทา เรยก patch patch เกาะทบรเวณตอมทอนซล หลอด กลองเสยงเกาะทบรเวณตอมทอนซล หลอด กลองเสยง

ถามจานวนมากอาจอดกนทางเดนหายใจ ถามจานวนมากอาจอดกนทางเดนหายใจ

ทอกซนเขากระแสเลอดและระบบนาเหลองและกระจายไปทวรางกาย ทอกซนเขากระแสเลอดและระบบนาเหลองและกระจายไปทวรางกาย

ทาใหเกดการทาลายเนอเยอและอวยวะตางๆ โดยเฉพาะกลามเนอหวใจ ทาใหเกดการทาลายเนอเยอและอวยวะตางๆ โดยเฉพาะกลามเนอหวใจ เสนประสาท ทาใหกลามเนอหวใจอกเสบเสนประสาท ทาใหกลามเนอหวใจอกเสบ

คอตบคอตบ((DiphtheriaDiphtheria))

อาการและอาการแสดงอาการและอาการแสดง

จะมอาการเปนหวดและไอ ประมาณ จะมอาการเปนหวดและไอ ประมาณ 22--33วน วน

พษจากทอกซนพษจากทอกซน::ไข เจบคอ ปวดเมอย ปวดศรษะ ไข เจบคอ ปวดเมอย ปวดศรษะ

หายใจลาบาก หายใจเสยงดง หายใจลาบาก หายใจเสยงดง

คอตบบรเวณจมก คอตบบรเวณจมก ((nasal diphtherianasal diphtheria) )

คอตบบรเวณคอหอยหรอตอมทอนซลคอตบบรเวณคอหอยหรอตอมทอนซล:: bull neckbull neckคอตบบรเวณกลองเสยง คอตบบรเวณกลองเสยง ((laryngeal diphtherialaryngeal diphtheria))

คอตบคอตบ((DiphtheriaDiphtheria))

การวนจฉย การวนจฉย ขดแผนไปยอมส พบรปรางเหมอนตวหนงสอจนตดสนาเงนขดแผนไปยอมส พบรปรางเหมอนตวหนงสอจนตดสนาเงน-- Acute streptococcal pharyngotonsillitisAcute streptococcal pharyngotonsillitisมแผนสขาวทเขยหลดงาย มแผนสขาวทเขยหลดงาย

-- Infectious mononucleosisInfectious mononucleosisInfectious mononucleosis Infectious mononucleosis แผนเยอสขาวคลายนม ลอกออกงายมกอยบนทอนซลแผนเยอสขาวคลายนม ลอกออกงายมกอยบนทอนซล

ภาวะแทรกซอนภาวะแทรกซอน ทางเดนหายใจอดตนทางเดนหายใจอดตน กลามเนอหวใจอกเสบ กลามเนอหวใจอกเสบ ประสาทอกเสบประสาทอกเสบ((neuritisneuritis) )

คอตบคอตบ((DiphtheriaDiphtheria))

การรกษาการรกษา-- aqueous procain penicillin Gaqueous procain penicillin G เขากลามเนอในขนาด เขากลามเนอในขนาด

300300,,000000 ยนตวนละครงในเดกนาหนกนอยกวา ยนตวนละครงในเดกนาหนกนอยกวา 1010 กกกก. .

60006000,,000000 ยนตในเดกนาหนกมากกวา ยนตในเดกนาหนกมากกวา 1010 กกกก..

-- แอนตทอกซนแอนตทอกซน((diphtheria antitoxin:DATdiphtheria antitoxin:DAT))ถาถามอาการมอาการ

การพยาบาลการพยาบาล

ตรวจวด และบนทกสญญาณชพตรวจวด และบนทกสญญาณชพ ประเมนภาวะพรองออกซเจนประเมนภาวะพรองออกซเจน ประเมนเสยงลมหายใจเขาออกจากปอด ประเมนเสยงลมหายใจเขาออกจากปอด การดแลทางเดนหายใจ การดแลทางเดนหายใจ การดแลทางเดนหายใจ การดแลทางเดนหายใจ การดแลใหไดรบออกซเจนตามแผนการรกษา การดแลใหไดรบออกซเจนตามแผนการรกษา ดแลลดการใชออกซเจนของผปวย ดแลลดการใชออกซเจนของผปวย สงเสรมการไดรบออกซเจนของผปวย สงเสรมการไดรบออกซเจนของผปวย ดแลใหไดรบอาหารอยางเพยงพอ ดแลใหไดรบอาหารอยางเพยงพอ

1/22/2009

8

การพยาบาลการพยาบาล

บนทกปรมาณสารนาเขาบนทกปรมาณสารนาเขา--ออกจากรางกาย ออกจากรางกาย

ดแลใหผปวยไดรบยาตามแผนการรกษา ดแลใหผปวยไดรบยาตามแผนการรกษา

ตดตามผลการตรวจทางหองปฏบตการทกชนด ตดตามผลการตรวจทางหองปฏบตการทกชนด

ใหความร คาแนะนาแกผปวย และผปกครองเกยวกบโรค และการใหความร คาแนะนาแกผปวย และผปกครองเกยวกบโรค และการปฏบตตวปฏบตตว

ภาวะหายใจลมเหลว ภาวะหายใจลมเหลว ((Respiratory failure)Respiratory failure)

ภาวะการแลกเปลยนกาซของปอดลดลงทาใหรางกายไมสามารถรกษาภาวะการแลกเปลยนกาซของปอดลดลงทาใหรางกายไมสามารถรกษาระดบความดนของกาซออกซเจนในเลอดแดง หรอความดนของกาซระดบความดนของกาซออกซเจนในเลอดแดง หรอความดนของกาซคารบอนไดออกไซดในเลอดแดงใหเปนปกตได สงผลใหเกดภาวะพรองคารบอนไดออกไซดในเลอดแดงใหเปนปกตได สงผลใหเกดภาวะพรองคารบอนไดออกไซดในเลอดแดงใหเปนปกตได สงผลใหเกดภาวะพรองคารบอนไดออกไซดในเลอดแดงใหเปนปกตได สงผลใหเกดภาวะพรองออกซเจนในเลอด ออกซเจนในเลอด (hypoxemia)(hypoxemia) หรอการคงของหรอการคงของคารบอนไดออกไซดในเลอด คารบอนไดออกไซดในเลอด ((hypercapnia)hypercapnia)

ภาวะหายใจลมเหลว ภาวะหายใจลมเหลว ((Respiratory failure)Respiratory failure)

เกดจากความผดปกตเกดจากความผดปกต•• VentilationVentilation•• DiffussionDiffussion

P f iP f i•• PerfussionPerfussion•• Oxygen consumptionOxygen consumption

ภาวะหายใจลมเหลว ภาวะหายใจลมเหลว ((Respiratory failure)Respiratory failure)

อาการและอาการแสดงอาการและอาการแสดง

ระยะท ระยะท 1 1 tachypneatachypnea หายใจเรวขน หายใจเรวขน tidal volumetidal volume ลดลงลดลง

ระยะท ระยะท 2 2 ventilatory discoordinationventilatory discoordination

ระยะท ระยะท 3 3 มการคงของคารบอนไดออกไซดในเลอดมการคงของคารบอนไดออกไซดในเลอด((hypoxemiahypoxemia))

ระยะท ระยะท 4 4 หายใจชาลงจนหยดหายใจ หายใจชาลงจนหยดหายใจ ((apneaapnea))

ขอบงชในการใชเครองชวยหายใจขอบงชในการใชเครองชวยหายใจ

มภาวะหายใจวาย หายใจลมเหลวมภาวะหายใจวาย หายใจลมเหลว

มพยาธสภาพทปอด เชนปอดบวมนา หรอ มพยาธสภาพทปอด เชนปอดบวมนา หรอ ARDS ARDS มปญหาของหลอดลม เชน มการอดกลนทางเดนหายใจมปญหาของหลอดลม เชน มการอดกลนทางเดนหายใจ

กลไกการทางานของเครองชวยหายใจกลไกการทางานของเครองชวยหายใจ

แบงเปน แบงเปน 44 ระยะระยะInspiratory phaseInspiratory phaseInspiratory to Expiratory phaseInspiratory to Expiratory phaseExpiratory phaseExpiratory phaseExpiratoryExpiratory to Inspiratory phaseto Inspiratory phase

1/22/2009

9

คาศพททใชในการปรบเครองชวยหายใจคาศพททใชในการปรบเครองชวยหายใจTidal volume (TV) Tidal volume (TV) คอ ปรมาตรลมทผปวยหายใจเขาดวยคอ ปรมาตรลมทผปวยหายใจเขาดวยตวเองหรอ ปรมาตรลมทเครองชวยหายใจตเขาหรอออกตอการหายใจ ตวเองหรอ ปรมาตรลมทเครองชวยหายใจตเขาหรอออกตอการหายใจ 11 ครงครง

Tigger Tigger คอ สญญาณการเรมตนใหมการชวยหายใจดวยแรงดนคอ สญญาณการเรมตนใหมการชวยหายใจดวยแรงดนบวก หรอการเรมตนหายใจเขาบวก หรอการเรมตนหายใจเขา

Sensitivity Sensitivity คอ คาความไวของการกระตนเครองชวยหายใจใหคอ คาความไวของการกระตนเครองชวยหายใจใหเรมชวยหายใจเขาเรมชวยหายใจเขา

อตราการหายใจ อตราการหายใจ (respiratory rate)(respiratory rate)

Inspiratory: expiratory ratio(I:E ratio) Inspiratory: expiratory ratio(I:E ratio) คนคนปกตคาประมาณ ปกตคาประมาณ 11::22

อตราการไหลของกาซอตราการไหลของกาซ. (flow rate) . (flow rate) คอการไหลของกาซทตงคอการไหลของกาซทตงโดยผใชเองหรอกาหนดโดยเครองชวยหายใจ แบงเปน โดยผใชเองหรอกาหนดโดยเครองชวยหายใจ แบงเปน continuous flow continuous flow จะใหกาซออกมาทงชวงหายใจเขาและจะใหกาซออกมาทงชวงหายใจเขาและออก เชน ออก เชน Bear Cub, Baby Bird Bear Cub, Baby Bird และ และ demand demand flow flow กาซจะออกมาเฉพาะหายใจเขากาซจะออกมาเฉพาะหายใจเขา

รปแบบการไหลของกาซ รปแบบการไหลของกาซ (flow pattern) (flow pattern) สามารถเหนไดจาก สามารถเหนไดจาก flow wave formflow wave form

Peak inspiratory pressure(PIP) Peak inspiratory pressure(PIP) คอคาสงสดของคอคาสงสดของแรงดนอากาศในชวงหายใจเขาแรงดนอากาศในชวงหายใจเขา

Positive end expiratory pressure (PEEP) Positive end expiratory pressure (PEEP) คอคาความดนตาสดในชวงหายใจออก ปกตจะปรบไว คอคาความดนตาสดในชวงหายใจออก ปกตจะปรบไว 22--33 ซมซม..นานา

Mean airway pressure (MAP) Mean airway pressure (MAP) คอคาเฉลยของคอคาเฉลยของ ความดนในระบบหายใจทงชวงเขาและชวงออกความดนในระบบหายใจทงชวงเขาและชวงออก

คาความเขมขนของออกซเจนในกาซทใหกบผปวย คาความเขมขนของออกซเจนในกาซทใหกบผปวย (FiO(FiO22) )

คาความเขมขนของออกซเจนในกาซทใหกบผปวย คาความเขมขนของออกซเจนในกาซทใหกบผปวย (FiO(FiO22) )

control control หมายถง การทเครองควบคมตวแปรนนๆใหคงทระยะหมายถง การทเครองควบคมตวแปรนนๆใหคงทระยะหายใจเขา เชน หายใจเขา เชน pressure control, volume controlpressure control, volume controlcycle cycle คอ การสนสดการหายใจเขาเมอถงคาทกาหนดไว เชน คอ การสนสดการหายใจเขาเมอถงคาทกาหนดไว เชน time cycle, pressure cycle , flow cycletime cycle, pressure cycle , flow cycle

ลกษณะการทางานเครองชวยหายใจในเดกลกษณะการทางานเครองชวยหายใจในเดก

volume preset ventilator volume preset ventilator เปนลกษณะเครองชวยหายใจเปนลกษณะเครองชวยหายใจทควบคมปรมาตรแตละครงในการหายใจใหคงททควบคมปรมาตรแตละครงในการหายใจใหคงท

pressure preset ventilation pressure preset ventilation เครองจะอดกาซใหเขาถงเครองจะอดกาซใหเขาถงระดบความดนทกาหนดไวระดบความดนทกาหนดไว

high frequency ventilator high frequency ventilator เปนเครองชวยหายใจความเปนเครองชวยหายใจความ

ถสงเปนการใชความถสงตลอดเวลาอดอากาศใหเขาปอดในชวงหายใจถสงเปนการใชความถสงตลอดเวลาอดอากาศใหเขาปอดในชวงหายใจเขาและถกดงออกในชวงหายใจออกเขาและถกดงออกในชวงหายใจออก

รปแบบการชวยหายใจของเครองชวยหายใจรปแบบการชวยหายใจของเครองชวยหายใจ (Mode of mechanical ventilation(Mode of mechanical ventilation))

แบงเปน แบงเปน 33 กลมใหญๆเชนกลมใหญๆเชน

ผปวยหายใจไดเอง ผปวยหายใจไดเอง

เครองชวยหายใจบางสวน ไดแกเครองชวยหายใจบางสวน ไดแกAssist control ventilationAssist control ventilation

เครองชวยหายใจทงหมด ไดแก เครองชวยหายใจทงหมด ไดแก CMVCMV

1/22/2009

10

ทใชบอยๆไดแกทใชบอยๆไดแก

Controlled mechanical ventilation (CMV)Controlled mechanical ventilation (CMV) เครองชวยหายใจทาหนาทการหายใจทงหมด เครองชวยหายใจทาหนาทการหายใจทงหมด ::pressure pressure

controlcontrol และ และ volume controlvolume control Assist control ventilationAssist control ventilation เครองชวยหายใจ ทางานโดยการเครองชวยหายใจ ทางานโดยการกระตนการหายใจของผปวย ถาผปวยหายใจนอยกวาทตงไวเครองจะกระตนการหายใจของผปวย ถาผปวยหายใจนอยกวาทตงไวเครองจะชวยหายใจชวยหายใจIntermittent mandatory ventilation Intermittent mandatory ventilation ((IMVIMV)) เครองชวยเครองชวยหายใจทางานสลบกบจงหวะการหายใจของผปวย นยมใชในการเตรยมผ หายใจทางานสลบกบจงหวะการหายใจของผปวย นยมใชในการเตรยมผ ปวยหยดใชเครองชวยหายใจ ปวยหยดใชเครองชวยหายใจ

ทใชบอยๆไดแกทใชบอยๆไดแก

Synchronize intermittent mandatory ventilation Synchronize intermittent mandatory ventilation (SIMV) (SIMV) เปน เปน IMV IMV ทถกปรบใหตรงกบจงหวะทผปวยเรมหายใจ ทาใหมทถกปรบใหตรงกบจงหวะทผปวยเรมหายใจ ทาใหมโอกาสเกดการตานนอยลงโอกาสเกดการตานนอยลง

Pressure support ventilation ( PSV) Pressure support ventilation ( PSV) นยมใชในการหยานยมใชในการหยาเครองชวยหายใจเพราะผปวยจะสขสบายมากกวาวธอน เนองจากผปวยสามารถเครองชวยหายใจเพราะผปวยจะสขสบายมากกวาวธอน เนองจากผปวยสามารถกาหนดอตราการหายใจ กาหนดอตราการหายใจ inspiratory time inspiratory time และ และ volume volume ไดดวยไดดวยตนเอง เพยงตงระดบ ตนเอง เพยงตงระดบ pressure pressure ใหเหมาะสม เมอผปวยหายใจเขาเครองจะดนใหเหมาะสม เมอผปวยหายใจเขาเครองจะดนอากาศเขาปอดจนกระทงไดรบความดนเทากบทตงไว จากนนการไหลของกาซอากาศเขาปอดจนกระทงไดรบความดนเทากบทตงไว จากนนการไหลของกาซขนอยกบแรงดนผปวยและแรงตานภายในปอด หากการไหลเวยนของกาซลดลงถงขนอยกบแรงดนผปวยและแรงตานภายในปอด หากการไหลเวยนของกาซลดลงถงจดทกาหนดเครองจะหยดชวยและปลอยใหผปวยหายใจเองจดทกาหนดเครองจะหยดชวยและปลอยใหผปวยหายใจเอง

ทใชบอยๆไดแกทใชบอยๆไดแก

Positive endPositive end--expiratory pressure(PEEP)expiratory pressure(PEEP) เครองทาใหเครองทาใหเกดความดนบวกตลอดชวงทายของการหายใจออก ทาใหความดนในเกดความดนบวกตลอดชวงทายของการหายใจออก ทาใหความดนในทางเดนหายใจออกอยเหนอระดบบรรยากาศ ชวยใหถงลมเปดออก ทาทางเดนหายใจออกอยเหนอระดบบรรยากาศ ชวยใหถงลมเปดออก ทาใหถงลมไมแฟบขณะหายใจออกลดแรงในการหายใจคร งตอไปใหถงลมไมแฟบขณะหายใจออกลดแรงในการหายใจคร งตอไปใหถงลมไมแฟบขณะหายใจออกลดแรงในการหายใจครงตอไปใหถงลมไมแฟบขณะหายใจออกลดแรงในการหายใจครงตอไป

Continous positive airway pressure(CPAPContinous positive airway pressure(CPAP) ) เครองเครองทาใหเกดความดนบวกทมอตราการไหลของกาซคงทตลอดเวลาทาใหทาใหเกดความดนบวกทมอตราการไหลของกาซคงทตลอดเวลาทาใหแรงดนบวกทงหายใจเขาและออก ผปวยเปนผออกแรงเองแรงดนบวกทงหายใจเขาและออก ผปวยเปนผออกแรงเอง

การพยาบาลผปวยเดกทใสเครองชวยหายใจการพยาบาลผปวยเดกทใสเครองชวยหายใจ

ประเมนอาการ ประเมนอาการ

อตราการหายใจ และลกษณะการหายใจ อตราการหายใจ และลกษณะการหายใจ

เสยงลมหายใจเขาออกจากปอดเสยงลมหายใจเขาออกจากปอด:: เสยงอด เสยงอด (Rhonchi)(Rhonchi)

เสยงวด เสยงวด (Wheezing)(Wheezing) เสยงกรอบแกรบ เสยงกรอบแกรบ (Crepitation(Crepitation) ) เสยงฮด เสยงฮด ((Stridor)Stridor)

ประเมนการไหลเวยนโลหตโดยสงเกตจากสผวหนง ประเมนการไหลเวยนโลหตโดยสงเกตจากสผวหนง OxygenOxygen saturationsaturation

การพยาบาลผปวยเดกทใสเครองชวยหายใจการพยาบาลผปวยเดกทใสเครองชวยหายใจ

ประเมนอณหภมทก ประเมนอณหภมทก 44 ชวโมง ชวโมง

ประเมนระดบความรสกตวประเมนระดบความรสกตว

การดแลทอชวยหายใจ การดแลทอชวยหายใจ

ขนาดของทอ (ETT Size) = อาย (เปนป) + 16 4

ตาแหนง (Depth of Insertion) = อาย (เปนป) + 12 2

หรอคานวณจาก = อาย (เปนป) + 10 หรอคานวณจาก = ขนาดของทอชวยหายใจ X 3

1/22/2009

11

ดแลผปวยใสเครองชวยหายใจ ดแลผปวยใสเครองชวยหายใจ

ตามทกาหนดไว ตามทกาหนดไว เปนระบบปด เปนระบบปด

ดแลใหอากาศมความชนอยตลอดเวลา ดแลใหอากาศมความชนอยตลอดเวลา

ไมใหมนาขง ไมใหมนาขง

ดแลความสะอาดเครองชวยหายใจ ดแลความสะอาดเครองชวยหายใจ

ตดตามการวเคราะหกาซในเลอด ตดตามการวเคราะหกาซในเลอด

อปกรณในการอปกรณในการเจาะ เจาะ CBG CBG ไดแก เขม ไดแก เขม (Lancet) (Lancet) หลอดบรรจเลอดหลอดบรรจเลอด(Capillary tube(Capillary tube) ) จกยาง จกยาง 2 2 อนแทงเหลก อนแทงเหลก 1 1 อน แมเหลก ชามรปไตอน แมเหลก ชามรปไตใสนาอน ไมพนสาลชบพวดน ใสนาอน ไมพนสาลชบพวดน ((PovidinePovidine) ) สาลแหง ปายชอ ใบสงสาลแหง ปายชอ ใบสงตรวจซงประกอบดวยขอมลของผปวย ไดแก ชอตรวจซงประกอบดวยขอมลของผปวย ไดแก ชอ--สกล อาย การวนจฉย สกล อาย การวนจฉย

เลขทะเบยนการอยโรงพยาบาล วนเดอนป เวลา คาการตงเครองชวยเลขทะเบยนการอยโรงพยาบาล วนเดอนป เวลา คาการตงเครองชวยหายใจทใชอยขณะเจาะเลอดหายใจทใชอยขณะเจาะเลอดอปกรณในการเจาะ อปกรณในการเจาะ ABGABG ไดแก เขมเบอร ไดแก เขมเบอร 24 24 กระบอกบรรจเลอด กระบอกบรรจเลอด ((SyringeSyringe) ) เฮปพารน ไมพนสาลชบพวดน เฮปพารน ไมพนสาลชบพวดน ((PovidinePovidine) ) สาลแหง ปายสาลแหง ปายชอ ใบสงตรวจซงประกอบดวยขอมลของผปวย ไดแก ชอชอ ใบสงตรวจซงประกอบดวยขอมลของผปวย ไดแก ชอ--สกล อาย การสกล อาย การวนจฉย เลขทะเบยนการอยโรงพยาบาล วนเดอนป เวลา คาการตงวนจฉย เลขทะเบยนการอยโรงพยาบาล วนเดอนป เวลา คาการตงเครองชวยหายใจทใชอยขณะเจาะ เลอดเครองชวยหายใจทใชอยขณะเจาะ เลอด

ตารางคาปกตของกาซในเลอด ตารางคาปกตของกาซในเลอด

กาซในเลอดแดง (Arterial blood gas)

กาซในเลอดฝอย (Capillary blood gas)

pH 7.35-7.45 7.25-7.35

P CO (t ) 35 45 40 50PaCO2 (torr) 35-45 40-50

PaO2 (torr) 85-100 35-50

HCO3 (mEq/L) 22-26 18-24

SaO2 (%) 92-96 70-75

BE (-2) – (+2)

การดแลทางเดนหายใจใหโลงการดแลทางเดนหายใจใหโลง

กายภาพบาบดทรวงอก กายภาพบาบดทรวงอก

การดดเสมหะ การดดเสมหะ

ตดตามการถายภาพรงสทรวงอก ตดตามการถายภาพรงสทรวงอก (Chest(Chest XX--ray)ray) บนทกปรมาณสารน าเขาบนทกปรมาณสารน าเขา--ออกจากรางกาย เพอประเมนภาวะขาดนา ออกจากรางกาย เพอประเมนภาวะขาดนา

ตดตามผลการตรวจทางหองปฏบตการทกชนด ตดตามผลการตรวจทางหองปฏบตการทกชนด