Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Rentowność sektora
bankowego w Polsce
Listopad 2015
Kongres Bankowości
Detalicznej
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 2
Agenda
1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków
zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki
2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego
3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału
4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego
5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego
6. Podatek bankowy w Europie
7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 3
ROE sektora bankowego – Polska oraz Europa Zachodnia
-6%
-8%
-10%
-12%
-14%
18%
10%
16%
14%
12%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
Finlandia
Polska
Holandia
Szwecja
Włochy
Wielka Brytania
Niemcy
Austria
2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007
Rentowność sektora
Źródło: EBC
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 4
ROE sektora bankowego – Polska oraz Europa
Środkowo-Wschodnia
-60%
-20%
-16%
24%
20%
16%
12%
8%
4%
0%
-4%
-8%
-12%
Węgry
Bułgaria
Litwa
2010 2013 2009
Czechy
2011
Polska
2008
Słowacja
2012 2014 2007
Rentowność sektora
Źródło: EBC
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 5
Po kryzysie w 2008, ROE banków pozostaje na zbliżonym
poziomie do innych sektorów
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
35%
30%
10%
25%
20%
15%
5%
0%
Informacja i komunikacja
Zakwaterowanie i gastronomia
Transport; gosp. magazynowa
Handel; naprawa pojazdów
Budownictwo
Bankowość
Przemysł
Ogółem
Rentowność sektora
Źródło: Opracowanie GUS „Bilansowe wyniki podmiotów gospodarczych”, KNF
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 6
ROE banków vs podsektory przemysłu
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
12%
8%
2%
6%
16%
14%
10%
4%
24%
22%
26%
18%
20%
0%
Produkcja wyrobów z gumy
i tworzyw sztucznych
Produkcja farmaceutyków
Produkcja wyrobów chemicznych
Wytwarzanie i zaopatrywanie
w energię, gaz i wodę
Produkcja art. spożywczych
Bankowość
Produkcja pojazdów
Rentowność sektora
Źródło: Opracowanie GUS „Bilansowe wyniki podmiotów gospodarczych”, KNF
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 7
Agenda
1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków
zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki
2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego
3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału
4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego
5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego
6. Podatek bankowy w Europie
7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 8
Stopy zwrotu indeksów branżowych GPW - ostatnie 10 lat
350%
300%
250%
200%
150%
100%
50%
0%
-50%
19%
54% 46%
348%
36%
43%
2014 2015 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Budownictwo Informatyka
Spożywczy Chemia
Media
Banki
Stopa zwrotu
Źródło: Stooq
Dane miesięczne. Stopa zwrotu na koniec października 2015 r. Należy zwrócić uwagę, iż portfele indeksów zmieniały w się na przestrzeni
czasu. Ponadto indeksy są ważone kapitalizacją, dlatego pojedyncze spółki mogą posiadać duży wpływ na wyniki indeksu (WIG Spożywczy
– Kernel – 51%, WIG Chemia – Grupa Azoty – 47%, WIG Media – Cyfrowy Polsat – 81%, WIG Informatyka – Asseco Poland – 47%, WIG
Budownictwo – Budimex – 43%).
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 9
Stopy zwrotu indeksów branżowych GPW - ostatnie 3 lata
80%
60%
-20%
0%
100%
20%
40%
-40%
paź-
2015
70%
97%
paź-
2014
paź-
2013
paź-
2012
-7%
-2%
94%
70%
5%
Media Informatyka
Spożywczy Chemia
Budownictwo
Energia Banki
Stopa zwrotu
Źródło: Stooq
Dane miesięczne. Stopa zwrotu na koniec października 2015 r. Należy zwrócić uwagę, iż portfele indeksów zmieniały w się na przestrzeni
czasu. Ponadto indeksy są ważone kapitalizacją, dlatego pojedyncze spółki mogą posiadać duży wpływ na wyniki indeksu (WIG Spożywczy
– Kernel – 51%, WIG Chemia – Grupa Azoty – 47%, WIG Media – Cyfrowy Polsat – 81%, WIG Informatyka – Asseco Poland – 47%, WIG
Budownictwo – Budimex – 43%).
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 10
Agenda
1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków
zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki
2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego
3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału
4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego
5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego
6. Podatek bankowy w Europie
7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 11
ROE na tle oczekiwanej stopy zwrotu dla banków
notowanych
2006 2007 2008
19,4%
10,7%
23,2%
11,1%
20,3%
13,6%
2009 2010 2011 2012 2013 2014
11,3%
13,9% 13,4% 13,6%
15,7%
14,6%
13,6%
12,6% 12,7%
11,5% 11,8%
9,4%
ROE Koszt kapitału własnego
ROE a wymagana stopa zwrotu
Źródło: Bloomberg, Capitaliq, Deloitte
Przeciętny koszt kapitału własnego obliczony zgodnie z metodologią Deloitte na podstawie klasycznego modelu CAPM powiększonego o premię z tytułu ryzyka kraju (od 0,1% do 1,6% w zależności od roku) oraz
premię z tytułu wielkości spółki (-0,3%). Spółki użyte do obliczenia bety: Bank Pekao, PKO BP, mBank, Getin Noble Bank, Bank Millennium, ING Bank, BZWBK, BPH, Bank Ochrony Środowiska, Bank Handlowy.
ROE dla banków notowanych.
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 12
Wskaźnik kapitalizacji do wartości księgowej (P/BV)
dla indeksu WIG Banki
1,24
1,04
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
1,0
Q3
2015
Q3
2014
Q3
2013
Q3
2012
Q3
2011
Q3
2010
Q3
2009
Q3
2008
Q3
2007
Q3
2006
Q3
2005
Średnia ważona Średnia arytmetyczna
ROE a wymagana stopa zwrotu
Wskaźniki P/BV 1,24 oraz 1,04 podane na 15 listopada 2015 r.
Źródło: Capitaliq, Deloitte
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 13
P/BV oraz ROE w okresie 2006-3Q2015 dla indeksu
WIG Banki
0% 12%
4,5
3,0
4,0
3,5
20% 18% 16%
2,0
1,5
0,0
14% 24% 22%
2,5
2010
2009
2008
2007
2006
P/BV
2015
2014
2013
ROE
2012 2011
ROE a wymagana stopa zwrotu
Źródło: Bloomberg, Capital IQ
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 14
Agenda
1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków
zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki
2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego
3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału
4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora
bankowego
5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego
6. Podatek bankowy w Europie
7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 15
Od czasów kryzysu finansowego banki zwiększyły swoją
bazę kapitałową
15%
0%
10%
5%
8,3%
13,7%
11,1%
12,1%
7,6% 7,9%
2007 2006
14,6%
7,8% 8,0%
15,5%
2003
13,1%
2009
14,8%
8,5%
2012
8,7%
13,9% 13,3%
2008 2013 2011
8,5%
9,5%
13,2%
9,8%
15,7% 15,3%
2005 2010
7,4%
2014 2004
+2,1 p.p.
9,5%
Łączny współczynnik kapitałowy
Fundusze własne / aktywa
Wymogi kapitałowe
Źródło: NBP, KNF
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 16
W ostatnich 10 latach banki komercyjne zatrzymywały
przeciętnie 58,2% zysków
15141515
119
1312109
80%
70%
90%
40%
50%
60%
0%
10%
20%
30%
2011
71,2%
2010
41,6%
2013
45,1%
51,7%
2008
87,5%
2006
60,7%
2007
45,7%
2005
52,4%
2012
58,2%
2014
70,6%
2009
44,1%
Zysk banków komercyjnych (mld PLN)
Odsetek zysku zatrzymanego w bankach (%)
Wymogi kapitałowe
Źródło: KNF
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 17
Różnica między ROE i kosztem kapitału na granicy
zrównoważenia
8,6
12,1
6,7
-2,6
-0,2
1,1 1,0 1,1
2,4
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Wymogi kapitałowe
Źródło: Bloomberg, Capitaliq, Deloitte
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 18
W Europie Zachodniej koszt kapitału własnego często
przekracza ROE – ryzyko ograniczenia finansowania
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
ROE COE
Wymogi kapitałowe
Źródło: ECB, Financial Stability Review, May 2015
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 19
Wpływ podwyższonych wymogów kapitałowych na
rentowność banków
WZROST WYMOGÓW KAPITAŁOWYCH
(CRD IV/CRR)
• zaostrzenie definicji kapitałów
• wzrost wymogów kapitałowych
• możliwość nałożenia dodatkowych,
indywidualnych buforów kapitałowych
NIŻSZY POZIOM RENTOWNOŚCI BANKÓW
• ograniczenie skali działania banku
WYŻSZY POZIOM KOSZTU KAPITAŁU
• Konieczność utrzymywania wyższych
poziomów droższego kapitału
• Krajowe banki nie korzystają z instrumentów płynnościowych oferowanych przez ECB, typu LTRO – pożyczka
na 3 lata na 1% rocznie
• 12.2011 r. - 523 banki europejskie pożyczyły 489 mld euro
• II runda - 800 banków pożyczyło 529 mld euro
Wymogi kapitałowe
Źródło: ECB, Financial Stability Review, May 2015
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 20
Kapitał podstawowy Tier 1 polskich banków jest
relatywnie niski
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Mediana CEE
80-ty percentyl UE
Polska
Mediana UE
20-ty percentyl UE
Wymogi kapitałowe
Źródło: ECB
Współczynnik Tier 1
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 21
Wzrost Tier 1 w polskich bankach może spowodować
wzrost udziału kapitałów własnych do aktywów
2%
4%
6%
8%
10%
12%
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Mediana CEE
80-ty percentyl UE
Polska
Mediana UE
20-ty percentyl UE
Kapitał własny do aktywów
Wymogi kapitałowe
Źródło: ECB
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 22
Jakie działania mogą lub muszą podjąć banki
w warunkach wzrostu wymogów kapitałowych
• dostosowanie cen produktów do nowych wyzwań rynkowych
• alokacja kapitał wyłącznie do segmentów biznesowych generujących wysokie stopy zwrotu adjustowane
ryzykiem
• redukcja kosztów
• strategie wyjścia z mało rentownych segmentów działalności
• zmniejszenia skali działalności w obszarze nisko marżowych produktów
• możliwość ograniczenia współpracy z klientami, których transakcyjność nie pokrywa kosztu kapitału
• ograniczenie działalności w segmentach produktowych wymagających wyższego pokrycia kapitałem
• rygorystyczne podejście do polityki kredytowej wynikające z konieczności ograniczenia kosztów ryzyka
Wymogi kapitałowe
Źródło: IBnGR
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 23
Agenda
1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków
zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki
2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego
3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału
4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego
5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego
6. Podatek bankowy w Europie
7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 24
Zmiany w wybranych komponentach wyników banków
w latach 2009-2014
• Wynik netto banków wzrósł prawie
dwukrotnie
• Wynik z tytułu odsetek wzrósł o ponad 40%
• Przy wzroście aktywów i pasywów
odsetkowych o około 40%
• Przychody z tytułu odsetek generalnie
utrzymują się na stałym poziomie
• Koszty pasywów spadły o prawie 30%
Wpływ spadku stóp procentowych
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2009 2010 2011 2012 2013 2014
Wynik banków netto (mld PLN)
Koszty odsetek (mld PLN)
Przychody z tytułu odsetek (mld PLN)
Wynik z tytułu odsetek (mld PLN)
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 25
Rentowność aktywów i koszt pasywów na tle stopy
referencyjnej (2009-2014)
Wpływ spadku stóp procentowych
• Zmiana w rentowności aktywów
i pasywów jest zgodna z kierunkiem
zmiany indeksu WIBOR 3M
• Różnica pomiędzy stopą rentowności
aktywów i kosztu pasywów pozostaje
stabilna na poziomie około 2,2-2,4%
0%
2%
4%
6%
2009 2010 2011 2012 2013 2014
koszt pasywów
indeks WIBOR 3M średnioroczny
rentowność aktywów
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 26
Marża na aktywach i na pasywach na tle stopy
referencyjnej (2009-2014)
Wpływ spadku stóp procentowych
• Pomimo stabilnej całkowitej marży pomiędzy
aktywami i pasywami wielkość marży na
aktywach i pasywach zmienia się wraz z
poziomem stopy referencyjnej.
• Obniżka stóp procentowych sprzyja
zmniejszeniu marży na pasywach liczonej
względem stopy referencyjnej
• Marża na aktywach liczona względem stopy
referencyjnej WIBOR rośnie wraz ze
spadkiem stóp referencyjnych
0%
2%
2009 2010 2011 2012 2013 2014
marża na pasywach względem WIBOR 3M
marża na aktywach względem WIBOR 3M
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 27
Wpływ spadku stóp procentowych na wyniki banków
(2009-2014)
W środowisku spadających stóp procentowych w okresie od 2009 roku banki
utrzymały szerokość marży odsetkowej wyrażonej jako stopa procentowa.
Pomimo relatywnie droższych pasywów całkowita marża została utrzymana dzięki
zwiększającej się rentowności aktywów.
Dalszy spadek stóp procentowych spowoduje zmniejszenie obecnej marży
uzyskiwanej na pasywach (na rachunkach bieżących) i konieczność dalszego
poszerzania marży na aktywach.
Biorąc pod uwagę wzrost wymogów płynnościowych wobec banków, pomimo zmiany
trendu na stopach będących w gestii banków centralnych, koszt pasywów w
odniesieniu do stóp referencyjnych pozostanie wysoki (brak marży wobec stóp
referencyjnych) – w takich warunkach wynik odsetkowy banków będzie bardzo
mocno zależny wyłącznie od rentowności portfela aktywów.
Wpływ spadku stóp procentowych
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 28
Wynik odsetkowy polskiego sektora bankowego na tle
stopy referencyjnej NBP
7%
1%
2006 2009
3%
2010 2007 2008 2005 2011 2004 2013 2012
6%
4%
5%
2014
2%
0%
2,5% 2,7%
2,5%
3,2% 3,3% 3,3% 3,1%
3,3%
2,5% 2,8% 2,8%
WIBOR 1M Stopa referencyjna Wynik odsetkowy*
Wpływ spadku stóp procentowych
* Wynik odsetkowy za dany rok obliczony jako wynik odsetkowy netto do średnich aktywów.
Źródło: NBP, KNF
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 29
Średnie oprocentowanie kredytów konsumpcyjnych
wyznaczane przez ustawę, a nie rynek
10%
2014 2012 2008
20%
2006 2009 2005 2007
0%
25%
5%
15%
30%
2013 2010 2011 2004
+7,1 p.p.
+10,3 p.p.
Maksymalne oprocentowanie*
Lombardowa Śr. Oprocentowanie kredytów detalicznych
Referencyjna
Wpływ spadku stóp procentowych
* Obliczone jako czterokrotność stopy lombardowej.
Źródło: NBP
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 30
Spadek wyniku na działalności bankowej został częściowo
zrekompensowany przez wzrost efektywności kosztowej
1,5
%
1,6
%
2,1
%
3,1
% 3,3
%
2,5
%
2,4
%
2,2
%
2,0
% 2,3
%
3,5
%
1,0
%
1,8
%
Koszty działania
1,9
%
2,6
%
1,3
%
3,0
%
2,3
%
3,3
%
3,1
%
3,3
%
1,4
%
1,3
%
Wynik odsetkowy
2,5
%
2,7
%
2,8
%
2,8
%
2,5
%
2,5
%
3,3
%
1,4
%
ROA brutto
1,4
%
0,5
%
0,5
%
0,8
%
0,7
% 0
,9%
0,6
%
1,1
%
0,3
%
0,7
%
0,8
%
0,6
%
Koszty ryzyka
0,2
% 0
,5%
0,7
%
0,6
%
0,6
%
0,3
%
Wynik na pozostałej
dz. bankowej
0,8
% 1
,0%
1,0
%
Wynik z prowizji
1,2
%
1,2
%
1,0
%
1,1
%
1,2
%
1,2
%
1,4
%
0,9
%
2010 2009 2013 2007 2012 2006 2014 2005 2008 2011
Wpływ spadku stóp procentowych
Wszystkie wartości na wykresie zaprezentowane w odniesieniu do średniorocznych aktywów.
Źródło: NBP, KNF
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 31
Pomimo poprawy efektywności kosztowej rentowność
aktywów jest mniejsza niż przed kryzysem
-0,1%
Pozostałe netto ROA
brutto 2014
Wynik na pozostałej
dz. bankowej
1,4%
1,9%
ROA
brutto 2005
-0,8%
Wynik odsetkowy
-0,4%
Wynik z prowizji Koszty ryzyka
1,5%
Koszty działania
(w tym BFG)
-0,5%
-0,3%
Wpływ spadku stóp procentowych
Wszystkie wartości na wykresie zaprezentowane w odniesieniu do średniorocznych aktywów.
Źródło: NBP
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 32
Relatywnie niski C/I może wskazywać na brak przestrzeni
do dalszej redukcji kosztów
40%
44%
48%
52%
56%
60%
64%
68%
72%
76%
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Mediana CEE
Polska
20-ty percentyl UE
80-ty percentyl UE
Mediana UE
Wpływ spadku stóp procentowych
Źródło: ECB
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 33
Agenda
1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków
zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki
2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego
3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału
4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego
5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego
6. Podatek bankowy w Europie
7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 34
Podsumowanie form opodatkowania banków dla
13 państw europejskich
Podatek bankowy
3
1 1
11
6
2
Kapitał Pozycje
pasywów
Pozycje
aktywów
10
7
10
3
10 10
Odliczenie
kapitału
Odliczenie
depozytów
gwarantowanych
2
4
7
Specjalny
fundusz
Budżet i
specjalny
fundusz
Budżet
4
2
3
4
7
Liniowy Progresywny
6
Rozdysponowanie wpływów z podatku Podstawa opodatkowania i stawka
Możliwości odliczeń w przypadku opodatkowania
pasywów
Konstrukcja podatku
(0,1%-0,2%>
<0%-0,1%>
>0,3%
(0,2%-0,3%>
Koszt podatkowy CIT
Brak możliwości
odliczenia od podstawy CIT
Nie
Tak
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 35
Prasa o wprowadzeniu podatku bankowego w Polsce
Podatek bankowy
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 36
Podsumowanie informacji o nowych podatkach dla sektora
finansowego w Polsce
Źródło: informacje prasowe (Money.pl, Bankier.pl)
Podatek bankowy
PODATEK BANKOWY
Stawka: 0,39% od aktywów.
Wpływy: 5 mld PLN.
Wyłączenia: banki o aktywach < 1 mld PLN
(bez 555 z 563 banków spółdzielczych).
Podatek nie będzie kosztem uzyskania przychodów.
PODATEK OD TRANSAKCJI FINANSOWYCH
Stawka podstawowa: 0,14%.
Stawka dla instrumentów pochodnych: 0,07%.
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 37
Podatki bankowe w 13 krajach europejskich niższe niż
przewidywany dla polskiego sektora bankowego
Podatek bankowy
PODSTAWA OPODATKOWANIA:
Pasywa (wyjątki: Węgry, Finlandia, Polska?).
Z pasywów wyłączany jest kapitał, depozyty
gwarantowane i zobowiązania podporządkowane.
PRZEZNACZENIE:
Najczęściej budżet – w krajach, które wsparły sektor
bankowy (np. Wielka Brytania, Holandia, Francja,
Finlandia, Austria).
Fundusz stabilizacyjny – w Polsce jest już opłata na
BFG (około 2,2 mld PLN w 2015).
STAWKA:
Tylko na Węgrzech (0,53%) wyższa, od Polski, ale
od 2016 spada do 0,31%.
Tylko w jednym z krajów stawka od pasywów
przekracza 0,2%.
Planowane obniżki (Słowacja, Węgry, Francja).
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 38
Rentowność sektora bankowego po wprowadzeniu
podatku – Słowacja
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
3,55%
11,38%
2,88%
2,14%
3,40%
13,91%
2007
0,95% 0,96% 0,90%
0,31%
0,36%
0,94% 0,84% 1,04% 1,18%
0,54%
0,26%
3,62%
5,94%
2008
2,45%
2014
2,26%
3,48%
9,24%
2013
2,38%
3,68%
10,01%
2012
2,16%
3,38%
9,04%
2011
2,68%
4,13%
11,96%
2010
2,53%
3,79%
10,42%
2009
* W EUR
Źródło: EBC, NBS, słowackie MiFin
ROA
Dochód odsetkowy
i nieodsetkowy
netto (% aktywów)
Odpisy i koszty działania
(% aktywów)
Efektywna stawka podatku
(% aktywów)
ROE
6,5%
Kredyty dla przedsiębiorstw
niefinansowych i gospodarstw
domowych (zmiana r/r)*
PKB (zmiana r/r)*
4,1% 3,0% 8,5% 5,9% 6,9% 27,9%
2,4% 1,4% 1,6% 2,7% 4,8% -5,3% 5,4%
Podatek bankowy
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 39
Rentowność sektora bankowego po wprowadzeniu
podatku – Węgry
25%
20%
15%
10%
5%
0%
-5%
-20%
-25%
-15%
-10%
15,0%
-12,0%
-21,9%
-0,3%
-5,1%
22,7%
-0,4%
2014
0,42%
-2,0%
2013
0,43%
0,0%
2012
0,39%
-0,4%
2011
0,02%
-0,9%
2010
0,35%
0,0%
2009
1,7%
2008
1,0%
* W HUF
Źródło: EBC, MNB
ROE
Efektywna stawka podatku
(% aktywów)
ROA
-0,3% Kredyty dla przedsiębiorstw
niefinansowych i gospodarstw
domowych (zmiana r/r)*
PKB (zmiana r/r)*
-4,4% -12,8% 0,4% 4,3% -1,5% 19,2%
3,6% 1,5% -1,5% 1,8% 0,8% -6,6% 0,9%
Podatek bankowy
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 40
Podatki bankowe w wybranych krajach europejskich (1/2)
Podatek bankowy
PAŃSTWO ROK WPROWADZENIA
STAWKA PODSTAWA OPODATKOWANIA
WYŁĄCZENIA KOSZT PODATKOWY
WPŁYWY Z PODATKU
• Austria • 2011 • 0,09%-0,11% (>20 mld
EUR) • Pasywa
• Kapitał, depozyty ubezpieczone, niektóre inne zobowiązania
• kwota wolna 1 mld EUR
• Tak
• Budżet centralny
• Fundusz stabilizacyjny (lata 2012-2017)
• Belgia • 2012 • 0,035% • Pasywa • Kapitał, depozyty
ubezpieczone • Tak
• Fundusz stabilizacyjny
• Cypr • 2011 • 0,15% • Pasywa • Opodatkowane tylko
depozyty • Nie
• Budżet centralny
• Fundusz stabilizacyjny
• Finlandia • 2013 • 0,125% • Aktywa (RWA) • Podstawa opodatkowanie
to aktywa ważone ryzykiem • Nie • Budżet centralny
• Francja • 2011 • 0,539% (stopniowa
redukcja do 0,141% w 2019)
• Minimalny wymóg kapitałowy
• Kwota wolna 500 mln EUR • Tak • Budżet centralny
• Łotwa • 2011 • 0,072% • Pasywa
• Kapitał, depozyty objęte systemem gwarantowania, obligacje hipoteczne, zobowiązania podporządkowane
• Tak • Budżet centralny
• Holandia • 2012 • 0,022%-0,044% • Pasywa
• Kapitał, depozyty ubezpieczone,
• Kwota wolna 20 mld EUR
• Nie • Budżet centralny
Źródło: OECD, akty prawne, regionalne biura Deloitte, artykuły internetowe
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 41
Podatki bankowe w wybranych krajach europejskich (2/2)
PAŃSTWO ROK WPROWADZENIA
STAWKA PODSTAWA OPODATKOWANIA
WYŁĄCZENIA KOSZT PODATKOWY
WPŁYWY Z PODATKU
Niemcy 2011 • 0,02%-0,06%
• 0,0003%
• Pasywa
• Instrumenty pochodne
• Kapitał, depozyty ubezpieczone,
• Kwota wolna 200 mln EUR
Nie • Fundusz stabilizacyjny
Portugalia 2011 • 0,01%-0,085%
• 0,001%-0,0003%
• Pasywa
• Instrumenty pochodne
• Kapitał, depozyty ubezpieczone
• Instrumenty pochodne służące zabezpieczeniu
Nie • Budżet centralny
Słowacja 2012 • 0,2% (w latach 2012-2014 0,4%)
• Pasywa • Kapitał, dług podporządkowany, długoterminowe zobowiązania wewnątrzgrupowe
Tak • Fundusz stabilizacyjny (cel 1,45% aktywów sektora)
Szwecja 2009 • 0,036% • Pasywa • Kapitał, zobowiązania podporządkowane, zobowiązania wewnątrzgrupowe.
Tak • Fundusz stabilizacyjny
Węgry 2010 • 0,53% >50 mld HUF (0,31% od 2016), 0,15% < 50 mld HUF
• Aktywa • Pożyczki międzybankowe
• Pożyczki dla przedsiębiorstw finansowych
Tak • Budżet centralny
Wielka
Brytania
2011 • 0,21%
• 0,105% dla zobowiązań długoterminowych (od kwietnia 2015)
• Pasywa • Kapitał, depozyty ubezpieczone,
• Kwota wolna 20 mld GBP
Nie • Budżet centralny
Podatek bankowy
Źródło: OECD, akty prawne, regionalne biura Deloitte, artykuły internetowe
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 42
Podatki od transakcji finansowych w wybranych krajach
europejskich (1/2)
Podatek FTT
PAŃSTWO STAWKA PODSTAWA OPODATKOWANIA
WYŁĄCZENIA UWAGI PŁACĄCY PODATEK
Francja • 0,2%
• 0,01%
• 0,01%
• Transakcje na instrumentach udziałowych notowanych na rynkach regulowanych
• Transakcje kupna niepokrytych kontraktów CDS
• Transakcje HFT
• W przypadku instrumentów udziałowych wyłączone są transakcje na akcjach spółek o kapitalizacji poniżej 1 mld EUR
• Nowe emisje akcji, transakcje repo, transakcje typu market making
• Podatek od transakcji HFT obliczany jest od wartości zmodyfikowanych lub anulowanych zleceń powyżej określonego limitu
• Kupujący
Węgry • 0,3% (maks. 6000 HUF)
• 0,06%
• 500-800 HUF (stała opłata roczna od kart)
• Transfery pieniężne
• Wypłaty pieniężne
• Karty kredytowe i karty płatnicze
• Transfery związane z funduszami UE, transakcje Skarbu Państwa, transfery między kontami tego samego właściciela w ramach tej samej instytucji
• Po wprowadzeniu dyrektywy dotyczącej FTT w UE, Węgry zamierzają objąć podatkiem transakcje na instrumentach udziałowych i pochodnych
• W 2013 roku banki były opodatkowane jednorazowym FTT w kwocie stanowiącej 208% podatku odprowadzonego przez nie między styczniem i kwietniem 2013 r. (około 250 mln EUR)
• Inicjujący transfer lub wypłatę
Włochy • 0,1% (0,2% dla OTC)
• 0,01875-200 EUR
• 0,02%
• Transakcje na instrumentach udziałowych na rynku regulowanym (lub OTC)
• Transakcje na instrumentach pochodnych
• Transakcje HFT
• Nowe emisje akcji, spadki i darowizny, transakcje repo, transakcje typu market making
• Transakcje na instrumentach udziałowych spółek o kapitalizacji poniżej 500 mln EUR
• Podatek od transakcji HFT obliczany jest wartości zmodyfikowanych lub anulowanych zleceń powyżej określonego limitu
• Kupujący
• W przypadku instrumentów pochodnych również sprzedający
Źródło: EU, akty prawne, artykuły internetowe
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 43
Podatki od transakcji finansowych w wybranych krajach
europejskich (2/2)
PAŃSTWO STAWKA PODSTAWA OPODATKOWANIA
WYŁĄCZENIA UWAGI PŁACĄCY PODATEK
Wielka
Brytana
• 0,5% • Transakcje na instrumentach udziałowych oraz instrumentach dłużnych o cechach instrumentów udziałowych (np. obligacje zamienne), opcjach na akcje, prawach poboru
• Akcje notowane na AIM
• Emisje, akcje otrzymane nieodpłatnie, transakcje repo
• Transakcje na rachunek własny firm inwestycyjnych, brokerów, dealerów
• Brak • Kupujący
Belgia • 0,27% (maks. 800 EUR od jednej strony transakcji)
• 0,09% (maks. 650 EUR od jednej strony transakcji)
• 1,32% (maks. 2000 EUR)
• Transakcje na instrumentach udziałowych
• Transakcje na instrumentach dłużnych
• Transakcje sprzedaży jednostek funduszy inwestycyjnych
• Emisje
• Transakcje przeprowadzone bez udziału profesjonalnego pośrednika
• Transakcje dotyczące długu publicznego, krótkoterminowych papierów dłużnych, certyfikatów depozytowych
• Transakcje na rachunek własny funduszy emerytalnych, inwestycyjnych oraz niektórych instytucji finansowych
• Brak • Kupujący i sprzedający
Źródło: EU, akty prawne, artykuły internetowe
Podatek FTT
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 44
Agenda
1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków
zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki
2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego
3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału
4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego
5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego
6. Podatek bankowy w Europie
7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 45
Pozostałe obciążenia sektora bankowego w Polsce
Pozostałe obciążenia sektora bankowego
Fundusz wsparcia dla kredytobiorców
mieszkaniowych – 600 mln PLN (warunkowo 900 mln
PLN).
Potencjalna restrukturyzacja kredytów CHF – wg
szacunków KNF strata około:
• 13,6 mld PLN w ciągu 3 lat* dla projektu 50:50;
• 21,9 mld PLN* dla projektu 90:10.
Podwyżka opłat na BFG po ostatnich wypłatach
środków deponentom SKOK.
Nowelizacja ustawy o BFG
* Wartość dopłat klientów potencjalnie zmniejszających straty banków została przez KNF
oszacowana na 1,4 mld PLN.
Nowe regulacje – wzrost nakładów
i presja na marże:
• konkurencja ze strony dużych graczy
technologicznych (dyrektywa PSD2);
• obniżenie opłat interchange dla transakcji
płatniczych kartą (dyrektywa MIF Reg);
• gwarantowany dostęp do bezpłatnych lub tanich
rachunków płatniczych (dyrektywa PAD).
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 46
Spadek opłat na BFG mało prawdopodobny ze względu
na restrukturyzacje SKOK i banków spółdzielczych
1,5
1,0
2,0
0,5
0,0
2,5
0,3
2,2
0,9 0,8
2011 2015 2013 2012
1,2
0,7
2010 2009 2014
0,3
2008
0,1
CAGR +52%
+87%
Źródło: KNF
Roczna opłata na rzecz BFG wnoszona przez banki (mld PLN)
Pozostałe obciążenia sektora bankowego
W 2014 około 3 mld PLN dla deponentów SKOK.
W 2015 wzrost opłat:
• fundusz pomocowy z 0,1% do 0,189%
• fundusz stabilizacyjny z 0,037% do 0,05% 12,5-krotności
całkowitego wymogu kapitałowego.
Wzrost opłaty do około 2,2 mld PLN (+87%).
Zmniejszenie opłat mało prawdopodobne – dalsze
uzupełnienie funduszy i restrukturyzacja SKOK oraz
banków spółdzielczych.
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 47
Nowelizacja ustawy o BFG zakłada istotne zwiększenie i
przekształcenie obecnych funduszy
Źródło: BFG, projekt ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji
Docelowa wartość funduszy BFG w 2024* (mld PLN)
Fundusz przymusowej
restrukturyzacji
8,2 4,9
5,0
Fundusz
gwarancyjny banków
6,5
0,4 0,7
16,3
0,1
2,1
4,9
Fundusz środków odzyskanych
z mas upadłości
Fundusz zapasowy
Brakujące środki - zobowiązania do zapłaty
Brakujące środki - dopłaty
Fundusz stabilizacyjny
Fundusz pomocowy
* przy obecnym poziomie środków gwarantowanych
** 30% funduszu gwarancyjnego i 30% składki rocznej na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków może być wnoszone w formie zobowiązań do zapłaty.
Pozostałe obciążenia sektora bankowego
DOCELOWE POZIOMY DO ROKU 2024
(% ŚRODKÓW GWARANTOWANYCH):
2,8% (16,3 mld PLN*) na fundusz gwarancyjny banków;
1,4% (8,2 mld PLN*) na fundusz przymusowej
restrukturyzacji banków.
SZACOWANY NIEDOBÓR FUNDUSZY TO OKOŁO
16,9 MLD PLN*:
~9,9 mld PLN bezpośrednio do BGF;
~7 mld PLN jako zobowiązanie do zapłaty**.
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 48
Wzrost obciążeń dla sektora bankowego w ostatnich latach
Pozostałe obciążenia sektora bankowego
Konieczność inwestycji w środowisko IT, zarządzanie
ryzykiem, zgodność z regulacjami oraz wymogami
dotyczącymi danych i raportowania.
Konieczność ciągłego uzupełniania poziomu
kapitałów. Dodatkowe bufory kapitałowe dla banków z
dużymi portfelami walutowych kredytów hipotecznych.
Banki najprawdopodobniej ograniczą działalność do
tradycyjnego finansowania na rynkach krajowych.
Przyszła ekspansja będzie ściślej nadzorowana przez
regulatorów.
Można spodziewać się dalszej optymalizacji bilansu i
koncentracji na podstawowej działalności.
Ryzyko zmniejszenia akcji kredytowej na wybrane
segmenty, sektory i kraje. W segmenty rynku
opuszczone przez banki wejdą najprawdopodobniej
nienadzorowani, pozabankowi dostarczyciele
finansowania.
Nowe regulacje dotyczące usług płatniczych (PSD2,
PAD) spowodują dalszą obniżkę opłat interchange i
mogą zwiększyć presję konkurencyjną ze strony firm
technologicznych.
Optymalizacja kosztów doprowadziła do spadków
wskaźnika C/I, ale ostatecznie banki będą próbować
przerzucić wzrost obciążeń na klientów.
Tomasz Ochrymowicz Partner
Email: [email protected]
Mariusz Słowikowski Wicedyrektor
Email: [email protected]
Dariusz Szkaradek Partner
Email: [email protected]
Klaudiusz Puchała Konsultant
Email: [email protected]
Agata Jankowska-Galińska Radca Prawny Deloitte Legal, Pasternak, Korba i
Wspólnicy, Kancelaria Prawnicza Sp.k.
Email: [email protected]
dr Marta Penczar Dyrektor obszaru badawczego „Bankowość i rynki
finansowe”, IBnGR
Email: [email protected]
Tomasz Mironczuk Współpracownik IBnGR
Łukasz Szczygieł Starszy Menedżer
Email: [email protected]
Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością
i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm
członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas.
Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych
branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze
znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. 200 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje
misję firmy: stanowić standard najwyższej jakości.
Deloitte Central Europe to regionalna jednostka działająca w ramach Deloitte Central Europe Holdings Limited, członka Deloitte Touche Tohmatsu Limited w Europie
Środkowej. Usługi świadczą spółki zależne i stowarzyszone z Deloitte Central Europe Holdings Limited, które stanowią odrębne i niezależne podmioty prawne. Spółki
zależne i stowarzyszone z Deloitte Central Europe Holdings Limited to jedne z wiodących firm świadczących usługi profesjonalne; zatrudniają łącznie ponad 4000
pracowników w 34 biurach w 17 krajach Europy Środkowej
© 2015 Deloitte Advisory Sp. z o. o.