4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 CCPUR: District Fam- ily Welfare Office, CC- Pur huoihawtnain zani 10:30AM a inthawk khan CMO Conference Hall-ah naupang kum 9 a inthawk kum 15 inkar hai laia Cam- paign Against Measles and Rubella & Routine Im- munization” le inzawmin Workshop nei a nih. Workshop a hin District Coldchain Handler Ven Langel le DFWO/CCPur Dr Jamthianlal hai khawm an \hang a, Bethesda nurs- ing Home le GNM Train- ing School a kai student hai training pek an nih. Dr Jamthianlal chun, Campaign Against Mea- sles and Rubella hi India sawrkarin a hung \an thar, naupangin Sentut le Sen- tut ang Rubella an invawi ding dangna dinga thaw a ni thu a hril. Rubella natna hi an lang el ngainaw a, karhni hnunga dam a hung inlang chau hlak a, an langa inthawk ni 3 sungin sungin, hmaia inthawk in\anin tak- sa pumpuiah a hung inlang hlak a nih tiin a hril bawk. dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking : 17-01-2018 to 18-01-2018 delivery :23-02-2018 (FrI) Time : 9AM -11AM stOCK : 306 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 20th. Jan. , 2018 to 21st. FeB.,2018 delivery : 23-02-2018 (FrI) Time :9AM- ll stock Stock : 306 @ rate:Rs. 842 (19 & 5kg. available) Hmasawnna Thar Vol - 33/129 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy thlavul (February) 23, 2018 zirtawpni (Friday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Agency : SAS Booking : 26th. deC. , 2017 to 19th. Jan. 2018 delivery :23-02-2018 (FrI) Time : 9AM ll stock last stOCK : 306 @rate:Rs. 842/- ICI CK|P 34th Gen. Conference vawisun \an ding CCPUR: February 23-25, 2018 inkar sung hin “Ralkh- ingtieng sawn kai ei tiu” (Mk. 4:35) ti thupuia hman- gin Rengkai, CCPur hmu- nah Independent Church of India (ICI) Central Kristien |halai Pawl 34th General Conference um a tih. Feb. 23, 2018 5:30PM in Rev. Neichawngthang, Local Pastor, Rengkai in Confer- ence hawng a tih. Khawmpui sunga thuhriltu dinghai chu Rev. H.B. Hluothang; Rev. Alan |hiek le Rev. H.P. Run- remthang hai ning an tih. Conference sung hin Rev. Thangngur Music Award Competition le Bu- onglienkung Music Award (Choir) & Solo for Mis- sions fields) bakah thupui hran hran hmangin Seminar um a ta, Miss Esther Lal\ ankim, Upa Dr Zawlthan- glien; Mr Mesak Lalsanhim le Mr Ramhmangai Khaw- bung hai resource person in \hang an tih. Feb. 23 le 24, 2018 haiah rorelna (busi- ness session) um bawk a tih. Hmar Inpui Executive meeting nei CCPUR: February 21, 1018 khan HYA GHQ Of- fice, Rengkai, CCpur-ah Hmar Inpui (HI) GHQ Ex- ecutive meeting nei a nih. Upa L. Thanzam in \awng\aina a nei zoin thu rel dinga lut hai Executive meeting-a fekhawm hai chun ngaituo le hriltlangna an nei. Hmar Women’s Association GHQ in 30th Founding Day July 26, 2018 a an hmang ding le inawma Hmar khuo In tina sum dawl dinga an hung hni chu Executive meeting in a ngaituo hnungin dawl phal pek dingin an rel. Ginger Festival Or- ganizing Committee in March, 2018 a Ginger Fes- tival nei dinga an inbuot- sainaah Hmar Inpui GHQ moral support pe ding le iengkima thlawp dinga an ngenna chu ngaituo a ni hnungin Organizing Com- mittee hmalakna lawmum an ti a, Festival hlawtling tak a hung ni ngei theina dingin ditsakna an inhlan. Chun, Hmar Artiste Association, GHQ in ISTV a Hmar program nei ding thuah report an pek chu Committee in lawmum a ti a, program fe pei theina dingin an hmatieng in- rawntlangna lienlem nei dingin meeting chun an rel bawk. Meeting zo hin Upa Laltlanmawi in resolution hai Pathien kuoma inh- lanna le meeting kharna \awng\aina a nei tiin Pu Francis Songate, General Secretary, HI GHQ chun ei Chanchinbu palai a hril. Kuki Nampi Taona CCpur: February 28- March 3, 20187 inkar sung khin Kuki Nampi Taona Committee huoihawt- nain Myanmar ram sunga Phailen khuoah 55th Kuki Nampi Taona um a tih. Hi hun sunga speaker ding hai chu Bishop Paothang Haokip, Good Shepherd Church of India le Rev. Dr Jamkhopao Haokip, former Gen. Secretary, Myanmar Baptist Covention hai ning an tih. Hi taka \hang ding hai chu Feb. 28, 2018, 7AM khin Imphal MST Parking/ Office, Moirangkhomg a inthawk suok an tih. Nu le naute thina thuah in- biekremna la um thei lo CCpur: February 21, 2018 zan dar 11 vel khan District hospital-a nau nei dinga admit chu opera- tion thaw a ni hnungin op- eration thawa um nupui le a naute damzo loin an thi a, hi thil tlung thuah hin zan- ikhan Doctor le mithi sung han Police Station-ah in- biekna an nei a, sienkhawm inbiekremna an la nei thei hri naw leiin vawisun 9 AM hin inbiekna an nei nawk ding niin ei thu dawngna chun a hril. Operation thaw hnunga thi nuhmei hi Sapam Thoi- bi Devi (24), w/o Sapam >>sunzawmna phek 4-ah Training centre hawng ding CCPUR: District Co- operative office Com- plex, CCPur-ah vawisun 12:00Noon hin Central Cooperative Management Computer Training Centre, CCPur Branch hawng ning a tih. Training Centre hi Khaipao Haokip, Chair- man, ADCC in khuolli- ena \hangin hawng a ta, L. Tombipishak, President, MSCU le Jeena Potsaang- bam hai functional Presi- dent le Chief host in \hang an ta, Guest of Honours in Hemanta, Co-operative Member; L Basanta Shar- ma, Co-operative mem- ber; Paolal Haokip MDC le Jangkhongam Haokip, Vice President MSCU (Hills) hai \hang an tih. Nuhmei tleirawl a umna hrietlo CCPUR: Lhingneihat Khongsai (13), d/o Pao- mang Khongsai of Gam- pum Village, Kangpokpi District, tuta Vengnom, Churachandpur-a puhai ina um chu Feb. 17, 2018 a intahwk khan a umna chin hriet loin a um a, tuchen hin a umna, a khuo le a nu hai kuomah an lawikir tanaw a nih. February 17, 2018 sun lai khan a umna hai an suokdawk karin In a kal a, kawtkhar chabi chu an pansak hai inah a hang sie a, chu taka inthawka inlawi ta lo a nih. Ama hi a nu le pa in\ he ta an ni a, a nu hi Lam- ka sunga um a nih. A nu kuomah an va en khawmin a fe nawh ti hriet a ni a. A lo hmu hai chun contact num- ber 7005948084 (Hemlen, A pu) inhriettir dinga ngen ei nih. CAF&PD Inspector vuok dodalnain nuorna imphal: February 20, 2018 a Bishnupur a CAF&PD Office a Inspec- tor sinthaw Singhajit Singh chu vuok a ni dodalnain za- nikhan CAF & PD hnuoia thawktuhai chun Director- ate of CAF & PD, Lam- phelpat tuolah \hungbuma nuorna an nei. Feb. 20, 2018 khan nuhmei 5 CAF & PD of- fice, Bishnupur-ah an va fe a, CAF & PD Inspector Singhajit Singh hi Agent belsa dingin an va ngen a, sienkhawm Singhajit Singh chun Court in Agent thar lak belsa a remti ta nawh tiin a lo hril a. Chu huna nuhmei 5 hai hin an lungsena Singhajit Singh hi a hmaiah an ben niin ei thu dawngna chun a hril. Motor eksidenah student 27 an hliem imphal: Zanikhan Sen- pati District a Tadubi Sub-Division huop sunga Khongnem ramah Kani (poppy) chingna hectares 10 vela lien chu Polive, VA le khawtlang \hangruolin an samthluk a. Hi sinthawn- aah hin Don Bosco College, Maram student-hai khawm an \hang ve a. Poppy kung an samthluk zoa an hung kir tieng student-hai chuongna Tata Truck chu a eksiden a, student 27 ( nuhmei 11 le pasal 16) an hliem. Hliemhai laia an rik deu student 5 hai chu Imphal tieng hung phur niin JNIMS, Porompat- ah admit le enkawl an nih. AR han Lunghlu leh mi pahni an man imphal: 26-Sector As- sam Rifles hnuoia 12 Assam Rifles chun Febru- ary 21, 2018 khan PVCP, Khudengthabi hmunah Maruti Van MN04A-9154 sukchawla an dapnaah mi lunghlu chikhat Red Spi- nel kg. 1.5 a rik le Blue Saphire pieces 12 dapdakin motor-a chuong mi pahni hai leh an man. Mana um hai chu Mr Mohon Bhandari (30), s/o Bishnu Bhandari Rao of Moreh Ward No. 6, Teng- noupal District le A. Raju (55), s/o Mr Annamalai of Moreh Ward No. 2, P.O. Moreh, Tengnoupal district hai an ni a. Moreh-a Cus- tom Preventive Force kutah an peklut niin PRO, Assam Rifles thusuok chun a hril. April a inthawk Imphal-New Delhi Air India Flight a um ta ding Manipur Inthlak Danglama hmasawn dingin Lungril le thawdan thleng a \ul: CM imphal: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, ni tin khuol- zin an pung pei angin khawmuol le boruoka inzinna khawm suk- changtlung pei a \ul leiin April chalkar hmasatak a inthawk chun Imphal le New Delhi inkar khawm Air India direct flight a um ta dingin Ministry of Civil Aviation chun phalna a pek ta niin a hril. Hi thu hi zani ta “Tapping Po- tential of Services Sector Cater- ing to Domestic and International Demands” ti thupui hmanga 3rd International Convention of Ser- vice Industry NER (I)-ASEAN FOCUS CLMV (Cambodia, Laos, Myanmar, Vietnam) ti Classic Grande, Imphal-a an nei- na huna a hril a nih. Hi Convention hi Ministry of Commerce and Industry, Gov- ernment of India, International of Chamber for Service Industry le Manipur Infrastructure Devel- opment Agency (MIDA) han an huoihawt a nih. Chief Minister chun, Mani- pur-a khuolzinmi tam lem an hung lut theina ding le mi a hip theina dingin Resort khawm bawl a tum niin a hril. Resort bawlna ding hin Imphal-Moreh highway- a Tengnoupal area lai Resort bawlna ding ram acre 100 vel sawrkarin a melkai zing thu a hril bawk. Act East Policy le inzawmin Manipur hi kawtsuo hmasatak le pawimawtak a nih leiin India- Myanmar infepawna lamlien \ha tak a um theina dingin Prime Min- ister Narendra Modi chun, ramri chenah Culvert 39 bawlna ding fund khawm a pek suok tah niin a hril a. Culvert hai hi Sagaing Re- gion, Myanmar Chief Minister leh join-in an hawng ding niin a hril. Hi thu le inzawm Manipur State Legislative Assembly ro- rel ni 11-na nia Tipaimukh MLA Dr Chaltonlien-in Barak River chunga Barak Inland Waterways buoipuia um mek hi tu fund am a nih a, ieng chen am sin thaw a ni taa tihai ‘cut motion’ a zawna dawnin, CM chun, hi project hi Fully-Centre Funded a nih a. Sukpuitling vat a ni theina dingin Prime Minister Narendra Modi le an inhmu nawk hunah a hrilpui ding thu a hril bawk. Khuol inzinna le infepawna tienga hmasawnna ding thu hril peiin, Manipur chu South East Asia rambunghai le India in- fepawna dinga pawimaw tak state a nih a. Asan chu, Imphal- Moreh fe thlenga lamlien siem hin Southeast Asia rambung hai le India infepawna hnai tak a nih ding a nih, tiin a hril. Sawrkar chun state-a Tourist hung lut a pung theina dingin hma nasatakin a lak thu a hril a. Hi lei hin North East-a hmasatakna dingin NE Development Summit 2017 khawm ropui takin ni kum khan hmang a ni a. Kha tum khan sumdawngna le project hran hran hlenna ding MoU 35 neka tam ziek a ni thu a hril a. Ei thaw dan entawnin Assam le UP hai khaw- min Business Summit an hung nei \an ve ta niin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah DDU-GKY a dingin MSRLM in PIAs 7 leh MoU an ziek imphal: Manipur State Rural Livelihoods Mis- sion (MSRLM) in zani khan Deen Dayal Upad- hyaya Grameen Kaushalya Yojana (DDU-GKY) a dingin Project Implement- ing Agencies (PIAs) 7 leh Rural Development and Panchayati Raj Minister Pu Thongam Biswajit Singh a hrietpuina in Conference Hall, New Secretariat Of- fice, Imphal-ah Memo- randum of understanding (MoU) an ziek. MoU an ziek huna hin Minister Pu Biswajit Singh in MSRLM Wall and Table Calendars a tlangzar bawk. DDU-GKY scheme hn- uoia hin members 13,335 umna Self Help Groups (SHGs) 1,148 neka tam siem a ni tah tiin Pu Biswa- jit Singh chun a hril. Hieng SHGs hai kutsuok hi state sung le puotiengah demand a tam hle a, SHGs hai hin exhibitions le fairs tum tum-ah sum an lamsuok hlak bawk niin Pu Biswajit Singh chun a hril. DDU-GKY scheme in a tum tak chu \halai hai thiemthil inneitir a na, scheme hnuoia hin March, 2019 chenin \halai 10,518 training pek tum a na, tu- kum sung mi 5,370 hai >>sunzawmna phek 4-ah King Kangba le Kangmong hai Heritage Site a siem ning a tih: Jayantakumar imphal: Art & Culture Minister Pu L. Jayantakumar Singh chun King Kangba memorial site, Kangmong hi Manipur state Heritage Site a siem ning a tih tiin thupu- ong a siem. King Kangba memorial site hi Nambol khuo le Konthoujam Con- stituency huom sunga um a na, zani khan Art & Culture Minister inrawi ministe- rial team in inspection an va thaw a nih. Inspection an thaw zoa chanchinbumihai hmaa thu a hrilna a chun, hi memorial site hi Manipur state Heritage Site a siem puitling vat a, tourist hmun- puia siem ning a tih tiin Pu Jayantakumar chun a hril. Kangleipak state a Lal a ni laiin King Kangba hi mi inlar tak niin, Kangleipak tadingin contribution tam- tak a nei a. Tuta rambung tum tumin inkhelna inlar taka an nei tah Polo khawm hi ama in a bul a lo \an a nih. Kangmong khawm hi ama inlal (1405-1359 BC) sunga Polo (Sagol Kangjei) inkhelna hmun hmasatak ni dinga ring a nih. Hmun le hming pawimaw tak tak hieng Kangdrum, Kangjei, Kanghu, Kangpot, Kang le a dang dang khawm hi ama hminga inthawka laksawng ni dinga ring an ni bawk tiin Pu Jayantakumar chun a hril. Zanita inspection an thawna a hin Konthoujam A/C MLA Dr. S. Ranjan Singh, Lainingthou Kangba Thougal Singlup members le mi pawimaw tum tum khawm an \hang ve. HPC (D) Presi- dent Lalhmingth- ang Sanate man tezpur: February 21, 2018 zan khan Tezpur, north Assam-ah Assam Police han Hmar People’s Convention (Democratic) president Lal- hmingthang Sanate (58) an man. Lalhmingthang Sanata hi Tezpur hmuna a tlungna In-a inthawka man a na, ama hi HPC(D)-Chairman faction a Finance Secre- tary Nobar Sanate thatna a mawphurtu taka intum a nih. Nobar Sanate hi January 27, 2018 khan Hmarkhawlien a that a na, a thina le inzawm hin Lakhipur police station- ah case No. 15/2018 zieklut a nih. Practical training an nei mek CCpur: February 19, 2018 a inthawk-a RWUS building, Sielmat, CCPur hmunah Tailoring Training and Apprenticeship program \ana um chu sunzawm pei niin trainees han practical training an nei mek. Hi Tailoring training hi NERCORMP le Women Centre hai \hangruola Entre- preneurshiop & skill devel- opment programme hnuoia an huoihawt a ni a, training hi February 25, 2018 chen aw ding niin training petu in Mangnu Hanghal a \hang a, khaw tum tuma inthawk nuhmei le pasal mi 85 training-a hin an \hang. Training sung hin ma- chine le kut hmanga em- broidery thaw dan hai bakah Doormate, purse, handbag, curtain le dang dang siem dan hai khawm inchuktir an nih. CCPur chau ni loin Imphal a Checkon, Loktak Project le Bishnupur District a inthawk khawmin training hi an hung \hang a nih. Demands 4 -Rs. 172.92 Crore passed imphal: Manipur Assembly chun zanikhan Demands 4 Rs. 172, 07, 92, 000 a passed. Demands for Grants pass hai chu: Demand No. 6- (Transport) Rs. 15,29,27,000/-, Demand No. 16- (Co-operation) Rs. 26,12,26,000/-, De- mand No. 25 – (Youth Affairs and Sports Department) Rs 78,44,03,000/- le Demand No. 48- (Relief and Disaster Management) Rs. 52,22,36,000/- hai an nih. Ithai Barrage Gate enkaitu ding Committee indin a nih: CM imphal: 11th Manipur Legislative Assembly 4th Session fe mek-ah zani khan Chief Minister Pu N. Biren Singh in Ithai Bar- rage gate enkaitu ding Joint Committee indin a nih tiin Inpui an hriettir. MLA Pu K. Ranjit Singh a zawnna dawnna a hi thu hi hril a na, Pu Letpao Haokip, Water Resources Minister chun Ithai Barrage hi National Hydroelectric Power Cor- poration (NHPC) enkawlna hnuoia sinthaw a ni leiin state sawrkar an rawl ve nawh tiin Inpui an hriettir ve bawk. Pu Letpao Haokip a \ awngbau thlawpna in CM Pu Biren Singh chun hi chungthu hi Governor Dr. N Heptulla leh ngaituo a ni tah a, Union Minister Pu RK Singh inrawina in meeting khawm nei a ni tah tiin a hril. Barrage en- kawltu ding Joint Commit- tee indin a na, committee a hin state official hai khawm an \hang a, barrage le inza- wma thil pawimaw hai anni in mawphur vawngin an enkawl ding a nih tiin Pu Biren Singh in a hril a, f<r ruotui thlak sungin barrage hin harsatna iengkhawm intlun naw nih tiin Inpui a tiem bawk. Minister Pu Letpao Haokip chun tuta financial year sungin AIBP hnuoia Thoubal Multipurpose.. >>sunzawmna phek 4-ah Measles & Rubella Routine Immunizatio Campaign Workshop CCpur: All Tribal Wom- en Union (ATWU) GHQ \huoitu Delhi-a inzin hai chun zanikhan Jehova Jire Home, Beaulahlane hmu- nah Delhi an inzinna re- port an pek. February 12, 2018 zan dar 5 khan Joint Secre- tary for North East, Govt. of India Jitendra Kumar Sinha an inhmupui a, chu hunah Manipur tlangrama ralthuom chawi pawl hai le SoO neia Political talks >>sunzawmna phek 2-ah ATWU in Delhi inzinna report an pek

Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 April ... Thar/2018/February/HT-23-02-2018.pdf · thuhriltu dinghai chu Rev. H.B. Hluothang; Rev. Alan |hiek le Rev. H.P. Run-remthang

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 April ... Thar/2018/February/HT-23-02-2018.pdf · thuhriltu dinghai chu Rev. H.B. Hluothang; Rev. Alan |hiek le Rev. H.P. Run-remthang

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984

CCPur: District Fam-ily Welfare Office, CC-Pur huoihawtnain zani 10:30AM a inthawk khan CMO Conference Hall-ah naupang kum 9 a inthawk kum 15 inkar hai laia Cam-paign Against Measles and Rubella & Routine Im-munization” le inzawmin Workshop nei a nih.

Workshop a hin District Coldchain Handler Ven Langel le DFWO/CCPur Dr Jamthianlal hai khawm an \hang a, Bethesda nurs-ing Home le GNM Train-ing School a kai student hai training pek an nih. Dr Jamthianlal chun, Campaign Against Mea-sles and Rubella hi India

sawrkarin a hung \an thar, naupangin Sentut le Sen-tut ang Rubella an invawi ding dangna dinga thaw a ni thu a hril. Rubella natna hi an lang el ngainaw a, karhni hnunga dam a hung inlang chau hlak a, an langa inthawk ni 3 sungin sungin, hmaia inthawk in\anin tak-sa pumpuiah a hung inlang hlak a nih tiin a hril bawk.

dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWSVANGSEI INDANEK. SalbungBooking : 17-01-2018 to 18-01-2018delivery :23-02-2018 (FrI) Time : 9AM -11AMstOCK : 306

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 20th. Jan. , 2018 to 21st. FeB.,2018delivery : 23-02-2018 (FrI) Time :9AM-tillstockStock :306@rate:Rs. 842(19 & 5kg. available)

HmasawnnaTharVol-33/129 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

thlavul (February) 23, 2018 zirtawpni (Friday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWS Agency : SASBooking : 26th. deC. , 2017 to 19th. Jan. 2018delivery :23-02-2018 (FrI) Time : 9AM till stock laststOCK : 306 @rate:Rs. 842/-

ICI CK|P 34th Gen. Conference vawisun \an dingCCPur: February 23-25, 2018 inkar sung hin “Ralkh-ingtieng sawn kai ei tiu” (Mk. 4:35) ti thupuia hman-gin Rengkai, CCPur hmu-nah Independent Church of India (ICI) Central Kristien |halai Pawl 34th General Conference um a tih. Feb. 23, 2018 5:30PM in Rev. Neichawngthang, Local

Pastor, Rengkai in Confer-ence hawng a tih. Khawmpui sunga thuhriltu dinghai chu Rev. H.B. Hluothang; Rev. Alan |hiek le Rev. H.P. Run-remthang hai ning an tih. Conference sung hin Rev. Thangngur Music Award Competition le Bu-onglienkung Music Award

(Choir) & Solo for Mis-sions fields) bakah thupui hran hran hmangin Seminar um a ta, Miss Esther Lal\ankim, Upa Dr Zawlthan-glien; Mr Mesak Lalsanhim le Mr Ramhmangai Khaw-bung hai resource person in \hang an tih. Feb. 23 le 24, 2018 haiah rorelna (busi-ness session) um bawk a tih.

Hmar Inpui Executive meeting neiCCPur: February 21, 1018 khan HYA GHQ Of-fice, Rengkai, CCpur-ah Hmar Inpui (HI) GHQ Ex-ecutive meeting nei a nih. Upa L. Thanzam in \awng\aina a nei zoin thu rel dinga lut hai Executive meeting-a fekhawm hai chun ngaituo le hriltlangna an nei. Hmar Women’s Association GHQ in 30th Founding Day July 26, 2018 a an hmang ding le inawma Hmar khuo In tina sum dawl dinga an hung hni chu Executive meeting in a ngaituo hnungin dawl phal pek dingin an rel. Ginger Festival Or-ganizing Committee in March, 2018 a Ginger Fes-tival nei dinga an inbuot-sainaah Hmar Inpui GHQ moral support pe ding le

iengkima thlawp dinga an ngenna chu ngaituo a ni hnungin Organizing Com-mittee hmalakna lawmum an ti a, Festival hlawtling tak a hung ni ngei theina dingin ditsakna an inhlan. Chun, Hmar Artiste Association, GHQ in ISTV a Hmar program nei ding thuah report an pek chu Committee in lawmum a ti a, program fe pei theina dingin an hmatieng in-rawntlangna lienlem nei dingin meeting chun an rel bawk. Meeting zo hin Upa Laltlanmawi in resolution hai Pathien kuoma inh-lanna le meeting kharna \awng\aina a nei tiin Pu Francis Songate, General Secretary, HI GHQ chun ei Chanchinbu palai a hril.

Kuki Nampi TaonaCCpur: February 28- March 3, 20187 inkar sung khin Kuki Nampi Taona Committee huoihawt-nain Myanmar ram sunga Phailen khuoah 55th Kuki Nampi Taona um a tih. Hi hun sunga speaker ding hai chu Bishop Paothang Haokip, Good Shepherd Church of India le Rev. Dr Jamkhopao Haokip, former Gen. Secretary, Myanmar Baptist Covention hai ning an tih. Hi taka \hang ding hai chu Feb. 28, 2018, 7AM khin Imphal MST Parking/Office, Moirangkhomg a inthawk suok an tih.

Nu le naute thina thuah in-biekremna la um thei lo

CCpur: February 21, 2018 zan dar 11 vel khan District hospital-a nau nei dinga admit chu opera-tion thaw a ni hnungin op-eration thawa um nupui le a naute damzo loin an thi a, hi thil tlung thuah hin zan-ikhan Doctor le mithi sung han Police Station-ah in-

biekna an nei a, sienkhawm inbiekremna an la nei thei hri naw leiin vawisun 9 AM hin inbiekna an nei nawk ding niin ei thu dawngna chun a hril. Operation thaw hnunga thi nuhmei hi Sapam Thoi-bi Devi (24), w/o Sapam >>sunzawmna phek 4-ah

Training centre hawng ding

CCPur: District Co-operative office Com-plex, CCPur-ah vawisun 12:00Noon hin Central Cooperative Management Computer Training Centre, CCPur Branch hawng ning a tih. Training Centre hi Khaipao Haokip, Chair-man, ADCC in khuolli-ena \hangin hawng a ta, L. Tombipishak, President, MSCU le Jeena Potsaang-bam hai functional Presi-dent le Chief host in \hang an ta, Guest of Honours in Hemanta, Co-operative Member; L Basanta Shar-ma, Co-operative mem-ber; Paolal Haokip MDC le Jangkhongam Haokip, Vice President MSCU (Hills) hai \hang an tih.

Nuhmei tleirawl a umna hrietloCCPur: Lhingneihat Khongsai (13), d/o Pao-mang Khongsai of Gam-pum Village, Kangpokpi District, tuta Vengnom, Churachandpur-a puhai ina um chu Feb. 17, 2018 a intahwk khan a umna chin hriet loin a um a, tuchen hin a umna, a khuo le a nu hai kuomah an lawikir tanaw a nih. February 17, 2018 sun lai khan a umna hai an

suokdawk karin In a kal a, kawtkhar chabi chu an pansak hai inah a hang sie a, chu taka inthawka inlawi ta lo a nih. Ama hi a nu le pa in\he ta an ni a, a nu hi Lam-ka sunga um a nih. A nu kuomah an va en khawmin a fe nawh ti hriet a ni a. A lo hmu hai chun contact num-ber 7005948084 (Hemlen, A pu) inhriettir dinga ngen ei nih.

cAF&PD Inspector vuok dodalnain nuornaimphal: February 20, 2018 a Bishnupur a CAF&PD Office a Inspec-tor sinthaw Singhajit Singh chu vuok a ni dodalnain za-nikhan CAF & PD hnuoia thawktuhai chun Director-ate of CAF & PD, Lam-phelpat tuolah \hungbuma nuorna an nei. Feb. 20, 2018 khan nuhmei 5 CAF & PD of-

fice, Bishnupur-ah an va fe a, CAF & PD Inspector Singhajit Singh hi Agent belsa dingin an va ngen a, sienkhawm Singhajit Singh chun Court in Agent thar lak belsa a remti ta nawh tiin a lo hril a. Chu huna nuhmei 5 hai hin an lungsena Singhajit Singh hi a hmaiah an ben niin ei thu dawngna chun a hril.

Motor eksidenah student 27 an hliemimphal: Zanikhan Sen-pati District a Tadubi Sub-Division huop sunga Khongnem ramah Kani (poppy) chingna hectares 10 vela lien chu Polive, VA le khawtlang \hangruolin an samthluk a. Hi sinthawn-aah hin Don Bosco College, Maram student-hai khawm an \hang ve a. Poppy kung

an samthluk zoa an hung kir tieng student-hai chuongna Tata Truck chu a eksiden a, student 27 ( nuhmei 11 le pasal 16) an hliem. Hliemhai laia an rik deu student 5 hai chu Imphal tieng hung phur niin JNIMS, Porompat-ah admit le enkawl an nih.

AR han Lunghlu leh mi pahni an man

imphal: 26-Sector As-sam Rifles hnuoia 12 Assam Rifles chun Febru-ary 21, 2018 khan PVCP, Khudengthabi hmunah Maruti Van MN04A-9154 sukchawla an dapnaah mi lunghlu chikhat Red Spi-nel kg. 1.5 a rik le Blue Saphire pieces 12 dapdakin motor-a chuong mi pahni hai leh an man.

Mana um hai chu Mr Mohon Bhandari (30), s/o Bishnu Bhandari Rao of Moreh Ward No. 6, Teng-noupal District le A. Raju (55), s/o Mr Annamalai of Moreh Ward No. 2, P.O. Moreh, Tengnoupal district hai an ni a. Moreh-a Cus-tom Preventive Force kutah an peklut niin PRO, Assam Rifles thusuok chun a hril.

April a inthawk Imphal-New Delhi Air India Flight a um ta dingManipur Inthlak Danglama hmasawn dingin Lungril le thawdan thleng a \ul: CM

imphal: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, ni tin khuol-zin an pung pei angin khawmuol le boruoka inzinna khawm suk-changtlung pei a \ul leiin April chalkar hmasatak a inthawk chun Imphal le New Delhi inkar khawm Air India direct flight a um ta dingin Ministry of Civil Aviation chun phalna a pek ta niin a hril. Hi thu hi zani ta “Tapping Po-tential of Services Sector Cater-ing to Domestic and International Demands” ti thupui hmanga 3rd International Convention of Ser-vice Industry NER (I)-ASEAN FOCUS CLMV (Cambodia, Laos, Myanmar, Vietnam) ti Classic Grande, Imphal-a an nei-na huna a hril a nih. Hi Convention hi Ministry of Commerce and Industry, Gov-

ernment of India, International of Chamber for Service Industry le Manipur Infrastructure Devel-opment Agency (MIDA) han an huoihawt a nih. Chief Minister chun, Mani-pur-a khuolzinmi tam lem an hung lut theina ding le mi a hip theina dingin Resort khawm bawl

a tum niin a hril. Resort bawlna ding hin Imphal-Moreh highway-a Tengnoupal area lai Resort bawlna ding ram acre 100 vel sawrkarin a melkai zing thu a hril bawk. Act East Policy le inzawmin Manipur hi kawtsuo hmasatak le pawimawtak a nih leiin India-

Myanmar infepawna lamlien \ha tak a um theina dingin Prime Min-ister Narendra Modi chun, ramri chenah Culvert 39 bawlna ding fund khawm a pek suok tah niin a hril a. Culvert hai hi Sagaing Re-gion, Myanmar Chief Minister leh join-in an hawng ding niin a hril. Hi thu le inzawm Manipur State Legislative Assembly ro-rel ni 11-na nia Tipaimukh MLA Dr Chaltonlien-in Barak River chunga Barak Inland Waterways buoipuia um mek hi tu fund am a nih a, ieng chen am sin thaw a ni taa tihai ‘cut motion’ a zawna dawnin, CM chun, hi project hi Fully-Centre Funded a nih a. Sukpuitling vat a ni theina dingin Prime Minister Narendra Modi le an inhmu nawk hunah a hrilpui ding thu a hril bawk. Khuol inzinna le infepawna

tienga hmasawnna ding thu hril peiin, Manipur chu South East Asia rambunghai le India in-fepawna dinga pawimaw tak state a nih a. Asan chu, Imphal-Moreh fe thlenga lamlien siem hin Southeast Asia rambung hai le India infepawna hnai tak a nih ding a nih, tiin a hril. Sawrkar chun state-a Tourist hung lut a pung theina dingin hma nasatakin a lak thu a hril a. Hi lei hin North East-a hmasatakna dingin NE Development Summit 2017 khawm ropui takin ni kum khan hmang a ni a. Kha tum khan sumdawngna le project hran hran hlenna ding MoU 35 neka tam ziek a ni thu a hril a. Ei thaw dan entawnin Assam le UP hai khaw-min Business Summit an hung nei \an ve ta niin a hril.>>sunzawmna phek 4-ah

DDU-GKY a dingin MSRLM in PIAs 7 leh MoU an ziek

imphal: Manipur State Rural Livelihoods Mis-sion (MSRLM) in zani khan Deen Dayal Upad-hyaya Grameen Kaushalya Yojana (DDU-GKY) a dingin Project Implement-ing Agencies (PIAs) 7 leh Rural Development and Panchayati Raj Minister Pu

Thongam Biswajit Singh a hrietpuina in Conference Hall, New Secretariat Of-fice, Imphal-ah Memo-randum of understanding (MoU) an ziek. MoU an ziek huna hin Minister Pu Biswajit Singh in MSRLM Wall and Table Calendars a tlangzar bawk.

DDU-GKY scheme hn-uoia hin members 13,335 umna Self Help Groups (SHGs) 1,148 neka tam siem a ni tah tiin Pu Biswa-jit Singh chun a hril. Hieng SHGs hai kutsuok hi state sung le puotiengah demand a tam hle a, SHGs hai hin exhibitions le fairs tum tum-ah sum an lamsuok hlak bawk niin Pu Biswajit Singh chun a hril. DDU-GKY scheme in a tum tak chu \halai hai thiemthil inneitir a na, scheme hnuoia hin March, 2019 chenin \halai 10,518 training pek tum a na, tu-kum sung mi 5,370 hai >>sunzawmna phek 4-ah

King Kangba le Kangmong hai Heritage Site a siem ning

a tih: Jayantakumarimphal: Art & Culture Minister Pu L. Jayantakumar Singh chun King Kangba memorial site, Kangmong hi Manipur state Heritage Site a siem ning a tih tiin thupu-ong a siem. King Kangba memorial site hi Nambol khuo le Konthoujam Con-stituency huom sunga um a na, zani khan Art & Culture Minister inrawi ministe-rial team in inspection an va thaw a nih. Inspection an thaw zoa chanchinbumihai hmaa thu a hrilna a chun, hi memorial site hi Manipur state Heritage Site a siem puitling vat a, tourist hmun-puia siem ning a tih tiin Pu Jayantakumar chun a hril. Kangleipak state a Lal a ni laiin King Kangba hi mi inlar tak niin, Kangleipak

tadingin contribution tam-tak a nei a. Tuta rambung tum tumin inkhelna inlar taka an nei tah Polo khawm hi ama in a bul a lo \an a nih. Kangmong khawm hi ama inlal (1405-1359 BC) sunga Polo (Sagol Kangjei) inkhelna hmun hmasatak ni dinga ring a nih. Hmun le hming pawimaw tak tak hieng Kangdrum, Kangjei, Kanghu, Kangpot, Kang le a dang dang khawm hi ama hminga inthawka laksawng ni dinga ring an ni bawk tiin Pu Jayantakumar chun a hril. Zanita inspection an thawna a hin Konthoujam A/C MLA Dr. S. Ranjan Singh, Lainingthou Kangba Thougal Singlup members le mi pawimaw tum tum khawm an \hang ve.

HPC (D) Presi-dent Lalhmingth-ang Sanate man

tezpur: February 21, 2018 zan khan Tezpur, north Assam-ah Assam Police han Hmar People’s Convention (Democratic) president Lal-hmingthang Sanate (58) an man. Lalhmingthang Sanata hi Tezpur hmuna a tlungna In-a inthawka man a na, ama hi HPC(D)-Chairman faction a Finance Secre-tary Nobar Sanate thatna a mawphurtu taka intum a nih. Nobar Sanate hi January 27, 2018 khan Hmarkhawlien a that a na, a thina le inzawm hin Lakhipur police station-ah case No. 15/2018 zieklut a nih.

Practical training an nei mek

CCpur: February 19, 2018 a inthawk-a RWUS building, Sielmat, CCPur hmunah Tailoring Training and Apprenticeship program \ana um chu sunzawm pei niin trainees han practical training an nei mek. Hi Tailoring training hi NERCORMP le Women Centre hai \hangruola Entre-preneurshiop & skill devel-opment programme hnuoia an huoihawt a ni a, training hi February 25, 2018 chen aw ding niin training petu

in Mangnu Hanghal a \hang a, khaw tum tuma inthawk nuhmei le pasal mi 85 training-a hin an \hang. Training sung hin ma-chine le kut hmanga em-broidery thaw dan hai bakah Doormate, purse, handbag, curtain le dang dang siem dan hai khawm inchuktir an nih. CCPur chau ni loin Imphal a Checkon, Loktak Project le Bishnupur District a inthawk khawmin training hi an hung \hang a nih.

Demands 4 -Rs. 172.92 Crore passed imphal: Manipur Assembly chun zanikhan Demands 4 Rs. 172, 07, 92, 000 a passed. Demands for Grants pass hai chu: Demand No. 6- (Transport) Rs. 15,29,27,000/-, Demand No. 16- (Co-operation) Rs. 26,12,26,000/-, De-mand No. 25 – (Youth Affairs and Sports Department) Rs 78,44,03,000/- le Demand No. 48- (Relief and Disaster Management) Rs. 52,22,36,000/- hai an nih.

Ithai Barrage Gate enkaitu ding committee indin a nih: cMimphal: 11th Manipur Legislative Assembly 4th Session fe mek-ah zani khan Chief Minister Pu N. Biren Singh in Ithai Bar-rage gate enkaitu ding Joint Committee indin a nih tiin Inpui an hriettir. MLA Pu K. Ranjit Singh a zawnna dawnna a hi thu hi hril a na, Pu Letpao Haokip, Water Resources Minister chun Ithai Barrage hi National Hydroelectric Power Cor-poration (NHPC) enkawlna hnuoia sinthaw a ni leiin state sawrkar an rawl ve nawh tiin Inpui an hriettir ve bawk. Pu Letpao Haokip a \awngbau thlawpna in CM Pu Biren Singh chun hi chungthu hi Governor Dr.

N Heptulla leh ngaituo a ni tah a, Union Minister Pu RK Singh inrawina in meeting khawm nei a ni tah tiin a hril. Barrage en-kawltu ding Joint Commit-tee indin a na, committee a hin state official hai khawm an \hang a, barrage le inza-wma thil pawimaw hai anni in mawphur vawngin an

enkawl ding a nih tiin Pu Biren Singh in a hril a, f<r ruotui thlak sungin barrage hin harsatna iengkhawm intlun naw nih tiin Inpui a tiem bawk. Minister Pu Letpao Haokip chun tuta financial year sungin AIBP hnuoia Thoubal Multipurpose..>>sunzawmna phek 4-ah

Measles & Rubella Routine Immunizatio campaign Workshop

CCpur: All Tribal Wom-en Union (ATWU) GHQ \huoitu Delhi-a inzin hai chun zanikhan Jehova Jire Home, Beaulahlane hmu-nah Delhi an inzinna re-port an pek. February 12, 2018 zan

dar 5 khan Joint Secre-tary for North East, Govt. of India Jitendra Kumar Sinha an inhmupui a, chu hunah Manipur tlangrama ralthuom chawi pawl hai le SoO neia Political talks >>sunzawmna phek 2-ah

ATWU in Delhi inzinna report an pek

Page 2: Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 April ... Thar/2018/February/HT-23-02-2018.pdf · thuhriltu dinghai chu Rev. H.B. Hluothang; Rev. Alan |hiek le Rev. H.P. Run-remthang

Hmasawnna Thar2 thlavul (February) 23, 2018 zirtawpni (Friday) artiCle/health & emplOyment newS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

EditorialKutsinthawtuhai ngaisak le

ngaipawimaw ding

Tuolsuong SUNZAWMNAVAWISUN THUPUIMi popo le inremna le thienghlimna hnawt ro, chu-ong le naw chun tukhawmin Lalpa hmu naw ni hai; ~Hebrai 12:14 hmar |awng Online le Offline

-Joseph Joute, Freelance Journalist.

Hmar \awng hi a hausa êm êm a. Zo hnathlâk \awnga lem chu Lusei \awng ti lovah, Hmar \awng nêka hausa le nal hi a um nawh ti thei a nih. Sâp \awng nêka nalh lem khawm tamtak a um. A hausak dân hi a’n ril a, chu laia pakhat chu Alphabet “|” ei nei hih ei \awng hausakna le peculiar-na a nih. “|” thu la hei hril met inla. Alphabet 25 en nei a, ei Alphabet ah THR le TR la um naw laia hmang \âwk \âwkhai hin tu Alphabet am an hmang? I ngaituo hlak am? A remchâng lema ei hrieta (Alphabet siem\haa) | aiah THR le TR hmang ta’ng ei tiu ei ti a nih chun thu hran. Amiruokchu, alphabet ziekmal (letter) pathum um hi thil remchâng a nih d$m? Letter pahni Aw, Ch, Ng chu ei nei a, pathum ruok chu a la um nawh. Thil rêng rêng chu a bula inthawk nih lova a zika inthawk siem\hat ei tum phat a’n fûk thei tah ngai nawh a, ei sukchingpen hlak. In khawm foundation a inthawkin ei \an hlak. |awng/thu ziek khawmin innghatna ‘bul’ a nei ding a nih. Hringna khawm hi a’n nghatna bul THU a inthawka zieka siem a nih. Chu Thubul chu DNA Code ei ti, chemical letters pali C, G, T, A hai hi an nih a. Mihriem thiemna hmanga sukdanglam/siem\hat tumhai chun, DNA sequencing le re-editing an thawa, hringna an sukchingpen lem hlak. Scientist hân DNA Code hi phawr hne tah hlein an inngaia chuh a thilthawtheina THU inphûmrûk 1% khawm an la huot dawk phâk nawh a, 99% chu hmu thei lo ‘thilmak’ or ‘thumak’ a la nih. Universe a thil umhai 99% hmu theilo an nih ang bawkin a chin tienga khawm, atom khêl tieng ram chu a la nih. Hringna bul chu THU a nih leiin chu THUBUL chuh a pawimaw tak a. Hitaka inthawk hin ‘thubul’ (Alphabet) pawimaw zie ei hriet nuom a um. Chuong angin Hmar \awng khawm hi Alphabet 25 hmangin remhrietnaa remkhâwma ziek a nih a. Alphabet “O”, “G” (ek) le “J” dâm ei hmang tlâwm taluo tia a hmangna \halem ei zawng dawk pei thei chun thil \ha a nih. A umzie/kawk thuhmun tho chu \awng sukhausakna a nih ve leiin a la pawi naw lem deuh. Entirnân: “A lum hlawt hlawt/hlot hlot”. “I hmêl a \ha tawp/top” “Nghawk/nghok i um!” “Nang khawm/khom hung rawh” “Bâwng a bawk/bok” “Senvawn/Senvon” “Kik fawk/fok ka che!” a dang dang. Hieng thuhaia hin a umzie a danglam chuong nawh. Diktak chun ‘O’ hmangna hi tlâwmte chauh ei nei a. Âwm tak tak le a’n rîk dân indik lem hmangna ding tamtak a la um. Entirna dang: “Hlap fok rawh!”, “Chop-le-chil”, “Isu hnongin a um”, “Hmunhnok”, “I hnoksak” add. “Aw’ hi ei hmang rimsi taluo a, “O” hin insâwkzângkhai tir met inla Hmar \awng khawm a ‘modern’ deuh met thei ring a um. “Modern English” anga “Hmar Modern” nei khawm a hun ve tah tho naw maw? Tulai computer khawvêla ziekna space (hmun) inditthâwna hun, letter pakhat chauh khawma umzie a nei phâkna ah lem chun mal khat chauh khawmin seitak a kakhâwk thei. Space inren ti sia, ‘|’ aia ‘Thr’ le ‘Tr’ hmang ruok hi chu an justify nawh. A hnuoia sunhâng (dot) ziek ân tak ti khawm hih ân justify nawh. A nêka intak tlûksei a uma, ei hmang thei tho. Cwedish han ‘O’ chunga sunhang pahni um (Ö) an neia, an problem nawh. Mobile Phone le Computer/Internet ah a buoithlâk tituhai hin Hmar \awng alphabet an hrietchieng naw lei or Hmar \awng hmang/thiem an tum naw lei a nih ti thei a nih. Tulai \hangthar online discussion-a thu \ha tak tak hril thei le hril ding nei \eu \euhai hi paper-a Hmar \awng ziek râlah an buoi tlat. Bible Pathien thu lem chu hril lo, newspaper le magazine Hmar \awng tlânglâwn taka ziek ah khawm tamtak an buoi a nih. | chu hril lo, double vowel, ie, uo hai lem chu an buoi hlum naw chauh a nih. |awng hausa le mawi tak nih si a hausakna tak tak pâw phâk lova a pâwnlâng mei meia ei hmang pawlâwt hi pawi êm êm a. Abîkin, Internet khawvêl, social sites Facebook, WhatsApp, Twitter, Linkedin, Google+ add. haia hin Hmar-\awng-Online ân dik naw nasa thei taluo a. |hang le thar peiin an hung hmang suol pei ding nia ân lang leiin fîmkhur deuh \ha’ng a tih. |hangtharhai khawmin daily newspaper le magazine ei neisun Hmasawnna Thar, Thuro, Manmasi Digest hai hi regular taka tiemin, Hmar \awng inchûknain hmang \angkai thei inla nuom a um hle. A rêngin a \ha famkim naw khawmin Hmar \awng indik, a ziekdân tlângpui ei hriet thei ring a um; HLS standard (norms) zuia ziek an nih bawk leiin. Chun, Bible Society of India (BSI) Bible hmasahai kha tiem inla, thlarau hringna Pathien thu bâkah Hmar \awng ziekdân le fedân indik le tluong, Pathien mi pêk ngei \awng khawm hre bel deuh pha ngei ei tih. Chu tieng chu lo hun sien, ei topic ah kîr nâwk tah inla. Tulai hin Online-a thil tlung, Offline ah ei hriet tah lo tamtak a um a. Ân darh hrât sia a buoithlâk ang rêng hle. Thil awlsam ei zawng taluo leiin ei sietpui lem el d$m ti khawm inlau um tak a nih. |awng (Thu) an dik tah naw chun hringnun khawm ân dik thei tah ngai nawh. hmar |awng Online: Internet khawvêla \awng ziek chu an rang a, edit hman an nawh ei ti lei le hun iintêp lei khawm a nih el thei, Online Hmar \awng ziek dân ei uluk nawa ei ngaisam êm êm el hih. Online ah chu ngaithana rieu lungril le pawi ti nawna a mi pêk hlak. Hnam changkâng hai ruok chun online editing hi an ngai pawimaw hle hlak. |awng khawm awlsam taka a meaning hriet phawt chun, a spelling ân dik naw khawma ziek pawi ti nawna a um tah a; thil pawi tak a nih. SMS/Text Message hmanga ziek chu a thumal (spelling) a kim naw khawma a umzie ei hriet chun ngaiin ei nei a, \awng indiklo hmang kha pawi ti nawna a um a, \awng indik ei hriet naw pha hlak. Chuong ang chun Internet hmangtuhai khawmin ngaiin an nei tah a. Hmar \awng hmang ân dik naw nasa tah êm êm, abîkin \hangthar lai. Khawlam \awng indik ziek dân le hmang dân an hung inchûk tah ding chuh? Bible hlak an tiem pei tah nawh, thutak tieng an na an sukset tlat tah bawk. Social Media hlak chu an hmang hrat nasa ngang el si, balance hek zie hre lovin! Hun le pawisa tamtak an khawralna hin Hmar \awng indik Online ah bek hmu thei hai sien \ha ding bah! Ieng am hril ta’ng ei ta, hriet diknawnna chu a pung nawk zuolna dingin ei la hmang suol rawp pei ding a ni? Common Mistakes: Thiem em em bik naw inla khawm hang hril inla. Tulai \hangtharin Hmar \awng ei ziek râwnna tak chu Online (Facebook, WhatsApp) hi a nih a. Ei hmang

suol râwn tak chu Double Vowel ie, ei, ou, uo, ‘tl’ le ‘thl’ hai hi a nih. Thumal ziek kawp le ziek kawp naw khawmin umzie/kâwk a dang nei thei laiin, Word nih lo letter hmangna kawngah ringawt khawm ei buoi deuh a hawi. Letter (Alphabet) ah i buoi chun ‘word’ ah i buoi nghâl ding a nih. Tulai \hangthar Hmar \awng Online thuziek \henkhat hei en inla. “Pathien hmangaina a’n thûk êm êm a, Suol sim a ngaidam nuom. A mi hmangaih êm leiin a mi hung zawng suok nâwk” ti hih, “Pathin hmangeina an thuk êm êm a, Sul sim a ngaidam num. A mi hmangei êm leiin a mi hung zong suk nâwk” tiin tamtak chuh ‘double vowel’ an buoi hlak. (‘H’ khawm hi a hmangna ding tamtak ah ei hmang nawh. Hmar \awng awphawi indiktakah chuh Lushei \awng nêkin ‘H’ ri a tam lem) “Ie” an hmang indik naw dân chuh, ‘ramri’ ti dingah ‘ramrie’, remhrie ti dingah remhri, hri an lêng ti dingah, hrie an lêng, mihriem dingah mihrim, hriemhrei dingah hrimhrei, Pathien dingah Pathin tiin, a letling vawng a nih. “Uo le Ou” khawm, khuo ti dingah khu, khuong dingah khung, ‘ka khuo a sâwt’ dingah ka khu a sâwt dâm an tih a. Ei lo inzak el a nih. Mâni \awng thiem lo ti chuh inzak a um. Tulaia hluor thar êm êm pakhat nawk chuh Pronoun le Abstract Noun ziek kawp hi a nih. “Ei” ti dingah “eiin” an hmang a. “Ei inhmangaihna” (Pronoun le Abstract Noun) chu thumal pakhata siemin, “Eiin” an ti hlak. “Ei” ti hi pronoun a nih tah a, abstract noun le ziek kawp lo ding a nih. “Ei inthuruolna, ei inlainatna” ti haia hin “Ei” khi pronoun a nih pei a, inthuruolna, inlainatna hai hi abstract noun an nih leiin a hrana ziek ding an nih. Chun, “in” hi prefix (a hmatieng) ei hmang pha chuh, “In inzo ta?” tiin a hranin ei sie hlak. Subject/object leh ei ziek kawp chun Abstract Noun a suok hlak - inditna, insîrna, add. Suffix (a hnungtieng) ei sie phât ei ziek kawp hlak. “In inzoin dâr iengzâm a nih tah?”- Ringumin, damtakin, add. Hmar \awng hi ei aw phawi, \awng ri (tone) a inthawkin ei lo ziek suok a nih taka. |henkhat chun zieka inthawkin an lam ri thung a. Hmar \awng ei lam dânhai ân dik tah naw leiin ei ziek suol tâwl niin a’n lâng. A lam rîk ei thiem tah naw khawma a ziek bêk hi chu ziek dik tum ei tiu! Spelling ziek dik phawt hi a pawimaw. Amiruokchu, lamrîk indik tah naw chun ziek dik a’n tak leiin lamrîk indik inchûk khawm a pawimaw. Internet khawvêla i thil ziek po po chu a um zing tah ding a nih a, a website amanih an sukbo (delete) naw lem chun khawvêl um sûng a um tah ding a nih. Hmar \awng indik lem zawngna dingin internet hmang nuom hun dâm a um pha, tamtak an hung buoi thei ding a nih leiin social networking site khawm nisien, Wikipedia khawm, indik taka ei ziek pei naw chun, \hangtharhai an la hung buoi pei ding a nih ti hrein, fîmkhur tah inla nuom a um hle. Hmar Literature Society khawm hi Online \an tah inla nuom a um. World Encyclopaedia (Wikipedia) a hin \awng le thu hrilfiena nuom nuom ei sie lût thei a. Hmar \awng indik tak pa dâm hih sie lût tah inla, \hangthar pei hân an la hung râwn thei dingin. Wikipedia hi khawvêl pumpui dictionary encyclopaedia a nih a, ân dik naw a lo um pal khawma sukdik pei (update) thei a nih leiin a remchang hle. Hmar Grammar le Dictionary online ei nei ka hi kar hi nghakhla a um tah hle. |hangtharhai \hang hung ta ta u’m! Tulaia Online-a thu ziek thiem tak tak haiin an thuziekhai hi Offline ah paper-a ziek dawk ding nisien, tamtakin an ziek a nih an ti nuom ring a um nawh. Spelling le style chu thuhran, a thufûn rêng rênghai khawm hi Paper-a ziek dawk an ngam ka ring naw tamtak a um. Chuongchu a nih Online mi influence dân chu, a \ha naw zâwngin a mi chophur thei tlat. Computer le internet chu a soft leiin ziek pur pur an hawia, thu \hanaw ziek khawm a awlsam. Offline (Paper) ah ruok chu ziek pur pur thei an naw bakah open a nih leiin thu \hanaw ziek ngam mei mei an nawh. Hmar-\awng-Online hi tuta inthawk chu tukhawm fîmkhur seng tah inla nuom a um takzet. hmar |awng Offline: Tulai nu-le-pa tamtak, kum 60-70 chungtieng chun, online (Internet khawvêl) ah hin ieng thil am a tlunga ti hih an hriet tah naw khawp el a. Nauhai le kâr khawm a hla/zau nuom sâwt êm êm. Hi tak hin Generation Gap ei ti vet hi a suklien pha niin ân lang. Chun, \hangtharhai khawmin Offline-a thil umdân le \awng indik lemhai hi ei ngaiven tâwk nawin, ei pawisa tâwk naw niin ân lang bawk. Online a nih phâta Offline-Hmar-\awng ziekdân zui kher ngai lova ei ngaina hin \awng a sukchingpenna pakhat a nih. Hnam changkânghai chun Online le Offline \awng an hmang fîmkhur dân inang charin an hmanga, ziekdân indik an zui hlak. Nuom nuoma \awng keilet khawm hi suol a nih! Offline, lekhabu le newspaper haia hin chu a tlângpuiin editing dâm thaw a nih leiin ziek suol a tam bêk bêk nawh a. Amiruokchu, ziek kawngah nih lovin, \awng lamsuok (verbal) kawngah hin mi tamtakin Hmar \awng hi ei hmang suol nasa êm êm. Abîkin mipui hmaa ngir ngunhai ta ding lem chun fîmkhur a \ûl hle. Mithi râl, inkhâwmnahai le Biekin sûngah chen khawm \awng ei hmang fîmkhur naw hle. Hang ngai vuot chun \awng nal le hawihâwm tak ang si, a nina taka chun \awng indiklo a tam êm êm. Abîkin Pulpit le mipui hmaa ngîr ngun, thuhriltuhai hin an hmang suol râwn bîk leiin, a ngaithlatu an tam si, hi hin nasatakin mipui lai chî a tuh a. Chu chu midang dang khawmin an hung hmang pei a, \awng indiknaw ei hmang sawng pei el tah nih takin ân lang. Oral mistakes: Mithi râlnaa ei \awngbau hmang tlânglâwnhai tlawmte hang la suok inla. |awng chuong liem ei hmang suol râwn êm êm \henkhat chuh: “nisien” le “nisienla”, “puona tuom” ding “puona inkhum” dâm, thil a taka thaw ding, “Râl” le “Sûn” (verb) “entirna ding” (symbolical) mei meia hmang dâm, hla hang sak el ding khawm “hlasakna” la nei tum dâm. “Hun hawngna dingin hla pakhat hei sak tih” ti el dingah, “Hlasakna nei ei ta, hun hawngna nisien” tiin hrilmawi taluo tumin ei sukchîn hlak. “Inneituhai ei ko nghâl nisien,” “Lâwmthu ka hung hril nisien,” “Kan sûnpui zie entirna dingin” add. Thupuong ah “Ei puong nisien” tihai hi thutluontling an nawh a, a nal naw bawk. “Ei puong a nih” tiin active voice-in statement hril/ti chawt hi a \ha tak.>>>sunZAwm dIng

Khawvel damna chu kutsinthawtuhai, loneituhai le huon neituhai an nih. Hiengang mihai \hang lo chun khawlai ram khawm hi a fe tluong thei ngai nawh. Fak le dawna intodel dam, ram le hnam hma-sawnna ei tihai khawm hi anni haia inthawka hung in\an vawng a nih. Ei ram le ei hnam hi hmasawnin changkang sienla ei ti chun Agriculture dam, Hor-ticulture dam, kutsinthawtuhai dam, lo le huon neituhai hi ei ngaipawimaw hle a \ul a nih. Ei ram sawrkar khawma Agriculture tiengpang le kutsin-thawtuhai hi ngaipawimaw sienla nuom a um a, sienkhawm mipui duthusam chun a ngaipawimaw naw a, kutsinthawtuhai hin ham\hatna sawrkara in-thawk hmu hi an nei ngai meu naw a, hi lei hin har-satna le phurrik an hau hle hlak. Ei state sawrkar hin kutsinthawtuhai, loneituhai le huon neituhai ham\hatna ding le phurrik sawkzangkhaina dingin hma hung la nasa nawk zuol sienla nuom a um. Zanikhan Manipur Legislative Assembly chun kum 2018-19 sunga Agriculture Department sum hmang ding \hangsain demands 4 a passed a, De-mands 4 sum hmang dinga pasia um hi a rengin Rs. 20, 235, 127,000 a ni a, hi laia Agriculture Depart-ment bik sum hmang dinga ti hi Rs. 260,54,32,000 a nih. Manipur a chenghai laia a tam lem dai, 100 ah 70 vel hi lo nei, huon nei le kutsinthawa fakza-wng ei la ni a. Agriculture Department sum hmang dinga riruong le bituka um hi a tam tawk naw hle a, hi thil hin Agriculture tengpangin ngaipawimaw a hlaw naw mani ding aw ti theiin a um. Agriculture Department chungchang hriltlang a ni lai hin Selkaltu Pawl le Congress MLA Kh. Joykishan chun lo le Huon neihai loan lak ziekbo or ngaidamna ding thuah indawnna a siem a. Ag-riculture Minister Pu V. Hangkhanlian chun Lo le huon nei, Loan lak leia harsatna nei an um thu a hriet ve naw thuin a dawn a. Hi huna hin Kh. Joykishan chun Federation of Farmer’s Club in loan lak ngaidam dinga an ngenna lekha July 14, 2017 a Meeyamgi Numit huna CM kuoma an pek chu a phawr a, Speaker kuomah an hlan. Hi thil hin Agriculture Department a thuneitu le Concerned minister hai an inhrietpaw naw zie dam, Agricul-ture minister chau ni loin a state sawrkar ta ding khawmin a muolpho thlak hle. Hi thua hin CM a hung inrawl a, Agriculture Department a Direc-tor chungah Disciplinary action lak a ni ding thu a hung hril pha ta a nih. Hi thil tlung hin ei rama kutsinthaw, Lo le huon neia fak zawnghai ngaipawimaw tawk an ni nawzie a tarlang chieng hle. Agriculture hin ngaipawimaw hlaw hle sienla chu hiengang thil hi a tlung naw ding a nih. Director in hi chungchang concerned minister an hriettir naw khawm hi thil mak a tling a, minis-ter ta ding khawma a hrilhai thlakin a muolphothlak angreng hle. Hi lei hin hiengang thil hi tlung nawk ta ngainaw sienla nuom a um. Agriculturist hai ngaipawimaw an nina ding chun an minister le a department a thawktuhai an inhrietpaw a, inthuruol taka sin an thaw tlang a \ul a nih. State dang haiah chun lo le Huon neituhai hi ngaisak le ngaipawimaw an ni a, election chang khawmin political party tum tum han an election Manifesto haiah Agriculture, kutsinthawhai, Lo le huon neihai an ngaipawimaw ding thu an in\hangsatir ngei ngei hlak. Manipur mihai hi Bu bova um thei lo, ei ring tak le ei fak tak chu Bu (rice) hi a ni leiin bu ei tharsuok tam a ngai a nih. Bu ei tharsuok tam theina ding chun Agriculture ei ngaipawimaw hle a \ul a nih. Buah ei intodel hne naw leiin State dang ei la pur nasa hle. Ei fak tak le ei ring tak, ei rama \ha ve thei le ching uor thei ni bawk si, intodel zo lova ei la um el hi chu a pawi a nih. State danga bufai ei inchaw-knaah hin kum tin cheng vaibelsie tel a luongliem hlak. Ei du tak le ei fak tak bufaiah ei intodel naw tlat leiin ei hmasawnna ding a dal hi a pawi hle a, a muolphothlakin inzakumthlak tiengpangah khawm ngai thei a nih. Bu le bal ching theina ding ram ruok ei la nei lien ti chu a hmutu le a hrietu seng ei nih. Hi lei hin ei state sawkrar hin ram ruok um hai hi bu le bal ching theina dinga a siem hi a \ul a nih. Kum thar a ni a, ngaituona thar le tha tharin, mipui le sawrkar hi ei \hangruol tak tak a hun ta a nih. Ieng-khawm nisienla, ei rama sawrkarna siemtu taphaw-tin kutsinthawtuhai, Lo le Huon neituhai ngaisak le an ham\hatna ding siem pek hi an thaw ding le an mawphurnaah ngai ngei ngei hai sienla nuom a um. Kutsinthawtuhai ti hin Lo le huon neihai, nitina kut sinthawa fak zawnghai po po a huomsa vawng a, anni hi an changkang a, an hung hmasawn phawt chun ei ram le ei hnam hi a hung hmasawnin a hung changkang el ding a nih.

Assam-ah inzawrna hmun dap, mi 3 manGuwahati: Pub Bongal Pukhuri region, Jorhat-ah zani khan a khawmi hai \hangpuina in Assam police han inzawrna hmun an dap a, nuhmei 1 \hangin mi 3 an man. Hi lai hmun hi khuol-zinmihai tamna a na, hun sawt taka inthawk sawrkar hrietpui lovin a ruka inzaw-

rna hmuna hmang tah niin a khawmi han an hril a, police han dapna an nei lai hin Ex-ecutive Magistrate khawm a \hang ve. Hi inzawrna hmun enkaitu tak chu nuhmei mana um hi a na, mana um hai hming hi la suklang an ni nawh a, thubuoi siem khuma suichiengna nei mek a nih.

AP in special package Rs. 925 critanaGar: Arunachal Pradesh state a meivar sukhmasawnna dingin central in special package Rs. 925 crore pek dingin a puong. Hi fund hi ‘power transmission’ sukhratna le meivar sem suokna ‘system’ siem changtlungna a hmang ning an tih. Special pack-age hi Itanagar khawpuia Pu RK Singh, Union Minister of State for Power and New and Renewable Energy in-

rawina a Arunachal Pradesh power sector a senior offi-cers han review meeting an nei huna Pu RK Singh in a puong a nih. Fund hi ‘11 KV lines’ hlui siem tharna le ‘11 KV High Voltage Distribu-tion System’ sukhmasawnna a hmang ning an tih tiin Pu RK Singh chun a hril a, In-dia rama meivar la tlung lo khuo 900 hai laia 600 chu Arunachal Pradesh a um an nih tiin a hril bawk.

Nagaland Assembly elections candidates hai laia 59% crorepati

KOhima: February 27, 2018 a Nagaland As-sembly election hung um dinga candidates hai laia 59% chu crorepati an na, chu hai laia hausatak chu JD (U) candidate Ramon-go Lotha niin, hausakna Rs. 38.92 crore a nei niin affidavit-ah a suklang. As-sociation of Democratic Reforms (ADR) in candi-dates hai affidavit enfiena a nei a, zani chen khan

candidates 196 hai laia 193 hai affidavit enfiena a nei zo tah. Candidates hai laia pasietak chu Ghaspani-I biela ngir AAP candidate Akavi N Zhimomi niin, rothil le hmangruo ieng-khawm nei lovin affidavit-ah a zieklang. Candidates 3 han crimi-nal case an nei a, chu hai chu NPF, NDPP le BJP candidates an nih.

Inruithei thaw man hai chunga thil tlung thuah Inquiry thaw

CCpur: February 15, 2018 zan dar 10:30 vel khan inruithei thaw mi 11 hai chu Police han manin police station sungah thil awmlo tak an inthawtir leiin hi thila inrawlna nei ASI pakhat , Police Con-stable pakhat le VDF per-sonnel pakhat hai chunga action lak le inquiry thaw a ni a, inquiry zo a ni hma

chun an duty thaw loa Re-serve Line, DHQ/CCPur a attached an ni thu Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur thusuok chun a hril. Inruithei thaw Police in an man hai hi Police station sungah hla insaktirin vid-eo-a thla lain social media haiah thedar an ni a, hi le inzawma hieng thil hi hung um a nih.

an neipui na thuah lawmthu an hril bakah solution a um theina dinga hma lapui dingin an ngen niin an hril. Union Home Minister Rajnath Singh khawm Feb. 14, 2018 zantieng 1PM in an inhmupui a, chu hunah Political dialogue nei a nina thuah le Interlocutor chen ruot a nina thuah lawmthu an hril a, Manipur tlangram encroached a ni rawpna thuah le tlangmi hai harsatna chingfel a ni theina dinga hung inrawl a chingfel pek dingin an ngen bawk niin ATWU \huoituhai chun an hril. Chun, Feb. 15, 2018, chawhnung dar 12 khan UPF le KNO le sawrkar in political dialogue an neinaa Interloc-utor Dineshwar Sharma khawm an inhmupui a, tlangmi hai ta dinga roinrelna hran siem vat a ni theina dinga hma la dingin an ngen niin an hril bawk.

ATWU in Delhi inzinna report an pek

Feb 27 in compensation pek dan dingin imphal: Jiribam-Tu-pul-Imphal railway proj-ect sinthawna fe mekin a tawk buoi compensation dawng ding le a pek dan ding chu February 27, 2018 hin puong ning a tih tiin zani khan Chief Min-ister Pu N. Biren Singh in Inpui an hriettir. Hi thu hi MLA Kh. Joykisan Singh a zawna dawnna a Pu Biren Singh in a hril a

nih. Hi chungthu hi uluk taka suichiengna nei mek a na, Tamenglong district a village \huoitu tum tum han sawiselna an siem hai khawm ngaiven zing niin, J ir ibam-Tupul-Imphal railway project sinthawna le inzawma compensation chungthu chu kimchang taka puonglang la ning a tih tiin Pu Biren Singh chun a hril.

Page 3: Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 April ... Thar/2018/February/HT-23-02-2018.pdf · thuhriltu dinghai chu Rev. H.B. Hluothang; Rev. Alan |hiek le Rev. H.P. Run-remthang

Pu MV Azad Phusam chunga lawmthu hrilna Pile natna nei ka ni a. ka mawngkuo a hung puom a, a changin ka tawl a hung tla a, ka hnawlut nawk changin a sain a na hle hlak. Ka ek khawm Kel ek angin an khal hlak. Chun, a changin ka mawngkuo a in-thawk thisen a hung suok a, ni 3/4 vel inhnawm \ha thei loin ka um ak hi zo hin a hnai hmun 3/4 velah a hung suok a, a na takzet a, tuorzo ruol a ninaw a, Doctor tam tak ka pan a, an mi enkawl dam thei naw a, ka beidawngin Pu MV Azad Phusam ka pan leh a mi enkawl dam tah. Ka lawm hle a, ama le Pathien kuomah lawmthu ka hril. Pu MV Azad Phusam hi CCPur-ah Oppositite, J.P. Selection, Tiddim Road, Near Lamka ICI Church Road-ah pan thei le contact numbers 7628890261 le 8014025567 haia inbiekpui thei a nih.

Lawmthu hriltu,-puipui,Rengkai

3thlavul (February) 23, 2018 zirtawpni (Friday) natiOnal/internatiOnal & advertiSement Hmasawnna Thar

laKtawi

Oja Zia-ul Haque chunga lawmthu hrilna Hun sawt taka inthawka ka natna hai chu, mawngkuoa thil inbawk um, inhnawm changa thisen suok, inhnawm \ha thei lo, inhnawm chang ka ek kel ek anga inkhal, kawngna, thah-ruina le bu du lo hai an nih. Oja Zia-ul Haque Phusam ka pan leh a mi enkawl dam a, ka lawm hle. Hi lei hin ama le Pathien kuomah lawmthu ka hril.Pan theina hmun hai,1. Old Bazar, Zomi Colony, Opp. Muslim Majid, Ccpur.2. Kekru Villa, North AOC, Opp. AMUCO/UCM Gate, Imphal.3. Contact Nos. : 8014254414 / 9615391873.

Lawmthu hriltu,-abdunur,

Kwakta

nAme CHAngeI, Smt. lalhminghlu have changedmy name tolalhminghlu HmarvideAffidavitbeforetheDis-trictMagistrate,ChurachandpurDistricton21stFebruary,2018

sd/-lalhminghlu Hmar

Nuhmei naute lam-pui sira maksan

Guwahati: Assam-a Nazirakhat a National Highway -37 a chun zani hmasa zingkar khan lam-pui sirah nuhmei naute maksana hmu a nih. Naute hi Blanket-a tuom a ni a, ASHA workers han inrang takin Sonapur Dis-trict Hospital an panpui. Tuolsung mi \henkhat chun naute hi Guwahati pan ding motor a inthawka tla thla ni dinga an ring thu an hril a, police chun a nu le pa hai an zawng mek.

Mumbai Hospital-ah khawvela Brain Tumour lien tak hlawtling taka atthlakmumbai: Mumbai-a Bri-hanmumbai municipal Cor-poration (BMC) hospital a doctor hai chun February 14, 2018 khan pasal kum 31 mi Santlal Pal lua in-bawk um chu hlawtling ta-kin an atthlak. Santlal Pal lua thil inbawk atthlaka um hi khawvela Brain tumour hlawtling taka atthlaka um laia chu a la lien taka hril a nih. Santlal Pal hi Uttar Pradesh-a Bhadohi –a Pali village mi a ni a, a lu a thil

inbawk hi a rik leiin a lu a sukna hlak bakah kum khat liemtaa inthawk khan a thil hmu theina (vision) an hmang pha bawk. Thil inbawk atthlaka um hi 1.873 kg vel zeta rik a ni a, hiengang lua thil in-

bawk hlawtling taka atthlak laia chu a la lien taka ngai a nih tiin BYL Nair Chari-table Hospital-a Professor le Head of Neurosurgery, Dr Trimurti D. Nadkarni chun a hril. Tuta hmaa tumour lien tak atthlaka record lo um chu

kg. 1.40 niin Dr D. Nadkar-ni chun a hril. Pal hi a lua thil inbawk hung lien pei bakah rik a ti a, a lu a na hlak bakah a mit a hung sukthim ta leia Hospital-a hi admit niin, doctor han \ha taka test tum

tum thawa an enfel hnunga operation hi an thaw a nih. Operation thawnaa hin darkar 7 sung zet hun an hmang a, operation thaw sung le thaw zo hnungin thisen units 11 zet pek a ni a, opera-tion zo hnungin ni 3 sung ven-tilation support-a sie a nih. A thil hmu theina a lo inhmang ta chu operation thaw zo a ni hnunga hin mit-var /hmu thei nawkna chance 50% a nei niin Mr pal chun a hril a, test la sunzawm pei a ni ding thu a hril bawk.

Indonesia rama mimkei leiin mi 5

thi, 15 inhmangJaKarta: Indonesia rama Java island a chun zani hmasa khan mimkei nasa tak tlungin bu ch-ingna lo lai pil nasa taka an tawl leiin mi 5 in thina an tuok bakah midang 15 anumna chin hriet loin an inhmang.

Ni 2 Sungin Hospital 2 suksiet, civil 250 Syria-Russia Kut Tuorin An ThidamaSCuS: Syria indona a Syria le Russia \hangruolin helpawlhai an tukdawlna ah chun Pathienni a inthawkin ni tin civil 100 neka tam an thi zie niin Syrian Observatory for Human Rights chun a hril. Rocket, airstrikes le laipui (artillery) hai hmangin an khawpui saktieng Eastern Ghouta laia ‘helpawl’ a tukdawl a, Nilaini khawm khan mi 106 an thi a, thihai laia 19 chu naupang an nih. Pathienni a inthawka an beinaah mi 250 neka tam an thi tah tiin a hril. Zani khan naupang ruong 20 chu puonvar tuom vawngin suklang a nih a, an zalna \uong chu Hospital niin an lang a. Hospital khawm pahni chu an bomb siet tah nia hril a nih. Ni khatah mi 100 chuong a zawna an thina \um hnina a ni tah a, Thaw\anni khan civil 127 an thia, civil war kum sunga ni khat thilthua mithi an tamna tak a la nih.

UNO hril dan chun, Thaw\anni chenah khan hospital 6 bomb fuk a ni tah a. Thawlenni khan medical facility pakhat suksiet a ni bawk. Syrian American Medical Society (SAMS), Jo rdan-a um coun t ry director Mousa Naffa chun, “Arbin hospital chu \um hni bomb fuk a ni a, hmang tlak an ta nawh” tiin a hril. Hospital pathum chu hmang thei tah lo an nia, pahnihai chu suksiet met niin la hmang thei \awk \awkin an um niin UN

Regional Humanitarian Coordinator for Syria Mr Panos Moumtazis chun a hril. “East Ghouta-a thil tlung chu a rapthlak taluo a, ngaituona phak bak a nih. Rinumna le harsatna chu tuor thei bak a nih, a khaw mihai khawmin an thi ding am an dam ding am an hriet nawh. Hi mangsie hi an rang thei anga suktawp vat ding a nih” tiin a hril. Arbin hospital-a daktor pakhat Abu al-Yasar chun, “Feb.19 ni kha a la rapthlak tak a nih. Naupang pakhat

hliem, a vun khawm pawl vawng tah le a so chau em em ka enkawl a. A bau ka hei ena pilvut a sip vawng a. inrang takin ka lakdawka, inthuokna hrui ka thuna, a la dam suok hram a nih. Building chimin a del kei dawk a na, a hmai hliem nasat dan chu hmel pangngai aw ta naw nih” tiin a hril. Naupang enkawltu bik UNICEF chun Syria le Russia hai thilthaw dan chu nasatakin a dem a. “ N a u p a n g h a i t u o r n a rapthlak zie hi hril dan ding kan hriet ta nawh” tiin Syria rama ‘thisen insuona’ le ‘suosuolna’ (crime) chu Syria le Russia thaw vawng niin a hril. UN Secy General le US \huoituhai khawmin an dem a. Eastern Ghouta bomb na chu suktawp phawt dingin Syria le Russian an ngen. “Tharum insuona chu tuhin tawpsan nghal ro” tiin UN hotupa chun a hril.

NE ‘illegal immigrants’ hi Pakistan le china lei a nih: Army chief

new delhi: Indian Army Chief General Bipin Rawat chun Northeast state haia dan phal lova l<tna ‘il-legal immigrants’ hi Paki-stan le China hai lei a nih tiin a hril. Army Chief in a hril peina-ah, Bangladesh a inthawka India rama hung inpemlutna chu san pahni lei a nih tiin a hril. A pak-hatna chu hmun an intar lei a nih. F<r ruotui tlak laiin an ram a lien lem ding deu-thaw tuiletin a ch$m a, a suksiet leiin chengna ding hmun an indai naw a nih.

Chuleiin, Bangladesh a in-thawk India-ah mihriem hung inpemlut rawp an tih tiin a hril. Army Chief in Ban-gladesh mi India-ah an inpemlutna san dang pak-hat chu hieng hin a hril a, “Bangladesh mi India-ah an hung lutna san pahnina chu riruong siem saa inpem-lutna (plan immigration) a nih. West tienga ei \henum (Pakistan) in riruongna fel tak a siem a nih. Pakistan chun India a hin puotieng mi tamtak thawn luta, a mi-

hriem tama ‘proxy warfare’ a ram inlaktir a tum a nih. Hi inhnelna (proxy games) hi Pakistan in theitawp suo in riruong a siem a, chu thil chu North tienga ei \he-num (China) in theitawpin a thlawp zing a nih” tiin a hril. “Northeast state han harsatna an tuok mek hi hrietthiem ding a nih” tiin Army Chief chun a hril. Northeast state han harsat-na an tuok hai chu chipchier lemin Army Chief in a hril a, “an buoina hi identity buoina a ni am? Develop-ment buoina a ni am? Secu-rity \hatak an nei naw leia buoina a ni am? Annawleh, a mihriem tam le tlawm ‘de-mography’ leia buoina a ni am? Ka ngaidan chun hieng hai po po hi a fuonkhawm vawng a nih. Chuleiin, hi harsatna chingfel ding chun ngaituona zau taka hma lak ding a nih” tiin a hril.

Nagaland le Meghalaya-ah PM a campaign

Thla tlawmte sungin ‘Naga political issue’ chingfel ning a tih: PM ModituenSanG: Prime Min-ister Narendra Modi in zani khan Tuensang district, Na-galand-ah BJP-NDPP alli-ance candidates hai tadingin a campaign a, thla tlawmte sungin ‘Naga political issue’ chu inzaum le solution \ha tak leh chingfel vat a ni ta ding thu a hril a, chu sinthaw ding chun an ring tawk thu huoisen takin a hril bawk. PM Modi chun, “ka sawrkar hin Naga hnam hai buoina a ngaitha nawh a, an harsatna chingfel dingin theitawpin hma a lak zing a nih” tiin a hril bawk. PM Modi in a hril peina a chun, Naga issue chingfel a ni theina dingin stakehold-ers hai le inbiekna nei dingin sawrkar iengtiklai khawm an hawng zing a nih tiin a hril. Nagaland mipuihai chu sawrkar detindo siem dingin BJP-NDPP alliance candidates hai vote dingin PM Modi in a fiel tawl a, “hi party hi Nagaland state le a sunga chenghai dawmsang-na dinga inpumpe a nih” tiin a hril. Nagaland state in hma a

sawn lemna dingin sawrkar ring tlak le detindo tak a pawimaw a nih. Central in state tadinga fund a peksuok hai hrim hrim BJP sawrkar chun indik takin hmang a ta, state dawmsang dingin theitawp suong a tih. Naga-land state le Northeast states dang haia inpawna (connec-tivity) thua chun, ka hmath-lir (vision) chu ‘Transforma-tion by Transportation’ a na, hi le inzawmin ka sawrkarin National Highways 500 km a sei a siem belsa nawk a nih tiin PM Modi chun a hril. February 27, 2018 a Nagaland Assembly elec-tion hung um dinga hin BJP chu seats 20-ah ngir a ta, a \hangruolpui NDPP seats

40-ah ngir an tih. NDPP Chief Ministerial candidate Neiphiu Rio chu uncontest-ed a tlinga puong a ni tah. Nagaland a campaign a nei zovin PM Modi chu Meghalaya a pan nawk a, Phulbari, Garo Hills-ah campaign a nei. Hi huna PM Modi in thu a hrilna a chun, “tuhi Meghalaya-ah danglamna siemna dinga hun \hatak a nih” tiin a hril. Meghalaya sawrkar hin inelpui ding party dang a hmasuon ngai naw leiin state mipuihai hi a hmang \angkai hlak a nih. Congress sawrkar hin Meghalaya-ah a mawphurna a tlak nawh. Meghalaya a hin ‘‘Sabka Saath, Sabka Vikas’’ ti

chang chawitu party hi ro-relna chance pe ro tiin PM Modi chun a hril. PM Modi in a hril peina-ah, “Meghalaya-ah hna hlui \il a ta, lotus a par ta ding a nih” tiin a hril. ‘Act East Policy’ hmalakna hi sukhrat pei ning a ta, hi hmalakna hin Meghalaya chau ni lovin Northeast state pumpui tadingin ham\hatna kawt-khar a hawng ding a nih. Meghalaya hi tourism hmu inhawi tak nisien khawm, tourist (khuolzinmi) an um ngai nawh. Tourism sec-tor sukhmasawnna dinga hmalakna a la um ngai bawk nawh. BJP in sawrkarna a chel pha chun, tourism sec-tor sukhmasawn ning a ta, Meghalaya-ah tourist tam-tak hung tang an ta, a state mipui han sumhnar \ha ta-kin an la hmang ding a nih. Shillong-ah Airport Rs. 180 crore senga bawl tum mek a na, Rs. 100 crore senga In 21,000 bawlna ding phalna pek a ni ta bawk. Hieng hai hin \halai tamtak sin a siem pek ding a nih tiin PM Modi chun a hril.

new delhi: Nuhmei pilot hai laia 1st batch a \hang Flying officer Avani Chaturvedi chun fighter aircraft ‘MiG-21 bison’ a khata khalin India rama nuhmei makhata fighter aircraft khal hmasatak

niin history a siem. Avani Chaturvedi hin ‘MiG-21’ chu IAF Jamnagar base, Guja-rat a inthawk a vuongsuok a nih. 2016 kum khan a vawi khatna dingin Indian Air Force-ah nuhmei pilot 3 laklut an na, chu hai chu Bhawana Kanth, Mo-hana Singh le ama (Avani Chaturvedi) hai an nih. Central sawrkarin kum 2015 a ‘fighter stream’ a ding nuhmei 3 laklut dinga a rel dungzuia mi 3 hai hi ‘Flying officer’ dinga commissioned an na, tuhin IAF chun 2nd batch a ding mi 3 a thlang fel nawk tah niin ei thu dawngna chun a hril.

Nuhmei makhata fighter aircraft vuong hmasatak Avani

Swaraj le Canada Foreign Minister inbiekna an neinew delhi: Vawisu-na ‘India-Canada bilat-eral summit’ nei ding le inzawmin zani khan New Delhi-ah External Affairs Minister Sushma Swaraj le Canada Foreign Minister Chrystia Freeland han In-dia le Canada ram han inza-wmna tum tum an nei hai le inzawmin thupui pawimaw tak tak hmangin inbiekna an nei. An inbiekna a chun trade and investment, secu-rity and cyber security, en-ergy le mihirem le mihriem inpawna \hangin thupui tamtak an hriltlang niin External Affairs Ministry spokesperson Raveesh Ku-mar chun a hril. Chrystia Freeland hi Nilaini khan India a hung tlung a, vawisuna Prime Minister Narendra Modi le

Canadian Prime Minister Justin Trudeau han Summit huna inbiekna an neina-ah \hang veng a tih. Mr. Jus-tin Trudeau hi February 17, 2018 khan India a hung tlung tah a, India khawpui hmun tum tum fangin an zinkuol mek a nih. Zanita Pi Swaraj le Chrystia Free-land han inbiekna an lo nei lawkna san chu, vawisuna Summit le inzawma inbiek-na boruok z^ng tak hnuoia

an nei theina ding niin Ra-veesh Kumar chun a hril. Mr. Justin Trudeau le a sunghai chu Agra, Ahmed-abad, Mumbai le Amritsar khawpui haiah an inzin tah a, PM Modi in hieng hmuna hin vawi khat khawm a la zui nawh. February 21, 2018 khan Mr. Justin Trudeau le Punjab Chief Minister Amarinder Singh han in-biekna an nei a, Canada ram le Punjab hai inkara inlaich-

inna \ha lem siem dan ding an hriltlang. Canada rama hin Punjabi tamtak an um a, chuleiin, Mr. Justin Trudeau khawmin Punjab ram hi a ngaina pha a nih. Inbiekna an nei zovin Punjab CM in Punjab state a suolna tum tum suksuoktu Canada a um ni dinga ringhla pawl 9 hai hming Mr. Justin Trudeau kuomah an pek a, hieng pawl hai hin Punjab state-ah buoina siemin, helpawl hai ralthuom le pawisa in an \hangpui hlaka hril a nih.

Iraq embassy guard ding commando tir dingnew delhi: Islamic State (ISIS) hai chetna leia buoina tlung mek Iraq hmuna Indian Embassy le diplomatic staff hai vengtu dingin Paramilitary commandos tir-lut dinga ti an nih. Iraq khawpui Baghdad a Al Mansour area laia Paramilitary com-mandos hai chu um dinga ti an na, Union ministries of home le external affairs han

in-principle in remtina an pek ta bawk. Hi sinthaw ding hin Central Reserve Police Force (CRPF) hai tirlut dinga ti an na, ralthuom \ha taka inthuomtir dinga ti an ni bawk. Paramilitary commandos hai chun Embassy complex venghim chau ni lovin senior diplomats hai fe le hungna-ah security cover pe sang an tih.

Goa CM in hospital a suoksan tah; bud-

get a pharpanaJi: February 15, 2018 a inthawka a fak a sawisel leia Lilavati Hospi-tal, Mumbai a enkawl Goa Chief Minister Manohar Parrikar chun zani khan dam takin hospital a suok-san a, a suok le inruolin Goa khawpui vuonglutin Assembly complex a cabi-net meeting-ah a \hang nghal. Zani kha Goa As-sembly session fe mek-ah Assembly budget 2018-19 pharna dinga ti a na, Parri-kar hin a ai-awtu um lovin Finance incharge a ni angin a mawphurna a hlen thei a nih.

Global corruption index-ah India a 81-nanew delhi: Khawvela rambung tum tum hai fak-rukna (corruption)-ah an ngirhmun suizauna Trans-parency International in a nei ‘Global corruption perception index, 2017’ chu zani khan suksuok a na, India chu a 81-na a na, Asia Pacific region-ah inhlemna le press zalenna bawsietna kawngah a pak-hatna a ni thung. Index hin rambung 180 haia public sector a fakrukna hai a sui a, kum 2016 khan India chu rambung 176 hai lai a 79-na niin, index thara hin a kaisang lem a nih. Index a chun fakrukna a tam le tlawm inkhina dingin scale 0 a inthawk

100 chen a siem a, 0 chu an sangtak niin 100 chu fakrukna um lo, a thieng-hlim tina a nih. Rankings thar taka hin India chu kum hlui leh danglam lovin 40 bawk a na, 2015 ruok khan chu 38 chau a nih. Transparency Interna-tional in suizauna a neina-ah Asia Pacific rambung \henkhata journalist, activ-ist, opposition \huoitu le law enforcement annawleh watchdog agencies hai in\hi\hai an na, \henkhat chu a sie tak tuokin that an nih tiin a hril. Hi kawnga dan bawsie rawn tak chu Philippines, India le Mal-dives hai an nih.

Delhi CS beitu AAP MLA mannew delhi: February 19, 2018 zana Delhi Chief Secretary Anshu Prakash beina a \hang AAP minister Rajendra Pal Gautam chu zani khan Delhi police han an man. Pal Gautam hi Delhi Chief Secretary in indik naw taka intumna a siem lei le, Delhi police han \an bik neia investigation an thaw intuma protest nei tuma mi ieman-izat leh Union Home Minis-ter Rajnath Singh a In an pan

mek laia man a nih. Delhi Chief Secretary Anshu Prakash hin Febru-ary 19, 2018 zan khan Chief Minister a hmu hawiah AAP MLA pahni in an vuok niin police-ah complaint a thelut a, chu lai zingin, AAP MLA Ajay Dutt in hi zan bawk hin Chief Secretary in CM rawia meeting an nei laiin \awng-bau mawi lo takin a biek nia hrilin complaint a thelut ve thung. Zia bail ngenna

thua hearing Pathienni-ah

dhaKa: Corruption le inzawma kum 5 sung jail intang dinga a thiem-naw inchangtir Bangla-desh Prime Minister hlui Ms Khaleda Zia in bial a ngenna le inzawma hearing chu February 25, 2018 khin hearing nei ning a tih.

ED han Nirav Modi thilnei Rs. 94.52 cr anghu an manmumbai: Rangkachaka sumdawngtu hming thang Nirav Modi in PNB Rs. 11,400 crore anghu a hlem-na thu Enforcement Direc-torate (ED) han suina an nei mek le inzawmin zani khan a thilnei Rs. 94.52 crore an-ghu an man pek. ED chun Prevention of Money Laun-dering Act (PMLA) besana thubuoi ziekluta a chungthu an sui a na, zanita a thilnei

an man hai laia Rs. 86.72 crore chu a business part-ner Choksi le a company hminga ‘mutual funds’ an na, thuomhnaw an man hai lai Nirav modi car manto tak tak 9 hieng Rolls Royce Ghost, Mercedes Benz, Porsche Panamera, Honda variants, Toyota Fortuner le Innova hai an nih. PNB in CBI-ah Nirav Modi le a company com-

plaint a thelut a inthawk CBI le ED hin thubuoi zieklutin Nirav Modi, a business partner Choksi le a sinthawpui iemanizat an chungthu an sui \an a nih. CBI le ED han case hran 2 ve ve siemin an chungthu an sui a, Nirav Modi le Choksi hi ramdang-ah an tlanghmang nia hril a na, an pahni hin criminal case siem khum an ni bawk.

Prince Aga Khan in President an

hmupuinew delhi: India a cham mek Ismaili hnam hai sakhuona a \huoitu Spiri-tual Leader Prince Aga Khan in zani khan Rashtra-pati Bhavan, New Delhi-ah President Ram Nath Kov-ind an hmupui. President in Prince Aga Khan chu a lo lawmlut a, Ismaili hnam-hai diamond jubilee lawm thei raka sawt an rawina thuah a lawmpui thu a hril a, inngaitlawm taka ro rela mipuihai an rawi hlakna chu entawn ding \ha tak a nih tiin a hril

North Korea Le US Inbiekna Ding |hul Nawk A Nih: Pence

waShinGtOn: North Korea le US inbiekna ding February thla bul laia sukfel vawng a nih a. Winter Olympic hawng ni Feb. 10 ah Kim Jong Un sangnu Kim Yo-Jong le Vice President Mike Pence inbiek dinga ti chu last hour ah North Korea-in a hung \hul nawk tiin Vice President Mike Pence chun zani khan Washington ah a puong. Mike Pence hril dan chun, South Korea an zina Winter Olympic Openening Ceremony ah North Korea palai an hung \hang ding a hriet khan, inbiekna ding

siemfel vawng a nih a. Amiruokchu, Tokyo a um laia US-in North Korea a ‘rekbetna a sukkhau ding’ ti thu a hril lei khan North Korea chun a hung \hul nawk niin a hril. “Asia trip ka fe hmaa i n t h a w k i n i n b i e k n a ding siemfel a nih tah a. Amiruokchu, Seoul ka um laiin ‘inbiekna ding chu \hul a nih’ ti thu ka dawng leiin Olympic hawng ni khawm khan Kim Yo-Jong chu ka hnungah a \hung zinga chu ka biek tah nawh a, chibai khawm kan inchibai nawh” tiin Washington Post a hril.

Page 4: Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 April ... Thar/2018/February/HT-23-02-2018.pdf · thuhriltu dinghai chu Rev. H.B. Hluothang; Rev. Alan |hiek le Rev. H.P. Run-remthang

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlavul (February) 23, 2018 zirtawpni (Friday)

sun ZAWMnA.......

La Liga:

Real Madrid in Leganes 3-1 a hnein league-ah pathumna an ni tah

leGaneS: Real Madrid chun zani hmasa khan Cristiano Ronaldo \hang loin Butarque stadium-ah Leganes an home-ah 3-1 in an hne a, La Liga stand-ing-ah Real Madrid chu pathumna an nitah.

Goal hmasa tak Unai Bustinza in minutes 6 naah Leganes ta dingin goal a thun a, sienkhawm first half minutes 11-na le minutes 29 na haiah Lu-cas Vazquez le Casemiro han goal an hung thun

leiin first-half chenah Real Madrid hin an hne a, sec-ondhalf minutes 90 naah Sergio Ramos in Penalty hmuin a petlut nawk leiin inkhel tawp chenah Real Madrid chun Leganes hi 3-1 in an hne a nih. La Liga khel meka hin Barcelona chun games 24-ah points 62 hmuin hma an la \huoi pei a, Atletico Madrid in points 55 hmuin pahnina an ni a, Real Ma-drid chun points 48 hmu-tain a pathumna an ni ta a nih. Valencia le Sevilla han points 46 le 39 hmuin palina le pangana an nih.

UEFA Champions League:

Shakhtar Donetsk in Roma 2-1 in a hne; Se-villa le Man. United 0-0 in an indrawKharKiv: Zani zing-kar khan Donetsk chun Round of 16 Leg 1 of 2 match an home ground-ah Roma 2-1 in an hne. First-half minutes 41 naah Cengiz Under chun Roma ta dingin goal hmasa tak a thun a, first half che-nah Roma in 1-0 in an hne a, sienkhawm second half minutes 52 naah Facundo Ferreyra Shakhtar Do-netsk ta digin angna goal a hung thun bakah minutes 71-naah Fred in goal khat a hung thun belsa nawk leiin a tawp chenah Shakhtar Donetsk chun Roma hi 2-1

in an hne a nih. Hieng laizing hin zani zingkar khan round of 16 leg 1 of 2 match-ah Se-villa le Manchester Unit-ed chu 0-0 in an indraw. Manchester United goal-

keeper David De Gea in first-half-ah vawihni zet \ha tak taka a save leiin De Gea chun Manchester United hi Sevilla lakah an muolpho ding a sanhim a nih.

i-league Fixture: Feb. 23, 2018Aizawl FC v/s Arrows - 2:00PM

iSl Fixture: Feb. 23, 2018Kerala Blasters v/s Chennaiyin FC- 8:00PM

Feb. 22, 2018 ResultMumcai City 3-2 North East United

Russia World Cup mikhuol dingin an pei: Infantino

laGOS: FIFA president Gianni Infantino chun Rus-sia chu World Cup mikhuol dingin an pei ta niin a hril. Russia hin June 14- July 15, 2018 inkar sung hin khawpui tum tum 11 haiah FIFA Football world Cup a mikhuol ding a ni a,tuchena hin World Cup mikhuol

dingin Russia chu 99% an zo ta a, a tawpna le finish-ing touches a thaw mek niin Infantino chun Lagos hmu-na FIFA Summit zoa press briefing huna a hril. Infantino hi Thaw\anni khan Nigeria Football Fed-eration chun special Award an hlan.

haryana: India women’s T20 captain Harmanpreet Kaur chu Western Railway a inthawk an banna chungthua hun ieman-ichen zet buoina a um hnungin sukfel niin Punjab Police hnuoia DSP sin a chel

\an tah. A sin chel insawnna chungthua harsat-na haia \hangpuitu Chief Minister Capt. Amarinder Singh le Railway Ministr Piy-ush Goyal hai kuomah Ms Harmanpreet Kaur chun lawmthu a hril. Ms Harmanpreet hi nikuma Women’s World Cup England-a inkhel huna a per-formances \hat leia hung inlar \an niin, ni-kum July thla khan DSP post pek dingin Punjab sawrkarin a tiem a, a pawm hnun-gin Railways-a Office Superintendent sin a thawnaa inthawk an ban a, sienkhawm Railways-a inthawk a hung insawnnaa hin harsatna dang dang a um leiin DSP post hi zawm el thei lova um a nih.

Harmanpreet Kaur chu Punjab Police hnuoiah DSP

Justin Bieber Le Selena Go-mez Nilai Zan Inkhawm Kai

lOS anGeleS: Canada t l a n g v a l h l a s a k t h i e m millionair Justin Bieber (23) le a ngaizawngnu Latin-Texas nunghak Selena Gomez (24) hai pahni chu khawvel inhawina le ropuina an chen hrep hnungin thlarau hringna ngai pawimaw \ula an hriet dungzuin Nilaini zan khawm khan Beverly Hills-a Biekin pakhatah inkhawm fein \ina an hung suok lai hmu a nih. Justin Beiber le Selena hi Thaw\anni khan Justin Bieber pa Jeremy (42) le Chelsea Rebelo (29) hai inneina, Montego Bay, Jamaica ah an va \hang a. Round Hill Villa resort ah tuifinriet kamah hun inhawi tak an hmang zoa hung kir hlim an nih a. Nilaini zan hi Biekin an inkhawm nawkna hmasatak a nih. Inkhawm tinin Biekin puotienga an motor Range Rove (SUV) dum thler zatah an hung lut tawmin Justin a ruolhai laia pakhat Hoody var hakin lawm taluoin a hung kuo a. Justin khawm thlasik zakuo Hoody lum infuol deu vut rawng le kekawr lum dum a bun a, lukhum a khum bawk a. A hmel enin a thla a muong sawt tah a hawi. Selena Gomez khawm a thau met tah a. Jean kekawr (denim) pawl le T-shirt dum a hak a. A chungah Jacket

hakin Sneaker var leh, dawn ding (Coffee?) chawi pumin hmel hlim le lungawi takin Justin hnung a hung zui a. An thu ngaithlak a \ha ning a tih, an hmel ah ni danga chapona le sawlna hmel nekin thlamuongna le detna le titakna an lang tah. “Lay It Down Low” saklartu Selena Gomez khawm tulaia a single thar tak “Bad Liar” video leh chu an ang ta naw hle. Make-up a free a, a sam dum thlap a ‘trade-mark’ khawm nu takin an khai thla hnaka, Justin khawm a sam chu a sei tah hle. “Leave My Heart Alone” ti saktu pa hin a lung dumtu tak a hmu fuk ta leiin a lungawi ta hle niin an lang. Tuta an um dan char, Biekin inkhawm \ina nun hadam taka an um ang hin chu khawvel tour neia concert an thaw lai leh khan chu an ang naw hle. Thaw\anni-a Justin a pa nuhmei nei nawkna Jamaicaa an lawm dan leh khawm an ang naw hle. An inneina khawm sung le kuo le ruol\ha tlawmte chau fielin Justin a ruolhai le local DJ le Band hmangin mo an lawm a nih. A pain nuhmei thar a nei ta si chun Justine Bieber khawm a nei ve vat tah ring a nih.

American) an nina hmai ruol a ni nawh a. Kylie Jenner nau ruok hi chu ‘midum’ thla a nina, a pa Scot DNA a lak tina ding a um der nawh.

R a p p e r S c o t T r a v i s chun hlim takin ‘ka nau’ ti sienkhawm a puona hmu ding a um der naw hi mi \henkhat ringhlana a nih a. Inhuol chungchang thu khawm Kylie Jenner-in la hrilpui a nuom nawh tia People magazine ziek khawm umzie a nei nisien a hawi. Amiruokchu, Scot Travis chu a hlim em em a. “Ka naute” tiin a nu leh an pathuma an video minute 11 lai zet khawm social media a uploadin a share a, a naute hi a suong em em a nih. An In Hidden Hills ah khawm sun ni thlakin a umpuia an hnelpui hlak.

Kylie Jenner-in A Naute Kar 3 Mi Thlalak A PholanglOS anGeleS: Reality TV star le Cosmetic Queen, Lip Kit neitu Kylie Jenner (20) chun a naute February 1-a a nei, kar thum mi chau Stormi chu a fans hai hmu dingin a vawikhatna dingin a thlalak a hung pholang a, a nu a ang hle. Ama khawma ang an ti ning a tih. “Kei a ang ang a nih. Ka enchim lo, ka thlir nghawk lo ka Mamte hi!” tiin a comment. “Ka nautet laia kei ang ang a nih” tiin Stormi, a bu fak (Cerelac) a hnera le hmura kai hniengin bau ka ham mitmeng fel kawka mi a hung en lai a suklang a, ring nekin a hmel an lang upa. Kylie Jenner hin a naute lim hmasaktak, a pieng nia mi thlalak a pholanga chun a hmel an lang nawh a. A kutpui a chel lai, naute a nih ti hriet thei ding chauvin a suklang a. Tuhin chu hei enin thla khat mi ding lai nisien a hawi tah. Hidden Hills-a iemani chen an thuppui hnungin a hung

pholang tah a nih. Kylie Jenner a naute lai a ang le ang naw hriet theina dingin, vangnei thlak takin tulai hnai khan a nu Caitlyn Jenner-in Kylie naute lai thlalak a lo share a, chu le enkhi chun Kylie nautet lai a ang ti hmu thei a nih. Mak tak pakhat ruok chu, a pa

nia hril midum Scot Travis angna reng reng a nei nawh a, a rawng khawm dumna a um naw bawk. Midum (Negro) hai hi an dum ta naw khawma, midum thla an nina hi an vun a ngo vawng tah hnung khawma an sam or hmai tlang, ru-rel, hner le bau haiah Negro (African-

Kaia Gerber-in Jackie Kennedy Ang chara Incheiin A catwalk

milan, italy: Supermodel a nu Cindy Crawford leh an inang leiin a hming an thangin fashion khawvel ah sirbi a rem \an inhma hle a. Kum 16 chaua upa Kaia Gerber chun a nu ang lei ringawta inlar ni lo, ama thiemna le hmel\hatna le nalna reng lei khawma uongpui thama inlar hrat a ni

tah ti a sukchieng hle. Khawvela fashion show inlar pawl tak Milan Fashion Week-a Moschino Show ah America President famtah John F. Kenney a nuhmei Jacqueline Kennedy (Jackie Onassis Kennedy) inchei dan inlartak khawvelin a hmel hriet em em, jacket/coat sen, puonbil (skirt) sen, lukhum sen le pheikhawk sen buna a sam dum tawi tal lu inbuk deu hlap, pheikhai zang tak hmel hlim saia a umdan hlak ang charin Kaia Gerber chun a hung catwalk-pui a. A nal danglam hle. Jackie Kennedy incheina a zakuo hi ‘roll-neck jacket’ an tih a. A puonbil hi ‘A-line skirt’ ti a ni bawk a. American nuhmeihaiin 1960s le 70s laia an inchei dan formal tak a nih.

Tulai mi tak le la tleirawl deu Kaia Gerber-in a hung thaw ve chu tienlai mihai nekin a nal (modern si tienlai si) dan a dang a, fashion thar insangtak a nih. Kaia Gerber khawm tleirawl nekin nutling tak a hawi bawk. Kaia Gerber-in Jackie Kennedy neka an hmepui nawk pakhat dang chu, 1950s laia an uor lukhum ‘throwback pillbox hat’ an ti chu a nih. Jackie chun a sam khit tawmin a tukhnungkhur tieng lu chungah a khum a. Kaia khawm a lu hnungtieng a khuma chu, a nal dan a danglam bik hle. Tienlaia inchei dan ti a nia chu Kaia Gerber-in a hung hak lar nawk meu chu, a hun thuin thu a hril tah nawh. Tienlaia inchei dan ti a nia chu a ‘modern’ nawk tah tlat. A ‘modern’ chauh nih lovin hmatieng peia inchei dan ding hlimthla/entirna (futuristic ensemble) ti ding khawpin a ‘mode’ a nih. Kaia Gerber hak hak chu khawvelah thawk le khatin an dar chur chur nghal pei el hi khuonu ruot reng ‘model’ a nina ning a tih. Tuta mi khawm hi Kaia hung hak lar hnung darkar khat khawm tling lovah internet-a zawng tamtak a hung ni nawk nghal el a nih.

CCpur: March 1, 2018 a inthawk Khuman Lampak sports Stadium, Imphal-a All Manipur Football As-sociation (AMFA) huoi-hawtnaa U-17 hai ta dinga 7th Kanglei Mega Sports Meet, 2018 nei ding le inzawmin zanikhan CDSA

in Public Ground, CCPur-ah district aiawa \hang ding hai thlangsuokna an nei. Selection test a hin mi 51 an \hang a, hi lai hin mi 18 thlangsuok an ni a, CDSA a in registered Club haia inthawk an nitawl.

District aiaw dingin mi 18 thlangsuok

the 3rd edition: rengkai premier league (rpl)RengkaiPlayground@2:30pmupdAtematch 13: 22/02/2018 thursdayMyFootFC3-2ZawlbûkFCGoal Scorers:*Gogou (10), MFFC 13” & 44”*JerryPulamte(17),MFFC79”*ImmanuelIntoate(24),ZFC56”*ClementLalṭhuoisang(15),ZFC83”ManoftheMatch:Gogou(10),MFFC >> match 14. 23/02/2018 Friday Biakniang MFC v/s Taw Taw FC

Mary Kom semifinals a lutSOFia(bulGaria): World champion vawi 5 lo nitah M.C. Mary Kom (35) chu 69th Strandja Memorial Boxing tourna-ment ah zanikhan 48kg category quarter-finals-ah Romania mi Steluta Duta hnein semifinals a lut tah. Mary Kom hi tulai Asian Championship le India Open haia Gold Medal la zo hlim a nih. Zanita a hneban Steluta hi world cham-pion silver medallist vawi thum lo nita

le European Championship a gold medal vawi 4 lo la tah a nih.

“Ram le hnam hmasawnna ding chun, infepawna le inthlungzawmna (connec-tivity and communication transport) hi a pawimaw tak a. Manipur khawm a chang-kangna ding chun mi tamtak le ram dang danghia le ei inpaw a \ul a nih” tiin a hril. U Biren chun, khawvel huopa dan-glamna le hmasawnna ropui tak tlung me-kah hin Manipur khawm an lang phaka a \hang phak ve ngeina dingin theitawpin ei renga ei \hang tlang a \ul thu a hril a. Mipuihai chu inthlakdanglamna hmasawn-na a um ding chun ei thil thlir dan/ngaidan (attitude), lungril ngaituona le nungchang um danhai thleng a \ul thu a hril bawk. Hi huna hin India rama Myanmar Am-bassador Mr Moe Aung khawmin thu a hril a. South East rambunghai le India inpawna sukhmasawnna ding le sukchangtlungna dingin Imphal a inthawk Rangoon le khaw-

pui dang dang vuong tlung thenia ding Air way siem le sukhrat a \ul tiin a hril ve. India le Asian Rambung hran hran hai Economic Community sukhmasawnna ding chun sumdawngna zalen, (free trade), thuomhnaw le sin (service) hai sukhrat a \ul thu a hril a. India chu South east Asia hai inpawna dinga hmun \ha tak ‘geo-strategic’a nih tiin a hril. Hi huna \hang danghai chu Joint Secre-tary, Ministry of Commerce, Government of India Mr. Sudhanshu Pandey, Addition-al Chief Secretary (Home) Dr. J. Suresh Babu, Director General International Chamber of Service Industry, Dr. Gulshan Sharma, Vice Chairman MIDA Mr. M. Asnikumar, Head of India-Sri Lanka and Nepal Fly Dubai, Mr Pran Dasan, Head of Operations Media Entertainment Industry Mr. Mohit Soni hai an nih.

April a inthawk Imphal-New Delhi Air India Flight

training pek ngei tum an nih. Hi schemes hin training pek hai laia 70% chu placement pek a tum sa bawk a, placement chu hlaw neia sinthawna annawleh mania sin siem (self-employment) ning an tih. Schemes hnuoia hin trades le skills chi tum tum 250 neka tam a um a nih. DDU-GKY scheme hin tlangrama \halai mi retheihai siem puitling a tum bik tak a, kum 18 le 35 inkar le ruol-banlo kum 45 chen training-ah \hang thei an tih. Hi schemes hnuoia ham\hatna dawng thei ding hai chu MGNREGA worker, Rash-triya Swasthya Bima Yojana households, Antyodaya Anna Yojana card holder, BPL

PDS card holder, NRLM-SHG households le Socio-Economic Caste Census, 2011 a \hang hai ning an tih tiin Pu Biswajit Singh chun a hril. Zanita MSRLM le PIA 7 han MoU an ziekna hai chu Computer Network Assis-tant, CRM Domestic non-Voice, Food and Beverage Service, Hospitality Assistant, Sewing Machine operator, Beauty therapy and hair styling, BPO Non-voice, Retail Sales associates, Field Technician-Network-ing and Storage, Junior Software Developer, BPO Voice, General Duty Assistant le Food and Beverage Service trainee hai an nih.

DDU-GKY a dingin MSRLM in PIAs 7 leh MoU

Project sinthawna le inzawmin Ministry of Water Resources, Government of India-ah Utilization Certificate (UC) peklut ta po chu Rs. 39.934 crore a na, Dolaithabi Barrage project sinthawna Rs. 14.55 crore peklut a ni ta bawk tiin a hril. 2017-2018 financial year sungin State Finance De-partment in Rs. 39.934 crore Thoubal Multipurpose Project sinthawna dingin a peksuok a, chu hai laia Rs. 25.634 crore chu central \hangpuina a na, a dang po Rs. 14.300 crore chu state share a nih tiin a hril. Dolaithabi Barrage project sinthawna dinga fund peksuok po chu Rs. 14.55 crore a na, chu hai laia Rs. 12.11 crore chu cen-tral \hangpuina le Rs. 2.44 crore chu state share an nih. Thoubal Multipurpose Project zofel vawngna dingin Rs. 111.073 crore a

la ngai a, hi fund hi central annawleh fund-ing agencies dang han an la pek ding a nih. Dolaithabi Barrage project a ding hin central \hangpuina Rs. 13.81 crore le state share angin NABARD in Rs. 73.56 crore hai an thaw bawk a nih tiin Pu Letpao Ha-okip in MLA Pu Kh. Joykisan Singh a za-wna dawnna in a hril. Chingkhei Ching water treatment plant thua MLA Pu K. Ranjit Singh a zawna dawn nawkin Pu Letpao Haokip chun, wa-ter plant hi tukum December thla a hawng hman dinga sinthaw a nih tiin a hril. Thou-bal Dam in ni tinin 10 MGD/45MLD vel tui Chingkhei Ching water treatment plant hi peng a ta, hi le inzawma phairam haia tui peksuokna chu PWD in enkai an tih tiin Pu Letpao Haokip chun a hril.

Ithai Barrage Gate enkaitu ding Committee

Somorjit of Torbung a ni a, zani hmasa zan khan clinic pakhatah nau nei dinga an puo-cha lai a buoisie leiin inrang takin Hospital panpui a ni a, hi zan ma hin operation thaw a ni a, sienkhawm damzo loin 11:30PM a thi nia hril a nih. Hi thina thuah mithi sung han Police-ah report an pek leia hiengang thubuoi hi hung um a ni a, Police chun Unnatural Death case No. 03/CCP-PS/2018 U/S 174 an registered. Mithiruong hi Hospital Morgue-ah sie

a la ni a, post-mortem thaw dingin Imhal-a inthawk Forensic expert Dr Kamei Rishilu le midang pakhat an hung a, hi thu le inza-wm hin committee indin a ni a, Charman in CMO/CCPur; Vice Chairman in Medi-cal Supdt. Dist. Hospital le Member dingin Dr I. Chourajit Singh, Gynacologist, Dist. Hospital, CCPur; Dr Tinglonnei Thangluai, Anaesthesist; Dr K Amarjit Singh, Physi-cian le Dr Y Nabakumar Singh Pathologist (Consultant) hai ruot an nih.

Nu le naute thina thuah inbiekremna la um thei lo

Canada hC in Khalistani terrorist le bufak ding a \hul

new delhi: Punjab Chief Minister that a tum leia thiemnaw inchangtir Khalistani terrorist member Jaspal Atwal leh zani khan Canada High Commission in Canadian Prime Minis-ter Justin Trudeau leh New Delhi-ah thlaithleng awt tlang dingin programme a siem a, amiruokchu, sa-wiselna tamtak a dawng leiin a \hul nawk nia hril a

nih. Punjab Chief Minister Amarinder Singh \hangin mi tam takin Canadian CM hi Khalistan terrorist thlaw-ptu a nih tia an hek leia \hul nia hril a ni bawk. At-wal hin Vancouver-ah kum 1986 khan Punjab Minister hlui Malkiat Singh Sidhu that a tum leia thiemnaw inchangtir a nih. Chuong lai zingin, Ca-nadian Prime Minister chun

Canada-based Khalistani activist thlaithleng awtpui dinga fiela a lo um ve chu pawi a ti thu a hril. Hi thil hi a hrietpui naw thu le Parliament members han a hming an lo ziek sa niin a hril. “Atwal hin fielna hi a dawng ve ding a ni nawh. Hi thu hi hriet a ni le inruol-in a hming sukbo nghal a nih” tiin Mr. Trudeau chun a hril.