Refrakter Bilgi.pdf

8/19/2019 Refrakter Bilgi.pdf

1/91

KÜMA

ÇMENTO ETM

TCMBMAYIS 2009

KÜTAHYA


2/91

KÜMA


3/91

KÜMAKÜMA bünyesinde 440 personel mevcuttur.

59 Mühendis

26 dari Personel360 $çi

Ar-Ge ve Kalite Kontrol Müdürlü(ü; 8 Mühendis(1 PhD), 4 Teknisyen

KÜMA PERSONEL


4/91

KÜMA

ETM KAPSAMI

Çimento RefrakterleriÇimento için KÜMA ürünleri

Alkali Sülfat Oran

Örgü hatalar


5/91

2004-2008 TÜRK"YEÇ"MENTO ÜRET"M"

5


6/91

KÜMA

Çimento Refrakterleri


7/91

KÜMA A

77 M LYON TON MANYEZ T VE 60 MILYON TON DOLOMIT REZERV


8/91

KÜMA

2008ERG"T"LM"

MANYEZ"TÜRET"M"

YATIRIMLAR


9/91

KÜMAÇMENTO DÖNER FIRINI REFRAKTERLERMg-Cr Kromsuz Mg-Sp Mg-Ca Mg-Zr Al

MgO

%75-85

MgO

%85-89

MgO

%85-90

MgO

%40-60

MgO

%85-90

Al2O3

%2-8

Al2O3

%5-15

Al2O3

%4-15

Al2O3

%0-10

Al2O3

%45-85Cr2O3

%3-17

ZrO2

%0-2

ZrO2

%1-8

Fe2O3

%3-10

Fe2O3%0.8-2

Fe2O3%0.5

Fe2O3

% 2

P102 MT

P103 MT

P 104 MT

P 202 MT

P 351 YK

KÜMCF 01

KÜMCF 02

KÜMSP 87AD

KÜMSP 87ADF

KÜMSP 90KÜMSP 90A

KÜMSP 90AFKÜMSP 85

KÜMSP 85A

KÜMSP 87KÜMSP 87AKÜMSP 87AF

DOOF M40

DOOF M40Z

DOOF M55

DOOF M55Z

KÜMSP 86Z

KÜMSP 88Z

KÜMAL C45

KÜMAL S65

KÜMAL B60

KÜMAL B70

KÜMAL B80


10/91

KÜMADÖNER FIRIN REFRAKTER SSTEMSiklonlar, Giri4, Kalsinasyon Bölgesi ve So:utucu

Ate4 Tu:lalar

Yüksek Alümina Tu:lalar

Sinter Bölgesi

Manyezit Krom Tu:lalar Kromsuz Manyezit Tu:lalar

Zirkonya Katkl Pi4mi4 Dolomit Tu:lalar

Alt ve Üst Geçi4 Bölgesi Tu:lalar

Manyezit Spinel Tu:lalar

Örgü Harçlar ve Al Castable Ürünler


11/91

Al2O3-SiO2 REFRAKTERLER

Dü4ük termal iletkenlik katsays “k=0.5 - 2.2 W/m-K”nedeniyle f r n giri4inden itibaren üst geçi4 bölgesine kadar 1000-1100 °C aral:ndaki scaklklarda f r nn ihtiyac olan

s yaltmn sa:lar

Farin niteliklerinin uygun olmas halinde alümina silikat

yap oldukça uzun ömürlüdür.

Al2O3 miktar na göre refrakter bölgeler ayr larak kullanlr.

KÜMA


12/91

Al2O3-SiO2 REFRAKTERLER SORUNLARI

Ate4 tu:lalar 900 -1000 °C civar nda termal yük altndadeformasyon e:ilimi gösterir

T ~ 1100 °C da farindeki CaO ile reaksiyona girmesisonucunda olu4an sv faz refrakterin çözünme yoluyla

a4nmasna neden olur.

Giri4 ve snma bölgesinde refrakter ypranmasnn

temel nedeni “alkali-burst” ad verilen patlamalardr.

KÜMA


13/91

Al2O3-SiO2 REFRAKTERLER SORUNLARI

Ate4 tu:las ve 4amot refrakterlerdeK2O + [Al2O3-SiO2] K2O.Al2O3.2SiO2reaksiyon ürünü : kaliofilit

hacim genle4mesi : %6Boksit tipi yüksek alüminal tu:lalarda:

K2O + [Al2O3-SiO2] K2O.11Al2O3Reaksiyon ürünü : Alümina

Hacim genle4mesi = ~%20 (%30 olabilir) Andalusit tu:lalarda:

K2O + [Al2O3-SiO2] K2O.Al2O3.4SiO2Reaksiyon ürünü : lüsit

Hacim genle4mesi = ~%10

KÜMA


14/91

BAZK REFRAKTERLER

Dolomit esasl refrakterler

Manyezit esasl refrakterler

Manyezit refrakterler Manyezit krom refrakterler

(Mg,Fe)O.[Cr,Fe,Al]2O3

Manyezit spinel refrakterler + (Kromsuz)MgO.Al2O3 - FeO.Al2O3 - MnO.Al2O3Manyezit zirkonya refrakterler

KÜMA


15/91

BAZK REFRAKTERLER

Manyezit refrakterler

Manyezit krom refrakterler

(Mg,Fe)O.[Cr,Fe,Al]2O3Manyezit spinel refrakterler + (Kromsuz)

MgO.Al2O3 - FeO.Al2O3 - MnO.Al2O3

Manyezit zirkonya refrakterler

KÜMA


16/91

MANYEZT REFRAKTERLER

MgO nun erime scakl: 2800 °C dr.

Döner f r ndaki alev scaklklar ile ba4 edebilen

alternatifsiz teknik refrakterdir .MgO ile farin arasndaki kimyasal etkile4imminimum düzeydedir.

MgO tu:lalar n termal kararll: gayet yüksektir.Bu tu:lalar alkali etkilerine kar 4 direnci enyüksek düzeyde olan refrakterlerdir.

KÜMA


17/91

MANYEZT REFRAKTERLER

Termal genle$me oran3 yüksektir: L=20 mm/m @1400 °C.

Termal iletkenli(i yüksektir, k=4.5 W/m- K@ 1000 °C.

Bu sebeple f 3r 3n mantosundan çevreye kaybedilen 3s3 fazlad3r .Manyezit Tu(lan3n Termal $ok dayanc3 dü$üktür. Termal $ok direnci kazand3rmak için kromit, spinel katk 3s3 yap3l3r.

Elastik modülü yüksek oldu(u için mekanik deformasyonlarakar $3 dirençlidir, ancak plastik deformasyon kabiliyeti gayetazd3r. Ayn3 $ekilde burma gerilimlerine de dirençli de(ildir.

KÜMA


18/91

KÜMA

Çimento Prosesi


19/91

ÇMENTO HAMMADDELER

TipikKimyasalAnalizleri

SiO2 Al2O3 Fe2O3 CaO MgO A.K.Nem

Kireçta 1-4 0-2 0-1 50-55 0-1 40-45Kil 45-55 18-22 7-9 3-5 1 10-15

Marn 25-30 6-8 2-4 30-35 1-3 25-30

Boksit 2-5 45-55 15-25 0-1 0-1 15-25Fe Cevheri 8-12 0-1 30-50 10-15 MnO=5-25 10-20

Kuvars 98 2

KÜMA


20/91

WASTE MATERIALS USED IN CEMENT

ROTARY KILNS

KÜMA

KL"NKER GAZ SICAKLIKLARI


21/91

ÇMENTO PROSES

SiO2 Al2O3 Fe2O3 CaO MgO SO3 Na2O K 2O Cl

14.0 3.7 2.2 42.5 0.8 0.4 0.2 0.5 0,002

SiO2 Al2O3 Fe2O3 CaO MgO SO3 LOI Na2O K 2O Cl- Tespit

EdilemeyenFreeCaO

21,5 5,9 3,5 66,0 1,6 0,4 0,1 0,1 0,6 0,02 0,3 1,5

HM SM AW SAM AFM LSF C3S C2S C3A C4AF Delta K L.Faz ASR

2,14 2,29 31,4 3,64 1,69 95,13 54,65 20,36 9,71 10,65 7,34 28,16 2,14

Tipik Klinker ve Klinker Fazlar : Analizi

Tipik Farin Analizi

KÜMA


22/91

ÇMENTO KLNKER FAZLARI

Alite

Belite

Ferrite

Alüminate

KÜMA


23/91

KÜMAModel Mikser Model PresYüksek S3cakl3k F3r 3nlar 3 900- 1200- 1400- 1600 oCX- Ray Fluorescence Spectrometer Optik MikroskopGörünür Porozite, Bulk Yo(unluk, Bulk Spesifik GraviteSo(ukta Bas3nç Mukavemeti

Hot Mor Yük Alt3nda Refrakterlik (Ta)Termal Genle$meTermal ok Direnci

C- STayini (ppm)

ÜRÜN KALTE YÖNETM TEÇHZATLARI


24/91

ÇMENTO DÖNER FIRINLARI

ÇN REFRAKTERLER

KÜMA


25/91

Refrakter Tu:la Tipleri:

1. Yüksek Alümina Tu:lalar 2. Andaluzit bazl tu:lalar

3. Ate4 Tu:lalar (4amot)

KALSNASYON VE ÇIKI BÖLGELERKÜMA


26/91


KÜMAL B 80 KÜMAL S 65 KÜMAL C 45

Al2O3 80.0 min 66.0 47

TiO2 3.0 0.2 1.4

SiO2 12.0 32.0 50.0

Fe2O3 1.5 1.0 1.6

CaO 0.2 0.2 0.3

Na2O+K 2O 0.4 0.3 0.3

KÜMA


27/91


Fiziksel Özellikler Unit KÜMAL B80 KÜMAL S65 KÜMAL C45

Hacim A(3rl3k g/cm3 2.65 2.55 2.30

Görünür Porozite % 20 16 19

So(ukta Bas3nç Dayan3m3 kg/cm2 600 850 500

Termal letkenlik

300oC

700oC

1000oC

kcal/mho

C 1.65

1.55

1.60

Yük Alt3nda Refrakterlik Ta oC 1500 1660 1400

Lin. Termal Genle$me

400oC

800oC

1000oC

% 0.2

0.5

0.8

0.2

0.4

0.6

0.2

0.5

0.7

Termal ok Direnci(950oC/su)

Cycle > 30 > 35 > 30

KÜMA


28/91

Sinter Bölgesi "çin Refrakter Tu:la Tipleri:

1. Manyezit - Krom Tu:lalar 2. Manyezit - Spinel Tu:lalar

3. Pi4mi4 Dolomit Zirkonya Tu:lalar

4. Kromsuz Spinel Tu:lalar

SNTER BÖLGESKÜMA


29/91

KÜMASNTER BÖLGESNDE TPK ÇALIMA ARTLARIYüksek scaklk ve enerji dalgalanmalar

Optimum termal 4ok direnci

Sinter bölgesi uzunlu:unun de:i4kenli:i

Alkali ve klinker svlar ataklar na kar 4 dü4ükgeçirgenlik

Alev tipi etkisi ve alev kararll:

Yüksek termal yüklere kar 4 yüksek refrakterlikKimyasal ataklar n artmas

Redoks reaksiyonlar na kar 4 kuvvetli kimyasal yap


30/91

KÜMASNTER BÖLGESNDE TPK ÇALIMA ARTLARIKimyasal ataklar n artmas

Kaln ve kararsz kemer

"deal ve kararl kemer tutma kabiliyeti

SOx ataklar na kar 4 kuvvetli ba:lar Mekanik Streslerin artmas

Mekanik kuvvetlerin etkisine kar 4 yüksek

elastikiyet"ndirgen Atmosfer

Matris kararll:


31/91

Manyezit Krom ve Spinel Tu:lalar;

1. P 102 MT

2. P 202 MT

3. P 103 MT4. KUM CF 01 KROMSUZ TUULA

5. KUM SP 87 AD MAGNESIA SPINEL TUULA

Zirkonya Katkl Pi4mi4 Dolomit Tu:la

1. DOOF MZ 40

2. DOOF MZ 55

SNTER BÖLGES ÇNKÜMA TULA KALTELER

KÜMA


32/91

MANYEZT KROM TULA ÖZELLKLER

Kimyasal Analiz wt % P 102 MT P 202 MT P 103 MT

MgO 82 78 83Cr 2O3 3-5 8 3-5

Al2O3 2-4 4 2-4

Fe2O3 5-8 7 5-7CaO 2.0 1.8 2.0

SiO2 1.0 0.8 1.0

KÜMA


33/91

Fiziksel Özellikler birim P 102 MT P 202 MT P 103 MT

Bulk Yo(unluk g/cm3 2.90-3.00 3.00-3.05 2.95-3.05

Görünür Porozite % 17-19 18 15-18

So:ukta Basnç Dayanm N/mm2 60 55 65Yük Altnda Refrakterlik Ta

Tb

oC 1650

1700

1650

1700

1650

1700

Termal "letkenlik 500oC

1000o

C

kcal/mhoC 2.80

2.25

2.75

2.20

2.90

2.35Lineer Termal Genle4me 1000oC

1400oC

% 1.20

1.80

1.20

1.80

1.25

1.85

Termal ok Direnci (950oC/air) Say > 120 > 120 > 120

KÜMAMANYEZT KROM TULA ÖZELLKLER

Ü


34/91

P 102 MT MKROYAPI ÖZELLKLER

Dü$ük Cr 2O3 ve yüksek Fe2O3 özelli(iile ideal kemer tutma kabiliyeti

Optimum C/S oran3 > 1.85

Sünger tipi matris yap3s3;

Çatlak önleme özelli(iYüksek termal $ok direnciMükemmel elastisiteArt3r 3lm3$ kemer tutma özelli(iKararl3 matris karakteristi(i

KÜMA

Ü


35/91

P 103 MT MKROYAPI ÖZELLKLER

Dü$ük Cr2O3 ve yüksek Fe2O3özelli(i ile ideal kemer tutmakabiliyeti

Optimum C/S oran3 > 1.85

Sünger tipi matris yap3s3;S3v3 faz ataklar 3na kar $3 yüksek

dirençOptimum ElastisiteYüksek termal $ok direnciKararl3 matris karakteristi(i

KÜMA

Ü


36/91

KROMSUZ SPNEL TULA ÖZELLKLER

Kimyasal Analiz wt %

KÜM CF01

KÜM CF02

KÜM SP 87 AD

MgO 89 87 85 Al2O3 5-8 6-10 10-15

Fe2O3 2-3 1.5 0.8

CaO 1.6 1.5 1.4SiO2 0.8 0.6 0.9

KÜMA

Ü


37/91

37

KROMSUZ SPNEL TULA ÖZELLKLER

Fiziksel Özellikler birim KÜM CF 01 KÜM CF 02 KÜM SP 87 AD

Bulk Yo(unluk g/cm3 2.95-3.05 2.95-3.05 2.92-2.98

Görünür Porozite % 15-17 15-17 16-18

So:ukta Basnç Dayanm N/mm2 60 60 60

Yük Altnda Refrakterlik Ta

Tb

oC > 1650

> 1700

> 1700

> 1750

> 1700

> 1750


1000oC

kcal/mhoC 2.85

2.30

2.90

2.40

2.95

2.50

Lineer Termal Genle4me 1000oC

1400oC

% 1.20

1.70

1.20

1.70

1.20

1.70

Termal ok Direnci (950oC/air) say > 120 > 120 > 120

KÜMA

Ü


38/91

MgO TanecikleriAras:ndaki KuvvetliDirek BaAlar

DüBürülmüBGözenek Çap: veKapal: Gözenek

Yap:s:

Kontrollü Porozite

Mükemmel Elastisite

Temiz MatrisTemiz Spinel

Özel Anzast Tutma

Mekanizmas

KÜMAKROMSUZ SPNEL TULA MKROYAPI ÖZELLKLER

Ü


39/91

Normal $artlar alt3nda sinter bölgesinde olu$turulankararl3 kemer refrakter tu(lay3 korumaya yeterlidir.

Karars3z kemer, refrakter tu(la s3cak yüzeyinin direk olarak f 3r 3n atmosferi ve klinker s3v3s3 etkilerine kar $3aç3k olmas3na sebep olur ve bu sebeple termal $ok etkisi görülür.

SNTER BÖLGES AINMALARI

KÜMA

KÜMA


40/91

AINMA MEKANZMASI

Çok yüksek scaklk yükü altnda kemer yo:unla4r ve porozitesi dü4er. (Porozite 2-5 %)

Kemerin yklmas ile tu:ladan 3-5 cmkalnl:nda parça kopar r.

Bu olaydan korunmak için Atk yakan i4letmeler sinter bölgesinde kromsuz spinel tu:lakullanmaldr. Bu tip tu:lalar ile kemer arasndakientegrasyon daha snrl oldu:u için parça

kopmas da snrl olacaktr.

KÜMA

KÜMA


41/91

MgO ve SPINEL

DoAal Kromit

(Mg,Fe)O.(Cr,Fe,Al)2O3

Sentetik SpinelMgO.Al2O3

Kararl: Bölge

KÜMA

KÜMA


42/91

Üst Geçi Bölgesi Alt Geçi BölgesiTermal Yükler

Serbest Kireç

Alkali Tuz SzmalarZayf ve Kararsz Anzast

Mekanik Stresler

@ndiren AtmosferKimyasal Korozyon

Çok Yüksek Termal Yükler

Klinker Szmalar

Alkali Tuz SzmalarZayf ve Kararsz Anzast

Mekanik Stresler

Erozyonel Anma

KÜMAGEÇ BÖLGELERNDEK TPK ARTLAR

KÜMA


43/91

Üst Geçi Bölgesi Alt Geçi BölgesiOptimum termal 4ok

direnci

Yabanc malzemeszmalar na kar 4 yo:unyap

SOx ataklar na kar 4kuvvetli yap

Mekanik kuvvetlere kar 4koyabilecek elastik yap

Yüksek Termal ok direnci

Alkali ve Klinker Szmalar na

kar 4 dü4ük geçirgenlikYüksek scaklklarda

dayankl yap

Kuvvetlendirilmi4 tu:la ba:yaps

KÜMAREFRAKTERLERDEN BEKLENEN ÖZELLKLER

KÜMA


44/91

GEÇ BÖLGELER ÇN REFRAKTERLK

KÜMA

1. Manyezit Spinel Tu(lalar

2. Zirkonya Katk 3l3 Manyezit Dolomit Tu(lalar 3. Zirkonya Katk 3l3 Manyezit Spinel Tu(lalar

KÜMA


45/91

GEÇ BÖLGELERKimyasal Etkiler, Alkali, Sülfat, Halojen, Klinker ve At:k Etkileri

Na2O, K 2O, CaO, SiO2 , CdO, ZnO, B2O3 ,Pb, Cd, Cu

NaCl, KCl, Na2SO4 , K 2SO4 , CaSO4PbCl

2 , ZnCl

2 , ZnSO

4 , PbSO

4

KÜMA

KÜMA


46/91

Ön 3s3t3c3l3 veya pre-kalsinasyonlu f 3r 3nlarda alkali,sülfat ve klor tipindeki uçucu bile$ikler f 3r 3n sisteminegirer.

Bu bile$ikler sürekli olarak buharla$3 p-yo(u$arak, fariniçinde zenginle$ir. F3r 3n giri$inde, kalsinasyon ve geçi$ bölgelerinde etkili olurlar.

Bu bile$ikler (R 2O, SO3 and Cl-) bu $ekildezenginle$erek zamanla 5,80 ve 100 kat (s3ras3yla) artar.

GEÇ BÖLGES HASARLARI

KÜMA

KÜMA


47/91

SoBuk Yüzey

Scak Yüzey

KClatak

SO3atak

CaO ile reaksiyonürünüCaSO4

Sv Fazoluumu

KCl, CaSO4

çökeltileri veyoBunlamas

CaO hareketive yapnn

bozulmas

KÜMAGEÇ BÖLGES HASARLARI

KÜMA


48/91

GEÇ BÖLGES HASARLARI

KÜMA

Buharla$m3$ alkali elementleri tu(la gözenekleri boyunca tu(lan3n so(uk bölgesine do(ru hareketederler.

Alkali elementleri, kalsiyum silikatlar ve tu(la bile$ikleri yeni bile$ikler yaparak tu(la gözeneklerinidoldurur.

Bu reaksiyonlar 3n doyuma ula$mas3 ile bakiye alkaliler s3cakl3(a ba(l3 olarak tu(la gözenelerinde kristalle$le$ir.

Reaksiyonlar ve kristalle$meler sonras3, tu(lan3n bütüntermo-mekanik özellikleri de(i$ir.

KÜMA


49/91

ATIK YAKIT KULLANAN ÇMENTO DÖNER

FIRINLARI ÇN KÜMA KALTELER

Sinter Bölgesi Üst ve Alt Geçi$ Bölgesi

KUM CF 01KUM CF 02

KUM SP 87 AD

KUM SP 87 AF

KUM SP 87 ADF

KUM SP 90 AKUM SP 90 AF

KUM SP 87 A

KUM SP 87 AD

KUM SP 87 AF

KUM SP 87 ADF

KÜMA

KÜMA


50/91

GEÇ BÖLGELER ÇNMANYEZT SPNEL TULALAR

KimyasalÖzellikler

Bir im

KÜMSP90

KÜMSP85

KÜMSP85 A

KÜMSP87

MgO % 90 - 92 85 - 88 90 87 - 89

Al2O3 % 4 – 6 8 – 12 6 – 7 8 – 12

Fe2O3 % 0.5 0.5 0.5 0.5

CaO % 2.0 2.0 2.0 1.6

SiO2 % 1.0 1.0 1.0 0.8

CaO / SiO2 ratio 2.0 2.0 2.0 2.0

KÜMA

KÜMA


51/91

F@Z@KSELÖZELL@KLER

Birim KÜMSP 90 KÜMSP 85 KÜMSP85A

KÜMSP 87

Görünür Porozite % 17 –20 17 – 22 16 – 19 16 – 18

Bulk Yo(unluk gr/cm3 2.90–3.05 2.90–3.05 2.90–3.00 2.90–3.05

So(ukta Bas3nç Muk. N/mm2 60 60 60 60

Yük Alt3nda Refrakterlik Ta ( oC ) 1700 1700 1700 1700

Tb ( oC ) 1750 1750 1750 1750

Termal iletkenlik 500 oC kcal/moCh 3.00 2.90 2.95 3.00

1000 oC kcal/moCh 2.50 2.40 2.45 2.50

Termal Genle4me1000oC % 1.2 1.2 1.2 1.25

1400 oC % 1.7 1.7 1.7 1.75

Termal ok 950 oC/ h. > 120 > 120 > 120 > 120

GEÇ BÖLGELER ÇNMANYEZT SPNEL TULALAR

KÜMA

KÜMA


52/91

ATIK YAKITLAR ÇNMANYEZT SPNEL TULALAR

Kimyasal Analiz

(wt %)

KÜM SP 90 A KÜM SP 87 A

MgO 90 87-89Al2O3 6-8 8-12

Fe2O

3 0.5 0.5

CaO 1.0 1.0

SiO2 0.5 0.5

KÜMA

KÜMA


53/91

Fiziksel Özellikler birim SP 90 A SP 87 A

Bulk Yo(unluk g/cm3 2.92-2.98 2.92-2.98

Görünür Porozite % 16-18 16-18

So:ukta Basnç Dayanm N/mm2

60 60Yük Altnda Refrakterlik Ta

Tb

oC 1700

1750

1700

1750


1000o

C

kcal/mhoC 2.95

2.45

2.90

2.40Lineer Termal Genle4me 1000oC

1400oC

% 1.2

1.7

1.2

1.7

Termal ok Direnci (950oC/hava) say > 120 > 120

ATIK YAKITLAR ÇNMANYEZT SPNEL TULALAR

KÜMA

KÜMA


54/91

MANYEZT SPNEL TULALARINMKROYAPILARI

Mükemmel direk ba(lar

S3v3 faz s3zmalar 3na izin vermeyen dü$ük gözenek çaplar 3

KÜMA

KÜMA


55/91

KimyasalAnaliz (%)

KÜMSP87 AF

KÜMSP87 AD

KÜMSP87 ADF

KÜMSP90 AF

MgO % 87-89 85 86 - 88 90 - 91

Al2O3 % 8 – 12 10 – 15 10 - 15 6 - 8

Fe2O3 % 0.5 0.8 0.8 0.5

CaO % 0.8 1.4 1.2 0.8

SiO2 % 0.3 0.9 0.5 0.3

MANYEZT SPNEL TULALARIN ÖZELLKLER

KÜMA

KÜMA


56/91

Fiziksel Özellikler KÜMSP 87AF KÜMSP 87AD KÜMSP 87ADF KÜMSP 90AF

Görünür Porozite % 16-18 16-18 16 – 18 16 – 18

Bulk Yo:unluk gr/cm3 2.92–2.98 2.92–2.98 2.92–2.98 2.92–2.98

So:ukta Basnç Muk. N/mm2

70 70 70 70Yük Altnda Ref. Ta ( oC ) 1700 1700 1700 1700

Tb ( oC ) 1750 1750 1750 1750

Th. "letkenlik 500oC kcal/moCh 2.90 2.95 2.95 2.95

1000 oC kcal/moCh 2.40 2.50 2.50 2.45

Termal Genle4me 1000 oC % 1.2 1.2 1.2 1.2

1400 oC % 1.7 1.7 1.7 1.7

Termal ok 950 o

C/ hava cycle

> 120 > 120 > 120 > 120

Birim

KÜMAMANYEZT SPNEL TULALARIN ÖZELLKLER

KÜMA


57/91

Kuvvetli matris ba:lar

Homojen tane be gözenek da:lm

KÜMSP 87 ADF

KÜMA

KÜMA


58/91

Manyezit tanecikleri arasnda direk ba:lar

Sv faz infiltrasyonlar na kar 4 optimum gözenek da:lm

KÜMSP 87 AF

KÜMA

KÜMA


59/91

Kuvvetli matris yaps

Temiz matris, dü4ük gözenek yaps

KÜMSP 87 AD

KÜMA

KÜMA


60/91

ALÜMINA TULALARFiziksel Özellikler Birim KÜMAL B80 KÜMAL S 65 KÜMAL C 45

Bulk Yo(unluk g/cm3 > 2.65 2.55 2.30

Görünür Porozite % 21 16 19

So:ukta Basnç Dayanm kg/cm2 > 600 850 500

Termal letkenlik

300oC

700oC

1000oC

kcal/mhoC

1.65

1.55

1.60

Yük Alt3nda Refrakterlik Ta oC 1500 1660 1400

Lineer Termal Genle$me400oC

800oC

1000oC

% 0.2

0.5

0.8

0.2

0.4

0.6

0.2

0.5

0.7

Termal ok direnci (950o

C/su) say3 > 30 > 35 > 30

KÜMA

KÜMA


61/91

KÜMAL B 80 KÜMAL S 65 KÜMAL C 45

Al2O3 80.0 66.0 47.0

TiO2 3.0 0.2 1.4SiO2 12.0 32.0 50.0

Fe2O3 1.5 1.0 1.6

CaO 0.2 0.2 0.3

Na2O+K 2O 0.4 0.3 0.3

ALÜMINA TULALAR

KÜMA


62/91

ALKAL SÜLFAT ORANI

KÜMA


63/91

ALKAL SÜLFAT ORANI

KÜMA

Na2O +K 2O - Cl62 94 71ASR = ---------------------------

SO380

ASR> 1 KCl, K 2SO4 ve serbest K 2O

ASR< 1 KCl, K 2SO4 ve serbest SO3ASR = 1 KCl, K 2SO4 dengelenmi$ alkaliler

KÜMA


64/91

SERBEST Cl, K2O ve Na2O ETKS

KÜMA

Serbest veya ba:lanamam4 Cl tu:la matrisindeki ince MgOtanecikleri ile reaksiyon yaparak tu:la yapsna zarar verenMgCl2 olu4turur.

MgO+ 2 KCl MgCl 2 + K2O ("ndirgen Atmosfer)MgCl2 + ½ O2 MgO + Cl 2 (g)

CaO + 2KCl CaCl2 + K 2 O (777 oC)

Serbest K2O a4a:daki reaksiyonu yaparak spinel yapyazarar verir. (Hacimsel de:i4im %45 oranna ula4abilir)

K2O + Al2O3 K 2 O. - Al 2 O3 + V

KÜMA


65/91

BALANAMAMI SO3 ETKS

KÜMA

Ba:lanamam4 kükürtün en önemli etkisi MgO taneciklerininbuharla4masdr

MgO + 2 K2SO4 MgSO4 + K2O (s)

MgSO4 MgO (s) + SO3 (g) or

2MgSO4 (g) + SiO2 Mg2SiO4 + 2 SO3 (g)

2K2

SO4

+ CaO K2

O + CaSO4

+ V (1400 oC)

Magnezyum sülfat buharlar tu:la so:uk yüzeyine do:ru göçederek buralarda katla4rlar ve bu bölgede SO3 kayna:olarak rol oynarlar. (Tu:la tabannda CaSO4 varl:nn nedeni)

KÜMA


66/91

BALANAMAMI SO3 ETKS

KÜMA

Ba:lanamam4 kükürt 4artlar nda klinker özelliklerine deba:l olarak tu:lann manto taraf nda CaSO4 ve Na2SO4bulunabilir. Bu tuzlar manto korozyonuna yol açar.

Tu:lann so:uk bölgesindeki bu kristalle4meler, tu:lagözeneklerinde ciddi boyutta hacimsel genle4meyaparlar.

Bu hacimsel genle4me bask kuvvetlerinin artmasnasebep olur.

Mekanik kuvvetlerin de:i4mesi neticesinde, baskkuvvetlerini artmas ile tu:ladan parça kopar r.

EXCESS SO and IT’S EFFECTS

KÜMA


67/91

EXCESS SO3 and IT S EFFECTSKÜMAKKÜÜL KEMERL KEMER

KÜMA


68/91

CaSO4 çökeltileri CaSO4 çökeltileri

KÜMA

KÜMA


69/91

CaSO4

Bu kadar yüksek kükürdün iki temel etkisi;K, Na, S ve Cl gibi buharla4abilen alkaliler f r n atmosfer 4artlar içinde tu:la gözeneklerine yo:u4urlar. K2SO4-CaSO4tipinde alkali svs halinde gözenekleri doldururlar.

Gözenekleri dolan tu:lann termal genle4me katsays artar vetermal gerilimlere kar 4 duyarl hale gelir. Bunun yannda, tu:layaps alkali reaksiyonlar sonucu kimyasal olarak taa4nmaya ba4lar..

Fr n atmosferi ba:lanamam4 kükürt nedeniyle indirgen özellikkazanr. "ndirgen atmosferde farin-klinker içeri:indeki CaO veSiO2 buharla4abilir ve refrakter gözeneklerine do:ru hareketeder.

KÜMA


70/91

SO2 & SO3 ARASINDAK LK

S - O TEMPERATURE PROFILE

0

20

40

60

80

100

70080090010001100120013001400

TEMPERATURE [C]

%

SO3 SO2

@ndirgen atmosfer

Yüksek kükürt içeren

yaktlar SO3korozyonunun artmasna

ve scakl:a ba:l olarak

SO2 olu4umu neticesinde

indirgen atmosfer olu4masna yol açar.

Ayr ca, hammadde ile

reaksiyona girerek

CaSO4 olu4umunu artr r.

KÜMA


71/91

CaSO4

Orijinali sar tonda olan tu:lalar gri-siyah tona döner. Tu:lanumuneleri f r n içinde ve d4ar da çok keskin H2S kokusuyayarlar.

Tu:la bünyesinde tespit edilen gri-siyah parçalar için CaStespiti yaplm4tr. Bu durum için tek bir yol vardr. CaSO4 ,K2SO4 faz yardmyla bu bölgeye ta4nr ve indirgenatmosfer 4artlar nda a4a:daki reaksiyon gerçekle4ir.

CaSO4 CaS + 2O2

KÜMA


72/91

CaSO4

CaS ve S tu:la yüzeyinde geçici kemer olan sülfat - sülfür – oksit bile4ikreaksiyonlar yaparlar. Bu kemer bile4ikleri ile tu:la bile4enleri arasndasürekli devam eden reaksiyonlar ba4lar. (tu:la ve alkali reaksiyonlar )

"ndirgen gaz atmosferi üç önemli faktörden etkilenir.

oksijen yetersizli:i sonucu yetersiz yanma

ba:lanamam4 kükürt

Kokun düzensiz kurutulmas

Fr n ortamnda nem var ise a4a:daki reaksiyon gerçekle4ebilir.

2KCl + H2O(g) + SO3 K2SO4 + 2 HCl(g) T > 900 °C

2 HCl (g) + ½ O2 H2 (g) + Cl2 (g) T < 400 °C


73/91

ÖRGÜ HATALARI

KÜMA


74/91

KURU ÖRGÜ KARTON SAYISI

GENLEME HESABI

4.35 m çap #/ring ToplamTuAla

% GenleBmeGen.(mm)

Gerçek Gen.(mm)

B 620 113 183 1,20 (1000oC) 164 54,9

B 320 70 TuAlalar aras: boBluk 0,3 mm

Kabul edilen risk pay: (%)25

TuAla GenleBmesi 164,0 mm (1000 oC)

Ringteki GenleB

me 54,9 mm 33%Mantonun Gen. (T=300 C) 49,2 mm 30%

Kalan genleBme 59,9 mm

GenleBme kartonu say:s: 15 adet 9%

KÜMA


75/91

WEAR AROUND KEY BRICKS

KKLLT BT BÖÖLGESLGESNDEKNDEK AAINMALARINMALAR

KÜMA


76/91

ALEV YALAMASI SONUCU AALEV YALAMASI SONUCU AINMAINMA

KÜMA


77/91

VDZ TULA POZLARIPOZ B (mm) A (mm) H (mm) L (mm)

B 218 78 65 180 198B 618 74 69 180 198

B 220 78 65 200 198

B 320 76,5 66,5 200 198

B 420 75 68 200 198B 620 74 69 200 198

B 222 78 65 220 198

B 322 76,5 66,5 220 198

B 422 75 68 220 198

B 622 74 69 220 198

B 325 78 65 250 198

B 525 75 68 250 198

B 725 74 69 250 198

KÜMA


78/91

ISO TULA POZLARIPOZ B (mm) A (mm) H(mm) L(mm)

218 103 84 180 198418 103 93,5 180 198

220 103 82 200 198

320 103 89 200 198

420 103 92,5 200 198620 103 96,2 200 198

322 103 88 220 198

422 103 91,5 220 198

622 103 95,5 220 198822 103 97,3 220 198

425 103 90 250 198

625 103 94,5 250 198

825 103 96,5 250 198

KÜMA


79/91

RNG KAPATMA TULALARIPOZ B (mm) A (mm) H(mm) L(mm)

B 220 L 78 65 200 300B 620 L 74 69 200 300

B 222 L 78 65 220 300

B 622 L 74 69 220 300

B 325 L 78 65 250 300B 625 L 74,5 68,5 250 300

P200 L 95 87 200 300

P 201 L 71 65 200 300

P255 L 65 50 220 300P 221 L 71 65 220 300

P 222 L 78 71 220 300

422 L 103 91,5 220 300

622 L 103 95,5 220 300

KÜMA


80/91

RNG KAPATMA EKL

Tek kesim

Çift kesim

KÜMA A


81/91

BARAJ ÖRGÜSÜ

2 1112

131 1234 12 2 44

411

250 200200200

250

200300

200250300

180 200

250 250180180

180

200200

200

600 cm 1000 cm1000 cm

KÜMA A


82/91

ÖRGÜ BLGLER

Harçl örgü, örüm hatalar n telafi eden, örgügüvenli:i veren, genle4meyi düzenleyen en iyi örgütipidir.

Harçl örgü, ring üzerine gelen mekanik kuvvetlerie4it da:tr.

Harçl örgü, düzensiz stmalardaki muhtemelkabuk atma riskini azaltr.Harçl örgü, di:er örgü tiplerine göre sv faz

infiltrasyonunu azaltr.

KÜMA A


83/91

HARÇLI ÖRGÜ

1 mm kal:nl:A:ndaharç

KÜMA


84/91

KURU ÖRGÜ

Genle4me bo4lu:u brakmak için f r n çapna görea4a:daki saylarda genle4me kartonu kullanlmaldr.

VDZ (B) Tipi Tu:lalar;

3.0-3.5 m, 9 adet / ring3.6-4.0 m, 11 adet / ring

4.1-4.5 m, 13 adet / ring4.6-5.0 m, 14 adet / ring5.1-5.5 m, 16 adet / ring5.6-6.0 m, 18 adet / ring

DRY LINING

KÜMA


85/91

KURU ÖRGÜ

DRY LINING

KÜMA


86/91

KLT UYGULAMASI

DRY LINING

KÜMA A


87/91

KLT HATASI

nce kilitle kal3n kilit

DRY LINING

KÜMA


88/91

KLT HATASIAyn bölgede 4 saç kullanlmas

DRY LINING

KÜMA


89/91

KLT HATASIyarm kilit

kartonlarn koparlmas

yerletirme hatas

REFRAKTER AINMA NEDENLER•KÜMA


90/91

90

0

10

20

30

40

50

60

1963-1968 1968-1978 1978-1983 1983-1988 1988-1993 1993-2000 2000-2005 2005-2010

%

YILLAR

ALCALIS & SEL RXNS CHARGE THERMIQUE EXCESSIVE CHARGE MECANIQUR

SILICA INFILITRATIONS SHOCK TERMIQUE REDOX

KÜMA


91/91

QUALITY MANAGEMENT SYSTEM

Documents

Refrakter Bilgi.pdf