51
Ministria e Tregtisë dhe Industrisë Ministarstvo Trgovine i Industrije Ministry of Trade and Industry Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore Indikatori: Përfundimi i një Biznesi Përmbledhje analitike dhe udhëzime teknike Në mbështetje të Vendimit të Qeverisë Nr. 12/67 të datës 30 dhjetor 2015, “Për koordinimin e reformave të Të Bërit Biznes” Përgatitur nga: Ministria e Tregtisë dhe Industrisë, me mbështetjen e Projektit të USAID Partneritetet për Zhvillim Mars 2016

Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Ministria e Tregtisë dhe Industrisë Ministarstvo Trgovine i Industrije

Ministry of Trade and Industry

Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore

Indikatori: Përfundimi i një Biznesi Përmbledhje analitike dhe udhëzime teknike

Në mbështetje të Vendimit të Qeverisë Nr. 12/67 të datës 30 dhjetor 2015, “Për koordinimin e reformave të Të Bërit

Biznes”

Përgatitur nga:

Ministria e Tregtisë dhe Industrisë, me mbështetjen e

Projektit të USAID Partneritetet për Zhvillim

Mars 2016

Page 2: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,
Page 3: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

PËRMBAJTJA

A. HYRJE ............................................................................................................................................... 1

B. LIDHJET E POLITIKAVE ..................................................................................................................... 1

C. VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM I PËRFUNDIMIT TË NJË BIZNESI .......................................................... 1

D. PRAKTIKAT E MIRA ........................................................................................................................... 8

E. KORELACIONI I TË BËRIT BIZNES ME REZULTATET EKONOMIKE DHE QEVERISËSE ...................... 10

F. PERFORMANCA E KOSOVËS NË TË BËRIT BIZNES – PËRFUNDIMI I NJË BIZNESI ........................... 10

G. PROCESI I DETAJUAR I KOSOVËS – TË BËRIT BIZNES 2016 – PËRFUNDIMI I NJË BIZNESI .............. 12

H. ANALIZA E REFORMAVE DHE TABELAT E PLANIFIKIMIT ................................................................ 13

1. Tabela e reformave #1: Validimi ose korrigjimi i informatave ekzistuese ............................... 13

2. Tabela e reformave #2: Përmirësimet e procesit ekzistues ..................................................... 16

3. Tabela e reformave #3: Inventari i organeve plotësuese të përfshira në proces ..................... 21

I. SHTOJCA I: BANKA BOTËRORE REFORMA DOMETHËNËSE 2008 - 2016 ...................................... 22

1. Bashkimi Evropian (23): Reformat e përfundimit të një biznesi sipas ekonomive

TBB2008-TBB2016 ............................................................................................................................ 24

2. Vendet fqinje dhe të ndërlidhura (6): Reformat e përfundimit të një biznesi sipas ekonomive

TBB2008-TBB2016 ............................................................................................................................ 32

3. Shtetet tjera (53): Reformat e përfundimit të një biznesi sipas ekonomive

TBB2008-TBB2016 ............................................................................................................................ 34

Page 4: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 1

Indikatori: Përfundimi i një Biznesi

Institucioni udhëheqës: Ministria e Drejtësisë

A. HYRJE

Qëllimi i kësaj përmbledhje analitike është që të informojë një analizë të thellë të Indikatorit Përfundimi i një Biznesi të Raportit të Bankës Botërore për të Bërit Biznes. Kjo përmbledhje është paraparë që të përdoret nga Ministria e Drejtësisë si institucioni udhëheqës për vlerësimin dhe përgatitjen e një memorandumi të hollësishëm që paraqet masat për reforma të mundshme ligjore, rregullatore dhe operacionale që do të përmirësojnë procesin për përfundimin e një biznesi në Kosovë. Përmbledhja analitike është përgatitur duke përdorur materialet ekzistuese të Bankës Botërore për Të Bërit Biznes, duke përfshirë nga ueb faqja për Të Bërit Biznes (http://www.doingbusiness.org/) si dhe raportet e publikuara dhe një analize krahasuese mes shteteve të ndryshme të përgatitur nga Projekti i USAID-it Partneritetet për Zhvillim.

Në këtë përmbledhje analitike gjithashtu janë përfshirë edhe disa tabela pune për të lehtësuar punën e grupeve punuese individuale të krijuara nga ministritë përgjegjëse për secilin indikator për të kryer vlerësimin, në bashkëpunim me institucionet dhe partnerët tjerë përkatës.

B. LIDHJET E POLITIKAVE

Numri respondentëve (TBB 2016): 4

Lidhjet me MSA: Neni 51; Neni 83

SAAIP Matrica e prioriteteve afatshkurta: Blloku III, Kapitulli 6, Masa 3.7; Kapitulli 23, Masa

3.24

Çështjet e ndërlidhura:

Afatshkurta

Miratimi i amendamenteve të praktikave më të mira të BE-së në Ligjin për likuidim

dhe riorganizim dhe legjislacionin dytësor të nevojshëm;

Krijimi dhe zbatimi i treguesve të rasteve publike për procesin e monitorimit;

Afatgjata

Vlerësimi i zbatimit të ligjit të ndryshuar dhe legjislacionit dytësor, me treguesit e

përpunimit, për ta konfirmuar.

C. VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM I PËRFUNDIMIT TË NJË BIZNESI

Historiku

Kjo temë identifikon dobësitë në ligjin ekzistues për falimentim dhe pengesat kryesore procedurale

dhe administrative në procesin e falimentimit. Raundi i fundit i mbledhjes së të dhënave për

projektin ka përfunduar në qershor të vitit 2015.

Metodologjia

Të Bërit Biznes studion kohën, koston dhe rezultatin e procedurës së falimentimit që përfshijnë subjektet vendore, si dhe fuqinë e kornizës së aplikueshme ligjore për procedurat e likuidimit dhe

Page 5: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 2

riorganizimit. Të dhënat për treguesin e përfundimit të një biznesi janë nxjerrë nga përgjigjet në pyetësorë nga praktikuesit lokal të Përfundimit së bizneseve dhe verifikuar nëpërmjet një studimi të ligjeve dhe rregulloreve, si dhe informatat publike për sistemet e falimentimit. Rangimi i ekonomive për lehtësinë e Përfundimit së një biznesi përcaktohet nga zgjidhja distancës së tyre me rezultatet më të larta për Përfundimin e një biznesi. Këto rezultate janë mesatarja e thjeshtë e distancës së rezultateve më të larta për normën e përmbushjes dhe indeksit të fuqisë së kornizës së falimentimit (figura 1).

PËRMBUSHJA E BORXHIT NË FALIMENTIM

Për t’i bërë të dhënat lidhur me kohën, koston dhe rezultatet e procedurave të falimentimit të krahasueshme nëpër të gjitha ekonomitë, janë përdorë disa supozime lidhur me biznesin dhe rastin.

Supozimet për biznesin

Biznesi:

Është kompani me përgjegjësi të kufizuar. Funksionon në qytetin më të madh afarist të ekonomisë. Për 11 nga ekonomitë të dhënat

janë mbledhur edhe për qytetin e dytë më të madh afarist. Është 100% në pronësi vendore, ku themeluesi, i cili është edhe kryesues i bordit

mbikëqyrës, është pronar i 51% të aksioneve (asnjë aksionar tjetër nuk ka në pronësi më shumë se 5% të aksioneve).

Ka pronë të paluajtshme në qytet, ku udhëheq një hotel, si asetin më të madh të saj. Ka një menaxher të përgjithshëm profesionist. Ka 201 punonjës dhe 50 furnizues, secilit prej të cilëve i detyrohet para për shpërndarjen e

fundit. Ka një marrëveshje 10 vjeçare për hua me një bankë vendore të siguruar me hipotekë mbi

pronën e paluajtshme të hotelit. Supozohet edhe ngarkesa universale për biznesin (ngarkesa për ndërmarrjen) në ekonomitë ku kolaterali i tillë njihet. Nëse ligjet e ekonomisë nuk e parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim, dispozita specifikohet në marrëveshjen e kredisë.

Ka respektuar orarin e pagesës dhe të gjitha kushtet tjera të kredisë deri tani. Ka një vlerë tregu, që vepron në vijimësi, sa 100 herë të ardhurat për kokë banori ose

$200,000, cilado që është më e lartë. Vlera e tregut të aseteve të kompanisë, nëse shiten ndaras, është 70% e vlerës së tregut të biznesit.

Supozimet për rastin

Biznesi është duke përjetuar probleme të likuiditetit. Humbjet e kompanisë në vitin 2014 kanë reduktuar vlerën e saj neto në shifra negative. Është data 1 janar 2015. Nuk ka të holla për të paguar interesin bankar ose kryegjënë në mënyrë të plotë, që duhet paguar të nesërmen, më 2 Janar. Biznesi pra, do të ketë mos përmbushje të kredisë së tij. Menaxhmenti beson se edhe në vitin 2015 dhe 2016 do të ketë humbje. Por pret gjithashtu që rrjedha e parasë në vitin 2015 do të mbulojë të

Figura 1 – Përfundimi i një Biznesi: norma e përmbushjes dhe fuqia e kornizës së falimentimit

Page 6: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 3

gjitha shpenzimet operative, duke përfshirë edhe pagesat e furnizuesit, pagat, shpenzimet e mirëmbajtjes dhe tatimet, por jo edhe pagesën e kryegjësë ose interesit në bankë.

Shuma e borxhit të papaguar sipas marrëveshjes së kredisë është saktësisht e barabartë me vlerën e biznesit të hotelit dhe paraqet 74% të borxhit total të kompanisë. Pjesa tjetër prej 26% të borxhit mbahet nga kreditorë të pasiguruar (furnizues, punonjës, autoritetet tatimore).

Kompania ka shumë kreditorë për të negociuar një zgjidhje joformale jashtë gjykatës. Opsionet e mëposhtme janë në dispozicion: një procedurë gjyqësore që synon rehabilitimin ose riorganizimin e kompanisë për të lejuar funksionimin e saj të vazhdueshëm; një procedurë gjyqësore që synon likuidimin ose Përfundimin e kompanisë; ose një procedure gjyqësore për zbatim të borxhit (zbatim të hipotekës ose likuidim) kundër kompanisë.

Supozimet rreth palëve

Banka dëshiron të përmbush kredinë e saj sa më shumë të jetë e mundur, sa më shpejt dhe me çmim sa më të ulët. Kreditorët e pasiguruar do të bëjnë çdo gjë të lejuar sipas ligjeve të zbatueshme për të shmangur shitjen e aseteve veç e veç. Aksionari shumicë dëshiron të mbajë kompaninë në funksion dhe nën kontrollin e tij. Menaxhmenti dëshiron të mbajë kompaninë në funksion dhe të ruajnë vendet e punës të punonjësve të saj. Të gjitha palët janë subjekte lokale apo qytetarë; nuk ka palë të huaja të përfshira

Koha

Koha e përmbushjes së kredive të tyre nga kreditorët është e regjistruat në vite kalendarike (tabela 1). Periudha e matur nga Të Bërit Biznes është nga koha e mos përmbushjes nga kompania deri në pagesën e një pjese ose të gjitha të hollave që janë borxh në bankë. Taktikat e mundshme për vonesa nga palët, siç janë paraqitja e ankesave për vonesë ose kërkesat për zgjatje, janë marrë parasysh.

Kosto

Kostoja e procedurës është regjistruar si përqindje e vlerës së pasurisë së debitorit. Kostoja është llogaritur në bazë të përgjigjeve në pyetësor dhe përfshin taksat gjyqësore dhe tatimet e qeverisë; taksat e administratorëve të falimentimit, ankandeve, vlerësuesve dhe avokatëve; dhe të gjitha taksat dhe kostot tjera.

Rezultati

Përmbushja nga kreditorët varet nëse biznesi i hotelit nga procedurat del si vazhdimësi apo asetet e kompanisë shiten veç e veç. Nëse biznesi vazhdon të funksionojë, 100% e vlerës së hotelit ruhet. Nëse asetet shiten veç e veç shuma maksimale që mund të përmbushet është 70% e vlerës së hotelit.

Tabela 1 – Çfarë masin indikatorët e përmbushjes së borxhit në falimentim

Page 7: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 4

Norma e përmbushjes

Norma e përmbushjes regjistrohet si cent të dollarit të përmbushura nga kreditorët e siguruar me anë të riorganizimit, procedurave të likuidimit ose zbatimit të borxhit (zbatimi i hipotekës ose likuidimi) (figura 2). Përllogaritja merr parasysh rezultatin: nëse biznesi del nga procedura si vazhdimësi ose asetet shiten veç e veç. Atëherë shpenzimet e procedurës zbriten (1 cent për çdo pikë përqindje të vlerës së pasurisë së debitorit). Së fundi, vlera e humbur si rezultat i kohës sa paratë mbeten të lidhura në procedurat e falimentimit është marrë në konsideratë, duke përfshirë edhe humbjen e vlerës për shkak të amortizimit të mobileve të hotelit. Në përputhje me praktikën ndërkombëtare të kontabilitetit, norma vjetore e amortizimit për mobile është 20%. Mobilet supozohet se përbëjnë një të katërtën e vlerës totale të aseteve. Shkalla e përmbushjes është vlera aktuale e fitimeve të mbetura, në bazë të normave të huadhënies në fund të vitit 2014 nga Statistikat Ndërkombëtare Financiare të Fondit Monetar Ndërkombëtar, të plotësuara me të dhëna nga bankat qendrore dhe Njësia e Inteligjencës e Ekonomistit.

Në qoftë se një ekonomi ka pasur zero raste në një vit gjatë pesë viteve të fundit që përfshijnë

riorganizimin gjyqësor, likuidimin gjyqësor ose procedurën e zbatimit të borxhit (zbatimit të

hipotekës ose likuidimit), ekonomia merr një shenjë "pa praktikë" në treguesit e kohës, kostos dhe

rezultatit. Kjo do të thotë se kreditorët nuk kanë gjasa për të rimarrë paratë e tyre nëpërmjet një

procesi formal ligjor. Norma e përmbushjes për ekonomitë "pa praktikë" është zero. Përveç kësaj,

një ekonomi "pa praktikë" merr 0 pikë në fuqinë e indeksit të kornizës së falimentimit edhe nëse

korniza ligjore përfshin dispozita lidhur me procedurat e falimentimit (likuidimit ose riorganizimit).

Fuqia e kornizës së falimentimit

Indeksi i fuqisë së kornizës së falimentimit është i bazuar në

katër tregues tjerë: indeksi i fillimit të procedurave , indeksi i

menaxhimit të aseteve të debitorit, indeksi i procedurave të

riorganizimit dhe indeksi i pjesëmarrjes së kreditorëve (figura

3).

Indeksi i fillimit të procedurave

Indeksi i fillimit të procedurave ka tre komponentë:

Debitorët a mund të nisin procedurat e likuidimit dhe

riorganizimit. 1 pikë caktohet nëse debitorët mund të

nisin të dy llojet e procedurave; 0.5 pikë nëse mund

të nisin vetëm njërën prej këtyre llojeve (ose

likuidim ose riorganizim); 0 pikë nëse nuk mund të

nisin procedura falimentimi.

Figura 2 – Norma e përmbushjes është funksion i kohës, kostos dhe rezultatit të procedurave të falimentimit ndaj një kompanie lokale

Figura 3 – Indeksi i fuqisë së kornizës së falimentimit mat cilësinë e ligjeve të falimentimit që rregullojnë marrëdhëniet ndërmjet debitorëve, kreditorëve dhe gjykatës

Page 8: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 5

Kreditorët a mund të nisin procedura likuidimi dhe riorganizimi. 1 pikë caktohet nëse

debitorët mund të nisin të dy llojet e procedurave; 0.5 pikë nëse mund të nisin vetëm njërën

prej këtyre llojeve (ose likuidim ose riorganizim); 0 pikë nëse nuk mund të nisin procedura

falimentimi.

Çfarë standardi përdoret për fillimin e procedurave të falimentimit. 1 pikë caktohet në qoftë

se testi i likuiditetit (debitori në përgjithësi nuk është në gjendje të paguajë borxhet gjatë

maturimit) është përdorur; 0.5 pikë nëse testi i bilancit (detyrimet e debitorit tejkalojnë

aktivet) përdoret; 1 pikë në qoftë se testi i likuiditetit dhe bilancit janë në dispozicion, por

vetëm njëri është i nevojshme për të filluar procedurat e falimentimit; 0.5 pikë nëse të dy

testet kërkohen; 0 pikë nëse përdoret një test i ndryshëm.

Indeksi varion nga 0 deri në 3, ku vlerat e larta tregojnë qasje më të madhe në procedurat e falimentimit. Në Bullgari, për shembull, debitorët mund të nisin likuidimin si dhe procedurat e riorganizimit (1 pikë), por kreditorët mund të nisin vetëm procedurat e likuidimit (0.5 pikë). Për nisjen e procedurave të falimentimit mund të përdoren ose testi i likuiditetit ose testi i bilancit (1 pikë). Mbledhja e këtyre pikëve i jep Bullgarisë rezultatin prej 2.5 pikëve për indeksit e fillimit të procedurave.

Indeksi i menaxhimit të aseteve të debitorit

Indeksi i menaxhimit të aseteve të debitorit i ka gjashtë komponentë:

Debitori (ose një përfaqësues falimentimi në emër të tij) a mund të vazhdojnë me kryerjen e

kontratave që janë esenciale për mbijetesën e debitorit. 1 pikë caktohet nëse po; 0 pikë nëse

vazhdimi i kontratave nuk është i mundur ose nëse ligji nuk përmban dispozita për këtë

temë.

Debitori (ose një përfaqësues falimentimi në emër të tij) a mund të refuzoj kontratat që

paraqesin ngarkesë të tepërt. 1 pikë caktohet nëse po; 0 nëse refuzimi i kontratave nuk

është i mundur.

Nëse transaksionet në të cilat është hyrë para fillimit të procedurave të falimentimit që i

japin njërit ose disa kreditorëve mund të shmanget pasi nisjes së procedurave. 1 pikë

caktohet nëse po; 0 në qoftë se shmangia e transaksioneve të tilla nuk është e mundur.

Nëse transaksionet e nënvlerësuara në të cilat është hyrë para fillimit të procedurave të

falimentimit mund të shmangen pas nisjes së procedurave. 1 pikë caktohet nëse po; 0 pikë

në qoftë se shmangia e transaksioneve të tilla nuk është e mundur.

Nëse korniza falimentimit përfshin dispozita të veçanta që lejojnë debitorin (ose një

përfaqësues falimentimi në emër të tij), pas fillimit të procedurës së falimentimit, për të

marrë financimin e nevojshëm për të funksionuar gjatë procedurës. 1 pikë caktohet nëse po;

0 pikë në qoftë se marrja e financave pas fillimit nuk është e mundur, ose në qoftë se ligji

nuk përmban dispozita në lidhje me këtë temë.

Nëse financimi pas fillimit merr përparësi ndaj kreditorëve të pasiguruar të zakonshëm, gjatë

shpërndarjes së aseteve. 1 pikë caktohet nëse po; 0.5 pikë nëse financimit pas fillimit jepet

super prioritet mbi të gjithë kreditorët, të siguruara dhe të pasigurta; 0 pikë në qoftë se nuk i

jepet prioritet financimit pas fillimit.

Indeksi varion nga 0 në 6, ku vlerat e larta tregojnë trajtim më të favorshëm për pasuritë e debitorit nga perspektiva e hisedarëve të kompanisë. Në Mozambik, për shembull, debitorët mund të vazhdojnë kontratat e domosdoshme (1 pikë) dhe refuzojnë ato të rënduara (1 pikë) gjatë

Page 9: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 6

procedurës së falimentimit. Korniza e falimentimit lejon shmangien e transaksioneve preferenciale (1 pikë) dhe ato të nënvlerësuara (1 pikë). Por kuadri i falimentimit nuk përmban dispozita të cilat lejojnë financim pas fillimit (0 pikë) ose dhënien e prioritetit financimeve të tillë (0 pikë). Mbledhja e këtyre shifrave i jep Mozambikut një rezultat prej 4 pikëve për menaxhimin e indeksit të pasurive të debitorëve.

Indeksi i riorganizimit të procedurave

Indeksi i riorganizimit të procedurave ka tre komponentë:

Nëse plani i riorganizimit votohet vetëm nga kreditorët të drejtat e të cilëve modifikohen ose

preken nga plani. 1 pikë caktohet nëse po; 0.5 pikë nëse të gjithë kreditorët votojë lidhur me

planin, pavarësisht nga ndikimi i tij në interesat e tyre; 0 pikë në qoftë se kreditorët nuk

votojnë lidhur me planin ose në qoftë se riorganizimi nuk është në dispozicion.

Nëse kreditorët që kanë të drejtë të votojnë për planin janë të ndarë në klasa, çdo klasë

voton ndaras dhe kreditorët brenda çdo klase trajtohen në mënyrë të barabartë. 1 pikë

caktohet në qoftë se procedura e votimit ka këto tre karakteristika; 0 pikë në qoftë se

procedura e votimit nuk ka këto tre karakteristika, ose në qoftë se riorganizimi nuk është në

dispozicion.

Nëse kuadri i falimentimit kërkon që kreditorët mospajtues të marrin po aq në planin e

riorganizimit sa do të kishin marrë në likuidim. 1 pikë caktohet nëse po; 0 pikë në qoftë se

dispozitat e tilla nuk ekzistojnë ose në qoftë se riorganizimi nuk është në dispozicion.

Indeksi varion nga 0 deri në 3, ku vlerat e larta tregojnë pajtueshmëri më të madhe me praktikat e pranuara ndërkombëtare. Nikaragua, për shembull, nuk ka procedura riorganizimi gjyqësor dhe për këtë arsye merr 0 pikë në indeksin e procedurave të riorganizimit. Në Estoni, një shembull tjetër, vetëm kreditorët të drejtat e të cilëve janë prekur nga plani i riorganizimit lejohen të votojnë (1 pikë). Plani i riorganizimit ndan kreditorët në klasa, çdo klasë voton veçmas dhe kreditorët brenda së njëjtës klasë trajtohen në mënyrë të barabartë (1 pikë). Por nuk ka dispozita që kërkojnë që fitim i kreditorëve mospajtues të jetë i barabartë me atë që ata do të kishin marrë në likuidim (0 pikë). Mbledhja e këtyre shifrave i jep Estonisë një rezultat prej 2 pikëve në indeksin e riorganizimit të procedurave.

Indeksi i pjesëmarrjes së kreditorëve

Indeksi i pjesëmarrjes së kreditorëve ka katër komponentë:

Nëse kreditorët marrin pjesë në përzgjedhjen e

përfaqësuesit të falimentimit. 1 pikë caktohet nëse

po; 0 pikë nëse jo.

Nëse kërkohet që kreditorët të miratojnë shitjen e

aseteve thelbësore të debitorit gjatë procedurave të

falimentimit. 1 pikë caktohet nëse po; 0 pikë nëse jo. Tabela 2 –Çfarë masin indikatorët e fuqisë së kornizës së falimentimit?

Page 10: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 7

Nëse një kreditor individual ka të drejtë në qasje në informatat financiare të debitorit gjatë

procedurës së falimentimit, ose duke e kërkuar këtë nga një përfaqësues i falimentimit ose

duke shqyrtuar të dhënat zyrtare. 1 pikë caktohet nëse po; 0 pikë nëse jo.

Nëse një kreditor individ mund të kundërshtojë një vendim të gjykatës ose të përfaqësuesit

të falimentimit për të aprovuar ose refuzuar pretendimet kundër debitorit të paraqitur nga

vetë kreditori dhe nga ana e kreditorëve të tjerë. 1 pikë caktohet nëse po; 0 pikë nëse jo.

Indeksi varion nga 0 në 4, ku vlerat e larta tregojnë pjesëmarrje më të madhe të kreditorëve. Në Islandë, për shembull, gjykata e cakton përfaqësuesin e falimentimit, pa miratimin e kreditorëve (0 pikë). Përfaqësuesi i falimentimit vendos në mënyrë të njëanshme për shitjen e aseteve të debitorit (0 pikë). Çdo kreditor mund të inspektojë të dhënat e mbajtura nga përfaqësuesi falimentimit (1 pikë). Dhe çdo kreditor është i lejuar të kundërshtojë vendimin e përfaqësuesit të falimentimit për të miratuar të gjitha kërkesat, nëse ky vendim ndikon në të drejtat e kreditorëve (1 pikë). Mbledhja e këtyre shifrave i jep Islandës një rezultat prej 2 pike në indeksin e pjesëmarrjes së kreditorëve.

Indeksi i fuqisë së kornizës së falimentimit

Indeksi i fuqisë së kornizës së falimentimit është shuma e pikëve në indeksin e fillimit të

procedurave, indeksit të menaxhimit të aseteve të debitorit, indeksit të procedurave të riorganizimit,

dhe indeksit të pjesëmarrjes së kreditorëve. Indeksi varion nga 0 në 16, ku vlerat e larta tregojnë

legjislacionin e falimentimit që është i projektuar mirë për rehabilitimin e firmave të qëndrueshme

dhe për likuidimin e atyre të paqëndrueshme (Tabela 2).

Pse është e rëndësishme

Mbajtja në funksion e bizneseve të qëndrueshme është ndër qëllimet më të rëndësishme të sistemit

të bankrotimit. Një regjim i mirë i falimentimit duhet të pengojnë likuidimin e parakohshëm të

bizneseve të qëndrueshme. Gjithashtu duhet të dekurajojë huadhënësit nga lëshimi i kredive me

rrezik të lartë - dhe menaxherët dhe aksionarët nga marrja e kredive të pakujdesshme dhe marrjen e

vendimeve të tjera të pamatura financiare. Një firmë që vuan nga zgjedhjet e këqija të menaxhimit

ose nga një rënie e përkohshme ekonomike ende mund të kthehet. Kur bëhet kjo, të gjitha palët e

interesuara përfitojnë. Kreditorët mund të përmbushin një pjesë më të madhe të investimeve të

tyre, më shumë të punësuar mbajnë vendet e tyre, dhe rrjeti i furnizuesve dhe konsumatorëve

ruhet.

Studimet tregojnë se reformat efektive të të drejtave të kreditorëve janë të lidhura me kosto më të

ulëta të kredisë, rritje të qasjes në kredi, përmirësim të përmbushjes së kreditorëve dhe fuqizim të

ruajtjes së vendit të punës. Nëse në fund të procedurës së bankrotimit kreditorët mund të

përmbushin shumicën e investimeve, mund të vazhdojnë të investojnë sërish në firma të

qëndrueshme dhe kompanitë që janë duke u përmirësuar. Në mënyrë të ngjashme, në qoftë se një

regjim falimentimi respekton prioritetet absolute të pretendimeve, kjo u lejon kreditorëve të

siguruar për të vazhduar kreditimin dhe ruan besimin në sistemin e falimentimit.

Hulumtimet specifike për ekonomi kanë treguar se reformat e falimentimit që nxisin ristrukturimin e

borxhit dhe të riorganizimit reduktojnë të dyja: normat e dështimit në mesin e ndërmarrjeve të vogla

dhe të mesme, dhe likuidimin e bizneseve fitimprurëse. Pasi Belgjika filloi aplikimin e një ligji të ri të

falimentimit në vitin 1997 që inkurajonte rehabilitimin e korporatave dhe jo likuidimin, bankrotimin

në mesin e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme ka rënë për 8.4%. Rezultate të ngjashme janë

Page 11: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 8

vërejtur në Tajlandë dhe Kolumbi. Në Tajlandë provat sugjerojnë se reforma e ligjeve të falimentimit

ka ulur kostot e pritshme të shqetësimit financiar. Në Kolumbi reforma e falimentimit bëri

riorganizimin një opsion tërheqës për firmat në gjendje të vështirë, por të qëndrueshme, duke ulur

kostot e saj, edhe pse kjo kryesisht u solli përfitime firmave të mëdha. Rreth 40% e firmave kanë

paraqitur kërkesë për riorganizim sipas ligjit të vjetër falimentimit i janë nënshtruar likuidimit,

ndërsa vetëm rreth 26% e bënë këtë në bazë të ligjit të ri. Studimi ka treguar gjithashtu se reformat e

bankrotimit mund të ndihmojnë në rimëkëmbje të shpejtë të një ekonomie gjatë një recesioni, si në

Kili, gjatë fillim-viteve 1980 dhe në Kolumbi në vitin 1999.

Edhe kur ligjet e falimentimit janë të ngjashme në të gjithë ekonomitë, përdorimi i procedurave të

falimentimit mund të ndryshojnë për shkak të dallimeve në efikasitetin e zbatimit të borxhit. Në

qoftë se gjykata nuk mund të përdoret në mënyrë efektive në rast të vonesës, kreditorët dhe

debitorët kanë të ngjarë të angazhohen në negociata informale jashtë gjykatës. Dhe në ekonomitë

me sisteme të dobëta gjyqësore huamarrësit kanë më shumë të ngjarë të shfaqin sjellje të

rrezikshme financiare, e cila mund të çojë në më shumë raste të mos përmbushjes dhe nivele më të

larta të shqetësimit financiar. Në anën tjetër, nëse sistemi ligjor është i fortë dhe procedurat e

zbatimit të borxhit janë vërejtur edhe, debitorët dhe huamarrësit kanë më shumë gjasa për të

shmangur marrjen e rreziqeve të panevojshme dhe për të marrë vendime të kujdesshme financiare.

D. PRAKTIKAT E MIRA

Ndryshimet në regjimet falimentimit gjatë viteve, qoftë të motivuara nga kriza ekonomike ose

financiare, ose të zbatuara në kuadër të reformave të gjera juridike ose ligjore kanë çuar në shfaqjen

e disa trendeve dhe praktikave të mira. Midis tyre është një standard ndërkombëtar i unifikuar i

praktikave të mira i regjimeve të kreditorit dhe debitorit të regjimeve dhe falimentimit të

përcaktuara nga Banka Botërore dhe Komisioni i Kombeve të Bashkuara për Ligjin e Tregtisë

Ndërkombëtare (UNCITRAL). Praktikat e mira në shumë ekonomi kanë për qëllim përmirësimin e

efikasitetit dhe rezultatit të procedurave të falimentimit. Këto përfshijnë riorganizimin procedurave

të falimentimit, krijimin e procedurave efikase për riorganizim dhe forcimit të të drejtave të

kreditorëve.

Riorganizimi i procedurave të falimentimit

Vendosja e afateve kohore për procedura mund të rrisë efikasitetin e procesit të falimentimit.

Procedurat e gjata të zvogëlojnë shanset e kreditorëve për përmbushje të borxhit të papaguar dhe

mund të krijojë pasiguri të panevojshme për të gjitha palët e përfshira. Procedurat efikase të

falimentimit rrisin përmbushjen e borxhit nga kreditorët duke e bërë më të vështirë për aksionarët e

kompanisë të shesin asetet e saj me një çmim tepër të ulët një kompanie tjetër në pronësi të tyre.

Në 5 vitet e fundit 34 ekonomi kanë aplikuar 37 reforma duke u fokusuar në efikasitetin e

procedurës së falimentimit. Për shembull, në një ligj të ri për falimentim të miratuar në qershor të

vitit 2014, Romania ka ngushtuar afatet kohore për zbatimin e një plani riorganizimi, ndërsa Meksika

ka shkurtuar zgjatjen e afatit kohor të lejuar gjatë procedurave të riorganizimit në janar të vitit 2014.

Krijimi i procedurave efektive për riorganizim

Normat më të larta të përmbushjes janë të regjistruara në ekonomitë, ku riorganizimi është

procedura më e zakonshme e falimentimit. Megjithatë, një e treta e ekonomive në mbarë botën nuk

kanë procedura formale të riorganizimit gjyqësor, dhe vetëm në 17 ekonomi riorganizimi është

procedura më e zakonshme sipas të dhënave të Të Bërit Biznes.

Page 12: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 9

Por gjërat janë duke u përmirësuar: 29 ekonomi kanë vendosur procedurat e riorganizimit që nga viti

2005, duke përfshirë Qipron, Xhibutin, Xhamajkan, Trinidad dhe Tobagon dhe Mozambikun. Edhe

më shumë ekonomi kanë bërë përmirësime të rregulloreve të tyre ekzistuese për riorganizim të

kompanive. Danimarka, për shembull, ka ndryshuar aktin e falimentimit në prill të vitit 2011 për të

lejuar debitorët dhe kreditorët të paraqesin kërkesë për riorganizim në gjykatën e falimentimit në

rast të paaftësisë paguese. Meksika ka nisur aplikimin e dispozitave në janar 2014 duke lejuar

debitorët për të aplikuar për financim pas fillimit gjatë procedurave të riorganizimit dhe duke lejuar

ata që të aplikojnë për riorganizim në rast të falimentimit të pashmangshëm.

Sllovenia ofron një shembull të mirë të reformave të suksesshme që kanë për qëllim përmirësimin e

procedurave të riorganizimit dhe ka arritur disa nga përmirësimet më të mëdha në vitet e fundit të

matura nga Të Bërit Biznes. Qeveria e Sllovenisë miratoi dy ndryshime të ligjit për operacione

financiare, falimentim dhe shpërbërje të detyrueshme në vitin 2013. Këto ndryshime ka vendosur

procedura të reja të ristrukturimit dhe kanë aplikuar disa mekanizma që kanë për qëllim lehtësimin e

ristrukturimit, të tilla si këmbime të borxhit të kapitalit, kontrollin e operacioneve të biznesit nga ana

e blerësve të aksioneve të reja dhe prioriteti i planeve të ristrukturimit të propozuara nga kreditorët

e mëdhenjë. Deri në vitin 2015, ndryshimet filluan të kenë ndikim të rëndësishëm në praktikën e

falimentimit. Ristrukturimet u bënë të zakonshme dhe mbijetesa e kompanive në gjendje të vështirë,

por të qëndrueshme u bë rezultati mbizotërues. Koha e nevojshme për të përfunduar procedurën e

falimentimit u shkurtua. Si rezultat i kësaj, shkalla e pajtueshmërisë së kreditorëve të siguruar në

Slloveni është rritur nga 50.1 cent të dollarit në vitin 2013 në 88.2 cent të dollarit në vitin 2015

(figura 1).

Fuqizimi i të drejtave të kreditorëve

Hulumtimet kanë treguar se nëse

kreditorët nuk janë të mbrojtur apo

nuk lejohen të marrin pjesë në

procedurat e falimentimit, ata do të

kenë më pak nxitje për të dhënë hua

në të ardhmen. Kjo çon në një treg

më pak të zhvilluar të kredive. Disa

reforma të fundit të falimentimit

kanë adresuar këtë shqetësim.

Qiproja miratoi një ligj të ri

falimentimi në prill 2015, duke u

lejuar kreditorëve pjesëmarrje më të

madhe gjatë procedurës së

falimentimit, duke u dhënë

kreditorëve individualë të drejtën

për të kundërshtuar vendimin për

pranim ose refuzim për pretendimet

e veta dhe pretendimet e

kreditorëve të tjerë.

Komitetet e kreditorëve janë një mënyrë tjetër për të rritur pjesëmarrjen e kreditorëve në

procedurat e falimentimit. Në disa raste, kreditorët marrin pjesë në përgatitjen e planit të

riorganizimit ose në vendime të rëndësishme që kanë të bëjnë me menaxhimin e pasurisë së

debitorit në rrjedhën e procedurës së falimentimit. Për shembull, Kili miratoi një ligj të ri falimentimi

Figura 1 - Sllovenia e ka bërë më të lehtë përfundimin e një biznesi duke miratuar procedura të thjehtëzuar të riorganizimit

Page 13: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 10

në tetor të vitit 2014, duke lejuar që mbledhjen e kreditorëve të miratojë shitjen e aseteve të

konsiderueshme të debitorit gjatë procedurave të riorganizimit.

E. KORELACIONI I TË BËRIT BIZNES ME REZULTATET EKONOMIKE DHE QEVERISËSE

Performanca në Të Bërit Biznes është pozitivisht e lidhur me rezultatet tjera ekonomike që janë në

mesin e prioriteteve të Qeverisë së Kosovës.

Rangimi në TBB

2016

Mesatarja e

bruto të hyrave

për kokë banori

(BB 2015)

Biznese të reja

të formuara

për 1000

qytetarë

(BB 2015)

Indeksi i

Klasifikimit të

Perceptimit të

Korrupsionit

(TI 2014)

Angazhimi i

qytetarëve në

hartimin e

rregullave

(BB 2015)

1 – 25 $38,799 7.23 22 4.91

26 - 50 $23,381 3.74 55 4.24

51 - 75 $15,802 3.22 71 2.80

76 - 100 $11,739 2.14 90 1.57

101 - 125 $8,179 1.32 87 1.06

126 - 150 $2,560 0.66 116 1.04

151 - 189 $2,672 1.00 137 0.51

F. PERFORMANCA E KOSOVËS NË TË BËRIT BIZNES – PËRFUNDIMI I NJË BIZNESI

Kosova Më së miri në

botë Më së miri

në BE Më së keqi në

BE Masa Rangimi

Përfundimi e një biznesi 163 1 (Finlanda) 1

(Finlanda) 83 (Malta)

Norma e përmbushjes (cent për dollarë)

37.7 78 92.9 (1 – Japonia)

90.1 (3 – Finlanda)

30.5 (100 – Kroacia)

Koha (vite) 2.0 52 0.4 (1 - Irlanda) 0.4 (1-

Irlanda) 4.0 (142 – Sllovakia)

Kosto (% e pasurisë) 15.0% 96 1.0% (1 – Norvegjia)

0.9% (3 – 3 vende)

22.0% (128 – Italia)

Rezultati (0 si shitje veç e veç dhe 1 si çështje në vazhdim)

0 189 1 (1 – 43 vende)

1 (1 - 18 vende)

0 (189 - 10 vende)

Page 14: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 11

Indeksi i fuqisë së kornizës së falimentimit (0-16)

0.0 189 15.0 (1 – 4

vende) 15.0 (1 –

Gjermania) 7.0 (112 –

Luksemburgu)

Indeksi i fillimit të procedurave (0-3)

0.0 189 3.0 (1 – 48

vende) 3.0 (1 – 16

vende) 2.5 (85 –

Luksemburgu)

Indeksi i menaxhimit të aseteve të debitorit (0-6)

0.0 189 6.0 (1 – 27

vende) 6.0 (1 – 11

vende) 2.0 (135 –

Malta)

Indeksi i procedurave të riorganizimit (0-3)

0.0 189 3.0 (1 – 17

vende) 3.0 (1 – 7

vende) 0.0 (189 –

Malta)

Indeksi i pjesëmarrjes së kreditorëve (0-4)

0.0 189 4.0 (1 – 4

vende) 4.0 (1 – 2

vende) 1.0 (80 – 9

vende)

Page 15: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 12

G. PROCESI I DETAJUAR I KOSOVËS – TË BËRIT BIZNES 2016 – PËRFUNDIMI I NJË BIZNESI

Indikatori Sqarimi Përgjigja

Norma e përmbushjes (centë në dollarë) 37.7

Procedura Nuk ka praktikë të falimentimit në Kosovë, prandaj, zbatimi i hipotekës është e vetmja procedurë e disponueshme.

Zbatimi i hipotekës

Rezultati Do të jetë e vështirë të gjendet një blerës për një kompani si çështje e hapur. Shitja veç e veç

Koha (në vite) Nevojiten deri në 2 vite për të përfunduar procedurat e zbatimit të hipotekës në Kosovë. 2.0

Kosto (% e pasurisë)

Shpenzimet kryesore në procedurat e zbatimit të hipotekës do të jenë taksat për avokatin dhe gjykatën. 15.0

Indeksi / Pyetja Përgjigja Rezultati

Indeksi i fuqisë së kornizës së falimentimit (0-16) 0.0

Indeksi i fillimit të procedurave (0-3) 0.0

Çfarë procedura ka në dispozicion DEBITORI kur fillojnë procedurat e falimentimit? N/A 0.0

Korniza e falimentimit a e lejon KREDITORIN të paraqesë falimentimin e debitorit? N/A 0.0

Çfarë baza lejohen për fillimin e procedurave të falimentimit sipas kornizës së falimentimit? N/A 0.0

Indeksi i menaxhimit të aseteve të debitorit (0-6) 0.0

A lejon korniza e falimentimit vazhdimin e kontratave për furnizim me mallra esenciale dhe shërbime për debitorin?

jo 0.0

A lejon korniza e falimentimit refuzimin nga debitori të kontratave të rënda? jo 0.0

A lejon korniza e falimentimit shmangien e transaksioneve preferenciale? jo 0.0

A lejon korniza e falimentimit shmangien e transaksioneve të nënvlerësuara? jo 0.0

A parasheh korniza e falimentimit mundësinë që debitori të merr kredi pas fillimit të procedurave të falimentimit?

jo 0.0

Page 16: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 13

A u cakton korniza e falimentimit prioritet kredive pas fillimit? (c) Nuk u caktohet prioritet

kreditorëve pas fillimit 0.0

Indeksi i procedurave të riorganizimit (0-3) 0.0

Cilët kreditorë votojnë për planin e propozuar të riorganizimit? N/A 0.0

A kërkon korniza e falimentimit që kreditorët mospajtues në riorganizim të marrin së paku aq sa do të merrnin me likuidim?

jo 0.0

A janë kreditorët të ndarë në klasa për qëllime të votimit për planin e riorganizimit, a voton secila klasë ndaras dhe a trajtohen kreditorët në të njëjtën klasë barabartë?

jo 0.0

Indeksi i pjesëmarrjes së kreditorëve (0-4) 0.0

A kërkon korniza e falimentimit aprovimin e kreditorëve për përzgjedhjen ose emërimin të përfaqësuesit të falimentimit?

jo 0.0

A kërkon korniza e falimentimit aprovimin e kreditorëve për shitjen e aseteve thelbësore të debitorit?

jo 0.0

A parasheh korniza e falimentimit që kreditori ka të drejtë të kërkojë informata nga përfaqësuesi i falimentimit?

jo 0.0

A parasheh korniza e falimentimit që kreditori ka të drejtë kundërshtojë vendimet për pranim ose refuzim të pretendimeve të kreditorëve?

jo 0.0

Shënim: Edhe nëse korniza ligjore e ekonomisë përfshin dispozita lidhur me procedurat e falimentimit (likuidim ose riorganizim), ekonomia merr 0 pikë indeksin e fuqisë së kornizës së falimentimit, nëse indikatorët e kohës, kostos dhe rezultatit regjistrohen si “pa praktikë”.

H. ANALIZA E REFORMAVE DHE TABELAT E PLANIFIKIMIT

1. Tabela e reformave #1: Validimi ose korrigjimi i informatave ekzistuese

Indikatori Sqarimi Përgjigja Informata e saktë

(P/J) Korrigjimet

Norma e përmbushjes (centë në dollarë) 37.7

Procedura Nuk ka praktikë të falimentimit në Kosovë, prandaj, zbatimi i hipotekës është e vetmja procedurë e disponueshme.

Zbatimi i hipotekës

Page 17: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 14

Rezultati Do të jetë e vështirë të gjendet një blerës për një kompani si çështje e hapur. Shitja veç e veç

Koha (në vite) Nevojiten deri në 2 vite për të përfunduar procedurat e zbatimit të hipotekës në Kosovë.

2.0

Kosto (% e

pasurisë) Shpenzimet kryesore në procedurat e zbatimit të hipotekës do të jenë taksat për avokatin dhe gjykatën.

15.0

Indeksi / Pyetja Përgjigja Rezultati Informata e saktë (P/J) Korrigjimet

Indeksi i fuqisë së kornizës së falimentimit (0-16) 0.0

Indeksi i fillimit të procedurave (0-3) 0.0

Çfarë procedura ka në dispozicion DEBITORI kur fillojnë procedurat e falimentimit?

N/A 0.0

Korniza e falimentimit a e lejon KREDITORIN të paraqesë falimentimin e debitorit?

N/A 0.0

Çfarë baza lejohen për fillimin e procedurave të falimentimit sipas kornizës së falimentimit?

N/A 0.0

Indeksi i menaxhimit të aseteve të debitorit (0-6) 0.0

A lejon korniza e falimentimit vazhdimin e kontratave për furnizim me mallra esenciale dhe shërbime për debitorin?

jo 0.0

A lejon korniza e falimentimit refuzimin nga debitori të kontratave të rënda?

jo 0.0

Page 18: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 15

A lejon korniza e falimentimit shmangien e transaksioneve preferenciale?

jo 0.0

A lejon korniza e falimentimit shmangien e transaksioneve të nënvlerësuara?

jo 0.0

A parasheh korniza e falimentimit mundësinë që debitori të merr kredi pas fillimit të procedurave të falimentimit?

jo 0.0

A u cakton korniza e falimentimit prioritet kredive pas fillimit?

(c) Nuk u caktohet prioritet

kreditorëve pas fillimit

0.0

Indeksi i riorganizimit të procedurave (0-3) 0.0

Cilët kreditorë votojnë për planin e propozuar të riorganizimit?

N/A 0.0

A kërkon korniza e falimentimit që kreditorët mospajtues në riorganizim të marrin së paku aq sa do të merrnin me likuidim?

jo 0.0

A janë kreditorët të ndarë në klasa për qëllime të votimit për planin e riorganizimit, a voton secila klasë ndaras dhe a trajtohen kreditorët në të njëjtën klasë barabartë?

jo 0.0

Indeksi i pjesëmarrjes së kreditorëve (0-4) 0.0

A kërkon korniza e falimentimit aprovimin e kreditorëve për

jo 0.0

Page 19: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 16

përzgjedhjen ose emërimin të përfaqësuesit të falimentimit?

A kërkon korniza e falimentimit aprovimin e kreditorëve për shitjen e aseteve thelbësore të debitorit?

jo 0.0

A parasheh korniza e falimentimit që kreditori ka të drejtë të kërkojë informata nga përfaqësuesi i falimentimit?

jo 0.0

A parasheh korniza e falimentimit që kreditori ka të drejtë kundërshtojë vendimet për pranim ose refuzim të pretendimeve të kreditorëve?

jo 0.0

Shënim: Edhe nëse korniza ligjore e ekonomisë përfshin dispozita lidhur me procedurat e falimentimit (likuidim ose riorganizim), ekonomia merr 0 pikë indeksin e fuqisë së

kornizës së falimentimit, nëse indikatorët e kohës, kostos dhe rezultatit regjistrohen si “pa praktikë”.

2. Tabela e reformave #2: Përmirësimet e procesit ekzistues

Indikatori Sqarimi Organi

Ekzekutues

Baza ligjore apo

operacionale

Reforma që nevojitet (p.sh. eliminim, modernizim, asnjë

ndryshim)

Mekanizmi për t’u reformuar:

Ndryshim i (L)igjit, (R)regullores, (P)ërmirësim Operacional)

Kohëzgjatja e reformës: (S)hkurt,

(M)mesatare, (G)jatë)1

Norma e përmbushjes (centë në dollarë)

Procedura Nuk ka praktikë të falimentimit në

1 Shkurtë = reforma zbatohet dhe validohet deri më 31 maj 2016. Mesme = reforma zbatohet dhe validohet deri më 31 maj 2017. Gjatë = reforma zbatohet dhe validohet

pas datës 1 qershor 2017.

Page 20: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 17

Kosovë, prandaj, zbatimi i hipotekës është e vetmja procedurë e disponueshme.

Rezultati

Do të jetë e vështirë të gjendet një blerës për një kompani si çështje e hapur.

Koha (në vite)

Nevojiten deri në 2 vite për të përfunduar procedurat e zbatimit të hipotekës në Kosovë.

Kosto (% e pasurisë)

Shpenzimet kryesore në procedurat e zbatimit të hipotekës do të jenë taksat për avokatin dhe gjykatën.

Indeksi / Pyetja Përgjigja Organi

Ekzekutues

Baza ligjore apo operacionale

Reforma që nevojitet (p.sh.

eliminim, modernizim,

asnjë ndryshim)

Mekanizmi për t’u reformuar: Ndryshim i (L)igjit, (R)regullores,

(P)ërmirësim Operacional)

Kohëzgjatja e reformës: (S)hkurt,

(M)mesatare, (G)jatë)2

Indeksi i fuqisë së kornizës së falimentimit (0-16)

Indeksi i fillimit të procedurave (0-3)

Çfarë procedura ka në dispozicion DEBITORI kur

N/A

2 Shkurtë = reforma zbatohet dhe validohet deri më 31 maj 2016. Mesme = reforma zbatohet dhe validohet deri më 31 maj 2017. Gjatë = reforma zbatohet dhe validohet

pas datës 1 qershor 2017.

Page 21: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 18

fillojnë procedurat e falimentimit?

Korniza e falimentimit a e lejon KREDITORIN të paraqesë falimentimin e debitorit?

N/A

Çfarë baza lejohen për fillimin e procedurave të falimentimit sipas kornizës së falimentimit?

N/A

Man Indeksi i menaxhimit të aseteve të debitorit (0-6)

A lejon korniza e falimentimit vazhdimin e kontratave për furnizim me mallra esenciale dhe shërbime për debitorin?

jo

A lejon korniza e falimentimit refuzimin nga debitori të kontratave të rënda?

jo

A lejon korniza e falimentimit shmangien e transaksioneve preferenciale?

jo

A lejon korniza e falimentimit shmangien e transaksioneve të nënvlerësuara?

jo

A parasheh korniza e falimentimit mundësinë që debitori të merr kredi pas fillimit të

jo

Page 22: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 19

procedurave të falimentimit?

A u cakton korniza e falimentimit prioritet kredive pas fillimit?

(c) Nuk u caktohet prioritet

kreditorëve pas fillimit

Indeksi i riorganizimit të procedurave (0-3)

Cilët kreditorë votojnë për planin e propozuar të riorganizimit?

N/A

A kërkon korniza e falimentimit që kreditorët mospajtues në riorganizim të marrin së paku aq sa do të merrnin me likuidim?

jo

A janë kreditorët të ndarë në klasa për qëllime të votimit për planin e riorganizimit, a voton secila klasë ndaras dhe a trajtohen kreditorët në të njëjtën klasë barabartë?

jo

Indeksi i pjesëmarrjes së kreditorëve (0-4)

A kërkon korniza e falimentimit aprovimin e kreditorëve për përzgjedhjen ose emërimin të

jo

Page 23: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 20

përfaqësuesit të falimentimit?

A kërkon korniza e falimentimit aprovimin e kreditorëve për shitjen e aseteve thelbësore të debitorit?

jo

A parasheh korniza e falimentimit që kreditori ka të drejtë të kërkojë informata nga përfaqësuesi i falimentimit?

jo

A parasheh korniza e falimentimit që kreditori ka të drejtë kundërshtojë vendimet për pranim ose refuzim të pretendimeve të kreditorëve?

jo

Shënim: Edhe nëse korniza ligjore e ekonomisë përfshin dispozita lidhur me procedurat e falimentimit (likuidim ose riorganizim), ekonomia merr 0 pikë indeksin e fuqisë së kornizës së falimentimit, nëse indikatorët e kohës, kostos dhe rezultatit regjistrohen si “pa praktikë”.

Page 24: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 21

3. Tabela e reformave #3: Inventari i organeve plotësuese të përfshira në proces

Nr. Qeveria ose Organi joqeveritar

Numri

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 25: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 22

I. SHTOJCA I: BANKA BOTËRORE REFORMA DOMETHËNËSE 2008 - 2016

Në 2014/15 Të Bërit Biznes ka regjistruar 9 reforma që e kanë bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi. Ekonomitë e Karaibeve kanë vazhduar të bëjnë përparim të dukshëm. Në vitin e kaluar Trinidad dhe Tobago dhe Shën Kits dhe Nevis kanë modernizuar kornizat e tyre të falimentimit. Në 2014/15 Xhamajka dhe Shën Vincenti dhe Grenadinet miratuan ligje të reja të falimentimit. Një tipar i përbashkët i këtyre reformave ishte futja e mekanizmave të riorganizimit në-gjykatë si alternativë për likuidimin, në mënyrë që kompanitë në falimentim të mund të vazhdojnë të operojnë. Të katër ekonomitë kanë përditësuar edhe procedurat e tyre të likuidimit, duke i harmonizuar ato ngushtë me praktikat e mira ndërkombëtare.

Ligji i ri i falimentimit në Xhamajka, i miratuar në tetor të vitit 2014, shërben si një ilustrim i mirë i axhendës së reformave në Karaibe. Ligji i ri i ka paraqitur mundësinë e riorganizimit për subjektet komerciale. Një debitor ose përfaqësues falimentimi mund t’u paraqesë një propozim të riorganizimit të gjithëve ose vetëm disave prej kreditorëve. Paraqitja e propozimit ose qëllimit për të paraqitur një propozim automatikisht vë në pritje të gjitha veprimet e tjera kundër debitorit. Ndër përmirësimet e tjera, ligji i ri ndjek praktikat e mira ndërkombëtare në lehtësimin e funksionimit të vazhdueshëm të debitorëve gjatë procedurës së falimentimit. Ai gjithashtu u lejon gjykatave për të shfuqizuar transaksionet e nënvlerësuara të kryera nga debitorët brenda një viti para fillimit të procedurës së falimentimit, lejon përfaqësuesin e falimentimit për të kërkuar financim të ri, pasi procedurat të kenë filluar dhe i jep prioritet pretendimeve të kreditorëve pas fillimit. Miratimi i aktit të ri e ka përmirësuar konsiderueshëm rezultatin e Xhamajkas në indeksin e fuqisë së kornizës së falimentimit (Tabela 1).

Shumica e reformave të tjera të falimentimit të regjistruara nga Të Bërit Biznes në 2014/15 u fokusuan edhe në prezantimin e procedurave të reja të riorganizimit apo përmirësimit të kuadrit ekzistues të riorganizimit. Kili dhe Qipro kanë aplikuar procedura të riorganizimit të mbikëqyrura nga gjykata. Kazakistani ka nisur të lejojë kreditorët për të filluar procedurat e riorganizimit, ndërsa Ruanda ka aplikuar mbrojtje për kreditorët që votojnë kundër planit të riorganizimit. Rumania ka aplikuar afate kohore për procesin e riorganizimit. Disa reforma të falimentimit të regjistruara në 2014/15 kanë për qëllim lehtësimin e vazhdimit të biznesit të debitorit gjatë procedurës së falimentimit. Qiproja dhe Ruanda kanë aplikuar dispozita të cilat lejojnë pavlefshmërinë e

Tabela 1 – Korniza ligjore e mëparshme dhe e re e Xhamajkas për falimentim

Page 26: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 23

transaksioneve preferenciale dhe të nënvlerësuara të kryera nga debitori para fillimit të procedurës së falimentimit. Kili ka ndaluar ndërprerjen e kontratave në bazë të falimentimit.

Ndryshimi në Kili erdhi si pjesë e një ligji të ri për falimentimin që hyri në fuqi në tetor të vitit 2014. Ligji i ri i ka bërë më të efektshme të gjitha dispozitat që lidhen me procedurat e riorganizimit dhe likuidimit, duke theksuar riorganizimin e bizneseve të qëndrueshme si alternativën e preferuar në likuidim. Duke ndjekur praktikat e mira ndërkombëtare, ligji i ri ka përmirësuar pjesëmarrjen e kreditorëve në procedurën e falimentimit dhe ka nisur aplikimin e shumë dispozitave të reja për riorganizimin, duke përfshirë standardet minimale dhe procedurat e votimit. Ai gjithashtu ka krijuar një zyrë publike përgjegjëse për administrimin e përgjithshëm të procedurave dhe ka themeluar gjykata të specializuara me juridiksion ekskluziv mbi rastet e falimentimit.

Page 27: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 24

1. Bashkimi Evropian (23): Reformat e përfundimit të një biznesi sipas ekonomive

TBB2008-TBB2016 Austria

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Austria ka kaluar një ligj i cili thjeshtëzon procedurat e

ristrukturimit dhe i jep konsideratë preferenciale interesave të debitorëve.

Belgjika = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Belgjika ka kaluar një ligj të ri që do të promovojë dhe lehtësojë

mbijetesën e bizneseve të qëndrueshme që përjetojnë vështirësi financiare.

TBB 2015: Belgjika e ka bërë më të vështirë Përfundimin e një biznesi

duke vendosur kërkesa të reja për nisjen e procedurave të riorganizimit,

përfshirë dorëzimin e dokumenteve të verifikuara nga palë të jashtme.

Bullgaria = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Bullgaria e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

zgjeruar bazën për procedura të falimentimit dhe duke e bërë më të lehtë

zhvlerësimin e transaksioneve të dyshimta.

TBB 2012: Bullgaria e ka ndryshuar ligjin për tregti për të zgjeruar të drejtat

e kreditorëve të siguruar dhe rritur transparencën e procedurave të

falimentimit.

TBB 2009: Bullgaria ka miratuar një kod të ri të procedurave civile dhe një

ligj të ri për regjistrin tregtar, duke aplikuar ndryshime që pritet të shkurtojnë

vonesat dhe të lejojnë zgjidhje më të shpejtë të bankrotit. Ndër të tjera, ligji

për regjistrin tregtar kërkon që vendimet e mëdha dhe aktgjykimet e gjykatës

së falimentimit të postohen në faqen e internetit të regjistrit tregtar.

Kroacia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Kroacia e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

aplikuar një procedurë të përshpejtuar jashtë-gjyqësore për ristrukturim.

Page 28: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 25

TBB 2008: Kroacia e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi përmes

ndryshimit të ligjit të saj të falimentimit duke rregulluar profesionin e

administratorëve të falimentimit.

Qipro = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Qipro e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

aplikuar një procedurë riorganizimi si dhe dispozita për të lehtësuar

vazhdimin e biznesit të debitorit gjatë procedurave të falimentimit dhe për të

lejuar pjesëmarrje më të madhe në vendimet e rëndësishme gjatë

procedurave.

Republika Çeke = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Republika Çeke e ka bërë më të lehtë trajtimin e falimentimit

duke aplikuar ndryshime të tjera ligjore për të kufizuar kundër kërkesat në

rastet e falimentimit dhe pezulluar për disa debitorë në falimentim obligimin

për të paraqitur bankrotimin.

TBB 2009: Republika Çeke ka fuqizuar procesin e falimentimit përmes një

ligji të ri për falimentim duke aplikuar riorganizimin si metodën e preferuar

për Përfundimin e një biznesi, duke mandatuar afate më të rrepta, duke

krijuar një regjistër elektronik të falimentimit dhe vendosur standarde të reja

kualifikimi për administratorët e besuar.

Danimarka = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Danimarka ka aplikuar rregulla të reja për riorganizimin e

kompanisë, që çoi në eliminimin e regjimit të pezullimit të të pagesave.

TBB 2008: Danimarka e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi

përmes legjislacionit duke transferuar disa kompetenca në procedurat e

bankrotit nga të besuarit te gjykatësit dhe duke u dhënë më shumë të drejta

kreditorëve.

Page 29: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 26

Estonia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Ndryshimet e ligjit të rit të Estonisë për falimentim kanë rritur

shanset që bizneset e qëndrueshme të mbijetojnë falimentimin duke

përmirësuar procedurat dhe ndryshuar kërkesat për kualifikim të

administratorëve të falimentimit.

TBB 2010: Estonia ka avancuar procesin e saj të falimentimit duke vendosur

një procedurë të re riorganizimi për të mundësuar që kompanitë në vështirësi

financiare të ristrukturojnë borgjin e tyre dhe të zbatojnë masa tjera për të

kthyer shëndetin financiar të kompanisë dhe fitimin.

Finlanda = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2009: Finlanda ka avancuar procesin e falimentimit përmes ndryshimit

të ligjit për ristrukturimin e ndërmarrjeve që përshpejtojnë dëgjimet dhe rrisin

fleksibilitetin e procedurave, duke e bërë më të lehtë për kompanitë që t’i

hyjnë riorganizimit.

Franca = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Franca ka kaluar një ligj që lejon debitorët të zbatojnë një plan

ristrukturimi vetëm me kreditorët financiar, pa prekur kreditorët tregtar.

TBB 2010: Franca e ka avancuar procesin e falimentimit duke inkurajuar

zgjidhje para falimentimit dhe eliminuar kërkesën që një ankand publik të

japë vlerësimin e aseteve të debitorit.

Gjermania = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Gjermania e ka fuqizuar procesin e falimentimit duke miratuar një ligj të ri për falimentim që lehtëson ristrukturimet në gjykatë të kompanive në vështirësi dhe rrit pjesëmarrjen e kreditorëve.

TBB 2010: Gjermania ka avancuar procesin e falimentimit përmes ligjit për zbatimin e masave për stabilizim të tregut financiar

Page 30: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 27

(Finanzmarktstabilisierungsgesetz), i cili ka hequr kërkesën për kompanitë potencialisht të qëndrueshme që të paraqiten për falimentim të menjëhershëm në raste të hyrjes në borxhe të tepërta.

TBB 2009: Gjermania ka ndryshuar kodin e falimentimit për të lejuar

gjykatat të pezullojnë veprimet ekzekutuese ndaj aseteve esenciale për

vazhdimin e biznesit të debitorit, duke e bërë më të lehtë mbajtjen e biznesit

në veprim.

Greqia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Greqia e ka avancuar procesin e falimentimit duke shfuqizuar

procedurën e pajtimit dhe aplikuar një procedurë të re rehabilitimi.

TBB 2009: Greqia ka përmirësuar procesin e falimentimit përmes një ligji të

ri për bankrot që ka për qëllim ë lejojë në shumë kompani të vazhdojnë të

veprojnë - duke inkurajuar riorganizimin e kompanive në vështirësi

financiare, ruajtur asetet e biznesit, duke siguruar trajtim të barabartë të

kreditorëve dhe parandaluar shitjen veç e veç.

Hungari = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Ndryshimet e ligjit të bankrotimit në Hungari inkurajojnë

kompanitë në falimentim të marrin parasysh arritjen e marrëveshjeve me

kreditorët jashtë gjykate për të shmangur bankrotin.

TBB 2011: Hungaria ka avancuar procesin e falimentimit përmes një

ndryshimi të legjislacioni për bankrot duke u dhënë kreditorëve të siguruar

prioritet mbi sigurinë e tyre të zotuar.

Italia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Italia e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi përmes një

ndryshimi të kodit të bankrotimit që aplikon një periudhë pritjeje për

veprimet e ekzekutimit ndërsa debitori përgatit planin e ristrukturimit, e bën

më të lehtë konvertimin nga një lloj i procedurës së ristrukturimit në një

Page 31: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 28

procedurë tjetër, lehtëson vazhdimin e operimit të debitorit gjatë

ristrukturimit dhe vendos kërkesa më të rrepta për auditorët që vlerësojnë

planin e ristrukturimit.

TBB 2012: Italia ka paraqitur procedura të ristrukturimit të borxhit dhe

riorganizimit si alternativa ndaj procedurave të bankrotit dhe u ka zgjeruar të

drejtat kreditorëve të siguruar gjatë procedurave të falimentimit.

TBB 2008: Italia e ka avancuar procesin e falimentimit përmes legjislacionit

të ri që i jep të besuarve më shumë diskrecion në likuidimin e aseteve dhe u

jep kreditorëve të drejtën për të propozuar marrëveshje për kreditorët e tjerë

që të marrin përsipër asetet në gjendje të vështirë, që mund ta shkurtojë

periudhën e likuidimit.

Letonia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Letonia ka miratuar një ligj të ri për falimentim që e bën më të

efikas dhe e përshpejton procesin e falimentimit dhe aplikon një opsion për

riorganizim për kompanitë.

TBB 2011: Letonia ka aplikuar një mekanizëm për zgjidhje jashtë gjykatës të

falimentimit për të zbutur presionin ndaj gjykatave dhe ka ngushtuar disa

afate procedurale.

TBB 2009: Letonia ka përmirësuar sistemin e falimentimit përmes një ligji të

ri për falimentimin i cili për herë të parë lejon kompanitë në vështirësi

financiare të vazhdojnë funksionimin duke ndjekur riorganizimin, dhe përmes

standardeve më të forta të kualifikimit për administratorët e bankrotit.

Lituania = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Lituania e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

vendosur se cilat raste kundër pronës së kompanisë do të dërgohen në

gjykatën e bankrotimit, duke ngushtuar kohën për vendime lidhur me

ankesat, duke shfuqizuar obligimin e gjykatës që individualisht të njoftohen

Page 32: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 29

kreditorët dhe hisedarët tjerë për procedurat e ristrukturimit dhe caktimit të

afatave të reja kohore për kreditorët që të paraqesin pretendimet

TBB 2012: Lituania ka ndryshuar ligjin e riorganizimit për të thjeshtëzuar

dhe shkurtuar procedurat e riorganizimit, për tu dhënë prioritet kreditorëve

të siguruar dhe aplikuar kërkesa profesionale për administratorët e

falimentimit.

TBB 2011: Lituania ka aplikuar rregullore lidhur me administratorët e

falimentimit që caktojnë rregulla të qarta për përgjegjësi për shkelje ligji.

TBB 2010: Lituania e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi përmes

ndryshimit të ligjit për bankrotimin e ndërmarrjeve.

Polonia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Polonia ka fuqizuar procesin e falimentimit duke përditësuar

udhëzimet për informatat dhe dokumentet që duhet të përfshihen në

peticionin e bankrotimit dhe duke u dhënë kreditorëve të siguruar të drejtën

për të marrë përsipër pretendimet e ngarkuara me pengje financiare në rast

të likuidimit.

TBB 2012: Polonia ka ndryshuar ligjin për bankrot dhe riorganizim për të

thjeshtëzuar procedurat gjyqësore dhe dhënë më shumë të drejta kreditorëve

të siguruar.

TBB 2010: Polonia ka avancuar procesin e falimentimit përmes ndryshimi të

ligjit të bankrotimit duke aplikuar opsionin e procedurës së riorganizimit para

bankrotimit për kompanitë në vështirësi financiare.

TBB 2009: Polonia e ka përmirësuar procesin e falimentimit duke

shtrënguar kërkesat profesionale për administratorët dhe duke aplikuar kufij

më të ulët për pagesën e të besuarve.

Portugalia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Portugalia e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke e

aplikuar një ligj të ri falimentimi që përshpejton procedurat e likuidimit dhe

Page 33: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 30

krijon mekanizma të shpejtë jashtë dhe brenda gjykatës.

TBB 2009: Portugalia e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

eliminuar formalitetin e publikimit të njoftimeve për falimentim në gazeta,

duke aplikuar një procedurë të shpejtë për debitorët me më pak se 5.000 Euro

asete, duke zbatuar procedura të reja për të përshpejtuar pagesat për

administratorët e falimentimit dhe duke kufizuar ankesat.

TBB 2008: Portugalia e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi

përmes legjislacionit duke krijuar procedura të shpejta për likuidim vullnetar

të ndërmarrjeve komerciale.

Rumania = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Rumania ka përmirësuar sistemin e falimentimit duke aplikuar

afate kohore për periudhën e vëzhgimit (gjatë së cilës duhet të konfirmohet

plani i riorganizimit ose të bëhet deklarata e bankrotimit) dhe për zbatimin e

planit të riorganizimit; duke aplikuar kërkesa shtesë për vota minimale për

miratimin e planit të riorganizimit; dhe duke sqaruar rregullat për

transaksionet e shfuqizueshme dhe për prioritetin e pagesës për pretendimet

e kreditorëve pas fillimit.

TBB 2012: Rumania e ka ndryshuar ligjin për falimentim për të shkurtuar

kohën e procedurave të falimentimit.

TBB 2011: Ndryshime substanciale të ligjit për bankrot të Rumanisë – duke

aplikuar, ndër të tjera, një procedurë për zgjidhje jashtë gjykatave – e ka bërë

trajtimin e falimentimit më të lehtë.

TBB 2010: Rumania e ka bërë më të vështirë Përfundimin e një

biznesi duke kërkuar që një përqindje e shumave të rikuperuara të

transferohet në një fond për rimbursimin e shpenzimeve të

administratorëve të falimentimit në rastet kur debitori nuk ka asete.

Republika e Sllovakisë = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Republika e Sllovakisë ka përmirësuar procesin e falimentimit

duke ridefinuar rolet dhe kompetencat e kreditorëve dhe të besuarve, duke

fuqizuar të drejtat e kreditorëve të siguruar dhe ridefinuar rregullat për

konvertimin e ristrukturimit në procedurë bankroti.

Page 34: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 31

Sllovenia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Sllovenia e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke aplikuar një procedurë të thjeshtëzuar të riorganizimit për kompanitë e vogla dhe një procedurë riorganizimi parandaluese për kompanitë e mesme dhe të mëdha. Duke u lejuar kreditorëve pjesëmarrje më të madhe menaxhimin e debitorit dhe duke krijuar dispozita për rritje të kapitalit aksionar përmes këmbimeve të ekuitetit të borxhit.

TBB 2013: Sllovenia ka fuqizuar procesin e falimentimit duke kërkuar që

debitori tu ofrojë kreditorëve pagesën e së paku 50% të pretendimeve brenda

4 viteve; duke u dhënë kompetenca më të mëdha komitetit të kreditorëve në

procedurat e bankrotit; dhe duke vendosur gjoba për anëtarët e

menaxhmentit që shkelin obligime të caktuara ose ndalesa.

TBB 2012: Sllovenia ka thjeshtëzuar dhe e ka bërë më efikas procesin e

falimentimit dhe ka fuqizuar kërkesat profesionale për administratorët e

falimentimit.

Spanja = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Spanja e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

aplikuar rregulla të reja për ristrukturimin jashtë gjykatës, duke aplikuar

dispozita të zbatueshme ndaj riorganizimeve të para-paketuara dhe duke i

bërë procedurat e falimentimit më shumë publike.

TBB 2013: Spanja ka fuqizuar procesin e falimentimit duke i bërë më të

lehta zgjidhjet, duke ofruar më shumë mbrojtje për marrëveshjet e

rifinancimit, duke lejuar konvertimet nga riorganizimi në likuidim në çdo kohë,

duke lejuar lirimin nga qëndrimi në rrethana të caktuara dhe duke lejuar

gjykatësin të përcaktojë nëse ndonjë aset i kompanisë në falimentim është i

domodoshëm për vazhdimin e funksionimit të saj.

TBB 2011: Spanja ka ndryshuar rregulloret për procedurat e falimentimit me

qëllim të reduktimit të kostos dhe kohës. Rregulloret e reja kanë aplikuar

edhe zgjidhje jashtë gjykatës.

Page 35: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 32

Mbretëria e Bashkuar = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Ndryshimet e rregullave të falimentimit në Mbretërinë e

Bashkuar i bëjnë më efikase procedurat e bankrotimit, favorizojnë shitjen e

firmës si të tërë dhe përmirësojnë përllogaritjen e taksave të

administratorëve.

2. Vendet fqinje dhe të ndërlidhura (6): Reformat e përfundimit të një biznesi sipas

ekonomive TBB2008-TBB2016 Shqipëria

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Shqipëria ka përmirësuar procesin e falimentimit përmes një ligji

të ri të falimentimit duke aplikuar afate kohore ligjore gjatë procedurës së

falimentimit, duke specifikuar kualifikimet profesionale për administratorët e

falimentimit, duke themeluar një agjenci për të rregulluar profesionin e

administratorëve dhe duke aplikuar një procedurë të thjeshtëzuar të

falimentimit për bizneset e vogla.

Bosnja dhe Hercegovina = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2009: Bosnja dhe Hercegovina ka përmirësuar procesin e falimentimit

duke fuqizuar kërkesat profesionale për të besuarit në bankrot.

IRJ e Maqedonisë = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë e ka bërë më të lehtë

Përfundimin e një biznesi duke vendosur një kornizë ankand elektronik të

aseteve të debitorit, duke i bërë më efikase dhe duke shtrënguar afatet

kohore për procedura të falimentimit dhe proceset e ankimimit dhe duke

krijuar një kornizë për ristrukturime jashtë gjykate.

Page 36: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 33

TBB 2012: IRJ e Maqedonisë ka rritur transparencën e procedurave të

bankrotit përmes ndryshimeve të ligjeve për kompanitë dhe bankrotin.

Mali i Zi = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Mali i Zi ka kaluar një ligj të ri për bankroton i cili

aplikon riorganizimin dhe procedurat e likuidimit, aplikon kufizime kohore për

këto procedura dhe parasheh mundësinë për rikuperimin e pretendimeve të

kreditorëve të siguruar dhe zgjidhje para përfundimit të të gjithë procedurës

së bankrotimit.

Serbia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Serbia ka fuqizuar procesin e falimentimit duke aplikuar

përmbaruesit privatë, reduktuar çmimet për shitjen e aseteve, ndaluar

ankesat, përshpejtuar shërbimit e procesit, dhe duke miratuar një regjistër

elektronik për vendimet gjyqësore për të bërë publike të gjitha ndalimet për

disponimin apo pengun e pronës së luajtshme ose paluajtshme.

TBB 2012: Serbia ka miratuar legjislacion që aplikon kërkesa profesionale

për administratorët dhe rregullon kompensimin e tyre.

TBB 2011: Serbia ka kaluar një ligj të ri për falimentim që aplikon zgjidhje

jashtë gjykate dhe procedurë të publikuar të riorganizimit.

Ukraina = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Ukraina e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

fuqizuar të drejtat e kreditorëve të siguruar, duke aplikuar procedura dhe

mekanizma të ri për rehabilitim, duke e bërë më të lehtë zhvlerësimin e

transaksioneve të dyshimta dhe duke shkurtuar periudhat ligjore për disa

hapa të procesit të falimentimit.

TBB 2012: Ukraina ka ndryshuar legjislacionin për ekzekutim, duke aplikuar

më shumë garanci për kreditorët e siguruar.

Page 37: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 34

3. Shtetet tjera (53): Reformat e përfundimit të një biznesi sipas ekonomive TBB2008-

TBB2016 Argjentina

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2008: Argjentina e ka bërë më të vështirë Përfundimin e një

biznesi përmes ndryshimit të legjislacionit për bankrotim me qëllim të

ofrimit të mbrojtjes më të madhe për pretendimet e punëtorëve dhe

liruar gjykatat komerciale nga veprimet e punëtorëve.

Armenia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Armenia ka ndryshuar ligjin e bankrotimit për të sqaruar

procedurat për emërimin e administratorëve të falimentimit, reduktuar kohën

për procedurat e bankrotimit dhe rregulluar shitjen e aseteve me ankand.

TBB 2008: Armenia ka miratuar një ligj të ri për bankrotim me qëllim të

përmirësimit të procedurave të riorganizimit dhe ka caktuar kufizime kohore

për miratimin e planit të riorganizimit.

Australia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Australia ka sqaruar prioritetin e pretendimeve të kreditorëve të

pasiguruar mbi të gjitha pretendimet e aksionarëve dhe ka aplikuar rregullim

të mëtejmë të profesionit të ushtruesve të falimentimit.

Bahamet = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Bahamet kanë avancuar procesin e falimentimit duke zbatuar

rregulla për shpërblimin e likuiduesve, duke lejuar likuidimet vullnetare dhe

paraqitur dispozita të zhvlerësimit për transaksionet e dyshimta.

Page 38: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 35

Bjellorusia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Bjellorusia ka përmirësuar procesin e falimentimit përmes një ligji

të ri për falimentim i cili mes tjerash, ndryshon procesin e emërimit të

administratorëve të falimentimit dhe inkurajon shitjen e aseteve në

falimentim. Ligji rregullon edhe përgjegjësinë e aksionarëve dhe drejtorëve të

kompanisë së falimentuar.

TBB 2013: Bjellorusia ka avancuar procesin e falimentimit duke liruar pronën

e cila më parë ka qenë pronë shtetërore të një kompanie të privatizuar nga

procedurat e bankrotimit, duke kërkuar që prona e paluajtshme që nuk shitet

në ankand të u ofrohet kreditorëve për blerje dhe duke lejuar që prona e

paluajtshme të shitet pa dëshmi të regjistrimit shtetëror në ankandin e

bankrotimit nëse nuk ka fonde për të paguar regjistrimin.

TBB 2011: Bjellorusia ka ndryshuar rregulloret për aktivitetet e

administratorëve të falimentimit dhe ka fuqizuar mbrojtjen e të drejtave të

kreditorëve në bankrotim.

Bolivia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2009: Bolivia e ka bërë më të vështirë Përfundimin e një biznesi

duke pezulluar aplikacionet për ristrukturim vullnetar – duke e lënë

opsion të vetëm një procedurë bankrotimi e cila merr vite t të ra kohë.

Botsvana = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2008: Botsvana e ka bërë më të vështirë Përfundimin e një

biznesi përmes një ndryshimi të ligjit të punësimit duke rritur renditjen

e prioritare të përfitime të punonjësit në status të preferuar. Përveç

kësaj, ka ndryshuar ligjin për falimentim për të kriminalizuar deklaratat

e rrejshme nga një kompani e falimentuar që mund të ndikojë në

vendimin e një blerësi perspektiv se a të blejë kompaninë si vepruese.

Page 39: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 36

Burundi = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Burundi ka ndryshuar kodin tregtar për të vendosur procedurat e

zbatimit të hipotekave.

Kepi i Gjelbër = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Kepi i Gjelbër ka aplikuar kërkesa për kualifikim për

administratorët e falimentimit dhe kornizë kohore më të shkurtë për

procedurat e likuidimit.

Kamboxhia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2009: Kamboxhia e ka miratuar ligjin e parë që rregullon bankrotimin e

ndërmarrjeve private (ligji i bankrotimit 2007), i cili aplikon një procedurë

riorganizimi për të ristrukturuar kompanitë në falimentim.

Kili = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Kili e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

qartësuar dhe thjeshtëzuar dispozitat për likuidim dhe riorganizim, duke

aplikuar dispozita për të lehtësuar vazhdimin e biznesit të debitorit gjatë

falimentimit, duke krijuar një zyrë publike përgjegjëse për administrimin e

përgjithshëm të procedurave të falimentimit dhe duke krijuar gjykata të

specializuara për falimentim.

Kina = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2008: Kina e ka avancuar procesin e falimentimit përmes një ligji të ri të

bankrotimit të ndërmarrjeve duke aplikuar procedura riorganizimi, duke

lejuar formimin e komiteteve të kreditorëve , duke dhënë të drejta

Page 40: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 37

kreditorëve të siguruar dhe duke vendosur rolin për administratorët

profesional të bankrotimit.

Kolumbia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Kolumbia ka ndryshuar rregulloret për procedura të falimentimit

për të thjeshtëzuar procedurat dhe reduktuar kohën dhe koston e tyre.

TBB 2010: Kolumbia ka avancuar procesin e falimentimit përmes disa

dekreteve që rregullojnë profesionin e administratorëve të falimentimit.

TBB 2009: Kolumbia ka përmirësuar procesin e falimentimit duke aplikuar 2

procedura të reja – një procedurë riorganizimi për të ristrukturuar kompanitë

në falimentim dhe një procedurë obligative të likuidimit – dhe duke

shtrënguar kufizimet kohore për negocimin e marrëveshjeve të riorganizimit.

Republika Demokratike e Kongos = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Republika Demokratike e Kongos e ka bërë më të lehtë

Përfundimin e një biznesi duke miratuar ligjin uniform OHADA për organizimin

e procedurave kolektive për shlyerjen e borgjeve. Ligji lejon një debitor në

falimentim të paraqitet për zgjidhje parandaluese, zhdëmtim ligjor ose

likuidim dhe përcakton rregulla të qarta për hapat dhe procedurat për secilën

nga opsionet në dipsozicion.

Xhibuti = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Xhibuti e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi përmes

kodit të ri tregtar, që lejon një debitor në falimentim të paraqitet për zgjidhje

parandaluese, zhdëmtim ligjor ose likuidim dhe përcakton rregulla të qarta

për hapat dhe procedurat për secilën nga alternativat në dispozicion.

Gjeorgjia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

Page 41: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 38

TBB 2013: Gjeorgjia ka përshpejtuar procesin e Përfundimit së një biznesi

duke vendosur ose shtrënguar kufizimet kohore për të gjitha procedurat e

lidhura me falimentimin, përfshirë ankandet.

TBB 2011: Gjeorgjia ka përmirësuar procedurat e falimentimit duke bërë

më efikas rregullimin e shitjeve në ankand.

TBB 2008: Gjeorgjia ka avancuar procesin e falimentimit përmes një ligji të

ri për falimentim duke aplikuar procedura riorganizimi dhe likuidimi, duke

shtrënguar kufizimet kohore për përfundimin e secilës fazë të procesit të

bankrotimit dhe duke zyrtarizuar dispozitat për rregullimin e emërimit të të

besuarve të bankrotimit.

Hong Kong SAR, Kina = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2009: Hong Kong SAR, Kina, ka përmirësuar procesin e falimentimit

duke u dhënë më shumë kompetenca të besuarve, një ndryshim që pritet të

bëjë procedurën e likuidimit më efikase.

India = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: India e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

ngritur efektivitetin e proceseve duke reduktuar kështu kohën e kërkuar.

Izraeli = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Izraeli e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi përmes një

ndryshimi në ligjin për kompanitë duke lejuar supozimin ose refuzimin e

kontratave ekzekutuese, duke i dhënë prioritet maksimal kredisë pas fillimi,

duke zgjatur periudhën maksimale të moratoriumit gjatë procedurave të

ristrukturimit dhe duke lejuar shitjen e aseteve të siguruara kur është e

domosdoshme për të siguruar një ristrukturim të suksesshëm.

TBB 2012: Izralei e ka ndryshuar ligjin për gjykatat për të themeluar

gjykatën e specializuar për të trajtuar çështjet ekonomike.

Page 42: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 39

Xhamajka

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Xhamajka e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

aplikuar një procedurë riorganizimi; aplikuar dispozita për të lehtësuar

vazhdimin e biznesit të debitorit gjatë procedurave të falimentimit dhe duke u

lejuar kreditorëve pjesëmarrje më të madhe në vendimet e rëndësishme gjatë

procedurave; dhe duke themeluar një zyrë publike përgjegjëse për

administrim të përgjithshëm të procedurave të falimentimit.

Japonia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Japonia e ka bërë më të lehtë trajtimin e falimentimit duke

themeluar një subjekt të ri, Korporatën e Iniciativës së Qarkullimit të

Ndërmarrjeve, për të përkrahur rivitalizimin e kompanive që vuajnë nga

borxhi i tepërt por menaxhohen profesionalisht.

Kazakistani = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Kazakistani e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

lejuar kreditorët të nisin procedurat e riorganizimit dhe duke inkurajuar

shitjen e aseteve si vepruese. Kazakistani ka përmirësuar edhe regjimin e

bankrotimit, duke autorizuar në mënyrë eksplicite financimin pas fillimit dhe

duke i dhënë prioritet para pretendimeve ekzistuese të pasiguruara.

TBB 2015: Kazakistani e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

qartësuar dhe thjeshtëzuar dispozitat për likuidim dhe riorganizim, duke

aplikuar konceptin e mbledhjeve të kreditorëve, duke zgjeruar të drejtat e

kreditorëve gjatë procedurave të falimentimit, duke autorizuar pagesën në

natyrë të kreditorëve të siguruar dhe duke qartësuar procesin për dorëzimin e

pretendimeve të kreditorëve.

TBB 2013: Kazakistani ka fuqizuar procesin e falimentimit duke aplikuar një

proces të përshpejtuar rehabilitimi, zgjatur periudhën për rehabilitim,

zgjeruar kompetencat e administratorëve të falimentimit dhe përmirësuar

Page 43: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 40

kërkesat për kualifikim, duke ndryshuar rregulloret lidhur me vazhdimin e

funksionimit, duke aplikuar kufizime kohore për miratimin e planit të

rehabilitimit dhe duke shtuar kërkesat për mbikëqyrje nga gjykata.

Republika e Koresë = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Koreja ka përshpejtuar procesin e falimentimit duke zbatuar një

proces të shpejtë për rehabilitimin e kompanive.

TBB 2011: Koreja e ka bërë më të lehtë trajtimin e falimentimit duke

aplikuar financimin pas dorëzimit, duke i dhënë super prioritet ri pagesës së

huave të dhëna kompanive që janë nën riorganizim.

Kuvajti = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Kuvajti ka avancuar procesin e falimentimit duke aplikuar një

procedurë të re ligjore që u mundëson kompanive në vështirësi financiare në

prag të falimentimit ristrukturimin.

Republika e Kirgizisë = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Republika e Kirgizisë i ka bërë më efikase procedurat e

falimentimit dhe ka përditësuar kërkesat për administratorët, por

formalitetet e reja të shtuara për të parandaluar keqpërdorimin e

procedurave e kanë bërë më të vështirë Përfundimin e një biznesi.

Malavi = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Malavi ka miratuar rregulla të reja që parashohin kërkesa të

qarta procedurale dhe afate kohore për Përfundimin e një kompanie.

TBB 2010: Malavi ka avancuar procesin e falimentimit përmes një ligji të ri

që kufizon taksat e likuiduesit.

Page 44: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 41

Malajzia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Malajzia ka themeluar gjykata tregtare të dedikuara për të

trajtuar procedurat e zbatimit të hipotekës.

Mauriciusi = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Mauriciusi e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

aplikuar udhëzues për ristrukturimin jashtë gjykate dhe standardizimin e

procesit të regjistrimit, pezullimit dhe largimit të ushtruesve të falimentimit.

TBB 2010: Mauriciusi ka avancuar sistemin e falimentimit përmes një ligji të

ri duke aplikuar një procedurë rehabilitimi për kompanitë si alternativë për

Përfundimin, duke definuar të drejtat dhe obligimet e kreditorëve dhe

debitorëve dhe duke caktuar sanksione për ata që abuzojnë me sistemin

TBB 2008: Mauriciusi ka avancuar procesin e falimentimit përmes

legjislacionit duke e bërë procesin e shitjes së pasurisë së paluajtshme pas

mos përmbushjes së marrëveshjes së kredisë më efikas dhe më pak të

prekshëm nga abuzimet prej kreditorëve.

Meksika

= Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Meksika e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

qartësuar disa rregulla, shkurtuar zgjatjet e kohës të lejuara gjatë

riorganizimi,, lehtësuar dorëzimin elektronik të dokumenteve dhe

përmirësuar të drejtat ligjore të kreditorëve dhe palëve tjera të përfshira në

procedurat e bankrotimit. Kjo reformë zbatohet edhe në Meksiko City edhe

në Monterrey.

TBB 2009: Meksika e ka bërë riorganizimin më të qasshëm duke ndryshuar

ligjin për bankrotim për të lejuar debitorët dhe kreditorët për të hyrë në

marrëveshje riorganizimi në cilëndo fazë të procedurës së falimentimit.

Page 45: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 42

Moldavia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Moldavia e ka përmirësuar sistemin e falimentimit duke aplikuar

një sistem licencimi për administratorët e falimentimit, duke ngritur kërkesat

për kualifikim për të përfshirë provimin profesional si dhe trajnimet dhe duke

themeluar organe mbikëqyrëse për të rregulluar profesionin e

administratorëve të falimentimit.

TBB 2014: Moldavia e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

aplikuar mekanizma të ri për ristrukturim, reduktuar mundësitë për ankesa,

shtuar dispozita për moratorium dhe themeluar periudha të rrepta ligjore për

disa faza të procedurës së falimentimit.

TBB 2013: Moldavia e ka fuqizuar procesin e falimentimit duke zgjatur

kohën e procedurës së riorganizimit dhe rafinuar kërkesat për kualifikim për

administratorë të falimentimit.

TBB 2012: Moldavia ka ndryshuar ligjin për falimentim për ti dhënë prioritet

kreditorëve të siguruar.

Mozambiku = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Mozambiku e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

aplikuar procedurat e riorganizimit të mbikëqyrura nga gjykata dhe një

mekanizëm për riorganizimet e para-paketuara, duke qartësuar rregullat për

emërimin dhe kualifikimin e administratorëve të falimentimit dhe duke

fuqizuar të drejtat e kreditorëve.

Namibia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Namibia ka miratuar një ligj të ri për kompanitë që ka krijuar

procedura të qarta për likuidim.

Zelanda e Re = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

Page 46: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 43

TBB 2009: Zelanda e Re ka aplikuar një procedurë riorganizimi me qëllim të

ofrimit të një alternative ndaj likuidimit dhe maksimizimit të shanseve të

kompanisë për të vazhduar të veprojë.

Filipinet = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Filipinet kanë miratuar një ligj të ri për falimentimin që parasheh

një kornizë ligjore për likuidimin dhe riorganizimin e kompanive me vështirësi

financiare.

TBB 2010: Filipinet kanë avancuar procesin e falimentimit duke promovuar

procedurat e riorganizimit përmes aplikimit të riorganizimeve të para-

paketuara dhe duke vendosur kërkesa kualifikimi për pranuesit.

Federata Ruse = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Rusia ka aplikuar një seri të masave legjislative në vitin 2009 për

të përmirësuar të drejtat e kreditorëve dhe sistemin e falimentimit.

TBB 2010: Rusia ka avancuar procesin e falimentimit duke aplikuar disa

ndryshime në ligjin e falimentimit për të shpejtuar procedurën e likuidimit

dhe fuqizuar statusin ligjor të kreditorëve të siguruar.

Ruanda = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Ruanda ka përmirësuar sistemin e falimentimit duke aplikuar

dispozita për transaksionet e zhvleftësueshme dhe aprovimin e planit të

riorganizimit dhe duke krijuar masa mbrojtëse shtesë për kreditorët në

procedurat e riorganizimit.

TBB 2014: Ruanda e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi përmes

një ligji të ri duke qartësuar standardet për nisjen e procedurave të

falimentimit; duke parandaluar ndarjen e aseteve të debitorit gjatë

procedurave të riorganizimit; duke caktuar afate kohore të qarta për

dorëzimin e planit të riorganizimit; dhe duke zbatuar një qëndrim automatik

Page 47: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 44

të veprimeve ekzekutuese të kreditorëve.

TBB 2010: Ruanda ka përmirësuar procesin e falimentimit përmes një ligji të

ri me qëllim të bërjes më efikase të procedurave të riorganizimit.

Samoa = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Samoa e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi përmes

një ligji të ri për kompanitë dhe ligjit që aplikon likuidimin.

Arabia Saudite = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2011: Arabia Saudite ka përshpejtuar procesin e falimentimit duke

ofruar qasje të hershme në marrëveshjet miqësore dhe duke vendosur afate

kohore për marrëveshjet për të inkurajuar kreditorët të marrin pjesë.

TBB 2009: Arabia Saudite ka aplikuar afate të rrepta për procedurat e

bankrotimit, me rezultatin që tani ankandet e aseteve të debitorëve ndodhin

më shpejt se më parë.

Sejshelet = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Sejshelet e kanë bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

aplikuar një procedurë riorganizimi, dispozita për shmangien e transaksioneve

të nënvlerësuara dhe mundësinë për të kërkuar financim pas fillimit gjatë

riorganizimit.

Sierra Leone = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Sierra Leone ka themeluar një gjykatë të shpejtë tregtare në

përpjekje për të përshpejtuar rastet tregtare, duke përfshirë procedurat e

falimentimit.

Page 48: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 45

TBB 2010: Sierra Leone ka përmirësuar procesin e falimentimit përmes një i

cili i inkurajon kompanitë në vështirësi financiare që më parë të përpiqen të

riorganizohen në vend se të shkojnë drejt në likuidim.

Ishujt Solomon = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Ishujt Solomon kanë miratuar një ligj të ri që ka thjeshtëzuar

procedurat e falimentimit.

Afrika e Jugut = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2012: Afrika e Jugut ka aplikuar një proces të ri të riorganizimit për të

lehtësuar rehabilitimin e kompanive në vështirësi financiare.

Shën Kits dhe Nevis = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Shën Kits dhe Nevis e kanë bërë më të lehtë Përfundimin e një

biznesi duke aplikuar një procedurë rehabilitimi; duke aplikuar dispozita për

të lehtësuar vazhdimin e biznesit të debitorit gjatë procedurave të

falimentimit dhe lejuar pjesëmarrje më të madhe të kreditorëve në vendimet

e rëndësishme gjatë procedurave; dhe duke themeluar një zyrë publike

përgjegjëse për administrimin e përgjithshëm të rasteve të falimentimit.

Shën Vincent dhe Grenadinet = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Shën Vincent dhe Grenadinet e kanë bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke aplikuar një procedurë rehabilitimit; duke aplikuar dispozita për të lehtësuar vazhdimin e biznesit të debitorit gjatë procedurave të falimentimit dhe lejuar pjesëmarrje më të madhe të kreditorëve në vendimet e rëndësishme gjatë procedurave; dhe duke themeluar një zyrë publike përgjegjëse për administrimin e përgjithshëm të rasteve të falimentimit.

Page 49: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 46

TBB 2009: Shën Vincent dhe Grenadinet kanë miratuar një ligj për

bankrotimin, grupin e parë të rregullave që rregullojnë bankrotimin e

ndërmarrjeve private që nga pavarësimi.

Zvicra = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Zviccra e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

aplikuar një periudhë moratoriumi ndërsa kreditori është duke përgatitur një

marrëveshje lidhur me përbërjen (riorganizim), duke u lejuar kreditorëve

pjesëmarrje më të madhe në procedurat e përbërjes (riorganizimit) dhe duke

qartësuar dispozitat e Përfundimit të zbatueshme ndaj transaksioneve të

zhvleftësueshme.

TBB 2012: Zvicra ka aplikuar një kod unik të procedurës civile dhe ka bërë

një sërë ndryshimesh të ligjit federal për bankrotimet.

Taxhikistani = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Taxhikistani ka përmirësuar procesin e falimentimit duke

ndryshuar ligjin për falimentim për të reduktuar kohëzgjatjen dhe koston e

procedurave.

Tanzania = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2014: Tanzania e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi përmes

rregullave të reja që qartë i specifikojnë kërkesat profesionale dhe

shpërblimet për ushtruesit e falimentimit, duke promovuar procedurat e

riorganizimit dhe bërë më efikase procedurat e falimentimit.

Trinidad dhe Tobago = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Trinidad dhe Tobago e kanë bërë më të lehtë Përfundimin e një

biznesi duke aplikuar një mekanizëm formal për rehabilitim, duke themeluar

Page 50: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 47

një zyrë publike përgjegjëse për administrimin e përgjithshëm të procedurave

të falimentimit dhe duke qartësuar rregullat për emërimin e të besuarve.

Uganda = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2015: Uganda e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

konsoliduar të gjitha dispozitat lidhur me falimentimin e kroporatave në një

ligj, duke vendosur dispozita për administrimin e kompanive (riorganizimin),

duke qartësuar standardet për kualifikimet profesionale të ushtruesve të

falimentimit dhe duke aplikuar dispozita që lejojnë shmangien e

transaksioneve të nënvlerësuara

TBB 2013: Uganda ka fuqizuar procesin e falimentimit duke qartësuar

rregullat për krijimin e hipotekave, vendosur detyrat e hipotek-dhënësve dhe

hipotek-marrësve, duke definuar rregullat për përparësi, duke ofruar mjete

ligjore për hipotek-dhënësit dhe hipotek-marrësit dhe duke vendosur

kompetencat e pranuesve.

Uruguai = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2010: Uruguai ka përmirësuar procesin e falimentimit përmes një ligji

të ri për falimentim që ka për qëllim mbajtjen funksionale në veprim të një

numri më të madh të kompanive në vështirësi financiare.

Uzbekistani = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Uzbekistani ka fuqizuar procesin e falimentimit duke aplikuar

afate të reja kohore për procedurat e falimentimit dhe afate të reja kohore

dhe procedura për ankandin e dytë dhe duke e bërë të mundur për bizneset

që të vazhdojnë funksionimin gjatë procedurave të likuidimit.

TBB 2013: Uzbekistani e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

miratuar legjislacion për likuidim vullnetar të kompanive private.

Page 51: Reformat në Të Bërit Biznes të Bankës Botërore · parashohin në mënyrë specifike ngarkesën e ndërmarrjes por kontratat zakonisht përdorin dispozita tjera për këtë qëllim,

Qeveria e Kosovës, ‘Përfundimi e një Biznesi’ Udhëzues Analitik 48

Vietnami = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2016: Vietnami e ka bërë më të lehtë Përfundimin e një biznesi duke

qartësuar dhe thjeshtëzuar dispozitat për likuidim dhe riorganizim, duke

modifikuar standardin për fillimin e procedurave të falimentimit, ndryshuar

dispozitat për transaksionet e zhvleftësueshme, duke rregulluar profesionin e

të besuarve të falimentimit dhe duke vendosur rregulla për menaxherët e

aseteve të ndërmarrjes.

Zambia = Reforma të Të Bërit Biznes që lehtësojnë të bërit biznes. = Ndryshim që e bën më të vështirë të bërit biznes.

TBB 2013: Zambia ka fuqizuar procesin e falimentimit duke aplikuar kërkesa

tjera për kualifikim për likuiduesit dhe pranuesit dhe duke vendosur detyrime

specifike dhe rregulla për shpërblimin e tyre.