RAPORTOJMË - bdi.mk · drejtën për përfaqësim të drejtë dhe adekuat në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet publike në të gjitha nivelet. Në aspekt të punësimit

RAPORTOJMË 2014 Bashkimi Demokratik për Integrim

RAPORTOJMË

Mars, 2014


2


3

PËRMBAJTJA

MARRËVESHJA PAQËSORE E OHRIT ......................................................................................... 5

PËRFAQËSIMI I DREJTË.................................................................................................................................... 6

KONSENSUSI POLITIK ...................................................................................................................................... 7

POLITIKA GJUHËSORE ...................................................................................................................................... 9

PËRDORIMI I SIMBOLEVE ETNIKE................................................................................................................. 11

INSTITUCIONALIZIM I VLERAVE KOMBËTARE ............................................................................................. 12

NDEROJMË ÇLIRIMTARËT ............................................................................................................................. 14

DECENTRALIZIMI ........................................................................................................................................... 16

INTEGRIMET EURO-ATLANTIKE .............................................................................................. 25

AGJENDA DIPLOMATIKE ................................................................................................................................ 26

NATO ............................................................................................................................................................ 26

BASHKIMI EUROPIAN .................................................................................................................................... 27

BASHKËPUNIMI ME SHQIPËRINË.................................................................................................................. 36

BASHKËPUNIMI ME KOSOVËN ...................................................................................................................... 37

FQINJËSI E MIRË ............................................................................................................................................. 40

ZHVILLIM DHE MIRËQENIE ........................................................................................................ 41

RENDI DHE SUNDIMI I LIGJIT ........................................................................................................................ 42

EKONOMI ........................................................................................................................................................ 47

BIZNES ............................................................................................................................................................ 52

INFRASTRUKTURË ......................................................................................................................................... 60

ENERGJETIKË ................................................................................................................................................. 62

MJEDISI JETËSOR ........................................................................................................................................... 65

BUJQËSI .......................................................................................................................................................... 71

TURIZËM ........................................................................................................................................................ 75

KULTURË ........................................................................................................................................................ 78

ARSIM ............................................................................................................................................................. 85

SHËNDETËSI ................................................................................................................................................... 92

BARAZI SOCIALE ............................................................................................................................................ 97

PROJEKTE ...................................................................................................................................... 112


4

Të nderuar qytetarë,

Duke besuar në parimet e transparencës dhe llogaridhënies, dalim para Jush me raport për punën

e kryer në mandatin që Ju na besuat para tre vjetësh. Në këtë raport prezantojmë, përmes

politikave, reformave dhe projekteve konkrete, implementimin e Platformës për Bashkim, Zhvillim

dhe Integrim, të Bashkimit Demokratik për Integrim. Platformë kjo, që u bë pjesë e Programit të

Qeverisë së Republikës së Maqedonisë në vitin 2011.

Në Platformën për Bashkim, Zhvillim dhe Integrim, tre ishin prioritet tona kryesore: Marrëveshja

Paqësore e Ohrit, integrimet euroatlantike si dhe zhvillimi ekonomik dhe shance të barabarta. Në

këtë platformë, ne prezantuam para Jush perspektivat e grupuara në tre kategori: shtet i

përbashkët dhe demokraci konsensuale, zhvillimi ekonomik dhe shanse të barabarta si edhe

shoqeri tolerante dhe e respektuar. Në atë kohë, ne premtuam një listë prej 500 projektesh

konkrete, me vlera dhe afate për realizim në fusha të ndryshme.

Gjatë këtyre tre viteve, në punuam me përkushtim, që të përmbushim premtimet tona, në mënyrë

që të justifikojmë besimin tuaj.

Në këtë raport prezantojmë arritjet e punës tonë, në realizimin e detyrave, që i vumë vetes me

qëllim implementimin e Marrëveshjes Paqësore të Ohrit, në rrugëtimin euroatlantik të vendit si

dhe zhvillimin ekonomik dhe krijimin e shanceve të barabarta për të gjithë. Ne sot, dalim para

jush për të dhënë llogari, përmes këtij raporti, i cili përmban mbi 650 projekte konkrete, të

realizuara dhe në prag të përfundimit me një vlerë totale mbi 750 milionë euro.

Duke vlerësuar lartë besimin dhe mbështetjen, që na keni dhënë deri tani, të përgjegjshëm për

detyrimet, që rrjedhin nga ai, zotohemi të vazhdojmë në realizimin e punëve, që na presin përpara,

bashkë me Ju!

Ju faleminderit!


5

MARRËVESHJA PAQËSORE E OHRIT

MARRËVESHJA PAQËSORE E OHRIT


6

Përfaqësimi i drejtë

Me ndryshimet kushtetuese nga Marrëveshja Paqësore e Ohrit, shqiptarët fitojnë të

drejtën për përfaqësim të drejtë dhe adekuat në organet e pushtetit shtetëror dhe

institucionet publike në të gjitha nivelet. Në aspekt të punësimit në institucionet

shtetërore dhe publike, avancuam përfaqësimin e drejtë dhe adekuat të shqiptarëve. Në

periudhën 2002-2006 përfaqësimi është rritur nga 2.5% në 10.3% dhe gjatë periudhës

2008-2013 është rritur nga 10.8% në 18.3%.

Përfaqësimi i drejtë (%)

Kjo frymë e Marrëveshjes Paqësore të Ohrit vazhdon të reflektohet edhe më gjerë se

sektori publik. Bashkimi Demokratik për Integrim nuk mendon se kjo është mjaft, por

ky proces duhet të vazhdojë edhe me dinamikë më të theksuar. Bashkimi Demokratik

për Integrim, punësimin e shqiptarëve nuk e kupton vetëm si të dhënë statistikore, por

2.5

7.5

10.3 10.8

12.814.0

16.9 17.2 17.8 18.3

2002 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013


7

nga afër ka ndjekur edhe karrierën e nëpunësve. Fryma e Marrëveshjes Paqësore të

Ohrit është që shqiptarët nëpërmjet përfaqësimit të tyre në institucionet e shtetit të

jenë pjesë e krijimit të politikave shtetërore. Sot, falë këtij përcaktimi në çdo institucion

të shtetit ka shqiptarë në pozita dhe nivele të ndryshme. Me qëllim që përfaqësimi i

drejtë të jetë i garantuar dhe i mbrojtur me norma ligjore nga çdo bartës i institucioneve

shtetërore dhe publike, Bashkimi Demokratik për Integrim miratoi ligj ku parashihet

përpilim i programeve të veçanta vjetore për përfaqësim të drejtë në aspekt të

punësimeve dhe sanksionim për ata që nuk e respektojnë të njëjtën. Bashkimi

Demokratik për Integrim do të vazhdojë të avancojë normat ligjore për implementim të

plotë të përfaqësimit të drejtë në të gjitha organet shtetërore dhe publike në të gjitha

nivelet. Bashkimi Demokratik për Integrim do të vazhdojë të angazhohet fuqimisht që

përfaqësimi i shqiptarëve të arrijë nivelin e merituar në të gjitha nivelet e hierarkisë në

institucionet shtetërore dhe publike.

Konsensusi politik

Një nga parimet kryesore të Marrëveshjes Paqësore të Ohrit është ndërtimi i

mirëbesimit nëpërmjet vendimmarrjes konsensuale. Kjo bashkë me parimin e votimit të

dyfishtë në Parlamentin e Maqedonisë dhe në këshillat komunale realizohet edhe

nëpërmjet Komitetit për marrëdhënie ndëretnike dhe aplikohet edhe në insitucionet

tjera (Aneks C i Marrëveshjes Paqësore të Ohrit). Rregullimi i raporteve në mes dy

shumicave nëpërmjet votimit me shumicë të dyfishtë, i njohur si “Parimi i Badinterit”, paraqet

mënyrën më legjitime për të përforcuar paritetin etnik dhe politik. Bashkimi Demokratik për

Integrim angazhohet që ky mekanizëm të zbatohet në institucionet e shtetit.

Komiteti për marrëdhënie ndëretnike. Komiteti për marrëdhënie ndëretnike, që

është kategori kushtetuese, paraqet dhomën e përfaqësuesve të popujve që jetojnë në

Maqedoni. Duke parë rrezikun e manipulimit me këtë organ dhe nënvlerësimit të


8

vendimmarrjes konsensuale, ne iniciuam dhe miratuam ligjin për funksionimin e

Komitetit për marrëdhënie ndëretnike (që ishte një nga pikat e Marrëveshjes së Majit).

Edhe krahas tendencave për manipulim me votimin e dyfishtë dhe qëllimeve për

majorizim të shqiptarëve, votimi i dyfishtë ngelet një nga mekanizmat më funksionalë

që garanton vendimmarrjen konsensuale, që nënkupton edhe bazë për marrëdhënie të

mira ndëretnike. Me qëllim që ky institucion të luaj rolin e tij është i domosdoshëm

fuqizimi i tij, në nivelin e dhomës së përfaqësimit të komuniteteve. Përvoja e deritashme

flet për nevojën e avancimit të këtij institucioni duke përforcuar bazën institucionale

për funksionimin e konsensusit demokratik në parlament sipas rolit Kushtetues dhe

Marrëveshjes së Ohrit që ka Komiteti për marrëdhënie ndëretnike.

Gjyqësori dhe prokuroria me votim të dyfishtë. Bashkimi Demokratik për Integrim,

gjatë qeverisjes së vet ka punuar për reformim të pushtetit gjyqësor, për ta bërë atë më

të besueshëm dhe më të pranueshëm për shqiptarët. Në vitin 2006, ne vendosëm

votimin e dyfishtë në zgjedhjen e gjykatësve nëpër gjykata dhe në prokurori. Si rezultat

i kësaj, sot kryetarët e gjykatave themelore në Shkup, Kumanovë, Tetovë, Kërçovë, Dibër

dhe Strugë janë shqiptarë.

Përveç vendosjes së parimit të votimit të dyfishtë gjatë procesit të përzgjedhjes së

gjykatësve, Bashkimi Demokratik për Integrim krijoi rrethana politike dhe ligjore për

themelimin e Gjykatës së Apelit në Gostivar. Sot, kjo gjykatë paraqet institucion rajonal

për shqiptarët dhe për apelimin e proceseve gjyqësore në shkallë të dytë. Ata më nuk

kanë nevojë të drejtohen në Gjykatën e Apelit në Shkup, siç ka qenë rasti deri para pak

viteve. Kryetari i Gjykatës së Apelit në Gostivar është shqiptar.

Si rezultat i vendosjes së parimit të dyfishtë në gjyqësor, sot në Gostivar është

themeluar dhe funksionon edhe Prokuroria e Lartë Gostivar. Kryetari i Prokurorise së

Lartë në Shkup është shqiptar dhe shqiptarët drejtojnë Prokuroritë Themelore në Dibër,

Gostivar dhe Resnje.


9

Politika gjuhësore

Parlamenti flet dhe shkruan shqip. Si rrjedhojë e ndryshimeve të Kushtetutës së

Maqedonisë që dolën si rezultat i Marrëveshjes Paqësore të Ohrit, nga viti 2003

deputetët shqiptarë flasin shqip në Parlamentin e Maqedonisë. Nga viti 2008, kur

Bashkimi Demokratik për Integrim bëhet pjesë e Qeverisë, përdorimi i gjuhës shqipe në

Parlament avancohet edhe ne dokumentet zyrtarë. Dokumentet që diskutohen në

Parlament janë edhe në gjuhën shqipe. Gjithashtu nga viti 2011, të zgjedhurit e

Parlamentit si: anëtarët e qeverisë (kryeministri, zëvendës kryeministrat, ministrat),

guvernatori, prokurori, avokati i popullit, etj. në Parlament mund të drejtohen në gjuhën

shqipe.

Administrata publike flet shqip. Bashkimi Demokratik për Integrim prej fillimit ka

zhvilluar politika për rritjen e besueshmërisë së qytetarëve ndaj administratës dhe

institucioneve shtetërore. Avancimi i përdorimit të gjuhës shqipe është në proces të

vazhdueshëm të implementimit. Në procedurat gjyqësore përdorimi i gjuhës është

avancuar, kurse në gjykatat themelore dhe të apelit, selitë e të cilave janë në komunat

me mbi 20% shqiptarë, tabelat (ose mbishkrimet) dhe vulat e tyre janë edhe në gjuhën

shqipe. E njëjta vlen edhe për Prokurorinë publike. Numri i gjykatësve, prokurorëve dhe

administratës gjyqësore për çdo vit rritet. Të gjitha aplikimet për realizimin e të

drejtave të qytetarëve gjithashtu janë në gjuhën shqipe.

Dokumentet personale në gjuhën shqipe. Bashkimi Demokratik për Integrim

gjithmonë, duke u udhëhequr nga parimi se shteti është i të gjithë qytetarëve dhe se

gjuha shqipe duhet të gjejë zbatim në të gjitha procedurat, u angazhua dhe arriti që

dokumentet personale të jenë edhe në gjuhën shqipe. Çdo shqiptar, pa marrë parasysh

ku jeton, dokumentet personale i ka edhe në gjuhën e vet amëtare. Jo vetëm kaq, por

edhe ballina e pasaportës, dokument me të cilin qytetari udhëton jashtë shtetit, është


10

edhe në gjuhën shqipe! Kartelat shëndetësore gjithashtu janë në gjuhën shqipe.

Bashkimi Demokratik për Integrim miratoi ligj për evidencën pedagogjike, me çka

garantoi përdorimin e plotë të gjuhës shqipe në procedurat pedagogjike. Indeksi dhe

dokumentet tjera për studentin shqiptar, pa marrë parasysh në cilin universitet studion

janë edhe në gjuhën shqipe.

Shkupi flet dhe frymon shqip. Gjuha shqipe është gjuhë zyrtare në Shkup. Të gjitha

dokumentet zyrtare në komunë, në nivel të qytetit të Shkupit janë në gjuhën shqipe,

mbishkrimet në institucionet e qytetit të Shkupit dhe mbishkrimet e rrugëve dhe

sinjalizimet e tjera janë në gjuhën shqipe. Do të zgjerohet implementimi i gjuhës shqipe

në të gjitha institucionet në nivel të qytetit dhe ndërmarrjet publike të Qytetit të

Shkupit. Emërtimet e rrugëve dhe shkollave janë edhe nga personalitete nga historia

kombëtare shqiptare. Gjithashtu në Shkup, dëshmi sot është ndërtimi i sheshit

‘Skenderbe’, me në qendër përmendoren. Në Shkup mund të vizitoni Muzeun e Lirisë me

fakte historike nga Ushtria Ҫlirimtare Kombëtare si dhe përmendoret e Hasan

Prishtinës, Josif Bagerit, Nexhat Agollit, Pjetër Bogdani, të cilët rikthehen në sheshet e

Shkupit, pas një mohimi prej dekadash.

Avancim i gjuhës shqipe në radio dhe televizion. Bashkimi Demokratik për Integrim

në vazhdimësi promovon gjuhën dhe kulturën shqiptare, si e drejtë demokratike. Në

këtë drejtim me ndryshimet e Ligjit për Radio Televizionin e Maqedonisë në vitin 2005,

avancohet statusi i servisit shqip në radio dhe televizion. Programi i radios dhe

televizionit rritet nga 8 në 16 orë në ditë. Nga viti 2012 emitohet 24 orë program

satelitor në gjuhën shqipe. Do të vazhdojmë me avancimin e gjuhës shqipe në radio dhe

televizonin shtetëror me program shqip 24 orë me mundësi të avancimit në institucion

të veçantë të Radio Televizionit Shqiptar në Maqedoni (RTVSHM).


11

Përdorimi i simboleve etnike

Marrëveshja Paqësore e Ohrit përjashton zgjidhjet territoriale të problemeve etnike dhe

krijon barazi ndërmjet dy komuniteteve më të mëdha në Maqedoni, duke krijuar

hapësirë për kultivimin e plotë të identitetit gjuhësor dhe përdorimin e simboleve

kombëtare të shqiptarëve. Duke u nisur nga teoritë bashkëkohore për qeverisjen

konsensuale në shtetet e fragmentuara, Bashkimi Demokratik për Integrim konsideron

se sistemi ynë politik ofron zgjidhje funksionale për përdorimin e simboleve kombëtare.

Marrëveshja e Ohrit, si marrëveshje paqësore politike e garanton të drejtën e kultivimit

të identiteteve kolektive të grupeve etnike në Maqedoni. Identiteti etnik i shqiptarëve

të Maqedonisë është identitet i veçantë dhe kultivimi i tij nuk e cënon identitetin

shtetëror. Në rastin e Maqedonisë, identitetet e veçanta kombëtare e ndërtojnë

identitetin e veçantë shtetëror, por e ruajnë organizimin politik të shtetit, dhe kjo e bën

Maqedoninë një model unik. Në këtë drejtim, e drejta për përdorimin e simbolit

kombëtar shqiptar në nivel nacional nuk e cënon identitetin shtetëror, por e forcon

ndjenjën e të qenit pjesëtar i komunitetit etno-politik në Republikën e Maqedonisë,

ashtu siç përdorimi i gjuhës shqipe, si gjuhë zyrtare, nuk e cënon identitetin shtetëror të

Maqedonisë. Mbi këtë themel, identiteti etnik i shprehur me simbolikën e flamurit tonë

kombëtar duhet të përdoret pa censura apo restrikcione të motivuara politikisht.

Modeli i Ohrit synon pajtimin mes dy komuniteteve më të mëdha në Maqedoni dhe ky

model vendosi kornizën politike për ndërtimin e shtetit multietnik. Me këtë model

garantohet edhe kultivimi i identitetit gjuhësor dhe etnik i etnitetit shqiptar. Andaj, një

zgjidhje e mirë dhe e qëndrueshme për përdorimin e simboleve eviton rrezikun për

konflikte ndërmjet grupeve etnike.


12

Institucionalizim i vlerave kombëtare

Institucionalizimi i vlerave kombëtare ka qenë një nga prioritetet e Bashkimi

Demokratik për Integrim.

Vendoset përmendorja e heroit tonë kombëtar, “Gjergj Kastrioti - Skënderbeu”,

në Shkup. Udhëheqës shqiptar që i bën krenar shqiptarët në qendrat e qyteteve Tiranë,

Prishtinë dhe Shkup.

Monumenti 'Nëna shqiptare'. Më 28 nëntor 2013, në Zajaz të Kërçovës, në nderim të

sakrificave të popullit shqiptar të këtyre trojeve të shekullit të fundit, u shpalos

monumenti madhështor 'Nëna shqiptare', që simbolizon sakrificën, heroizmin, guximin

dhe qëndresën e nënës shqiptare, si shpirti dhe zemra e kombit.

Festimet e 100 vjetorit të ditës së flamurit. U organizuan aktivitetet festive gjatë

gjithë vitit në të gjitha qytetet dhe vendbanimet. Aktiviteti kryesor u mbajt në Shkup, me

pjesëmarrjen e veçantë të kryeministit të Shqipërisë dhe kryeministrit të Kosovës, në

një tubim madhështor në të cilin morrën pjesë mbi 20 mijë qytetarë. Tubimi festiv u

transmetua drejtpërdrejtë në televizione satelitore për shqiptarët kudo që ndodhen.

Shënohet 100-vjetori i Kongresit të Manastirit dhe themelohet Muzeu i alfabetit të

gjuhës shqipe në Manastir. Bashkimi Demokratik për Integrim, rëndësi të veçantë i ka

kushtuar institucionalizimit të vlerave tona kombëtare të cilat janë lënë anash dekada të

tëra. Duke u nisur nga kjo, fillimisht, për herë të parë, në mënyrë madhështore dhe

institucionale, u shënua njëqindvjetori i Kongresit të Manastirit, së bashku me

Prishtinën dhe Tiranën zyrtare. Gjatë këtij mandati u themelua Muzeu i alfabetit në

qytetin e Manastirit.

Nderohen vlerat e vitit 2001. Jemi përkujdesur për vendet ku prehen dëshmorët,


13

martirët e Kombit, kemi ndërtuar përmendoret e dëshmorëve të kombit. Shumë

institucione arsimore e kulturore morrën emrin e heronjve tanë. Shkolla e mesme në

Komunën e Likovës u emërua me emrin e heroit nga Kumanova Ismet Jashari, i cili ra

dëshmor në luftën e Kosovës. Gjithashtu, janë ndërtuar: Memorial i dëshmorëve në

Sllupçan, Memoriali në Hotle, Memorial i dëshmorëve në Haraqinë, Memorial i heroit të

kombit Ismet Jashari në Orizarë, Memorial i Fadil Limanit, Kalaja në Sellcë të Tetovës,

etj.

Institucionalizimi i '13 Gushtit' si datë perkujtimore për dëshmorët. Me qëllim që

të reflektojmë ndërgjegjen për meritat e pamohueshme të kryengritjes së vitit 2001, për

të drejta dhe liri, në ditën e nënshkrimit të Marrëveshjes Paqësore të Ohrit, në shenjë të

respektimit të paqes dhe pajtimit, në mënyrë institucionale përfaqësuesit e

institucioneve më të larta shtetërore nderojnë dëshmorët e lirisë.

Themelohet Muzeu i lirisë në Shkup. Muzeu i lirisë sot mban vlerat e historisë më të

re dhe krenarisë së shqiptarëve të Maqedonisë i vendosur në Komunën e Çairit, në

Shkup.

Nderojmë personalitetet kombëtare me përmasa botërore. Përveç këtyre dy

muzeve është themeluar dhe ndërtuar Muzeu i Nënës Terezë, humanistes së madhe

shqiptare. Emrin e humanistes sot e mban Korridori 8, klinika shtetërore në Shkup,

spitali gjinekologjik i Çairit, ndërsa spitali i Gostivarit morri emrin e nobelistit me

prejardhje shqiptare, Ferit Murat.

Ndërtohen dhe promovohen vlera të kulturës dhe historisë shqiptare. Me këtë nuk

u ndal angazhimi ynë për institucionalizimin e vlerave kombëtare. Pas kërkesës së

banorëve dhe artdashësve të qytetit, themeluam Dramën shqipe në Kumanovë. Në

qytetin e Tetovës gjithashtu është bërë rinovimi i shtëpisë së kulturës, e së shpejti do të

fillojë ndërtimi i objekteve të reja për nevojat e teatrit dhe bibliotekës. Institucionet

kulturore e shkencore janë të një rëndësie të madhe për ne. Krijuam kushte më të mira


14

dhe ekipuam me kuadro profesionale dhe adekuate Institutin për Trashëgimi Kulturore

e Shpirtërore të Shqiptarëve në Maqedoni. Ndërkaq, në qytetin e Gostivarit themeluam

Qendrën konservatore dhe ekipuam këtë qendër me kuadër adekuat dhe profesional, që

do të kujdeset për rruajtjen e trashëgimisë kulturore në Maqedoninë veri-perëndimorë.

Sheshi Skënderbeu në Shkup. Vendosëm që në Çarshinë e vjetër të Shkupit të

ndërtojmë edhe sheshin më të madh që do ta mbaj emrin e heroit tonë kombëtar –

Sheshin

Skënderbeu.

Nderojmë çlirimtarët

Bashkimi Demokratik për Integrim, si edhe gjatë këtyre trembëdhjetë viteve, edhe në

mandatin e ardhshëm qeveritar do të vazhdojë të sigurojë dhe të ofrojë përkujdesje ndaj

familjeve të dëshmorëve dhe invalidëve të Kryengritjes së vitit 2001. Kjo përkujdesje

përfshin forma të ndryshme të asistencës institucionale, sigurimit të vendeve të punës,

sigurimit të banesave dhe bursave për shkollimin e fëmijëve të dëshmorëve apo

invalidëve, e kështu me radhë. Gjatë kësaj periudhe, kemi arritur të sistemojmë me

punësime afër 90% të pjesëmarrësve që janë me shkollim të mesëm. Mbi 200 bursa në

Universitetin Shtetëror të Tetovës për student nga familjet e dëshmorëve dhe invalidëve

të vitit 2001.

Gjatë këtyre viteve, Bashkimi Demokratik për Integrim ishte i vetmi subjekt politik i cili

institucionalizoi vlerat dhe lavdinë e Kryengritjes së vitit 2001, duke mbështetur (dhe

ndihmuar financiarisht) ndërtimin e komplekseve memoriale për dëshmorët;

organizimin e ceremonive përkujtimore dhe akademive përkushtimore për të rënët;

publikimin e monografive e materialeve tjera për të ruajtur të gjallë kujtimin e vitit

2001. Si pjesë e kësaj përkujdesjeje institucionale ndaj vlerave të kryengritjes, ne


15

themeluam Muzeun e Lirisë, në të cilin tashmë janë eksponuar fakte e prova për

historinë më të re e më të dinjitetshme të shqiptarëve të Maqedonisë. Gjithashtu, janë

ndërtuar: Memoriali Kalaja e Qëndresës në Sellcë të Tetovës, Memoriali i dëshmorëve

në Hotle, Memorial i dëshmorëve në Haraçinë, Memoriali i heroit të kombit Ismet

Jashari në Orizarë, Memoriali i Fadil Nimanit në Vaksincë, Memoriali i Isa Likës në

Tetovë, etj. Shkolla e mesme në Likovë u emërua “Ismet Jashari” dhe iniciativa të

ngjashme ku institucionet publike do madhërohen me emrat e çlirimtarëve dhe

veprimtarëve kombëtar. Shkollë fillore në Çair emërohet sipas dëshmorit të kombit

Emri Elezi.

Jemi përkujdesur për vendet ku prehën dëshmorët, martirët e Kombit, kemi ndërtuar

përmendoret e dëshmorëve të kombit. Shumë institucione arsimore e kulturore morën

emrin e heronjve tanë. Shkolla e mesme në Komunën e Likovës u emërua me emrin e

heroit nga Kumanova Ismet Jashari, i cili ra dëshmor në luftën e Kosovës. Gjithashtu,

janë ndërtuar: Memorial i dëshmorëve në Sllupçan, Memoriali në Hotle, Memorial i

dëshmorëve në Haraçinë, Memorial i heroit të kombit Ismet Jashari në Orizarë,

Memorial i Fadil Nimanit, Kalaja në Sellcë të Tetovës, etj.

Me qëllim që të reflektojmë ndërgjegjen për meritat e pamohueshme të kryengritjes së

vitit 2001 për të drejta dhe liri, në ditën e nënshkrimit të Marrëveshjes Paqësore të

Ohrit, në shenjë të respektimit të paqes dhe pajtimit, në mënyrë institucionale

përfaqësuesit e institucioneve më të larta shtetërore nderojnë dëshmorët e lirisë.

Ne jemi të vetëdijshëm se statusi institucional i kësaj kategorie shumë të respektueshme

shoqërore akoma nuk është zgjidhur plotësisht, por, ngelim tërësisht të vendosur dhe të

angazhuar që të punojmë në gjetjen e një zgjidhjeje që do të jetë e pranueshme për të

gjithë. Në ndërkohë, ne do të vazhdojmë me mbështetjen e të gjithë pjesëmarrësve në

konflikt, ashtu siç kemi bërë edhe deri më tani.


16

Decentralizimi

Decentralizimi është një nga shtyllat e Marrëveshjes Paqësore të Ohrit, që ka për qëllim

të afrojë pushtetin me qytetarët duke krijuar komuna me më shumë kompetenca dhe

financa që do të mundësonin autonomi në zhvilimin e tyre ekonomik.

Gjuha shqipe zyrtare në pushtetin vendor. Në të gjitha komunat, ku popullsia

shqiptare e arrin pragun e 20%, komunikimi, dokumentat dhe aktet zyrtare janë në

gjuhën shqipe.

Përdorimi i simboleve kombëtare në pushtetin vendor. Sot, shqiptarët lirshëm i

përdorin simbolet kombëtare dhe shënojnë data të rëndësishme në të gjitha komunat

ku janë mbi 50% e popullsisë dhe kjo është e rregulluar me ligj.

Përfaqësimi i drejtë dhe adekuat në pushtetin vendor. Komunat në administratën e

tyre dhe në institucionet publike komunale si dhe pozicionet udhëheqëse reflektojnë

strukturën e popullsisë, ku shqiptarët kanë avancuar pozicionin e tyre, si në numër

ashtu edhe në cilësi.

Komuna me kompetenca më të mëdha në shërbim të qytetarëve. Nëse Maqedonia

para 2001-shit llogaritej si vendi më i centralizuar në Evropë tani ajo mund të llogaritet

si krah për krah tyre. Pas bartjes së kompetencave në më tepër se 13-të veprimtari të

ndryshme, ajo nga vend ku qaheshin hallet, sot është shndërruar në vend ku zgjidhen

problemet.

Komuna promotorë të kulturës e artit. Komuna sot organizon festivale vendore e

ndërkombëtare, por edhe opera e teatro nga më me renome. Komuna sot promovon

monumente historike e kulturore dhe organizon gara nga më të ndryshmet sportive.

Bashkimi Demokratik për Integrim bëri që komuna nga një institucion anonim e pa


17

identitet të promovohet në institucion që promovon vlera.

Komuna me shkolla në duar të prindërve. Decentralizimi i arsimit fillor dhe të

mesëm mundësoi kyçjen e tërësishëm të prindërve në procesin arsimor dhe në

modelimin e ambientit shkollor. Sot komunitetet shumicë nëpër komuna gëzojnë

simbolet dhe mbishkrimet me personalitetet e merituar për komunitetin e tyre.

Organizimi i ri territorial. Organizimi territorial ishte sfida e krijimit të një modeli

optimal, që do të ofrojë jetë më cilësore për qytetarët në nivel optimal. Me këtë

avancohet pushteti vendor dhe zhvillimi vendor dhe regjional. Me ligjin për organizim

territorial të vetëqeverisjes lokale (2004) nga 123 komuna jofunksionale u bë një

organizim i ri territorial me 84 komuna. Me këtë ndarje shqiptarët fituan më shumë

pushtet dhe mundësi për zhvillim. Organizimi i ri territorial kishte në konisderatë

përfaqësimin etnik, që të mund në mënyrë maksimale të realizohen të drejtat që dalin

nga Marrëveshja Paqësore e Ohrit lidhur me përdorimin e gjuhës shqipe si gjuhë zyrtare

dhe përdorimi i flamurit kombëtar dhe aspekteve tjera etnike dhe kulturore. Gjithashtu,

me relevancë kanë qenë edhe indikatorët ekonomik, gjeografik dhe hapësinor që të

sigurojmë se këto komuna do të jenë të qëndrueshme me potencial për zhvillim

ekonomik.

Participim në qeverisjen e 39 njësive vendore që përfshijnë 44 % të territorit dhe 66%

të popullsisë në nivel shtetëror. Për dallim nga e kaluara, me ndryshimet e Marrëveshjes

Paqësore të Ohrit, me ndarjen e re territoriale të vitit 2004, u bë e mundur, që

shqiptarët të participojnë në zgjedhjet për qeverisjen vendore në 39 nga gjithësej 80

komuna në Republikën e Maqedonisë.

Me ndryshimet e organizimit territorial u mundësua që Struga, Kërçova dhe Çairi të

udhëhiqen nga shqiptar. Gjykuar sipas asaj se sa qytete qeverisnin shqiptarët para dhe

pas 2001-shit duket se ata ishin larg, që të kenë një perspektivë zhvillimore. Nëse

gjenerator i zhvillimit ekonomik e kulturor janë qytetet dhe qendrat urbane, pas kthimit


18

të të gjitha qendrave urbane me shumicë shqiptare nën pushtet vendor të shqiptarëve,

në të gjitha viset ku jetojnë shqiptarët ka filluar një proces i arsimimit dhe modernizimit

të përshpejtuar.

Komuna me buxhet më të pasur. Me ligjin për financim të njësive të vetëqeverisjes

lokale (2004), buxheti i komunave rritet deri në dhjetëfish nga ato që kishin

paraprakisht me qëllim që të mund të financojnë kompetencat e reja. Komunat tani

kanë burime vetanake të financimit (tatimi në pronë, taksat komunale, vetëkontributet

etj.) dhe burime buxhetore (3% e vlerës së tatimit personal, 3% e tatimit në vlerë të

shtuar, dotacione – të dedikuara, kapitale, bllok dhe për kompetenca të deleguara) si

dhe hua brenda dhe jashtë vendit që mund komuna drjtpërdrejtë të shfrytëzojë.

Gjithashtu, me ndryshimet e ligjit në 2009 rritet pjesa e TVSH-së që shkon për komuna

nga 3% në 4.5% dhe ndërkohë rriten të hyrat nga koncesionet dhe shitja e tokës

shtetërore nga 0% në 2002, në 40% në 2006 dhe deri në 2009 rriten në 80%.

Menaxhimi me tokat nërtimore është në kompetencë e komunave.

Bashkimi Demokratik për Integrim vazhdon angazhimin për rritjen e përkrahjes

financiare me qëllim që kompetencat e dhëna të përcillen me financat e duhura. Ky

proces është në vijim e sipër duke treguar rritje permanente. Republika e Maqedonisë

në raport me nivelin e decentralizimit sipas të dhënave për realizimin e shpenzimeve

rrjedhëse në vitin 2012 (pjesëmarrje prej 6.2% në BPV) hyn në grupin e vendeve që

janë të decentralizuara. Sot, duke krahasuar me vitin 2005 në të cilin filloi procesi i

decentralizimit fiskal, të hyrat e komunave janë rritur pesë herë më shumë (në vitin

2005 realizim prej 5.9 miliardë denarë, në vitin 2012, 30 miliardë denarë). Të ardhurat

tatimore për të cilat komunat kanë autonomi në mbledhjen e tyre, në të njejtën

periudhë u rritën për më shumë se dy herë. Pjesëmarrja e tatimeve lokale në BPV prej

1% në vitin 2006 u rrit me mbi 1.5% në vitin 2012. Gjithashtu me ndryshimet e fundit

ligjore, të hyrat buxhetore nga shitja e tokave shtetërore, koncensionet e lëndëve

minerale, hidrocentraleve dhe kullotave u takojnë komunave. Ky nuk është fundi.

Angazhimet vazhdojnë. Synimi ynë është të arrihet mesatarja e shteteve evropiane.


19

Buxheti i komunave krahasuar me buxhetin qendror (%)

Komuna që menaxhojnë me tokat ndërtimore. Me qëllim të planifikimit më të

suksesshëm urbanistik në funksion të zhvillimit të komunave dhe nxitjes së

investimeve, përveҫ të hyrave nga shitja e tokave shtetërore, sot komunat menaxhojnë

në mënyrë të pavarur me tokat ndërtimore dhe planifikojnë hapësirën sipas

prioriteteve të tyre.

Komuna promotore e zhvillimit ekonomik. Me bartjen e kompetencës së menaxhimit

me tokat ndërtimore si dhe planifikimit detal urbanistik, komuna sot bëhet promotore e

zhvillimit vendor ekonomik. Falë kësaj të drejte sot biznesmenë e afaristë mund të

kyçen në zhvillimin ekonomik vendor. Jemi dëshmitarë të shumë kompanive

ndërtimore që sot operojnë nëpër vendbanime me komuna me shumicë shqiptare për

të cilët dikur ky aktivitet ishte i pa imagjinueshëm. Bashkimi Demokratik për Integrim

krijon mundësi për urbanizim dhe modernizim të shqiptarëve.

5.9%

14.9%

19.3%

2005 2008 2012


20

Zhvillim regjional i barabartë. Themelohet Komiteti për zhvillim regjional të

barabartë dhe avancohet implementimi i ligjit që të financohen komunat në projektet

infrastrukturore për të balancuar dallimet në nivelin e zhvillimit ndërmjet regjioneve të

ndryshme në Maqedoni. Do të vazhdojmë të angazhohemi për implementimin e plotë të

ligjit për 1% të Bruto Prodhimit Vendor të shkojë në projekte për zhvillim regjional të

barabartë. Gjithashtu, do të konsolidojmë dhe avancojmë funksionimin dhe

bashkëpunimin regjional të komunave.

Decentralizimi fiskal. Decentralizimi fiskal është parim që buron nga Marrëveshja

Paqësore e Ohrit që garanton pushtet vendor të suksesshëm. Bashkimi Demokratik për

Integrim premtoi dhe realizoi decentralizim fiskal më të shprehur.

Republika e Maqedonisë në raport me nivelin e decentralizimit sipas të dhënave për

realizimin e shpenzimeve rrjedhëse në vitin 2012 (pjesëmarrje prej 6.2% në BPV) hyn

në grupin e vendeve që janë të decentralizuara. Sot, duke krahasuar me vitin 2005 në të

cilin filloi procesi i decentralizimit fiskal, të hyrat e komunave janë rritur pesë herë më

shumë (në vitin 2005 realizim prej 5.9 miliardë denarë, në vitin 2012, 29.7 miliardë

denarë). Të ardhurat tatimore për të cilat komunat kanë autonomi në mbledhjen e tyre,

në të njejtën periudhë u rritën për më shumë se dy herë. Pjesëmarrja e tatimeve lokale

në BPV prej 1% në vitin 2006 u rrit me mbi 1.5% në vitin 2012.

Decentralizimi i kompetencave tek autoritetet lokale dhe përmirësimi i kapacitetit të

tyre është një ndër prioritetet që dalin nga Partneriteti për anëtarësim të Republikës të

Maqedonisë në BE dhe nga Marrëveshja e Ohrit. Në vitin 2014 ë gjitha komunat (përveç

komunës Pllasnicë) do të i financojnë kompetencat e bartura me bllok dotacione me çka

përfundon qasja me faza për bartjen dhe menaxhimin me resurset materiale dhe

financiare për kompetencat e bartura në arsim, kulturë, mbrojtjen e fëmijëve dhe

mbrojtjen sociale.


21

Kompetencat e ndërmarra në më tepër sfera nga komunat e rritën kapacitetin

administrativ dhe fiskal dhe i përforcuan kapacitetet për menaxhim me vëllim më të

madh të mjeteve financiare. Me administrim të suksesshëm dhe arkëtim të të hyrave të

veta vazhdon procesi i rritjes së të të hyrave të veta i komunave dhe kapaciteti për

menaxhim të mjeteve, kryerja e kompetencave të bartura dhe menaxhimi me mjetet

financiare dhe resurseve tjera të nevojshme për kryerje të tyre. Në mënyrë plotësuese,

komunat me sukses administrojnë kompetenca të reja të menaxhimit me tokë

ndërtimore, duke vepruar me objekte të ndërtuara pa leje me sigurim përkatës të të

hyrave.

Zbatimi i suksesshëm i decentralizimit fiskal, me kornizë të vendosur të plotë ligjore

dhe institucionale të vetëqeverisjes lokale, siguron njësi të zhvilluara, të përgjegjshme

dhe funksionale të vetëqeverisjes lokale dhe nivel të demokracisë lokale, që i afron

qytetarët te institucionet e vetëqeverisjes lokale.

Të hyra të reja për komunat. Në periudhën e kaluar, janë miratuar më shumë

ndryshime ligjore me qëllim që të përforcohet kapaciteti financiar i komunave, duke

përcaktuar të hyra të reja ose rritje të atyre ekzistuese për komunat:

Përqindja e të hyrave nga TVSH-ja (dotacioni i përgjithshëm) u rrit nga 3% (në vitin

2009) në 3.4% në vitin 2010, 3.7% në vitin 2011, 4% në vitin 2012 dhe 4.5% në

vitin 2013, me çka u sigurua rritje të të hyrave të buxhetit të komunave.

Përqindja e ndarjes të të hyrave në bazë të shitjes të tokës ndërtimore u rrit në dobi

të komunave 20-80% në favor të komunave, për dalim nga shpërndarja e vitit 2008

ku komunat fitonin 40%.

Përqindja e ndarjes të të hyrave në bazë të koncesioneve nga resurset minerale u rrit

për 22-78% në dobi të komunave dhe u përcaktuan të hyra shtesë nga kompensimi

për prodhim të energjisë me lëndë djegëse fosile – taksë ekologjike, për dallim nga

shpërndarja e vitit 2007 ku komunat fitonin 40%.

Nga viti 2013 u futën të hyra të reja nga kompensimi i koncensionit për ujë për


22

përdorimin e resurseve ujore për prodhimin e energjisë elektrike me përqindje nga

ndarja e të hyrave për komunat prej 25%, ndërsa nga viti 2016 ndarja do të rritet në

50%.

Të hyra të reja nga kompensimi i përdorimit të ujit për ndarjen e rërës, zhavorit dhe

gurit duke filluar nga viti 2013 me ndarje për komunat 50%.

Bllok dotacione. Kjo kategori përdoret për financimin e kompetencave të përcaktuara

për programe, të cilat i krijon komuna në pjesën e kulturës, mbrojtjes sociale dhe

mbrojtjes së fëmijëve, arsimit dhe mbrojtjes shëndetësore.

Për sa i përket bllok dotacioneve, ministritë kompetente dhe fondet përgatisin

metodologji për përcaktimin e kriteriumeve për shpërndarjen e bllok dotacioneve e cila

bazohet në formulë të caktuar përmes shfrytëzimit të treguesve përkatës të nevojave

për secilin program veçmas. Qeveria e Republikës së Maqedonisë sjell Rregullore për

metodologjinë për përcaktimin e kriteriumeve për shpërndarjen e bllok dotacioneve

me propozim të ministrisë përkatëse me pëlqim paraprak të Ministrisë së financave dhe

Komisionit për ndjekjen e zhvillimit të sistemit të financimit të komunave.

Shuma e bllok dotacionit nuk mund të jetë më e vogël se shuma e mjeteve të Buxhetit të

Republikës së Maqedonisë që përdoret për atë qëllim dhe për atë fushë në vitin

paraprak nga viti në të cilin bartet kompetenca përkatëse.

Bllok dotacionet në institucionet publike që kryejnë punë konform nenit 22 paragrafi

(1) pika 5, 7, 8 dhe 9 nga Ligji për vetëqeverisje lokale, barten nga Buxheti i Republikës

së Maqedonisë në komunën e përcaktuar atëherë kur i ka plotësuar kushtet nga faza e

parë: tregon rezultate të mira financiare në punë për një periudhë më pak se 24 muaj;

për rezultatet e mira në punë me kohë dhe me rregull informon Ministrinë e financave

dhe kjo ministri e vërteton këtë gjë si dhe kur nuk ka obligime tjera të pashlyera ndaj

cilitdo kreditor e që i tejkalojnë kushtet për pagesë ngaqë janë të zakonshme. Bllok

dotacionet iu ndahen komunave të cilat i plotësojnë kushtet, e që paraprakisht kanë


23

parashtruar kërkësë me shkrim drejtuar ministrisë kompetente dhe ministrisë së

financave.

Buxhetit të komunave (milionë denar) 2008 2012

Të hyra tatimore - Tatimi nga të ardhurat, tatimi nga fitimi

dhe nga fitimet kapitale - Tatimi i pronës - Tatimi nga shërbime specifike

6,028

7,304

Të hyra jotatimore - Gjoba, taksa administrative dhe gjyqësore - Taksa dhe kompensime - Shërbime tjera qeveritare - Të hyra tjera jotatimore

1,161

1,374

Të hyra kapitale - Shitje e mjeteve kapitale - Shitja e tokës dhe investime jomateriale

175

2,907

Transfere dhe donacione - Transfere nga nivele tjera të qeverisë - Donacione nga jashta - Donacione kapitale - Donacione rrjedhëse

13,575

17,482

Hua e brendshme 30 414

Hua e jashtme - 128

Gjithsejt 20,897 29,960

Buxheti (milionë denar) 2008 2012

Buxheti komunal 20,897 29,960

Buxheti qendror 140,219 155,837

Buxheti komunal si % e buxhetit qendror 14.9% 19.2%

Për vitin 2008, buxheti i komunave në krahasim me buxhetin qendror paraqet 14.9%,

kurse për vitin 2012, buxheti i komunave në krahasim me buxhetin qendror paraqet

19.2%.


24


25

INTEGRIMET EURO-ATLANTIKE

INTEGRIMET EURO-ATLANTIKE


26

Agjenda diplomatike

Agjenda diplomatike e kryetarit të Bashkimit Demokratik për Integrim, z. Ali Ahmeti në

qendrat e vendosjes ndërkombëtare: Uashington, Nju Jork (OKB), Bruksel (NATO dhe

BE), Berlin, Paris, Hagë, Vienë, Oslo, si dhe vendet fqinje Athinë dhe Sofje, shtuar këtu

edhe takimet e vazhdueshme në Tiranë dhe Prishtinë si dhe takimet e shumta me

ambasadorë dhe autoritete diplomatike në vend dhanë një kontribut të

jashtëzakonshëm në ngritjen e rëndësisë dhë urgjencës për kyçje të faktorit

ndërkombëtar me qëllim zhbllokimin e proceseve integruese evro-atlantike të

Maqedonisë. Me këtë u theksua rëndësia e integrimeve duke përcjellë mesazhin se çdo

vonesë e këtij procesi shkon drejt izolimit dhe sfidon paqen, stabilitetin dhe zhvillimin e

rajonit.

Bashkimi Demokratik për Integrim vazhdon të promovojë rolin shtetformues të

shqiptarëve në Maqedoni duke drejtuar institucione me qasje në dipolomacinë

ndërkombëtare: Sekretariati për Çështje Evropiane dhe Ministria e Mbrojtjes. Përmes

angazhimit diplomatik nga përfaqesues të Bashkimit Demokratik për Integrim në nivele

më të larta shtetërore, në institucionet ndërkombëtare të Komisionit të Evropës, NATO

dhe Kombeve të Bashkuara përforcon rolin e shqiptarëve në diplomacinë

ndërkombëtare dhe promovon interesat strategjike të integrimit të vendit në NATO dhe

BE.

NATO

Me instalimin e vlerave demokratike euro-atlantike në kushtetutën e Maqedonisë, sipas


27

Marrëveshjes Paqësore të Ohrit dhe reformave, që pasuan me këto ndryshime,

Maqedonia në Samitin e NATO-s në Bukuresht, në vitin 2008 morri konfirmim për

plotësim të të gjitha standardeve për anëtarësim në NATO.

Pjesëmarrës në misione paqëruajtëse të NATO-s. Në të gjitha vitet në vijim,

Maqedonia vazhdon të jetë në hap me standardet për anëtarësim në NATO. Gjithashtu,

vazhdon pjesëmarrja aktive në forcat e NATO-s për rruajtjen e paqes ndërkombëtare.

Karta e Adriatikut (A-5). Vendet e Kart;s s; Adriatikut, t; njohur si A-5, Maqedoni,

Shqipëri, Kroaci, Mali i Zi dhe Bosnja dhe Hercegovina kanë ndërmarrë iniciativa të

përbashkëta për sigurinë në rajon dhe pjesëmarrje ne misione paqëruajtëse të NATO-s.

Në Konferencën Ministrore të mbajtur në Shkup vendet e A-5 dhe SHBA nënshkrujtën

Deklaratë të përbashkët për bashkëpunim dhe shprehën nevojën e politikave të “dyerve

të hapura” të NATO-s për zgjerim në vendet e rajonit, duke aluduar në integrimin më të

shpejtë të Maqedonisë dhe Malit të Zi në NATO. Gjithashtu, në këtë Konferencë

Ministrore ku ishte e pranishme eshe Kosova me ministër të forcave të sigurisë, duke u

nisur nga politika e “dyerve të hapura” vendet e A-5 shprehen qëndrimin e përbashkët

që Kosova të jetë e barabartë në iniciativat rajonale si, Karta e Adriatikut A-5, SEEDM

(South-East European Defence Ministerial), etj.

Bashkimi Europian

Bashkimi Demokratik për Integrim është i bindur në perspektivën evropiane si e vetmja

alternativë për ardhmërinë e rajonit tonë. Duke u nisur nga ky përkushtim themelor, ne

jemi angazhuar dhe kemi punuar në plotësimin e kritereve të përcaktuara nga ana e

Komisionit Evropian. Si rezultat i kësaj pune, në dhjetor të vitit 2005, Maqedonia morri

statusin e vendit kandidat për anëtarësim në BE. Nga viti 2009, Maqedonia merr

rekomandim për fillim të negociatave për anëtarësim të plotë në BE. Ky rekomandim


28

është rikonfirmuar në të gjitha vitet në vazhdim.

Liberalizim i vizave për BE. Bashkimi Demokratik për Integrim vazhdon rrugën për

integrim të Maqedonisë, duke punuar me të njëjtin përkushtim për realizimin e

detyrimeve dhe kritereve që na i parashtron Bashkimi Evropian. Si pjesë e Qeverisë, ne

kemi punuar në realizimin e reformave që përfshijnë: futjen në përdorim të pasaportave

biometrike të cilësisë së lartë, krijimin e viza-qendrës kombëtare, vendosjen e sistemit

koordinues për udhëheqjen e kontrollit të kufijve. U bë lidhja e kalimeve kufitare me

bazën e të dhënave të Ministrisë së Punëve të Brendshme, vazhdon me përkushtim lufta

kundër të gjitha formave të trafikimit, dhe u nënshkrua marrëveshja për riatdhesimin

me BE. Si rezultat i këtyre reformave, Maqedonia në dhjetor të vitit 2009 fitoi

liberalizimin e vizave me shtetet e Evropës.

Dialogu Aderues në Nivel të Lartë. Në vitin 2012, Maqedonia filloi të ashtuquajturin

Dialog Aderues në Nivel të Lartë me Komisionin Evropian me qëllim të përshpejtimit të

reformave në periudhën deri në fillim të negociatave zyrtare për aderim në Bashkimin

Evropian. Temat me prioritet, që janë trajtuar janë: gjyqësia dhe sundimi i ligjit,

implementimi i Marrëveshjes Paqësore të Ohrit, reformat në administratën shtetërore,

liria e shprehjes, kodi zgjedhor, dialogu politik, marrëdhëniet e mira ndërfqinjësore dhe

ekonomia e tregut të lirë.

Instrumentet e para-aderimit 2007-2013. Instrumentet e para-aderimit (IPA)

ofrojnë ndihmë për shtetet e angazhuara në procesin e aderimit në Bashkimin Evropian,

për periudhën 2007-2013. Në periudhën 2011-2013 planifikimi i IPA për Maqedoni

ishte 320.3 milion euro.


29

IPA Komponenta Mjete të

alokuara

Marrëveshje finansiare të nënshkruara

Kontrata të nënshkruara

Kontrata të nënshkruara në kuadër të

marrëveshjeve të nënshkruara

(%)

Tranzicionit dhe përforcim institucional 263,062,109 216,553,753 115,503,507 53.3%

Bashkëpunim ndërkufitar 29,655,208 27,690,000 19,802,000 71.5%

Zhvillim regjional 199,926,454 199,926,454 55,846,848 27.9%

Zhvillim të resurseve njerëzore 54,424,000 54,424,000 12,986,588 23.9%

Zhvillim rural 67,449,341 65,491,604 5,889,816 8.9%

Gjithsejt 614,517,112 564,085,811 210,028,761 37.3%

Për t’u arritur veprim efektiv, i planifikuar dhe koherent, IPA përbëhet prej pesë

komponentesh, ku secila prej tyre mbulon prioritet të definuar sipas nevojave të

shteteve shfrytëzuese, të cilat janë siç vijon:

Ndihma teknike për ndërtim institucional. Kjo është në thelb ndihmë për ndërtimin e

kapaciteteve të institucioneve dhe përkrahje për plotësimin e kritereve të lidhura me

miratimin e të drejtës së Bashkimit Evropian. Kjo paraqet edhe një fond me të cilin

mbulohen masat nga komponentët 3, 4 dhe 5, ndërsa, njëkohësisht, përmes këtij

komponenti përkrahet pjesëmarrja e Republikës së Maqedonisë në programet dhe

agjensitë e Bashkimit Evropian. Ndihma financiare realizohet si ndihmë nacionale dhe

rajonale.

Bashkëpunimi ndërkufitar. Qëllimi themelor i këtij komponenti për bashkëpunim

ndërkufitar është të kultivojë stabilitetin, sigurinë dhe prosperitetin që është interes i

përbashkët i vendeve të interesuara dhe të inkurajojë zhvillimin e harmonizuar

ndërkufitar, të balancuar dhe të qëndrueshëm Në kuadër të komponentit të dytë të IPA,

Republika e Maqedonisë do të vazhdojë me bashkëpunimin ndërkufitar me vendet

anëtare të BE (Republikën e Bullgarisë dhe Republikën e Greqisë), i cili zhvillohej në


30

kuadër të programit CARDS. Njëkohësisht në kuadër të këtij komponenti, Republika e

Maqedonisë do të realizojë edhe bashkëpunimin ndërkufitar me Republikën e

Shqipërisë dhe Republikën e Kosovës. Më në fund, Republika e Maqedonisë do të marrë

pjesë në Programin Transnacional për Evropën Juglindore, që është vazhdimësi e

programit CADSES.

Zhvillimi regjional. Me komponentin për zhvillim rajonal përkrahen vendet për

zhvillimin e politikave si dhe për përgatitjen, për zbatimin dhe udhëheqjen e politikës

kohezive të Bashkimit Evropian, veçanërisht për përgatitjen e tyre për Fondin Evropian

për zhvillim rajonal dhe Fondin koheziv. Кomponenti përkrah 3 fusha kryesore:

transportin, mjedisin jetësor, konkurrencën rajonale.

Zhvillim i resurseve njerëzore. Komponenti për zhvillimin e resurseve njerëzore ka për

qëllim të përkrahë vendet kandidate në zhvillimin e politikave si dhe në përgatitjen

dhe udhëheqjen e politikës kohezive të bashkësisë. Prioritetet e komponentit 4 për

zhvillimin e resurseve njerëzore janë: rritja e aftësimit të punëtorëve dhe të

ndërmarrjeve, veçanërisht mësimi i përjetshëm, nxitja e sipërmarrësisë dhe shërbimeve

për përkrahjen në kontekst të ristrukturimit.

Zhvillimi rural (IPARD). Qëllimet e komponentit për zhvillim rural janë: përmirësimi i

efikasitetit të tregut dhe aplikimi i standardeve të Unionit; të përkrahen aktivitetet

përgatitore për aplikimin e masave agroekologjike dhe strategjitë lokale për zhvillim

rural dhe të nxitet zhvillimi i ekonomive rurale. Qeveria e Republikës së Maqedonisë në

mënyrë iniciale i përcaktoi këto sektorë si prioritete të cilat do të përkrahen me IPARD:

mishi dhe qumështi, pemët dhe perimet, si dhe rrushi e vera.

IPA 2014-2020. Fondet e ndihmës Evropiane për paraderim do të vazhdojnë edhe për

periudhën 2014- 2020 në vlerë rreth 600 milionë euro në këto sektorë prioritarë:

demokracia dhe qeverisja;


31

sundimi i ligjit dhe të drejtat e njeriut;

konkurrueshmëria dhe inovacionet;

ambienti jetësor;

transporti;

arsim, punësim dhe politikë sociale;

bujqësi dhe zhvillim regjional.

Bashkëpunimi ndërkufitar do të vazhdojë të shfrytëzohet nga fondet multilaterale të

Bashkimit Evropian. Zhvillimi regjional i barabartë dhe menaxhim i financave publike

do të jenë politika, që do të reflektohen në të gjithë sektorët e lartëpërmendur për IPA

2014-2020.

Programet për zhvillim të BE-së. Programet e BE-së përfshijnë pothuajse çdo sferë të

jetës socio-ekonomike të qytetarëve evropianë: arsimin, kulturën, rininë, mediat,

çështjet sociale, zhvillimin e bizneseve të vogla dhe të mesme, mjedisin, transportin,

shëndetin publik, bashkëpunimin ligjor, luftën kundër dhunës, kriminalitetit,

terrorizmit, shoqërinë informatike, doganat dhe tatimet. Programe më të njohura të BE-

së për zhvillim janë: Programi i shtatë Kornizë për hulumtim (2007-2013); Programi për

mësim gjatë gjithë jetës (2007-2013); Qytetarët e Evropës (2007-2013); Rinia në Veprim

(2007-2013); Programi për konkurrencën dhe inovacionet - CIP (2007-2013); Jeta +

(2007-2013); Kultura (2007-2013); Media (2007-2013); PROGRESI (2007-2013);

Dogana 2013 (2008-2013); Fiscalis 2013 (2008-2013); Programe në fushën e

shëndetësisë (2008-2013); etj.

Programi kornizë i 7-të - FP7 (trashëgimtar HORIZONT). Në qendër të vëmendjes ka

hulumtimet, ndërkaq aktivitetet e kësaj fushe janë projektet transnacionale, krijimi i

rrjetave të komunikimit, projekte të bashkëpunimit, hulumtime të përbashkëta dhe

bashkëpunimi ndërkombëtar. Subjektet që përfitojnë nga ky projekt janë Ndërmarrjet e

vogla dhe të mesme (NVM), korporatat, qendrat e hulumtimit, sindikatet, federatat,

institucionet publike, agjencitë, odat ekonomike, bankat, fondet investuese,


32

universitetet autoritetet lokale dhe rajonale, shoqatat, individë dhe ekspertë. Buxheti i

projekteve në të cilat subjekte të Maqedonisë paraqiten si partnerë paraqet 11.7 milion

euro ndërsa buxheti i paraparë për 2007 – 2013 paraqet 52,520 milion euro.

Programi kornizë për konkurrencë dhe inovacion – Ndërmarrësi dhe inovacion CIP

(trashëgues KOSME). Fushë veprimi në këtë program është ndërmarrja, industria dhe

energjia ndërsa aktivitetet që ndërmerren janë pilot projektet, mbështetja financiare,

rrjetëzimi i komunikimit, këmbimi i përvojave, konferenca dhe eko inovacione.

Subjektet që aplikojnë për fonde nga ky program janë nga NVM, korporatat, qendrat e

hulumtimit, sindikatet, federatat, institucionet publike, agjencitë, odat ekonomike,

bankat, fondet investuese, universitet, autoritetet lokale dhe rajonale dhe shoqatat.

Buxheti i projekteve në të cilat subjekte të Maqedonisë paraqiten si partnerë paraqet 3.3

milion euro ndërsa buxheti i paraparë për 2007 – 2013 paraqet 3,624.0 milion euro.

Program kornizë për konkurrencë dhe inovacion – Energji inteligjente CIP (Trashëgues

KOSME). Ky program si fushëveprimi ka ndërmarrjet, industrinë dhe energjinë.

Aktivitetet janë të lartpërmendurat: pilot projektet, mbështetja financiare, rrjetëzimi i

komunikimit, këmbimi i përvojave, konferenca dhe eko inovacione. Subjektet që mund

të përfitojnë nga këto fonde janë NVM, korporatat, qendrat e hulumtimit, sindikatet,

federatat, institucionet publike, agjencitë, odat ekonomike, bankat, fondet investuese,

universitet, autoritetet lokale dhe rajonale dhe shoqatat. Buxheti në dispozicion është i

përbashkët me programin e lartpërmendur, gjegjësisht 3,620.0 milion euro ndërkaq

buxheti i projekteve në të cilat subjekte të Maqedonisë paraqiten si partnerë paraqet 1.5

milion euro.

Programi Progres. Fushëveprimet e këtij programi janë punësimet dhe çështjet sociale

dhe aktivitetet e tyre përfshijnë studime, analiza, metoda statistikore dhe evaluim i të

mësuarit bashkërisht, ngritja e vetëdijes, këmbimi i informacioneve, shembuj pozitiv,

kampanja mediatike, ngjarje, monitorime dhe vlerësime të gjendjeve, aktivitete për

mbështetje të aktorëve kryesorë etj. Subjektet qe përfitojnë nga ky program janë


33

organet e administratës shtetërore, autoritetet lokale dhe rajonale, Instituti për

punësimit, institucione statistikore nacionale, organe të specializuara, universitete,

institute kërkimore, partnerë social, organizata qytetare, media, ekspertë. Buxheti i

projekteve në të cilat subjekte të Maqedonisë paraqiten si partnerë paraqet 1.0 milion

euro ndërsa buxheti i paraparë për 2007 – 2013 paraqet 743,3 milion euro.

Programi për mësim gjatë gjithë jetës (Trashëgues Erasmus +). Arsimi dhe kultura janë

fusha e veprimit e këtij programi dhe aktivitetet fokusohen në: arsimin primar përmes

programit të quajtur Comenius, arsimin e mesëm përmes programit Erasmus, trajnime

profesionale përmes programit Leonardo da Vinçi, arsimi në moshën e rritur përmes

programit Grunvig dhe eurointegrimet përmes programit Zhan Mone. Subjektet që

përfitojnë në këtë rast janë nxënësit, studentët, arsimtarët, trajnuesit, personeli i

arsimit, pjesëmarrësit e rritur, individë në tregun e punës, institucionet arsimore /

organizatat, individë ose trupa përgjegjës për sistemet dhe politikat për arsimin në nivel

lokal atë rajonal si dhe kombëtar, ndërmarrjet, partnerët social, sindikatat, odat

ekonomike, industria, shërbimet informative dhe këshilluese, shoqatat, qendrat/trupa

hulumtimi, organizatat civile. Buxheti i projekteve në të cilat subjekte të Maqedonisë

paraqiten si partnerë paraqet 3.1 milion euro ndërsa buxheti i paraparë për 2007 –

2013 paraqet 7,00 milion euro.

Të rinjtë në aksion (Trashëgues Erasmus +). Arsimi dhe të rinjtë janë fusha e veprimit të

këtij programi dhe aktivitetet që ndërmerren fokusohen në sferat si vijon: aktivitete

këmbimi dhe projekte për mobilizim, rrjetëzimi i komunikimit dhe bashkëpunimit,

aktivitete vullnetare, partneritete/ rrjete mes të rinjve dhe organizatave të të rinjve etj.

Ata që aplikojnë në këtë projekt janë të rinjtë mes 13 dhe 30 vjet, organizatat rinore,

punonjës të rinj, autoritetet lokale dhe institucione të tjera / organizata aktive në

problematikat e rinisë. Buxheti i paraparë për 2007 – 2013 për këtë program paraqet

7,00 milion euro.


34

Programi Evropa për qytetarët. Fusha e veprimit janë qytetërimi dhe participimi ndërsa

aktivitetet përfshijnë vëllazërimin dhe krijimin e projekteve për metoda rinovuese,

mbështetje strukturore të organizatave civile, ngjarje me vizuelitet të lartë, studime,

sondazhe dhe pajisje informative dhe mbrojte e vendeve historike, ekspozita, publikime,

ceremoni, takime, internet-faqe etj. Subjektet që përfitojnë janë qendra kërkimore,

autoritetet lokale dhe rajonale, federatat, sindikata, agjencitë, odat, organizatat qytetare

për zhvillim, universitetet dhe shoqatat. Buxheti i projekteve në të cilat subjekte të

Maqedonisë paraqiten si partnerë paraqet 3.6 milion euro ndërsa buxheti i paraparë për

2007 – 2013 paraqet 215.0 milion euro.

Kultura. Ky program i dedikohet kontributit në fushën e kulturës dhe aktivitetet që

përfshihen në këtë program janë projekte të bashkëpunimit shumëvjeçar, masa për

bashkëpunim dhe masa të veçanta. Subjektet që shfrytëzojnë këto mjete janë qendrat

kërkimore, autoritetet lokale dhe rajonale, kompanitë, federatat, sindikata,

administrata, shtete, NVM-të, universitetet dhe shoqatat. Buxheti i projekteve në të cilat

subjekte të Maqedonisë paraqiten si partnerë paraqet 13.56 milion euro ndërsa buxheti

i paraparë për 2007 – 2013 paraqet 354.0 milion euro.

Dogana 2013. Fusha e veprimit janë doganat dhe doganimi dhe aktivitetet që

ndërmerren kanë të bëjnë me sistemin për komunikim dhe këmbim të informatave,

vendosja e pikave të referimit (benchmarking), seminare dhe punëtori, projekte dhe

grupe drejtuese, vizita pune, aktivitete trajnuese, aktivitetet monitorimi ndërkaq nga ky

program mund të përfitojnë organet administrative shtetërore.

Fiskalis 2013. Ky program i dedikohet sferës së tatimeve dhe aktivitetet që përfshihen

në këtë program kanë të bëjnë me sistemin për komunikim dhe këmbim të informatave,

mbikëqyrje multilaterale, seminare dhe grupe projektuese, vizita pune, aktivitete

trajnuese etj. Subjektet që aplikojnë në këtë program janë Organet administrative

shtetërore.


35

Instrument financues dhe mekanizëm për mbrojtje civile. Ky program synon

kontributin në fushë të mbrojtjes dhe shpëtimit dhe aktivitetet përfshijnë qasje në fonde

gjegjësisht mundësi për konkurrim me projekte dhe pjesëmarrje në projekte, këmbim të

ekspertëve, trajnime, kurse, ushtrime, seminare dhe mënyra të tjera të aktiviteteve nga

fusha e mbrojtjes civile. Edhe në këtë rast subjektet që aplikojnë janë Organet

administrative shtetërore.

Asistenca teknike nga BE. Institucionet shtetërore dhe pushteti lokal kanë patur akses

në fondet europiane për asistencë teknike me qëllim të përforcimit të kapaciteteve

administrative, përgatitjes së ligjeve, strategjive dhe politikave të digastereve të

ndryshëm si dhe në përgatitje të projekteve për IPA. Asistenca teknike e BE-së është

shfrytëzuar nëpërmjet dy instrumenteve: TAIEX dhe Twinning.

Asistenca Teknike dhe Shkëmbimi i Informacionit (TAIEX). Asistenca Teknike dhe

Shkëmbimi i Informacionit (TAIEX) është instrument i Drejtorisë së Përgjithshme për

Zgjerim të Komisionit Evropian. TAIEX-i ndihmon vendet e Ballkanit lidhur me

përafrimin e legjislacionit, aplikimin dhe përdorimin e legjislacionit të BE-së. Shërbimet

e veta i ofron në bazë të kërkesave të cilat i koordinon dhe njëkohësisht kontribuon me

ekspertiza në zgjidhjen e problemeve sa më shpejtë që është e mundur.

Twinning (binjakëzimi). Binjakëzimi është një instrument i rëndësishëm i KE-së për

ndërtim të institucioneve, respektivisht ndihmë dhe mbështetje shteteve kandidate dhe

kandidatët për anëtarësim, në zhvillimin e strukturave, strategjive, burimeve njerëzore

dhe aftësive menaxhuese, të nevojshme për forcimin e kapaciteteve të tyre politike,

ekonomike, sociale dhe administrative.

Programet e BE-së përfaqësojnë një paketë të integruar të aktiviteteve që janë miratuar

nga BE për të nxitur bashkëpunimin ne mes vendeve anëtare të BE-së në fusha të

ndryshme, që ndërlidhen me politikat e BE-së, për një periudhë disavjeçare.


36

Bashkëpunimi me Shqipërinë

Lëvizje e qytetarëve pa pasaporta në Shqipëri. Vizioni i BDI-së për integrim dhe

heqje të kufijve bën realitet lëvizjen e lirë dhe pa pasaporta të qytetarëve me Shqipërinë

dhe Kosovën. Nga prilli 2012 lëvizja e qytetarëve me Shqipërinë realizohet pa

pasaporta. Lëvizja pa pasaporta e qytetarëve me Kosovën do të bëhët gjatë vitit 2014,

me çka do të fillojë implementimi i marrëveshjes që u nënshkrua në dhjetor 2011.

Rritet bashkëpunimi ekonomik me Shqipërinë. Bashkëpunimi me Shqipërinë

vazhdon të mbetet prioritet dhe pjesë e natyrshme duke u bazuar në tërësinë

kombëtare të shqiptarëve, si dhe proceseve integruese rajonale dhe euro-atlantike, për

një paqe të qëndrueshme, zhvillim dhe prosperitet të rajonit, duke respektuar vlerat

demokratike dhe multikulturore. Vazhdojnë projektet e infrastrukturës rrugore dhe

energjetike, gjithashtu tregtia shënon rritje dhe janë vendosur standarde të larta të

lirisë së lëvizjes së qytetarëve, mallrave dhe shërbimeve dhe të kapitalit për të ndërtuar

treg të përbashkët dh konkurues në rajon. Në infrastrukturë rrugore do të bëhet

autostrada e Korridorit 8 dhe Rruga e Arbësrit e cila do të ketë dy akse lidhëse në

Korridorin 8. Gjithashtu, në fazë të përfundimit është projekti themelor për

hekurrudhën Kërçovë- Lin si pjesë e Korridorit 8. Tregtia me Shqipërinë në vitin 2013

arrin 120 milion dollar amerikan që është rritje e dhjetëfishuar krahasuar me vitin 2001

kur tregtia me Shqipërinë shënonte vetëm 11 milion dollar amerikan. Ne vlerësojmë se

ky trend rritës duhet të vazhdon me një dinamikë edhe më intensive në të ardhmen si

reyultat i përmirësimit të infrastrukturës, lëvizjes së lirë të mallrave, shërbimeve dhe

qytetarëve, si dhe marrëveshjeve për tregëti të lirë.


37

Bashkëpunimi me Kosovën

Njohja e pavarësisë së Kosovës. Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2008, Bashkimi

Demokratik për Integrim premtoi se me ardhjen në pushtet do të bëjë njohjen e

pavarësisë së Kosovës. Njohja e Kosovës si shtet i pavarur u bë me 9 tetor 2008 dhe

ishte një ndër vendimet më të para që mori Qeveria e Maqedonisë, si rezultat i

angazhimit të drejtpërdrejtë dhe pa hezitim të Bashkimit Demokratik për Integrim.

Vendi me numër më të madh të marrëveshjeve bilaterale me Kosovën. Brenda një

viti, Maqedonia dhe Kosova vendosën marrëdhënie diplomatike, çka i hapi rrugë

nënshkrimit të dhjetëra marrëveshjeve bilaterale nga fusha e ekonomisë, energjetikës,

tregtisë, sigurisë, arsimit, shëndetësisë, punëve sociale, etj. Maqedonia renditet ndër

shtetet me numrin më të madh të marrëveshjeve për bashkëpunim të nënshkruara me

Kosovën.

Marrëveshje bilaterale Maqedoni-Kosovë

1. Marrëveshje për tregti të lirë në mes Republikës së Maqedonisë dhe Republikës së

Kosovës (31.08.2005)

2. Marrëveshje për demarkacionin fizik të kufirit në mes Republikës së Maqedonisë dhe

Republikës së Kosovës (16.10.2009)

3. Deklaratë e përbashkët për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike mes Republikës

së Maqedonisë dhe Republikës së Kosovës (17.10.2009)

4. Marrëveshje në mes të Qeverisë së Kosovës dhe Qeverisë së Maqedonisë për

bashkëpunim policor (03.12.2009)

5. Marrëveshje për bashkëpunim ekonomik në mes të Qeverisë së Republikës së

Maqedonisë dhe Qeverisë së Kosovës (16.12.2009)

6. Marrëveshje për bashkëpunim në mes të Arkivit shtetëror të Republikës së


38

Maqedonisë dhe Agjencionit shtetëror të arkivave të Kosovës (15.02.2010)

7. Memorandum për marrëveshje midis Ministrisë së Mbrojtjes së Republikës së

Maqedonisë dhe Ministrisë së forcave dhe sigurisë së Republikës së Kosovës për

bashkëpunim në siguri dhe mbrojtje (14.04.2010)

8. Marrëveshje në mes të Qeverisë së Republikës së Maqedonisë dhe Qeverisë së

Kosovës për bashkëpunim në fushën e shëndetësisë dhe mjekësisë (06.05.2010)

9. Protokoli për bashkëpunim midis Ministrisë së punëve të jashtme të Republikës së

Maqedonisë dhe Ministrisë së punëve të jashtme të Republikës së Kosovës

(22.06.2010)

10. Memorandum për bashkëpunim në fushën e energjetikës midis Ministrisë së

ekonomisë së Republikës së Maqedonisë dhe të Ministrisë së energjisë dhe minierave

të Republikës së Kosovës (05.07.2010)

11. Protokoll i takimit të delegacioneve të Republikës së Maqedonisë dhe Republikës së

Kosovës në komision të përzier për transportin e udhëtarëve në trafikun

ndërkombëtar (04.11.2010)


Kosovës për bashkëpunim dhe ndihmë të ndërsjellë në çështjet doganore

(11.02.2011)

13. Projekt Protokoll ndërmjet Ministrisë së Bujqësisë, pylltarisë dhe ujërave të

Republikës së Maqedonisë dhe Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit rural

të Republikës së Kosovës (23.03.2011)

14. Protokoll midis Ministrisë së punëve të brendshme të Republikës së Maqedonisë dhe

Ministrisë së punëve të brendshme të Republikës së Kosovës për kryerjen e

patrullave të përziera përgjatë kufirit të përbashkët (01.04.2011)


Republikës së Kosovës për shmangien e taksimit të dyfishtë dhe parandalimin

e evazionit fiskal lidhur me tatimet mbi të ardhurat dhe kapitalin (07.04.2011)


Republikës së Kosovës për ndihmë të ndërsjelltë ligjore për çështjet penale

(08.04.2011)


39


Republikës së Kosovës për ekstradim (08.04.2011)


Republikës së Kosovës për transferimin e personave të dënuar (08.04.2011)

19. Memorandum për bashkëpunim për autoritetet ajrore mes Republikës së

Maqedonisë, Republikës së Kosovës dhe Republikës së Shqipërisë (19.08.2011)

20. Marrëveshje mes Qeverisë së Republikës së Maqedonisë dhe Qeverisë së Republikës

së Kosovës për rregullim kufitar të komunikacionit hekurudhor (15.09.2011)

21. Protokoll në mes Ministrive të Punëve të Brendshme të Republikës së Maqedonisë

dhe Republikës së Kosovës për themelim dhe funksionim të pikave të përbashkëta të

kontaktit për bashkëpunim policor (03.10.2011)

22. Marrëveshje në mes Qeverië së Republikës së Maqedonisë dhe Qeverië së Republikës

së Kosovës për udhëtim reciprok (14.12.2011)


së Kosovës për vërtëtim të përiudhave të sigurimit për të realizuar të drejtën e

pensionit (07.02.2013)


së Kosovës për bashkëpunim në kulturë (08.02.2013)

25. Marrëveshje mës Qeverisë së Republikës së Maqedonisë dhe Qeverisë së Republikës

së Kosovës për bashkëpunim në turizëm (24.06.2013)


së Kosovës për hapje të vendkalimit të ri regjional ndërkufitar për qëllim të

komunikacionit ndërkombëtar ndërmjet dy shteteve Bellanoc-Stançiq (24.06.2013).

Në funksion të përforcimit të bashkëpunimit dhë lëvizjes së lirë të qytetarëve dhe

nxitjen e zhvillimit ekonomik hapen vendkalime të reja kufitare Belanoc-Stançiq

(Likovë-Gjilan) të nivelit ndërkombëtar dhe Tanushë-Debellde (vënia në funksion) të

nivelit lokal.


40

Fqinjësi e mirë

Fqinjësia e mirë është një nga faktorët kryesorë për arritjen e paqes, sigurisë dhe

mirëqenies së një individi, familjeje, fshati, qyteti apo shteti. Ky parim universal, me

vlerë dhe rëndësi globale, potencohet edhe në kriteret për anëtarësim në NATO dhe BE.

Parë nga këto aspekte, është esenciale për Republikën e Maqedonisë, si shtet i ri, në një

konstelacion të Ballkanit në tranzicion, të ketë marrëdhënie sa më të mira me të gjithë

fqinjët. Bashkimi Demokratik për Integrim ka realizuar një agjendë aktive dhe intensive

me një qasje konstruktive në krijimin e një ambienti më të mirë për të tejkaluar çështjet

e hapura me fqinjët, Greqinë dhe Bullgarinë.

Për ne kufijtë e së kaluarës - aty ku dikur popujt ndaheshin, sot duhet të shndërrohen në

pikëtakime të reja mes popujve të së tashmes dhe të së ardhmes. Me krijimin e

perspektivës evropiane për të gjitha vendet e Ballkanit, kufijtë mes popujve bëhen

relativë. Ideja e integrimit në strukturat euroatlantike ka si parakusht ndërtimin e

marrëdhënieve të mira ndërfqinjësore. Bashkëpunimi i mirë ndërmjet fqinjëve

mundëson zhvillim më të shpejtë ekonomik dhe forcon kapacitetet e shtetit për t’u bërë

konkurrent në Evropë. Prandaj, ndërtimi dhe rruajtja e marrëdhënieve të mira mes

shteteve fqinje është imperativ për Bashkimin Demokratik për Integrim.


41

ZHVILLIM DHE MIRËQENIE

ZHVILLIM DHE MIRËQENIE


42

Rendi dhe sundimi i ligjit

Gjyqësori. Reformat në gjyqësor ishin në drejtim të përforcimit të pavarësisë,

profesinalizmiz dhe efikasitetit.

Me sukses është kryer trajnimi i katër gjeneratave me gjithsej 80 kandidatë për gjyqtar

dhe prokurorë publik nëAkademinë për gjykatës dhe prokurorë publikë. Duke

përfshirë edhe muajin shkurt të vitit 2014 prej ku janë përzgjedhur 76 kandidatë prej

gjeneratave të: I, II , III dhe IV – gjithsej 40 gjyqtarë dhe 36 prokurorë. Mbetet që të

zgjidhen edhe 4 kandidatë.

Me 12/12/2013, zyrtarisht në Akademinë për gjykatës dhe prokurorë publikë filloi

trajnim fillestar dy-vjeçar për trajnuesit e gjeneratës së pestë, në përputhshmëri me

kriteret e reja me të cilat sigurohet krijimi i profilit të lartë i një kuadri profesional për

të kryer detyrën e gjyqtarit apo prokurorit publikë.

Prej 01/07/2013 filluan ndryshimet e dispozitave të cilat kanë të bëjnë me kushtet e

reja profesionale për përzgjedhjen gjyqtarëve në gjykatat më të larta.

Këshilli Gjyqësor i Republikës së Maqedonisë dhe Këshilli i Prokurorëve Publikë të

Republikës së Maqedonisë në qershor të vitit 2011 solli Planin Strategjik për

përcaktimin e numrit të nevojshëm të gjyqtarëve dhe prokurorëve publikë. Në

dokument është bërë analizë e numrit ekzistues të gjyqtarëve dhe prokurorëve publikë

me projeksionin e tri viteve tëardhshëme. Po ashtu janë definuar kriteret sipas të cilave

është përcaktuar numri i gjyqtarëve dheProkurorëve publikë duke filluar prej vitit

2014.


43

U realizua projekti IPA 2008 "Forcimi i mëtutjeshëm i kapaciteteve të Akademisëpër

gjyqtarë dhe prokurorë", me mbështetjen financiare të Komisionit Evropian i cili arrinë

vlerën prej 1 milion euro. Në kuadër të projektit janë realizuar katër komponente për

përforcimin e kapaciteteve institucionale të Akademisë për gjyqtarë dhe prokurorë me

theks të veçantë në përmirësimin e sistemit të programeve për trajnim, vendosja e

sistemit elektronik për të mësuar (e-learning ), zhvillimin e mekanizmit të

decentralizuar për trajnime, si dhe modernizimi i mëtutjeshëm i bibliotekës dhe veb

faqes së Akademisë.

Për punën transparente të Këshillit Gjyqësor, është mundësuar qasje për opinionin dhe

mediat, përmes ndjekjes publike të rezultateve nga votimi i anëtarëve të Këshillit, e me

këtë edhe ndjekjen e seancave të Këshillit Gjyqësorë.

Këshilli Gjyqësor duke filluar nga viti 2011, një herë në muaj mbanë seanca për

shqyrtimin e parashtresave dhe ankesave të parashtruara nga ana e qytetarëve dhe

personave fizik për punën e gjyqtarëve, me çka:

Efikasitet i gjykatave. Nga viti 2011 janë bartur 425,000 lëndë të vjetra ekzekutuese të

cilat janë marrë nga kompetenca gjyqësore dhe janë transferuar në kompetencë të

noterëve dhe përmbaruesve. Me qëllim të unifikimit të statistikës gjyqësore në vitin

2011 është miratuar Metodologjia për statistikë gjyqësore mbi bazë të Kaheve për

statistikë gjyqësore (GOJUST), të miratuar nga ana e Komisionit Evropian për efikasitet

të drejtësisë (CEPEJ).

Për implementimin e Metodologjisë për statistikën gjyqësore në vitin 2013 është

përpunuar softuer për ndjekje dhe analizëne të dhënave të grumbulluara statistikore

për punën e gjykatave.

Është instaluar pajisje për incizim tonik në 80 gjykatore civile në gjykatat e Republikës

së Maqedonisë dhe e njëjta është në funksion. Në vijim janë aktivitetet për

implementimin etërësishëm të incizimit tonik nëpër gjykatat.


44

Si rezultat i risive që janë futur, me ndryshimet dhe plotësimet e Ligjit për procedurë

kontestimore, është zvogëluar kohëzgjatja e procedurave. Në të vërtetë, në vitin 2013,

48,1% nga numri i përgjithshëm prej 134 lëndëve civile janë zgjidhur për tre muaj,

25,3% janë zgjidhur në periudhë prej tre deri në gjashtë muaj, 15,5% në periudhën prej

gjashtë muaj deri në një vit, 9,2% në periudhën prej një deri në tre vite, 1,6% prej tre

deri në pesë vite dhe vetëm 0,3% mbi pesë vite.

Komision për përpunimin e Kodit Civil është formuar. Në vitin 2013 janë përpunuar dy

nga gjithsej pesë pjesë nga Kodi Civil edhe atë: Marrëdhëniet obligative dhe

Marrëdhëniet juridike-trashëgimore.

Më 30.06.2011 filloi me punë Gjykata e Lartë Administrative.

Reforma të së drejtës penale. Nga 01.12.2013 filloi të zbatohet Ligji i ri i procedurës

penale. Është bërë harmonizimi i ligjeve, që janë të ndërlidhura me Ligjin e ri të

procedurës penale dhe janë miratuar akte nënligjore të parashikuara me Planin

aksionar.

Përmes Akademisë për Gjykatës dhe Prokurorë Publik, në vazhdimësi janë zbatuar

trajnime fillestare dhe të avancuara për implementimin e Ligjit të ri të procedurës

penale, ku janë të kyçur gjyqtarë, prokurorë publik, avokatë, përfaqësues nga policia

gjyqësore dhe subjekte të tjera që janë kompetente për të zbatuar Ligji për procedurë

penale.

Në vitin 2013 u lëshua në përdorim ndërtesa e re e Prokurorisë Publike e Republikës së

Maqedonisë, ku janë të vendosur Prokuroria Themelore dhe e Lartë Publike - Shkup

dhe Prokuroria Publike e Republikës së Maqedonisë.

Në fazë përfundimtare është ndërtimi i ndërtesës së Gjykatës Penale në Shkup.


45

Janë ndërmarrë aktivitete për forcimin e kapaciteteve të shërbimit prokurorë-publik

përmes punësimit të nëpunësve prokurorë-publik.

Gjatë periudhës prej vitit 2011 deri në vitin 2014 janë miratuar më tepër ndryshime të

Kodit Penal, me të cilin u mpreh politika ndëshkuese gjatë caktimit të dënimeve dhe u

futën standardet më të reja ndërkombëtare. Një ndër ndryshimet më të rëndësishme

ishte krijimi i bazës për unifikimin e politikës ndëshkuese gjatë shqiptimit të dënimeve.

Antikorrupsion. Realizimi i rekomandimeve të GREKO-s të dhënë me Raportin për

evaluimin e Republikës së Maqedonisë-Rrethi i tretë i evaluimit.

Ndjekja e implementimit të aktiviteteve të paraparë në Programin shtetëror për

prevencion dhe represion të korrupcionit dhe në Programin shtetëror për zvogëlimin e

dukurisë së ndeshjes- së interesave me Planin akcional 2011-2015.

Përfundimisht me nëntorin e vitit 2013,tërësisht janë plotësuar 28% e aktiviteteve të

paraparë,në realizim e sipër janë 42% e aktiviteteve të paraparë,ndërsa të mbeturit

30% e aktiviteteve është paraparë të realizohen deri në fund të vitit 2015.

Metodologjia për sistem relevant statistikor për monitoring të politikës ndaj

antikorrupcionit është vendosur sistem relevant statistikor për monitoring të politikës

ndaj antikorrupcionit në pajtim me kërkesat e Komisionit Europian,i cili mundëson

ndjekjen e procedurave të MPB dhe të organeve të jurisprudencës sa i përket rasteve të

korrupcionit nga vetëinicimi,e deri te përmbarimi i rastit.Ky sistem filloi të ybatohet në

formë të thjeshtëzuar nga muaji mars i vitit 2013.

Të drejtat e njeriut. Që nga viti 2011 në fuqi kanë hyrë dy ligjet të cilët kanë ndikuar në

përforcimin e kornizës ligjore me të cilën mbrohen të drejtat dhe liritë e njeriut, siç

është Ligji për përfaqësimin e Republikës së Maqedonisë para Gjykatës evropiane për të


46

drejtat e njeriut dhe Ligji për përmbarimin e vendimeve të Gjykatës evropiane për të

drejtat e njeriut.

Është formuar kornizë ligjore për formimin dhe punën e Komisionit ndër-resor për

përmbarimin e vendimeve të Gjykatës evropiane për të drejtat e njeriut, e cila është

kompetente për implementimin e drejtpërdrejtë të aktvendimeve të Gjykatës evropiane

për të drejtat e njeriut, nëpërmjet masave individuale dhe të përgjithshme në drejtim të

përmbarimit të plotë të aktvendimeve kundër Republikës së Maqedonisë.

Në vitin 2011 është themeluar Byroja për përfaqësimin e Republikës së Maqedonisë

para Gjykatës evropiane për të drejtat e njeriut, si organ i veçantë në përbërje të

Ministrisë së Drejtësisë, kompetencat e të cilëve ndër të tjerash përfshijnë edhe

promovimin aktiv të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut në Republikën e

Maqedonisë, të garantuara me Konventën evropiane.

Njëheri është sjellë edhe Ligji për përgjegjësi civile për fyerje dhe shpifje me të cilin më

nuk ekziston përgjejgësi penale për fyerje dhe shpifje, por përgjegjësia për fyerje dhe

shpifje konstatohet në procedurë civile.

Byroja për përfaqësimin e republikës së Maqedonisë ka bërë përkthimin e shumë

aktvendimeve të Gjykatës evropiane për mbrojtjen e të drejtave të njeriut, me qëllim

ngritjen e vetëdijes të subjekteve vendase për të drejtat e garantuara me Konventë,

posaçërisht tek gjykatësit të cilët punojnë në pajtim me Ligjin e ri për përgjejgësi civile

për fyerje dhe shpifje. Në atë drejtim, më 01.10.2013 është promovuar publikimi

“Përmbledhja e aktgjykimeve të GJNDNJ sipas nenit 10 - liria e shprehjes”, e cila

përmban 70-të aktgjykime dhe vendime të Gjykatës për të drejtat e njeriut lidhur me

nenin 10 nga Konventa dhe njëkohësisht përmban edhe dy vendime kundër Republikës

së Maqedonisë.


47

Në vitin 2013 janë realizuar 8 trajnime, ku kanë marrë pjesë 188 pjesëmarrës dhe atë

178 gjykatës dhe 10 bashkëpunëtorë gjyqësor.

Ekonomi

Rritja e Bruto Prodhimit Vendor (BPV). Në vitin 2010 rimëkëmbja graduale e

ekonomisë globale kishte efekte përçuese pozitive dhe mbi aktivitetin e ekonomisë

vendore, ku ishte vërejtur rritje reale e BPV prej 2.9%. Aktiviteti vendor vazhdoi të

rritet dhe gjatë vitit 2011. Rritja reale e BPV ishte 2.8%. Rritja graduale e kërkesës

efektive të jashtme, konjuktura e volitshme e tregut botëror e produkteve eksportuese

tona më të rëndësishme, zvogëlimi i averzitetit për të pranuar rrezik nga ana e

investitorëve vendor dhe të huaj kishin efekt të fuqishëm mbi aktivitetin ekonomik

vendor. Stimul plotësues dha dhe rritja e investimeve publike. Edhe përkrah asaj që

rritja e aktivitetit ekonomik ishte zgjeruar, përsëri në vitin 2011 bartës kryesor të rritjes

ishin tre veprimtari, gjegjësisht industria, tregtia dhe ndërtimtaria.

Pas dy vitesh rritje ekonomike realtivisht stabile prej rreth 3%, në vitin 2012 ekonomia

realizoi ulje të vogël prej 0.4%. Pasiguria që vazhdonte të mbizotërojë në mjedisin e

jashtëm dhe aktiviteti i zvogëluar ekonomik i partnerëve më të rëndësishëm tregtar, si

rezultat i krizës debitore europiane dhe gjatë vitit 2012 ishte faktori kryesor limitues i

rritjes së ekonomisë vendore. Efektet jo të volitshme përçuese, posaçërisht vërreheshin

në gjysmën e parë të vitit. Aktualizimi i sërishëm i krizës debitore në euro-zonë u

shpreh mbi shkallën e rritjes të partnerëve tanë më të rëndësishëm tregtar dhe

kushtëzoi rrënien e kërkesës efektive të jashtme për herë të parë pas vitit 2009. Kushtet

e përkeqësuara ekonomike dhe financiare globale sollën deri në ulje të shfrytëzimit të

kapaciteteve vendore, veçanërisht në veprimtaritë e orientuara kah eksporti, të cilat

negativisht kontribonin në rritje.


48

Rritja mesatare e BPV në tre kuartalet e para të vitit 2013 është 3.2% që paraqet

arritjen e tretë më të mire në raport me vendet e rajonit dhe BE-së. Duke patur

parasysh rritjet në tre kuartalet e para nga viti 2013, si dhe pritjet për kuartalin e katërt,

parashihet që shkalla e rritjes reale e BPV për vitin 2013 të jetë 3.3%.

Rritje reale e bruto prodhimit të vendit (%)

Analizuar sipas anës prodhuese të BPV, në dhjetë muajt e para të vitit 2013 rritje

pozitive vërejtën më shumë sektorë. Kontribut më të madh në rritjen e përgjithshme

ekonomike kishte sektori ndërtimtari, ku është regjistruar rritje e lartë e aktivitetit prej

33%. Sektori i shërbimeve në tre kuartalet e para nga viti 2013 vërejti rritje prej 1,2%,

ndërsa bujqësia arriti rritje të ulët negative prej 0,5%. Prodhimtaria industriale kishte

kontribut të rëndësishëm në rritjen ekonomike në vitin 2013, ndërsa sipas të dhënave

mujore rritja ishte 3.2%. Rritja në industri ishte si rezultat i prodhimtarisë së rritur të të

mirave kapitale dhe prodhimeve për konsum të përgjithshëm.

Investimet e huaja direkte. Trendet ekonomike globale, si që ishte kriya globale e vitit

2009 dhe pastaj kriza e huave në disa vende të BE-së në vitet 2012 u reflektua edhe ne

5.0

-0.9

2.9 2.8

-0.4

3.3

2008 2009 2010 2011 2012 2013


49

investimet e huaja direkte. Stabilizimi ekonomik ndikoj që në vitin 2013 investimet e

huaja direkte të shënojnë rritje.

Investimet e huaja direkte (milion euro)

Hyrja e investimeve të huaja direkte në vitin 2011 shënonte shumën prej 337 milion

euro, apo 4,5% nga BPV, që është përafërsisht në nivelin mesatar të investimeve

direkte të huaja para fillimit të krizës. Krahasuar me vitin 2010, është realizuar rritje e

lartë. Parashikimet e përmirësuara të klimës investive dhe rreziqet në ekonomi kishin

efekt pozitiv në investimet e jashtme, veçanërisht në formë të kapitalit aksionar. Rritja e

kësaj forme më stabile të kapitalit të jashtëm përafërsisht për tre herë në nivel vjetor, si

dhe rritja e shumës tek fitimi i riinvestuar, japin shenja plotësuese për mikroambientin

e përmirësuar në ekonomi gjatë vitit 2011. Efekti nga hyrjet e larta tek këto kategori

ishte butësisht i ulur nga realizimet e pagesave të borxhit ndërmjet kompanive. Sipas

kësaj, në bazë - neto rritja e Investimeve direkte të huaja tërësisht ka të bëjë me hyrjet

të cilat nuk krijojnë borxhe plotësuese të jashtme.

400

145 160

337

72

252

2008 2009 2010 2011 2012 2013


50

Ulje të dukshme të të hyrave kapitale në vitin 2012 kishte në investimet e huaja direkte,

që ishin 72 milion euro, apo 1% nga BPV. Në kushte të investimeve të përmbajtura, më e

qëlluar ishte forma e përhershme e investimit, kapitali aksionar. Neto derdhjet në bazë

të borxhit ndërmjet kompanive vazhduan, por prapë me një dinamikë të zvogëluar.

Analizuar në bazë - bruto, tek borxhi ndërmjet kompanive, si komponentë e ivestimeve

direkte të jashtme, në vitin 2012 është vërejtur kreditim më i fortë i kompanive amë,

nga kompanitë bija në ekonominë vendore. Nga ana tjetër, tek borxhi ndërmjet

kompanive ishin realizuar edhe hyrje në bazë të shfrytëzimit të huave nga kompanitë

amë, por që në bazë neto derdhjet më të larta kanë shkaktuar rrjedha negative tek kjo

kategori. Me këtë, investimet e jashtme neto në vitin 2012 tërësisht janë realizuar në

formë të kapitalit aksionar dhe fitimit të riinvestuar.

Në tre kuartalet e para të vitit 2013 janë regjistruar hyrje në bazë të investimeve të

jashtme direkte prej 183 milion euro, me çka tani më është tejkaluar niveli i tyre i

realizuar në vitin 2012. Në kuadër të strukturës, është e pranishme pjesëmarrje thuajse

e njëjtë e të hyrave në formë të kapitalit aksionar dhe borxhit ndërmjet kompanive. Nga

aspekti i veprimtarive, afër 40% nga të hyrat kanë të bëjnë me prodhimin e mjeteve

motorike, 14% në tregtinë me shumicë, 12% në ndërtimtari, 9% në industrinë e tekstilit

dhe 9% në aktivitetet financiare dhe të sigurimit. Nga aspekti i origjinës së vendeve, të

hyra më të mëdha të investimeve të jashtme direkte janë realizuar nga: Britania e

madhe (37%), Austria (25%) dhe Turqia (10%).

Me këtë është përmirësuar edhe struktura e eksportit me atë që në atë bëjnë pjesë

makina dhe pajisje edhe atë me rritje prej 33.4% dhe të prodhimeve kimike me rritje

prej 22.8% dhe me këtë realizohet vlerë e shtuar.

Politikat në mënyrë të suksesshme arritën ti shfrytëzojnë edhe kompanitë nga sektori

privat edhe atë përmes mbajtjes së shkallëve të ulëta dhe të pandryshuara tatimore, për

dallim nga numri i madh i shteteve evropiane të cilat konsolidimin e financave publike e

kryejnë nëpërmjet rritjes së tatimimit, shfrytëzimin e kredive të volitshme të cilat i ka


51

siguruar Qeveria për kompanitë private, shfrytëzimin e subvencioneve në sferën e

bujqësisë e kështu me radhë.

Zvogëlim i papunësisë. Shkalla e papunësië nga 33.8% në vitin 2008 u zvogëlua në

30.9% në janar të vitit 2011, ndërsa në vitin 2013, ajo ishte 28.6%. Numri i të

punësuarve në Republikën e Maqedonisë në vitin 2011 u rrit me 50,000 në krahasim me

2008, ndërsa nga viti 2011 në 2013 numri i të punësuarve u rrit me 40,000 edhe

përkundrejt vështirësive të krizës ekonomike globale. Republika e Maqedonisë është një

ndër vendet e rralla në Evropë e cila gjatë krizës ekonomike botërore jo vetëm që nuk

shënoi rritjë të papunësisë, por e zvogëloi atë. Mbeshtetja e biznesit, masat antikrizë si

dhe investimet kapitale nga buxheti siguruan stabilitet social edhe në kushtet më të

vështira dhe më sfiduese, të cilat i imponoi kriza ekonomike botërore.

Papunësia (%)

33.8

32.2 32.031.4

31.0

28.6

27.0

28.0

29.0

30.0

31.0

32.0

33.0

34.0

35.0

2008 2009 2010 2011 2012 2013


52

Biznes

Biznes klima garanci për investime. Bashkimi Demokratik për Integrim është e

angazhuar në përmirësimin e klimës së biznesit, si parakusht për nxitjen e investimeve

të përgjithshme si dhe tërheqjen e investimeve dhe kapitalit të huaj. Gjatë viteve që

Bashkimi Demokratik për Integrim ka qenë në qeveri, Maqedonia ka përmirësuar

klimën e biznesit. Për herë të katërt, në vitin 2014, Republika e Maqedonisë është në

listën e top 10 reformatorëve në botë, në konkurrencë me 189 shtete Maqedonia zë

vendin e 9-të nga vendet top-reformatorë. Në përputhje me raportin e shpallur të

Bankës Botërore “Doing Business 2014‘‘ Maqedonia është ranguar në pozicion të lartë,

gjegjësisht në atë të 25 midis 198 shteteve në botë.

Rangimi i Republikës së Maqedonisë sipas indikatorëve në Doing Business 2014

Sfera 2013 2014

Qasje në energji elektrike 109 76

Qasje në kredi 24 3

Mbrojtje të investitorëve 32 16

Zbatim të marrëveshjeve 108 95

Zgjidhje të falimentimeve 59 52

Marrjen e lejave për ndërtim 70 63

Regjistrimin e pronës 91 84

Kushte për tregti ndërkufitare 88 89

Fillim të biznesit 5 7

Pagesa e tatimeve 24 26

Rangu i përgjithshëm 36 25

Në raportin më të ri Maqedonia është në vendin e pestë nga gjithsej 50 shtete, të cilat

prej vitit 2005 deri më sot më së shumti e kanë zvogëluar distancën nga rezultati më i

mirë që mund të realizohet, përmes realizimit të gjithsej 31 reformave. Maqedonia


53

është në grupin e 5 vendeve që kanë zbatuar më shumë reforma dhe në mënyrë të

konsiderueshme e kanë përmirësuar rangun e tyre në periudhën e kaluar.

Analizuar sipas indikatorëve, Republika e Maqedonisë është ranguar më mirë në fushën

e qasjes ndaj kredive, ku është pozicionuar në vendin e 3-të në botë. Në krahasim me

vitin e kaluar vërrehet përmirësim në rangim për 21 vende. Përparim më i madh është

vërrejtur edhe te indikatori qasje në energji elektrike, përkatësisht përmirësim për 33

vende, prej vendit 109 në vendin 76.

Përmirësim të rangut për 16 vende kemi edhe te indikatori mbrojtja e investitorëve,

përparim për 13 vende te indikatori zbatimi i marrëveshjeve, kurse te indikatorët

zgjidhja e falimentimeve, marrja e lejeve për ndërtim dhe regjistrim të pronës ka

përparim për 7 vende.

Maqedonia edhe këtë vit është lider në rajon sipas kushteve për udhëheqjen e biznesit

dhe është ranguar më mirë se Mali i Zi (44), Bullgaria (58), Turqia (69), Kosova (86),

Kroacia (89), Shqipëria (90), Serbia (93) dhe Bosnja e Hercegovina (131). Ajo që është

më e rëndësishme është se në raportin më të ri të “Doing Business 2014‘‘ Maqedonia

është ranguar më mirë se 19 shtete anëtare të BE-së. Kështu, Maqedonia është ranguar

më mirë se Hollanda (28), Austria (30), Portugalia (31), Sllovenia (33), Belgjika (36),

Franca (38), Qiproja (39), Polonia (45), Sllovakia (49), Spanja (52), Hungaria (54),

Bullgaria (58), Luksemburgu (60), Italia (65), Greqia (72), Rumania (73), Çekia (75),

Kroacia (89) dhe Malta (103). Maqedonia është ranguar më mirë edhe se shumë vende

të tjera më të zhvilluara si Japonia (27) dhe Zvicra (29).

Në të gjitha raportet ndërkombëtare është përmirësuar rangimi i Maqedonisë; sipas

klimës së biznesit në vitin 2013 krahasuar me vitin 2008, si vijon: nga pozicioni 75 në

25 (Doing Business, Banka Botërore), nga pozicioni 89 në 73 (Aftësia konkurruese,

Forumit Ekonomik Botëror), dhe nga pozicioni 73 në 43 (Indeksi i lirisë ekonomike,

Heritage Founation).


54

Indekset sipas raporteve botërore 2008 2010 2013

Doing Business

Banka Botërore

75 32 25

Global competitiveness Index

Forumi Ekonomik Botëror

89

79 73

Economic Freedom

Heritage Foundation

73 56 43

Faktorizim i biznesit shqiptar. Bashkimi Demokratik për Integrim është për një

ekonomi tregu dhe konkurrencë të lirë me mundësi të barabarta për të gjithë. Duke u

nisur nga fakti që biznesi shqiptar në të kaluarën nuk ka pasur trajtim të barabartë nga

institucionet e shtetit dhe politikë-bërësit, Bashkimi Demokrati për Integrim vendosi në

vëmendjen e vet, avancimin e biznesit shqiptar në Maqedoni. Me qëllim që t’i jepet një

mundësi organizimit institucional të biznesit në një odë ekonomike, në vitin 2005 u soll

ligj i ri për odat ekonomike, me të cilin u dha mundësi ligjore për regjistrim të një ode të

re ekonomike të biznesit shqiptar, e cila u bë e njohur si Oda Ekonomike e Maqedonisë

Veriperëndimore. Me këtë, biznesi u bë zë që dëgjohet nga politikë-bërësit dhe qeveria.

Rritet numri i kompanive shqiptare që marrin me koncesion shfrytëzimin e mineraleve

natyrore dhe përfaqësimi i tyre nga 3% para 2004 tani arrin në 20% në nivel shtetëror.

Kompanitë shqiptare hyjnë në sektorin financiar (2003), në biznesin e sigurimit (2003)

dhe transferimit të shpejtë të parasë (2002) si edhe në tregun e telefonisë mobile

(2013). Kapitali shqiptar depërton në mediat elektronike me licenca për TV në nivel

shtetëror (2005 dhe 2010). Kompanitë shqiptare hynë në sektorin energjetik duke

marrë nën koncesion ndërtimin e hidrocentraleve (2010 dhe 2011, 2012 dhe 2013).

Përkrahje e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme. Për mbështetjen e ndërmarrjeve

të vogla dhe të mesme, qeveria, gjatë viteve të krizës botërore, siguroi kredi me kushte

të volitshme nga Banka Evropiane për Investime, në vlerë prej 250 milionë euro për


55

tri linja kreditore të Banka Evropiane për Investime për këtë projekt. Përfundimisht me

muajin tetor 2013, nga faza e tretë e kësaj linje kreditore të Bankës Evropiane për

Investime janë tërhequr tetë transhe në shumë të përgjithshme prej 71.6 milionë euro,

kurse shuma e përgjithshme e tërhequr për të tri linjat kreditore të BIE-së arrin 221.6

milionë euro, me të cilën janë mbështetur 1,009 projekte të shoqërive tregtare (505 nga

linja e parë, 207 nga linja e dytë dhe 297 nga linja e tretë kreditore) nga sektorët si

vijon: prodhimtari, shërbime, ndërtimtari, tregti, hotele dhe restorante, transport,

shëndetësi dhe arsim etj. Me projekte janë realizuar 4,907 vende pune. Mjetet e

parapara për realizimin e fazës së katërt të këtij Projekti, arrijnë 100 milionë euro dhe

në periudhën e ardhshme kjo kredi do të plasohet përmes bankave afariste te

shfrytëzuesit e fundit. Së paku 90% e kësaj linje kreditore do të dedikohet për financim

të ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme dhe kompanive me kapitalizim të mesëm të

tregut, kurse me projektet tjera prioritare që mund të financojnë së paku 10% nga

mjetet e parapara për këtë linjë kreditore, nënkuptohen investime që do të merren nga

subjektet e sektorit privat në sferën e mbrojtjes së mjedisit jetësor, ekonomisë së

bazuar në njohuri në kornizat e Iniciativës së Banka Evropiane për Investime për

inovacion 2010, si dhe energjisë, infrastrukturës, industrisë dhe veprimeve tjera

shërbyese.

Zonat teknologjike industriale. Zona teknologjike industriale në Tetovë u themelua në

vitin 2010 me një sipërfaqe prej 94.7 ha, me kapacitet prej 30 kompleksesh industriale

dhe pritet të krijojë rreth 7 mijë vende të reja pune. Zona ekonomike e Tetovës do të

zhvillohet përmes modelit të partneritetit publik-privat, me investitor të huaj dhe

biznes vendor. Janë të paralajmëruara investime në infrastrukturën e zonës 7 milionë

euro për 7 vjet. Qeveria gjatë kësaj periudhe do të investojë 2.5 milionë euro për

infrastrukturën deri te zona. Në vitin 2014, në buxhet janë të parapara 50 milionë

denarë. Për në zonën teknologjike indusrtirale Kerçovë është hapur ankandi për të

ndërtuar infrastrukturën brenda zonës dhe në buxhetin e vitit 2014 janë ndarë 145

milionë denarë. Për zonën teknologjike industriale Strugë janë ndarë 90 milionë denarë

në buxhetin e vitit 2014 dhe ankandi për të ndërtuar infrastrukturën brenda zonës do të


56

hapet gjatë këtij viti.

Zonat teknologjike industriale zhvillimore. Për Bashkimin Demokratik për Integrim

vazhdon të ngelet prioritet Zona teknologjike industriale e Tetovës, Kërçovës dhe

Strugës.

Zona zhvillimore teknologjike industriale - Tetovë. Zonën Teknologjike Industriale të

Tetovës e themeluam më 28 Maj të vitit 2010 me sipërfaqe prej 94.7 ha. dhe parashihet

që aty të ndërtohen rreth 25-30 komplekse industriale. Zona Teknologjike Industriale e

Tetovës do të menaxhohet përmes modelit të partneritetit publik privat, me investitorë

të huaj dhe vendor sipas ankandit të realizuar në vitin 2013. Kjo bëhet me qëllim

menaxhimin më të mirë të kësaj zone ekonomike, pra për zhvillim më të mirë dhe më të

shpejtë të saj, përmes kompanive me përvojë në këtë fushë. Arritja deri në momentin e

fillimit të aplikimit të këtij modeli ka qenë rezultat i një angazhimi intensiv të të gjitha

institucioneve shtetërore, duke filluar prej ndryshimit të ligjit për zonat teknologjike

industriale, deri te studimi i fizibilitetit, i realizuar nga ekspertë të Bankës Botërore. Me

anë të këtij modeli do të mundësohet që investitorë seriozë ndërkombëtarë, me përvojë

në menaxhimin e zonave ekonomike, përmes koncesionit dhe partneritetit publik

privat, të zhvillojnë zonën ekonomike të Tetovës, duke krijuar ambient më të mirë për

tërheqjen e investimeve të tjera, si dhe teknologji më të përparuar. Zhvillimi i zonës

ekonomike të Tetovës ka ndikim të drejtpërdrejtë në prosperitetin ekonomik të zonës,

si dhe pritet të krijojë rreth 7,000 vende të reja pune për qytetarët e Tetovës dhe më

gjerë. Investimi 7 milionë euro për 7 vjet për të zhvilluar infrastrukturën e zonës.

Ndërsa qeveria gjatë kësaj periudhe do të investojë 2.5 milionë euro për infrastrukturën

deri te zona. Në vitin 2014 në buxhet janë të parapara 50 milionë denarë.

Zona zhvillimore teknologjike industriale - Kërcovë. Gjatë vitit 2013 në Kërcovë u shpall

Zona zhvillimore teknologjike industriale. Punimet ndërtimore për regullimin e

brendshëm të zonës në Kërçovë kanë filluar në vitin 2013. Është hapur ankandi për të

ndërtuar infrastrukturën brenda zonës dhe në buxhetin e vitit 2014 janë ndarë 145


57

milionë denarë.

Zona zhvillimore teknologjike industriale - Strugë. Në qytetin e Strugës është në vijim e

sipër shpallja e zonës zhvillimore teknologjike industriale nga ana e qeverisë. Për

zhvillimin e zonës janë ndarë 90 milionë denarë në buxhetin e vitit 2014 dhe ankandi

për të ndërtuar infrastrukturën brenda zonës do të hapet gjatë këtij viti.

Investimet e parapara nga buxheti për regullimin e infrastrukturës së mbrendshme dhe

të jashtme për zonat zhvilimore teknologjike në Tetovë, Kërcovë dhe Strugë për vitet -

2014, 2015 dhe 2016 arrijnë vlerë prej 732 milionë denar..

Zona (Buxhet në milion euro) 2014 2015 2016 2014-2016

Tetovë 25.0 7.0 22.0 54.0

Kërcovë 160.0 80.0 100.0 340.0

Strugë 100.0 100.0 138.0 338.0

Gjithsejt 285.0 187.0 260.0 732.0

Lehtësirat ekonomike. Për investime në zonat teknologjike industriale zhvillimore

ofrohen këto lehtësime:

0% tatim mbi fitim për 10 vitet e para (10% tatim për vitet në vazhdim),

0% tatim mbi të ardhurat personale për 10 vitet e para (10% tatim për vitet në

vazhdim),

Lirim nga detyrimi për TVSH dhe taksat doganore për produktet e eksportit,

Lidhje e lirë me gazin natyror, energjinë elektrike, ujin dhe kanalizimet,

Qasje e menjëhershme në aeroportin kryesor ndërkombëtar, hekurudhën dhe

korridoret kryesore rrugore,

Marrje me koncesion të tokës deri 99 vjet me norma tërheqëse koncesioni,

Lehtësira speciale për ndërtim të objekteve në vlerë prej 500,000 euro, të

denominuara në denarë, varësisht nga vlera e investimit dhe numri i të punësuarve

që pritet të punësohen,


58

Paketa e benefiteve për investitorët do të miratohet brenda 10 ditëve të punës.

Me ndryshimet e reja të ligjit, shfrytëzuesit e zonës me investim fillestar mbi 10 milionë

euro, në kundërvlerë të denarit, apo mbi 100 punësime të reja, mund ti ndahet ndihma

për krijimin e vendeve të reja të punës, në formë të ndihmës së drejtpërdrejtë financiare

apo me lirime të përcaktuara tatimore.

Gjithashtu mundësohet ndarja e ndihmës financiare në mënyrë edhe më të volitshme

për investimin e shfrytëzuesit të zonës me investim fillestar mbi 20 milionë euro në

kundërvlerë të denarit apo mbi 200 punësime të reja për përkrahjen e investimit.

Ndihmat shtetërore. Për të ndihmuar ekonominë dhe biznesin do të aplikohen edhe

ndihma shtetërore në harmoni me direktivat dhe standardet e Bashkimit Evropian.

Llojet e ndihmës shtetërore:

Ndihma regjionale për rritjen e zhvillimit ekonomik të Republikës së Maqedonisë,

për regjionet në të cilat standardi jetësor është i ulët, ose ekziston papunësi e lartë,

Ndihmë e destinuar për shmangien e vështirësive të ekonomisë vendase, ose për

avancimin e implementimit të projekteve me interes ekonomik të rëndësishëm të

Republikës së Maqedonisë,

Ndihmë për shpëtimin dhe ristrukturimin e ndërmarrjeve në vështirësi,

Ndihmë e destinuar në avancimin e kulturës dhe mbrojtjen e trashëgimisë kulturore,

në rastet kur ajo nuk ndikon në kushtet e tregtisë dhe konkurrencës së tregut,

Ndihmë horizontale (përfshin ndarjen e ndihmës në fushën e kërkimit dhe

zhvillimit, mbrojtje të mjedisit, punësimet, trajnime, shërbime për interes të

përgjithshëm ekonomik, si dhe në forma të kapitalit të rrezikshëm me qëllim

zgjidhjen e problemeve në të gjitha degët e industrisë, përkatësisht regjioneve.

Firmat mund të përfitojnë nga ndihmat shtetërore për këto raste:


59

Investime produktive fillestare në mjete themelore (patenta, licenca, apo know-how

të pa patentuara) për themelim të ndërmarrjeve të reja, zgjerim të ndërmarrjeve

ekzistuese, apo angazhim në aktivitete që përfshijnë ndryshime përmbajtësore të

produktit apo procesit prodhues të ndërmarrjes ekzistuese (përmes racionalizimit,

diversifikimit apo modernizimit). Si investim produktiv do të llogaritet gjithashtu

investimi në mjete themelore, i cili kryhet në formë të përvetësimit të kompanisë, e

cila është e mbyllur, apo që do të mbyllej, nëse nuk do të blihet,

Hapje të vendeve të reja të punës të lidhura me investimet, si dhe për hapje të

vendeve të punës për persona me nevoja të veçanta, si dhe të kategorisë së

personave, që me vështirësi mund të gjejnë punë,

Ndërmarrja nuk është në gjendje ti shlyejë detyrimet me resurset vetjake, apo me

mjetet që mund të sigurojë nga pronari/aksionarët apo kreditorët, më qëllim që ti

ndërpresë humbjet, të cilat pa ndërhyrjen e ndihmës shtetërore, me siguri në afat të

shkurtër apo afat të gjatë, do të çojë deri në ndërprerje të veprimtarisë së

ndërmarrjes,

Kërkime themelore, kërkime industriale, zhvillim eksperimental (nuk mund të

ndahet ndihmë shtetërore për aktivitete për kërkim dhe zhvillim në trafikun

hekurudhor, rrugor dhe tokësor,

Studime fizibiliteti si përgatitje për kërkime industriale apo aktivitete për zhvillim

eksperimental,

Inovacione organizative të shërbimeve,

Angazhim të personelit shumë të kualifikuar nga ndonjë organizatë kërkimore apo

ndërmarrje e madhe, për ndërmarrje të vogla dhe të mesme,

Për përgatitje, ekspansion dhe animim të klasterëve në objekte për trajnim dhe

qendra kërkimore, infrastruktura të hapura për kërkime: laboratorë, objekte për

testim dhe infrastruktura rrjetore të gjera ndërlidhëse,

Trajnime dhe ngritje të nivelit profesional të të punësuarve.

Vlera e ndihmës shtetërore arrin nga 10% deri 100% të investimit të kombinuar sipas


60

strukturës, që mund të arrijë vlerë maksimale deri 50 milion euro. Dinamika si dhe sasia

e mjeteve që do të jetë në dispozicion për ndihmën shtetërore do të varet nga

kapacitetet e buxhetit në vitet e ardhëshme.

Infrastrukturë

Për Bashkimin Demokratik për Integrim, mirëqenia e qytetarëve ka qenë dhe mbetet

përkushtimi kryesor. Për nga natyra e tyre, projektet strategjike infrastrukturore

kombëtare projektohen dhe ndërtohen për një periudhë kohore disavjeçare.

Autostrada Korridori 8. Projekti për ndërtimin e autostradës Gostivar-Qafë Thanë,

pjesë e Korridorit 8 ka përfunduar dhe këtë vit filloi ndërtimi i aksit rrugor Kërçovë -

Strugë - Ohër (370 milionë euro), me kredi ndërkombëtare. Në qershor 2014 do të

hapet ankandi për koncesion për pjesën Kërçovë - Gostivar (374 milionë euro) dhe

Shkup - Bllacë (70 milionë euro), Trebenishtë - Strugë (45 milionë euro) me kredi,

Strugë - Qafë -Thanë (50 milionë euro). Vlera e përgjithshme e investimit për këtë pjesë

të autostradës se Korridorit 8 është rreth 900 milionë euro. Gjithashtu, do të bëhen

lidhje të Korridorit 8 me dy akse rrugore me Rrugën e Arbrit. Aksi i parë, Burim - Dibër,

me një vlerë prej 22 milionë euro nga Burimi deri në Urën e Boshkut, që së bashku me

pjesën e përfunduar Ura e Boshkut - Dibër me vlerë 3 milionë, në total për këtë aks

rrugor 25 milion euro. Aksi i dytë, rikonstruimi i rrugës Mavrovë - Dibër në vlerë rreth

10 milionë euro.

Hekurudha Korridori 8 (Kërçovë-Lin). Ka përfunduar projekti ideor, do të fillojë

projekti themelor dhe studimi i fizibilitetit për ndërtim të hekurudhës dhe investim

rreth 300 milion euro. Gjithashtu, me rëndësi është modernizimi i hekurudhës gjatë

gjithë Korridorit 8 me qëllim që të bëjë atraktive këtë trajektore të rëndësishme të

transportit.


61

Rruga e Arbërit. Do të bëhen lidhje e Rrugës së Arbërit me Korridorin 8 me dy akse

rrugore. Aksi i parë, Burim - Dibër, me një vlerë prej 22 milionë euro nga Burimi deri në

Urën e Boshkut, që së bashku me pjesën e përfunduar Ura e Boshkut - Dibër me vlerë 3

milionë euro, në total për këtë aks rrugor 25 milion euro. Aksi i dytë, rikonstruimi i

rrugës Mavrovë - Dibër në vlerë rreth 10 milionë euro.

Rruga Tetovë-Prizren. Studimi i parë i fizibilietit për këtë rrugë ka përfunduar. Bazuar

në rezultatet e studimit do të shqyrtohen alternativat më të arsyeshme ekonomike, në

bashkëpunim me Kosovën.

Rrugë Likove-Gjilan. Rrugë e re që lidh Likovën dhe Gjilanin nëpërmjet vendkalimit

kufitar Stançiq-Bellanoc.

Rrugë dhe vendkalime të reja kufitare. Rruga Llojanë-Miratovcë (Kumanovë-

Preshevë)- në ndërtim, Stançiq-Bellanoc (Likovë-Gjilan)- në ndërtim, Tanushë-Debëllde

në ndërtim.

Interkoneksionet elektrike (Shkup-Prishtinë; Manastir-Elbasan). Në bashkëpunim

me BERZH kanë përfunduar studimet dhe vazhdojnë bisedimet për të siguruar mjete

financiare për ndërtim të largpërçuesve elektrikë me Shqipëri dhe Kosovë, investim me

vlerë prej 16.7 dhe 6.4 milion euro respektivisht.

Gazifikimi. Trajektorja Shkup-Tetovë-Gostivar-Kërçovë do të jetë prioritet. Investimi i

përgjithshëm parashihet të kapë vlerën prej rreth 320 milion eurosh. Në vijim janë

bisedimet me Bankën Evropianë për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) për sigurimin e

mjetetëve financiare për këtë investim. Gjithashtu, në periudhë më afatgjatë do të bëhen

lidhje me Kosovën dhe Shqipërinë. Për distribucion në nivel të rrjetit, gazifikimi i

vendbanimeve është shpallur ankand për koncesionim për rajonin e Shkupit dhe priten

investime rreth 100 milionë euro. Në katër vjeçarin e ardhshëm do të shpallen ankandet


62

edhe për dy rajone tjera: Maqedonia Perëndimore dhe Maqedonia Lindore.

Energjetikë

Hidrocentralet e vogla. Nga viti 2009 deri tani janë nënshkruar 66 kontrata për

koncesion për ujë për prodhimin e rrymës elektrike nga hidrocentralet e vogla.

Kapaciteti i përgjithshëm instalues është rreth 60 MW dhe pritet prodhim vjetor deri në

230 GWh. Investimi vlerësohet rreth 120 milionë euro. Nga numri i përgjithshëm i

kontratave të nënshkruara për koncesion, të ndërtuara janë 17 hidrocentrale të vogla

me kapacitet instalues 12 MË dhe që deri më tani janë investuar 20 milionë euro.

Gjithashtu në moment në fazën e ndërtimit janë 15 hidrocentrale të vogla me kapacitet

instalues 16 MË dhe pritet investim në vlerë prej 27 milionë euro. Ndërtimi këtyre

pritet të përfundojnë në fillim të 2014. Pjesa tjetër e kontratave të nënshkruara gjithsej

34 kontrata, janë në fazën e sigurimit të dokumentacionit të nevojshëm për marrjen e

lejes për ndërtim me çka pas marrjes së lejes do të fillojnë menjëherë me punë. Në

shkurt të këtij viti është realizuar shpallja e gjashtë ndërkombëtare për dhënien e

koncesionit të ujit për prodhim të rrymës elektrike nga hidrocentralet e vogla. Me ketë

tenderë planifikohen 80 lokacione për ndërtim të hidrocentraleve të vogla.

Në Maqedoninë perendimore në fazë të ndërtimit janë 22 hidrocentrale të vogla.

Hidrocentrali Komuna Euro Afati i realizimit

Lumi Goshincë Likovë 3,038,698 19.05.2015

Lumi Brestjanë Likovë 1,500,000 28.11.2013

Lumi Seleçkë Strugë 1,968,848 12.05.2013

Lumi Reçan Kërçovë 491,634 18.11.2015

Lumi Baçishkë Kërçovë 1,651,210 24.10.2014

Lumi Baçishkë Kërçovë 2,232,000 19.05.2015


63

Lumi Dupnicë Kërçovë 680,070 18.11.2015

Lumi Kadinë Studeniçan 6,726,700 27.03.2014

Lumi Kadinë Studeniçan 2,390,000 25.08.2014

Lumi Gabrovskë Tearcë 2,490,000 25.08.2014

Lumi Gabrovskë Tearcë 2,075,000 25.09.2014

Lumi Bistricë Tearcë 2,891,767 19.05.2015



Lumi Odranska Tearcë 596,000 19.05.2015

Lumi Odranska Tearcë 553,000 19.05.2015

Lumi Bellovishkë Tearcë 683,000 19.05.2015

Lumi Vejaçkë Tetovë 2,211,000 19.05.2015

Lumi Uji i shpejtë Tetovë 1,701,559 19.05.2015



Lumi Shkumbin Tetovë 1,777,018 19.05.2015

Lumi i Zi (HEC Çebren). Centrali hidroelektrik Çebren është planifikuar të ndërtohen

mbi Lumin e Zi, që është degë e djathtë e lumit Vardar dhe një nga lumenjtë më të

mëdhenj në deltën e saj. HEC Çebren është projektuar me agregatë reversibil dhe me

regjim pompe me fuqi instaluese (turbinë/pompë) 333/347 MW, prodhim vjetor të

energjisë elektrike 840/786 GWh. Investimi i përgjithshëm për ndërtimin e HEC Çebren

është rreth 400 milionë euro, koha e ndërtimit është planifikuar të zgjasë 6 vjet.

Realizimi i këtij projekti do ketë ndikim pozitiv edhe në zhvillimin e bujqësisë në këtë

regjion, sepse do mundësohet ujitja e tokës përreth liqeneve artificiale që do krijohen

me ndërtimin e këtij hidrocentrali.

HEC Ura e Boshkut. Vazhdojnë aktivitet për realizimin e projektit HEC Ura e Boshkut

me një fuqi instaluese rreth 70 MW, prodhim vjetor 117 GWh, investimi total 107

milionë euro. Në vazhdim janë bisedimet me EBRD për arritjen e marrëveshjes për

kredi, për ndërtimin e këtij hidrocentrali. SHA ELEM dhe Banka Evropiane për ndërtim

dhe zhvillim në vitin 2012 kanë nënshkruar Marrëveshje për hua ku nëpërmjet krediti

do të sigurohen 65 milionë euro pjesa tjetër do të jenë mjete të AD ELEM në vlerë prej


64

42 milionë euro.

Largëpërçues Interkonektiv 400 кV Maqedoni – Shqipëri. Largpërçuesi do të lidhë

Maqedonin me Shqipërinë, respektivisht nëpërmjet linjës Manastirë-Elbasan. Gjatësia e

përgjithshme në territorin e Republikës së Maqedonisë është 95 km ndërsa 60 km në

pjesën e Republikës së Shqipërsië. Investimi arrin vlerë prej 43.5 milionë euro. Është

përgatitur studimi i fizibilitetit dhe studimi mbi ndikimin në ambientin jetësorë. Fillimi i

ndërtimit pritet të filloi në vitin 2016 dhe të përfundoj në vitin 2018. Janë mbajtur

takime bilaterale ndërmjet operatorëve të largpërçimit nga të dyja palët, gjithashtu në

takimin bilateral Shqipëri-Maqedoni është diskutuar mbi këtë projekt ku është

vendosur të themelohen grupet e punës ndërmjet dy shteteve për të ndjekur nga afër

rrjedhën e aktiviteteve të largpërçuesit Shqipëri – Maqedoni.

Largëpërçues Interkonektiv 400 kV Maqedoni – Kosovë. Me këtë projekt

parashikohet rindërtimi i përçuesit ekzistues 220 kV në nivel tensioni 400 kV, gjatësia

25 km deri në kufirin. Investimi i përgjithshëm parashihet të jetë 6,4 milion euro, në të

cilin investim mjete vetanake do të jep AD MEPSO me vlerë 2.2 milion euro, ndërsa

pjesa tjetër e mjeteve të mbetura në vlerë prej 4,2 milion euro parashikohet të sigurohet

nga huatë tek institucionet financiare ndërkombëtare. Me 5 korrik 2010 Ministria e

Ekonomisë e Republikës së Maqedonisë dhe Ministria e energjetikës dhe minierave e

Republikës së Kosovës nënshkruan Memorandum për mirëkuptim në sektorin

energjetik. Me 14 janar 2014 është nënshkruar Marrëveshjen për bashkëpunim dhe

koordinim ndërmjet operatorëve të largpërçuesve ndërmjet Republikës së Kosovës dhe

Republikës së Maqedonisë.

Largëpërçuesi HEC Vrutok – TS Tetovë. Ky projekt përfshin gjatësi prej 33 km dhe

investimi arrin vlerë prej 3 milionë euro. Seksioni i parë është lëshuar në përdorim me

25.08.2010. Seksioni i dytë dhe i tretë është përfunduar pjesërishtë përveç disa

shtyllave të cilat do të montohen pasiqë të zgjidhen çështjet pronësore-juridike. Në

vjeshtë të vitit 2014 do të përfundojë komplet ndërtimi i seksionit të dytë dhe të tretë


65

dhe me këtë përfundojnë punimet për realizimin e këtij projekti. Është përmirësuar

furnizimi me energji elektrike në rajonin e Gostivarit dhe Tetovës; është siguruar

furnizim i sigurt, cilësorë dhe pa ndërprerje me energji elektrike për amvisëritë dhe

komunitetin e biznesit në komunën e Gostivarit dhe komunën e Tetovës.

Mjedisi jetësor

Çdo vit në sektorin e mjedisit jetësor realizohen investime në bazë të programit për

investime, në periudhën 2011 – 2014 janë investuar 180 milionë denar, në programin

për ujrat 90 milion denarë, kurse në bazë të programit për lëndët fosile 90 milion

denarë. Të gjitha këto investime realizohen në bashkëpunim me komunat, sektorin civil

dhe në bazë të stragjiisë për investime në mjedisin jetësor.

Monitorim i kualitetit të ajrit. Çdo vit pergatitet Programi Operativ për punë të

sistemit shtetëror për monitorim automatik për kualitetin e ajrit ambinetal dhe

miratohet nga Qeveria e Republikës së Maqedonisë. Në programn në mënyrë të detajuar

janë të argumentuara mjetet financiare të nevojshme për funksionimin e pandalshëm të

sistemit shtetëror për monitorim automatik për kualitetin e ajrit ambiental.

Ligje dhe akte nënligjore. Të përgatitura dhe të sjella janë ndryshime dhe plotësime të

Ligjit për kualitet të ajrit. Në vitin 2010, janë sjellë Ligje për ratifikimin e të gjithë tetë

protokolleve ne harmonizim me Konventën për ndotjen e ajrit largpamës brenda kufijve

nga viti 1979. Në vitin 2013 është sjellë Ligji për kontroll të emetimeve të bashkë

dyzimeve organik të avullueshme.

Në periudhën 2009-2013 janë përgatitur dhe sjellë akte nënligjore në pajtueshmëri me

Ligjin për kualitet të ajrit, kurse gjatë vitit 2013 janë sjellë ndryshime dhe plotësime të

dy akteve nënligjore. Në gusht të vitit 2011 është sjellë Rregullore për formimin e rrjetit


66

shtetëror për monitorim të ambientit jetësor, në bazë të së cilave është definuar rrjeti

Shtetëror për monitorim të kualitetit të ajrit. Ne procedure te nënshkrimit është

Rregullorja për përmbajtje të detajuar dhe mënyra e përgatitjes së planeve për

kualitetin e ajrit për përmirësimin e ajrit.

Dokument planifikimi për mbrojtjen e kualitetit të ajrit. Programi nacional për

reduktimin gradual të sasive të emetimeve të substancave të caktuara ndotëse në nivel

të Republikës së Maqedonisë për periudhën nga viti 2012 deri në vitin 2020 e miratuar

në Qeveri në vitin 2012. Plani nacional për mbrojtjen e kualitetit të ajrit i miratuar nga

Qeveria në vitin 2012 dhe e paraqet gjendjen e kualitetit të ajrit, i definon masat për

mbrojtje dhe përmirësim të kualitetit të ajrit në Republikën e Maqedonisë dhe të gjitha

institucionet relevante përgjegjëse për implementimin e tyre për 5 vitet vijuese (2013-

2018). I përgatitur është Programi për përmirësimin e kualitetit të ajrit dhe plani

aksionar për mbrojtjen e ajrit në qytetin e Manastirit. Të njëjtat janë miratuar nga ana e

këshillit të komunës së Manastirit. Këto dokumente janë bazë për përgatitjen e planeve

lokale të mbetura për mbrojtjen e kualitetit të ajrit.

Menaxhimi me ujrat. U miratua për herë të parë në Republikën e Maqedonisë dokumenti bazë

në sferën e ujrava: Stragjia për ujrat. Vazhduam me investime në: Saraj për stacionin për

pastrimin e ujrave të zeza, në Gostivar për stacionin për pastrimin e ujit të pijshëm, në Kërçovë

për sisitemin regjional për furnizim me ujë të pijshëm, në Likovë për ndërtimin e sistemit

regjional për furnizim me ujë të pijshëm, si dhe në komunat tjera.

Gjatë viteve 2011-2014 janë ndërmarrë këto aktivitete:

- Në suaza të projektit EPR u formua grupi Punues për EPR-Maqedoni-kapitulli

“Menaxhim i qëndrueshëm me resurset e ujërave”, përmes së cilës u përpunua

Raport për resurset ujore në Maqedoni për vitin 2011.

- Mbaroi Projekti “Implementimi i Ligjit për ujëra” i cili zbatohej me mjetet nga

ndihma teknike Gjermane (NTGJ). Në suaza të projektit u mbajtën më shumë

mbledhje dhe misione punuese nga ana e ekspertëve të huaj me qëllim të zbatimit të


67

trajnimit dhe transferim të dijeve në pjesën e implementimit të Ligjit për ujëra të

nëpunësve shtetëror.

- Në vitin 2011 mbaroi projekti “Siguri në furnizimin me ujë të Maqedonisë përmes

përforcimit të Ujësjellësve”. Projekti u mbajt nga Banka Botërore, dhe qëllimi i

projektit është që t’i ndihmohet Republikës së Maqedonisë të arrin siguri afatgjate

në sektorin e menaxhimit të ujit, në situatë të nevojës së zhvillimit të shpejtë, rritjes

së kërkesës së ujit, ndryshimeve klimatike dhe kufizime të shprehura në financimin

privat dhe publik.

- Në datën 18.04.2011 në Ohër u mbajt konferenca Rajonale ministrore e titulluar

“Menaxhim i integruar me pellgjet rrjedhëse-platforma për ndryshim të përvojës”.

Arritja më domethënëse nga konferenca është miratimi i dy deklaratave të

përbashkëta: 1. Deklarata e përbashkët për menaxhimin e integruar me pellgjet

rrjedhëse, si edhe 2. Deklarata për menaxhimin me rrjedhjen më të gjerë të lumit

Drin.

- Në gjysmën e parë të vitit 2011 është nënshkruar kontratë (marrëveshje) për

realizimin e projektit “Projektim dhe ndërtim i stacionit filtrues të sistemit për

menaxhimin e ujit në Gostivar”.

- Në datën 20 gusht të vitit 2011, filloi ndërtimi i sistemit rajonal ujësjellës me gjerësi

prej 3.5 km në komunën e Zajazit. Projekti financohet nga Programi për investime në

mjedisin jetësor në Ministrinë për mjedis jetësor dhe planifikim hapësinor për vitin

2011.

- Në datën 25.11.2011 në Tiranë u nënshkrua Memorandum bashkpunimi për

menaxhimin e përbashkët me pishinën e Drinit mes Maqedonisë, Shqipërisë,

Kosovës, Malit të Zi dhe Greqisë. Kontrolli dhe koordinimi i ujërave dhe

biodiverziteti në rrjedhjen e Drinit janë pjesë e lidhjeve të përfshira në

Memorandumin për menaxhimin e përbashkët të pishinës së lumit Drin në

Maqedoni, Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi dhe Greqi. Memorandumi është rezultat i

bashkëpunimit disa vjeçar të pesë shteteve rreth rrjedhjes së Drinit që përfshin

Liqenin e Ohrit, Prespës dhe Shkodrës dhe rrjedhën e lumit Drin.


68

- Në suaza të projektit “Menaxhim i integruar me rrjedhën e Liqenit të Prespës” (i

financuar nga GEF), në organizim të Ministrisë së mjedisit jetësor dhe planifikim

hapësinor dhe UNDP-së, në datën 06 mars të vitit 2012 në Ohër, u mbajt mbledhje e

Këshillit për menaxhimin e rrjedhjes së liqenit të Presës, me çka u prezantua Plani

për menaxhimin me rrjedhjen e liqenit të Presës.

- Ministri për mjedis jetësor dhe planifikim hapësinor i R. së Maqedonisë dhe ministri

për mjedis jetësor, bujqësi dhe ekonominë e ujit në R. e Shqipërisë, nënshkruan

Deklaratë për angazhimin e vendosjes së rezervuarit ndërkufitar në biosferë Ohër-

Prespë, më datë 02.20.2012.

- Gjatë vitit 2012, mbaroi Projekt Piloti për Implementimin e Direktivës së

përmbytjeve, i cili u realizua me mjetet e Qeverisë së Belgjikës dhe zgjati 18 muaj.

- U nënshkrua Memorandum për bashkëpunim mes Qeverive të konfederatës

Zvicerane dhe të Republikës së Maqedonisë, për zbatimin e Projektit për rindërtimin

e ekosistemit të Liqenit të Prespës, më datë 18.12.2012.

- Në datën 01.11.2013 u mbajt ”Konventa për mbrojtje dhe përdorim të rrjedhave

ujore përreth kufijve dhe liqeneve ndërkombëtare”, që Ministria për mjedis jetësor

dhe planifikim hapësinor e organizoi në bashkëpunim me Komisionin Ekonomik

Evropian të Kombeve të Bashkuara (UNECE) dhe me mbështetjen e Programit për

zhvillim të ratifikimit dhe implementimit të Konventës. Mbajtja e kësaj mbledhje për

Republikën e Maqedonisë paraqet hap në përpjekjet të cilat i mori gjatë

implementimit ligjdhënës në BE në fushën e ujërave dhe Konventën për ujërat.

- Eshtë nënshkruar Memorandum për bashkëpunim në fushën e mjedisit jetësor dhe

planifikim hapësinor, mes Ministrisë për mjedis jetësor dhe planifikimit hapësinor të

R. së Maqedonisë dhe Ministrisë për mjedis jetësor dhe planifikim hapësinor të R. së

Kosovës.

- Realizojmë projekt për përforcimin e kapaciteteve për NP Komunale dhe ngritjen e

sistemeve të vetqëndrueshme.


69

Menaxhimi me mbeturinat.

Në vitin 2010 në suaza të Drejtorise për mjedis jetësor formohet Sektor për

menaxhimin me mbeturinat. Sektori për menaxhimin me mbeturinat u formua me

transformimin e Njësise për mbeturina dhe tokave në suaza të Drejtorise për mjedis

jetësor.

Në vitin 2011, në pajtueshmëri me Ligjin për menaxhimin me paketimin dhe mbeturinat

nga paketimi, formimi i Komisionit për Menaxhimin me mbeturinat nga paketimi është

sjellë Program për menaxhimin me mbeturinat dhe paketim dhe është dhënë një leje

për person juridik për menaxhimin me paketimin dhe mbeturinat nga paketimi. Në vitin

2011 vijonin aktivitetet në suaza të projekteve për “Përforcim i kapaciteteve të nivelit

qendror dhe lokal për implementimin dhe pranimin e ligjdhënies nga fusha e

menaxhimit me mbeturinat”, në suaza të programit IPA komponenti 1 për 2008, u

mbajtën mbledhje rajonale, me qëllim të njohjes me qasjen e integruar për menaxhimin

me mbeturinat në vendet e BE (për rajonin lindor dhe verilindor të RM). Në vitin 2011

në mënyrë të vazhdueshme zhvillohej faza e tretë nga procesi për azhurnim dhe

plotësim në bazën e Kadastrës të krijuesve të mbeturinave dhe rindërtimin e softuerit

për aplikimin e të dhënave në kadastrën për mbeturina.

Aktivitetet më të rëndësishme në vitin 2012 u drejtuan kah implementimi i menaxhimit

rajonal të integruar me mbeturinat në të gjithë rajonet planifikuese në Republikën e

Maqedonisë. U formuan tre Këshille Rajonale për Menaxhimin me Mbeturinat për

rajonin Verilindor, Lindor dhe rajonin Planifikues Pellagonian. Procedurat me dialogun

konkurrues për ndarjen e koncesionit për financim, projektim, ndërtim dhe menaxhim

me depot rajonale për mbeturinat e forta komunale për pjesën verilindore ishin në

rrjedhë. Njëkohësisht u vazhdua me udhëheqjen e regjistrave në pajtueshmëri me

procedurën ligjore si edhe aktivitetet për azhurnim dhe plotësim të bazës në Kadastrës

të krijuesve të mbeturinave. Gjithashtu u vendos sistem informues për menaxhimin me


70

mbeturinat (bashkëpunim të aplikacionit softuerik për menaxhimin me bazën e të

dhënave për mbeturinat).

Ne vitin 2013 filloi të zbatohet projekt “Vendosja e sistemit të vetë qëndrueshëm

financiar të integruar për menaxhimin me mbeturinat” në suaza të IPA komponenti 3 –

Masa 3.2 nga programi Operativ për zhvillim rajonal 2007-2009 përmes bashkëpunimit

të planeve rajonale për menaxhimin me mbeturinat dhe studimet për vlerësim

strategjik të ndikimit mbi mjedisin jetësor për rajonin Lindor dhe Verilindor. Janë

formuar trupa rajonal për menaxhimin me mbeturinat për të gjitha rajonet e

planifikuara (përveç atij juglindor dhe Pollogut) me sjelljen e Vendimeve për

nënshkrimin e marrëveshjes për përmbajtjen e vendosjes së sistemit për menaxhimin

me mbeturinat të nivelit rajonal.

Parqet nacionale dhe zonat e mbrojtura. Duke filluar nga viti 2009 deri në vitin 2013

në parqet nacionale vazhdimisht zbatohen aktivitete në drejtim të mbrojtjes dhe

ruajtjes së menaxhimit me natyrën dhe zhvillimit të turizmit. Parqet nacionale Pelister,

Galiçica dhe Mavrova paraqesin një nga destinacionet më domethënëse turistike në RM.

Në atë drejtim në parqet ishin zbatuar aktivitete për sinjalizimin dhe rregullimin e

hapësirave, rregullimin e rrugëve për këmbësor dhe për biçikleta, formim të qendrave

informative si mjete të rëndësishme për mbështetjen e zhvillimit të eko-turizmit.

Veçanërisht theksojme se në vitin 2012 PN Mavrovë, PN Galiçicë dhe PN Pelister

përgatitën studime për zhvillim të parqeve nacionale për nevojat turistike.

Gjithashtu, parqet përfshihen në aktivitetet për edukim të kuadrove personale, por edhe

edukim të më të vegjëlve, si edhe promovim të pasurisë natyrore me shënimet e datave

domethënëse ekologjike.


71

Bujqësi

Bujqësia në Maqedoni kryesisht është tradicionale dhe e organizuar në baza individuale

dhe familjare. Pasi që ky sektor luan rol të rëndësishëm në ekonominë e vendit (përbën

12% të BPV dhe 18% të numrit të përgjithshëm të të punësuarve, ndërsa në eksport

merr pjesë me 19%), Bashkimi Demokratik për Integrim do të angazhohet për

modernizimin e këtij sektori dhe vënien e tij në funksion të zhvillimit ekonomik.

Përkrahje buxhetore e ekuilibruar rajonale për bujqësi. Duke respektuar parimet e

lartpërmendura dhe duke u bazuar në praktikat më të mira të politikave rajonale të

bujqësisë të Bashkimit Evropian, Bashkimi Demokratik për Integrim do të angazhohet

fuqimisht për respektimin e parimit rajonal që të sigurojë që përkrahja buxhetore dhe

subvencionet të ndahen në mënyrë transparente dhe objektive në gjithë territorin e

Maqedonisë. Me këtë do të garantojmë mundësi të barabarta për zhvillimin e bujqësisë

në të gjithë pjesët e Maqedonisë që do të ketë efekt plotësues politik duke pasur

parasysh karakterin multietnik të shtetit dhe gjendjen sociale në Maqedoni.

IPARD. Që nga viti 2007 Republika e Maqedonisë ka filluar të implementojë IPARD

programin. Programin nacional për zhvillimin e bujqësisë dhe zhvillimin rural për

periudhën 2013 -2017 i cili gjithashtu reflekton vazhdimësinë e interesit shtetëror për

zhvillim të bujqësisë dhe zonave rurale, nëpërmjet përmirësimit të mëtutjeshëm të

politikave për zhvillim, duke rritur kështu efikasitetin e tyre dhe duke siguruar

mbështetje për sektorin e bujqësisë dhe zhvillim të qëndrueshëm të zonave rurale. Ne

këtë drejtim nëse merret për bazë rëndësia që ka sektori i bujqësisë, që nga viti 2007,

bujqësia është një nga prioritetet ekonomike që e ka mbështetur qeveria.

Zbatimin e masave për ndihmë shtetërore në bujqësi. Gjatë periudhës nga viti 2009

deri në vitin 2013 subvencionet kapin vlerën prej 565 milionë euro, mjete për

përkrahje financiare të bujqësisë dhe zhvillimit rural, ndërsa për vitin 2013 janë


72

paraparë mjete me vlerë prej 145 milionë euro. Gjatë periudhës nga viti 2009 deri në

vitin 2013 në vendbanimet shqiptare janë realizuar subvencione me shumë totale prej

126 milionë euro, në keto komuna: Kumanovë, Çair, Gazi Babë, Kisela Vodë, Karposh,

Tetovë, Gostivar, Dibër, Kercovë, Strugë, Resnjë, Manastir, Ohër, Prilep, Dolnen dhe

Krushevë.

Në periudhën 2008-2010 janë ndarë subvencione prej 220 milionë euro nga të cilat 55

milionë euro janë shpërndarë në regjione me popullsi shqiptare: Kumanovë, Tetovë,

Gostivar, Dibër, Strugë, Dollnen, Gazi Babë, Çair, Kisela Vodë, Kerçovë). Në periudhën

2011-2014 do të ndahen rreth 545 milionë euro.

Mjetet e realizuara për periudhën 2009 deri në vitin 2013

(milionë euro) 2009 2010 2011 2012 2013 Total

Subvencione 75 100 115 135 140 565 Vendbanime shqiptare (euro) 18 22 26 28 32 126 Vendbanime shqiptare (%) 24 22 23 23 23 22

Hidrosistemi i Fushës së Pollogut (Raven-Reçicë). Gjatë vitit 2012 ka filluar

procedura dhe është nënshkruar kontrata për përgatitjen e “Studimit për zgjedhjen e

trasesë për Projektin themelor për ndërtimin e kanalit kryesor Raven- Reçicë”. Shuma e

përgjithshme për realizimin e këtij projekti përfshinë vlerë prej 3.2 milionë denarë. Për

realizimin e projektit themelor “Raven- Reçicë” – projekt i cili ka për qëllim vaditjen e

fushës së Pollogut janë të paraparë mjete prej 18.5 milionë euro, me këtë shumë është

paraparë ndërtimi i kanalit kryesor nga sistemi Raven- Reçicë për furnizimin me ujë për

vaditje të fushës së Pologut. Rrjetet anësore (shpërndarëse) nuk janë të parapara në

këtë shumë. Me këtë sistem parashihet vaditja e një sipërfaqeje prej 3.500 hektar tokë

bujqësore. Mjetet e nevojshme për vazhdimin e këtij projekti do të sigurohen prej

Programit për ndihmë financiare të zhvillimit rural në disa faza duke filluar nga viti

2014 deri ne vitin 2020.

Penda në lumin e Sllupçanit. Me projektin “Penda në lumin Sllupçan” parashihet që të


73

ndërtohet një pendë dhe të sillet ujë nga lumenjtë Matejqe dhe Hotla në akumulacionin

Likovë me qëllim që të rritet kapaciteti i ujit me rreth 5 deri në 6 milionë m3 (në vit) për

sistemin ekzistues Glazhnjë-Likovë. Me këtë projekt “Penda në lumin Sllupçan” është

paraparë që të sigurohet ujë i pijshëm, vaditje e tokës bujqësore (afër 5.000 hektarë)

dhe ujë industrial për Komunën e Likovës dhe Kumanovës dhe i njëjti do të jetë

përforcim i sasisë së ujit për akumulacionin e Likovës. Në vitin 2012 ka filluar përgatitja

e Programit për projektin, hulumtime gjeologjike dhe kërkimi i vendit të përshtatshëm

për ndërtimin e pendës së lumit Sllupçan dhe vlera totale për këtë projekt zë shumën

prej 13 milionë euro. Projekti realizohet sipas dinamikës së paraparë duke filluar nga

viti 2014 deri në vitin 2020 nga programi për ndihmë financiare dhe zhvillim rural.

Pika grumbulluese për produkte bujqësore në Pollog. Realizimi i projektit të pikës

grumbulluese të produkteve bujqësore ka filluar në vitin 2012 në Vrapçisht ku është

rregulluar infrastruktura, ujësjellësi dhe kanalizimi me vlerë prej 7 milionë denarë të

financuara nga buxheti i shtetit (NP- Agroberza). Qëllimi i kësaj pike grumbulluese është

që të stimulojë bujqësinë në Regjionin e Maqedonisë perëndimore, ndërsa kompania e

cila e ka blerë token prej 15.000 m2 ka për obligim ndërtimin e objektit. Pikë

grumbulluese është paraparë edhe në regjionin e Likovës dhe në pritje është gjetja e

investitorit.

Kredi të volitshme për bujqit. Bujqit kanë në disponim kredi jashtëzakonisht të

volitshme. Mbështetja realizohet përmes subvencionimit të bujqësisë dhe përmes

financimit dhe kofinancimit të projekteve në lartësi prej 50% nga projektet e bujqve

për investim, për pajisje, për zhvillim të bizneseve, por edhe përmes mundësimit të

instrumenteve për përkrahje biznesit të tyre. Lidhur me sfida të caktuara që ishin të

theksuara nga shoqatat e fermerëve dhe që kanë të bëjnë me sigurimin e instrumenteve

të lira financiare për biznesin e tyre, shteti tani më siguron 3 instrumente posaçërisht të

volitshme dhe të lira financiare, me kamata të ulëta, periudhë të mirë të pagimit dhe

grejs periudhë që ata mund ta shfrytëzojnë. Para fillimit të punëve sezonale të

fermerëve këto mjete paraqesin mundësi të mirë për përkrahje dhe mund të


74

shfrytëzohen sepse institucionet janë të gatshme për sigurim efikas dhe efektiv të

mjeteve.

Instrumenti i parë që duam ta theksojmë është instrumenti financiar posaçërisht i

volitshëm i cili mund të shfrytëzohet për financimin e projekteve në bujqësi përmes

linjës së lirë kreditore të Bankës së Maqedonisë për Mbështetje të Zhvillimit, e cila

mund të përdoret për financimin e prodhimit bazë të bujqësisë, për blerje dhe

përpunim dhe për eksport të prodhimeve bujqësore. Mjetet mund të shfrytëzohen

përmes kushteve shumë të volitshme (me normë interesi prej 3% që është norma e

interesit me e ulët në Maqedoni dhe më gjerë; shuma e mjeteve që mund të përdoren do

të sillet rreth 300 mijë euro shumë maksimale për prodhimtari primare bujqësore dhe

deri në 500 mijë euro për ripërpunim dhe eksport të prodhimeve).

Instrumenti i dytë financiar realizohet përmes Fondit për Garantimin e Kredive

Bujqësore edhe atë në bashkëpunim me bankat tregtare dhe kursimoret. Norma e

interesit sillet rreth 4% deri në 6% varësisht nëse aplikohet për përmes bankës tregtare

apo kursimores. Miratohen fonde para së gjithash për kapital punues, ndërsa kuota e

mjeteve në disponim ndryshon varësisht nga kthimi i plasmanëve tash më të

shfrytëzuara. Kushtet specifike, në kuptim të afatit të pagesës dhe periudhës grejs

kontraktohen mes bankave tregtare dhe kursimoreve nga njëra anë dhe fermerit që

aplikon nga ana tjetër.

Instrumenti i tretë ose mundësia e marrjes së mjeteve përmes linjës kreditore të lirë

nga Bankës Evropiane për Investim, që është në lartësi prej 100 milionë euro dhe që ka

normë interesi 5,5% e të cilën e subvencionon shteti. Këto mjete para së gjithash

shfrytëzohen për projekte më të mëdha, investime ose sasi më të madhe të kapitalit të

punës dhe realizohen nga ana e subjekteve më të mëdha tregtare. Deri më tani janë

realizuar 50 milionë euro, për kërkesa në shumë prej 17 milionë euro procedura e

përpunimit është në rrjedhë dhe duhet të përfundojë në afat prej dy muajsh që do të


75

thotë se ngelin të lira për shfrytëzim edh 33 milionë euro mjete që subjektet tregtare,

mes të cilëve subjektet tregtare bujqësore mund t’i shfrytëzojnë.

Programi për zhvillim rural. Programi për zhvillim rural, që ka të bëjë me

mbështetjen e komunave përmes mbulimit të 100% të investimeve për të forcuar

infrastrukturën publike lokale, përtëritje dhe zhvillim të fshatrave dhe ruajtjen dhe

avancimin e vlerave tradicionale në zonat rurale. Ai u dedikohet mjediseve rurale,

gjegjësisht komunave rurale dhe vendeve rurale të komunave urbane. Ky program

është me interes të lartë për komunat dhe këtë vit ky program paraqet 275 milionë

denarë, ose rreth 4,5 milionë euro, që është rritje e rëndësishme në krahasim me vitin e

kaluar kur për këtë qëllim u investuan 2 milionë euro. Për këtë program mund të

aplikojnë vetëm njësitë e vetëqeverisjes lokale. Qëllimi i programit është përmirësimi i

cilësisë së jetës së të gjithë banorëve të pjesëve rurale dhe të fshatrave. Me këtë

program do të mbështetet masat në vazhdim: zhvillimi i infrastrukturës publike në

mjediset rurale, rinovim dhe zhvillim i fshatrave dhe ruajtje dhe avancim i vlerave

tradicionale në mjediset rurale.

Turizëm

Turizëm i qëndrueshëm në promovim të pasurive natyrore dhe vlerave multikulturore

është qasje që garanton sukses. Turizmi, produktet dhe ofertat turistike janë karta e

identitetit të një shteti. Imazhi i një shteti definohet sipas potencialeve dhe produkteve

turistike, ku turizmi është lëmi e barabartë me teknologjinë e lartë, shëndetësinë,

arsimin, ekonominë dhe lëmenj të tjerë relevantë industrialë. Shtetet të cilat janë

multietnike janë në avantazh ndaj shteteve monoetnike, pasi që kanë një diversitet

kulturor, gjuhësor, fetar dhe kanë një laramani inspiruese për të shijuar dhe njohur.

Gjuha, kultura, figurat eminente kombëtare, etnografia, pasuria historike kulturore,

pasuritë natyrore dhe potencialet turistike shqiptare në Maqedoni janë një perlë e


76

patjetërsueshme e zinxhirit të perlave rajonale dhe botërore.

Kodra e Diellit. Synimi është që Kodra e diellit të zhvillohet në një qendër turistike

rajonale dhe ndërkombëtare. Ka filluar të realizohet faza e parë nga gjithsej tre fazat e

planifikuar për ndërtim dhe modernizim të ski qendrës Kodra e Dielli. Sipas studimit -

Master planit për zhvillim, ShA ELEM filloi me investime për ndërtim të teleferikut të ri

me gjashtë ulëse me gjatësi të rrugës teleferike prej 1,420 m dhe me një kapacitet

fillestar për transport të skiatorëve deri në 2,400 skiatorë në orë, me çka do të rritet

kapaciteti transportimit të skiatorëve nga 1,750 të tanishëm në 3,150 skiatorë, ndërsa

staza e skijimit në 18 km (80 ha). Teleferiku i ri do të lëshohet në përdorim në sezonin

dimëror 2014/2015. Në kuadër të kësaj faze është edhe projekti për ndërtim të

parkingut me kapacitet për 350 automjete, i ndriçuar dhe me rrugë qasëse, me çka do të

tejkalohen problemet e deritanishme me të cilat ballafaqohen turistët e Kodrës së

Diellit. Për sigurimin e kushteve për sezon më të gjatë skijimi, si pjesë e kësaj faze është

edhe ndërtimi i sistemit për borë artificiale. Në vitin 2013 filloi ndërtimi i Rezervuarit të

hapur për ujë i cili duhet të përfundojë deri në fund të këtij viti. Me qëllim të

përmirësimit të cilësisë së akomodimit në këtë qendër, ShA ELEM gjithashtu po përgatit

projekt për ndërtimin e një hoteli-spa të ri në vend të hotelit Sllavija në Kodrën e Diellit.

Zona zhvillimore turistike. Do të përkrah themelimin e zonave zhvillimore turistike

ne 5 qendra (Kodër të Diellit, Strugë, Dibër, Saraj dhe Likovë). Ligji për zona turistike

për zhvillimin e turizmit është miratuar më 11.09.2012 , me këtë ligj rregullohen

kushtet për investim në zonat e turistike, mënyrën dhe procedurën për krijimin,

zhvillimin dhe funksionimin e zonave, aktivitetet e kryera për punën e tyre. Zgjidhjet

themelore të ofruara nga ky ligj janë : krijimi i zonave turistike në Republikën e

Maqedonisë; menaxhimi i tyre nga personat juridikë vendas ose të huaj; mundësia për

dhënien e ndihmës shtetërore në formën e kredive të taksave dhe përjashtimet

(përjashtim nga taksat mbi të ardhurat personale për 10 vjet dhe lirim nga pagesa e

TVSH-së në materialet e ndërtimit për ndërtimin e objekteve në zonën e saj .


77

Çarshia e Vjetër të Shkupit. Rivitalizimi i çarshisë, përpunimi i slloganit, logos dhe

promovimi i tyre nëpërmjet video klipit në mediumet e njohura botërore si atraksion

turistik. Simbioza e traditës dhe modernizmit kulturor të Çarshisë se Vjetër me sheshin

'Skenderbeu' dhe kompleksin universitar.

Subvioncione për turistë të huaj. Subvencionim i turistëve të huaj që vijnë ne mënyrë

të organizuar: 31,640 euro (2010), 412,859 euro (2011), 1,156,735 euro (2012),

1,021,463 euro (2013) dhe 2,550,000 euro (2014).

Zvogëlim i tatimeve. Ulja e TVSH-së për kapacitetet hotelierike nga 18% ne 5%.

Turizmi rural. Për këtë qëllim janë ndarë edhe rreth 3,500,000 euro (2013) mjete të

cilat janë të parapara në Programin për mbështetje të zhvillimit rural. Çdo person fizik,

tregtar individual, ndërmarrje e vogël apo e mesme do të mund të aplikojë me dorëzim

të planit të biznesit. Pas pranimit të planit të biznesit, Agjencioni IPARD do të

kontraktojë marrëveshje me shfrytëzuesin dhe sipas marrëveshjes do ti paguajë mjetet.

Mbështetja e turizmit dhe hotelierisë përmes katër instrumenteve financiare.

Njëri prej prioriteteve strategjike të Qeverisë është zhvillimi i turizmit në vend. TVSH e

ulur për shërbime turizmi nga 18% në 5%, subvencionimi dhe tërheqja e turistëve të

huaj, ndryshimet ligjore për përcaktimin e veprimit dhe rritjes së kualitetit si dhe

investimet në këtë fushë mundësuan dhe vazhdojnë të mundësojnë zhvillim plotësues të

ekonomisë, fluks të kapitalit të freskët, punësime të reja por edhe promovim të vendit

dhe vlerave kulturore dhe tradicionale. Një nga parakushtet kryesore për zhvillimin e

turizmit është sigurimi i kapacitetit akomodues cilësorë që do të jenë në dispozicion dhe

të kapshme për pjesën më të madhe të qytetarëve. Instrumentet janë të dimensionuara

në bashkëpunim me Bankën e Maqedonisë për Mbështetje dhe Zhvillim (BMMZh):

Linjë kreditore – BEI (Banka Evropiane për Investim) – Kredi investimi - NVM

(Ndërmarrje të vogla dhe të mesme). Nga transho e tretë prej 100 milionë euro,


78

shfrytëzuesit do të mund të përdorin mjete për këtë qëllim. Shuma minimale e

mjeteve që shfrytëzuesi i fundit mund t’i përdor paraqet 10,000 euro, ndërsa shuma

maksimale është 3.5 milionë euro, me afat të kthimit prej 8 vjetësh me grejs

periudhë të përfshirë deri në 24 muaj.

Linjë investuese kreditore FR (Fondi Revolving nga linja Italiane kreditore e

mallrave). Shuma e kredisë për shfrytëzuesin e fundit është me shumë minimale

rreth 50,000 euro, ndërsa shuma maksimale rreth 400,000 euro. Afati për pagesë

është 6 vite, greis periudhë e përfshirë, me normë interesi prej 6% në vit.

Fondi i veçantë kreditor - linjë kreditore me skemë garantuese. Shuma e kredisë për

shfrytëzuesin e fundit është prej 10,000 euro shumë minimale deri në 300,000 euro

shumë maksimale. Afati i kthimit është 8 vjet, me grejs periudhë prej 12 muajsh, e në

qoftë se afati i fundit i kthimit është 3 vjet atëherë periudha grejs maksimale është

deri në 6 muaj.

Linjë kreditore NVM – BMMZh. Shuma minimale e kredisë është 15,000 euro ndërsa

shuma maksimale është 500,000 euro. Afati i kthimit është 8 vjet me grejs periudhë

të përfshirë prej 12 muajsh dhe normë interesi maksimale prej 8%.

Kulturë

Në fushën e kulturës gjatë viteve të bashkëqeverisjes së Bashkimit Demokratik për

Integrim janë paraparë dhe realizuar shumë projekte. Realizimi i tyre në masë të madhe

kontribuoi për zhvillimin dhe afirmimin e karakterit multikulturor të Republikës së

Maqedonisë, si dhe për avancimin e shqiptarëve në këtë fushë të veprimit. Projektet,

para së gjithash nga trashëgimia kulturore, si segment i rëndësishëm në kulturën e

përgjithshme, edhe përkundër vështirësive objektive, realizoheshin edhe në përputhje


79

me programin dhe politikën kulturore të Bashkimit Demokratik për Integrim.

Duke e ditur se kultura është shprehja më sublime e asaj që jemi dhe se me kulturë ne

identifikohemi kudo, është obligimi ynë, që të mbështesim promovimin dhe kultivimin,

si të trashëgimisë sonë kulturore, ashtu edhe të krijimtarisë kulturore. E kaluara jonë

historike, si dhe veprimtaria e bollshme artistike na kanë lënë, respektivisht na ofrojnë

shumë mundësi në këtë drejtim. Promovimi i trashëgimisë tonë kulturore në tërë

kontiniumin e saj shekullor, identifikimi i specifikave tona kombëtare edhe në

gërshetimin multikulturor karakteristik për këto treva, gjihmonë ishin në fokusin e

aktiviteteve, që ne kemi mbështetur edhe në nivel lokal. Kultivimi i vlerave, të së

kaluarës së largët, sikurse edhe përkujdesja dhe promovimi i vlerave tona historike dhe

kulturore nga e kaluara e afërt, autorë të së cilës janë brezat e këtij shekulli, vazhdimisht

ishin në qendër të kujdesit dhe respektit për ne. Vazhduam kontribuojmë në këtë

drejtim duke:

u përkujdesur institucionalisht për vlerat e veçanta të trashëgimisë kulurore;

inicuar themelimin ose bashkëthemelimin e muzeve, të cilët më tej do të prezantojnë

trashëgiminë e të kaluarës së vendbanimit respektiv, si një kontribut për

përmirësimin e memories kolektive;

mbështetur organizimin dhe prezantimin e krijimtarisë tonë kulturore, si të asaj

skenike, figurative, muzikore, burimore si edhe atë argëtuese;

mbështetur afirmimin e artistëve të rinj dhe krijimtarisë së tyre nëpërmjet

financimit të prezantimeve të tyre përkatëse me mjete të komunës.

Tetova ka Akademi të Arteve, ku shkollohen dhe diplomohen dhjetëra piktorë, grafistë,

skulptorë, muzikantë, instrumentistë, të cilët pas mbarimit të universitetit të vetmen

mundësi punësimi kanë arsimin, edhe pse një pjesë e mire e tyre zhvillohen në artistë

që kërkojnë hapësira për të ekspozuar veprat e tyre, orkestra simfonike, qoftë edhe të

formateve më të vogla kamertale etj, për të ushtruar shkathtësitë e tyre, salla të

specializuara koncertale etj. Synim i tillë është i domosdoshëm, kur për çdo vit jemi


80

dëshmitar të sukseseve, edhe jashtë Maqedonisë, të shumë instrumentistëve pianistë,

violinistë, solo këngëtarë, të etshëm të zhvillojnë karrierë në këto fusha të specializuara,

shumë piktorë, grafistë, që organizojnë ekspozita, marrin pjesë në manifestime të

rëndësishme figurative në Zvicër, Austri, Gjermani, Francë, ndërsa në vendlindjen e tyre

janë thuajse të panjohur.

Jemi dëshmitarë gjithashtu se nuk nevojitet shumë mund për të krijuar ngjarje

kulturore që kanë efekt në zhvillimin e fushave të artit të përmendura më sipër.

Festivali i skenave teatrore shqiptare në Dibër, bashkëpunimi i teatrit të Shkupit me ato

të Prishtinës e Tiranës dhe vendeve të tjera, realizimi i shfaqjeve të përbashkëta,

gjithnjë zgjon interesimin e publikut dh e rit praninë e tyre në ngjarjet kulturore të

këtyre fushave. Në frymën e kësaj që sapo përmendëm, u themelua Manifestimi i

Alfabetit (në Manastir) që ka drejtorinë e cila zgjidhet periodikisht dhe e ka selinë e

përhershme në Muzeun e Alfabetit. Janë riorganizuar manifestimet si: Këngë Jeho,

Sharri Këndon, Ditët e Naimit, Festivali i Teatrove Shqiptare, me drejtori të zgjedhura, të

hapura për talentë dhe të rinj të shkolluar, me aftësi për të bërë lëvizje kreative në

përputhje me rrjedhat universale të kohës. Të themelohen çmime vjetore për këto

fusha: krijimtaria letrare në gjuhën shqipe, çmime për vepër më të mirë shkencore,

çmime për fushat e tjera të artit – pikturë, skulpturë, arkitekturë, muzikë, teatër dhe

film (në nivel shtetëror).

Marrëveshjet për bashkëpunim kulturor me Shqipërinë dhe Kosovën. Prioritare

për Bashkimin Demokratik për Integrim ishte nënshkrimi i Marrëveshjeve për

bashkëpunim kulturor me Kosovën dhe Shqipërinë, që artistët shqiptarë të shfrytëzojnë

përvojat edhe të Shqipërisë dhe Kosovës, projekte të përbashkëta etj. Me Kosovën

Marrëveshja u nënshkrua në mars 2013, ndërsa me Shqipërinë është rënë dakord gjatë

vizitës së Ministres së kulturës së Shqipërisë në nëntor 2013 në Manastir, teksti është

harmonizuar dhe marrëveshja do nënshkruhet në pjesën e parë të vitit 2014.

Monumenti 'Nëna shqiptare'. Më 28 Nëntor 2013, në Zajaz të Kërçovës, në nderim të


81

sakrificave të popullit shqiptar të këtyre trojeve të shekullit të fundit, u shpalos

monumenti madhështor 'Nëna shqiptare', që simbolizon sakrificën, heroizmin, guximin

dhe qëndresën e nënës shqiptare, si shpirti dhe zemra e kombit.

Investimet kapitale në kulturë. Bashkimi Demokratik për Integrim gjatë

bashkëqeverisjes vëmendje të madhe i ka kushtuar zhvillimit të kulturës shqiptare

nëpërmjet investimeve kapitale në objekte të reja (Sheshi Skënderbeu – Shkup, Teatri

dhe biblioteka Tetovë dhe Teatri Shqiptar Shkup), përmirësimin e kushteve në objektet

ekzistuese (Qendra për kulturë - Tetovë, Qendra për kulturë - Gostivar, Qendra për

Kulturë - Dibër, Muzeu i Alfabetit – Manastir). Në Tetovë projekti për ndërtimin e

objektit të ri të Teatrit dhe Bibliotekës në sheshin e qytetit, tashmë është i hartuar dhe

ka kaluar të gjitha procedurat në nivel qendror, si dhe ka marrë lejen e ministrive

përkatëse dhe është shpallur tenderi i fazës së parë të tij. Me realizimin e këtyre

projekteve kapitale, Shkupi do të ketë sheshin më të madh dhe më të bukur në Ballkan

sheshin Gjergj Kastrioti – Skënderbeu, Shkupi do të ketë Teatër Shqiptar modern, me

ndërtesë të veten, të rekonstruktuar dhe me teknologjinë më të re në këtë lëmi ndërsa

Tetova qyteti i dy universiteteve, do të ketë kompleksin më të madh kulturor në

Maqedoni, dhe jeta kulturore do begatohet me aktivitete më të shumta dhe më cilësore

kulturore.

Programe dhe projekte kulturore. Vëmendje të posaçme u është kushtuar projekteve

të Muzeut të Alfabetit në Manastir dhe Shtëpisë së Nënës Terezë në Shkup. Në këtë

periudhë vetëm në lëminë e botimeve përmes Programit Vjetor të Ministrisë së Kulturës

janë botuar mbi 500 tituj të librave në gjuhën shqipe nga të gjitha lëmitë, botuesit

shqiptarë vazhdimisht marrin pjesë në panairet ndërkombëtare si: në Moskë, Frankfurt,

Stamboll, etj., vazhdimisht përmirësohet përkrahja e institucioneve nacionale e lokale

që kanë të bëjnë me kulturën shqiptare (Muzeu i Alfabetit, Teatri Kombëtar Shqiptar

Shkup, Teatri Tetovë, Teatri Kumanovë, Qendrat për Kulturë në Tetovë, Gostivar, Dibër,

Kërçovë, Strugë, Galeria Tetovë, Qendra Konservatore Shkup dhe Gostivar, etj); janë

përkrahur Shoqëritë Kulturoro-artistike shqiptare (Ibe Palikuqi, Emin Duraku,


82

Karshijaka, Drita, Xheladin Zeqiri, Jehona e Malësisë, Burimet e Sharrit, Jahi Hasani,

Besa, Haki Stërmilli, etj.) Institucionalisht janë mbështetur shumë Festivale shqiptare që

tashmë janë bërë tradicionale si: Festivali i Teatrove shqiptare – Dibër, Këngë Jeho –

Strugë, Sharri Këndon – Tetovë, Tingujt e Çarshisë - Shkup, Festivali Poetik

Ndërkombëtar – Ditët e Naimit, Takimet e Karadakut – Kumanovë, Festivali

Ndërkombëtar i Teatrove – Tetovë, Kolonia artsitike Ndërkombëtare – Tetovë, Seminari

Ndërkombëtar Albanologjik – USHT, Festivali për Fëmijë Ylberi – Shkup, Festivali

ndërkombëtar i Teatrit – Skupi etj. Galeritë dhe institucionet tjera kulturore janë hapur

ndaj artsitëve shqiptarë, të mbështetura nga Ministria e Kulturës janë realizuar shumë

ekspozita të piktorëve shqiptarë dhe koncerte të muzicientëve në Maqedoni si: Galerinë

Nacionale Shkup, Çifte Hamam, Hamam Daut Pashë dhe Mala Stanica), në Qendrën

Informative Kulturore – Shkup, Shtëpinë e Kulturës „Koço Racin“ – Shkup, Galerinë

Tetovë, dhe jashtë vendit si në: Tiranë, Prishtinë, Stamboll, Ankara, Paris, Cyrih, Gjenevë,

Londër, New York, Moskë etj. Bashkimi Demokratik për Integrim gjatë kësaj periudhe

vëmendje të posaçme i ka kushtuar ekipimit me kuadro profesionale dhe përmirësimin

e gjendjes kadrovike përmes realizimit të punësimeve përmes Sekretariatit për

Implementimin e Marrëveshjes së Ohrit dhe konkurseve në Institucione të ndryshme.

Kështu, në Ministrinë e Kulturës në këtë periudhë janë punësuar 26 persona dhe

përqindja e shqiptarëve arrin mbi 40%. Kështu, Në Teatrin Shqiptar në Shkup janë

punësuar 29 persona, shumica artistë, në Qendrën konservatore Shkup-7, Shtëpia

Përkujtimore Nënë Tereza – 2, në Galerinë Nacionale – 2, në Teatrin Shqiptar Kumanovë

- 8 artistë, Galeria e Arteve Tetovë - 9, Qendra për Kulturë Tetovë - 5, Biblioteka Tetovë -

7, Teatri Tetovë -14, Muzeu Tetovë - 1, Qendra për Kulturë Gostivar – 12 , Qendra

Konservatore Gostivar – 9, Qendra për Kulturë - Dibër – 5, Muzeu i Alfabetit në Manastir

– 6 etj. Të gjitha këto punësime kanë ndikuar ndjeshëm në rritjen e aktivitetit kulturor

dhe evenimenteve kulturore shqiptare.

Trashëgimia kulturore. Gjatë këtyre viteve, me qëllim përforcimin dhe zhvillimin e

trashëgimisë kulturore janë përpiluar një numër i madh projektesh si dhe janë

ndërmarrë një sërë aktivitetesh, të cilat në pjesën më të madhe janë realizuar


83

përfundimisht, kurse një pjesë janë në fazë realizimi. Më poshtë po radhisim disa nga

projektet kryesore në këtë fushë:

Përgatitja e Programit katërvjeçar për revitalizimin e Çarshisë së vjetër të

Shkupit.

Aktivitete dhe projekte të mëtutjeshme për revitalizimin e Çarshisë së vjetër të

Shkupit.

Rrumbullakimi i konservimit dhe restaurimit të monumentit kulturor Xhamisë

së Mustafa Pashës në Shkup.

Përgatitja e projektit për restaurim dhe rikonstruktim të Xhamisë së rrënuar

Arasta në Çarshinë e vjetër të Shkupit.

Gërmime arkeologjike, përgatitja dhe realizimi i projektit për Rikonstruktimin e

tyrbes së Medah Babës në Shkup.

Valorizimi i Shtëpisë së Jashar beut dhe marrja e statusit të monumentit të

kulturës, si dhe adaptimi i saj për Muzeun e Lirisë.

Shënimi përkatës i 100 vjetorit nga lindja e Nënës Terezë.

Përgatitja e projektit dhe realizimi i Rikonstruktimit të një pjese të konakëve të

Pashës në Kalanë e Tetovës, përkatësisht Tryezës ushtarake.

Drenimi apo mënjanimi i lagështisë nga themelet e Xhamisë së Larme dhe

përforcimi i plotë i tyre. Kryerja e retushimit të pikturave në enterierin dhe

eksterierin e xhamisë.

Ndriçimi i Hamamit të Vjetër në Tetovë dhe restaurimi i fasadës së pestë ose të

pullazit.

Finalizimi i restaurimit të Konakut të beut, që është një ndër ekzemplarët më të

bukur të arkitekturës së vjetër qytetare në Tetovë.

Trajtimi i një ekzemplari tjetër reprezentues të arkitekturës së vjetër qytetare,

përkatësisht të përgatitjes së projektit për restaurimin e shtëpisë së mjekut të

parë shqiptar, dr. Xhafer Sulejmani.

Përgatitja e projektit dhe kryerja e veprimeve të konservimit, apo të rinovimit të

dy portave hyrëse dhe mureve rrethore të kompleksit Harabati Baba Teqe në


84

Tetovë.

Përgatitja e projektit dhe fillimi i realizimit të konservimit dhe restaurimit të

tyrbes dhe restorantit në kompleksin Harabati Baba Teqe në Tetovë.

Përgatitja e projektit dhe fillimi i restaurimit dhe ndriçimi i Urës së Vjetër mbi

lumin Vardar, në Zhelinë.

Riaktivizim i rikonstruktimit të Sahat Kullës në Tetovë dhe Urës së Kazazëve mbi

lumin Shkumbin, me partnerët nga Republika e Turqisë, iniciativë kjo që është

filluar në vitin 2005.

Gërmime arkeologjike dhe përgatitja e projektit për rinovimin e Hamamit të

Vjetër në Dibër.

Përgatitja e projektit dhe rikonstruktimi i Teqesë në Dibër.

Hulumtime arkeologjike, përgatitja e projektit ideor dhe themelor për shtëpinë

përkujtimore të Mustafa Kemal Ataturkut në Koxhaxhik.

Restaurimi, valorizimi dhe adaptimi i objektit të Kongresit të Manastirit në Muze

të Alfabetit, si një nga investimet kapitale të Ministrisë së kulturës.

Përgatitja e projektit për restaurim dhe konservim të Xhamisë Isakije në

Manastir.

Ridefinim i projektit për riparim, konservim dhe rikonstruktim të Xhamisë së

Çarshisë në Prilep, marrja e lejes për rinovimin e saj dhe adaptimi i një pjese në

Galeri artistike.

Përgatitja dhe realizimi i projekteve për riparimin e tyrbes në Imaret dhe

Hamami Voska në Ohër.

Gërmime arkeologjike dhe mbulimi i bazilikës së vjetër nga periudha e

krishterimit të hershëm në fshatin Ladorishtë të Strugës.

Përgatitja e projektit për rinovimin e Sahat Kullës, në Gostivar.

Përgatitja e projektit për restaurimin e shtëpisë së familjes Boletini, në Gostivar.

Përgatitja e elaboratit për valorizimin e monumentit të kulturës – xhamia në

Tabanovc, Kumanovë. Përgatitja e projektit për mbrojtjen e saj të drejtpërdrejtë,

konservim dhe restaurim.

Finalizim i rinovimit të Xhamisë së Tatar Sinan Pashës në Kumanovë.


85

Veprimtaria kulturore-artistike. Në fushën e veprimtarisë kulturore – artistike janë

realizuar projektet dhe aktivitetet e mëposhtme:

Rikonstruktim dhe adaptim i tërësishëm të hapësirave për nevojat e Qendrës për

kulturë në Tetovë, si një nga projektet kapitale të Ministrisë së kulturës.

Përgatitja e zgjidhjes ideore për ndërtimin e Teatrit dhe Bibliotekës, prezantimit

publik të tij dhe fillimi i ndërtimit.

Themelimi i Kolonisë artistike ndërkombëtare në Tetovë.

Punësime të reja të kuadrove profesionale në institucionet kulturore.

Arsim

Arsimi është shtylla kryesore e zhvillimit të shoqërisë, prandaj Bashkimi Demokratik

për Integrim këtë fushë e ka pasur një nga prioritetet kryesore. Arsimit në të gjitha

nivelet dhe format i është kushtuar vëmendje e veçantë.

Rritja e përfshirjes në arsim. Në dhjetëvjeçarin e fundit pjesëmarrja e nxënësve

shqiptar në shkollat fillore është mbi 33% e totalit të nxënësve. Në vitin 2013, numri i

përgjithshëm i nxënësve shqiptarë në shkollat fillore ishte 64 mijë nxënës të regjistruar.

Pjesëmarrja e nxënësve shqiptarë në shkollat e mesme ka shënuar trend rritës nga 20%

në vitin 2003, në 31% në vitin 2013. Numri i përgjithshëm i nxënësve shqiptarë të

rregjistruar në shkolla të mesmë këtë vit është 29 mijë nxënës. Gjithashtu, në nivel

universitar, numri i përgjithshëm i studentëve shqiptar ka shënuar trend rritës, nga 5%

para legalizimit të studimeve universitare në gjuhën shqipe në universitetet në

Maqedoni, në 21% aktualisht..

Zhvillimi i infrastrukturës në arsim. Ndërtimi i objekteve të reja për shkollat, është


86

dëshmi e qartë, se ne kemi investuar jo vetëm për të përmirësuar gabimet e të tjerëve,

por edhe për të siguruar kushte më të mira dhe për të garantuar arsim cilësor. Në të

gjitha komunat dhe vendbanimet shqiptare kemi ndërtuar objekte dhe kemi rinovuar

ato që kanë pasur nevojë. Themelimi i shkollave të reja fillore dhe të mesme është bërë

me qëllim të funksionimit më të mirë. Kështu, themeluam shkollën e mesme në

Kumanovë, Likovë, Dollnen, Kërçovë. Në Kumanovë e emëruam “Sami Frashëri”, në

Likovë “Ismet Jashari”, në Kërçovë “Dituria”, kurse në Dollnen “Ismail Qemali”.

Përkthehen në gjuhën shqipe mbi 1,000 tituj (libra) ndërkombëtar. U përkthzen në

shqip libra që përdoren në universitetet më me renome në botë, me qëllim që të

munden edhe studentët shqiptarë të mësojnë me cilësi botërore edhe në shqip.

Investohet në laborator për shkolla dhe universitete. Për zhvillim të shkencës dhe

arsimit kualitativ, si dhe lidhjes më të mirë të universitetit me sektorin privat kemi

siguruar laboratorë për nevojat e universitetit.

Kualifikimi i arsimtarëve dhe mësimdhënësve. Kualifikimi është realizuar konform

reformave të parapara në programin tonë. Siguruam që gjatë emërimit të udhëheqësve

të shkollave të mos ketë ndikime politike dhe arsimi të depolitizohet plotësisht.

Libra falas dhe bursa për nxënës. Për çdo nxënës siguruam libra falas, kurse për

nxënësit e talentuar kemi siguruar bursa. Për të gjitha familjet në nevojë, për çdo fëmijë

të tyre siguruam mjete financiare shtesë. Vlera e bursave për nxënës dhe studentë në

nivel prej 25%.

Përmirësimi i teksteve shkollore. Përmirësimi dhe sigurimi i përmbajtjes së teksteve

shkollore me qëllim të reflektojë karakterin e shtetit ka filluar dhe do të realizohet në

bashkëpunim me ekspertë dhe me ndihmën e komunitetit ndërkombëtar.

Kompjuterizimi. Sigurimi i kompjuterëve për çdo nxënës ka ndikuar në rritjen e


87

mësimit të lëndës së informatikës si nevojë e kohës moderne.

Arsim i decentralizuar. Realizimi i të drejtës arsimore në të gjitha nivelet në gjuhën

amëtare, afirmimi dhe kultivimi e të drejtave kulturore, përdorimi i simboleve dhe

materializimi i respektit për të kaluarën tonë historike, ishin detyrë dhe angazhim

parësor, që u realizuan për një kohë të shkurtër. U themeluan, u ndërtuan dhe u

rikonstruktuan shumë ҫerdhe fëmijësh parashkollorë, shkolla fillore dhe të mesme.

Shkollat morrën emra të nderuar të personaliteteve të së kauarës tonë historike, duke u

bërë kështu jo vetëm simbol i një realiteti të ri, por edhe bartëse të një emancipimi

arsimor dhe kombëtar mbi vlerat e reja, që do të përgatisin këtë pjesë të kombit tonë

për ballafaqim më dinjitoz drejtë proceseve integruse si brenda shtetit, në rajon dhe BE.

Studime të disperzuara. Hapja e programeve të disperzuara të Universitetit Shtetëror

të Tetovës nëpër shumë komuna urbane ku jetojnë shqiptarët, themelimi i Institutit të

Trashëgimisë Kulturore dhe Shpirtërore të Shqiptarëve, si vendi ku mbi bazë shkencore

dhe institucionale do të hulumtohet, kultivohet dhe afirmohet trashëgimia jonë

kulturore në këto hapësira dhe më gjerë, është një bazë, që garanton zhvillim të

qëndrushem të shoqërisë sonë, në qendër të së cilës do jenë njerëzit e edukuar,

kompetent dhe me vizion të qartë për nevojat e shoqërisë për të ardhmen.

Arsimi vs. Migrimi. Konteksti socio-ekonomik, globalizimi, migrimet, integrimet, si ato

horizontale dhe ato vertikale, padyshim që imponojnë sfida të reja, si për ҫdo shoqëri

edhe për ne. Për tejkalim të suksesshëm të këtyre sfidave, është vërtetuar, se faktori

kryesor do të jetë njeriu. Resurset humane, që nga sigurimi i tyre, shëndeti dhe

edukimi, sikurse edhe menaxhimi i tyre, do të duhet të jenë në qendër të ҫdo politike, si

të asaj lokale ashtu edhe qëndrore. Në kontekst të një tendence regresive të shtimit të

popullsisë, me një traditë dhe kontekst socioekonomik, që favorizon migrimet, nevoja

për përkujdesje ndaj resurseve njerëzore bëhet sa e përditshme aq edhe strategjike.

Marrëveshja Paqësore e Ohrit zgjidhi në mënyrë shumë kualitative të drejtën tonë për


88

shkollim në gjuhën amëtare në të gjitha nivelët. Partneriteti në qeverisjen qëndrore

tejkaloi edhe vështirësitë hapësinore, kështu që veprimtaria arsimore edhe në gjuhën

shqipe në arsimin parauniversitar shkon drejt standardizimit ligjor dhe pedagogjik.

Nxënës në shkolla fillore

2002/03

2011/12

Maqedon55.7%

Shqiptar33.0%

Tjerë11.3%

Maqedon54.4%

Shqiptar32.9%

Tjerë12.7%


89

Nxënës në shkolla të mesme

2002/03

2011/12

Maqedon73.2%

Shqiptar20.7%

Tjerë6.1%

Maqedon60.2%

Shqiptar30.8%

Tjerë8.9%


90

Studentë në arsim të lartë

2002/03

2011/12

Universiteti Shtetëror i Tetovës. Kërkesa e shqiptarëve për universitet në gjuhën

shqipe u përmbush tërësisht. Bashkimi Demokratik për Integrim duke pasur për qëllim

realizimin e kësaj kërkese legjitime dhe duke dashur të ndërtojë shoqëri të arsimuar

dhe individë të kualifikuar u zotua që këtë ëndërr të shqiptarëve ta bëjë realitet. Në vitin

2004 legalizoi Universitetin e Tetovës, me çka u konfirmua e drejta legjitime e

Maqedon86.9%

Shqiptar9.7%

Tjerë3.4%

Maqedon74.3%

Shqiptar21.1%

Tjerë4.6%


91

shqiptarëve për arsim të lartë në gjuhën shqipe. Me këtë u garantua edhe financimi nga

buxheti dhe trajtim të barabartë me universitetet tjera në vend. Vetëm për investime

kapitale, nga viti 2008 e deri në 2014, janë ndarë 13 milion euro, dhe janë transferuar

objekte ekzistuese në pronësi të Universitetit Shtetëror të Tetovës (p.sh. ish-kazerma

ushtarake në Kumanovë, kazerma Ilinden në Shkup etj.). Nëse deri në vitin 2004

universiteti përballej me vështirësitë dhe tendencat për mbylljen e tij, sot ai, përveç në

Tetovë, është i disperzuar edhe në Shkup, Kërçovë, Strugë dhe Dibër. Ndërkaq, në

Gostivar dhe Kumanovë janë themeluar fakultete të veçanta në kuadër të Universitetit

Shtetëror të Tetovës. Sot, Universiteti Shtetëror i Tetovës ka 11 fakultete (dhe dy

faklutete të reja planifikohen të hapen), 110 programe studimore, me rreth 16 mijë

studentë aktivë dhe 4 mijë studentë të rregjistruar për çdo vit akademik.

Fakultetet (Regjistrimi sipas viteve akademike) 2009 2010 2011 2012 2013

Shkencat matematike-natyrore

286

310

546

565

445

Fakulteti Filozofik

388

468

425

346

570

Fakulteti filologjik

306

683

713

703

743

Fakulteti i Arteve

62

61

50

80

57

Fakulteti i Kulturës Fizike

109

82

88

71

102

Fakulteti Juridik

462

434

840

763

643

Fakulteti Ekonomik

403

365

537

522

496

Fakulteti i Shkencave të Zbatuara

162

547

189

216

169 Fakulteti i Teknologjisë Ushqimore dhe Ushqyerit

49

92

68

55

58

Fakulteti i Shkencave të Mjekësisë

390

150

517

525

636

Fakulteti i Administratës së Biznesit

501

631

553

355

284

Gjithsejt 3,118 3,823 4,526 4,201 4,203


92

Investimet kapitale në USHT nga buxheti qendror (milionë denar)

Shëndetësi

Shëndetësi cilësore dhe qasje për të gjithë është orientim i Bashkimit Demokratik për

Integrim. U investuan rreth 100 milion euro në paisje dhe rreth 100 milion euro në

rikonstruktim dhe spitale të reja.

U themelua Klinika Universitare në spitalin e Tetovës dhe për dy vite u investuan mbi

10 milionë euro, vlerë e cila nuk është investuar gjatë 20 viteve të fundit. Gjithashtu, u

investua në ngritjen e ambulancave në dhjetra vendbanime rurale shqiptare, me vlerë

prej 1 milion euro.

Librezat njëgjuhëshe të shëndetësisë shndërrohen në kartela elektronike edhe në

gjuhën shqipe dhe filloi informatizimi i shëndetësisë deri në arritjen e shëndetësisë

172

45

138

175

140

7055

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014


93

moderne “pa letra”.

Termini im. Është aplikuar sistemi elektronik për caktimin dhe evidentimin elektronik

të vizitave te mjeku dhe intervenimeve mjekësore. Sistemi elektronik për caktimin e

vizitave dhe intervenimeve. Termini im po funksionon me sukses dhe aplikohet në tërë

territorin e vendit. Shfrytëzimi i tij dhe kartelës elektronike kontribuon për zvogëlimin e

rradhëve të pritjes së pacienteve para ambulancave, e me këtë edhe për shërbime

shëndetësore më cilësore dhe zvogëlimin e shqetësimeve të pacientëve dhe personelit

mjekësore.

Pagesa sipas angazhimit të punonjësve shëndetësorë. Pasi që u vërrejt se modeli

tradicional i pagave fikse për punonjësit shëndetësor nuk ishte sa duhet motivuese dhe

nuk i shpërblente ata sipas efikasitetit që kanë treguar në punë, u vendos që ky model të

zëvendësohet me modelin e pagesës sipas performansës së treguar. Me këtë model

punonjësit mjekësorë do të motivohen për punë dhe do të angazhohen me tepër në

detyrat e punës, sepse lartësia e pagave të tyre do të varet nga efikasiteti i punës që e

bëjnë.

Rikonstruksioni i objekteve të IPSH-ve. Projekti i rikonstruksionit të objekteve të

Institucioneve Publike Shëndetësore së bashku me furnizimin e tyre me pajisjet më

bashkëkohore shëndetësore do të mundësojë ngritjen e nivelit të shërbimeve

shëndetësore dhe përmirësimin e kushteve të trajtimit të pacienteve, me çka

institucionet shëndetësore jo vetëm do të marrin një pamje krejt të re, por edhe do të

ngrihen në qendra të trajtimit shëndetësor me standarde më të larta bashkëkohore dhe

evropiane.

Projekti i ri i konstruksionit të IPSH-ve është paraparë të realizohet në tre faza. Tani më

faza e parë është rumbullaksuar ndërsa po vijojnë punimet në IPSH e parapara në fazën

e dytë. Në këtë projekt janë përfshirë të gjitha institucionet shëndetësore që ndodhen në

vendbanimet shqiptare.


94

Përmes këtij projekti janë rikonstruar këto IPSH në vendbanimet shqiptare: Spitali

klinik Tetovë, Spitali i përgjithshëm Gostivar, Spitali i përgjithshëm Kumanovë dhe

Spitali gjinekologjik Çair (Shkup).

Tani kanë përfunduar procedurat administrative për fillimin e rikonstruimit të Spitalit

të përgjithshëm në Kërçovë.

Qendra Urgjente - diagnostikuese në Spitalin Klinik Tetovë. Bashkimi Demokratik

për Integrim pasi ia shtoi dhe veprimtarinë arsimore është i vendosur për shëndërrimin

e Spitalit Klinik të Tetovës në Spital rregjional, gjë që imponon rikonstruksionin dhe

shtimin e kapaciteteve logjistike të tij dhe plotësimin nevojave të theksuara për pajisje

dhe teknologji bashkëkohore. Gjithashtu përgatit Spitalin Klinik të Tetovës për Qendër

Klinike Universitare, si institucion i lartë shëndetësor dhe arsimor, i cili do të ofrojë

shërbime shëndetësore me standard të lartë, kualitative edhe të mjeksisë terciare. Kjo

pritet të ndikojë gjithashtu edhe në lehtësimin e barrës së sotme tejet të ngarkuar

diagnostike dhe kurative të Klinikës Universitare të Shkupit.

Kompjuterizimi i shëndetësisë. Me këtë projekt realizohet:

Instalimi në shëndetësinë tonë i një sistemi të ri informacioni të integruar dhe të

kompjuterizuar dhe të shtrirë në të gjitha hallkat, nivelet dhe institucionet e tij;

Kalimi nga mënyra e deritashme e mbledhjes, regjistrimit e raportimit të të

dhënave shëndetësore individuale të pacientëve dhe ato të institucioneve dhe

shëndetit publik në letër, në ato elektronike e digjitale;

Unifikimi i definicioneve, i klasifikimit të sëmundjeve, akteve dhe mënyrave të

matjes të proceseve e rezultateve me kritere dhe “gjuhë” të përbashkët;

Mundësia që i jepet mjekut të përgjithshëm për të dhëna, të cilat janë të ruajtura

në Dosjet Shëndetësore Elektronike në bazën qendrore të të dhënave. Pas

kontrollit mjekësor dhe pas kontrollimit të të dhënave në sistemin e


95

informacionit, mjeku mund të vendosë për diagnostikimin dhe për vazhdimin e

mëtejshëm të procesit;

Mjeku e shfrytëzon sistemin e informacionit që të zgjedhë barna nga regjistri

edhe të shkruajë (gjenerojë) një recetë elektronike për pacientin. Të dhënat për

recetën ruhen në bazën qendrore të të dhënave dhe ato mund t’i përdorin

farmacitë gjatë dhënies së barnave. Me dhënien e barit farmacia kthen informatë

në bazën qendrore;

Gjatë ekzaminimeve mjekësore në vijim ose gjatë qëndrimit në spital, pacienti do

të mund ta përdorë dokumentin e tij unik të identifikimit – KESH për të bërë

identifikimin, për ta kontrolluar sigurimin në mënyrë elektronike edhe për t’u

mundësuar mjekëve të hyjnë deri te të dhënat në Dosjen Shëndetësore

Elektronike (EHR);

Kështu krijohet mundësia e përdorimit të informacionit të integruar nga

menaxherët dhe profesionistët e shëndetësisë në të gjitha nivelet e kujdesit, nga

FSSH-ja, madje edhe nga vetë pacientët e qytetarët;

Mundësohet krahasimi i performancës dhe cilësisë, madje edhe e identifikimit të

praktikës më të mirë me metodën Bench marking dhe raportimit të hapur për

publikun e gjërë;

Sistemi Qendror i Informacionit i vendosur në Ministrinë e Shëndetësisë, do t’u

mundësojë raport automatik institucioneve dhe enteve shëndetësore në

përputhje me dispozitat ligjore edhe nevojat e tyre. Të gjitha të dhënat do të

rruhen në bazën qendrore të të dhënave, ndërsa raportet do të mund të

përgatiten në mënyrë automatike ose gjysmë-automatike.

Ripërkufizimi i paketës kryesore të sigurimit të shërbimeve shëndetësore.

Bashkimi Demokratik për Integrim në të ardhmen do të angazhohet për ripërkufizimin

e Paketës kryesore të shërbimeve shëndetësore.

Paisjet. Projekti për furnizimin e spitaleve dhe të gjitha institucioneve shëndetësore me

aparaturën më të sofistikuar dhe më moderne mjekësore tani më ka përfunduar. E


96

gjithë paisja mjekesore tani më jo vetëm është instaluar në spitalet për ku ka qene e

destinuar, por edhe është vënë në funksion. Me aparaturë të re mjekësore janë furnizuar

të gjitha IPSH në vendbanimet ku gravitojnë shqiptarët.

Autoambulancat. Me qëllim të përmirësimit të kushteve të sherbimit të ndihmës së

shpejtë ministria ka bërë furnizimin e ketij shërbimi me 70 automjete të reja. Me qëllim

rritjen e cilësisë, efikasitetit të sherbimit të ndihmës së shpejtë kemi realizuar

perocedurën për sigurimin e 70 automjeteve të reja për ndihme urgjente mjekësore.

Qendra PET. Filloi ndërtimi i Qendrës PET në Shkup, për detektimin onkologjik dhe

sëmundjeve të tjera. Republika e Maqedonise do të jetë e para në regjion me këtë

metodë, ndërsa beneficioni do te jetë i të gjithë qytetarëve të R.M-se dhe pacientet nga

regjioni.

Kartela elektronike. Me këtë projekt realizohet пërdorimi i gjuhës shqipe në

dokumentacionin shëndetësor, sepse kartela elektronike shëndetësore do të jetë

dygjuhësore. Instalimi në shëndetësinë tonë i një sistemi të ri informacioni të integruar

dhe të kompjuterizuar dhe të shtrirë në të gjitha hallkat, nivelet dhe institucionet e tij.

Kalimi nga mënyra e deritashme e mbledhjes, regjistrimit e raportimit të të dhënave

shëndetësore individuale të pacientëve dhe ato të institucioneve dhe shëndetit publik

në letër, në ato elektronike e digjitale. Unifikimi i definicioneve, i klasifikimit të

sëmundjeve, akteve dhe mënyrave të matjes të proceseve e rezultateve me kritere dhe

“gjuhë” të unifikuar. Kartela elektronike shëndetësore deri më tani i është dhënë një

milionë qytetarëve. Tani për tani në dhjetë qytete mbi 80% e qytetarëve posedojne

kartele elektronike.

Mjekësia familjare. Me përfundimin e plotë të implementimit të mjekësisë familjare në

vendin tonë do të sigurohet mbrojtja më efektive dhe cilësore shëndetësore për

pacientët, gjë që është dëshmuar se e ka ulur nevojën e specialistëve të ngushtë dhe të

shtrimeve spitalore të panevojshme. Tashmë është vërtetuar se nëse kërkojmë që


97

sistemi të funksionojë me performancë të lartë, atëherë shëndetësia publike dhe

programet e saj për promovimin e shëndetit dhe skriningut duhet të ndërlidhen me

mbrojtjen shëndetësore parësore nëpërmjet mjekëve të familjes, sepse mbrojtja e

fuqishme shëndetësore parësore mbron e prodhon shëndet dhe shpëton jetë.

Barazi sociale

Barazia sociale, zvogëlimi i varfërisë dhe rritja e punësimeve janë sfidat e politikës

sociale. Gjatë viteve të bashkëqeverisjes së Bashkimit Demokratik për Integrim u bë

përparim i lartë në fushën e politikave sociale. Shkalla e papunësisë nga 33.8% në vitin

2008 u zvogëlua në 30.9% në fund të vitit 2010. Norma e papunësisë për vitin 2013

ishte 28.6%. Republika e Maqedonisë është një ndër vendet e rralla në Evropë e cila

gjatë krizës ekonomike botërore jo vetëm që nuk shënoi rritje të papunësisë, por e

zvogëloi atë. Mbështetja e biznesit, masat antikrizë si dhe investimet kapitale nga

buxheti siguruan stabilitet social edhe në kushtet më të vështira dhe më sfiduese, të cilat

i imponoi kriza ekonomike botërore. Gjithashtu, gjatë kësaj periudhe pagat kanë

shënuar trend rritës edhe atë vetem në vitet e fundit neto paga nga 20,553 denarë në

vitin 2010 arriti në 21,145 denarë në vitin 2013, ndërsa bruto paga respektivisht u rrit

nga 30,225 denarë në 31,025 denarë.

Paga mesatare vjetore (denarë) 2010 2011 2012 2013

Paga Neto 20,553

20,847

20,902

21,145

Rritja vjetore (%) 3.0% 1.4% 0.03% 1.2%

Paga Bruto 30,225

30,602

30,669

31,025

Rritja vjetore (%) 1.0% 1.2% 0.2% 1.2%


98

Paga minimale. Në Republikën e Maqedonisë për herë të parë në fillim të vitit 2012 me

ligj u rregulla çështja e pagës minimale dhe u soll Ligji për pagë minimale. Përcaktimi i

pagës minimale ishte një vepër dhe sukses i madh dhe dëshmi se hapërojmë në rrugën

drejtë për realizimin e interesave të punës, duke vlerësuar vlerat e dialogut social.

Paga minimale paraqet 39.6% nga paga mesatare bruto në RM për vitin paraprak (viti

2011), në përputhje me të dhënat e publikuara nga Enti Shtetëror për Statistikë. Gjatë

sjelljes së Ligjit për pagë minimale, përskaj rregullativës tjetër ndërkombëtare, u morr

parasyshë edhe Konventa nr.131 për përcaktim të pagës minimale nga viti 1970 dhe

Rekomandimi nr. 135 për rregullimin e pagës minimale. Përqindja e përcaktuar e pagës

minimale në RM, është më e lartë se në të shumtën e vendeve më të zhvilluara

ekonomikisht (Kroaci 36.5%, Çeki 33.4%, Sllovaki 36.6%, Estoni 35.6%, Romani 33.3%

dhe Bullgari 36.8%).

Programi për subvencionimin e konsumimit të energjisë. Me këtë program bëhet

subvencionimi i konsumimit të energjisë (energjisë elektrike, nxehjes me dru, qymyr,

vaj për amvisëri/ naftë për amvisëri dhe nxehje qendrore). Shfrytëzuesit e këtij

programi janë amvisëritë të cilat janë shfrytëzues të cilat kanë të drejtë për ndihmë

sociale me para dhe familje shfrytëzues që kanë të drejtë për ndihmë vazhdueshme në

para. Në bazë të këtij Programi do të kenë mundësi të shfrytëzojnë beneficione rreth

60.000 familje.

Programi për kompensimin e kushtëzuar në para për arsim të mesëm. Me këtë

program sigurohen kompensime plotësuese në para për nxënësit, me të drejtë

regjistrimin dhe ndjekjen e kushtëzuar të arsimit të mesëm dhe ka për qëllim ta

zmadhojë numrin e personave të regjistruar në arsimin e mesëm prej amvisërive

shfrytëzues me të drejtë të ndihmës sociale në para, si dhe realizimin e obligueshëm të

arsimit të mesëm në Republikën e Maqedonisë.

Kompensim për persona me të meta mentale dhe të verbërit. Ky ligj mundëson të


99

zbatohet kompensim i veçantë për personat plotësisht të verbër dhe për personat me të

meta mesatare, të rënda dhe të thella në zhvillimin mental, të cilët pa ndihmën e

karrocës invalidore nuk mund ti plotësojnë nevojat bazë për jetesë dhe për personat me

100% aftësi të kufizuara fizike.

Ndihma për shkollim të jetimëve. Sigurohet e drejtë e re për person i cili deri në

moshën 18 vjeçe ka pasur statusin e fëmijës pa prindër dhe mbrojtje prindërore, si e

drejtë e ndihmës në para për studime në shumë prej 9,000 denarësh, në qoftë se

shfrytëzon apartament social me qira, përkatësisht 18,000 denarë në muaj, nëse nuk

shfrytëzon apartament të këtillë. Këtë të drejtë e fitojnë studentët e regjistruar në ciklin

e parë, dytë dhe tretë të studimeve. Kusht për shfrytëzimin e të drejtës për ciklin e parë

dhe të dytë të studimeve është viti i studimeve të jetë i regjistruar për herë të parë,

ndërsa për studimet për doktoratë në periudhë më së shumti deri 5 vjet nga data e

regjistrimit. Me këtë do te ndikohet dukshëm dhe njëkohësisht do t’u ndihmojmë këtyre

fëmijëve që të vazhdojnë shkollimin sipëror.

Janë bërë ndryshimet dhe plotësimet e Ligjit për familje. Me këto ndryshime

shkurtohet procedura për adoptim dhe mundësohet zgjedhje më e shpejtë më efikase

dhe më e drejtë e adoptuesve. Me ndryshimet e Ligjit propozohet shkurtimi e afateve në

procedurën për adoptimin e fëmijës dhe model i ri për zgjedhjen e adoptuesit më

adekuat – zgjedhjen e adoptuesit në formë elektronike. Në këtë mënyrë ndikimi i

faktorit njeri gjatë vendimit në procedurën për adoptim bie në minimum. Është

miratuar rregullore e re për mënyrën e realizimit të së drejtës së ndihmës në para për

strehim social për person, i cili deri në moshën 18 vjeçare ka pasur statusin e fëmijës pa

prind dhe mbrojtje prindërore, përkatësisht edhe pas përfundimit të kujdestarisë

ndërsa më së shumti deri në moshën 26 vjeçare.

Programi nacional për zhvillimin e mbrojtjes sociale për vitin 2011-2021. Në

pajtim me qëllimet të parapara në program janë realizuar aktivitete në pajtim me planin

operativ vjetor për implementim. Me rëndësi të veçantë është përgatitja e analizës për


100

nevojat për shërbimet sociale në nivel lokal në të gjitha komunat në R. e Maqedonisë.

Duke shfrytëzuar njohuritë e fituara nga kjo analizë dhe drejtimet zhvillimore të

vendosura në Programin nacional, do të realizohet trajnim i administratës komunale,

për arsye e përgatitjes së tyre që të inkuadrohen në mënyrë aktive në realizimin e tyre.

Familje/persona të pastrehë. Për shkak të zmadhimit të kualitetit të shërbimeve të

cilat janë të dedikuara për personat e pastrehë, është themeluar Qendra shtetërore për

personat e pastrehë, si dhe Njësinë nga Qendra sociale e Qytetit të Shkupit.

Përfshirja sociale. Në fushën e përfshirjes sociale Bashkimi Demokratik për Integrim

ka ndërmarrë një sërë aktivitetesh të cilat do të vazhdojnë edhe në të ardhmen. Në tetor

të vitit 2010 u miratua Strategjia nacionale për reduktimin e varfërisë dhe përjashtimin

social në R. e Maqedonisë 2010-2020, dokument ky në të cilën janë të parapara

aktivitete dhe masa për reduktimin e varfërisë dhe përjashtimit social nëpërmjet

shfrytëzimit më të mirë të resurseve njerëzore dhe materiale në dispozicion,

përmirësimin e kushteve për jetesë dhe punë të qytetarëve, bashkëveprim sistematik

dhe institucional në funksion për zhvillim më të shpejtë, standard më të lartë dhe jetes

më kualitative. Përgatitja e Strategjisë është si rezultat i një procesi më të gjerë në

konsultim ndërmjet institucioneve relevante në nivel nacional dhe lokal, sektori

joqeveritar, partnerët socialë, profesorë dhe ekspertë akademik nga lëmi, si dhe

kategoritë e prekura sociale të popullatës. Në kornizë të këtij procesi është formuar

Platforma kundër varfërisë.

Nga viti 2009 filloi ndërtimi i qendrave ditore në Çair, Dibër dhe Likovë, ku në këto

qendra do të përkujdesen fëmijë me nevoja të posaçme.

Përkujdesje e personave në moshë (kujdes për të moshuarit). Si rezultat i miratimit

të Strategjisë nacionale për përkujdesje të personave në moshë në Republikën e

Maqedonisë është përgatitur Plani operativ për zbatimin e të njëjtës të vitit 2011-2015.


101

Programi për intervenim psiko-social. Është përgatitur programi për intervenim

psiko-social dhe integrim të personave me aftësi të kufizuara të zhvillimit mental, të

cilët shfrytëzojnë të drejtë të jetës së pavarur me mbështetje dhe e njëjta është miratuar

prej muajit nëntor 2010.

Përkujdesja ndaj fëmijëve. Përkujdesja ndaj fëmijëve është objektiv strategjik i

Bashkimit Demokratik për Integrim. Mbrojtja e fëmijëve është një aktivitet i organizuar

në bazë të të drejtave të fëmijëve,dhe të drejtave dhe detyrimeve të prindërve për

planifikimin e familjes, shtetit dhe njësive të vetëqeverisjes lokale për udhëheqjen e

politikës humane njerëzore.

Mbrojtja e fëmijëve arrihet me sigurimin e kushteve dhe nivelin e standardit jetësor që i

përket zhvillimit fizik, mental, emocional, moral dhe social të fëmijëve. Në vijim është

tabela e llojeve të programeve dhe masave, të cilat u implementuan në vitet e kaluara

dhe do të vazhdojnë edhe në të ardhmen:

Programi për vetëpunësim;

Programi për mbështetjen e formalizimit të bizneseve ekzistuese;

Programi për përgatitjen për punësim nëpërmjet trajnimeve;

Programi për subvencionimin e punësimit;

Programi për organizimin e punëve publike;

Programi për praktikë si mbështetje për punësimin e parë;

Programi për përforcim ekonomik të grave viktimë e dhunës familjare.

Agjencitë për punësim të përkohshëm. Gjatë mandatit tonë u formuan Agjenci për

punësim të përkohshëm, me çka e përmirësuam fleksibilitetin e tregut të punës duke i

mundësuar punëdhënësve lehtë ti përshtaten numrit të punësuar sipas mundësive të

tyre financiare.

Program për praktikantë. Përmes këtij programi sigurohet veprim preventiv te të


102

rinjtë e papunë, ku gjatë punës praktike këta të rinj pajisen me shkathtësi dhe njohuri të

caktuara për përfshirjen e tyre sa më të lehtë në tregun e punës. Puna praktike

realizohet në afat prej 3 muajve tek punëdhënësit dhe gjatë kësaj periudhe këtyre

personave u paguhet nga 5,000 denarë.

Program për vetëpunësim. Qëllimi i këtij programi është fillimi bizneseve të reja ku në

këtë grup përfshihen të rinj, të papunë një periudhë të gjatë, gra, persona të papunë nga

sfera e energjetikës etj. Personat që u përfshinë në këtë program u sigurohen mjete

financiare të pakthyeshme, si edhe në formë të përkrahjes direkte për furnizim me

pajisje dhe repromateriale.

Subvencioneve për punësim të shfrytëzuesve të ndihmës sociale në të holla. Me

Ligjin për punësim dhe sigurim në raste të papunësisë, u bënë ndryshime edhe në

drejtim të sigurimit të subvencioneve për punësim të shfrytëzuesve të ndihmës sociale

në të holla. Kështu, parashikohet që punëdhënësi nga sektori privat, i cili do të punësojë

një të papunë, shfrytëzues i ndihmës sociale, tek i cili nuk ka ulje të të punësuarve në

marrëdhënie pune të përhershme, në afatin tre muaj para ditës së punësimit të

punonjësve të rinj, me përjashtim të rasteve të vdekjes apo pensionimit, që të marrë

subvencion për punësim të individit në lartësi prej 80% të lartësisë së ndihmës sociale

në të holla të paguar personit/amvisërisë gjatë muajit paraprak, nga muaji kur personi

është i punësuar. Subvencioni do të paguhet në periudhë prej 24 muajsh dhe njëherit

punëdhënësi do të jetë i detyruar që ta paguajë punonjësin me më së paku pagë

minimale të caktuar me ligj.

Subvencione për punësim të të papunëve. Programit për subvencionim për punësim

sigurohet stimulimi për punësimin e personave të papunë, të cilët kanë vështirësi në

tregun e punës, siç janë: fëmijët pa prindër, prindërit kryefamiljarë, çiftet

bashkëshortore, personat më të moshuar, të rinjtë, personat të cilët marrëdhënia e

punës u është ndërprerë për shkaqe afariste, viktima të dhunës në familje etj. Programi

për subvencionim të punësimit të personave të papunë, marrësve të ndihmës sociale në


103

të holla me çka planifikohet përfshirje e 125 personave shfrytëzues të ndihmës sociale

për çka janë siguruar 12,750,000 denarë. Shuma e përgjithshme e subvencionit paraqet

17,000 denarë në muaj për një person të papunë në periudhë prej gjashtë muajsh, nga

të cilat 14,000 denarë për pagesë të bruto pagës mujore për person të punësuar dhe

3,000 denarë në muaj për punëdhënësin për mbulimin e shpenzimeve për trajnim dhe

materiale, në periudhë prej gjashtë muajsh. Pas kalimit të gjashtë muajve të

subvencionimit, punëdhënësi duhet ta mbajë punonjësin së paku edhe gjashtë muaj të

tjerë (gjithsej 12 muaj).

Punësim të personave me invaliditet në administratën shtetërore dhe publike. Në

fazën përfundimtare është shpallja për punësimin e 300 personave me invaliditet në

administratën shtetërore dhe publike me çka së shpejti do të bëhet selektimi, ndërsa

rreth 3000 invalidë të punësuar në sektorin privat dhe shoqatat mbrojtëse shfrytëzojnë

beneficionet e Ligjit për punësim të invalidëve. 300 persona me invaliditet fizik dhe

mendor do të punësojë qeveria në administratën shtetërore. Punësimet parashikojnë

160 ndihmës me arsim të ulët, 100 referent me arsim të mesëm dhe 40 këshillëtarë me

arsim të lartë. Për kandidatët vendimtare do të jenë pikët që do të marrin në 3

kategoritë e parapara. Aplikuesit në Ministrinë për punë dhe politikë sociale dhe “Pyjet

e Maqedonisë” do të duhet të dorëzojnë çertifikatë për nënshtetësi dhe invaliditet.

E drejta e mundesës së prindit në punë. Me Ligjin për marrëdhënie pune, krahas

mungesës për shkak të shtatzënisë, lindjes dhe të qënit prind si e drejtë plotësuese e

sollëm edhe të drejtën e mungesës së prindit, që ka për qëllim të mundësojë që

prindërit të marrin pjesë në përkujdesjen dhe rritjen e fëmijës deri në një moshë të

caktuar. Kjo e drejtë e prindit mund të realizohet pas përfundimit të mungesës në punë

për shkak të shtatzënisë, lindjes dhe të qënit prind, gjegjësisht punonjësja ka të drejtë të

mungesës nga puna pa pagesë me sigurim shëndetësor prej tre muajsh në periudhën

deri sa të bëjë tre vjet foshnja, në më së shumti tri pjesë, për arsye të përkujdesjes ndaj

foshnjës. Nëse në kohën e shfrytëzimit të së drejtës punonjësja ngel shtatzënë, ajo nuk e


104

humb të drejtën e kompensimit të pagës në bazë të shtatzënisë, lindjes dhe të qënit

prind.

Formalizim i bizneseve ekzistuese. Me programin për formalizimin e bizneseve

eksistuese sigurohet formalizimi i bizneseve joformale të personave të evidentuar si të

papunë dhe përfshirja e tyre legale në tregun e punës në funksion të reduktimit të

ekonomisë së egër. Ky program u dedikohet personave të papunë të cilët merren me

biznes joformal. Personat të cilët ishin përfshirë në këtë program u sigurohen mjete të

pakthyeshme financiare, si edhe në formë të përkrahjes direkte për furnizimin e

pajisjeve dhe për regjistrimin e biznesit.

Për periudhën në vijim, duke e pasur parasysh faktin se të gjitha projektet që më lart u

përmendën po japin rezultate dhe kemi hapje të vendeve të reja te punës, do të

përpilojmë projekte që do të jenë gjithashtu atraktive dhe për të njëjtat do t’i rrisim

mjetet buxhetore, edhe atë duke filluar nga viti 2012 mjetet buxhetore për realizimin e

këtyre projekteve u rritën për 20%, kështu që në katër vitet e ardhshme për çdo vit nga

20% vazhdojmë të rrisim mjetet buxhetore dhe të njëjtat do të ndikojnë dukshëm në

hapjen e bizneseve të vogla dhe rritjen e numrit të punësimeve të reja.

Subvencionim për punësim të të papunëve nga familjet e rrezikuara sociale. Nxitja

dhe rritja e punësimit dhe hapjen e vendeve të reja të punës janë prioriteti strategjik i

Bashkimit Demokratik për Integrim, që realizohet përmes një game më të gjerë të

masave dhe aktiviteteve, planit operativ për masa aktive për punësim, programeve

specifike, realizimi i punësimeve në kapacitetet e investuesve të huaj e të tjera. U

miratua program i veçantë për subvencionimin e punësimit të të papunëve të cilët

marrin asistencë sociale. Qëllimi i kryesor i këtij programi është që të mbështesë

financiarisht, gjegjësisht të subvencionojë punësimin në sektorin privat, të atyre

personave që janë të papunë dhe që në mënyrë aktive kërkojnë punë dhe janë nga

familje që marrin asistencë sociale.


105

Banesa për persona që paraqesin raste sociale. Politika e strehimit ka një peshë të

veçantë në politikën e Bashkimit Demokratik për Integirm. Duke u nisur nga përcaktimi

i programit për kujdes të vazhdueshëm për të gjitha kategoritë e qytetarëve, posaçërisht

duke u fokusuar në qytetarët që janë raste sociale, dhe me qëllim të mundësimit të

ndihmës konkrete për zgjidhjen e çështjes së tyre të banimit, u miratua programië për

ndërtimin e banesave për persona që janë raste sociale dhe për grupe të tjera të

rrezikuara.

Punonjësit, të drejtat e punëtorëve, hapja e vendeve të reja të punës, punësimet

dhe përmirësim i vazhdueshëm i kushteve për punë janë prioriteti ynë. Lidhur me

këtë do të përmendim disa nga masat dhe aktivitetet, që deri më tani i kemi ndërmarrë

në këtë fushë.

Përmirësim i standardit të të punësuarve në sektorin publik dhe administratën

publike. Me qëllim që të mundësohet kjo, në pajtim me Ligjin për pagesë të pagave në

Republikën e Maqedonisë u bë rritje e pagave prej 10% në vitin 2008. Me vendim të ri

dhe me ndryshime ligjore nga viti 2013 u rregullua rritja e pagave të të punësuarve në

sektorin publik për 5%.

Ndryshime afirmative për të drejtat e punëtorëve në Ligjit për marrëdhënie pune.

Kështu, kompensimi gjatë suspendimit është rritur dhe paraqet 50% nga paga të cilën

punonjësi ka marrë muajin paraprak.

Në kontinuitet promovojmë mbrojtje më të madhe të punonjësve dhe sjellje me

përgjegjësi të punëdhënësve. Kështu në rast të paaftësisë për punë të punonjësit deri

ku ka ardhur për shkak të lëndimeve të shkaktuara nga mos-sigurimi i masave të

punëdhënësit, punëdhënësi paguan edhe pas kalimit të 30 ditëve të mungesës në punë.

Kemi sjellë mbrojtje ligjore të grave në rast të shtatzënisë, lindjes dhe të qënit prind, dhe

ndalimin e çdo lloj mënyre të diskriminimit mbi këtë bazë. Madje edhe gjatë intervistës

për punë, me ligj u ndalua rreptësisht dhe u parashikuan sanksione serioze nëse


106

punëdhënësi parashtron pyetje rreth planeve të gruas për shtatzëni. Janë specifikuar

dispozitat që rregullojnë statusin e punës-ligjore të punonjësve sezonal, shpalljet

publike për punësim japin informacione për lartësinë e pagës së vendit të punës që

duhet plotësuar, janë definuar afatet brenda të cilëve duhet të përfundojë shpallja dhe

parashikohen dënime për punëdhënësin nëse e prolongon afatin e vendimit, është bërë i

obligueshëm njoftimi paraprak i inspektoratit për punë nëse vendoset për punë jashtë

orarit të punës dhe punës gjatë festave shtetërore. Janë paraparë kushte, sipas të cilave,

marrëdhënia e punës në afat të caktuar mund të transformohet në marrëdhënie të

përhershme pune edhe para se të kalojnë 5 vitet e parapara, e drejtë e cila deri tani

është shfrytëzuar nga rreth 5 deri në 10 mijë punëtorë.

Ligjin për mbrojtje nga ngacmimi në vendin e punës (mobing). Për herë të parë

sollëm Ligjin për mbrojtje nga ngacmimi në vendin e punës (mobing), dhe kjo me nismë

të sindikatave, në funksion të mbrojtjes nga ngacmimi psiqik dhe seksual në vendin e

punës dhe sigurimi i një mjedisi të shëndetshëm të punës.

Reformat në sistemin pensional. Një prej reformave të rëndësishme janë reformat në

fushën e pensioneve, që në bashkëpunim me Bankën Botërore praktikisht kanë filluar

nga viti 2000 që kur u vendos sistemi pensional prej tre shtyllave me ligjin që u soll në

vitin 2002. Nga viti 2006 u soll financimi kapital i sigurimit pensional (shtylla e dytë),

përmes funksionimit të të cilit janë akumuluar dhe investuar mjetet në konto personale

të anëtarëve të fondit pensional, me çka arrihet pjesëmarrje aktive dhe zgjedhje

individuale e qytetarëve në sigurimin të ardhmes pensionale. Nga viti 2009 filloi puna e

fondeve pensionale në shtyllën e tretë pensionale. Rezultatet nga periudha e

deritanishme e funksionimit të shtyllës së dytë pensionale tregon sukses dhe rritje të

fondeve edhe në kuptim të numrit të anëtarëve edhe në kuptim të mjeteve me të cilat

menaxhojnë. Fondet e obligueshme deri në dhjetor të vitit 2013 kanë më shumë se

350,040 anëtarë dhe neto mjete në shumë prej 26 miliardë denarë ose 435 milionë

euro. Në fondin e tretë pensional ka të anëtarësuar mbi 18,525 persona dhe neto mjete

gjithësej rreth 318,300 milionë denarë ose 5 milion euro. E gjithë kjo tregon se reformat


107

në sistemin pensional jo vetëm që vazhdojnë por edhe sollën ndryshime në drejtim të

përmirësimit të sistemit.

Në drejtim të mbrojtjes së interesave të anëtarëve të fondeve, u fillua me zvogëlimin e

lartësisë së shtesave sociale, sepse kjo ka ndikim të drejtpërdrejtë në rritjen e mjeteve

të fondeve të obligueshme pensionale me çka arrihet efekt pozitiv në pensionin e

ardhshëm të anëtarëve të fondit pensional. Gjegjësisht, kompensimi nga kontributet

filloi të zvogëlohet në mënyrë të kontinuar duke filluar nga viti 2008 dhe lartësia

maksimale e tij në vitin 2013 paraqet 3.75% me tendencë për zvogëlim deri më 2019 në

shumë prej 2%, nga 8.5% e mëparshme.

Shoqatave pensionale u ndanë leje për menaxhim me fondet pensionale vullnetare dhe

filloi pagesa e mjeteve për këto fonde. Përmes shtyllës së tretë pensionale u mundësua

që punëdhënësit në formë shtesë t’i sigurojnë të punësuarit e tyre përmes skemave

profesionale, të cilat në të ardhmen do të kenë rol më të madh në sigurimin shtesë për

jetë dinjitoze në pleqëri.

Që nga viti 2008, është zbatuar koncept i drejtë ekonomik dhe social, gjegjësisht

pensionet harmonizohen me pjesëmarrje në rritjen e shpenzimeve të jetës prej 50%,

dhe rritje të pagave prej 50%.

Bruto paga. Sollëm konceptin e bruto pagës dhe pagesës së integruar të pagave dhe

kontributeve me çka punëdhënësi njëkohësisht është i obliguar të paguajë tatimet dhe

kontributet e pagës, ndërsa çdo zvogëlim i mëtutjeshëm i tatimit personal apo i

kontributeve, do të thotë më shumë të holla për punonjësit. Me sjelljen e konceptit bruto

pagë është zvogëluar në mënyrë drastike numri i punëtorëve të cilëve më parë u jepej

rroga pa bërë pagesën e kontributeve, me çka nuk realizonin të drejtën e pensionit dhe

të drejta të tjera që ofron marrëdhënia e punës. Me ligj është përcaktuar edhe data 15 e

muajit si afati i fundit për të bërë pagesën e pagave për muajin e mëparshëm.


108

Programin Nacional për Punë të Denjë 2010-2013. Në qershor të vitit 2010, me

partnerët social, e nënshkruam Programin Nacional për Punë të Denjë 2010 – 2013, ku

janë përfshirë veprimet që parashikohen dhe të cilat në mënyrë të drejtpërdrejtë

ndikojnë në realizimin e punës së denjë edhe atë në sferën e punësimit, mbrojtjes

sociale, kushtet e punës, dialogut social, standardet ndërkombëtare të punës dhe

barazisë gjinore. Në të janë përcaktuar prioritetet, realizimi i të cilave është detajisht i

përpunuar me aktivitetet konkrete dhe të njëjtat në periudhën e kaluar realizoheshin së

bashku me partnerët social.

Dokumente strategjike për barazi sociale. Së bashku me partnerët social janë

përgatitur dhe monitorohen dokumentet strategjikë që kanë të bëjnë me punësimin në

të cilën janë përcaktuar qëllimet strategjike, siç është Strategjia nacionale për punësim

2015, Plani nacional akcional për punësim 2011-2013, Plani akcional për punësimin e të

rinjve 2015, implementimi i programeve aktive dhe masave për punësim, e të ngjashme.

Njëkohësisht me ndryshimet e Ligjit për Sigurim pensional dhe invalidor, nga gushti

2012 u soll e drejta për marrje të një përqindjeje më të lartë të pensionit, për çdo vit të

mbushur pas 35 viteve pune për gratë dhe mbi 40 vite pune për burrat. Sindikatat u

kyçën në menaxhimin e punës me Fondin e PISM (Pensional dhe invalidor i

Maqedonisë).

Sigurimi shëndetësor për të gjithë. Në vitin 2009 sollëm sigurimin shëndetësor për të

gjithë që nuk kanë realizuar dhe nuk kanë asnjë të ardhur.

Marrëveshje ndërkombëltare për siguri sociale. Filluan të zbatohen Marrëveshjet

për sigurim social me Kosovën dhe Malin e Zi, si dhe me Çekinë, Holandën, Poloninë,

Rumaninë, Luksemburgun, Belgjikën, Australinë dhe Kanadanë, të cilat përmbajnë

dispozita për mbledhjen e periudhave të sigurimit nga dy shtetet kontraktuese,

realizimi i të drejtës për pension pleqërie, pension familjar dhe invalidor, të drejtën për

sigurim shëndetësor për vete dhe për anëtarë të familjes, kompensim për lëndime në


109

punë dhe sëmundje profesionale, ikja nga tatimi i dyfishtë gjegjësisht pagesa e

kontributeve në të njëjtën kohë në dy shtetet, e drejta e kujdesit ndaj fëmijëve etj.

Standardi social në arsim. Arsimi është tregues jashtëzakonisht i rëndësishëm i

progresit të një vendi dhe pikërisht për këtë duhet vazhdimisht t’i ndjekë rrjedhat

bashkëkohore shoqërore. Për Bashkimin Demokratik për Integrim ky është prioritet

qartë i definuar. Të dhënat flasin për pagat e të punësuarve në arsim që në vitet e fundit

u shtua tri herë. Nëse krahasojmë, në 2006 paga më e ulët ishte 5,060 denarë për stafin

jo-mësimor dhe 12,917 denarë për stafin mësimorë; në 2013 këto të dhëna u rritën në

10,655 denarë për stafin jo-mësimor dhe 19,850 denarë për stafin mësimor, ndërsa në

arsimin e mesëm kjo shumë është 11,018 ose rreth 110 përqind rritje, me 20,694 den.

Në vitin 2008, qeveria së bashku me partnerin social e nënshkroi Marrëveshjen

kolektive me çka u bë ndryshim në dhënien e pagave të të punësuarve në arsim,

gjegjësisht të arsimtarëve, paga e të cilëve në vend të shkallës së arsimit, që nga viti i

gjashtë paguhet sipas vendit të punës.

Progres i rëndësishëm është arritur edhe në pjesën e transformimit të marrëdhënies së

punës së të punësuarve në arsim. U nënshkrua marrëveshje me SASHK (Sindikatin për

Arsim Shkencë dhe Kulturë) e cila parasheh transformim të marrëdhënies së punës së

arsimtarëve dhe bashkëpunëtorëve profesional që plotësojnë kushtet për arsimtar ose

për bashkëpunëtor profesional dhe së paku 5 vjet përvojë pune.

Standardi social në shëndetësi. Në fushën e shëndetësisë u rrit rroga bazë e

punonjësve në pjesën e shtesave të pagës që janë të përcaktuara për kushte të veçanta

gjatë punës, siç janë: puna në turne, puna e natës, puna e vazhduar dhe puna gjatë

festave.

Si posaçërisht e rëndësishme në këtë reformë duhet theksuar aneksi i sjellë në

Marrëveshjen Kolektive, në bashkëpunim me përfaqësuesit e sindikatës, dobia më e


110

rëndësishme e të cilit është korrigjimi i koeficientit të mjekëve dhe specialistëve për

shkak të mundësimit të arritjes së proporcionit 2:1, i cili është standardi minimal

gjithkund në botë, i cili ishte dëmtuar në periudhën e kaluar me korrigjimin paraprak të

koeficienteve të personelit tjetër i cili punon në shtëpitë e shëndetit. Për këtë qëllim,

vitin e kaluar filluam procesin e korrigjimit të koeficienteve nga 19.2% për mjekët-

specialist me dinamikë të caktuar (bëhet fjalë për rreth 7,600 denarë rritje të bruto ose

5,200 denarë neto e pagës bazë, që do të thotë se edhe shtesat llogariten me pagë më të

lartë) dhe deri në këtë moment janë realizuar 9.6% ose 50% e korrigjimit të paraparë e

cila do jetë komplete me pagën e majit të vitit 2014. Rritja reale është shumë më e

madhe për shkak të shtesave, ndërkaq posaçërisht i rëndësishëm është korrigjimi i

raportit të pagave me motrat medicinale (me arsim të mesëm), në raport me mjekët

1:2. Me këtë përfshihen 1,500 mjekë-specialistë (nga spitalet e përgjithshme dhe të

veçanta), gjegjësisht të shëndetësisë sekondare. E thënë në të holla, kjo do të thotë se

vetëm me bruto pagë fitohen 11,4000,000 denarë plotësues në muaj, gjegjësisht

136,800,000 dnearë ose përafërsisht 2 milionë e 230 mijë euro në vit.

Për qëllim të përmirësimit të shërbimit ndaj pacientëve, për shembull në vendet e

zhvilluara u soll një koncept i ri – paga e punëtorëve shëndetësor të llogaritet sipas

bazës së suksesit të punës të çdo punonjësi shëndetësor në mënyrë që mesatarja e

suksesit të punës për periudhën e tre muajve të mëparshëm paraqet bazë për

konfirmimin e lartësisë së pagës për muajin e në vijim. Njëkohësisht u soll sistemi

elektronik i evidentimit të suksesit të punës.

Vendosëm sistemin për motivim të mëtutjeshëm të 100 mjekëve më të mirë të ranguar

nga klinikat universitare, spitale të veçanta, klinika dhe spitale të përgjithshme të

vendit, të cilët me rezultatet e treguara në punë paraqesin fuqinë lëvizëse në

institucionet e tyre dhe janë profesionistë të suksesshëm, të cilët çdo ditë me

angazhimin e tyre, me përkushtim kontribuojnë për sigurimin e shërbimeve më të mira

dhe ë kualitative për pacientët dhe në përgjithësi për avancimin e sistemit të

shëndetësisë në RM. Sipas kriterëve nga projekti për pagesë sipas suksesit ata bëhen


111

pjesë e “Klubit 100 – mjekët më të mirë”, marrin shpërblim mujor në të holla, rrogë të

dyfishuar në tremujorin e ardhshëm dhe njëkohësisht kanë të drejtën për të kryer punë

plotësuese në institucionin amë ku punojnë, si dhe në shtëpitë tjera të shëndetit.

Me ndryshimet e Ligjit për mbrojtje shëndetësore u soll mundësia ligjore që punonjësi

shëndetësor, i cili kryen veprime shëndetësore konsultative-specialiste në shtëpi

shëndeti privat të merret në shtëpi shëndeti publik pa shpallje të konkursit, në qoftë se

kjo ka efekt pozitiv financiar për shtëpinë e shëndetit publik dhe nëse për këtë pajtohet

punonjësi shëndetësor, drejtorët, gjegjësisht drejtori përkatës i institucionit

shëndetësor publik në të cilin duhet të kalojë punonjësi, Ministria për shëndetësi dhe

Fondi për Sigurim Shëndetësor i Maqedonisë.

Drejtorët i institucioneve shëndetësore, më së voni më 1 nëntor gjatë vitit, kanë për

detyrë që të sjellin planin vjetor (i cili vlen prej 1 janarit të vitit të ardhshëm) për

trajnim të mjekëve të medicinës, specialistëve dhe subspecialistëve.

Gjithashtu masa për përmirësimin e statusit social janë ndërmarrë për të punësuarit në

fushën e sigurisë dhe mbrojtjes, përkatësisht armatë dhe polici.


112

PROJEKTE

PROJEKTE


113

PROJEKTE TË REALIZUARA DHE NË VIJIM 2011-2014 Sektor

Projekte

Denar (million)

Euro (million)

Infrastrukturë moderne 369 29,213 475.0

Arsim 105 1,778 28.9

Shëndetësi 48 4,581 74.5

Zhvillim rural 8 5,334 86.7

Kulturë 70 2,626 42.7

Rini, sport dhe rekreim 31 591 9.8

Turizëm 7 1,911 31.0

Zhvillim ekonomik lokal 13 991 16.1

Përkujdesje sociale 8 17 0.3

Projekte ndërkufitare 2 23 0.4

Projekte tjera 13 45 0.7

Gjithsejt 674 47,110 766.1


114

Infrastrukturë dhe mjedis i pastër Në infrastrukturë dhe mjedis të pastër në këtë periudhë janë investuar ose janë në vijim projekte me vlerë 475 milion euro. Në rrugë shtetërore me gjatësi prej 195.1 km janë investuar ose në investime sipër 418.7 milion euro, në sanim të urave 3.9 milion euro, ndërsa 48.5 milion euro në infarstrukturë moderne dhe mjedis të pastër në nivel komunash.

Rrugë shtetërore: 195.1 km me vlerë 418.7 milion euro

1. Tabanoc – Kumanovë, 7.6 km, ndërtim i autostradë së re Vlera: 15.5 milion euro

2. Strugë – Dibër, 52.7 km rikonstruim i tërësishëm Vlera: 9.1 milion euro

3. Kufiri me Shqipërinë – Xhepishtë, 1.3 km, ndërtim i ri i rrugës Vlera: 600,000 euro

4. Ura e Boshkut - Ura e Garrit, 8.2 km rikonstruim me zgjerim Vlera: 1.4 milion euro

5. Tetovë – Jazhincë, 16.5 km, rikonstruim me zgjerim Vlera: 2.5 milion euro

6. Tetovë – Bogovinë, 7 km, rehabilitim Vlera: 570,000 euro

7. Haraçinë – Likovë – Kumanovë,

27 km rikonstruim dhe zgjerim i rrugës regjionale( është realizuar Haraçinë - Nikushtak – Ropalcë, në vijim është pjesa tjetër) Vlera: 6.5 milion euro Afati i realizimt: 2013 – 2015

8. Hekurudhë Reçicë- f.Vaksincë – f.Llojan – f.Miratovc (Kufiri me Sërbi), 11.1 km rikonstruim Vlera: 0.8 milion euro Afati i realizimt: 2014

9. Kërçovë – Ohër, 57 km, ndërtim i autostradës së re Vlera: 375 milion euro Afati i realizimit: 2014 – 2018

10. Opajë – Bellanoc (venkalim i ri Maqedoni – Kosovë), 16.5 km ndërtim i rrugës së re regjionale Vlera: 6.7 milion euro Afati i realizimit: 2013 - 2016

Rehabilitim të Urave, 3.9 milion euro

1. Ndërtimi i urës në Pllasnicë

Vlera: 34 milion denarë

2. Sanim të urës në seksionin Gostivar- Strazhë, afër f. Novo Sellë Vlera: 48.5 milion denarë

3. Sanim të urës në seksionin Gostivar- Strazhë, afër Strazhës Vlera: 0.8 milion denarë

4. Ndërtimi i urës së Sarajit Vlera: 96.8 milion denarë


115

5. Sanim të Urës së Mullirit(mbi liqenin e Dibrës), punimet janë në vijim Vlera: 59 milion denarë

Ekstrakt të projekteve kryesore në nivel të komunave

Rrugë lokale (170.8 km, 706.7 milion denar)

1. Pirok - M-4, 2.5km

Vlera: 8.8 milion denarë

2. Rikonstruimi dhe asfaltimi i rrugës Kamjan-Magjistralë(M4), 2km Vlera: 10 milion denarë

3. R-404 – Miletin (pjesa e parë), 1.5 km Vlera: 15 milion denarë

4. R-404 – Miletin (pjesa e dytë), 2.18 km Vlera: 8,7 milion denarë

5. Sellarcë e Poshtme – Bërvenicë, 0.89 km Vlera: 4,6 milion denarë

6. Ndërtimi i rrugës lokale Miletin –Radiovcё nё gjatësi prej 2100 metër me asfalt, Vlera: 12.5 milion denarë

7. Vizbeg, 1.5 km, Vlera: 6.5 milion denarë

8. Vizbeg – Shuto Orizarë, 1.35 km, Vlera: 5.8 milion denarë

9. Jabollçishtë e Epërme – Drenovë, 8.95 km, Vlera: 51 milion denarë

10. Brodec – Tanush, rehabilitim dhe asfaltim, 23.3km Vlera: 12 milion denarë

11. Dibër – Konjare, 3.3 km,


12. Asfaltimi i rrugës për f. Bohmovë, 2.55 km Vlera: 13.5 milion denarë

13. Llazhan – Debresht, 4.95 km, Vlera: 20.5 milion denarë

14. Crnilishtë – Strovi, 4.05 km, Vlera: 16.5 milion denarë

15. Stacioni hekurudhor – Çajle, 1.35 km, Vlera: 20 milion denarë

16. Forinë – Çegran, 4.5 km, Vlera: 15.1 milion denarë

17. Forinë - Çegran (trotuar), 4.53 km, Vlera: 11.7 milion denarë

18. R-101 - Grushin , 2.1 km, Vlera: 9.2 milion denarë

19. Kozle – Nerez, 5.5 km, Vlera: 31.6 milion denarë

20. M-4 – Strogomishtë, 2.15 km, Vlera: 4.8 milion denarë

21. Kërçovë(M-4) - motel Krushinë, 2.35 km, Vlera: 11.5 milion denarë

22. Motel Krushinë – Knezhinë, 3.3 km, Vlera: 12.7 milion denarë

23. Haranjellë - Popojanë , 3.1km, Vlera: 17.5 milion denarë


116

24. Greshnicë, 3 km,

Vlera: 10 milion denarë

25. Strazhë- Kërçovë 1.75 km Vlera: 7 milion denarë

26. f. Orizar e deri në qendër të f. Mateç, 5.5km Vlera: 12.3 milion denarë

27. Burim - Burimi i Rashçës, 1 km, Vlera: 6 milion denarë

28. Asfaltimi i rrugës që lidh vendbanimet Bojanë - Kopanicë, 2,43 km Vlera: 13.9 milion denarë

29. Asfaltimi i rrugës Saraj – Lubin, 2.1 km, Vlera: 11.8 milion denarë

30. Kalishtë - M-4(Frëngovë), 1.45 km, Vlera: 8.6 milion denarë

31. Llozhan – Bixhovë, 2 km, Vlera: 7.7 milion denarë

32. Belicë e Poshtme – Veleshtë, 2.35 km, Vlera: 11.6 milion denarë

33. Misleshevë - "Eurotel", 0.75 km, Vlera: 2.7 milion denarë

34. Belicë e Poshtme –Veleshtë, 2.35 km, Vlera: 11.6 milion denarë

35. Shum - Teferiç- Vishnë, 4.28 km, Vlera: 13.2 milion denarë

36. Dobovjan, 1.65 km, Vlera: 3.3 milion denarë

37. Tatesh – Dollogozhdë, 1.6 km, Vlera: 3.2 milion denarë

38. Oktisi, 1.08 km, Vlera: 3.7 milion denarë

39. Bixhovë – Livadhi, 1.45 km, Vlera: 4.9 milion denarë

40. Rruga Pelenicë (Dracevë) – Koliçan i Poshtëm 3.8 km, Vlera: 24 milion denarë

41. Rruga Koliçan i poshtëm – Koliçan i epërm 1.5 km, Vlera: 9.6 milion denarë

42. Nerasht – Jegunovcë, 1.32 km, Vlera: 9.6 milion denarë

43. Leshkë – Tearcë, 1.83 km,


44. Tetovë – Trebosh, 1.45 km, Vlera: 18.6 milion denarë

45. Tetove-f. Falish, 3.53 km,


46. Kala – Selcë, 1.72 km, Vlera: 26.4 milion denarë

47. Reçicë e vogël - Bogovinë, 7 km

Vlera: 35 milionë denarë

48. Veles – Buzallkovë, 9.3 km, Vlera: 37.8 milion denarë

49. Asfaltimi i rrugës lokale në fshatin

Senakos 610 m, Vlera: 4 milion denarë

50. Asfaltimi i rrugës lokale në fshatin

Negotinë 1,044 m, Vlera: 6.9 milion denarë


117

51. Asfaltimi i rrugës lokale në fshatin Gradec 310 m, Vlera: 2.4 milion denarë

52. Rrugë lokale Vrapçisht -Debresh

gjatësi prej 1200 m, dhe rruga lokale Toplicë në gjatësi prej 500 m, Vlera: 14.1 milion denarë

53. Dobërdoll – Negotinë -Senokos,

3km Vlera: 4.8 milion denarë

54. Asfaltimi i rrugës me gjatësi prej

3km, f. Dëbërc, Vlera: 11.7 milion denarë

55. Përgatitja e dokumentacionit

teknik dhe asfaltimi i rrugës kryesore deri në fshat me gjatësi prej 2.2km, f. Leshnicë e Poshtme, Vlera: 8.7 milion denarë

56. Asfaltimi i rrugës me gjatësi prej

2.2 km, f. Trebosh, f. Uzurmisht, f. Pallatic, Vlera: 8 milion denarë

Ujësjellësa dhe kanalizime (511.9 milion denar)

1. Projekti për Ujësjellësin në

vendbanimin Pirok, Vlera: 10.4 milion denarë

2. Ndërtimi i kanalizimit fekal nё f.

Çellopek – vazhdon, Vlera: 50 milion denarё, janë realizuar 20 milion denarё

3. Ujësjellësi dhe rezervuari i Ri i ujit f. Mogorce, Vlera: 6.1 milion denarë

4. Ndërtimi i kanalizimit në

vendbanim Singeliq - Gazi Babë,

(Është në fazën përfundimtare për punët), Vlera: 37 milion denarë

5. Projektim dhe ndërtim i stacionit filtrues për furnizim me ujë në Gostivar, Vërtok, (faza përfundimtare) Vlera: 122.9 milion denarë

6. Ujësjellësi Grushinë Vlera: 12.3 milion denarë

7. Kolektor për përcjelljen e ujërave fekale ne kanalizimin fekal për f. Shemshovë, Vlera: 10.5 milion denarë

8. Ndërtimi kanalizimit fekal Strellcë dhe Garanë Vlera: 8 milion denarë

9. Ndërtimi i sistemit rajonal të furnizimit me ujë në gjatësi prej 3.5 km, Zajaz Vlera: 12 milion denarë

10. Ndërtimi i sistemit rajonal të furnizimit me ujë në Komunën Zajaz Vlera: 6.5 milion denarë

11. Ndërtim i kanalizimit fekal në f. Strellcë, Vlera: 4 milion denarë

12. Ndërtimi i kanalizimit fekal në vendbanimin Strogomisht i epërm, Komuna Zajaz, Vlera : 6 milion denarë

13. Gypsjellësi i ujit pijshëm prej pendës Gllazhnja deri te stacioni i filtrit “Likovë” Vlera: 62.5 milion denarë


118

14. Ndërtimi i tubacionit për furnizim me ujë nga rezervuari Glazhnja deri te stacioni filtrues, Vlera: 10 milion denarë

15. Ndërtimi i stacionit filtrues për ujërat e zeza në f. Gllumovë dhe Shishovë, Vlera: 44.3 milion denarë ( faza përfundimtare)

16. Rrjeti i ujësjellësit në Studeniçan BERZH, Vlera: 19.9 milion denarë

17. Ndërtim i sistemit për ujë të pijshëm f. Nerasht, Vlerë: 12.9 milion denarë

18. Ndërtimi i sistemit të furnizimit me ujë në f. Poroj - faza e dytë, Vlera: 7.5 milion denarë

19. Ndërtimi i trasesë kryesore të kanalizimit në fshatin Dobërdoll gjerë në lum, në gjatësi prej 1800m, Vlera: 6 milion denarë

20. Nisja e punimeve rreth ndërtimit të filtër-stacionit për ujë të pijshëm të ujësjellësit të fshatrave Vrapçisht, Zubovcë dhe Galat, Vlera: 16 milion denarë

21. Ndërtim i stacionit filtrues për sistemin për ujë të pijshëm në f. Vrapçisht, Vlera: 6 milion denarë

22. Ndërtimi i ujësjellësit në vendbanim faza Zhelinë 2, Vlera: 6.6 milion denarë

23. Realizim i punëve ndërtimore për kanalizimin fekal në Strimnicë, Vlera: 10.8 milion denarë

24. Rrjeti i kanalizimit dhe rrjeti

sekondar i ujësjellësit prej 6.9 km, f. Strimnicë, Vlera: 23.7 milion denarë - Buxheti komunal + Ministria e Ambientit Jetësor + Qytetarët

Projekte në infrastrukturë sipas komunave Bogovinë (23 projekte, 91.1 milion denarë)

1. Pirok - M-4, 2.5 km

Vlera: 8.8 milion denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Bogovinës

2. Projekti për Ujësjellësin në vendbanimin Pirok, Vlera: 10.4 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

3. Rikonstruimi dhe asfaltimi i rrugës Kamjan-Magjistralë(M4), 2 km Vlera: 10 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

4. Ndërtimi dhe Rikonstruimi i trotuareve gjatë rrugës R-402, Vlera: 2 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

5. Ndërtimi dhe Rikonstruimi trotuareve përgjatë rrugës rajonale R-402 Pallçisht i Poshtëm, Vlera: 2.5 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës


119

6. Ndërtimi i rrugicave në Bogovinë dhe Novosellë, Vlera: 2.5 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

7. Ndërtimi i sheshit në qendër të Bogovinës, Vlera: 1.8 milion denarë Viti realizimit: 2013 Komuna e Bogovinës

8. Pastrimi i deponive të egra në vendbanimet e komunës Bogovinë, Vlera: 1.6 milion denarë Viti realizimit: 2009-2013 Komuna e Bogovinës

9. Ndërtimi i rrugëve lokale në të gjitha vendbanimet e komunës së Bogovinës në sipërfaqe prej 39,860 m2, Vlera: 31.3 milion denarë Viti realizimit: 2009-2013 Komuna e Bogovinës

10. Rregullimi i shtratit të lumit në Bogovinë, Vlera: 4.5 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

11. Ndërtimi i objektit të bashkësisë lokale në Pallçisht, Vlera: 1.2 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

12. Blerja e mjetit themelor buldozer, Vlera: 1.6 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

13. Trotuari dhe kanali në Bogovinë, Vlera: 400,000 denarë Viti realizimit: 2012

Komuna e Bogovinës

14. Ndërtimi i rrugës në Kallnik, Vlera: 1.3 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

15. Mirëmbajtja e ndriçimit publik në nivel komunal, Vlera: 2.6 milion denarë Viti realizimit: 2009-2013 Komuna e Bogovinës

16. Pastrimi i shtretërve të lumenjve në nivel komunal, Vlera: 1.7 milion denarë Viti realizimit: 2009-2013 Komuna e Bogovinës

17. Ndërtimi i rrugës f. Jellovjan, Vlera: 1.3 milion denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Bogovinës

18. Ndërtimi i rrugës në f. Kamjan (me pjesëmarrje edhe nga ana e qytetarëve), Vlera: 1.5 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

19. Ndërtimi i rrugës në f. Pirok (pjesëmarrje edhe nga ana e qytetarëve), Vlera: 1.2 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Bogovinës

20. Përpilimi i projektit për ndërtimin e shtratit të lumit të Pallçishtit, Bogovinës, Kamjanit dhe Pirokut, Vlera: 370,000 denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Bogovinës


120

21. Përpilimi i projektit kryesor për rehabilitimin e rrugës që lidh vendbanimet Kamjan-Jellovjan, Vlera: 420,000 denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Bogovinës

22. Mirëmbajtjen e hapësirave publike, krijimin e hapësirave të gjelbra, mirëmbajtjen e varrezave etj, Vlera: 1.2 milion denarë Viti realizimit: 2009-2013 Komuna e Bogovinës

23. Rregullimi i rrjedhës së lumit ne f. Kamjan (Bogovinë) Vlera: 900,000 denarë Viti realizimit: 2013 Komuna e Bogovinës

Bërvenicë (14 projekte, 115.8 milion denarë)

24. R-404 – Miletin (pjesa e parë), 1.5

km Vlera: 15 milion denarë Komuna e Bërvenicës

25. R-404 – Miletin (pjesa e dytë), 2.18 km Vlera: 8,7 milion denarë Komuna e Bërvenicës

26. Sellarcë e Poshtme – Bërvenicë, 0.89 km Vlera: 4,6 milion denarë Komuna e Bërvenicës

27. Ndërtimi i rrugës lokale nё f. Gurguricё ”Ballkon” me pllaka begatoni, Vlera: 3.5 milion denarё Komuna e Bërvenicës

28. Ndërtimi i rrugëve dhe trotuareve me pllaka begatoni nё f. Çellopek,

Vlera: 2.5 milion denarё Komuna e Bërvenicës

29. Ndërtimi i rrugës lokale Miletin –Radiovcё nё gjatësi prej 2100 metër me asfalt, Vlera: 12.5 milion denarë Komuna e Bërvenicës

30. Ndërtimi i parkut me gjelbërim dhe trotuar nё f. Radiovcё, Vlera: 2.6 milion denarë Komuna e Bërvenicës

31. Ndërtimi i kanalizimit fekal nё f. Çellopek – vazhdon, Vlera: 50 milion denarё, janë realizuar 20 milion denarё Komuna e Bërvenicës

32. Zgjerimi i urave nё rrugët lokale dhe ato rajonale nё të gjitha vendbanimet e komunës, Vlera: 3.5 milion denarё Komuna e Bërvenicës

33. Vendosja(montimi) i parmakëve të hekurt nё urat e rrugëve lokale dhe rajonale nё të gjitha vendbanimet, Vlera: 2 milion denarё Komuna e Bërvenicës

34. Ndërtimi i rrugës lokale “Cedomir Momirovski” ne f. Bervenicё, Vlera: 2.9 milion denarë Komuna e Bërvenicës

35. Ndërtimi i kanalizimit fekal në vendbanimet Çellopek i epërm, Vlera: 1.5 milion denarë Komuna e Bërvenicës

36. Ndërtimi i kolektorit kryesor të ujërave të zeza për f. Blacë, Miletin, Çellopek i epërm, Vlera: 1 milion denarë


121

Komuna e Bërvenicës

37. Rregullimi i shtratit të lumit Sveta dhe degës së tij të majtë për f. Miletin. Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Bërvenicës

38. Krak i kanalizimit fekal ne f. Çellopek Vlera: 372,589 denarë Komuna e Bërvenicës

39. Ndërtimi i rrugës lokale ne f. Tenovë Vlera: 1.7 milion denarë Komuna e Bërvenicës

40. Përgatitja e dokumentacionit teknik për f. Miletin (Bërvenicë) Vlera: 921,000 denarë Komuna e Bërvenicës

Butel (3 projekte, 12.3 milion denarë)

41. Vizbeg, 1.5 km, Vlera: 6.5 milion denarë Komuna e Butelit

42. Vizbeg – Shuto Orizarë, 1.35 km, Vlera: 5.8 milion denarë Komuna e Butelit

43. Butel – Rruga e Lubotenit, 0.82 km Komuna e Butelit

Çair (32 projekte, 633.5 milion denarë)

44. Ndërtimi i mbikalimit në Bit Pazar

Vlera: 15 milion denarë Komuna e Çairit

45. Ndriçimi i rrugëve të Çarshisë së Vjetër në Shkup Vlera: 30 milion denarë

Komuna e Çairit

46. Ndërtimi i rrjetit atmosferik, kanalizimit dhe ujësjellësit në lagjen “Teneqe Mëhallë” Vlera: 30 milion denarë Komuna e Çairit

47. Asfaltimi i rrugës “Kemal Sejfulla” Vlera: 13 milion denarë Komuna e Çairit

48. Instalimi i rrjetit atmosferik në rr.”Hristijan Todorovski Karposh” Vlera: 20 milion denarë Komuna e Çairit

49. Vendosja e karrigeve nëpër parqet e Komunës së Çairit Vlera: 2 milion denarë Komuna e Çairit

50. Realizimi i fazës së parë të “Sheshit Skënderbeu” Vlera: 170 milion denarë Komuna e Çairit

51. Instalimi i rrjetit atmosferik në lagjen Gazi Babë Vlera: 30 milion denarë Komuna e Çairit

52. Ndërtimi i ujësjellësit në lagjen Gazi Babë (gjegjësisht në rrugët: “Jajce”, “Ordan Çopella”, “Virgino”, “Brigada e 7 Shqiptare”) Vlera: 22 milion denarë Komuna e Çairit

53. Asfaltimi i tërësishëm i rrugëve: “Tophana e Vjetër 378”,”Avram Pisevski”,”Prohor Pçinski”, “Sllavej Pllanina”, rr. 2 dhe 3 në Lagjen Teneqe Mëhallë, “Reshat Xhafer”, “Kosta Abrasheviq”,”Vergino”, rrugët në Çair të Vjetër, “Pere Toshev”.


122

Vlera: 43.6 milion denarë Komuna e Çairit

54. Mirëmbajta(rikonstruimi, sanimi i gropave me asfalt dhe begaton) e rrugëve të Komunës së Çairit Vlera: 38 milion denarë Komuna e Çairit

55. Rikonstruim i kanalizimit të ujërave të zeza në rr. ”Krimska” (vazhdon) Vlera: 3 milion denarë Komuna e Çairit

56. Asfaltimi dhe ndërtimi i trotuareve në rr. ”Metodija Mitevski”, ”Blagoja Paroviq” dhe “August Cezarec” Vlera: 16 milion denarë Komuna e Çairit

57. Rotonda tek SH.M.Q.SH. ”Zef Lush Marku” Vlera: 25 milion denarë Komuna e Çairit

58. Ndërtimi i rrethit në Bit Pazar Vlera: 61.3 milion denarë Komuna e Çairit

59. Vendosja e shportave për mbeturina(4200) nëpër Komunën e Çairit Vlera: 9.2 milion denarë Komuna e Çairit

60. Vendosja e shtyllave hidraulike në Çarshinë e Vjetër Vlera: 8 milion denarë Komuna e Çairit

61. Ndërtimi i ujësjellësit në BL Liria, Gazi Babë Vlera: 30 milion denarë Komuna e Çairit

62. Ndërtimi i “Sheshit Pelivan” Vlera: 1.2 milion denarë Komuna e Çairit

63. Ndriçimi publik në Komunën e Çairit me PPP (Partneritet Publik-Privat) Vlera: 56.4 milion denarë Komuna e Çairit

64. Realizimi i parkingut në rr. ”Brigada Maqedono-Kosovare” Vlera: 1.5 milion denarë Komuna e Çairit

65. Vendosja e ulëseve dhe gjelbërimeve në Çairin e Vjetër Vlera: 1.2 milion denarë Komuna e Çairit

66. Rregullimi i Parkut të Çairit Vlera: 500.000 denarë Komuna e Çairit

67. Fizibiliti Studium për projektin ”Gasifikimi i Komunës së Çairit” Vlera: 613.000 denarë Komuna e Çairit

68. Zhvendosja e Higjienës Komunale Vlera: / denarë Komuna e Çairit

69. Përgatitja e dokumentacionit projektues për rrjetin e ujësjellësit dhe kanalizimin fekal dhe atmosferik Sauk Çeshma 1.2 dhe Serav, Komuna Çair, Vlera : 1 milion denarë Komuna e Çairit

70. Pastrimi i shtratit të lumit Seravë (fizibiliti) Vlera: 509,000 denarë Komuna e Çairit


123

Çashkë (4 projekte, 66 milion denarë)

71. Jabollçishtë e Epërme – Drenovë,

8.95 km, Vlera: 51 milion denarë Komuna e Çashkës

72. Rosoman – Drenovë Vlera: 5 milion denarë Komuna e Çashkës

73. Çashkë – Burim(Izvor) Vlera: 7.5 milion denarë Komuna e Çashkës

74. R-526 – Bogomil Vlera: 2,5 milion denarë Komuna e Çashkës

Çuçer Sandevë (1 projekt, 12 milion denarë)

75. Brodec – Tanush, rehabilitim dhe asfaltim Vlera: 12 milion denarë Komuna e Çuçer Sandevës

Dibër (23 projekte, 129.3 milion denarë)

76. Dibër – Konjare, 3.3 km, Vlera: 16.1 milion denarë Komuna e Dibrës

77. Pllakëzim rrugësh dhe rrugicash në qytet 10,000m2, Bashkëpunim me banorët, Vlera: 6.1 milion denarë Komuna e Dibrës

78. Kanali i ujërave atmosferike në f. Kosovrast i poshtëm, Vlera: 3.1 milion denarë Komuna e Dibrës

79. Ujësjellësi dhe rezervuari i Ri i ujit f. Mogorce, Vlera: 6.1 milion denarë

Komuna e Dibrës

80. Kanalizime fekale në qytet-komuna dhe qytetarët, Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Dibrës

81. Vazhdim i punimeve në Godinën e re të Komunës, Vlera: 18.5 milion denarë Komuna e Dibrës

82. Vendosja e 1260 ujëmatësve digjital me lexim nga distance REC, Vlera: 5.1 milion denarë Komuna e Dibrës

83. Vendosja e 50 kontejnerëve të mëdhenj metalik, Ministria e ambientit - Rajoni J-P, Vlera: 800,000 denarë Komuna e Dibrës

84. Asfaltimi i shtresës së fundit të Bulevardit “Iliria” dhe 1 Maji 11,000m2 dhe pllakëzim trotuaresh 10,000m2, Vlera: 12.3 milion denarë Komuna e Dibrës

85. Investime vazhduese në objektin e Komunës për përfundimin e tij, Vlera: 6.1 milion denarë Komuna e Dibrës

86. Punë përgatitore për hapjen e bulevardit “Mojsi Golemi “-102, Vlera: 615,000 denarë Komuna e Dibrës

87. Kanalizimi fekal në bulevardin “Mojsi Golemi”, Vlera: 984,000 denarë Komuna e Dibrës


124

88. Asfaltimi i rrugës për f. Bohmovë, 2.55 km Vlera: 13.5 milion denarë Komuna e Dibrës

89. Asfaltimi i 6 Rrugëve në qytet në unazën e vogël 13,000 m2, Vlera: 9.2 milion denarë Komuna e Dibrës

90. Mbushja e gropave nëpër rrugë të tjera të qytetit, Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Dibrës

91. Brendimi i produkteve te qumështit në mikro-rajonin Dibër Vlera: 215.120 denarë Komuna e Dibrës

92. Studim fizibiliteti për trajtimin e ujërave te zeza qe derdhen ne lumen Drini i Zi, prej Struge deri ne Dibër Vlera: 1.3 milion denarë Komuna e Dibrës

93. Asfaltimi i 1.1 km të rrugës Dibër-Mavrovë pjesa te Rajçica Komuna e Dibrës

94. Lidhja e А2-Bunec-Mavrovë-Zhirovnicë Vlera: 19 milion denarë Komuna e Dibrës

95. Rrugë fshatrash (Kosovrast i epërm) Vlera: 3.4 milion denarë Komuna e Dibrës

96. Asfaltim i rrugës lokale ne Kosovrast të poshtëm Vlera: 3 milion denarë Komuna e Dibrës

97. Vendosja e koshave metelik në qytet Vlera: 300.000 denarë Komuna e Dibrës

98. Plakëzime të rrugëve dhe rrugicive nëpër fshatra dhe qytet gjatë vitit 2013 janë realizuar 20.000 m2 Komuna e Dibrës

Dollnen (10 projekte, 56.7 milion denarë)

99. Llazhan – Debresht, 4.95 km,

Vlera: 20.5 milion denarë Komuna e Dollnenit

100. Crnilishtë – Strovi, 4.05 km, Vlera: 16.5 milion denarë Komuna e Dollnenit

101. Përgatitja e dokumentacionit teknik për ndërtimin e rrugëve në komunën e Dollnenit Vlera: 982,000 denarë Komuna e Dollnenit

102. Ndërtimi i sistemit te kanalizimit ne f. Crnilisht (Dollnen) Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Dollnenit

103. Ndërtim kanalizimi, Crnlishtë Vlera: 1.4 milion denarë Komuna e Dollnenit

104. Ropotovë - Crnilishtë Vlera: 3.5 milion denarë Komuna e Dollnenit

105. Rehabilitimi i rrjetit rrugor në Dollnen Vlera: 266,210 denarë Komuna e Dollnenit


125

106. Regullimi i burimit natyror rajonal ne vendbanimi Debresh, Dollnen Vlera:1.2 milion denarë Komuna e Dollnenit

107. Rikonstruimi i ujësjellësit në Debresh, Vlera: 5.7 milion denarë Afati i realizimit:2014

108. Përfundimi i projektit të rrugës lokale Braillove – Desovë, Vlera: 5 milion denarë Afati i realizimit:2014

Gazi Babë (1 projekt, 37 milion denarë)

109. Ndërtimi i kanalizimit në vendbanim Singeliq - Gazi Babë, (Është në fazën përfundimtare për punët), Vlera: 37 milion denarë Komuna e Gazi Babës

Gostivar (23 projekte, 267.0 milion denarë)

110. Stacioni hekurudhor – Çajle,

1.35 km, Vlera: 20 milion denarë Komuna e Gostivarit

111. Forinë, 0.44 km, Vlera: 2.2 milion denarë Komuna e Gostivarit

112. Forinë – Çegran, 4.5 km, Vlera: 15.1 milion denarë Komuna e Gostivarit

113. Forinë - Çegran (trotuar), 4.53 km, Vlera: 11.7 milion denarë Komuna e Gostivarit

114. Debresh, 0.66 km, Vlera: 6.3 milion denarë Komuna e Gostivarit

115. Rruga lokale fsh.Bajnic e Poshtme, Vlera: 3 milion denarë Komuna e Gostivarit

116. Rikonstruimi si dhe asfaltimi i rr. Beliçica prej te Ura Gorni polog deri te Tullana me rregulllim të trotoarëve, Vlera: 7.5 milion denarë Komuna e Gostivarit

117. Projektim dhe ndërtim i stacionit filtrues për furnizim me ujë në Gostivar, Vërtok, (faza përfundimtare) Vlera: 122.9 milion denarë Komuna e Gostivarit

118. Rregullimi i sistemit të ujësjellësit në fshatin Debresh të Gostivarit Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Gostivarit

119. Përmirësim të ndriçimit rrugor – ndërrimi i dritave të thjeshta me ato kursyese Vlera: 21 milion denarë Komuna e Gostivarit

120. Rikonstruktim i trotuareve dhe rrugëve ekzistuese Vlera: 4 milion denarë Komuna e Gostivarit

121. Mirëmbajtja dhe mbrojtja e rrugëve lokale, rrugicave dhe trotuareve Vlera: 13 milion denarë Komuna e Gostivarit


126

122. Ndertim i linjës së ujësjellësit nga ana e djathte e l. Vardar prej pusetes kryesore e vendosur afer ures te thertorja Vlera: 0.3 milion denarë Komuna e Gostivarit

123. Ndërtimi i Rrugës Turçan i vogël-Balindoll Vlera: 6.7 milion denarë Komuna e Gostivarit

124. Ndertimi i rruges në Lagjen “Teferiç” Vlera: 0.9 milion denarë Komuna e Gostivarit

125. Ndertimi i parkingut dhe parkut pas q.t. “Barok” Vlera: 0.8 milion denarë Komuna e Gostivarit

126. Hapja e rrugës “Llazar Llazarevski” Vlera: 12.3 milion denarë Komuna e Gostivarit

127. Rregullimi i trotoarit dhe ndricimit ne Lagj.”Vardari” Vlera: 3 milion denarë Komuna e Gostivarit

128. Аsfalltimi i rruges dhe rregullimi i trotoareve midis zones se VII-te dhe lagj.Maleardi Vlera: 3.5 milion denarë Komuna e Gostivarit

129. Rregullimi i parkingut perballe stac. Policor Vlera: 3.5 milion denarë Komuna e Gostivarit

130. Murri mbrojtes ne f. Llakavice Vlera: 1.2 milion denarë Komuna e Gostivarit

131. Asfalltimi i rrugës që lidh dy fshatrat e Banjicës Vlera: 3 milion denarë Komuna e Gostivarit

132. Park dhe parking i ri për banesat kolektive në rrugën 18 Nëntori Vlera: 2.7 milion denarë Komuna e Gostivarit

Haraçinë (8 projekte, 115 milion denarë)

133. R-101 - Grushin (pjesa I), 1 km,

Vlera: 3.3 milion denarë Komuna e Haraçinës

134. P101-f. Grushin (pjesa e II), 0.4 km, Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Haraçinës

135. P101-f. Grushin (pjesa e III), 0.76 km, Vlera: 4.1 milion denarë Komuna e Haraçinës

136. Rikonstruimi i kanalit të hapur në vendbanimin Haraçinë, Vlera: 89.2 milion denarë (Faza e parë e fillimit të punëve) Komuna e Haraçinës

137. Projekt bazë për kanalizim fekal ne Haraçinë Vlera: 237,875 denarë Komuna e Haraçinës

138. Studim fizibiliteti i mbrojtjes dhe preventivës së ujërave nëntokësor në mikro-rajonin komuna Gazi Babë, Haraçin Vlera: 1 milion denarë Komuna e Haraçinës

139. Ujësjellësi Orllancë Vlera: 3.1 milion denarë


127

Komuna e Haraçinës

140. Ujësjellësi Grushinë Vlera: 12.3 milion denarë Komuna e Haraçinës

Jegunovcë (3 projekte, 11.8 milion denarë)

141. Kolektor për përcjelljen e

ujërave fekale ne kanalizimin fekal për f. Shemshovë, Vlera: 10.5 milion denarë Komuna e Jegunovcës

142. Jegunovce - Shemshove Vlera: 1.3 milion denarë Komuna e Jegunovcës

143. R-405 – Orashë, 1.74 km Komuna e Jegunovcës

Karposh (2 projekte, 31.6 milion denarë)

144. Kozle – Nerez (pjesa e parë),

2.62 km, Vlera: 12.7 milion denarë Komuna e Karposhit

145. Kozle - Nerez(pjesa e dytë), 2.93 km, Vlera: 18.9 milion denarë Komuna e Karposhit

Kërçovë (28 projekte, 160.3 milion denarë)

146. M-4 – Strogomishtë, 2.15 km,

Vlera: 4.8 milion denarë Komuna e Kërçovës

147. Kërçovë(M-4) - motel Krushinë, 2.35 km, Vlera: 11.5 milion denarë Komuna e Kërçovës

148. Motel Krushinë – Knezhinë, 1.6

km, Vlera: 6.5 milion denarë Komuna e Kërçovës

149. Krushinë – Knezhinë, 1.7 km, Vlera: 6.2 milion denarë Komuna e Kërçovës

150. Haranjellë - Popojanë (pjesa e I), 1.52km, Vlera: 6.8 milion denarë Komuna e Kërçovës

151. Haranjellë - Popojanë (pjesa e II), 1.16 km, Vlera: 8.2 milion denarë Komuna e Kërçovës

152. Haranjellë - Popojanë (pjesa e III), 0.45 km, Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Kërçovës

153. Greshnicë, 3 km, Vlera: 10 milion denarë Komuna e Kërçovës

154. Ndërtimi i kanalizimit fekal atmosferik, Pashina e poshtme dhe e epërme Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Kërçovës

155. Ndërtim i kanalizimit fekal në f. Strellcë, Vlera: 4 milion denarë Komuna e Kërçovës

156. Sanim i rezervuarëve për ujë në f. Zajaz, Vlera: 1.4 milion denarë Komuna e Kërçovës


128

157. Ndërtimi i kanalizimit fekal në vendbanimin Strogomisht i epërm, Komuna Zajaz, Vlera : 6 milion denarë Komuna e Kërçovës

158. Rikonstruim i ujësjellësit aktual për vendbanimet që furnizohen nga Studençica, Osllomej, Vlera: 1.4 milion denarë Komuna e Kërçovës

159. Vendosjen e punkti matës të emetimit të gazrave në termocentralin “Osllomej”, si dhe përpilimin e një studimi me propozim masash kundër ndotjes së ajrit Vlera: 2.3 milion denarë Komuna e Kërçovës

160. Ndërtimi i rrugës lokale ne fshatin Cervicë – faza 2 (Osllomej) Vlera: 1.1 milion denarë Komuna e Kërçovës

161. Studim fizibiliteti për ndërlidhjen e komunave: Kërçovë, Zajaz dhe Osllomej me nxehje qëndrore nga termocentrali Osllomej Vlera: 1.5 milion denarë Komuna e Kërçovës

162. Vendosja e Modulit shtesë (CO) në pikën matëse të emetimit të gazrave dhe ndotësve tjerë të ajrit në termocentralin “Osllomej” Vlera: 860.000 denarë Komuna e Kërçovës

163. Përgatitja e projektit teknik për rrugë që lidh komunat Zajaz dhe Osllomej Vlera: 580.000 denarë Komuna e Kërçovës

164. Ndërtimi i rrugës lokale ne

Zajaz Vlera: 1.1 milion denarë Komuna e Kërçovës

165. Kërçovë – Tuin, 10.5 km riparim Vlera: 10 milion denarë Komuna e Kërçovës

166. Strazhë- Kërçovë 1.75 km, asfaltim i ri Vlera: 7 milion denarë Komuna e Kërçovës

167. Ndërtimi kanalizimit fekal Strellcë dhe Garanë Vlera: 3 milion denarë Komuna e Kërçovës

168. Ndërtimi i sistemit rajonal të furnizimit me ujë në gjatësi prej 3.5 km, Zajaz Vlera: 12 milion denarë Komuna e Kërçovës

169. Ndërtimi i sistemit rajonal të furnizimit me ujë në Komunën Zajaz Vlera: 6.5 milion denarë Komuna e Kërçovës

170. Rrjet i kanalizimit fekal ne fsh. Popovjan Vlera: 528.000 denarë Komuna e Kërçovës

171. Ndertimi i rruges lokale ne Zajaz (Celikovc) Vlera: 1.6 milion denarë Komuna e Kërçovës

172. Ndërtim të ujësjellësit dhe kanalizimit në f. Zhubrinë Vlera: 20.5 milion denarë


129

173. Rikonstruim të tërësishëm të ujësjellësit në bulevardin Çlirimi dhe rrugën Boris Kidriç Vlera: 20 milion denarë

Kumanovë (1 projekt, 2.4 milion denarë)

174. Ndërtimi i kanalizimit fekal ne

fshatin Otlja (Kumanovë) Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Kumanovës

Likovë (23 projekte, 120.2 milion denarë)

175. Gypsjellësi i ujit pijshëm prej

pendës Gllazhnja deri te stacioni i filtrit “Likovë” Vlera: 62.5 milion denarë Viti realizimit:2009-2012 Komuna e Likovës

176. Ndërtimi i tubacionit për furnizim me ujë nga rezervuari Glazhnja deri te stacioni filtrues, Vlerë: 10 milion denarë Viti realizimit:2013 Komuna e Likovës

177. Asfaltimi i rrugës lokale në f. Opajë, Vlera: 2.4 milion denarë Viti realizimit:2011 Komuna e Likovës

178. Kanalizim fekal në f. Vishticë, Vlera: 300,000 denarë Viti realizimit:2011 Komuna e Likovës

179. Rikonstruim i rrjetit të ujësjellësit në f. Mateç, Vlera: 390,000 denarë Viti realizimit:2011 Komuna e Likovës

180. Begatonim i rrugicave në f. Likovë dhe f. Vaksincë, Vlera: 2.1 milion denarë

Viti realizimit:2011 Komuna e Likovës

181. Asfaltimi prej selisë Komunës së Likovës deri te stacioni shëndetësor Likovë, Vlera: 600,000 denarë Viti realizimit:2011 Komuna e Likovës

182. Vendosja e një gypi për ujërat e fshatit në f. Mateç, Vlera: 240,000 denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Likovës

183. Vazhdimi i rrjetit të kanalizimit në f. Llojan, Vlera: 1 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Likovës

184. Vazhdimi i rrjetit të kanalizimit në f. Nikushtak, Vlera: 2.6 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Likovës

185. Begatonim i rrugicës kryesore në f. Mateç, Vlera: 1.5 milion denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Likovës

186. Vendosja e gypave atmosferik në f. Sllupçan, Vlera: 600,000 denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Likovës

187. Begatonim i rrugicave në fshatrat: Mateç dhe Hotël, Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Likovës

188. Pastrimi i lumit në f. Likovë, Vlera: 660,000 denarë


130

Viti realizimit: 2013 Komuna e Likovës

189. Përgatitja e dokumentacionit teknik për filtrim në stacionin e ujit të pijshëm për Komunën e Likovës, revizioni i projektit dhe punimin i planit urbanistik për infrastrukturë. Vlera: 2.3 milion denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Likovës

190. Përgatitja e dokumentacionit projektues për furnizim regjional për ujë të komunës Likovës dhe Kumanovës. Vlera: 4.9 milion denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Likovës

191. Ndërtimi i kanalizimit fekal ne fshatin Orizare (Likovë) Vlera: 1.6 milion denarë Viti realizimit: 2013 Komuna e Likovës

192. Dokumentacion teknik për kolektorët e ujërave të zeza në komunën e Likovës Vlera: 2.1 milion denarë Viti realizimit: 2013 Komuna e Likovës

193. Ndërtimi i kanalizimit fekal ne fshatin Sllupçan (Likovë) Vlera: 2.6 milion denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Likovës

194. Ndërtim kanalizimi, Sllupçan Vlera: 2.9 milion denarë Viti realizimit: 2013 Komuna e Likovës

195. Vazhdimi i ndërtimit të kanalizimit fekal për f. Sllupçan,

Vlera: 2.5 milion denarë Viti realizimit: 2013-2014 Komuna e Likovës

196. Ndërtimi i kanalizimit fekal ne f. Hotël (Likovë) Vlera: 2.4 milion denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Likovës

197. f. Orizar e deri në qendër të f. Mateç Vlera: 12.3 milion denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Likovës

Pllasnicë (11 projekte, 7.4 milion denarë)

198. R 513(f. Izhishtë) – Pregllovë,

pjesa e parë 0,52 km Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Pllasnicës

199. Projekti për ndërtim të urës mbi lumin Treskë, Vlera: / denarë

200. Projekte për kompletim të ndërtimit të rrugëve lokale, Vlera: / denarë Komuna e Pllasnicës

201. Projekt për ndërtim të urëve nëpër fshatra dhe lagje për të gjitha vendbanimet në komunën Pllasnicë, Vlera: / denarë Komuna e Pllasnicës

202. Projekt për rregullimin urban të sheshit f. Pllasnicë, Vlera: / denarë Komuna e Pllasnicës

203. Projekt për depërtim në rrugë malore (Çesma e Bushit - Stan), Vlera: / denarë


131

Komuna e Pllasnicës

204. Projekt për kanalizimin e ujërave të zeza f. Pllasnicë, f. Pregllovë, f. Lisiçan dhe f. Dvorcë. Vlera: / denarë Komuna e Pllasnicës

205. Projekt për furnizim me ujë për Pllasnicën e poshtme nga terminali ,,Studençica” gjer te rezervuari i përhershëm, Vlera: 1 milion denarë Komuna e Pllasnicës

206. Projekti për ndërtimin e tubacionit të ujësjellësit nga ujëmbledhësi ekzistues në rezervuar ekzistues të ujit të f. Pllasnicë, Vlerë: 1 milion denarë Komuna e Pllasnicës

207. Ndërtimi partnerik i qendrës ne f. Pllasnicë Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Pllasnicës

208. Kërçovë – Pllasnicë Vlera: 1.2 milion denarë Komuna e Pllasnicës

Resnjë (1 projekt, 3.4 milion denarë)

209. Ndërtimi i rrjetit të kanalizimit

në f. Nakolec, komuna e Resnjës, Vlera: 3.4 milion denarë Komuna e Resnjës

Saraj (22 projekte, 85.2 milion denarë)

210. Burim - Burimi i Rashçës, 0.57 km, Vlera: 3.5 milion denarë Komuna e Sarajit

211. Rashçë - burimi i Rashçës, 0.42 km, Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Sarajit

212. Instalimi i rrjetit të kanalizimit në vendbanimet Gllumovë, Gërçec dhe Shishovë, Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

213. Ndërtimi i stacionit filtrues për ujërat e zeza në f. Gllumovë dhe Shishovë, Vlera: 44.3 milion denarë ( faza përfundimtare) Komuna e Sarajit

214. Ndërtimi i rrjeteve të kanalizimit nëpër tre rrugica të Sarajit, Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

215. Ndërtimi i Kanalizimit fekal, Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

216. Asfaltimi i rrugës që lidh vendbanimet Rashçe dhe Kopanicë, Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

217. Asfaltimi i rrugës që lidh vendbanimet Bojanë - Kopanicë, 2,43 km Vlera: 13.9 milion denarë Komuna e Sarajit

218. Asfaltimi i rrugës Saraj – Lubin, 2.1 km, Vlera: 11.8 milion denarë Komuna e Sarajit

219. Asfaltimi i rrugës në vendbanimin Krushopek,


132

Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

220. Asfaltimi i rrugës në vendbanimin Svillare, Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

221. Asfaltimi i rrugës që lidh vendbanimet Gërçec dhe Shishovë, Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

222. Ndërtimi i rrugicave dhe shtruarja me pllaka të begatonit nëpër të gjitha vendbanimet e komunës së Sarajit, Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

223. Ndërtimi i kolektorit për pastrimin e ujërave që derdhen në lumin Treska (projekti është në fazën e realizimit), Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

224. Instalimi i ndriçimit publik nëpër të gjitha vendbanimet e Komunës Saraj. Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

225. Në vendbanimin Saraj gjatë katër viteve të kaluara është investuar në begatonimin e 5 rrugicave me pllaka të begatonit sipërfaqja e së cilëve arrin shumën prej rreth 12 mijë metra katrorë,

- Në vendbanimin Kondovë 3 mijë metra katrorë,

- Në Rashçe 7 mijë metra katrorë,

- Lubin 6 mijë metra, - Bojonë 500 metra katrorë,

- Kopanicë 3 mijë metra katrorë,

- Laskarc 3 mijë metra katrorë,

- Bukovic 3 500 metra katrorë, - Semenisht - Cajlanë 3500

metra katrorë, - Arnaqi 500 metra katrorë, - Gllumovë 2 mijë metra

katrorë, - Shishovë 1 mijë metra

katrorë, - Krushopek 2 mijë metra

katrorë, - Radushë 3 mijë metra

katrorë, - Vorcë 1500 metra katrorë.

Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

226. Gjatë periudhës katërvjeçare

nëpër të gjitha vendbanimet e Komunës Saraj është instaluar rrjet i kanalizimit fekal në gjatësi prej rreth 20 kilometrave. Vlera: / denarë Komuna e Sarajit

227. Ndërtimi i tubacionit të ujësjellësit dhe stacioni i pompimit në komunën Saraj, Vlera: 3 milion denarë Komuna e Sarajit

228. Ndërtimi i rrugës lokale Shishovë –Gërçec (Saraj) Vlera: 1.6 milion denarë Komuna e Sarajit

229. Studim fizibiliteti i rrugës së vjetër Shkup – Tetovë deri te qendra rekreative Matkë Vlera: 252,960 denarë Komuna e Sarajit

230. Kondovë – Rashçe - Radushë Vlera: 4 milion denarë


133

Komuna e Sarajit

231. Studim fizibiliteti per rrugen e terthorte nga ruga e vjeter Shkup-Tetove deri te qendra rekreative Matke Vlera: 480.000 denarë Komuna e Sarajit

Strugë (17 projekte, 86.1 milion denarë)

232. Kalishtë - M-4(Frëngovë), 1.45

km, Vlera: 8.6 milion denarë Komuna e Strugës

233. Llozhan – Bixhovë, 2 km, Vlera: 7.7 milion denarë Komuna e Strugës

234. Belicë e Poshtme – Veleshtë, 2.35 km, Vlera: 11.6 milion denarë Komuna e Strugës

235. Misleshevë - "Eurotel", 0.75 km, Vlera: 2.7 milion denarë Komuna e Strugës

236. Belicë e Poshtme –Veleshtë, 2.35 km, Vlera: 11.6 milion denarë Komuna e Strugës

237. Shum - Teferiç- Vishnë, 4.28 km, Vlera: 13.2 milion denarë Komuna e Strugës

238. Dobovjan, 1.65 km, Vlera: 3.3 milion denarë Komuna e Strugës

239. Tatesh – Dollogozhdë, 1.6 km, Vlera: 3.2 milion denarë Komuna e Strugës

240. Oktisi, 1.08 km, Vlera: 3.7 milion denarë Komuna e Strugës

241. Bixhovë – Livadhi, 1.45 km, Vlera: 4.9 milion denarë Komuna e Strugës

242. Ndërtim kanalizimi, Veleshtë Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Strugës

243. Përgatitja e projektit teknik për kanalizimin fekal ne Veleshtë, Podgorc, Oktis dhe Belicë e poshtme Vlera: 872.324 denarë Komuna e Strugës

244. Ndërtimi transit i rrjetit të kanalizimit fekal në fshatrat: Bixhovë, Livadhi, Dollogozhdë, Novosellë dhe Zhepin (Struge) Vlera: 2.1 milion denarë Komuna e Strugës

245. Përmirësim i rrjetit te ujësjellësit në fshatin Dollogozhdë (Strugë) Vlera: 1.2 milion denarë Komuna e Strugës

246. Rrjeti i ujësjellësit nga fshati Shum deri në Frëngovë (Strugë) Vlera: 500.000 denarë Komuna e Strugës

247. Ndërtimi i një rezervuari për ujë në f. Tatesh (Strugë) Vlera: 490,000 denarë Komuna e Strugës

248. Kalishtë – Strugë Vlera: 7.9 milion denarë Komuna e Strugës


134

Studeniçan (22 projekte, 293.4 milion denarë)

249. Zgjerimi i rrugës 1 km në

Studeniçan nga të dy anët me trotuare, Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Studeniçanit

250. Ndriçimi rrugor i hyrjes në f. Studeniçan deri në qendër, Vlera: 2 milionë denarë Komuna e Studeniçanit

251. Sheshi në f. Studeniçan, Vlera: 1.2 milion denarë Komuna e Studeniçanit

252. Zgjerimi i rrugës në hyrje të f. Maranë nga të dy anët me trotuare, Vlera: 2.4 milionë denarë Komuna e Studeniçanit

253. Një fazë e kanalizimit në Batincë, Vlera: 3.5 milion denarë Komuna e Studeniçanit

254. Një pjesë e kanalizimit në f. Batincë, Vlera: 1.5 milion denarë Komuna e Studeniçanit

255. Kanalizimi në f. Studeniçan me gjatësi prej 2.5 km, Vlera: 3.5 milion denarë Komuna e Studeniçanit

256. Mirëmbajtja e rrugëve dhe sanimi i tyre, Vlera: 2.5 milion denarë në vit Komuna e Studeniçanit

257. Ndërtimi i objektit të ri të komunës, Vlera: 2 milion denarë Komuna e Studeniçanit

258. Rruga Pelenicë (Dracevë) –

Koliçan i Poshtëm 3.8 km, Vlera: 24 milion denarë Komuna e Studeniçanit

259. Rruga Koliçan i poshtëm – Koliçan i epërm 1.5 km, Vlera: 9.6 milion denarë Komuna e Studeniçanit

260. Ndriçim publik në të gjithë 17 vendbanimet e komunës, Vlera: 4.2 milionë denarë Komuna e Studeniçanit

261. Hapja dhe pastrimi i shtretërve të lumenjve në disa vendbanime si masë preventive nga vërshimet (Janë pastruar 3 vite me radhë, Ministria e Ambientit Jetësor dhe komuna). Vlera: / denarë Komuna e Studeniçanit

262. Asfaltimi i rrugës në Studeniçan, Vlera: 18.6 milion denarë Komuna e Studeniçanit

263. Rrjeti i ujësjellësit në Studeniçan BERZH, Vlera: 19.9 milion denarë Komuna e Studeniçanit

264. Kanalizimi në Batincë 2.5 km, Vlera: 3.8 milionë denarë Komuna e Studeniçanit

265. Kanalizimi në fshatin Maranë 2.2 km, Vlera: 3.2 milionë denarë Komuna e Studeniçanit

266. Ndërtimi i rrugës Studeniçan – Magjistralja Shkup – Kumanovë 4.5 km (shtator – nëntor 2012,


135

Faza e parë 1 km – janë tamponuar 800m dhe gjithashtu është aplikuar për 1.1 km në Agjencionin për përkrahje financiare në bujqësi dhe zhvillim rajonal). Vlera: / denarë Komuna e Studeniçanit

267. Projekti për Ujësjellësin nga Lumi i Sallakovës, që do t’i mbulojë 9 vendbanime (85% të banorëve të komunës. Do të montohen 4 mini Hidrocentrale. Është siguruar leja nga Ministria e Mjedisit Jetësor. Është kompletuar i gjithë dokumentacioni i nevojshëm për PPP. Procedura për PPP është zbatuar, ka vendim për zgjedhje të ofruesit më të volitshëm, së shpejti do të nënshkruhet kontrata. Vlera: 184.5 milion denarë Komuna e Studeniçanit

268. Rrjet kanalizimi për ujërat e zeza ne f. Moran (Studeniçan) Vlera: 1 milion denarë Komuna e Studeniçanit

269. Kanalizimi fekal ne f. Batinc (Studeniçan) Vlera: 1 milion denarë Komuna e Studeniçanit

270. Draçevë - Studeniçan Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Studeniçanit

Tearcë (7 projekte, 55.3 milion denarë)

271. Nerasht – Jegunovcë, 1.32 km,

Vlera: 9.6 milion denarë Komuna e Tearcës

272. Leshkë – Tearcë, 1.83 km,

Vlera: 5.5 milion denarë Komuna e Tearcës

273. Ndërtim i sistemit për ujë të pijshëm f. Nerasht, në vijim Vlerë: 32.8 milion denarë Komuna e Tearcës

274. Përpilimi i planit territorial (dokumentacion urbanistik) në fshatin Dobrosht Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Tearcës

275. Ndërtimi i rezervuarit të ujit të pijshëm në fshatin Nerasht (Tearcë) Vlera: 1.6 milion denarë Komuna e Tearcës

276. Ndërtimi i trotuareve në f. Dobrosht Vlera: 800,330 denarë Komuna e Tearcës

277. Zgjerimi dhe rikonstruimi i sistemit te ujësjellësit në f. Dobrosht (Tearcë) Vlera: 3.4 milion denarë Komuna e Tearcës

Tetovë (7 projekte, 103.2 milion denarë)

278. Tetovë – Trebosh, 1.45 km, Vlera: 18.6 milion denarë Komuna e Tetovës

279. Tetove-f. Falish, 3.53 km, Vlera: 12.6 milion denarë Komuna e Tetovës

280. Kala – Selcë, 1.72 km, Vlera: 26.4 milion denarë Komuna e Tetovës

281. Ndërtimi i sistemit të furnizimit me ujë në f. Poroj - faza e dytë,


136

Vlera: 7.5 milion denarë Komuna e Tetovës

282. Projekt për rregullimin e shtratit të lumit Reçic - Tetovë Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Tetovës

283. Kanalizimi jashtëm fekal ne rrugën 174 në Reçic të Vogël Vlera: 699,675 denarë Komuna e Tetovës

284. Reçicë e vogël - Bogovinë, 7 km Vlera: 35 milionë denarë Komuna e Tetovës

Veles (1 projekte, 37.8 milion denarë)

285. Veles – Buzallkovë, 9.3 km,

Vlera: 37.8 milion denarë Komuna e Velesit

Vrapçisht (52 projekte, 128.4 milion denarë)

286. Begatonim i rrugës kryesore në

brendi të fshatit Llomnicë, Vlera: 2.3 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

287. Asfaltimi i rrugës në drejtim të shkollës fillore në Vrapçisht, Vlera: 550,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

288. Sanimi i rrugëve Komunale në bazë të nevojës në teren, Vlera: 1.4 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

289. Mirëmbajtja dimërore, Vlera: 1.1 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

290. Rikonstruimi i rrjetit të ujësjellësit në fshatin Vrapçisht në gjatësi prej 1000m, Vlera: 4 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

291. Pastrimi i shtretërve të lumenjve: Mazdraça, Lumi i fshatit Vrapçisht dhe përroit mes fshatit Dobërdoll dhe fshatit Toplicë, Vlera: 400,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

292. Pastrimi i materialeve ndërtimore rreth rrugës Vrapçisht –autostradë ne gjatësi prej 3,5 km, Vlera: 600,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

293. Furnizimi i qytetarëve me 1800 kontejnerë prej 120 litra, për mbeturina në vendbanime ku mungonin, Vlera: 2.2 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

294. Vendosja e orëmatësve për ujë, 1500 - 1600 orëmatës, Vlera: 4.5 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

295. Përfundimi i planit urbanistik për fshatin Senakos, Vlera: 200,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

296. Bashkëpunimi ndërkomunal me Komunën Gostivar (hartimi dhe emërtimi i rrugëve), Vlera: 1.2 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

297. Rregullimi i hapësirës para objektit të Komunës Vrapçisht, Vlera: 450,000 denarë


137

Komuna e Vrapçitshtit

298. Ndërtimi i rrugës – begatonim në lagjen afër stadiumit të fshatit Vrapçisht, Vlera: 600,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

299. Ndërtimi i rrugës – begatonim në lagjen Potoçan në f. Senakos, Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

300. Betonimi i shtretërve të kanaleve për ujitje në f. Vrapçisht dhe f. Galatë, Vlera: 300,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

301. Vazhdimi i ndërtimit të kanalizimit në gjatësi prej 500m në f. Vrapçisht, Vlera: 2.2 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

302. Sanimi i rrugëve lokale dhe rrugës rajonale Zubovcë – Gradec, Vlera: 4.2 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

303. Begatonim i parkingut afër shkollës fillore në fshatin Toplicë, Vlera: 250,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

304. Sanimi i ujësjellësit të fshatit Dobërdoll gjatësi prej 900 m, Vlera: 700,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

305. Plani Urbanistik i zonës industriale, transformimi i tokës bujqësore në tokë ndërtimore 200 hektar, Vlera: 2.8 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

306. Ndërtimi i trasesë kryesore të kanalizimit në fshatin Dobërdoll gjerë në lum, në gjatësi prej 1800m, Vlera: 6 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

307. Plani urbanistik për vendbanimin e fshatit Dobërdoll, Vlera: 3 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

308. Izolimi dhe lëshimi në përdorim i rezervuarit për ujë të pijshëm në fshatin Toplicë Vlera: 300,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

309. Sanimi i rrugëve lokale në nivel komunal, asfaltimi i tërësishëm i qendrës në fshatin Senakos dhe sanimi i rrugës rajonale, Vlera: 4.5 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

310. Ndërtim dhe begatonim i dy rrugëve lokale ne lagjen e poshtme të fshatit Dobërdoll 2,500 m2, Vlera: 2 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

311. Ndërtimi i kanalit mbrojtës në fshatin Toplicë dhe begatonim i rrugës lokale–2,000m2, Vlera: 1.1 milion denarë - buxheti komunal dhe bashkëfinancim i qytetarëve Komuna e Vrapçitshtit

312. Ndërtim dhe begatonim i dy rrugëve lokale në fshatin Vrapçisht (lagja afër stadiumit, rruga në qendër të fshatit), Vlera: 1.8 milion denarë - buxheti komunal dhe bashkëfinancim i qytetarëve


138

Komuna e Vrapçitshtit

313. Ndërtimi dhe betonimi i kanalit për ujitje në fshatin Vrapçisht në gjatësi prej 1,5 km, Vlera: 1.2 milion denarë - Komuna në bashkëpunim me bashkësinë lokale Komuna e Vrapçitshtit

314. Tamponimi i rrugëve lokale në gjendje më të vështirë në të gjitha vendbanimet e komunës, Vlera: 400,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

315. Pastrimi i mbeturinave dhe materialeve ndërtimore rreth rrugës lokale Gradec –autostradë në gjatësi prej 3,5 km Vlera: 460,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

316. Begatonim i disa pjesëve të mbetura në sheshin Mehmet Pashë Deralla në fshatin Gradec, Vlera: 150,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

317. Pastrimi i lumenjve, kanaleve mbrojtëse të rrugëve, kanaleve për ujitje sipas nevojës dhe kërkesave të vendbanimeve, Vlera: 300,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

318. Ndërtimi i infrastrukturës në lokacionin e përgatitur me plan urbanistik për qendër grumbulluese të produkteve bujqësore (Agroberzë) për rajonin e Pollogut dhe një pjesë të Kërçovës, Vlera: 7 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

319. Hapja e rrugës së fshatit Kalisht që e lidh me kanalin e HEC –Mavrovës dhe bjeshkën në gjatësi prej 4-5 km, Vlera: 450,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

320. Nisja e punimeve rreth ndërtimit të filtër-stacionit për ujë të pijshëm të ujësjellësit të fshatrave Vrapçisht, Zubovcë dhe Galat, Vlera: 16 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

321. Ndërtimi dhe begatonim i tre rrugëve lokale në fshatin Vrapçisht 3,000 m2, Vlera: 1.9 milion denarë - buxheti komunal dhe një pjesë e vogël pjesëmarrje nga qytetaret Komuna e Vrapçitshtit

322. Ndërtimi dhe begatonim i rrugës lokale në fshatin Toplicë 1,000 m2, Vlera: 800,000 denarë (420,000 denarë buxheti komunal, 380,000 denarë qytetarët) Komuna e Vrapçitshtit

323. Asfaltimi i rrugës lokale në fshatin Senakos 610 m, Vlera: 4 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

324. Asfaltimi i rrugës lokale në fshatin Negotinë 1,044 m, Vlera: 6.9 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

325. Asfaltimi i rrugës lokale në fshatin Gradec 310 m, Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit


139

326. Përpunimi i planit urbanistik për fshatin Vrapçisht (realizimi në vijim), Vlera: 1.7 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

327. Ndërtimi i një trase të ujësjellësit të fshatrave Vrapçisht, Zubovcë, Galatë, në gjatësi prej 420 m., Vlera: 880,000 denarë (700,000 denarë - Afaristë nga diaspora, organizata humanitare”Dituria” dhe 180,000 denarë buxheti komunal) Komuna e Vrapçitshtit

328. Asfaltimi i tërësishëm i rrugës regjionale në gjatësi prej 1 km në qendër të fshatit Negotinë dhe meremetimi i po kësaj rruge prej fshatit Negotinë deri në dalje të fshatit Gradec, Vlera: 4 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

329. Rrugë lokale Vrapçisht -Debresh gjatësi prej 1200 m, dhe rruga lokale Toplicë në gjatësi prej 500 m, Vlera: 14.1 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

330. Ndërtimi i trotuarit para Sh.F. ”Mehmet Deralla”, fshatin Gradec, Vlera: 150,000 denarë Komuna e Vrapçitshtit

331. Përpunimi i planeve lokale urbanistike (LUPD) me vendim të këshillit, kërkesë e investitorëve në zonën industriale: - Xhimi kom - Bunar Petrol - Robostus (investitor italian) - PS Energia(investitor Çek) - Dituria(Investitor nga

diaspora) - PULD (LUPD) - për pompë

benzine në - f. Toplicë(Investitor nga

diaspora) - PULD (LUPD) - për sallën

sportive - PULD (LUPD) - për stadiumin

për futboll - PULD(LUPD) - Agroberza Vlera: 1 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

332. Ndërtim i stacionit filtrues për sistemin për ujë të pijshëm në f. Vrapçisht, Vlera: 6 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

333. Projekt për plan urbanistik f. Vrapçisht Vlera: 372,589 denarë Komuna e Vrapçitshtit

334. Ndërtimi i rrjetit të ujësjellësit në komunën Vrapçisht Vlera: 510,560 denarë Komuna e Vrapçitshtit

335. Dobërdoll – Negotinë -Senokos Vlera: 4,8 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

336. Perpunimi i planit urbanistik per fsh. Gallat Vlera: 1.1 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

337. Ndertimi i rezervoarit te ri per ujesjelles ne fsh. Kalishte Vlera: 1.5 milion denarë Komuna e Vrapçitshtit

Zhelinë (45 projekte, 323.2 milion denarë)


140

338. Asfaltimi i rrugës me gjatësi prej rreth 700 m, f. Cerovë, Vlera: 3.7 milion denarë Komuna e Zhelinës

339. Begatonim i të gjitha rrugëve lokale, f. Rogle, Vlera: 1.5 milion denarë - Buxheti komunal+aktivitet i qytetarëve Komuna e Zhelinës

340. Begatonim i një pjesë të rrugëve lokale, f. Novosellë, Vlera: 707,250 denarë - Buxheti komunal+aktivitet nga B.L Komuna e Zhelinës

341. Begatonim i një pjesë të rrugëve lokale, f. Kopaçindoll, Vlera: 261,375 denarë - Buxheti komunal+aktivitet nga B.L Komuna e Zhelinës

342. Begatonim i të gjithë rrugëve lokale, f. Grupçin, Vlera: 916,350 - Buxheti komunal+aktivitet nga B.L Komuna e Zhelinës

343. 500 m kanalizim atmosferik në rrugën regjionale, f. Grupçin, Vlera: 553,500 denarë Komuna e Zhelinës

344. Rikonstruimi i rrugës deri në dalje te fshatit, f. Çiflik, Vlera: 615,000 denarë Komuna e Zhelinës

345. Në procedurë e sipër plani urbanistik për f. Merovë, Vlera: 362,850 denarë Komuna e Zhelinës

346. Gropimi i kanalit për ujë të pijshëm deri te shkolla me gjatësi prej 1000m, f. Sedllarevë, Vlera: 215,250 denarë Komuna e Zhelinës

347. Begatonim i të gjitha rrugëve lokale, f. Sedllarevë, Vlera: 1.3 milion denarë - Buxheti komunal+aktivitet nga B.L Komuna e Zhelinës

348. Dy herë sanimi - tamponimi i rrugës, pastrimi nga vërshimet i rrugës kryesore, f. Llukovicë, Vlera: 338,250 denarë Komuna e Zhelinës

349. Begatonim i një pjese të rrugëve lokale, f. Llukovicë, Vlera: 442,800 denarë Komuna e Zhelinës

350. Asfaltimi i rrugës me gjatësi prej 3km, f. Dëbërc, Vlera: 11.7 milion denarë Komuna e Zhelinës

351. Begatonim i një pjese të rrugëve lokale, f. Llërc, Vlera: 575,000 denarë - Buxheti komunal dhe aktivitet i B.L Komuna e Zhelinës

352. Sanimi i rrugës së vjetër rajonale të cilën e shfrytëzojnë të gjithë vendbanimet e lartë shënuara, për të gjitha vendbanimet Komuna e Zhelinës

353. Largpërçuesin nga f. Saraqinë deri në f. Grupçin, për të gjitha vendbanimet Vlera: 36.9 milion denarë Komuna e Zhelinës


141

354. Pastrimi i rrugës kryesore dhe

zgjerimi i saj, f. Leshnicë e Epërme, Vlera: 72,570 denarë Komuna e Zhelinës

355. Përgatitja e dokumentacionit teknik dhe asfaltimi i rrugës kryesore deri në fshat me gjatësi prej 2.2km, f. Leshnicë e Poshtme, Vlera: 8.7 milion denarë Komuna e Zhelinës

356. Ndërtimi i rrjetit të ujësjellësit për një pjesë të fshatit, f. Leshnicë e Poshtme, Vlera: 800,000 denarë - Buxheti komunal + bashkëfinancim nga qytet. Komuna e Zhelinës

357. Në procedurë e sipër plani urbanistik për fshat, f. Leshnicë e Poshtme, Vlera: 1.2 milion denarë Komuna e Zhelinës

358. Dokumentacioni teknik për rrjetin e kanalizimit dhe ujësjellësit, f. Strimnicë, Vlera: 578,100 denarë Komuna e Zhelinës

359. Përfundimi i fazës së dytë të ujësjellësit në f.Strimnicë, Vlera: 23.1 milion denarë Afati i realizimit 2014 Komuna e Zhelinës

360. Në procedurë e sipër plani urbanistik për f. Strimnicë, Vlera: 1.5 milion denarë Komuna e Zhelinës

361. Rrjeti i kanalizimit dhe rrjeti sekondar i ujësjellësit prej 6.9 km, f. Strimnicë, Vlera: 23.7 milion denarë - Buxheti komunal + Ministria e Ambientit Jetësor + Qytetarët Komuna e Zhelinës

362. Asfaltimi i rrugës me gjatësi prej 2.2 km, f. Trebosh, f. Uzurmisht, f. Trebosh, Vlera: 8 milion denarë Komuna e Zhelinës

363. Dislokimi dhe ndërrimi i shtyllave rreth rrugës dhe kompletimi me ndriçim publik, f. Trebosh, f. Uzurmisht, f. Trebosh, Vlera: 492,000 denarë - Buxheti komunal + bashkëfinancim nga qytetarët Komuna e Zhelinës

364. Dokumentacioni teknik dhe ndërtimi i rrjetit të kanalizimit dhe ujësjellësit 14 km, f. Trebosh, f. Uzurmisht, f. Trebosh, Vlera: 56.6 milion denarë - Buxheti komunal + Ministria e Ambientit Jetësor + Bashkëfinancim nga qytetarët + BZHBR Komuna e Zhelinës

365. Ndërtimi i urës së fshatit, f. Trebosh, f. Uzurmisht, f. Trebosh, Vlera: 2.2 milion denarë Komuna e Zhelinës

366. Begatonim i një pjesë të rrugëve lokale f. Pallaticë, f. Trebosh, f. Uzurmisht, f. Trebosh, Vlera: 359,775 denarë Komuna e Zhelinës


142

367. Kanalizim rreth 10 km, ujësjellës 25 km, 2 rezervuar, hapja e puseve, f. Zhelinë Vlera: 67.6 milion denarë – Banka kombëtare + qytetarët + QZHBR + Ministria e Ambientit Jetësor + Transporti Komuna e Zhelinës

368. Begatonim i disa rrugëve lokale, f. Zhelinë, Vlera: 4.2 milion denarë Komuna e Zhelinës

369. Investime nëpër rrugët e fshatit dhe zgjerimi i rrugës deri te shkolla, f. Zhelinë, Vlera: 1.5 milion denarë Komuna e Zhelinës

370. Ndërtim, rikonstruim i 3 rrugëve në gjatësi prej 3 km (dy rrugë në realizim e sipër), f. Zhelinë, Vlera: 3.7 milion denarë - IPARD + B. Botërore + Banka Evropiane + Banka Kombëtare Komuna e Zhelinës

371. Instalimi i trafostacionit dhe ndërtimi i rrjetit elektrik, f. Zhelinë, Vlera: 21.5 milion denarë Komuna e Zhelinës

372. Vënia në funksion dhe mirëmbajtja e rregullt e ndriçimit publik për të gjitha vendbanimet, për të gjitha vendbanimet komunale, Vlera: 6.1 milion denarë Komuna e Zhelinës

373. Mirëmbajtja dimërore e rrugëve në të gjitha vendbanimet e komunës, për të gjitha vendbanimet komunale,

Vlera: 6.1 milion denarë Komuna e Zhelinës

374. Aksione ekologjike për pastrimin e deponive të egra, për të gjitha vendbanimet komunale, Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Zhelinës

375. Miratimi i planit urbanistik për zonën industriale me sipërfaqe rreth 130ha, f. Zhelinë, Vlera: 2.2 milion denarë Komuna e Zhelinës

376. Në miratim e sipër plani urbanistik në zonën industrial II me sipërfaqe rreth 100 ha, f. Zhelinë, Vlera: 922,500 denarë Komuna e Zhelinës

377. Ndërtimi I kanalizimit në f. Trebosh dhe f. Pallatëjc, Vlera: 1.3 milion denarë Komuna e Zhelinës

378. Ndërtim kanalizimi Trebosh, Pallaticë dhe Ozurmisht Vlera: 3 milion denarë Komuna e Zhelinës

379. Përgatitja e dokumentacionit teknik për ujësjellësin dhe rrjetin e kanalizimit për 7 vendbanime te Komunës Zhelinë Vlera: 2 milion denarë Komuna e Zhelinës

380. Realizim i punëve ndërtimore për kanalizimin fekal në Strimnicë, Vlera: 10.8 milion denarë Komuna e Zhelinës

381. Ndërtimi i rrjetit te kanalizimit fekal ne fshatin Zhelinë


143

Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Zhelinës

382. Rruga e asfaltuar prej rrugës R402 deri në v.b. Dëbërc, 2.95 km. Vlera: / denarë Komuna e Zhelinës


144

Arsim Në këtë periudhë në arsimin fillor dhe të mesëm për ndërtim, mbindërtim dhe rikonstruktim janë investuar 16.3 milionë euro në 79 shkolla. Gjegjësisht,ndërtim dhe mbindërtim në 25 shkolla dhe rikonstruktim dhe reahbilitim në 54 shkolla. Objekt i ri i Universitetit Shtetëror të Tetovës në vlerë prej 12 milionë euro. Nëpërmjet GEF projektit (Fondi Global për efikasitet energjetik, Banka Botërore) janë investua 1.4 milionë euro për rikonstruktuim të 13 shkollave dhe 2 çerdheve.

Universiteti Shtetëror i Tetovës,

1. Objekti i ri i universitetit në Tetovë Vlera: 12 milion euro Afati: 2008-2013

2. Salla e sporti në USHT Vlera: 600 mijë euro Afati: 2013-2015

GEF Projekt (Fondi Global për efikasitet energjetik, Banka Botërore), 88 milion denarë Bogovinë (11 milion denarë)

1. Sh.F. Sabedin Bajrami Vlera: 3.1 milion denarë Komuna e Bogovinës

2. Sh.F. Dervish Cara (f. Pallçishtë) Vlera: 3.8 milion denarë Komuna e Bogovinës

3. Sh.F. 11 Tetori (f. Fshati i ri), Vlera: 4.2 milion denarë

Çair (58.8 milion denarë)

4. Sh.f. Liria


5. Çerdheja Borobardha Vlera: 5.9 milion denarë Komuna e Çairit

6. Sh.F. Vasil Glavinov Vlera: 8.5 milion denarë Komuna e Çairit

7. Sh.F. Imri Elezi Vlera: 18.1 milion denarë Komuna e Çairit

8. Sh.F. Jashar Bej Shkupi Vlera: 5.6 milion denarë Komuna e Çairit

Zhelinë (818.765 denarë)

9. Sh.f. Pashko Vasa(f. Grupçin) Vlera: 428.878 denarë Komuna e Zhelinë

10. Sh.f. Pashko Vasa (f. Çiflik) Vlera: 389.887 denarë Komuna e Zhelinë

Zajaz (10.9 milion denarë)

11. Sh.F. Rexho Rushit Zajasi (f.

Zajaz), Vlera: 2.9 milion denarë Komuna e Zajazit

12. Sh.F. Faik Konica (f. Greshnicë) Vlera: 3.6 milion denarë Komuna e Zajazit


145

13. Sh.F. Faik Konica (f. Baçishtë)

Vlera. 4.3 milion denarë Komuna e Zajazit

Shkup (7.3 milion denarë)

14. Çerdheja Flutura, Vlera: 5.4 milion denarë Qyteti i Shkupit

15. Çerdheja 7 shtatori, Vlera: 1.9 milion denarë Qyteti i Shkupit

Ekstrakt nga investimet kryesore për arsim me cilësi të lartë Shkollat e reja ose shkollat e rikonstruara plotësisht me vlerë 600 milion denarë

1. Ndërtimi i objektit për arsim fillor në vendbanimin Siniçan Vlera: 33 milion denarë Afati i realizimit: 2014

2. Sh.F. “Kongresi i Manastirit”, shkollë e re (vazhdon) Vlera: 110 milion denarë

3. Sh.F. "Liria", Sh.P. Vranjovcë e epërme, shkollë e re Vlera: 3 milion denarë

4. Rikonstruimi i objekteve të ish Kazermës për “Fakultetet e disperzuara të USHT-së në Dibër, Vlera: 12.3 milion denarë

5. Fillimet e punimeve për ndërtimin e godinës së re të SH.M.K. “28 Nëntori”, Vlera: 15.4 milion denarë

6. Sh.F. "Faik Konica", f. Debreshë, shkollë e re Vlera: 28.1 milion denarë

7. Sh.F. "GJ.K. Skënderbeu",

Haraçinë, mbindërtim Vlera: 21.6 milion denarë

8. Sh.F. "Sande Shterjoski", shkollë e re Vlera: 61 milion denarë

9. "Mirko Mileski", rikonstruim i shkollës Vlera: 14.9 milion denarë

10. Sh.F. "R.R. Zajazi", f. Strogomishtë, shkollë e re Vlera: 6 milion denarë

11. "Pero Nakov", Kumanovë Vlera: 45.2 milion denarë

12. Ndërtimi i krahut të dytë të Sh.M.K. “Ismet Jashari” - Likovë, Vlera: 14.7 milion denarë

13. Ndërtimi i pjesës shtesë të Sh.M.K “Ismet Jashari” - Likovë, Vlera: 15.4 milion denarë

14. Shkolla e mesme ne Saraj, vazhdon Vlera: 50 milion denarë

15. Ndërtimi i Sh.F. "Dituria, Lubin Vlera: 9.3 milion denarë

16. Shkolla e mesme ne Shuto Orizare(në përfundim) Vlera: 50 milion denarë

17. Sh.F."26 Korriku", mbindërtim Vlera: 24.6 milion denarë

18. Sh.M.O."Ibrahim Temo", shkollë e re Vlera: 18.3 milion denarë


146

19. Sh.M."Niko Nestor", rikonstruim i shkollës Vlera: 13.9 milion denarë

20. SH.F. “Ismail Qemali-Tearcë” (Nerashtë), rikonstruimi i shkollës Vlera: 7.5 milion denarë

21. Sh.F. "Gj. K. Skenderbeu", f. Xhepçishtë, shkollë e re Vlera: 34.3 milion denarë

22. Gjimnazi "Kiril Pejqinoviç", rikonstruimi i shkollës Vlera: 10.3 milion denarë

23. Rikonstruim i Sh.F. ”Naim Frashëri”, Negotinë, Vlera: 15.5 milion denarë

Projektet në arsim sipas komunave

Bogovinë (3 projekte, 35.4 milion denarë)

1. Ndërtimi i objektit për arsim

fillor në vendbanimin Siniçan Vlera: 33 milion denarë Afati i realizimit: 2014 Komuna e Bogovinës

2. Përgatitja e bazamentit të shkollës fillore rajonale “Abdyl Frashëri” në Sellcë e Keq, Vlera: 600,000 denarë Komuna e Bogovinës

3. Ndërtimi i oborrit të shkollës në Novosellë, Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Bogovinës

Bërvenicë (1 projekt 4.1 milion denarë)

4. Ndёrtimi i shkollёs periferike “7 Marsi” nё f. Çellopek i ri. (korrik 2011, ky projekt ёshtё ndёrprerё momentalisht për arsye financiare (Vlera e përgjithshme e projektit ёshtё27 milion denarё, buxheti në vlerë prej 4.1 milion denarё) Komuna e Bërvenicës


5. Sh.F. “Kongresi i Manastirit”, shkollë e re (vazhdon) Vlera: 110 milion denarë Komuna e Çairit

6. Sh.f."Ismail Qemali", rikonstruim i shkollës Vlera: 3.4 milion denarë Komuna e Çairit

7. Sh.f."Jashar Bej Shkupi", rikonstruim i shkollës Vlera: 3.5 milion denarë Komuna e Çairit

8. Ndërrimi i rezervuarit për ngrohje në Sh.F. “Hasan Prishtina” Vlera: 4.3 milion denarë

Komuna e Çairit

9. Vendkalim për persona të hendikepuar në Sh.F. “Tefejuz”, Shtëpia e të moshuarve dhe Posta e Çairit Vlera: 1.8 milion denarë

Komuna e Çairit

10. Rikonstruimi i tërësishëm i Sh.F. “Liria” Vlera: 20.6 milion denarë

Komuna e Çairit

11. Rikonstruimi i tërësishëm i Sh.F “Vasill Gllavinov”


147


12. Rikonstruimi i tërësishëm i Sh.F. “Jashar Beu” Vlera: 5 milion denarë

Komuna e Çairit

13. Rikonstruimi i tërësishëm i Sh.F. “Imri Elezi” Vlera: 18.1 milion denarë

Komuna e Çairit

14. Rikonstruimi i Sh.F. “Tefejuz” Vlera: 1.6 milion denarë

Komuna e Çairit

Çashkë (1 projekt, 3 milion denarë)

15. Sh.F. "Liria", Sh.P. Vranjovcë e

epërme, shkollë e re Vlera: 3 milion denarë Komuna e Çashkës

Dibër (7 projekte, 43 milion denarë)

16. Sh.F. "Bratsvo Edinstvo, rikonstruim i shkollës Vlera: 447,973 denarë Komuna e Dibrës

17. Forumet në Bashkësi 2009 me Agjencionin Zviceran për Zhvillim ku realizuam: - Biblioteka dhe pajisje

didaktike metodike në SH.F.K. ”S.Najdeni”

- Rikonstruimi i fasadave dhe dritareve si dhe pllakëzime në SH.F.K. “Penestia”(Ish V. Bashkim)

- Rikonstruimi i 12,000 m2 oborreve me murr rrethues , kënde lojërash, gjelbërime, kënde për mësim në natyrë i Entit parashkollor “Breshia”

- Përgatitja e projektit teknik për Godinën e Re të SH.M.K. “28 Nëntori” (ish Zdravko Cockovski)


18. Rikonstruimi i nxehjes qendrore të SH.F.K. “Said Najdeni”, Vlera: 1.4 milion denarë Komuna e Dibrës

19. Rikonstruimi i dyshemeve, tualeteve dhe fasadave si dhe 400m2 pllakëzim oborri i SH.F.K. ”Riste Ristevski", f. Kosovrast, Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Dibrës

20. Rikonstruimi i objekteve të ish Kazermës për “Fakultetet e disperzuara të USHT-së në Dibër, Vlera: 12.3 milion denarë Komuna e Dibrës

21. Fillimet e punimeve për ndërtimin e godinës së re të SH.M.K. “28 Nëntori”, Vlera: 15.4 milion denarë Komuna e Dibrës

22. Ndërtimi i objektit të ri për 4 paralelet e Gjimnazit në Mogorcë, Vlera: 5.5 milion denarë Komuna e Dibrës

Dollnen (2 projekte, 22.1 milion denarë)

23. Sh.M.O. "Mirko Mileski", f.

Zhitoshë, shkollë e re Vlera: 18.6 milion denarë Komuna e Dollnenit

24. "Mirko Mileski" paralele të disperzuara Vlera: 3.5 milion denarë Komuna e Dollnenit


148

Gazi Babë (1 projekt, 27.9 milion denarë)

25. Sh.F."25 Maj" Çento, rikonstruim i shkollës Vlera: 30.5 milion denarë Komuna e Gazi Babës


26. Sh.F. "Faik Konica", f. Debreshë,

shkollë e re Vlera: 28.1 milion denarë Komuna e Gostivarit

27. Sh.F."Ismal Qemali" Sh.p. Fshati Simnicë, rikonstruim i shkollës Vlera: 1.5 milion denarë Komuna e Gostivarit

28. Sh.F."Përparimi" fshati Çegranë, rikonstruim i shkollës Vlera: 1.9 milion denarë Komuna e Gostivarit

29. Sh.f “Bashkimi” në lagjen Tullana Vlera:7.5 milion denarë Komuna e Gostivarit

30. Muri rrethues në oborrin e shkollës “Bashkimi” në lagjen Tullana Vlera:1.2 milion denarë Komuna e Gostivarit

31. Rikonstruim i Sh.f. “Goce Delçev”, Vlera:12.4 milion denarë Afati i realizimit: 2014

Haraçinë (1 projekt, 21.6 milion denarë)

32. Sh.F. "GJ.K. Skënderbeu",

mbindërtim Vlera: 21.6 milion denarë

Komuna e Haraçinës

Jegunovce (1 projekte, 2. 4 milion denarë)

33. Sh.F. "Simçe Nasteski", f.

Jazhincë, shkollë e re Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Jegunovces

Kërçovë (3 projekte, 81.9 milion denarë)

34. Sh.F. "Sande Shterjoski", shkollë e re Vlera: 61 milion denarë Komuna e Kërçovës

35. "Mirko Mileski", rikonstruim i shkollës Vlera: 14.9 milion denarë Komuna e Kërçovës

36. Sh.F. "R.R. Zajazi", f. Strogomishtë, shkollë e re Vlera: 6 milion denarë Komuna e Kërçovës

Kumanovë (2 projekte, 47.7 milion denarë)

37. "Pero Nakov", Kumanovë

Vlera: 45.2 milion denarë Komuna e Kumanovës

38. "Bajram Shabani", Kumanovë Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Kumanovës

Likovë (4 projekte,31.9 milion denarë)

39. Rrethoja e Sh.F. ”Faik Konica”,

Sllupçan, Vlera: 1 milion denarë Viti realizimit: 2012


149

Komuna e Likovës

40. Ndërtimi i krahut të dytë të Sh.M.K. “Ismet Jashari” - Likovë, Vlera: 14.7 milion denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Likovës

41. Ndërtimi i pjesës shtesë të Sh.M.K “Ismet Jashari” - Likovë, Vlera: 15.4 milion denarë Viti realizimit: 2013 Komuna e Likovës

42. Ndërrimi i dritareve të SH.F. “Faik Konica” Vlera: 824,000 denarë Viti realizimit: 2013 Komuna e Likovës

Pllasnicë(3 projekte, 7 milion denarë)

43. Projekt për nxehje qendrore dhe

ndërrim të dritareve dhe dyerve hyrëse (2009-2010), USAID dhe Mbretëria e Norvegjisë. Vlera: / denarë Komuna e Pllasnicës

44. "Stiv Naumov", rikonstruimi i shkollës Vlera: 5.1 milion denarë Komuna e Pllasnicës

45. SH.F. „Mustafa Kemal Ataturk“ f. Pllasnicë: rikonstruim Vlera: 1.9 milion denarë

Saraj (4 projekte,74.5 milion denarë)

46. Shkolla e mesme ne Saraj,

vazhdon Vlera: 50 milion denarë Komuna e Sarajit

47. "Bajram Shabani", rikonstruim i shkollës Vlera: 8.3 milion denarë Komuna e Sarajit

48. "Emin Duraku" rikonstruim i shkollës Vlera: 6.9 milion denarë Komuna e Sarajit

49. Ndërtimi i Sh.F. "Dituria, Lubin Vlera: 9.3 milion denarë Komuna e Sarajit

Shuto Orizare (2 projekte, 112.1 milion denarë)

50. Shkolla e mesme ne Shuto

Orizare(në përfundim) Vlera: 87.5 milion denarë Komuna e Shuto Orizares

51. Sh.F."26 Korriku", mbindërtim Vlera: 24.6 milion denarë Komuna e Shuto Orizares


52. Sh.M.O."Ibrahim Temo", shkollë e

re Vlera: 9.5 milion denarë Komuna e Strugës

53. Sh.M.O."Ibrahim Temo", rikonstruimshkollë e re Vlera: 8.8 milion denarë Komuna e Strugës

54. Sh.M."Niko Nestor", rikonstruim i shkollës Vlera: 13.9 milion denarë Komuna e Strugës

Studeniçan (5 projekte, 15.4 milion denarë)


150

55. "Kemal Ataturk", rikonstruimi i shkollës Vlera: 3.2 milion denarë Komuna e Studeniçanit

56. Shkolla në f. Vërtekicë, Vlera: 3.7 milion denarë Komuna e Studeniçanit

57. Shkolla në f. Cvetovë, Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Studeniçanit

58. Shkolla në f. Draçevicë, Vlera: 3 milionë denarë Komuna e Studeniçanit

59. Shkolla në f. Ellovë, Vlera: 3 milionë denarë Komuna e Studeniçanit

Tearcë ( 1 projekt, 7.5 milion denarë)

60. SH.F. “Ismail Qemali-Tearcë” (Nerashtë), rikonstruimi i shkollës Vlera: 7.5 milion denarë Komuna e Tearcës

Tetovë (3 projekte,44 milion denarë)

61. Sh.F. "Gj. K. Skenderbeu", f.

Xhepçishtë, shkollë e re Vlera: 34.3 milion denarë Komuna e Tetovës

62. Gjimnazi "Kiril Pejqinoviç", rikonstruimi i shkollës Vlera: 10.3 milion denarë Komuna e Tetovës

63. Sh.F. "Përparimi", rikonstruimi i shkollës Vlera: 861.973 denarë Komuna e Tetovës


64. Sh.F."Mehmet Deralla" fshati

Gradec Vlera: 903.724 denarë Komuna e Vrapçishtit

65. Rikonstruimi i dyshemeve të 6 klasave në Sh.F.”Mehmet Deralla” në fshatin Gradec, Vlera: 300,000 denarë Komuna e Vrapçishtit

66. Rikonstruimi i Sh.F. ”Naim Frashëri”, Negotinë, Vlera: 15.5 milion denarë Komuna e Vrapçishtit

67. Kotllarë për nxehje qendrore në Sh.F. Sanakos, Vlera: 300,000 denarë Komuna e Vrapçishtit

68. Ndërtimi i murit rrethues në Sh.F. ”Sali Lisi” fshati Dobërdoll, (Iniciative e qytetarëve dhe afaristëve të fshatit, e përkrahur nga komuna me materiale ndërtimore) Vlera: 1.1 milion denarë Komuna e Vrapçishtit

69. Ndërtimi i murit rrethues të shkollës dhe begatonim i oborrit të shkollës fillore në fshatin Vrapçisht, Vlera: 1.8 milion denarë - OJQ “Pro Idea”, afarist të fshatit, prindër të nxënësve dhe Komuna Komuna e Vrapçishtit

70. Rikonstruimi dhe izolimi i çatisë së objektit të shkollës fillore në fshatin Kalisht, Vlera: 500,000 denarë Komuna e Vrapçishtit


151

71. Inventar për shkollën fillore në

fshatin Vrapçisht, Vlera: 3 milion denarë Komuna e Vrapçishtit

72. Vendosja e nxehjes qendrore, dyer dritare në shkollën fillore të fshatit Toplicë, Vlera: 1.1 milion denarë Komuna e Vrapçishtit

73. Meremetimi i klasave dhe instalimi i rrymës elektrike në katin e dytë të Sh.F. ”Naim Frashëri”, Negotinë, Vlera: 2.4 milion denarë - Ministria e Arsimit, kontribut i qytetarëve, afaristëve dhe komunës Komuna e Vrapçishtit

74. Forumi në Bashkësi - Fasadë e një pjese të Sh.F. ”Naim Frashëri”, Negotinë dhe rikonstruimi i mbrendshëm i Sh.F. ”Sali Lisi”, Dobërdoll, Vlera: 2.8 milion denarë Komuna e Vrapçishtit

75. Themelimi i Shkollës së Mesme në fshatin Negotinë, Vlera: / denarë Komuna e Vrapçishtit


76. Sh.F. "Pashko Vasa" fshati

Dobarce, rikonstruim i shkollës Vlera: 7.8 milion denarë Komuna e Zhelinës

77. Sh.F."Luigj Gurakuqi" , rikonstruim i shkollës Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Zhelinës

78. Faza e parë e objektit shkollor, f. Novosellë, Vlera: 3.8 milion denarë Komuna e Zhelinës

79. Miratimi për financim të fazës së II të objektit shkollor, f. Novosellë, Vlera: 5 milion denarë Komuna e Zhelinës

80. Objekti shkollor faza I, f. Kopaçindoll, Vlera: 4.8 milion denarë Komuna e Zhelinës

81. Ndërrimi i dritareve të objektit shkollor, f. Grupçin, Vlera: 1.9 milion denarë Komuna e Zhelinës

82. Ndërrimi i dritareve te objektit shkollor, f. Çiflik, Vlera: 615,000 denarë Komuna e Zhelinës

83. Faza e parë e objektit shkollor, f. Merovë, Vlera: 6 milion denarë Komuna e Zhelinës

84. Adaptim i hapësirës për procesin edukativ arsimor deri në ndërtim të objektit shkollor, f. Merovë, Vlera: 307.500 denarë Komuna e Zhelinës

85. Rregullimi i pullazit të rrënuar të shkollës, f. Dëbërc, Vlera: 2.3 milion denarë Komuna e Zhelinës

86. Ndërtimi i objektit shkollor, f. Leshnicë e Epërme, Vlera: 3.4 milion denarë Komuna e Zhelinës


152

87. Investim permanent në infrastrukturën shkollore te të gjitha shkollat fillore komunale, për të gjitha vendbanimet komunale, Vlera: 1.3 milion denarë Komuna e Zhelinës


153

Shëndetësi Në këtë periudhë në shëndetësi janë investuar 74.5 milion euro edhe atë: 27.2 milion euro ndërtojmë shëndetësinë, 38.7 milionë euro pajisim shëndetësinë e specializuar si dhe 8.6 milion euro në shëndetësinë e përgjithëshme Ndërtojmë shëndetësi të specializuar me standard respektabël:

1. Ndërtimi i Qendrës Urgjente Diagnostikuese, Tetovë Vlera: 5 milion euro

2. Rikonstruimi i Spitalit Gjinekologjik, Çair Vlera: 2.2 milion euro

3. Qendra PET(Positron emission tomography) në Shkup, Vlera: 12 milion euro Afati i realizimit: 2015(në ndërtim)

4. Instituti i sëmundjeve të mushkërive tek fëmijët – KOZLE, Vlera: 8 milion euro Afati i realizimit: 2014

Pajisim shëndetësinë e specializuar:

1. Klinika Universitare Enti dhe Qendra Emergjente – Shkup Vlera: 35.2 milion denarë

2. Klinika Universitare për

kirurgji maksofaciale – Shkup, Vlera: 112,600

3. Klinika Universitare e Pediatrisë – Shkup, Vlera: 18.7 milion denarë

4. Klinika Universitare për kirurgji torakale dhe vaskulare – Shkup, Vlera: 15.5 milion denarë

5. Klinika Universitare për pulmologji dhe alergji – Shkup, Vlera: 16.8 milion denarë

6. Klinika Universitare për kirurgji digjestive – Shkup, Vlera: 38.1 milion denarë

7. Klinika Universitare për toksikologji – Shkup, Vlera: 1.7 milion denarë

8. Klinika Universitare për kirurgji të fëmijëve – Shkup, Vlera: 21.7 milion denarë

9. Klinika Universitare për gastroenterohepatologija – Shkup, Vlera: 20.1 milion denarë

10. Klinika Universitare për kirurgji plastike dhe rekonstruktive - Shkup , Vlera: 12.4 milion denarë

11. Klinika Universitare për neurokirurgji – Shkup, Vlera: 43.5 milion denarë

12. Klinika Universitare për radiologji – Shkup, Vlera: 316.6 milion denarë


154

13. Klinika Universitare për

kardiologji – Shkup, Vlera: 131.4 milion denarë

14. Klinika Universitare për gjinekologji dhe akusheri – Shkup, Vlera: 107.6 milion denarë

15. Klinika Universitare për urologji – Shkup, Vlera: 114.8 milion denarë

16. Klinika Universitare për neurologji - Shkup , Vlera: 3 milion denarë

17. Klinika Universitare për sëmundjet e syve - Shkup , Vlera: 50.5 milion denarë

18. Klinika Universitare për traumatologji, sëmundjet ortopedike, anestezi, reanimim dhe shërim intensiv, dhe qendër emergjente Vlera: 72.2 milion denarë

19. Klinika Universitare për sëmundje kirurgjikale Shën "Naum Ohri" – Shkup, Vlera: 363.3 milion denarë

20. Gjinekologji dhe akusheri Nëna Terezë - Çair Vlera: 160.7 milion denarë

21. Sëmundjet e mushkërive dhe tuberkulozës - Veles, Jasenovë, Vlera: 1.7 milion denarë

22. Sëmundjet e mushkërive dhe tuberkulozës - Tetovë, Leshkë, Vlera: 10.8 milion denarë

23. Ortopedi dhe traumatologji Shën Erazmo – Ohër, Vlera: 31.5 milion denarë

24. Instituti i sëmundjeve të mushkërive tek fëmijët KOZLE – Shkup, Vlera: 3.7 milion denarë

25. Instituti i sëmundjeve të mushkërive dhe TBC – Shkup, Vlera: 1.7 milion denarë

26. Instituti mjekësisë së punës në RM – Shkup, Vlera: 890,568 denarë

27. Enti për preventiv, shërim dhe rehabilitim të sëmundjeve vaskulare – Ohër, Vlera: 61.9 milion denarë

28. Institutin për Neurologji – Strugë, Vlera: 22 milion denarë

29. Spitali klinikë – Manastir, Vlera: 311.8 milion denarë

30. Spitali klinikë – Tetovë, Vlera: 388.5 milion denarë


155

Ekstrakt të projekteve kryesore në shëndetësinë e përgjithëshme

Investimet kryesore në nivel komuanash, në vlerë prej 515 milion denarësh:

1. Spitali i përgjithshëm – Dibër,

pajisje të reja mjekësore, Vlera: 12.9 milion denarë

2. Spitali i përgjithshëm – Gostivar, rikonstruim Vlera: 47 milion denarë

3. Spitali i përgjithshëm – Gostivar, pajisje të reja mjekësore Vlera: 86.3 milion denarë

4. Spitali i përgjithshëm - Kërçovë, pajisje të reja mjekësore Vlera: 22.7 milion denarë

5. Spitali i përgjithshëm – Kumanovë, pajisje të reja mjekësore dhe rikonstruim i spitalit Vlera: 128.2 milion denarë

6. Spitali i përgjithshëm - Ohër, pajisje të reja mjekësore Vlera: 103.7 milion denarë

7. Spitali i përgjithshëm – Strugë,

pajisje të reja mjekësore dhe rikonstruim Vlera: 47.1 milion denarë

8. Rikonstruimi i Spitalit Klinik Tetovë Vlera: 67.6 milion denarë


156

Projektet në shëdetësi sipas komunave Dibër (1 projekte,12.9 milion denarë)

1. Spitali i përgjithshëm – Dibër,

pajisje të reja mjekësore, Vlera: 12.9 milion denarë Komuna e Dibrës


2. Shtëpia e shëndetit – Gostivar,

pajisje të reja mjekësore Vlera 2.4 milion denarë Komuna e Gostivarit

3. Spitali i përgjithshëm – Gostivar, rikonstruim Vlera: 47 milion denarë Komuna e Gostivarit

4. Spitali i përgjithshëm – Gostivar, pajisje të reja mjekësore Vlera: 86.3 milion denarë Komuna e Gostivarit

Kërçovë (1 projekt, 22.7 milion denarë)

5. Spitali i përgjithshëm - Kërçovë,

pajisje të reja mjekësore Vlera: 22.7 milion denarë Komuna e Kërçovës

Kumanovë (1 projekt, 128.2 milion denarë)

6. Spitali i përgjithshëm –

Kumanovë, pajisje të reja mjekësore dhe rikonstruim i spitalit Vlera: 128.2 milion denarë Komuna e Kumanovës


7. Hapja e Stacionit shëndetësor –

Likovë Vlera: 2.9 milion denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Likovës

8. Ndihmë financiare stacionit shëndetësor Likovë për vendosjen e filtrit për ujë për pije dhe nxehjen qendrore. Vlera: 450,000 denarë Viti realizimit: 2012 Komuna e Likovës

Ohër (1 projekt, 103.7 milion denarë)

9. Spitali i përgjithshëm - Ohër,

pajisje të reja mjekësore Vlera: 103.7 milion denarë Komuna e Ohrit


10. Shtëpia e shëndetit – Strugë,

pajisje të reja mjekësore Vlera: 1.7 milion denarë Komuna e Strugës

11. Spitali i përgjithshëm – Strugë, pajisje të reja mjekësore dhe rikonstruim Vlera: 47.1 milion denarë Komuna e Strugës

12. Shtëpia e shëndetit – Labunishtë Vlera: 1.4 milion denarë Komuna e Strugës

Studeniçan (1 projekt, 6.1 milion denarë)

13. Ndërtimi i Ambulancës në f. Cërn

Vërv,


157

Vlera: 6.1 milion denarë Komuna e Studeniçanit

Tetovë (1 projekte,67.6 milion denarë)

14. Rikonstruimi i Spitalit Klinik

Tetovë Vlera: 67.6 milion denarë Komuna e Tetovës


158

Bujqësia dhe zhvillimi rural Në këtë periudhë si subvencione në bujqësi janë shpërndarë 86 milion euro vetëm në hapësirat me popullsi shqiptare, në pregaditje të projekteve 0.5 milion euro si dhe 17 milion denarë në projekte 2011 26 mil euro 2012 28 mil euro 2013 32mil euro Total 86 milion euro

1. Rregullimi i dokumentacionit dhe hulumtimeve gjeologjike per ndërtimin e pendës në lumin Sllupcan Vlera: 400.000 euro

2. Rregullimi i dokumentacionit për hidrosistemin Raven-Reçicë Vlera: 55.000 euro

3. Pastrim i kanaleve për ujitje në fushën e Pollogut Vlera: 85.000 euro

4. Ndërtimi i kanalit për ujitje në f. Vrapçishtë me gjatësi 850 m Vlera: 25 .000 euro

5. Hapja e njesive rajonale në: Komunen e Bogovines Komunen e Vrapçishtit

6. Hapja e zyrës së agjensionit

për inicim dhe zhvillim të bujqësisë në Likovë Viti i realizimit: 2011

7. Dhënia e tokës bujqësore USHT-se 20 hektare Afati i shfrytëzimit: 20 vjet

8. Dhenia e koncesioneve per gjueti shoqatave: “Shqiponja e Sharrit” Bogovine “Kuci baba” Vrapcisht “Muflon” Gostivar Afati i shfrytëzimit: 20 vjet Viti i realizimit: 2012

9. Dhënia e koncesioneve për peshkim shoqates: “Bash Vardar”- Gostivar Afati i shfrytëzimit: 20 vjet Viti i realizimit: 2011


159

Bogovinë (1 projekt, 3 milion denarë)

1. Hapja e rrugëve të fushës nëpër

vendbanime të komunës së Bogovinës Vlera: 3 milion denarë Afati i realizimit: 2009-2013 Komuna e Bogovinës

Likovë (1 projekt)

2. Hapja e zyrës së Agjencisë për

nxitje të zhvillimit të bujqësisë, në hapësirat e Komunës së Likovës Komuna e Likovës

Vrapçisht (1 projekt, 7 milion denarë)

3. Është ndarë vendi për

grumbullimin e kultivimeve bujqësore “Agroberza” në f. Negotinë Vlera: 7 milion denarë Komuna e Vrapçishtit


160

Kulturë Për të pasuruar jetën kulturore në këtë periudhë janë realizuar ose janë në realizim e sipër 70 projekte me vlerë 42.7 milion euro

1. Rikonstruimi i Teatrit Kombëtarë Shqiptar – Shkup, 8 milion euro 2011-2013 Projekti ideor, revizioni,leja, tenderim 2014- Gurthemeli, ka filluar realizimi i tij Afati i realizimit:2014-2015

Biblioteka dhe Teatri – Tetovë- Projekti kryesor, revizioni, leja e ndërtimit Vlera: 27 milion denarë, (Vlera e projektit 14 milion euro) Komuna e Tetovës

2. Muze ne Kala, Shtëpia Ilire –

Antike dhe Kulla Osmane Vlera: 110 milion denarë Viti i realizimit: në vijim Komuna e Çairit

Fondi i filmit për filmin shqiptar për 2011-2014 ndau 30 milion denarë Veprimtaria dramatike shqiptare, , u finansua me 40 milion denarë 2011-2014 Veprimtaria botues – shqiptare, u financua me 61 milion denarë 2011-2014 Shtëpia përkujtimore Nënë Terezë, projekte 2 milion denarë 2011-2014

Përkrahje të festivaleve: Shari Këndon, 1.3 milion denarë Këngë Jeho, 1.8 milion denarë Ditët e Naimit, 2.5 milion denarë Skupi fest, 5 milion denarë Festivali i Dramës Shqipe, Dibër Vlera: 1 milion denarë në vit Finansim të artistëve dhe grupeve artistike shqiptare për aktivitete jashtë vendit Vlera: 3 milion denarë në vit


161


1. Program 4 vjeçar për ringjalljen e

Çarshisë së Vjetër – Shkup Vlera: 3.2 milion denarë Viti i relizimit: 2011-2014 Komuna e Çairit

2. Figura Shqiptare në Muzeun e Luftës: Hasan Prishtina, Ibrahim Temo, Naim Frasheri dhe Nijazi Beu Vlera: / denarë Komuna e Çairit

3. Ndërtimi i objektit të Ansamblit të këngëve dhe valleve “Ibe Palikuqi” Vlera: 1 milion denarë Komuna e Çairit

4. Restaurimi i tërësishëm i Xhamisë “Mustafa Pasha” Vlera: 88.6 milion denarë(Tika dhe Min e Kulturës) Viti i realizimt: 2011 Komuna e Çairit

5. Projekt për konservim të Xhamisë “Sulltan Murat” Vlera: 150.000 denarë Komuna e Çairit

6. Projekt për konservim të Xhamisë “Alllaxha” Vlera: 250,000 denarë Viti i realizimt: 2013 Komuna e Çairit

7. Projekti i tyrbes së Isak beut Vlera :315.000 denarë

8. Ngritja e shtatores së “Hasan Prishtina” Vlera: 2.2 milion denarë Komuna e Çairit

9. Konferenca shkencore “Vepra e Hasan Prishtinës” Vlera: 200,000 denarë Viti i realizimt: 2012 Komuna e Çairit

10. Opera “Skënderbeu” Vlera: 1 milion denarë Viti i realizimt: 2012 Komuna e Çairit

11. Ansambli i këngëve dhe valleve të Shqipërisë Vlera: 600,000 denarë Viti i realizimt: 2012 Komuna e Çairit

12. Inva Mula, Koncert Vlera: 100,000 denarë Viti i realizimt: 2012 Komuna e Çairit

13. Financim dhe përkrahje financiare në sferën e botimit të librave (Mentaz Allajbegu, biografia, Josif Bageri, biografia, Bardhësitë e atdheut, enciklopedi për UÇK, Terrori Serb mbi shqiptarët, Nusret Pllana) Vlera: 300,000 denarë Komuna e Çairit

14. Vizita e organizuar e 50 profesorëve, studentëve dhe intelektualëve tek Panairi i librit në Tiranë Vlera: 60,000 denarë Komuna e Çairit

15. Seminari Albanologjik Vlera: 1.5 milion denarë për tre vjet Komuna e Çairit

16. Ditët T, Teatri Kombëtar Shqiptar Vlera: 650,000 denarë


162

Komuna e Çairit

17. Filmi Skënderbeu në kinema Vlera: 60,000 denarë Komuna e Çairit

18. Poema Dramatike “Skënderbeu” Vlera: 120,000 denarë Komuna e Çairit

19. Tingujt e Çarshisë Vlera: 1 milion denarë në vit Komuna e Çairit

20. Iftari i përbashkët në Çarshi të Vjetër Vlera: 180,000 denarë Komuna e Çairit

21. Syneti në bashkëpunim me El Hilal dhe Qytetin e Bursës Vlera: 500,000 denarë Komuna e Çairit

22. 100 vjetori i gazetës “SHKUPI” Vlera:/ denarë Komuna e Çairit

23. Hixhri 1434 në bashkëpunim me Forumin Rinor Islam Vlera: 500,000 denarë Komuna e Çairit

24. Vizita e 30 pinjollëve të familjeve kryengritëse në Shkup Vlera: 100,000 denarë Komuna e Çairit

25. Xhamia “Haxhi Jonuz”-Nxehja qendrore Vlera: 900,000 denarë Komuna e Çairit

26. Xhamia “Kapuqi i Hamzës”-pastrimi i hapësirës dhe dislokimi i shtyllave elektrike Vlera: 600,000 denarë

Komuna e Çairit

27. Xhamia e “Haxhi Qazimit”-dritaret dhe rregullimi parter Vlera: 120,000 denarë Komuna e Çairit

28. Xhamia “Isa Beu”- rregullimi parter dhe ndriçim Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Çairit

29. Xhamia “Sulltan Murat”-Ndriçimi i xhamisë dhe orëve të Sahat kullës Vlera: 800,000 denarë Komuna e Çairit

30. Xhamia”Hidaverdi”-Minarja Vlera: / denarë Komuna e Çairit

31. Xhamia “Arasta”- gërmim dhe ndërtim Vlera: 13 milion denarë Komuna e Çairit

32. Xhamia në KV Luan Haradinaj (tokë ndërtimore prej 2,200m2) Vlera: 30.5 milion denarë Komuna e Çairit

33. Xhamia e Dizhonit - nxehja qendrore Vlera: 500,000 denarë Komuna e Çairit

34. Xhamia“Allaxha”-murri rrethues, mektepi, parter rregullimi dhe ndriçimi. Vlera: 2.2 milion denarë Komuna e Çairit

35. Tyrbeja e Kral Këz(vajza e mbretit Vlera: 1.7 milion denarë Viti i realizimt: 2013


163


36. Ditët e Kulturës Dibra 2009,

Vlera: 1.2 milion denarë Komuna e Dibrës

37. “100 Vjetori i Kongresit të Dibrës”, Vlera: 615,000 denarë Komuna e Dibrës

38. Vendosja e busteve te Josif Bagerit dhe Said Najdenit ne Sheshin e Rilindësve në Dibër, Bashkëpunim me Shoqatën e të burgosurve politik dhe qytetarët, Vlera: 370,000 denarë Komuna e Dibrës

39. Ditët e Kulturës Dibra 2010 (7 marsi, ekspozita të ndryshme, koncerte, turnirë sportive, Festivali i teatrit, Portiku poetik, 28 Nëntori etj-komuna, Vlera: 1.9 milion denarë Komuna e Dibrës

40. Përgatitja e projektit për ringjalljen e Hamamit të Dibrës Vlera: 1.8 milion denarë Komuna e Dibrës


41. Rikonstruimi i Sahat Kullës –

Gostivar Vlera: 1.6 milion denarë Komuna e Gostivarit Viti i realizimt: 2013

42. Restaurimi i Shtëpisë së Beut – Gostivar Vlera: 2 milion denarë Komuna e Gostivarit Viti i realizimt: 2013

43. Konservimi dhe restaurimi i

shtëpisë së Ahmet Çakut - Gostivar Vlera: 1.5 milion denarë Komuna e Gostivarit Viti i realizimt: 2014

44. Restaurimi i Pullazit te Medresesë –Gostivar Vlera: 1 milion denarë Komuna e Gostivarit Viti i realizimt: 2013

45. Rikonstruim dhe Adaptim të Hapsirave për Hapjen e I.N Qendra Konservuese –Gostivar Vlera: 4.2 milion denarë Komuna e Gostivarit Viti i realizimt: 2011

Kumanovë (3 projekte, 3.3 milion denarë)

46. Themelimi i Teatrit shqiptar në

Kumanovë, Viti i realizimit: 2011

47. Teatrit shqiptar në Kumanovë, premiera të realizuara Vlera: 3.1 milion denarë Viti i realizimit: 2011-2013

48. Projekti për rikonstruimit të Xhamisë “Koxha Mehmed Beu” – Tabanoc- Kumanovë, Vlera: 250,000 denarë Afati i realizimit: 2013


49. Formimi i korit komunal,

uniformë të korit Vlera: 307.000 denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Likovë


164

50. Veshjen e Sh.K.A. “Jeta e re”, f. Sllupçan Vlera: 277.000 denarë Viti realizimit: 2011 Komuna e Likovë

Manastir (2 projekte, 3 milion denarë)

1. Muzeu i Alfabetit të gjuhës Shqipe –Manastir, -Renovim i brendshëm dhe ekspozitë e përherëshme Vlera: 2 milion denarë Viti i realizimit: 2012

2. 105 vjetori i Kongresit të Manastirit Vlera: 1 milion denarë Viti i realizimit: 2013

Ohër (2 projekte)

51. Konservim dhe rivitalizim të

hamamit Voska, Vlera: / Afati i realizimit: /

52. Konservim të shtëpisë së Ajri Dokos

Studenican (2 projekte)

53. Çdo vit në kuadër të festivalit tashmë tradicional ndërkombëtar “Shkupi fest 2012”, ku marrin pjesë shoqëri kulturore artistike nga Maqedonia, Kosova, Shqipëria, Turqia, Bullgaria dhe vende të tjera të Ballkanit një natë nga festivali organizohet edhe në Komunën e Studeniçanit. Vlera: / denarë Komuna e Studeniçanit

54. Me rastin e 100 vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë Komuna organizoi koncert me muzikë dhe

valle popullore ku morën pjesë disa shoqëri kulturo - artistike. Vlera: / denarë Komuna e Studeniçanit

Tetovë (7 projekte, 19.1 milion denarë)

55. Konservimi dhe restaurimi i Xhamisë së Larme – Tetovë Vlera: 5.5 milion denarë(ambasada e SGBA dhe Min e kultures) Komuna e Tetovës Viti i realizimt: 2012

56. Rikonstruim dhe adaptim i hapësirave në QNK Tetovë Vlera: 8 milion denarë Komuna e Tetovës Viti i realizimt: 2011-2012

57. Kolonia ndërkombëtare – Tetove Vlera: 1.6 milion denarë Komuna e Tetovës Viti i realizimt: 2011-2013

58. Vazhdimi i rikonstruimit të Teqes “Sersem Ali Baba” – Tetovë, Vlera: 1.5 milion Viti i realizimt: 2011-2013

59. Vazhdimi i rikonstruimit të Shtëpisë së Halim Beut – Tetovë Vlera: /

60. Vazhdimi i rikonstruimit të Hamamit në Tetovë , Vlera: 1.5 milion 2011-2013, vazhdon

61. Vazhdimi i rikonstruimit të Kalasë së Tetovës, Vlera: 1 milion denarë 2013


165


62. Manifestimi qendror kushtuar 99

vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë. 28 Nëntori dita e Flamurit. Vlera: 900,000 denarë Komuna e Vrapçishtit

63. Shpalosja e Lapidarit kushtuar 163 dëshmorëve të luftës së parë botërore (masakra Serbe, viti 1915). Vlera: 300,000 denarë Komuna e Vrapçishtit

64. Shpalosja e Bustit të Gjeneral Mehmet Pashë Derallës, Ministër i parë i Mbrojtjes i shtetit Shqiptar, (kontribut të veçantë dhanë afaristët të vendbanimit në diasporë, banorët e fshatit, udhëheqësit e BDI-së në nivel qendror dhe degës, ish ushtarë të UÇK-së, administrata komunale, të punësuarit në arsim, rinia) Vlera: 600,000 denarë Komuna e Vrapçishtit

Zhelinë (1 projekt)

65. Përgatitja e projektit për restaurimin e Urës Zhelinë Vlera: / denarë Viti i realizimt: 2012 Komuna e Zhelinës


166

Rini, sport dhe rekreim Në këtë periudhë është investuar 9.8 milion euro në fushën e sportit dhe rekreimit me çrast janë përfunduar 16 salla sportive. Bogovinë (4 projekte, 43.8 milion denarë)

1. Ndërtimi i fushës sportive në

Kamjan, Vlera: 12.2 milion denarë Viti i realizimit: 2010 Komuna e Bogovinës

2. Ndërtimi i fushës sportive në Rakovec, Vlera: 480.742 denarë Viti i realizimit: 2010 Komuna e Bogovinës

3. Mbështetje financiare e klubeve sportive , Vlera: 610.000 denarë Viti i realizimit: 2009-2010 Komuna e Bogovinës

4. Ndërtimi i sallës sportive në Zherovjan, Vlera: 30.5 milion denarë Viti i realizimit: 2010 Komuna e Bogovinës

Bërvenicë (1 projekt, 1.8 milion denarë)

5. Ndёrtimi i fushës tё sportit me

asfalt nё f. Miletinё, Vlera: 1.8 milion denarё Komuna e Bërvenicës

Çair (4 projekte, 100 milion denarë)

6. Ndërtimi i terreneve sportive, gjegjësisht terreneve të tenisit në lagjen Fushë Topanë


7. Ndërtimi i sallës sportive tek Sh.F. “7 Marsi” Vlera: 40 milion denarë Komuna e Çairit

8. Ndërtimi i sallës sportive “Shaban Tërstena” Vlera: 35 milion denarë Komuna e Çairit

9. Ndërtimi i sallës sportive për mundje “Mentaz Allajbegu” Vlera: 18.5 milion denarë Komuna e Çairit

Butel (1 projekt, 40 milion denarë)

10. Salla në Sh.M.K “Zef Lush Marku”

– Shkup Vlera: 40 milion denarë Komuna e Butelit

Dibër (3 projekte, 101.2 denarë)

11. Salla sportive e Sh.M.K “28

Nëntori” Vlera: 40 milion denarë Komuna e Dibrës

12. Ndërtimi i palestrës sportive të qytetit Vlera: 57 milion denarë Komuna e Dibrës

13. Ndërtimi i terrenit sportiv në Venec 2 Vlera: 4.2 milion denarë Komuna e Dibrës


14. Ndërtimi i sallës sportive tek

Sh.F. “Ismail Qemali” – Gostivar Vlera: 40 milion denarë Komuna e Gostivarit


167

15. Ndërtimi-rekonstruimi i

terreneve sportive në qytet, lagjet periferike dhe fshatra Vlera: 8 milion denarë Komuna e Gostivarit

16. Rikonstruimi i terenit ndihmes te

stadiumit te qytetit Vlera: 18.5 milion denarë Komuna e Gostivarit

Haraçinë (1 projekt, 43 milion denarë)

17. Përfundimi i Sallës së madhe

sportive në Haraçinë Vlera: 43 milion denarë Komuna e Haraçinës


18. Ndërtimi i fushës sportive në f.

Nikushtak, Vlera: 2.4 milion denarë Viti realizimit: 2013 Komuna e Likovës

19. Ndërtimi i sallës së sportit në f.Sllupçan Vlera: 20.2 milion denarë Viti realizimit: 2009 Komuna e Likovës

Studeniçan (2 projekte)

20. Çdo vit është organizuar turneu

ndërkombëtar në mundje me mundës (pelivana) nga Maqedonia, Turqia, Bullgaria dhe Kosova. Për këtë aktivitet sportiv Komuna ka aplikuar që të pranohet në UNESCO që ky aktivitet sportiv të mbetet i gjallë dhe të trashëgohet në gjeneratat e reja.

Vlera: / denarë Komuna e Studeniçanit

21. Gati çdo vit është organizuar turne në futboll të vogël. Vlera: / denarë

Komuna e Studeniçanit Tetovë (3 projekte, 104 milion denarë)

1. Salla sportive Sh.M.K. “Nikolla

Shtejn” – Tetovë Vlera: 40 milion denarë Komuna e Tetovës

22. Salla sportive Sh.M.K .“Kiril Pejçinoviç”- Tetovë Vlera: 40 milion denarë Komuna e Tetovës

23. Sh.M.K. “Gjoce Stojçevski” –Tetovë Vlera: 24 milion denarë Komuna e Tetovës


24. Ndërtimi i stadiumit Komunal në

f. Negotinë Vlera: 17.7 milion denarë Komuna e Vrapçishtit

25. Përfundimi i sallës sportive në Sh.F. ”Naim Frashëri”, Vlera: 40 milion denarë Komuna e Vrapçishtit


26. Fusha e sportit, f. Rogle,

Vlera: 363,000 denarë - Buxheti komunal dhe bashkëfinancim nga B.L Komuna e Zhelinës


168

27. Rregullimi i fushës së sportit, f. Dëbërc, Vlera: 363,000 denarë Komuna e Zhelinës

28. Ndërtimi i fushës së sportit f. Ozurmisht, f. Trebosh, f. Uzurmisht, f. Trebosh, Vlera: 363,000 denarë Komuna e Zhelinës

29. Investime të nevojshme për lëshim në përdorim të fushës së sportit, f. Zhelinë, Vlera: 930,000 denarë Komuna e Zhelinës

30. Ndërtimi i sallës së sportit (në ndërtim e sipër), f. Zhelinë Vlera: 9.3 milion denarë Komuna e Zhelinës


169

Turizëm Gjithsejt janë në investime sipër 31 milion euro Kodra e Diellit Zhvillim në tre faza, 30 milion euro Faza e parë është në realizim e sipër Ndërtimi i rezervuarit të jashtëm të ujit për borë artificiale Ndërtimi i parkingut për 350 makina Ndërtim të teleferikut 6 ulse në gjatësi 1400m dhe stazë të re prej 5 000 m Fillimi i ndërtimit të parkut të snowboard-it Sinjalizim i plotë i pikave turistike në komunat: Tetovë, Kërçovë, Strugë Vlera: 3.2 milion denarë Afati i realizimit: 2013 Pregaditja e dokumentacionit për shpalljen publike për Zonat e zhvillimit turisti: Strugë dhe Prespë Bogovinë (2 projekte, 2.9 milion denarë)

1. Hapja e rrugëve për zhvillimin e

turizmit malor, Vlera: 2.3 milion denarë Komuna e Bogovinës

2. Botimi i udhërrëfyesit turistik, Vlera: 610,000 denarë Komuna e Bogovinës

Dibër (1 projekt, 0.6 milion denarë)

3. Botimi i udhërrëfyesit turistik, Vlera: 610.000 denarë Komuna e Dibër

Likovë (1 projekt, 0.7 milion denarë)

4. Punimi i planit urbanistik, në

mes të dy pendave: Likovë dhe Gllazhnje, edhe ate me destinim për zhvillim të turizimit dhe rekreacionit, përkatësisht lokacione për ndërtime të objekteve hotelierike dhe objekte tjera për rekreacion Vlera: 740.000 denarë Afati i realizimit: 2013 Komuna e Likovës


170

Zhvillimi ekonomik lokal Gjithsejt janë investuar ose janë në investim e sipër 990.6 milion denarë Zona zhvillimore teknologjike industriale në vitin 2014 janë ndarë mjete Tetovë 25 milion denarë Kërçovë 160 milion denarë Strugë 100 milion denarë Bogovinë (3projekt, 3 milion denarë)

1. Përpilimi i strategjisë për zhvillim afatmesëm të komunës, Vlera: 1 milion denarë Komuna e Bogovinës

2. Hapja e biznes inkubatorit për mbështetje të bizneseve të vogla dhe të mesme si dhe sipërmarrësisë së gruas Vlera: 1 milion denarë Afati i realizimit: 2013-2020 Komuna e Bogovinës

3. Hapja e punktit grumbullues për bimë shëruese, projekt i përbashkët i komunës së Bogovinës, USAID-it dhe kompanisë Mebi-Prima Pirok. Vlera:1 milion denarë, Afati i realizimit: 2013-2020 Komuna e Bogovinës

Çair (1 projekt)

4. Javët e Biznesit Kombëtar në

bashkëpunim me OEMVP, Vlera: 300,000 denarë Komuna e Çairit

Dibër (1 projekt, 492 milion denarë)

5. Ndërtimi i fabrikës për mbushjen

e ujit, Vlera: 492 milion denarë Afati i realizimit: 2014

Likovë (1 projekt)

6. Hapja e qendrës së Biznesit në

Komunën Likovë Vlera: / denarë

Komuna e Likovës Tearcë (1 projekt, 184.5 milion denarë)

7. Kompania italiane ka filluar me

ndërtimin e tre mini hidrocentraleve

Vlera: mbi 184.5 milion denarë Afati i realizimit: /

Vrapçisht (2 projekt, 4milion denarë)

8. Bashkëpunim ndërkomunal me

Komunën Gostivar dhe Mavrovë - Rostushë (b-leje të integruara dhe zhvillimi i kapaciteteve administrative, Vlera: 900,000 denarë Komuna e Vrapçishtit

9. Urbanizimi dhe përfundimi i Zonës industriale paralel me autostradën Gostivar-Tetovë;

Vlera: 3.1 milion denarë Afati i realizimit: 2014

Zhelinë (1 projekt)

10. Komuna Zhelinë gjatë mandatit

të kaluar, pasi edhe ka udhëhequr me rajonin e Pollogut, ka dhënë kontribut të veçantë rreth disa projekteve rajonale, përgatitjen e dokumentacionit


171

teknik, pastaj studimeve të ndryshme rreth shtrimit të rrugëve për realizim të projekteve të mëdha në nivel rajonal, edhe atë: dhënien me koncesion të mbledhjes, transportit dhe përpunimit të mbeturinave në deponi, faza përfundimtare e tenderimit mbaroi dhe menjëherë pas zgjedhjeve do të nënshkruhet edhe marrëveshje me ofruesin më të mirë. Vlera: / denarë

Komuna e Zhelinës


172

Përkujdesja sociale që garanton dinjitet të qytetarëve Çair (3 projekte, 8.4 milion denarë)

1. Rikonstruimi i tërësishëm i

çerdhes “Borëbardha” Vlera: 7.9 milion denarë Komuna e Çairit

2. Hapja e qendrave për dhënien e ndihmës në kushte shtëpiake personave të moshuar dhe personave tjerë Vlera: / denarë Komuna e Çairit

3. Efikasitet energjetik – Izolimi i çerdheve për fëmijë dhe shkollave fillore Vlera: 497.068 denarë Komuna e Çairit

Gostivar (1 projekt, 2.4 milion denarë)

4. Kendi i lojrave Vlera: 2.4 milion denarë Komuna e Gostivarit

Likovë (1 projekt)

5. Ndërtimi i qendrës ditore për

personat me aftësi të kufizuara në f. Orizar Vlera: 4 milion denarë Komuna e Likovës

Saraj (1 projekt)

6. Ndërtimi i çerdhes në Saraj (Në

fazën përfundimtare), Vlera: / denarë

Komuna e Sarajit Studeniçan (1 projekt , 2 milion denarë)

7. Çerdhe për fëmijë,

Vlera: 2 milionë denarë Komuna e Studeniçanit

Tetovë (1 projekt)

8. Hapja e qendrave për dhënien e

ndihmës në kushte shtëpiake personave të moshuar dhe personave tjerë Tetovë (2014); Vlera: / denarë

Komuna e Tetovës


173

Projekte ndërkufitare Gjithësej 23 milion denarë Bogovinë (1 projekt, 4.5 milion denarë)

1. Projekti për bashkëpunim

ndërkufitar me Bashkinë e Elbasanit në sferën e kohezionit social Vlera: 4.5 milion denarë Afati i realizimit: 2013-2014 Komuna e Bogovinës

Likovë (1 projekt, 18.5 milion denarë)

2. Ndërtimi i rrugës lokale prej

restorantit ,,Freskia,, deri tek penda ,,Gllazhnja,, Vlera: 18.5 milion denarë Afati i realizimit: 2013

Komuna e Likovës


174

Projekte tjera Gjithsejt janë investuar 45.3 milion denarë

Bogovinë (3 projekte, 2.1 milion denarë)

1. Pajisje me dy mjete themelore -

makina Mercedes për administratën komunale, Vlera: 553.140 denarë Viti i realizimit: 2010 Komuna e Bogovinës

2. Botimi i buletinit komunal, Vlera: 1 milion denarë Viti i realizimit: 2009-2013 Komuna e Bogovinës

3. Pajisje me mjet themelor Pasat, Vlera: 625.925 denarë Viti i realizimit: 2010 Komuna e Bogovinës


4. Pajisja me një kamion të përdorur për shuarjen e zjarrit, Vlera: 2.5 milion denarë Komuna e Dibrës

5. Pajisja me një kamion te ri BREMACH për grumbullimin e mbeturinave, Vlera: 4.4 milion denarë Komuna e Dibrës

6. Knauf –Dibër – donacion komunës – kamion për shuarjen e zjarrit STYER, Vlera: 3.1 milion denarë Komuna e Dibrës

7. Knauf – Dibër – donacion komunës për deponinë - buldozer Caterpillar, Vlera: 740,000 denarë Komuna e Dibrës

Gostivar (1 projekt, 30 milion denarë)

8. Furnizimi me mjete themelore

për mirëmbajtjen e higjienës publike në zonën e komunës së Gostivarit Vlera: 30 milion denarë Komuna e Gostivarit

Kërçovë (1 projekt, 0.8 milion denarë)

9. Furnizimi me automjete për

transport të mbeturinave të forta dhe rikonstruimi i rrugës Marshall Tito Vlera: 765.472 denarë Komuna e Kërçovës

Studeniçan (1 projekt)

10. Vitin e kaluar (2012) në f. Maranë

u vendos pllaka përkujtimore e heroit dhe arsimdashësit Azem Idris Marana. Vlera: / denarë Komuna e Studeniçanit

Shkup (1 projekt, 0.3 milion denarë)

11. Studim fizibiliteti për ndërtimin e zonës industriale rreth “Rrethores” ne Shkup Vlera: 300,000 denarë Komuna e Shkupit


12. Adaptim dhe furnizimi me mobilje të nevojshme objektin e


175

NPK ”Vrapçisht” në fshatin Dobërdoll, Vlera: 508,000 denarë Komuna e Vrapçishtit

13. Mirëmbajtja dimërore, Vlera: 900,000 denarë Komuna e Vrapçishtit

Documents

RAPORTOJMË - bdi.mk · drejtën për përfaqësim të drejtë dhe adekuat në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet publike në të gjitha nivelet. Në aspekt të punësimit