Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
RAPORT
z XII Międzynarodowej Konferencji Power Ringoraz
ze „Zintegrowanego bloku konferencji dotyczących niskoemisyjnej transformacji polskiej gospodarki jako klucza do określenia energy-mix”
obejmującego:1. Konferencjęwformiedebaty„Transformacjaniskoemisyjna–przepisnawzrostkonkurencyjności
iinnowacyjnościgospodarki”24października2016r.wWarszawie,PAP,ul.Bracka6/82. Konferencję wformie debaty „Smart Living” 23 listopada 2016r. wWarszawie, „Polityka”,
ul.Słupecka63. Konferencję wformie konsultacji zmłodym pokoleniem, 8 grudnia 2016r. wWarszawie,
PolitechnikaWarszawska,WydziałInżynieriiLądowej,Al.ArmiiLudowej164. XII Międzynarodową Konferencję Power Ring, 15 grudnia 2016r. wWarszawie, Ministerstwo
Rozwoju,Pl.TrzechKrzyży3/5
ZorganizowanychpodpatronatemMinisterstwaEnergii,MinisterstwaŚrodowiska,InstytutuSobieskiego,ZwiązkuBankówPolskich,SekretariatuGórnictwaiEnergetykiNSZZSolidarność.
2
Spis treści
XII MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA POWER RING................................. 3
WnioskizXIIMiędzynarodowejKonferencjiPowerRing................................ 5
Polskaograniczaemisje........................................................... 6
Unijnadekarbonizacjaaporozumienieparyskie....................................... 8
Rynkimocyniedlawęgla?......................................................... 11
Nowetechnologiewesprątransformację............................................. 12
Kliencicorazbardziejsamodzielni................................................... 18
Kogeneracjatakżemożeograniczyćemisje.......................................... 19
Transformacjadogospodarkioobieguzamkniętym................................... 20
Edukacjaczyregulacja?........................................................... 23
Wynikigłosowańpozostałychpytańzadanychuczestnikomkonferencji.................. 24
REKOMENDACJE Z CAŁEGO „ZINTEGROWANEGO BLOKU KONFERENCJI DOTYCZĄCYCH
NISKOEMISYJNEJ TRANSFORMACJI POLSKIEJ GOSPODARKI JAKO KLUCZA
DO OKREŚLENIA ENERGY-MIX” 29
3
XII MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA POWER RING
UROCZYSTE OTWARCIE KONFERENCJI
• KrzysztofTchórzewski,MinisterEnergii,
• prof.JanSzyszko,MinisterŚrodowiska,
SESJA I
Rola i miejsce energii w zrównoważonym rozwoju
Wystąpienie specjalne:
• PawełSałek,SekretarzStanuwMinisterstwieŚrodowiskaiPełnomocnikRząduds.PolitykiKli-
matycznej.
Panel dyskusyjny z udziałem:
• SamueleFurfari,PolicyCoordinatorforDirectorGeneral,DGEnergy,KomisjaEuropejska,
• ArturaMichalskiego,WiceprezesaZarząduNFOŚiGW,
• AndrzejaKaczmarka,PrezesaZarząduPSEInwestycjeSA,
• BolesławaJankowskiego,WiceprezesaZarząduPGEPolskiejGrupyEnergetycznejSA,
• JackaJanasa,PrezesaZarząduTauronWytwarzanieSA,
• StefanaŚwiątkowskiego,WiceprezesaZarząduKGHMPolskaMiedźSA,
• RobertaStelmaszczyka,PrezesaZarząduinnogyStoenOperatorSp.zo.o.,PrezesaPTPiREE,
• GerardaBourlanda,DyrektoraGeneralnegoGrupyVeoliawPolsce,
• GrzegorzaNowaczewskiego,PrezesaVPP.
Moderator: WojciechJakóbik,BiznesAlert
SESJA II
Zintegrowane plany dot. energii i klimatu dla Polski w perspektywie 2030 i 2050 roku
Wystąpienie specjalne:
• SamueleFurfari,PolicyCoordinatorforDirectorGeneral,DGEnergy,KomisjaEuropejska
Panel dyskusyjny z udziałem:
• WaldemaraSzulca,TowarzystwoGospodarczePolskieElektrownie,
• RomanaSzweda,PrezesaZarząduATENDESA,
• MaciejaBukowskiego,PrezesaWiseEuropa,
• StanisławaPoręby,EkspertaEY,
• TadeuszaBąka,PrezesaZarząduCleanWorldEnergySystems,
• prof.JanaPopczyka,PolitechnikaŚląska,
• MarcinaKorolca,PrezesaFundacjiPromocjiPojazdówElektrycznych.
Moderator: BartłomiejSawicki,BiznesAlert
4
SESJA III
Gospodarka o obiegu zamkniętym – rozwiązanie co do zasady pozbawione wad,
ale trudne do pełnego wdrożenia
Wystąpienie specjalne:
• HalinaBownik-Trymucha,PrzewodniczącaRadyProgramowejProcesówInwestycyjnych
Panel z udziałem:
• MałgorzatyMiki-Bryskiej,Dyrektords.RegulacjiiRelacjiPublicznych,VeoliaEnergiaPolska,
• TomaszaSzczygielskiegozPolskiejUniiUbocznychProduktówSpalania,
• LeszkaDrogosza,DyrektoraBiuraInfrastrukturyUMWarszawa,
• BogdanaŚlęka,PrzewodniczącegoKomitetuRozwoju,ZwiązekProducentówSprzętuOświetle-
niowego„Pol-lighting”,
• JarosławaTworoga,WiceprezesaZarząduKIGEiT.
Moderator: BartłomiejDerski,wysokienapiecie.pl
5
Wnioski z XII Międzynarodowej Konferencji Power Ring
1. Polskaznaczniezredukowałaemisjęgazówcieplarnianychwlatach1988-2000;
2. Od2000emisjepozostająnapodobnympoziomie(ok.400mlntCO2bezuwzględnieniazmiany
przeznaczeniagruntówiok.360mlntCO2zuwzględnieniemLULUCF),pomimoznacznegowzrostu
gospodarczego;
3. Polskirządbędziezabiegaćouwzględnieniewramachunijnegopakietuenergetyczno-klimatyczne-
gopodobnychzasad,jakieobowiązująwramachporozumieniaklimatycznegoONZ,wtymzmiany
wykorzystaniagruntów;
4. Zastępowaniestarychblokówwęglowychnowymiwysokosprawnymijestjednymzesposobówre-
dukcjiemisjiCO2wenergetyce;
5. Przywzrastającymudzialeodnawialnychźródełenergii(OZE)nowobudowaneblokiwęglowemogą
jednakwprzyszłościniepracowaćwpodstawie,copogorszyich–itakjużnapiętą–ekonomikę;
6. Dlategoczęśćekspertówrekomendujerewitalizacjęiuelastycznienieistniejącychblokówwęglowy-
ch,którebędąwstaniewspółpracowaćzOZE;
7. Sytuacjęfinansowąkoncernówenergetycznychmożepogorszyćtakżeprzechodzenieczęścidoty-
chczasowychodbiorcównawłasneźródłaenergii;
8. Wzwiązkuztymwprzyszłościmożepowstaćproblemkosztówosieroconychutrzymaniasiecielek-
troenergetycznych;
9. Kolejnym sposobem redukcji emisji gazów cieplarnianych jest niedoceniany potencjał poprawy
efektywnościenergetycznej(zwłaszczawbudownictwie),wtymtakżerozwojukogeneracji;
10. DotychczasowymodelwsparciaOZEpowinienzostaćzastąpionybardziejkonkurencyjnymizachę-
cającymOZEdoudziałuwrynkuenergii;
11. Problemutrzymaniarezerwmocyifinansowanianowychinwestycjimożepomócrozwiązaćmecha-
nizmrynkumocy;
12. PrzyjęciepropozycjiKomisjiEuropejskiej,byrynekmocyniemógłsłużyćfinansowaniuinwestycji
oemisyjnościpowyżej550kgCO2/MWhnegatywniewpłynęłobyna realizację inwestycjiwbloki
węglowe,planowanychprzezpolskirząd;
13. PolskapowinnazaproponowaćUEkompleksowąwizjętransformacjipolskiejenergetykiwdługiej
perspektywie,comogłobypomócwrealizacjicelówśrednioterminowych,choćbyrynkumocydla
elektrowniwęglowych;
14. Oprócz poprawy efektywności, drugą technologią przełomową wpolskiej energetyce może być
transportelektryczny,któryrządpowinienrozwijaćzwieluróżnychwzględów-zarównoekonomic-
znych,gospodarczychjakiśrodowiskowych;
15. Potrzebnesązarównododatkowe regulacje jak iedukacjaspołecznapozwalającanaefektywne
wdrażaniemodelugospodarkioobieguzamkniętym;
16. Wrealizacjitejideiwcorazwiększymwzględziepomagająnowoczesnetechnologie–choćbypo-
przezwirtualizacjęczęścidotychczasowejkonsumpcjiczyułatwieniach, rozwiązaniach takich jak
carsharingorazzintegrowanysystemtransportumiejskiego.
6
Polska ogranicza emisje
OtwierającXIIMiędzynarodowąKonferencjęPowerRingminister energii Krzysztof Tchórzewskizwró-
ciłuwagę,żetransformacjapolskiegosektoraenergetycznegojestprocesemtrudnym,złożonymikosz-
townym.Jakzauważył,państwa„starej”UniiEuropejskiejzaczęłyjąkilkadziesiątlatwcześniej,aPolska
w1989rokustartowaławzupełnieinnymmiejscu.–MusimyczasemnaszympartneromzUniiprzypo-
minaćotym[…].Dlategoteżoczekujemyinnegotraktowania–mówiłministerdodając,żewłaśnietakich
argumentówużywałprzynotyfikacjiostatniegoprogramurestrukturyzacjigórnictwa.
Jakdodał,niejestwinąPolski, iżrozpoczynałatransformacjęzniemal100proc.udziałemenergetyki
węglowej ito wnajstarszych technologiach. Natomiast tempo przechodzenia na inne źródła jest „do
dyskusji”.Ministerpodkreślił,żemamyświadomość,iżdalszewysiłkinarzeczmodernizacjiirozbudowy
polskiegosektorawytwórczegosąniezbędne.Inwestycjerealizowaneiplanowanesąopartenawęglu,
alezpunktuwidzeniaefektywnościenergetycznejróżnicaistniejącychiprzyszłychblokówwęglowych
jestkolosalna.–Niektórzynaukowcytwierdzą,żewtradycyjnychelektrowniachwęglowychmożnadojść
doefektywnościrzędu60proc.Jeżeliztegosamegowęglauzyskamydrugietyleenergiielektrycznej,to
redukcjaemisjibędzieznacząca–zauważyłKrzysztofTchórzewski.
Ministertłumaczył,żetransformacjapolskiejenergetykimasięodbywaćwoparciuowęgielirządztego
niezrezygnujemimoprzeszkódtworzonychprzezprawoUniiEuropejskiej.Jakwyjaśnił,jednymzargu-
mentówzautrzymaniemkierunkuwęglowegojestchociażbyprzykładinwestycjiwblokgazowywSta-
lowejWoli.–PraktycznieidentycznaelektrowniawNiemczechjestrentowna,anaszawykazuje100mln
stratyrocznieijednocześnieciepłodlaodbiorcówbędzieo15proc.droższeniżzelektrociepłowniwę-
glowej.Winnychelektrociepłowniachgazowychjestpodobnie–wskazał.
–PolsceniegrożąopóźnieniawosiąganiuodpowiedniegoudziałuOZE.Nawetgoprzekraczamy–do-
dałministerTchórzewski.–TojestbardzodobrezpunktuwidzeniaKomisjiEuropejskiej,alemniejdobre
zpunktuwidzeniacenyenergiielektrycznej,boobywateleiprzedsiębiorcymuszązapłacićsetkimilio-
nówzłotychwięcej.Trzebasobieotwarciepowiedzieć,żeniejesteśmytymzainteresowani.Musimydo
minimumograniczyćryzykowzrostucenenergiidlaodbiorcykońcowego–zauważył.
Zgodził się znimwiceminister środowiska Paweł Sałek, zwracającuwagę, żecałapolitykaklima-
tyczna,azwłaszcza technologie redukcjiemisji sąkosztowne iostateczniektośmusizaniezapłacić.
–Osobiścieuważam,żepowinnotobyćjaknajtańsze–mówił.–NiektórzynasipartnerzywEuropienie
rozumieją,alboniechcązrozumiećwjakiejsytuacjijestPolska.Oilenapoziomieglobalnymjestzrozu-
mienie,tosegmenteuropejski–trzebasobieuczciwiepowiedzieć–jesttrudnydodyskusji.Aleodroku
komunikujemywyraźnietąsprawę–dodał.
WiceministerSałektakżezwróciłuwagę,żePolskaodnotowałaogromnypostępwredukcjiemisji.–Kie-
dyśemitowaliśmy1000kgCO2naMWh,adziś700.Możnapowiedzieć,żetojestnaturalnywkładpol-
skiejnauki–kontrybucjawramachporozumieńglobalnych–przekonywał.
Wiceprezes PGE Polskiej Grupy Energetycznej Bolesław Jankowskizwracałprzytymuwagęnaro-
zbieżnośćmiędzypolitykąenergetycznąpaństwairegulacjamiprawnym.–PolitykaenergetycznaPolski
kładzienacisknawęgiel,jakoistotnyelementenergetykiifundamentbezpieczeństwa.Natomiastwra-
machregulacyjnychjestwieleelementówwprowadzonychzpoziomuunijnego,isąoneinstrumentem
realizacjipolitykidekarbonizacji.Wszczególnościtosystemhandluemisjami,któryzmierzadotego,żeby
obłożyćkosztamiemisjęCO2idefactopogorszyćkonkurencyjnośćźródełemisyjnych–mówił.Wjego
ocenie,zpunktuwidzeniapolskiejgospodarkisensownejestutrzymanie,przynajmniejwpewnymcza-
7
sie, energetyki węglowej, transformując ją do energetyki owysokiej sprawności dzięki nowoczesnym
technologiom.Racjonalne jest też rozwijanienowychrozwiązańwOZE–dostosowanychdopolskich
warunków–dodał.
Przypomniałjednocześnie,żestrategiaPGEobejmujezarównorozwójnowoczesnejenergetykikonwen-
cjonalnejjakirozwójnowychtechnologiiimodelibiznesowych.Zperspektywytakiejstrategiiważnajest
spójnośćcelówpolitycznychiregulacji–oceniłBolesławJankowski.–PrzyrosnącychcenachCO2,do
czegozmierzapolitykaunijna,trudnobędzierozwijaćenergetykęwęglową,nawetwysokiejsprawności
–zauważył.
8
Unijna dekarbonizacja a porozumienie paryskie
Przedstawicielepolskiegorząduzwracaliuwagę,żepolitykaenergetyczno-klimatycznaUniiEuropejskiej
jestznaczniebardziejrygorystyczna,niżglobalneporozumienieklimatycznezParyża.
MinisterśrodowiskaJanSzyszkoprzekonywał, żePolskapowinnabardziejskupićsięnawypełnianiu
zobowiązańwynikającychzglobalnegoporozumieniaklimatycznego,anieporozumieniaregionalnego,
którymtomianemokreśliłunijnypakietenergetyczno-klimatyczny.Szyszkostwierdził,żepolitykaener-
getycznajestczęściąpolitykiklimatycznej,ataostatniajestczęściązrównoważonegorozwojuświata,
zdefiniowanegow1992r.Zrównoważonyrozwójtowzrostgospodarczypowiązanyzracjonalnymwykor-
zystaniemzasobówprzyrodniczych–dodał.
–Polskajestunikatemwskaliświatajeślichodziokoncentracjętradycyjnychzasobówenergetycznych
natakmałejpowierzchni.Około80proc.węglakamiennegocałejUniijestwPolsce.25proc.całego
węglabrunatnego,sąprzebogatezasobygazułupkowegoizasobygeotermalne–mówiłprof.Szyszko.
Ministerzaznaczyłjednocześnie,żePolskaprzywiązujeogromnąwagędopolitykiklimatycznej,czego
dowodemjestwypełnienieprotokołuzKioto.Zauważyłjednocześnie,żenoweporozumienieklimatyc-
znezParyżazakładazmniejszeniekoncentracjiCO2watmosferzejaknajszybciej,jaknajtaniejijakna-
jbardziejefektywnie.APolskamadwiemożliwości–innowacyjnetechnologiespalaniaiwychwytywanie
CO2przezlasyiglebydlalepszejregeneracjitychukładówprzyrodniczych–ocenił.
–Polskamaszansewykorzystywaćregionalnezasobyimusimybudowaćbezpieczeństwoenergetyczne
nawłasnychzasobach,któremogąbyćteżgwarantembezpieczeństwaenergetycznegodlawielurejo-
nówUE.Mamynowetechnologieibędziemydążylidocorazmniejszejemisji,alebędziemyteżwykor-
zystywaćto,wczymPolskamarenomęnaświecie–mówiłminister.Iwyjaśnił,żechodziopochłanianie
CO2przez lasy.–Mamy jednąznajbardziej zorganizowanychgospodarek leśnych,która jestgotowa
wychwycićdo30mln tonCO2rocznie,przyochroniebioróżnorodności iprodukcjidrewna jakomate-
riałubezemisyjnego.AodpadyztegodrewnatoOZE.Tokoncepcjagospodarkioobieguzamkniętym
iszansa,abypolskawieśstałasięneutralnaemisyjnie.Niemożnazapominaćozałożeniachkonwencji
klimatycznejONZ,przywróconychwporozumieniuparyskim–przypomniałprofesor.
Wiceminister środowiska Paweł Sałekpełnomocnikrząduds.politykiklimatycznejocenił,żeporozu-
mienieparyskiediametralniezmieniłopodejściedoochronyklimatunacałymświecie.–Każdepaństwo
wzależnościodswoichmożliwości,specyfikisurowcowejmożekształtowaćswojąpolitykęklimatyczną
ienergetycznąwramachkontrybucjidoporozumienia.Niemożnazatemnikogoprzymuszaćdoredukcji
emisjiinarzucaćmutechnologie,ataksięniestetydzieje–przekonywał.Zauważyłteż,żeporozumienie
paryskieniemówiodekarbonizacji.–TojestbardzomodnesłowowEuropie,którego-mówiącwprost
–polskirządnieakceptuje.Porozumienieparyskiemówiotym,żepowinniśmystosowaćneutralność
klimatyczną.Zwracamyuwagęnaszymeuropejskimpartnerom,żepowinniśmyużywaćjęzykastosowa-
negonapoziomieglobalnym,aniekreować„językdekarbonizacji”napoziomieEuropy,boniewtymjest
senscałegopodejścia–przekonywałwiceministerSałek.
Pełnomocnikdodał,żepolskirząduważa,iżbardziejnależysięskoncentrowaćnautylizacjiCO2.–Apol-
skimautorskimpomysłemjestto,żesprawyzezmniejszeniemkoncentracjiCO2watmosferzepowinny
byćrobionejaknajtańszymi,najbardziejekonomicznymimetodami.Jeślimamyzmniejszaćkoncentrację
tom.in.powinniśmywykorzystaćlasy–stwierdził.
9
–Niemusidojśćdosytuacji,wktórejnasiłę,mechanizmamiurzędniczymitypuMSR(MarketStability
Reserve)będziemyzmuszanidoredukcjiemisjizprzemysłuienergetyki.Europabardzomocnopodnosi
kwestierozwojuiinnowacji,azdrugiejstronysprawasprowadzasiędotego,ilektomożewyemitować
–dodałPawełSałek.
Podobnegozdania,coprzedstawicieleresortuśrodowiska,był takżeprzedstawicielnajwiększejpańs-
twowej spółki energetycznej. Bolesław Jankowski, wiceprezes PGEPolska Grupa Energetyczna
przypominał,żeporozumienieparyskiezakładadużąelastycznośćwosiąganiucelów,leczmimotego
jednocześniePolskamusirealizowaćbardzorestrykcyjnąpolitykęeuropejską,dążącądodekarbonizacji
poprzezwysokiecenyCO2.–Tujestsprzeczność.Polskapowinnadążyćdotego,bymiećpodobnewa-
runkijakinnekrajewramachprocesuglobalnego,dążyćdorównychwarunkówdlawszystkichkrajów
naświecie.Boproblemklimatujestproblememglobalnym,apolitykaunijnajestregionalnaiteżpowinna
byćdostosowanadoramglobalnych–mówił.
WiceprezesPGEzauważył,żesąnaświecieprzykładykrajów,któremająpoważnezobowiązaniaklima-
tyczne,alejednocześnierozwijająźródłakonwencjonalne.–Tonp.Japonia,gdziewęgieljesttraktowany
jakojedenz4filarówprzyszłejenergetykiirozwijasięnowetechnologienp.zgazowania.Tojestpunkt
odniesieniadlaPolski–ocenił.Jegozdaniem,technologiewęglowesąimogąbyćkonkurencyjne.Co
prawdanieobroniąsięprzedwysokącenąemisjiCO2,alenałożenietychcento jużdecyzjapolitycz-
na–zauważył.Zkoleitransformacjawkierunkuniskoemisyjnymmożeprzebiegać,zdaniemBolesława
Jankowskiego,beznakładaniadodatkowychkosztów,np.poprzezwymuszonyodpowiednimiregulacja-
mikształtprogramuinwestycyjnego.–Konkurencyjnośćmożebyćwtedyutrzymanabezprzerzucania
wysokichkosztówCO2naodbiorców–ocenił.
Odnoszącsiędowystąpieńprzedstawicielipolskiegorządu, prof. Samuele Furfari, doradca Dyrek-
tora Generalnego ds. Energii Komisji Europejskiejzastrzegł,żeBrukselaniemaaniuprawnień,ani
narzędzibynarzucićposzczególnympaństwomczłonkowskimkonkretnemiksypaliwowe.–UEstara
siędziałaćwielotorowo.„Pakietzimowy”zakładawprowadzeniełącznie18instrumentówprawnych,za-
temjesttopodejściecałościowe.MówijakposzczególnerozwiązaniamogąpomócPolscejakokrajowi
członkowskiemuiprzyokazjijestrównieżsposobemwdrożeniapostanowieńporozumieniazParyża–
powiedziałFurfari.
NatomiastStanisław Poręba z firmy doradczej EY zaproponował,byPolskaszybko isamodzielnie
opracowała„agresywny”zintegrowany,krajowyplanwsprawieenergiiiklimatu,przewidzianywrozpor-
ządzeniu ozarządzaniu Unią Energetyczną. Zanaliz EY wynika, że wtakim planie, przyracjonalnych
celachredukcjiemisjiGHG,znalazłobysięmiejscedlaniemalobecnegopoziomuwęgla,po10-12GW
mocyzainstalowanejwiatrakówifotowoltaiki,zmieściłybysięźródłagazoweibiomasowe.Porębazaz-
naczył,żemożnakształtowaćmiksenergetycznywwieluscenariuszach,alewwiększościznich,węgla
byłobynatyledużo,abydałosięłagodnierozwiązaćproblemywgórnictwie.Wanalizowanychscena-
riuszachniebranopoduwagębudowykolejnych,nowychdużychblokówwęglowych(900-1000MW),bo
trudnojezmieścićwpolskimsystemieelektroenergetycznym.–Agresywnyplanipróbauzgodnieniago
zUEzmieniłabyopinięonas,możemypokazać,żerealizujemypolitykęenergetyczno-klimatyczną,anie
tylkobronimypolskiegowęgla–mówiłStanisławPoręba.
Sensbudowynowychdużychblokówwęglowych,którezapowiedziałministerTchórzewski,podważał
takżeprof. Jan Popczyk z Politechniki Śląskiej.–JakpogodzićbudowęblokuwOstrołęcez„pakie-
temzimowym”gdziestawiasięgłównienaefektywność?–pytałretorycznie.
WocenieMacieja Bukowskiego z think-tanku WiseEuropa,wdługimokresiewogóleniedasiępo-
godzićwęgla,czynawetgazuzpolitykąklimatyczną.–Bez rozpowszechnieniaCCS,paliwakopalne
10
będąmusiaływyjśćzpaństwrozwiniętychnajpóźniejdo2070roku–mówił.Jegozdaniem, rządowe
planydalszych inwestycjiwdużeblokiwęglowerodząpoważneryzykoutopieniamiliardówzłotych.–
Wymagająonewielkichnakładów,amająsens,gdybędąpracowaćnonstop.Tosiębardzopoważnie
kłócizrozwojemźródełodnawialnych,którychkonkurencyjnośćbardzomocnorośnie. Iktórapewnie
wjakimśmomenciebędzieniedozatrzymanianawetzapomocąregulacji–mówiłBukowski.Jegozda-
niem,zagrożeniemdlatakichinwestycjijestgwałtownywzrostkosztówemisji,doktóregokiedyśwkoń-
cudojdzie.–Wtedymomentalniestająsięonenieopłacalne–dodał.WedługBukowskiego,wokresie
przejściowym transformacji niskoemisyjnej paliwa kopalne sąkonieczne,przy czymmniej ważne jest
to,czybędzie togazczywęgiel.–Ważniejsze jest,żebybyły toźródłauzupełniająceaniepracujące
wpodstawie–wyjaśnił.
Wpływpolitykiglobalnej iunijnejnapolskąenergetykęoceniławgłosowaniu takżepubliczność pa-
nelu dyskusyjnego,zgromadzonawSalipodKopułąMinisterstwaRozwoju.Zdecydowanawiększość
uczestnikówkonferencjiuznała,żetakżeporozumienieparyskiebędziemieć istotnywpływnapolską
energetykęiwywołapotrzebęintensyfikacjipracnadnowymiinnowacyjnymirozwiązaniami,zmniejsza-
jącymiemisyjnośćsektoraenergetycznego.Uczestnicywskazaliteżnamożliwośćdalszegozaostrzenia
unijnychwymogówdotyczącychredukcjiemisjigazówcieplarnianych.
11
Rynki mocy nie dla węgla?
Wocenie ministra energii Krzysztofa Tchórzewskiego unijna polityka energetyczno-klimatyczna
wbezpośrednisposóbdotykaprzedewszystkimpolskiejenergetyki.Jakprzekonywał,zaproponowany
przezBrukselęlimitemisyjnościźródełenergiiwwysokościmaksymalnie550kgCO2/MWhdoktórego
możliwebyłobywspieranie inwestycjiwpostacirynkumocy, jest tegonajdobitniejszymprzykładem.–
Jednak–jakzaznaczył–możemysobiejeszczenadużopozwolićiodtegokierunkunieodejdziemy
–zapewniał.
–Mówiącwprost,namsiętenlimitniepodoba.Jestpytanie,czyjesteśmyzauczciwąochronąklimatu
wEuropie,czyzasiłowymtransferowaniemtechnologii,bodotegosiętosprowadza.Mamwątpliwości,
czytouczciwepodejściedoochronyklimatu–wtórowałmuwiceminister środowiska Paweł Sałek.
Wjegoocenie,mechanizmrynkumocyzostałwypaczonyprzezwprowadzenietegolimitu.Zauważyłjed-
nocześnie,żewłaśnietawielkość(550kgCO2/MWh)odkilkulatznajdujesięwregulaminachpewnych
bankówniekomercyjnych,gdzieudziałowcamisąrządy.Oznaczato,żebankiteniebędąinwestować
wtechnologiebardziejemisyjne.–Toniebezpieczne,żezapisyteprzechodządoprawaunijnego.De-
likatnie mówiąc to nie wporządku – stwierdził Paweł Sałek, oceniając, że może to również dotknąć
FunduszuModernizacyjnego,któregoPolskamabyćnajwiększymbeneficjentem.Funduszmabyćzar-
ządzanyprzezjedenztychbanków–oświadczyłwiceministeridodał,żepolskaenergetyka–rozumiana
jakoelektrowniezawodowe,elektrociepłownie iciepłownie–niemoże jednocześnie inwestować iku-
powaćuprawnieńdoemisji.
Prezes PSE Inwestycje Andrzej Kaczmarekoceniłzkolei,żewyłączenielimitem550kgCO2/MWh
zrynkumocywęglowejenergetykikonwencjonalnejsprawi,żezbilansowaniesystemuelektroenergety-
cznego,nawetwkrótkimterminiestaniesięniemożliwe,asamrynekmocystracisens.Przypomniał,że
dziśwKSEźródładyspozycyjnetook.26GWisąonewyłączniekonwencjonalne.60-70proc.zumów
przyłączeniowychnaok.20GWjakiepodpisałoPSEnawielelatwprzódtotakżeenergetykakonwen-
cjonalna.
Jakmówiłzapotrzebowanienamoc,zwłaszczaszczytowąrośnie, ijeżelidziśwzimieszczyt took.26
GW,alatem22GW,took.2035r.wartościtebędąook.10GWwyższe–przyutrzymaniuobecnychtren-
dów.Ityleproporcjonalniemusiprzybyćmocydyspozycyjnej.Jedynąmożliwąodpowiedziąnaobecne
uwarunkowaniasąinwestycje,wsiećorazwźródławytwórcze.
Cociekawe,wgłosowaniuprzeprowadzonymnazakończeniepaneluwiększośćuczestników konfe-
rencjiuznała,żeskutkiemtransformacjiniskoemisyjnejbędzieniewielkiwzrostalboutrzymaniestanu
dzisiejszegozapotrzebowanianaenergię.
Waldemar Szulc z Towarzystwa Gospodarczego Polskie Elektrownietłumaczył,żerynkimocysą
jednymzelementówzachowaniabezpieczeństwa,czyliciągłości ipewnościdostawpoakceptowalnej
cenie.–Wramachpakietuzimowegoposzczególnekrajepowinnydziałaćtak,abynajniższymkosztem
zrealizowaćcelewspólne.Polskaenergetykazawodowaceleredukcyjnerealizujejakoprymus–mówił
Szulc.Wskazywałjednocześnie,żew11krajachUEfunkcjonująróżnemodelewsparciadlaproducen-
tówenergii,dlaczegowięcktóryśznichniedziaławPolsce?.
ZdaniemSzulca, trudnoobecniewogólemówićofunkcjonowaniu rynkuenergii,gdydziałająnanim
subsydiowane OZE, które mają ułatwienia inwestycyjne, pierwszeństwo wdostępie do sieci, odbioru
energiiizagwarantowaneceny.–vNawetjakby80proc.energiibyłozOZE,todlaznacznejczęściznich
12
trzebautrzymaćstabilnąrezerwę,którejkosztytrzebaprzecieżpokryć.Wtymzapomocąrynkumocy–
dowodził.
–NiechOZEsięrozwijają,alebezsięganiadokieszeninaszychodbiorców.Miejmywszyscyrównewa-
runkiwprodukcjiidostawienaszegotowaru–dodał.Jegozdaniem,„pakietuzimowego”niepowinniśmy
siębać,alepowinienonbyćtakwdrażany,abyskorzystaliwszyscymieszkańcyUE.Potrzebnesązatem
derogacje,zależąceodtegoileczasupotrzebujedanykrajnaprzystosowaniesię.Tamgdziewęglajest
mało,powinnybyćkrótsze,tamgdziekorzystasięzniegoszerzej–dłuższe–oceniłWaldemarSzulc.
Zgodził się znim prof. Samuele Furfari z Dyrekcji Generalnej ds. Energii Komisji Europejskiej.
Jakmówił, jednymzgłównychcelówpakietuzimowegojestodtworzenierynkuenergii.–Trzebaprzy-
znać, żewramachpoprzedniejdyrektywy rynekzbytczęstobył zniekształcany.Trzebawięcogranic-
zyćsubsydiowanie,takbyrynekwreszciedziałał–wskazałprof.Furfari.Jednocześnieprzekonywał,że
czasamimechanizmyrynkumocysąniezbędnedlauniknięciasubsydiowaniaenergii.–Jednązdróg
jestwykorzystaniezasobówsąsiada,zanimzaczniemysubsydiowaćwłasneźródła.Tosprzyja lepszej
integracji–tłumaczył.
Odnoszącsiędolimitu550kgCO2/MWhFurfaripodkreślił,żePolskamożebudowaćelektrowniewę-
glowe,jeślitylkochce.–Alemyproponujemy,abynieakceptowaćtakichelektrownijakosubsydiowany-
ch rezerw.Tonie jest zakazbudowy,ajedynie zakaz ich subsydiowania zmechanizmówmocowych.
Pozatymdyrektywawejdziewżyciemożew2025roku,ktozaczniebudowaćwcześniej,będziemógł
korzystaćzrynkumocybezograniczeń–podkreślił.Zastrzegłjednocześnie,żetoParlamentEuropejski
iRadaEuropejskabędąmusiałyzgodzićsięnaostatecznezapisy,będąwięcdebatyidyskusje.–Nie
wiadomojaktosięskończy,alebędąnegocjacje.Tonapewnopotrwadługo–oceniłFurfari.
Nowe technologie wesprą transformację
Kamel Ben NaceurzMiędzynarodowejAgencjiEnergetycznejwtraciekonferencjiPowerRingprzeds-
tawiłpraceMAEnadtakimiścieżkamidekarbonizacjiglobalnejgospodarki,abyograniczyćśredniwzrost
temperaturyo2stopniedokońcastulecia.Przypomniał,żewtymceludo2050r.rocznaglobalnaemisja
CO2musispaśćz35do15Gt (miliardówton).Jestpięćgłównychczynników,którewpowiązaniuze
sobąwiodądotegocelu–mówiłBenNaceur.Jednątrzeciąniezbędnychwysiłkównależypoświęcićpo-
prawieefektywnościenergetycznej,tylesamonależyprzeznaczyćnarozwójOZE,sekwestracjaCO2to
15proc.nakładów,energetykajądrowa–11,aprzejściezwęglanagaz–10proc.–wyliczał.Przyczym,
jakzaznaczył,kosztdekarbonizacjibędzieznaczniewyższy,jeżelidziałaniawtychwszystkichobszarach
niebędąspójnezesobą.
ZprzedstawionychprzezBenNaceuraanalizMAEwynika,żedo2050r.największeobniżenieemisji
powinnodokonaćsięwprzemyśleitransporcie.Wtymsamymczasieenergetykapowinnazejśćjużdo
bardzoniskiegopoziomuemisji.W2050r.największymźródłemenergiipierwotnejpowinnabyćbioma-
sa,apaliwakopalnemuszązejśćz80proc.donajwyżej50,anajlepiej45proc.
Agencjaoceniłateżdziałaniawposzczególnychobszarach,szacując,gdziewysiłkisąniewystarczają-
ce,gdziesąjakieśpostępy,igdziesprawysąnadobrejdrodze.JakmówiłBenNaceur,zdecydowanej
13
poprawywymagają:efektywnośćspalaniawęgla,wychwytCO2,biopaliwaibudownictwo.Postępy,ale
zamałeobserwujesięwenergetycejądrowej,OZE,magazynachenergii,oświetleniu,transporcieipr-
zemyśle.Nadobrejdrodzerozwojusązatofotowoltaikaienergetykawiatrowaorazsamochodyelektry-
czne.Zauważyłjednocześnie,żekosztyOZEspadająbardzogwałtowniezpowodutanieniatechnologii
iprzestawianiasystemówwsparcianaaukcyjne.
PrzedstawicielMAEzwróciłponadtouwagę,żeciężar inwestycji jużkilka lat temuprzeniósłsięzUnii
EuropejskiejiUSAdoChin.
14
Profesor Jan Popczykzwróciłprzytymuwagęnakierunkirozwoju,któremogąodegraćnajwiększąrolę
wPolsce.Elektryfikacjatransportuibudownictwaorazpasywizacjatozasadniczekierunkiktórepowinny
byćobecnewtransformacjienergetykizudziałemprosumentów.AnalizującbilanseenergetycznePol-
ski,mamydziś1000TWhwpaliwie(węglu,ropieigazie),auodbiorcówkońcowych–tylko520TWh.
Przyelektryfikacjiipasywizacji,wystarczyłoby200TWh,aleprodukowanychjużwOZE.Tojestwymiar
zadańdozrobienia–mówiłPopczyk.Jegozdaniem,wtrakcienegocjacji,KEbyćmożeposzłabyna
pewneustępstwacodopolskiejenergetykiwęglowej,wzamianzadeklaracjeidziałaniawinnychobs-
zarach„pakietu”.Jednakenergetykęwęglowąpowinniśmyrewitalizować,aniebudowaćnową–dodał
Popczyk.
Zmianomproponowanymprzezprof.Popczykasprzyjająglobalnetrendywzakresiewzrostuefektywnoś-
ciinstalacjiOZEispadkuichcen.JakwynikazdanychMiędzynarodowejAgencjiEnergetycznej,zapre-
zentowanychwtrakciePowerRing,chociażinwestycjewnoweźródłaenergiiodnawialnejniezwiększyły
sięwostatnichlatach,toztychsamychkwotuzyskujemyojednątrzeciąwięcejenergii,niżjeszczepięć
lattemu.ToefektzarównospadającychcenposzczególnychinstalacjiOZE,jakrównieżwzrostuefektyw-
nościwytwarzanianowychtechnologii.
Zkoleibyły minister środowiska Marcin Korolecwskazałnaelektryfikacjętransportuielektromobil-
nośćjakopotencjalnysilnybodziec,stymulującypolskągospodarkę.Elektryfikacjamożebyćprzyrówna-
nadofenomenufunduszyeuropejskich-ocenił.
Korolecmówił,żewyścigtechnologicznywokółtransportunaprądtrwawnajlepsze,anajwiększezmiany
zajdąwobszarzebaterii.Naszczęściejesteśmyjeszczedalekoodgranicichmożliwości.To,cojestdzi-
siajstosowanewsamochodach,wwiększościwymyślonodolaptopów.Dopieropojawiająsiębaterieod
początkuprojektowanedlasamochodów–mówił.DlaPolskiważnejest,żebyśmyniebyliwkońcówce
tegowyścigu, tylkowpierwszejczęścipeletonu. „Bo inaczejmożemysięspotkaćzezjawiskiem,cza-
15
semokreślanymjakopułapkaśredniegorozwoju,aktórymożnanazwaćpułapkąstaregodiesla.Jeżeli
mamyagresywnąpolitykępromocjiwEuropie,tomożemysięspotkaćzsytuacją,gdynaulicachBerlina,
ParyżaczyAmsterdamubędąstałyeleganckiesamochodyzkarteczkamizawycieraczkami„Kluczykisą
wstacyjce,proszęsobieodjechać,bopotrzebujętegomiejscanamójnowysamochódelektryczny”–
tłumaczyłKorolec.
Jegozdaniemsporeznaczeniebędąteżmiałykwestiepodatkowe.Mamnadzieję,żewicepremierMo-
rawieckibędziewiernypierwszemuswojemustanowisku–ministrarozwoju,amniejministrafinansów,
którąobjąłpóźniej.Pokonanietejsamejodległościsamochodemelektrycznymjesto2/3tańsze.Awpa-
liwachponadpołowacenytopodatki–wskazywałnafiskalnąpokusęKorolec.Dlatego,wedługniego,
Polskanp.mogłabyzgłosićnaRadzieEuropejskiejpomysłzwolnieniaenergiielektrycznejdlasamocho-
dówzVATuiakcyzy,jakowkładudodyskusji.
Narazie,jakwynikazdanychprzedstawionychprzezprzedstawicielaMiędzynarodowejAgencjiEnerge-
tycznej,Polskaniejestniestetynawetzauważanawwiększościstatystykdotyczącychliczbysamocho-
dówelektrycznychihybrydowychtypuplug-in:
Prezes firmy Atende, Roman Szwed,przypomniał, zewdrożenieelektromobilnościnawielkąskalę
mogłobyograniczyćszkodliwośćemisji2-3razyibyćmożeUEbytodostrzegłaidoceniła.Powinniśmy
miećjasnycel,gospodarkęopartąnaenergiielektrycznej–mówiłSzwed.–Nienawęglu,bojakoźródło
energiielektrycznejcośgowkońcuzastąpi–dodał.Aledotegotrzebabudować„smartgrid”imaga-
zynyenergii,rozwiązywaćinneproblemysieciowe–zaznaczył,podkreślając,żeczasywęglasięskońc-
zą,alesiećzostanie.
16
17
Uczestnicy konferencjiuznalijednakwgłosowaniu,żerozwójinnowacjiitechnologiiwprzypadkuelek-
tryfikacjitransportubędziemiećdrugorzędneznaczenie.Zdecydowanienajwiększąnadziejązwiązaną
ze-mobilnościąwoczachsłuchaczyjestredukcjazanieczyszczeńemitowanychprzezsilnikispalinowe.
Cociekawe,zdanychMAEwynika,żewzakresieelektromobilnościiinnowacjiogółem,dotychczasowe
potęgiwtymzakresie–JaponiaiUniaEuropejska–zostałyjużprześcignięteprzezkraj,uchodzącydo
tejporyzaświatowąfabrykęzachodnichtechnologii–Chiny.WedługprognozAgencjiPaństwoŚrodka
wnajbliższymczasiewyprzedziwwydatkachnabadaniairozwójtakżeStanyZjednoczone.
Prezes Tauron Wytwarzanie Jacek Janas,zauważył,żewciąguostatnich3-4latzmieniłasiętakże
rolasamychspółekenergetycznych.Ichgłównymzadaniemniejestdostawatowaru(energiielektrycz-
nej),alegwarancjanieprzerwanegodziałania–wskazał.Jakmówił,abywpełniopracowaćmetodęma-
gazynowaniaenergiielektrycznej,potrzeba20-30latiwtymokresieenergetykakonwencjonalnabędzie
bardzodobrympomostemdorozwoju.Elektrowniewęglowesącorazbardziejefektywne ielastyczne
–przypomniał. Janasocenił też, żeabywPolscedojśćdo30proc.udziałuOZEwprodukcji, trzeba
zainwestowaćok.140mldzł.Ztego–wedługniego–ok.20mldmożepochodzićzróżnegorodzaju
mechanizmówkompensacyjnych,aleresztętrzebaznaleźćnarynku.
Zmianywkoncernachenergetycznychdostrzegajątakżeinniuczestnicyrynku.Prezes firmy VPPlant
Grzegorz Nowaczewskizauważył,żepodejścietradycyjnychkoncernówenergetycznychdonowoczes-
nychrozwiązańefektywnościowychzmieniasięnapozytywne.Jakmówił,razemzkoncernamijegofirma
zaproponowałaokreślonymkategoriomodbiorcówusługioptymalizacjizużyciaenergiiwpakieciezkon-
traktemnajejdostawy.–50proc.oszczędnościoddajemyodbiorcy,resztądzielimysięzkoncernemito
działa–mówiłNowaczewski.Zanajlepszymodelrozwojuuznałnatomiastbudowęniewielkichprojektów
pilotażowychnowychtechnologii–zminimalnąbiurokracją–wcelachczęściowoczystobadawczych,
naukowych,alenastawionychnakomercjalizację.
18
Klienci coraz bardziej samodzielni
Uczestnicydyskusjizwróciliuwagęnajeszczejednowyzwanie,przedktórymcorazczęściejstająkoncer-
nyenergetyczne–autoprodukcjaenergiiprzezichdotychczasowychklientówiutratazwiązanychztym
dochodów.Trendtendotyczyzarównobiznesu,jakiklientówindywidualnych(tzw.prosumentów).
Wiceprezes KGHM Stefan Świątkowski przypomniał, że po huraganie Cyryl z2007 roku, który
poważnieuszkodziłsiecidystrybucyjnenaDolnymŚląsku,KGHMzbudowałowłasneźródła–dwabloki
gazowe,któremogądziałaćnawetwcałkowitejizolacjiodsieci.Wdodatkujesttowzasadzietrigenera-
cja,boczęśćciepła–zależnieodpotrzebsłużydoprodukcjichłodu.Iciepłoichłódsąpotrzebnedo
klimatyzacjikopalń.Wsumietopotężnaoszczędność–oceniłŚwiątkowski,dodającprzytympolemi-
czniewstosunkudosłówministraTchórzewskiego,żewprzypadkuKGHMgazjakopaliwookazałsię
miećprzewagęnadwęglem.
Zkolei prezes innogy Stoen Operator Robert Stelmaszczyk wskazał na wyzwania, zktórymi co-
raz bardziej borykają się operatorzy sieci dystrybucyjnych wzwiązku zcoraz większą autoprodukcją.
–Strukturataryfdystrybucyjnychnieodpowiadastrukturzekosztówsieci,arozliczenianieodpowiadają
rzeczywistymkosztom,któregenerujedanyużytkowniksieci–mówił,przywołująctakiezjawiskajakpr-
zenoszeniekosztówsiecizprosumentówigeneracjirozproszonejnaodbiorcówenergii.–Niemainnej
możliwości,jakzbliżaniestrukturyrachunkówdostopniawykorzystaniasieci.Tooznaczaspadekopłat
zaprzesłanąkWh,czylitańsząenergię,aletakżewzrostopłatstałychizależnychodmocy–przekonywał
prezesStelmaszczyk.Wjegoocenieprzednami jest teżdyskusjanad innąkwestią–czypozostawić
solidarnościowy regulowanymodel taryf sieciowych–czyli każdypłaci tyle samo iwszyscymają za-
gwarantowanydostępdosieci–czywzwiązkuzewzrostemniezależnościodbiorcówprzejśćnasystem
19
wolnorynkowy,wktórymkażdypłacityle,ilekosztówgeneruje.Tylko,żewtedyoperatorzysiecimieliby
prawoprzyłączaćtylkotychodbiorców,którzyopłacajągenerowanekoszty,ale jużniezawszeprosu-
mentówiniezawszeanegdotycznegoubogiegoemerytazamieszkałegowdomuzalasem–zauważył.
Problempokrywaniakosztówfunkcjonowaniasiecijesttymbardziejistotny,żeenergetykarozproszona
rozwijasięwPolscecorazszybciej.Ajakoceniliuczestnicy konferencjiwankiecie,w2050rokuudział
generacjirozproszonejpowinienwynieśćprzynajmniej70proc.
Kogeneracja także może ograniczyć emisje
Zkoleiwiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Artur Mi-
chalskiwskazał, że zpunktuwidzeniaFunduszuciekawabyłabypróbaprzebudowaniapolskichcie-
płowninajednostkikogeneracyjne.Tojestpotencjalnieok.5GW,cojestchybawarteuwagi–mówił.
20
–Potrzebachęciorazpieniędzy,którewjakiejśczęścimamyjakoNFOŚiGW–dodał.
Kogeneracjatobardzodobrysposóbprodukcjienergiielektrycznej–zgodziłsiędyrektor generalny
Veolia Polska Gerard Bourland.–Aleciepłanietraktujemyjakoproduktuubocznego,ciepłodlamiast
to element bezpieczeństwa, do którego przyczynia się kogeneracja – zauważył. Bourland dodał, że
wefektywnymzarządzaniuciepłemsieciowymdrzemieolbrzymipotencjał,jednaksąprzeszkodywjego
wykorzystaniu.Jakojednązprzeszkódwymieniłfakt,żeVeolianiejestwłaścicielemwieluwęzłówciepl-
nychwsieciciepłowniczejiniemożenimiefektywniesterować.
Jakdodaławtrakcietrzeciegopaneludyskusyjnegodyrektor Małgorzata Mika-Bryska z Veolii,kor-
zyścipłynącezpoprawyefektywnościenergetycznejbywająniedocenianenawetprzeztych,którzymają
wjejzakresieolbrzymipotencjał.–ZdoświadczeńVeoliiwynika,żetoprzedewszystkimkwestiaświado-
mościekologicznej.Bardzoczęstowydajesięnam,żejakjesteśmybiedni,tonasniestaćnawydatki–bo
efektywnośćnapoczątkukosztuje,akorzyściosiągamyniecopóźniej.–mówiładyrektorMika-Bryska.
Jednak,jejzdaniem,mamydoczynieniazszybkimwzrostemtejświadomości,nietylkowgospodarstwach
domowych,aleteżwdużymiśrednimprzemyśle.–Nazlecenieprzedsiębiorstw,jakrównieżwewspółpra-
cyzodbiorcamikońcowymienergii, realizujemykonkretneprzedsięwzięciaefektywnościowe idzielimysię
zyskiem.Corazczęściejsięzdarza,żezaczynamywspółpracęodefektywności,apotemnp.zastanawiamy
sięnadnajlepszymitechnologiamipozwalającyminaoszczędzaniawody.Wodabędziecorazdroższa,zatem
jejoszczędzaniebędziecorazbardziejwcenie,jakoprostysposóbredukcjikosztów–przekonywała.
Uczestnicy konferencjigłosującynazakończeniepaneluocenili,żedziękigłębokiejtermomoderniza-
cji inowychbudynkachoniemalzerowymzużyciuenergiizapotrzebowanienaciepłosieciowebędzie
wyraźniespadać,pomimoprzyłączaniadosiecinowychodbiorców.
Transformacja do gospodarki o obiegu zamkniętym
PrzedmiotemdyskusjiprowadzonejwtrzecimpanelukonferencjiPowerRingbyłprzedstawionyprzezKomis-
jęEuropejskąpodkoniec2015r.pakietrozwiązań,dotyczącychgospodarkioobieguzamkniętym(circular
economy). We wprowadzeniu przewodnicząca Rady Programowej Procesów Inwestycyjnych Halina
Bownik-Trymuchapostawiłatezę,żegospodarkaoobieguzamkniętymcodozasadypozbawionajestwad,
alejednocześniejesttrudnadopełnegowdrożenia.Jakmówiła,KEuważa,żepakietdotyczącygospodarki
oobieguzamkniętymjestspójnyzpolitykąklimatyczną,ajegowprowadzeniezapewniUniiprzewagękonku-
rencyjną.Inicjatywamadoprowadzićdowspólnegoprowadzeniadziałań,którewsparteodpowiednimiregu-
lacjami,będądążyćdozamykaniaobiegówsurowcowychwgospodarce.
Dlaczegozaczynamyjezamykać?JaktłumaczyłaHalinaBownik-Trymucha,wydobyciesurowcównieus-
tannierośnieigdybytotemposięutrzymałotowciągukilkudziesięciulatpoprostuzabrakniezasobów
całejplanety.NatezyKEmożnasięzżymać,aledotegoprowadziwzrosttempaeksploatacji.Potrzebna
jestzatemzmianamodelibiznesowychikonsumpcyjnych,takabynakażdymetapieprzedłużaćżywot-
nośćproduktów–odichprojektowania,którepowinnozakładaćułatwieniewykorzystaniamateriałów
wprocesachwtórnych,potrwałośćiłatwośćnaprawy–mówiła.
Tymczasemniektóreproduktysąeksploatowanewstosunkowoniewielkimstopniu.Statystykipokazują,
żenaszeprywatneautawykorzystujemyzaledwiew8proc.Tojestpoledorozwojucar-sharingu.Podo-
bniejestzpowierzchniąbiurową,którajestwykorzystywanaw30-35procentach,choćfirmyminimalizu-
21
jąckosztypróbująjewykorzystywaćbardziej.Wykorzystujemy69proc.produkowanejżywnościi30-75
proc.surowcówzawartychwodpadachstali,PETipapieru–wyliczyłaekspertka.
Głównekierunkiwskazanewpakieciedotyczącymcirculareconomyto:
• recyklingodpadówkomunalnychnapoziomie65proc.do2030r.,cowpraktyceoznacza tr-
zykrotnywzrost,bodziśprzetwarzamyok.21proc.;
• wspólnydlaUEcelrecyklingumateriałówopakowaniowych–75proc.w2030r.,dziśto36proc.;
• wiążącycelredukcjiskładowaniaodpadówdomaksymalnie10proc.w2030r.–dziśskładu-
jemy47proc.;
• zachętydoponownegowykorzystywaniamateriałów.
JakoceniałBogdan ŚlękzeZwiązkuProducentówSprzętuOświetleniowego„Pol-Lighting”unijnypakiet
na nowo definiuje iadresuje wszystkie elementy cyklów gospodarczych. Jak zauważył, energetyczny
„pakiet zimowy” także ma na celu przestawienie energetyki na gospodarkę oobiegu zamkniętym. –
Pakiet na pierwszym miejscu stawia efektywność energetyczną, co jest jedynym rozsądnym rozwią-
zaniem–mówiłŚlęk.–Częstozapominamyotejoczywistości,żejakniepotrzebujemyenergii,tojejnie
zużywamy.Efektywnośćwogólepowinnabyćpriorytetempolskiejgospodarkimającnauwadzecałe
obciążenie,związaneztransformacjąwkierunkuniskoemisyjności.Efektywnośćjestśrodkiemdotrans-
formacjigospodarkiwnajmniejbolesnysposób–ocenił.Poparłteżwiążący,30proc.celefektywności
na2030r.–Wprzypadkupolskiejgospodarkipotrzebnajestpewnadyscyplina–zauważył.
Ślękmówiłteż,żeobiegzamkniętyzaczynasię„wgłowach”,jużnaetapieprojektowaniaurządzeńczy
usług.–Wtedyzawszemamykilkadrógdowyboru,asposóbskonstruowaniaproduktuprzełożysię
nakosztjegowytworzenia,korzyścidlaużytkownikaimożliwośćkońcowegoprzetworzenia.Cyklżycia
powinienbyćzatembranypoduwagęjużnaetapieprojektowania–ocenił.
Tomasz Szczygielski z Polskiej Unii Ubocznych Produktów Spalania zauważył, że podstawą
dostworzeniapakietuoobieguzamkniętymbyłybadania,pokazujące,żejakoUEwytwarzamyprawie
22
2,5mldtonodpadówrocznie.–Dlaprzedsiębiorstwto700mldeurokosztówrocznie.Itopowóddows-
tydu.Boto,żewytwarzającrocznie4tys.kgnagłowęmieszkańcaPolskilokujemysięwokolicyśredniej
UEwcaleniejestpowodemdozadowolenia.Ludziehonorowiniewytwarzająodpadówiniezostawiają
swoimdzieciomśmietniskiskładowisk.Zostawiajązasoby–mówiłSzczygielski.
Podkreślał,żeUniajestdramatycznienieefektywna.–Marnujemy30proc.przetworzonej,opakowanej
idostarczonejdosklepówżywności,podczasgdyinnigłodują.Jeżelimamydobryhumor,topowinniśmy
goszybkostracić–stwierdził.
Oceniając natomiast, co dla Polski będzie oznaczało wejście wżycie regulacji tego pakietu, Tomasz
Szczygielskipodkreślił,żenaprzykładniebędziemożnapraktycznieskładowaćpopiołówpospaleniu
węglawelektrowniach,którychroczniepowstaje21mlnton.–Dotegodojdziepotężnyproblemz35
mlntonodpadówzwydobyciawęgla–dodał.Zauważyłjednocześnie,zepolscynaukowcyoddawna
pracowalinadwykorzystaniemtychodpadównp.przybudowiedróg,jednakproblememjestbrakjaki-
chkolwiekmechanizmów,dającychpierwszeństwosurowcom„wtórnym”.
NaCOPwMarrakeszuPolskaprzedstawiłaabsolutnieinnowacyjnepodejściedotegoproblemu,nazwa-
nebezodpadowąenergetykąwęglową.Polegaononp.namodyfikowaniupopiołów jużnaetapie ich
powstawania,wmateriałyprzydatnewbudownictwie.Cyrkularnośćosiągamywtedyniewsamejenerge-
tyce,alewszerokopojętejgospodarce.Wtensposóboszczędzamyzasoby–mówił.Jegozdaniem,już
przyminimalnejregulacji,dającejodpadompriorytet,jesteśmywstaniestworzyćbezodpadowąenerge-
tykęwęglowąizamienićproblemnaszansę.
– Staramy się stworzyć „mapę drogową”, która oceni koszty dla elektrowni, określi jak wmontować
pierwszeństwodlamateriałówwtórnychdoregułzamówieńpublicznych–np.przezpremiowaniena-
jniższejemisyjnościmateriałów,jakzawrzećwskaźnikantropogeniczności,abyprojektantmiałobowią-
zekwkomponowaniapewnegopoziomuwtórnychminerałów––mówiłSzczygielski.
Jakooptymistacodoopanowaniamodelucyrkularnegookreśliłsięwiceprezes KIGEiT Jarosław Two-
róg.Zauważył,żedośćdawnoprzestałdziałaćmodelekonomii,stworzonyprzezAdamaSmitha,który
zakładał, żezasobypracy isurowcówsąnieograniczone.Tworógmówił też, że tempozmian jest już
takwysokie,żeniejesteśmywstaniedostosowaćsiędoniego.–Topowoduje,żeograniczamyliczbę
23
produktów,którychpotrzebujemyiwirtualizujemykonsumpcję.Ilerzeczyprzestaliśmyprodukowaćtylko
dlatego,żestworzyliśmysmartfona?–zauważył.Wdodatku,jakpodkreślił,niektórezjawiska,jakchoćby
zmianyklimatyczne,dziejąsięnatyleszybko,iżsązauważalnewciągujednegopokolenia.Zatemjako
zbiorowość jesteśmy wstanie na nie zareagować. – Moim zdaniem gospodarka cyrkularna wchodzi
wfazę szybkiegowzrostu.Doświadczenia zprzeszłościpokazują, żeopanujemy tenmodel–ocenił
Twaróg.
Edukacja czy regulacja?
Uczestnicydyskusjizmierzylisiętakżezpytaniemmoderatora,czywpolskichwarunkachlepszeefek-
ty może dawać edukacja czy regulacja. – Bez pewnych instrumentów przymusu nie da się nakłonić
szerokiejgrupymieszkańcówdoudziałuwgospodarcecyrkularnej.Oczywiściebardzoważnajestteż
edukacjaawszczególności tłumaczeniepotrzeby isensupewnychzachowań.Trzeba teżpokazywać
dobreprzykłady–tłumaczyłdyrektor Biura Infrastruktury warszawskiego Ratusza Leszek Drogosz.
Zauważyłprzytym,żenajlepiejdziałająmechanizmyrynkowe.Przypomniał,żew2005r.Warszawaok.
60proc.ściekówzrzucaładoWisły,adziś100proc.jestzagospodarowanychwnowoczesnychoczyszc-
zalniachścieków.–Kiedyśosadyściekowebyływywożonewróżnemiejsca,dziśpoichsfermentowaniu
otrzymujemybiogaz,którysłużydoprodukcjienergiicieplnejielektrycznej.Aleod2017r.zczęścina-
dwyżkitegobiogazuchcemywytwarzaćbiometandonapędusamochodówWarszawskichWodociągów,
azczasemiinnychspółekkomunalnych–mówiłdyrektorDrogosz.
ZkoleiHalina Bownik-Trymuchastwierdziła,że liczysięprzedewszystkim„przymuswewnętrzny”.–
Zbudowanynaświadomościtegocosięwokółnasdzieje.Sprzyjajątemudobreprzykłady,złeprzykła-
dyzniechęcająnajskuteczniej,wtedyżadenprzymusniezadziała–dodała.Jakmówiła,otym,cosię
dziejewzbiorowiskachtypumiastadecydująmieszkańcy.–Czyjesteśmynp.gotowipodzielićsięuży-
tkowaniemswojegosamochodu?Jużorganizująsię takiebiznesy.Awynikajązwewnętrznejpotrzeby.
Ajeśliregulacjenakładająsięnaobszartegowewnętrznegoprzymusutomamyefektsynergii–oceniła.
Małgorzata Mika-Bryska z Veoliizauważyłazkolei,żedziśniemożnazmusićmieszkańcówdomów
wielorodzinnychdozamianygrupowychwęzłówciepłowniczychnaindywidualne,którepozwalałybyle-
piejzarządzaćzużyciemciepła,–Jednakw2018rokuzmieniąsięprzepisywtejsprawie itopewnie
będzieprzykładgdyprzymuslegislacyjnydapozytywneefekty–mówiładyrektor.
Takżeuczestnicy konferencjiopowiedzielisięzazwiększonąregulacją.Odpowiadającnapytanie„co
zrobić by wcałości wykorzystać gospodarczo uboczne produkty spalania?” większość głosujących
wskazałastworzenieregulacji,dającychpierwszeństwosurowcomwtórnymorazwwiększymstopniuuw-
zględnienietychzagadnieńwprogramachbadawczo-rozwojowych.Jednocześnie jednak jakogłówną
przyczynęniepełnejsegregacjiodpadówwskazalizniechęcającąpraktykę–nagminnemieszaniewyse-
lekcjonowanychodpadówprzyodbiorze.–Totypowyzłyprzykład–przyznałdyrektor Drogosz.–Pro-
blempoleganatym,żestrukturasegregacjiniezawszeodpowiadastrukturzeodbioru–wyjaśnił.
24
Wyniki głosowań pozostałych pytań zadanych uczestnikom konferencji
25
26
27
28
29
REKOMENDACJE Z CAŁEGO „ZINTEGROWANEGO BLOKU KONFERENCJI DOTYCZĄCYCH NISKOEMISYJNEJ TRANSFORMACJI POLSKIEJ GOSPODARKI JAKO KLUCZA DO OKREŚLENIA ENERGY-MIX”
Rekomendacjezostałyopracowanewoparciuowystąpieniaprelegentów,dyskusjęorazwynikiankiet
skierowanychdouczestnikówprzedkonferencjamiigłosowańpodczaswszystkichczterechwydarzeń
stanowiącychzintegrowanyblokkonferencji.Wartopodkreślić,żewprowadzenieankietigłosowańpo-
dczaskonferencjipozwoliłowszystkimuczestnikomnaaktywnywnichudziałiwpływnarekomendacje
zposzczególnychwydarzeńicałegoblokukonferencji.Przebiegirezultatytrzechpierwszychkonferen-
cjizawartesąwsprawozdaniachprzekazanychwszystkimuczestnikomidostępnychnastronieinterne-
towejProcesówInwestycyjnych.
1. Niemawątpliwości,żetransformacjaniskoemisyjnajestszansąrozwojowądlagospodarkianiejej
obciążeniem.Stanowionaolbrzymiimpulsdlarozwojukonkurencyjnościiinnowacyjnościpolskiej
gospodarki, ponieważ większość przedsięwzięć niskoemisyjnych ma charakter innowacyjny. Po-
zwolinauruchomienieirozwójnowychobszarówdziałalnościprzemysłowejiusługowej,tworzenie
nowychprzedsiębiorstwimiejscpracy.Rozwiązanianiskoemisyjneoparteopolskąmyślnaukowo-
technologicznąmogąstaćsięnasząspecjalnościąeksportową.Dobitnympotwierdzeniemtegojest
zamieszczonyponiżejwynikgłosowania,zktóregoponad90%uczestnikówwskazujetransformację
30
niskoemisyjnąjakoszansęrozwojowądlagospodarki.Dlategoniezwykleważnąipilnąsprawąjest
przygotowanieprzezRządprogramuprzestawieniapolskiejgospodarkinatoryniskoemisyjne.
2. Transformacjaniskoemisyjnapowinna zawszebyć rozpatrywanaprzezpryzmatcałejgospodarki.
Wynikatozfaktu,żeprzedsięwzięcianiskoemisyjnezróżnychsektorówsąwzajemniemerytorycznie
powiązane. Wspomniany wcześniej program rządowy powinien obejmować wszystkie sfery życia
społeczno-gospodarczegotakiejakenergetyka,surowceiodpady,przemysł,budownictwo,rolnic-
two,transportatakżezagadnieniadotyczącezrównoważonejkonsumpcji,edukacjęikształtowanie
zachowańspołecznych.
3. Filozofia gospodarki oobiegu zamkniętym bardzo dobrze wpisuje się wrealizację transformacji
niskoemisyjnejzwiększającefektywnośćwieluprzedsięwzięćiwskazującnanoweobszarytransfor-
macji.Stwarzatopotrzebęabypodejmującinicjatywyniskoemisyjnezawszekierowaćsięzasadami
wynikającymizgospodarkioobieguzamkniętym.
4. Aby transformacja niskoemisyjna nie była obciążeniem dla gospodarki powinniśmy podejmować
tylkotakiedziałania,któresąkorzystnedlagospodarki.Oczywiściekorzyścipowinnybyćanalizowa-
ne bardzo szeroko uwzględniając wszystkie tzw. koszty zewnętrzne wtym przykładowo związane
zezdrowiem.Wymaga towypracowaniazupełnienowegosystemuwłaściwejocenyopłacalności
przedsięwzięćniskoemisyjnychdlagospodarki.
5. Zakresiskalaprzedsięwzięćdotyczącychredukcjiemisjipowinnywynikaćzanalizykorzyścidlapol-
skiejgospodarkianiebyćjedynieograniczonedoniezbędnegominimumwynikającegozwymogów
UniiEuropejskiej.Oznaczato,żePolskamożeipowinnadążyćdobycialideremwwybranychobs-
zarachtransformacjiniskoemisyjnejzgłaszającbardziejambitneceleiostrzejszestandardy.Przykła-
dowomożetodotyczyćtermomodernizacjiistniejącejsubstancjiibudowynowychprawiezeroener-
getycznychbudynkóworazrecyklinguodpadów.
6. Koniecznejestprzyjęcie,żedlaprawidłowegozaopatrzeniawenergięelektrycznąpotrzebnesąza-
równokonwencjonalnejakiodnawialneźródłaenergii.Proporcjemiędzynimiczylitakzwanyenergy-
mix,będziewdłuższejperspektywiezależałodkosztówwytwarzaniaenergiielektrycznejwposzcze-
gólnychtechnologiach.Zdużądoząprawdopodobieństwanależyprzyjąć,żebędziesięutrzymywała
istniejącaobecnietendencjaobniżaniasiękosztówwytwarzaniaenergiizeźródełodnawialnych.Oz-
naczato,żebędziesukcesywniezwiększałsięudziałenergiielektrycznejwytwarzanejztychźródeł.
Wtejsytuacjikorzystnejestograniczeniebudowynowychblokówwęglowychnarzeczrewitalizacji
iuelastycznieniaistniejącychblokówwęglowych,którebędąwstaniewspółpracowaćzOZE.
7. Nieulegawątpliwości,żedlapodniesieniabezpieczeństwaenergetycznegoiograniczeniakosztów
przesyłuenergiielektrycznejkoniecznejestzwiększenieudziaługeneracjirozproszonej.Udziałten
powinienbyćdostosowanydospecyfikiPolskiaszczególniedostrukturyodbiorcówenergiielektryc-
znej.ZasadnejestzatemokreśleniapożądanegodlaPolskipoziomuudziaługeneracjirozproszonej.
8. Bardzoskutecznymsposobemredukcjiemisjijestrozwójkogeneracji.Wzwiązkuztymnależypod-
31
jąćdziałaniadotyczącewyeliminowaniafunkcjonowaniakotłowni.Wżadnymstopniuśrodkipublic-
zneniepowinnybyćwydatkowanenabudowęnowychlubmodernizacjęistniejącychkotłownijeżeli
modernizacjanieprowadzidozmianykotłowninajednostkękogeneracyjną.Niematechnicznych
iekonomicznych przeciwwskazań do wytwarzania ciepła wskojarzeniu nawet wwypadku małych
ibardzomałychinstalacji.
9. Bardzozasadny jestpodjętyprzezRządprogramrozwojuelektromobilnościbostanowidźwignię
rozwojugospodarczego,ograniczazanieczyszczeniepowietrza,stabilizujefunkcjonowaniesystemu
elektroenergetycznegoorazstwarzanowemożliwościdlarozwojuenergetykiodnawialnej.
10. Konieczne są radykalne zmiany wplanowaniu przestrzennym zapobiegające tzw. „rozlewaniu się
miast”.Obecnasytuacjautrudniaaczasamiwręczuniemożliwiazapewnieniekomunikacjipublicznej
wszystkimmieszkańcom iradykalnie zwiększa jej koszty.Wefekciedużaczęśćmieszkańcówod-
czuwadyskomfortkomunikacyjnybojestskazananatransportindywidualny.
11. WprowadzeniejakostandarduSystemuZarządzaniaBudynkiem(BMS),któryzjednejstronyzapew-
niazmniejszeniezużyciaenergii ijednocześniezwiększakomfortbytowania.Pożądanebyłobyna
szersząskalęstosowaniewbudownictwieinteligentnegooświetlenia.Polskamaolbrzymipotencjał,
zarównobadawczo-rozwojowyjakiprodukcyjny,wtymzakresieipowinienbyćonwzdecydowanie
większymstopniuwykorzystywanyprzezrynekkrajowy.
12. Upowszechnienie„carsharing”, jakorozwiązaniawpisującegosięwfilozofięgospodarkioobiegu
zamkniętym,poprzezobsługiwanieprzezjedensamochódznaczniewiększejilościosóbniżmato
miejsceprzyindywidualnymposiadaniusamochodu.
13. Ważne jest ostateczne uporządkowanie pod względem prawnym iorganizacyjnym procedur pos-
tępowania zodpadami komunalnymi. Poprawa sytuacji wtym zakresie będzie bardzo istotnym
czynnikiemsprawiającym, żemieszkańcybędąpowszechnie ikonsekwentnie stosowaćodpowie-
dniąsegregacjęodpadówwswoichdomachimieszkaniach.
14. Podczas konferencji wformie konsultacji zmłodympokoleniembardzokrytycznieodniesionosię
dosystemukształceniawzakresiegospodarkiniskoemisyjnej.Wskazano,żesystemtenprzekazu-
jącjedyniewycinkowąwiedzęniezachęcauczniówistudentówdostawianiapytańiformułowania
odpowiedzi co do potrzeby przestawiania gospodarki na tory niskoemisyjne. Zatem wymaga on
gruntownychzmianabyspełniałoczekiwaniawtymzakresie.
Dofinansowano ze środkówNarodowego FunduszuOchrony Środowiskai Gospodarki Wodnej
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Za jego treść odpowiadają wyłącznie Procesy Inwestycyjne Sp z o o