ANTAKYA

TİCARET VE SANAYİ ODASI

HATAYSOSYO-EKONOMİK

RAPOR 2013

KALİTE POLİTİKAMIZ

ÇALIŞANLARI İLE BİRLİKTE KATILIMCI, DİNAMİK  VE DEĞİŞİME AÇIK BİR ORTAM YARATARAK;

ÜYELERİMİZİN MEMNUNİYETİNİ SAĞLAMAK,

ANTAKYA’NIN  VE BÖLGE  EKONOMİSİNİN DÜNYADAKİ SOSYAL, EKONOMİK VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER

DOĞRULTUSUNDA ÜYELERLE BİRLİKTE SÜREKLİ GELİŞİMİNİ SAĞLAMAK  ANA HEDEFİMİZ VE KALİTE POLİTİKAMIZDIR.

ECEM GAYE YEŞİL ALAATTİN ESKİOCAK

ANTAKYA TİCARET VE SANAYİ ODASI’NINismi belirtilerek alıntı yapılabilir, ticari amaçla kullanılamaz.

İçindekiler

1.HATAY HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1

2.SOSYAL GÖSTERGELER 7

2.1.NÜFUS 7

2.2.EĞİTİM 12

2.3.SAĞLIK 19

2.4.SOSYAL GÜVENLİK ÇALIŞMALARI 20

2.5.İSTİHDAM 23

3.EKONOMİK YAPI 24

3.1.TARIM VE HAYVANCILIK 24

3.2.ULAŞTIRMA 38

3.3.DIŞ TİCARET 44

3.4.İMALAT SANAYİ 52

3.5.TURİZM 55

1.HATAY HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Yüzölçümü: 5.403 km²

Nüfus: 1. 519.836 (2014)

İl Trafik No:31

İnsanlığın ilk yerleşim yerlerinden biri olan Hatay, geçmişten günümüze farklı kültürlerin ve farklı inançların bir arada yaşadığı, birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış barış, kardeşlik ve hoşgörü kentidir.

Yöredeki tarihi yaşam bulguları M.Ö. 100.000’lere kadar uzanmaktadır. Hatay, 1921 yılında Türkiye ile Fransa arasında imzalanan Anlaşma ile Suriye sınırları içinde yer almış, 1938 yılında Hatay Devleti kurulmuş ve devlet 23 Temmuz 1939 yılında Türkiye topraklarına katılmıştır. Hatay, ülkemizin güneyinde, İskenderun körfezinin doğu kıyılarında yer alır. Batıdan Akdeniz, güney ve doğudan Suriye, kuzeybatıdan Adana, kuzeyden Osmaniye ve kuzeydoğudan Gaziantep ile çevrilidir.

Hatay yöresi, Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden biridir.Yöredeki yerleşmelerin tarihi, yaşamı kolaylaştıran ılıman iklim koşulları ve verimli toprakların varlığı nedeniyle, İÖ 100,000’le başlatılan Orta Paleolitik Dönem’e uzanmaktadır.

1

Hatay yöresini çekici kılan ve tarihin her döneminde göçlere açık olmasını sağlayan bir başka özellik de, Anadolu’yu Çukurova yoluyla Suriye-Filistin’e bağlayan yolların kavşak noktasında bulunmasıdır. Ayrıca, Mezopotamya’dan Akdeniz’e çıkmak için kullanabilecek en uygun limanlar yine Hatay yöresindedir.

Hatay adının kaynağına ilişkin ilk bilgiler İÖ 1200’le başlayan Genç Hitit prenslikleri dönemine tarihlenmektedir. Bu dönemde, Amik Ovası´ndaki Hitit Prenslikleri’nin birleşerek Hattena Krallığı adını aldıkları bilinmekte, Hatay adının da buradan geldiği sanılmaktadır. Yöreye bu adı 1936’da Atatürk vermiştir. Hattena Krallığı’nın başkenti, bugünkü Kırıkhan yakınlardaki Kanula (Çatalhöyük) te kalıntıları bulunan yerleşim yeridir.

Hatay ilinin merkez ilçesi olan Antakya’nın ise İ.Ö. 300 yılında Seleukos, 1. Nikator’un babası Antiokhos’un ismi verilerek Antiokheia ismi verilmiştir.

Akdeniz Bölgesi’nde yer alan Hatay, doğusunda ve güneyinde Suriye, kuzeydoğusunda Gaziantep, kuzey ve kuzey batısında Osmaniye ve Adana, batısında ise Akdeniz ile çevrilmiştir. İlin yüzölçümü 5.403 km2 ’dir.

İl genelinde Antakya, Altınözü, Arsuz, Belen, Defne, Dörtyol, Erzin, Hassa, İskenderun, Kırıkhan, Kumlu, Payas, Reyhanlı, Samandağ, Yayladağı olmak üzere 15 ilçe belediyesi mevcuttur. İlin büyükşehir olması nedeniyle 2014 yılında Büyükşehir Belediyesi kurulmuştur.

Bir dinler mozaiği olarak bilinen Hatay, Batı ile Doğu Kültürünün kesiştiği, toplumların kültür alışverişinde bulunduğu bir coğrafyada yer almaktadır. Coğrafi konumu dolayısıyla önemli bir ticaret ve transit geçiş yolu olan Hatay ın, ülkemizin en güney ucunda yer almasının getirdiği sonuç ise Anadolu’yu, Ortadoğu’ya bağlayan önemli bir kavşak olmasıdır. Ayrıca, İskenderun Limanı’yla Akdeniz’e açılan penceresinden Anadolu’nun ticari yaşamına büyük katkılar sağladığı yadsınamaz bir gerçektir. 

İklimi: Hatay ilinde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Senede ancak bir kaç gün kar yağar. Antakya, Dörtyol, İskenderun, Samandağ ilçelerinde kışlar ılık ve bol yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer. Yayladağı’nda ve iç kesimlerde iklim, kıyı bölgelerine oranla daha serttir. Ortalama yıllık sıcaklık 16-21 0C arasındadır. Ortalama yıllık yağış miktarı 570-1174 mm. arasında değişmektedir. İlimizde görülen en yüksek sıcaklık değeri 43.9 0C ile 26 Ağustos 1962’de, en düşük sıcaklık da -14.6 0C ile 15 Ocak 1950’de yaşanmıştır. Donlu gün sayıları en fazla 7 gün, karlı gün sayıları ise 2 gün kadardır. Yıllık ortalama deniz suyu sıcaklığı 22.1 0C’dir. 2001 yılında en yüksek ortalama yağış, Mayıs ayında gerçekleşmiştir (638,5 mm). Antakya’da yıllık ortalama nem oranı ise % 70’tir. Antakya’da hakim rüzgar yönü güneybatı olup, ortalama hızı 4.7 m/sn’dir.

Bitki Örtüsü: Arazinin % 50’sini tarım alanları, % 38’ini orman ve makiler, % 10’unu çayır ve mera arazileri oluşturur. Hatay’ın doğal bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluşturur. Maki türleri, 4-5 m boyunda sert ve tüylü yapraklı bitkiler olup, 800 m’ye kadar rastlanmaktadır. Mersin, defne, kısa meşe, kermes, sakız, keçiboynuzu, yabani zeytin, zakkum, alıç, çitlembik, akçameşe, pırnal yörede en çok rastlanan maki türleridir. İlde doğal örtüyü oluşturan

2

ormanlar, Amanos Dağları ile Keldağ’da yoğunlaşmaktadır. Amanos Dağlarının denize bakan yamaçlarında, makilik alanlardan sonra, 800 m’den 1200 m’ye kadar ardıç gibi ibreli ağaçlarla, meşe, kayın, kızılcık, kavak, çınar ve tespih gibi yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar bulunur. 1200 m’nin üzerinde ibreli ağaçlardan kızılçam, karaçam, sedir ve yer yer ardıçlardan oluşan geniş orman alanları vardır. Keldağ’ın Akdeniz’e bakan kesimlerinde yaklaşık 900 m’ye kadar, maki türü ağaçlardan mersin ve defneler çok yaygındır. Bu yükselti basamağının üzerinde, bazı ibreli ağaçlarla meşe ve kayın gibi yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar başlar. Keldağ doğal bitki örtüsü açısından Amanos Dağları kadar zengin değildir. 

Akarsuları: Hatay ili, Asi Nehri, Karasu ve Afrin Çayı olmak üzere belli başlı 3 önemli akarsuya sahiptir. Asi Nehri Lübnan’dan doğar, Suriye’yi geçtikten sonra bir süre Türkiye-Suriye sınırını oluşturur, daha sonra yön değiştirerek Türkiye’ye girer. Antakya’dan geçtikten sonra Samandağ’da delta yaparak Akdeniz’e dökülür. Nehrin toplam uzunluğu 380 km, il sınırı içerisindeki uzunluğu 94 km civarındadır. Karasu, Kahramanmaraş ilinden doğar ve Afrin Çayı ile bugün kurutulmuş olan Amik Gölü yatağında birleşir ve bir kanalla Asi Nehrine dökülür. Karasu Nehrinin uzunluğu 122 km’dir. Afrin Çayı ise 197 km uzunluğunda olup, Gaziantep’ten doğar ve Karasu ile eski Amik Gölü yatağında birleşir.

Göl, Baraj ve Göletleri: İlimizle özdeşleşmiş olan ve Karasu Nehri ile Gölbaşı Gölü’nün sularıyla beslenen Amik Gölü 35-40 yıl süren bir çalışma ile kurutulmuş ve göl alanı tarıma açılmıştır. Günümüzde göl olarak sadece Kırıkhan sınırları içindeki Gölbaşı Gölü ve Reyhanlı sınırları içinde bulunan ve yapay bir göl olan Yenişehir Gölü bulunmaktadır. İlimizde faal durumda Altınözü’ndeki Yarseli Barajı ve Yayladağı Barajı olmak üzere iki baraj ve ikisi henüz bitmemiş dört gölet bulunmaktadır. İlimizde faal durumda Altınözü’ndeki Yarseli Barajı, Yayladağı Barajı ve Tahtaköptü Barajı olmak üzere üç baraj ve biri henüz bitmemiş dört gölet bulunmaktadır. Topboğazı, Karamanlı ve Görentaş Göletleri hizmete girmiş olup Demrek Göleti’nin inşaatı devam etmektedir.

Vadi ve Ovaları: Asi Havzasında, asıl Asi Vadisi’nin yanı sıra Asi ile birleşen Karasu ve Afrin Çaylarının oluşturduğu vadiler vardır. Ayrıca Asi Havzası dışına çıkıp, doğrudan Akdeniz’e dökülen küçük dere ve çayların oluşturduğu çok sayıda küçük vadi bulunmaktadır. Hatay topraklarının orta kesiminde; Asi, Karasu ve Afrin vadi tabanlarının dolmasıyla ortaya çıkan geniş düzlüklerde Amik Ovası oluşmuştur. Amik Ovası’nın orta kısımlarında yer alan Amik Gölü, 1970’li yıllarda tamamen kurutulmuş ve 1980 yılında tarıma açılmıştır. Amik ovası 119.350 hektar olup, ilin en geniş ve verimli ovasıdır. Üç yönden gelen akarsuların getirdiği alüvyonların toplanmasıyla oluşan bu çok verimli ovada bütün ürünler yetiştirilebilir. Dörtyol, Erzin, Payas, İskenderun, Samandağ ve Arsuz ovaları ise Hatay’ın kıyı ovalarını oluşturur. Dörtyol-Erzin-Payas Ovası 34.920 hektar, Arsuz Ovası 6.840 hektar ve Samandağ Ovası 3.200 hektardır.

Plato ve Yaylaları : Hatay’da plato alanları Amanos Dağlarının eteklerinde oluşmuştur. Düz basamaklar şeklinde 800-1000 m yükselti kuşağında yer alan platolar üzerinde, yaz-kış kullanılan yayla alanları bulunmaktadır. Bunların en önemlileri Belen, Atik, Zorkun ve Güzelyayla (Soğukoluk) yaylalarıdır. Keldağ’ın, Asi oluğuna bakan yamaçlarında genç

3

fayların oluşturduğu dik basamaklar vardır. Bu basamakların üzerinde yaklaşık 350-400 m yükselti kuşağında geniş platolar yer alır.

Dağları: İldeki dağlar Güneydoğu Toroslar’ın başlangıcını oluşturur. Hatay il sınırları içerisindeki en büyük dağ, Amanos Dağlarıdır. Güneybatısında Samandağ civarında Musa Dağı ile Hatay’ın güney ucunda Suriye sınırına paralel olarak uzanan El-Mansuriye Dağı vardır. Batı kesiminde ise Kızıldağ yükselmektedir. Amanos dağlarının en yüksek yeri, Dörtyol ilçesinin doğusunda kalan 2240 m yükseltili Mığır Tepe’dir (Bozdağ). Burası aynı zamanda Hatay ilinin de en yüksek noktasıdır. Yine Amanoslar üzerindeki Hassa’daki Kuşçu Tepe 2076 m’dir. Amanos Dağları üzerindeki diğer yüksek tepeler ise; 1700 m yükseltili Kızıldağ ve 1668 m yükseltili İkiztepe dir. Amanos Dağlarının uzunluğu yaklaşık 175 km’dir. Genişliği ise 15-30 km arasında değişmektedir. Bu dağlar yüksek ve dik olduğundan güç geçit verir. En önemli geçit Elmadağ üzerindeki 660 m yükseltili Belen Geçidi’dir. Hatay çöküntü alanının güneyini kuşatan Keldağ ise Yayladağı ve Altınözü ilçeleri arasını bütünüyle kaplar. En yüksek noktası Yayladağı ilçesinin kuzeybatısındaki 1729 m yükseltili Akra Dağı’dır. Keldağ’ın Merkez İlçe’ye doğru uzanan bölümü 500 m yükseltili Habib-i Neccar Dağı’nı oluşturur. Keldağ’ın arka kesimi 1235 m yükseltili Ziyaret Dağı’dır.

Hatay ilinin nüfusu, 2014 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre 1.519.836 kişidir.İlin nüfus yoğunluğu km² başına 261 kişidir. 

Nüfus bakımından en büyük ilçeleri sırasıyla Merkez, İskenderun, Defne ve Dörtyol’dur. Yüzölçümü bakımından en büyük ilçesi Kırıkhan, nüfus bakımından en küçük ilçesi Kumlu, yüzölçümü bakımından en küçük ilçesi Defne’dir. Yıllık nüfus artış hızı binde 13,0 olan Hatay ili, binde 13,0 olan Türkiye ortalaması ile paralel bir seyir izlemektedir.

Hatay‘daki ilçe sayısı 15, belediye sayısı büyükşehir belediyesi ile birlikte 16’dır.

10.11.1992 tarihinde faaliyete geçmiş olan Mustafa Kemal Üniversitesi, kurulduğunda bir yüksekokul ve iki meslek yüksekokulundan ibaret üç birimden oluşmuş olup, Üniversitemiz 18 yılda 60 birimli eğitim-öğretim ve bilim kurumu haline gelmiştir.

Hatay ili, kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla ve sanayi iş kolunda çalışanların toplam istihdama oranı bakımından Türkiye ortalamalarının altındadır. Tarım kolunda çalışanların toplam istihdama oranı ise Türkiye ortalamasının üstündedir. 

Hatay ilinin ekonomik hayatına hakim sektörler; ticaret, tarım, sanayi, ulaştırma (nakliyecilik) ve inşaat sanayidir. Hatay ilinden demir-çelik mamulleri otomobil filtre imalatı, tarım araç ve gereçleri imalatı ve satışı ile tarımsal ürünlerden başta yaş sebze ve meyve ile narenciye üretim ve ihracatı yoğun olarak yapılmaktadır. Hatay taşımacılık sektöründe İstanbul’dan sonra en fazla filoya sahip ikinci ildir.

Türkiye sanayisine yön veren firmalarından İskenderun Demir Çelik fabrikası ve Tosyalı Demir Çelik fabrikası Hatay ilinde faaliyet göstermektedir.

4

Hatay’da gerçekleştirilen ithalatın %50’sini imalat sanayi ithalatı oluşturmaktadır. Devlet yolları uzunlukları bakımından Hatay ilinde bulunan toplam asfalt yol uzunluğu 682 km, demiryolu uzunluğu ise 54 km’dir.

Sağlık turizmi açısından Erzin içme ve kaplıcaları, Kumlu ilçesinde, Kırıkhan – Reyhanlı karayolu üzerinde bulunan Hamamat kaplıcası yerli ve yabancı çok sayıda turist çekmektedir.

Hatay, inanç turizm merkezleri, antik kentleri ve yaylalarıyla önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Hatay ili aynı zamanda Künefesi ile de ün salmıştır.

Hatay’daki Tarihi ve Turistik Yerler şunlardır:

St. Pierre Kilisesi, St. Simon Stylite Manastırı, Yayladağı Barleam Manastırı, Keldağı Barleam Manastırı, Habib-i Neccar Cami, Şeyh Ahmet Kuseyri Cami ve Türbesi, Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi, Payas Sokullu Külliyesi, Ulu Cami, Demirkapı, Demirköprü, Koz Kalesi, Bakras Kalesi, Payas Kalesi, Mancınık Kalesi, Cin Kulesi, Darbısak Kalesi, Cindi Hamamı, Saka Hamamı, Kurşunlu Han, Sokullu Hanı, Habibi Neccar Dağı ve Tekkoz Kengerlidüz Tabiat Koruma Alanı, Reyhanlı Hamamat Kaplıcaları, Erzin Başlamış Kaplıcaları ve Şifalı Suları, Reyhanlı Hamamı, Kisecik Köyü Şifalı Suyu, Sarıseki Mağarası, Hatay Arkeoloji Müzesi (Antakya Mozaik Müzesi), Aççana Örenyeri, Çevlik Örenyeri, Harbiye, Titus Kaya Tüneli, Tel Aççana, Kinet Höyük, Nekropoller, Ceylanlı, İmma, Tainat, Dor Mabedi, Su Kanalları , (Memekli Köprü), uzun sahil şeritleri.

Antakya: Anadolu’nun güneyinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin sınır vilayetlerinden biri olan Hatay ilinin yönetim merkezi Antakya, 36 10′ kuzey enlemi ve 36 06′ doğu boylamı ile yurdumuzun en güneyinde yer alan kent niteliğindeki yerleşme merkezidir.

Altınözü : 1516 yılında Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına katılmış ve Antakya vilayetine bağlanmıştır. I. Dünya Savaşından sonra Fransızların eline geçmiş ve 23 Temmuz 1939’da anavatana kavuşmuştur. 1945 yılında ilçe olmuştur.

Arsuz : Arsuz bölgesi, İskenderun’dan 40 kilometre boyunca güneyde sahil şeridi üzerinde ve merkezi Arsuz Çayı ağzında bulunan turistik bir beldedir. Tarihi boyunca ” Rhosus”, “Rhopolis”, ” Port Panel” , “Kabev” ve “Arsous” gibi isimlerle anılmıştır.

Belen : Belen ilçesi coğrafi mekan olarak tarihi olayların yaşandığı bir geçit olması yanında ismi itibariyle de tarihi eskiye dayanmaktadır. Belen'in adı Osmanlı döneminden önce Emeviler döneminde çeşitli adlarla anılmıştır.

Defne :Antik çağın ünlü Daphne kentidir. Efsaneye göre Zeus'un oğlu ışık tanrısı Apollon, ırmak kenarında gördüğü genç ve güzel bir kız olan Daphne'ye aşık olur ve onunla konuşmak ister.

Dörtyol : 1375 yılında Çukurova'nın Memlükler tarafından tarafından elegeçirilmesinden sonra Payas,Dörtyol ve Erzin bölgesi Özerli merkez olmak üzere Özeroğulları tarafından yönetilmeye başlanmıştır.

5

Erzin : Erzin'in, Fatih Sultan Mehmet ile Uzun Hasan arasında 1473 yılında yapılan Otlukbeli Savaşından sonra, Doğu'dan gelen Türk Boyları tarafından kurulduğu; adının da Orta Asya'da Tannu (Tanrı) Dağları civarında bulunan (Tannu Ola) Erzin Şehrinin isminden geldiği ileri sürülmektedir.

Hassa : Hassa ilçesinin kurulu olduğu bölge M.Ö. 3000 yıllarından beri yerleşim alanı olarak kullanılmaktadır. Bölgede Akadlar, Babilliler, Asurlular, Hititler, İskitler, Persler, Selevkouslar, Kilikya Krallığı, Romalılar, Emeviler, Abbasiler, Tolunoğlulları, İhşitler, Selçuklular, Eyyubiler, Memlüklüler egemenlik sürmüşlerdir. l516 Mercidabık Zaferi ile Osmanlıların yönetimine geçmiştir.

İskenderun : Tarihi çok daha öncelere dayansa da İskenderun'un önemi hiç kuşkusuz Büyük İskender'in burayı tekrar kurmasıyla başlar. Milattan önce 333 yılında Asya seferine çıkan Büyük İskender'in İran Krallı III. Darius'u Issos yakınlarına yenmesinden sonra kurduğu şehrin o zamanki adı Alexandretta'dır.

Kırıkhan : Kırıkhan'ın tarihi yapısı İsa'nın doğumundan 3000 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Bağlı bulunduğu Hatay merkezi ile tarihi bir uyumluluk gösteren ilçe merkezinde orta paleolitik döneme ait kalıntı bulunmamakla birlikte sırasıyla Akat, Hurr, Hitit, Asur ve Pers akınları ile kısa süreli yerleşimlerin yöre için söz konusu olduğu kesindir.

Kumlu : Amik ovasının merkezinde bulunan İlçemiz 1945 yılından önce Amik Gölünün İstilası altında çeşitli sazlıklara kaplı bataklık bir yer iken, 1945 yılında iskan yeri olarak tahsis edilmesinden sonra İlk olarak “CAMUZLAR” olarak tabir edilen dört beş ailenin gelip yerleşmesi ile “KİLLİK KÖYÜ” olarak yerleşim yeri olmuştur.

Payas : Payas bölgesinde yerleşim neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Anadolu’yu Suriye ve Ortadoğu’ya bağlayan en kullanışlı yol güzergahı üzerinde olması sebebiyle tarihin her döneminde Payas bölgesi stratejik bakımdan önemli bir yerleşim bölgesi olmuştur.

Reyhanlı : Reyhanlı tarihi coğrafi konumu nedeniyle Hatay bölgesiyle birlikte ele alınarak incelenmelidir, Hatay yöresi tarihi, İsa’dan Önce Paleolitik Döneme (Yontma taş Dönemine) kadar uzanır. Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağlarında Reyhanlı ve çevresinde yerleşime ilişkin izlere rastlanmıştır. Tarihi izlere; Tel-Cüdeyde, Vadi el-Hamam, Tel-Dahab, Tel-Tainat, Tel-Açana, Çatalhöyük vs. eski yerleşim merkezleri olan höyüklerde rastlandı.

Samandağ : Türkiye’nin en eski yerleşim merkezlerinden biri olan ilçe M.Ö. 305 yılında Seleucus Nicator tarafından Musa dağı eteklerinde deniz kıyısına uzanan alanda Antakya’nın bir liman kenti olarak kurulmuştur.

Yayladağı : İlçenin tarihi durumu milattan önceki yüz yıllara kadar uzanmaktadır. Bölgenin batısında bulunan ve yörenin en yüksek yeri olan Keldağ üzerinde mahalli ismi Harabe Kilise olarak bilinen ve tarihi kayıtlara göre ismi Barlahan olan kilisede yapılan kazılarda üç devreye ait paralar bulunmuştur. Bu paraların İyonyalılar'a, Romalılar'a ve Abbasiler'e ait olduğu tespit edilmiştir.

6

2.SOSYAL GÖSTERGELER

2.1 NÜFUS

Hatay ili 2000 yılındaki nüfus sayımına göre, 1.253.726 kişi olan Hatay’ın nüfusu, 2014 yılında %21 artarak 1.519.836 kişi olmuştur. Nüfusun 763.832’si erkek, 756.004’ü kadınlar oluşturmaktadır. Türkiye nüfusunun %2.13 ‘ü Hatay’da ikamet etmektedir. Hatay ili toplam nüfusu ile Türkiye’nin 13.büyük ilidir.

Hatay ili ilçelerinin nüfus oranları incelendiğinde, en fazla nüfus sırasıyla %23 Antakya,%16 İskenderun, % 9 Defne’de, en az nüfus oranı % 0.8’ le Kumlu’da olduğu görülmektedir.

2.1.1 Hatay’ın İlçelere Göre Nüfus Sayımı

Erkek Kadın Toplam

Antakya 179.448 175.320 354.768İskenderun

123.834 121.136 244.970

Defne 67.337 70.061 137.398

Samandağ 58.000 60.373 118.373

Dörtyol 59.027 58.026 117.053

Kırıkhan 54.464 53.530 107.994

Reyhanlı 44.979 45.001 89.980

Arsuz 40.499 40.502 81.001

Altınözü 31.192 30.149 61.341

Hassa 27.668 26.478 54.146

Erzin 20.691 20.542 41.233

Payas 20.106 19.751 39.857

Belen 15.322 15.255 30.577

Yayladağı 14.487 13.313 27.800

Kumlu 6.778 6.567 13.345

Toplam 763.832

756.004

1.519.836

7

2.1.1 Hatay’ın Mahallelere göre Nüfus Sayımı

Sıra İlçe Mahalle Toplam Sıra İlçe Mahalle Toplam

1 Defne Harbiye 25.798 31 Antakya Küçükdalyan 9.5402 Antakya Akasya 24.963 32 Hassa Akbez 9.4593 Dörtyol Numune Evler 21.798 33 Antakya Altınçay 9.3334 Arsuz Karaağaç 21.227 34 Antakya General Şükrü Kanatlı 9.2075 Defne Çekmece 20.309 35 İskenderun Pirireis 9.1246 İskenderun Denizciler 20.039 36 Kırıkhan Mimar Sinan 9.0507 Antakya Ürgen Paşa 17.286 37 İskenderun Yunus Emre 8.9308 Antakya Serinyol 17.234 38 Antakya Ekinci 8.9099 Antakya Narlıca 16.402 39 İskenderun Dumlupınar 8.814

10 İskenderun Mustafa Kemal 16.244 40 Dörtyol Çaylı 8.74411 Antakya Odabaşı 16.164 41 Kırıkhan Barbaros 8.56412 İskenderun Sakarya 14.624 42 Antakya Gazi 8.53713 Antakya Akevler 14.259 43 Samandağ Tekebaşı 8.50414 İskenderun İsmet İnönü 14.159 44 Defne Armutlu 8.46115 Kırıkhan Cumhuriyet 13.912 45 Hassa Aktepe 8.45516 Dörtyol Özerli 12.849 46 Erzin Bahçelievler 8.34717 Antakya Saraykent 12.457 47 İskenderun Numune 8.28418 Defne Sümerler 12.269 48 Arsuz Gözcüler 8.20119 Dörtyol Ocaklı 12.236 49 İskenderun Esentepe 7.80720 İskenderun Modernevler 11.897 50 İskenderun Bekbele 7.79821 Dörtyol Kuzuculu 11.191 51 Defne Dursunlu 7.77422 Antakya Emek 11.023 52 Samandağ Çiğdede 7.59223 Dörtyol Yeşil 10.807 53 Kırıkhan Yeni 7.46724 Dörtyol Yeşilköy 10.800 54 Antakya Cumhuriyet 7.40425 Antakya Cebrail 10.492 55 Antakya Güzelburç 7.28526 İskenderun Karayılan 10.222 56 İskenderun Gültepe 7.27327 Antakya Esenlik 9.734 57 İskenderun Muradiye 7.23728 Antakya Aksaray 9.681 58 İskenderun Cumhuriyet 7.07029 Reyhanlı Yeni 9.618 59 İskenderun Kurtuluş 6.74730 Samandağ Atatürk 9.584 60 Antakya Ovakent 6.730

Diğer 833.911Toplam 1.519.836

8

Hatay ili toplam nüfusu ile Türkiye’nin 13.büyük ilidir.

2.1.2 Türkiye Nüfusu İl Sıralaması

İlin Adı ve Sıra NoToplam Nüfus

(2000)İlin Adı ve Sıra No

Toplam Nüfus

(2014)1.İstanbul 10.018.735 1.İstanbul 14.377.018

2.Ankara 4.007.860 2.Ankara 5.150.072

3.İzmir 3.370.866 3.İzmir 4.113.072

4.Konya 2.192.166 4.Bursa 2.787.539

5.Bursa 2.125.140 5.Antalya 2.222.562

6.Adana 1.849.478 6.Adana 2.165.595

7.Antalya 1.719.751 7.Konya 2.108.808

8.Mersin 1.651.400 8.Gaziantep 1.889.466

9.Şanlıurfa 1.443.422 9.Şanlıurfa 1.845.667

10.Diyarbakır 1.362.708 10.Mersin 1.727.255

11.Gaziantep 1.285.249 11.Kocaeli 1.722.795

12.Manisa 1.260.169 12.Diyarbakır 1.635.048

13.Hatay 1.253.726 13.Hatay 1.519.836

14.Samsun 1.209.137 14.Manisa 1.367.905

15.Kocaeli 1.206.085 15.Kayseri 1.322.376

16.Balıkesir 1.076.347 16.Samsun 1.269.989

17.Kayseri 1.060.432 17.Balıkesir 1.189.057

18.Kahramanmaraş

1.002.384 18.Kahramanmaraş

1.089.038

19.Trabzon 975.137 19.Van 1.085.542

20.Aydın 950.757 20.Aydın 1.041.979

Diğer 26.782.978 Diğer 19.655.563

Toplam 67.803.927 Toplam 71.286.182

9

2013 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kapsamındaki sayım sonuçlarına göre; En fazla evli olan yaş grubu 95.703 kişi ile 30-34 yaş grubu, En fazla boşanan yaş grubu 3.864 kişi ile 35-39 yaş grubudur.

2.1.3 Hatay İli Medeni Durumu (2013)

Yaş Grubu Cinsiyet

Hiç Evlenmedi Evli Boşandı Eşi Öldü Toplam

15-19 Erkek 69.111 163 2 0 69.276Kadın 58.680 6.317 63 5 65.065

20-24 Erkek 56.315 5.610 88 5 62.018

Kadın 26.310 26.771 585 66 53.732

25-29 Erkek 30.262 26.689 545 12 57.508

Kadın 11.564 44.066 1.443 173 57.246

30-34 Erkek 12.438 44.758 1.233 32 58.461

Kadın 7.219 50.945 2.156 419 60.739

35-39 Erkek 4.983 46.785 1.569 55 53.392

Kadın 6.123 45.888 2.295 795 55.101

40-44 Erkek 2.335 45.781 1.546 64 49.726

Kadın 5.891 41.638 2.105 1.312 50.946

45-49 Erkek 1.352 42.587 1.518 115 45.572

Kadın 4.713 35.979 1.979 2.155 44.826

50-54 Erkek 770 36.659 1.261 173 38.863

Kadın 3.310 30.914 1.674 3.196 39.094

55-59 Erkek 457 29.406 921 288 31.072

Kadın 1.904 23.905 1.248 4.470 31.527

60-64 Erkek 223 21.473 567 438 22.701

Kadın 1.103 16.194 823 5.026 23.146

65+ Erkek 316 35.535 806 4.784 41.441

Kadın 1.667 21.960 1.265 25.053 49.945

Toplam 307.046 680.023 25.692 48.636 1.061.397

2013 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kapsamındaki sayım sonuçlarına göre, 29.067 kişi Hatay iline göç etmiş, 39.315 kişi ise Hatay ilinden başka illere göç etmiştir. Hatay ilinin göç hızı %-6.79 olduğu görülmektedir.

2.1.4 Hatay İli Göç Durumu

Hatay ADNKS Nüfusu

Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı

2013 1.503.066 29.067 39.315 -10.248 -6.792012 1.483.674 27.260 35.139 -7.879 -5.302011 1.474.223 29.509 37.164 -7.655 -5,182010 1.480.571 29.752 33.730 -3.978 -2,682009 1.448.418 28.547  32.296 -3.749 -2,58

Kaynak: TUİK

10

Kilometrekareye düşen nüfus yoğunluğu ise km² başına 261 kişidir. Bu bakımdan Türkiye'nin en yoğun nüfusa sahip 7. ilidir. 2012-2013 Nüfus artış hızı yaklaşık olarak ‰ 6.4 'tür.

2.1.5 Nüfus Yoğunluğu (2012) 2.1.6 Nüfus Yoğunluğu (2013)

Sıra No İller

Km² Başına Düşen Nüfus

1. İstanbul 2.6662. Kocaeli 4533. İzmir 3334. Gaziantep 2645. Bursa 2586. Hatay 2557. Yalova 2508. Ankara 2039. Sakarya 18610. Zonguldak 184

Sıra No İller

Km² Başına Düşen Nüfus

1. İstanbul 2.7672. Kocaeli 4773. İzmir 3424. Gaziantep 2775. Bursa 2676. Yalova 2677. Hatay 2618. Ankara 2109. Sakarya 19310. Zonguldak 181

11

2.2 EĞİTİM

Hatay Bitirilen eğitim düzeyi Toplam Erkek Kadın

Okuma yazma bilmeyen 35.258 7.999 27.259

Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen

341.656 147.662

193.994

İlkokul mezunu 305.834 142.176

163.658

İlköğretim mezunu 267.990 148.195

119.795

Ortaokul veya dengi okul mezunu 47.166 28.509 18.657

Lise veya dengi okul mezunu 189.758 109.163

80.595

Yüksekokul veya fakülte mezunu 99.898 58.563 41.335

Yüksek lisans mezunu 4.342 2.776 1.566

Doktora mezunu 1.316 822 494

Bilinmeyen 29.583 17.754 11.829

Toplam 1.322.801 663.619

659.182

Bitirilen eğitim düzeyi ve cinsiyete göre nüfus ( 6 +yaş ) - 2013

12

Hatay ili nüfusunun, %83’ü okuma yazma bilmektedir. Nüfusun % 22’si okuma yazma bilmesine rağmen herhangi bir okul bitirmemiştir. Hatay ilinde ikamet eden kişilerin % 41’i ilköğretim, %12’si lise veya dengi okulları, %5’i de yüksekokul veya fakülte mezunudur.

13

Hatay İli Okuma Yazma Durumu (2014)

Yaş grubu CinsiyetOkuma yazma

bilmeyen

Okuma yazma bilen

Bilinmeyen Toplam

'6-13' Erkek 104 118.231 147 118.482Kadın 59 113.257 139 113.455

'14-17' Erkek 10 58.754 152 58.916Kadın 21 55.470 157 55.648

'18-21' Erkek 156 51.282 411 51.849Kadın 215 44.538 465 45.218

'22-24' Erkek 178 34.679 779 35.636Kadın 387 30.959 945 32.291

'25-29' Erkek 402 52.691 4.415 57.508Kadın 765 54.740 1.741 57.246

'30-34' Erkek 375 54.134 3.952 58.461Kadın 733 58.536 1.470 60.739

'35-39' Erkek 316 50.964 2.112 53.392Kadın 633 53.346 1.122 55.101

'40-44' Erkek 269 48.274 1.183 49.726Kadın 974 48.976 996 50.946

'45-49' Erkek 290 44.416 866 45.572Kadın 1.497 42.413 916 44.826

'50-54' Erkek 340 37.651 872 38.863Kadın 2.515 35.714 865 39.094

'55-59' Erkek 494 29.691 887 31.072Kadın 3.374 27.338 815 31.527

14

Hatay İli Bitirilen Eğitim Düzeyi (2014)

Yaş grubu Cinsiyet

Okuma yazma

bilen fakat bir okul

bitirmeyen

İlkokul mezunu

Ortaokul veya dengi okul

mezunu

Lise veya dengi okul

mezunu

Yüksekokul veya

fakülte mezunu

Yüksek lisans

mezunuDoktora mezunu

'6-13' Erkek 117.787 444

Kadın 112.506 751

'14-17' Erkek 4.922 53.495 337

Kadın 5.587 49.213 670

'18-21' Erkek 2.647 25.114 22.337 1.184

Kadın 4.789 17.692 19.809 2.248

'22-24' Erkek 1.794 13.002 13.288 6.557 38

Kadın 3.069 12.297 9.322 6.236 35

'25-29' Erkek 1.951 21.530 2 16.358 12.474 356 20

Kadın 3.468 27.989 6 12.752 10.257 250 18

'30-34' Erkek 1.321 23.609 4.462 14.113 9.933 617 79

Kadın 2.375 32.075 4.235 11.129 8.169 482 71

'35-39' Erkek 880 25.723 4.001 11.464 8.228 521 147

Kadın 2.181 33.305 3.418 8.449 5.573 303 117

'40-44' Erkek 656 27.664 4.826 8.124 6.393 395 216

Kadın 3.560 32.235 3.721 5.843 3.278 207 132

'45-49' Erkek 810 26.057 5.264 7.703 4.062 338 182

Kadın 5.283 27.071 3.003 4.975 1.884 114 83

'50-54' Erkek 1.044 22.376 3.747 7.248 2.956 199 81

Kadın 7.338 21.119 1.893 4.051 1.207 81 25

'55-59' Erkek 1.397 17.931 2.730 4.202 3.234 160 37

Kadın 9.343 13.544 1.195 1.935 1.258 42 21

'60-64' Erkek 1.782 13.614 1.717 2.331 1.818 72 32

Kadın 9.031 7.610 584 794 734 31 13

Hatay İli Okuma Yazma Durumu (2014)

Yaş grubu CinsiyetOkuma yazma

bilmeyen

Okuma yazma bilen

Bilinmeyen Toplam

'6-13' Erkek 104 118.231 147 118.482Kadın 59 113.257 139 113.455

'14-17' Erkek 10 58.754 152 58.916Kadın 21 55.470 157 55.648

'18-21' Erkek 156 51.282 411 51.849Kadın 215 44.538 465 45.218

'22-24' Erkek 178 34.679 779 35.636Kadın 387 30.959 945 32.291

'25-29' Erkek 402 52.691 4.415 57.508Kadın 765 54.740 1.741 57.246

'30-34' Erkek 375 54.134 3.952 58.461Kadın 733 58.536 1.470 60.739

'35-39' Erkek 316 50.964 2.112 53.392Kadın 633 53.346 1.122 55.101

'40-44' Erkek 269 48.274 1.183 49.726Kadın 974 48.976 996 50.946

'45-49' Erkek 290 44.416 866 45.572Kadın 1.497 42.413 916 44.826

'50-54' Erkek 340 37.651 872 38.863Kadın 2.515 35.714 865 39.094

'55-59' Erkek 494 29.691 887 31.072Kadın 3.374 27.338 815 31.527

Hatay ilinde toplam 1.235 (İlköğretim, Ortaöğretim (Lise), Meslek ve Teknik. Ortaöğretim) okul bulunmaktadır. Okulların ilçelerdeki genel dağılımları sırasıyla; %18 Antakya, %10 Reyhanlı, %9 İskenderun, % 8’i da Defne’de bulunmaktadır. Hatay il genelinde 362.594 öğrenci bulunmaktadır. Öğrencilerin ilçelerdeki genel dağılımları sırasıyla; %25 Antakya, %15 İskenderun, %8 ‘i de Samandağ’da eğitim görmektedir.

Hatay İli İlçelerindeki Okul Durumu (2014-2015)

İlçeler Okul Sayısı Derslik Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı

Antakya 226 4.018 89.177 3.936

Arsuz 89 574 16.550 659

Altınözü 83 526 14.972 553

Belen 32 351 5.611 288

Defne 110 757 26.870 1.383

Dörtyol 66 981 27.938 1.425

Erzin 39 284 8.754 394

Hassa 74 599 13.077 582

İskenderun 119 1546 55.555 2.609

Kırıkhan 108 990 27.336 1.145

Kumlu 20 92 3.169 112

Payas 24 324 11.444 504

Reyhanlı 124 696 26.314 835

Samandağ 82 846 29.996 1.309

Yayladağı 39 323 5.831 280Toplam 1.235 12.907 362.594 16.014

Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü

15

Hatay İli Bitirilen Eğitim Düzeyi (2014)

Yaş grubu Cinsiyet

Okuma yazma

bilen fakat bir okul

bitirmeyen

İlkokul mezunu

Ortaokul veya dengi okul

mezunu

Lise veya dengi okul

mezunu

Yüksekokul veya

fakülte mezunu

Yüksek lisans

mezunuDoktora mezunu

'6-13' Erkek 117.787 444

Kadın 112.506 751

'14-17' Erkek 4.922 53.495 337

Kadın 5.587 49.213 670

'18-21' Erkek 2.647 25.114 22.337 1.184

Kadın 4.789 17.692 19.809 2.248

'22-24' Erkek 1.794 13.002 13.288 6.557 38

Kadın 3.069 12.297 9.322 6.236 35

'25-29' Erkek 1.951 21.530 2 16.358 12.474 356 20

Kadın 3.468 27.989 6 12.752 10.257 250 18

'30-34' Erkek 1.321 23.609 4.462 14.113 9.933 617 79

Kadın 2.375 32.075 4.235 11.129 8.169 482 71

'35-39' Erkek 880 25.723 4.001 11.464 8.228 521 147

Kadın 2.181 33.305 3.418 8.449 5.573 303 117

'40-44' Erkek 656 27.664 4.826 8.124 6.393 395 216

Kadın 3.560 32.235 3.721 5.843 3.278 207 132

'45-49' Erkek 810 26.057 5.264 7.703 4.062 338 182

Kadın 5.283 27.071 3.003 4.975 1.884 114 83

'50-54' Erkek 1.044 22.376 3.747 7.248 2.956 199 81

Kadın 7.338 21.119 1.893 4.051 1.207 81 25

'55-59' Erkek 1.397 17.931 2.730 4.202 3.234 160 37

Kadın 9.343 13.544 1.195 1.935 1.258 42 21

'60-64' Erkek 1.782 13.614 1.717 2.331 1.818 72 32

Kadın 9.031 7.610 584 794 734 31 13

Hatay İli İlçelerindeki Okulların Dağılımı (2014-2015)

Antakya18%

Arsuz7%

Altınözü7%

Belen3%

Defne9%

Dörtyol5%

Erzin3%

Hassa6%

İskenderun10%

Kırıkhan9%

Kumlu2%

Payas2%

Reyhanlı10%

Samandağ7% Yayladağı

3%

Hatay İli İlçelerindeki Öğrenci Dağılımı (2014-2015)

16

Antakya25%

Arsuz5%

Altınözü4%Belen

2%Defne7%

Dörtyol8%

Erzin2%

Hassa4%

İskenderun15%

Kırıkhan8%

Kumlu1%

Payas3%

Reyhanlı7%

Samandağ8% Yayladağı

2%

Mustafa Kemal Üniversitesi

Mustafa Kemal Üniversitesi, 10.11.1992’de kurulmuştur. Üniversitemiz, günümüzde başta Hatay ili olmak üzere Türkiye’nin de kalkınmasına katkı sağlayan önemli bir ilim ve irfan kurumudur. Genç, dinamik, kararlı, çalışkan ve hoşgörülü kadrolarıyla Hatay’ın ve Türkiye’nin geleceğine ışık tutan ve Yüce Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün adını gururla taşıyan genç bir üniversitedir. Kurulduğunda bir yüksekokul ve iki meslek yüksekokulu ile üç birimden oluşan Üniversitemiz; bugün, kuruluşunun 21. yılında 52 birimli bir eğitim-öğretim ve bilim kurumuna dönüşmüştür. Bünyesinde 11 Fakülte, 3 Enstitü, 5 Yüksekokul, 1 Konservatuar, 13 Meslek Yüksekokulu ve 15 Araştırma ve Uygulama Merkezi yer almaktadır.Hızlı bir şekilde büyüyen 2014-2015 eğitim-öğretim yılı itibariyle üniversitemizde 1.428 akademik, 458 idari olmak üzere toplam 1.886 personel ve 36.640 öğrenci bulunmaktadır.

Üniversitemizin, Antakya şehir merkezine 10 km. mesafede İskenderun-Antakya yolu üzerinde Serinyol beldesi, Alahan köyü mevkiinde bulunan Tayfur Sökmen Yerleşkesi haricinde İskenderun merkez ve Dörtyol ilçesi Kuzuculu mevkiinde iki büyük yerleşkesi daha bulunmaktadır. Ayrıca ilçelerimizde Meslek Yüksekokullarına ait küçük çaplı yerleşke ve birimler yer almaktadır.

Tayfur Ata Sökmen Tıp Fakültesi ile Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi tamamlanmış olup bölgemize, 550 hasta yatak kapasitesiyle modern bir hastane olarak hizmet vermektedir.

Yeni Kurulan Diş Hekimliği , İletişim Fakültesi ve Teknoloji Fakülteleri ise yeni dönemden itibaren eğitim ve öğretime başlanılacaktır. Üniversitemizin Fen Bilimleri, Sosyal Bilimleri ve Sağlık Bilimleri Enstitüleri de Yüksek Lisans eğitimlerinin verildiği birimlerimizdir.

Üniversitemizde Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Hatay Sağlık Yüksekokulu, İskenderun Sivil

17

Havacılık Yüksekokulu eğitim ve öğretimlerini sürdürmektedirler. Ayrıca Hatay’ın ilçelerinde Meslek Yüksekokullarımız bulunmaktadır.

1.2.2.3 Araştırma ve Uygulama Merkezleri

Üniversitede 15 adet merkez vardır. Bunlar;1. Arkeoloji ve Sanat Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi (ARSAMER)2. Yabancı Diller Eğitim-Öğretimi Araştırma ve Uygulama Merkezi (YADİM)3. Bilgisayar Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi (BAUM)4. Tıbbi ve Kokulu Bitkiler Araştırma Merkezi5. Zeytincilik Araştırma Merkezi (ZEYMER)6. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi7. Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Başhekimliği8. Fen Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi (MKÜFAM)9. Stratejik Araştırmalar Merkezi10. Kent Yönetimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi11. Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi12. Sürekli Eğitim Uyg. ve Arş. Merkezi13. Alternatif Enerji Kaynakları ve Tek. Merkezi14. Taş Mozaik Araş. ve Uygulama Merkezi15. Deniz Kablumbağ. İlk Yard. Tedavi ve Kur. Merkz.

18

MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ2014-2015 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖĞRENCİ SAYILARI

Fakülte / Yüksekokul MYO / Enstitü Bayan Erkek Toplam

Eğitim Fakültesi 1.566 756 2.322

Fen Edebiyat Fakültesi 994 1.185 2.179

Güzel Sanatlar Fakültesi 84 57 141

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 1.311 1.119 2.430

Mimarlık Fakültesi 259 179 438

Mühendislik Fakültesi 596 2.886 3.482

Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi 6 34 40

Tayfur Ata Sökmen Tıp Fakültesi 435 591 1.026

Veteriner Fakültesi 85 259 344

Ziraat Fakültesi 509 640 1.149

Diş Hekimliği Fakültesi 58 54 112

Altınözü Tarım Bilimleri Meslek Yüksekokulu 100 69 169

Antakya Meslek Yüksekokulu 1.653 2.746 4.399

Denizcilik Meslek Yüksekokulu 129 354 483

Dörtyol Meslek Yüksekokulu 238 1.141 1.379

Erzin Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu 1 214 215

Hassa Meslek Yüksekokulu 57 224 281

Hatay Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu 557 300 857

İskenderun Meslek Yüksekokulu 962 4.345 5.307

Kırıkhan Meslek Yüksekokulu 490 791 1.281

Reyhanlı Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu 535 619 1.154

Samandağ Meslek Yüksekokulu 6 13 19

Sanat ve Tasarım Meslek Yüksekokulu 103 54 157

2.3 SAĞLIK

1935’de Antakya’da 50 yataklı modern hastane (Saint Joseph Sörfler Şifa Yurdu) mevcuttu. Arsasını Belediye vermiş, yapımı 1931’de başlamış 1932 yılında tamamlanmıştır. Bunun dışında özel hastane, halkın  Mürüsten dediği “Deliler Evi” ve 5 Eczane mevcuttu. İskenderun’da 80 yataklı Hükümet Hastanesi, fakirler, acizler için dispanser ve 3 Eczane bulunmaktaydı. Kırıkhan’da 2 Eczane ve Sörlere ait bir hastane bulunmaktaydı, Reyhanlı’da da 1938 yılında sağlık personeli olarak 1 radyoloji uzmanı, 1 dâhiliye uzmanı ve 1 Eczacı bulunmaktaydı. İlimiz 1979 yılında sosyalleştirme kapsamına alındı. 1 Ekim 1983 yılından itibaren 23 sağlık ocağının inşaatına başlandı ve aynı yıl içinde hizmete açıldı.

İlçelere Göre Kamu ve Özel Sağlık Kurumları (2014)

İlçelerKAMU ÖZEL

ASM AHB Hastane Yatak Sayısı

Hastane Yatak Sayısı

Dal / Tıp Merkezi Eczane Özel

PoliklinikAntakya 38 92 2 567 4 295 1 132 1

Arsuz 13 17 - - - - - 27 -

Altınözü 9 17 1 50 - - - 5 -

Belen - - - - - - - - -

Defne 16 40 - - 2 102 - 10 -

Dörtyol 12 31 1 132 - - 1 34 -

Erzin - - - - - - - - -

Hassa 8 15 1 50 - - - 10 -

İskenderun 25 65 1 535 2 221 4 103 2

Kırıkhan 10 27 1 90 2 104 - 28 -

Kumlu - - - - - - - - -

Payas - - - - - - - - -

Reyhanlı 7 23 1 103 - - 1 18 -

Samandağ 16 34 1 48 - - 2 38 -

19

MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ2014-2015 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖĞRENCİ SAYILARI

Fakülte / Yüksekokul MYO / Enstitü Bayan Erkek Toplam

Eğitim Fakültesi 1.566 756 2.322

Fen Edebiyat Fakültesi 994 1.185 2.179

Güzel Sanatlar Fakültesi 84 57 141

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 1.311 1.119 2.430

Mimarlık Fakültesi 259 179 438

Mühendislik Fakültesi 596 2.886 3.482

Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi 6 34 40

Tayfur Ata Sökmen Tıp Fakültesi 435 591 1.026

Veteriner Fakültesi 85 259 344

Ziraat Fakültesi 509 640 1.149

Diş Hekimliği Fakültesi 58 54 112

Altınözü Tarım Bilimleri Meslek Yüksekokulu 100 69 169

Antakya Meslek Yüksekokulu 1.653 2.746 4.399

Denizcilik Meslek Yüksekokulu 129 354 483

Dörtyol Meslek Yüksekokulu 238 1.141 1.379

Erzin Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu 1 214 215

Hassa Meslek Yüksekokulu 57 224 281

Hatay Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu 557 300 857

İskenderun Meslek Yüksekokulu 962 4.345 5.307

Kırıkhan Meslek Yüksekokulu 490 791 1.281

Reyhanlı Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu 535 619 1.154

Samandağ Meslek Yüksekokulu 6 13 19

Sanat ve Tasarım Meslek Yüksekokulu 103 54 157

Yayladağı - - - - - - - - - Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü

İlçelere Göre Personel Bilgileri (2014)

İlçeler PERSONEL BİLGİLERİ

Uzman Pratisyen Diş Hekimi Eczacı Ebe /

Hemşire SHH Diğer Personel Toplam

Antakya 211 226 46 17 794 818 446 2558

Arsuz - - - - - - - -

Altınözü 2 28 4 0 69 38 14 155

Belen - - - - - - - -

Defne - - - - - - - -

Dörtyol 49 64 11 4 216 141 46 531

Erzin - - - - - - - -

Hassa 3 24 3 0 59 39 43 171

İskenderun 147 111 27 6 560 286 168 1305

Kırıkhan 30 40 16 2 167 103 87 445

Kumlu - - - - - - - -

Payas - - - - - - - -

Reyhanlı 21 40 6 1 116 73 29 267

Samandağ 26 60 4 1 116 60 29 296

Yayladağı - - - - - - - - Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü

2.4 Sosyal Güvenlik Çalışmaları

Sosyal güvenlik sistemi; İnsanlar hayatlarının bazı dönemlerinde sosyal-ekonomik nedenlerle ya da yaşlanma, sakatlanma gibi fiziksel nedenlerle geçici veya sürekli bir şekilde gelirlerini kaybedebilir ya da hastalanabilirler. Karşılaştıkları bu olumsuz durumlarla bireysel olarak baş etmeleri mümkün olmayabilir. Sosyal güvenlik sistemlerinin temel amacı böyle zor dönemlerde insanları yoksulluk ve yoksunluk riskine karşı korumaktır. Bir diğer ifadeyle, sosyal güvenlik sistemleri toplumun zor durumda olan bireylerine yardım etmeyi daha iyi durumda olan kişilerin vicdanına bırakmayarak toplumsal dayanışmayı kurumsal hale getirir ve vatandaşlara sosyal güvenliği bir hak olarak sunar. Toplumsal dayanışma birbirini belki de hiç tanımayan insanlar arasında gerçekleşir: Sistem tarafından toplanan mali kaynaklar zenginden yoksula, çalışandan çalışamayana, gençlerden yaşlılara aktarılır. Sizin verdiğiniz prim, hiç tanımadığınız bir kişiye sağlık hizmeti olarak gider. Size de hiç tanımadığınız bir kişinin parasıyla emekli aylığı verilir. Bu durum nesiller boyunca devam eder. Ülkemizde; çalışma ilişkisine dayalı üç sosyal güvenlik kurumu vardır. Bunlar bir işveren emrinde çalışanlar için Sosyal Sigortalar Kurumu, işveren ve kendi nam ve hesabına çalışanlar için Bağ-Kur ve memurlara yönelik olarak Emekli Sandığı’dır. Bu kurumlar hizmetlerini verirken kişilerden prim toplarlar. Onun için bunlara primli sistem denir. Bir de prim veremeyen kişilere hizmet eden kurumlar vardır ki; bunlar da Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ile Sosyal Yardımlaşma Genel Müdürlüğü’dür. Bu kurumların harcamaları devlet bütçesinden ayrılan kaynaklarla finanse edilir.

Hatay İli 2014 Yılı ADNKS'ye Nüfusu 1.519.836

İş Yeri Sayısı 20.441Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Aktif+Pasif+GSS Kapsamında Tescil Edilenler) 1.480.8

53Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (GSS Kapsamında Tescil Edilenler Hariç) 1.156.5

13Sosyal Güvenlik Kapsamının (GSS Kapsamında Tescil Edilenler Hariç) Toplam İl Nüfusuna Oranı (%)

76,09

Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus 38.983

20

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi SayısıEmekli Sandığı (4/c) 46.954Bağ-Kur (4/b) 66.240SSK (4/a) kapsamında aktif sigortalı sayısı 157.050Toplam 270.244Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam il Nüfusuna Oranı(%) 17,78Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi SayısıEmekli Sandığı (4/c) 23.078Bağ-Kur (4/b) 48.537SSK (4/a) 84.295Toplam 155.910Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı(%) 10,26Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) SayısıEmekli Sandığı (4/c) 109.599Bağ-Kur (4/b) 287.584SSK (4/a) 333.175Toplam 730.359Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Bakmakla Yükümlü Tutulanların Oranı (%) 48,06Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Tescil EdilenlerGenel Sağlık Sigortası Primi Devlet Tarafından Ödenenler 249.064Genel Sağlık Sigortası Primleri Kendileri Tarafından Ödenenler 75.276Toplam 324.340Not 1:01/01/2012 tarihinden itibaren herhangi bir sosyal güvence kapsamında olmayan ya da genel sağlık sigortasının bakmakla yükümlü olduğu kişisi olmayanlar ile 5510 sayılı Kanun kapsamı dışında olan herkes zorunlu genel sağlık sigortası kapsamına alınır.Not 2:Sosyal güvenlik kapsamında bulunan kişi sayılarına 2022 ye göre aylık alanlar ve 20. madde sandıklarına tabi olan kişi sayıları ile er ve erbaşlar dahil değildir.

21

22

SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ KİŞİ SAYISI VE TÜRKİYE NÜFUSUNA ORANI (Aktif Çalışan, Aylık Alan, Bakmakla Yükümlü Olunan)

Öncelikli Yaşam Kalitesi

Göstergeleri

İlin toplam nüfusu (TÜİK-

ADNKS' ye Göre 2014 Nüfusu)

Toplam Sosyal

Güvenlik Kapsamı

(Aktif+Pasif+Gelir Testi Yaptıranlar)

Toplam Sosyal

Güvenlik Kapsamı

(Gelir Testi Yaptıranlar

Hariç)

Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan

Kişi Sayısı

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan

Kişi Sayısı

Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü

Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı

(4/c) (4/b) (4/a) (4/c) (4/b) (4/a)

(4/c) (4/b) (4/a)

1 İstanbul 14.377.018 14.248.427 12.865.522 128.591 342.376 522.878 4.175.597 305.906 274.711 1.535.437 762.379 1.496.275 3.449.963

2 Ankara 5.150.072 5.125.156 4.722.515 24.916 393.792 159.811 1.238.244 295.627 134.379 437.037 540.819 373.201 1.149.605

3 İzmir 4.113.072 4.079.875 3.659.805 33.197 155.800 155.801 854.224 174.415 133.608 520.188 381.657 362.741 921.371

4 Bursa 2.787.539 2.737.962 2.478.629 49.577 76.854 107.947 643.859 61.585 86.066 317.262 185.742 306.313 693.001

5 Antalya 2.222.562 2.190.532 1.970.749 32.030 67.641 139.213 495.536 62.332 69.414 142.923 149.904 296.706 547.079

6 Konya 2.108.808 2.070.740 1.815.062 38.068 75.142 109.191 293.485 44.126 96.457 128.073 193.135 403.572 471.882

7 Adana 2.165.595 2.135.921 1.704.360 29.674 71.227 74.688 308.002 44.788 57.725 184.978 165.391 274.507 523.054

8 Gaziantep 1.889.466 1.839.545 1.489.213 49.921 49.162 61.114 276.498 19.350 43.676 76.150 121.569 272.284 569.410

9 Şanlıurfa 1.845.667 1.817.696 1.102.626 27.971 45.532 51.367 119.547 9.614 21.076 28.535 108.188 277.387 441.379

10 Mersin 1.727.255 1.701.369 1.385.195 25.886 59.382 80.765 226.187 45.519 46.994 126.133 138.705 302.513 358.997

11 Kocaeli 1.722.795 1.696.867 1.561.171 25.928 55.481 40.256 462.306 34.184 28.277 178.211 105.027 91.406 566.023

12 Diyarbakır 1.635.048 1.608.077 1.020.142 26.971 60.901 24.665 124.565 16.772 20.331 49.500 146.136 156.248 421.025

13 Hatay 1.519.836 1.480.853 1.156.513 38.983 46.954 66.240 157.050 23.078 48.537 84.295 109.599 287.584 333.175

14 Manisa 1.367.905 1.333.679 1.154.071 34.226 43.000 77.488 227.144 31.028 79.770 104.415 94.928 204.819 291.478

15 Kayseri 1.322.376 1.303.482 1.160.589 18.894 48.747 45.817 226.232 26.060 40.354 115.921 119.850 164.751 372.857

16 Samsun 1.269.989 1.243.534 1.067.434 26.455 52.199 58.908 158.570 34.825 59.038 125.932 116.997 176.414 284.552

17 Balıkesir 1.189.057 1.183.181 1.058.417 5.876 49.520 66.289 162.846 50.719 64.777 131.166 117.277 194.172 221.652

18 K.Maraş 1.089.038 1.066.428 854.979 22.610 35.839 35.009 134.327 14.775 24.872 45.063 91.774 142.116 331.204

19 Van 1.085.542 1.082.584 651.140 2.958 37.509 16.146 65.467 9.719 10.566 20.392 89.235 103.629 298.477

20 Aydın 1.041.979 1.025.073 882.835 16.906 37.163 61.239 145.569 34.919 54.293 101.280 81.652 182.072 184.647

Diğer 26.065.285 25.312.766 20.674.589 756.488 1.125.005 1.032.339 3.462.877 616.617 1.054.534 2.017.076 2.492.065 3.243.339 5.630.737

T O P L A M 77.695.904 76.283.745 64.435.555 1.416.128 2.929.226 2.987.171 13.958.132 1.955.958 2.449.455 6.469.967 6.312.031 9.312.048 18.061.567Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Kişi Sayısı ve Türkiye Nüfusuna Oranı

İstanbul

Ankara

İzmir

Bursa

Antalya

KonyaAdan

a

Gazian

tep

Şanlıu

rfa

Mersin

Kocaeli

Diyarbakı

rHata

y0

2,000,000

4,000,000

6,000,000

8,000,000

10,000,000

12,000,000

14,000,000

16,000,000

Nüfus

Sosyal Güvenlik Kapsamında Olanlar

Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Olanlar

23

2.5 İstihdam

TR63 Bölgesi olarak adlandırılan Doğu Akdeniz Bölgesi, Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye illerinden oluşmaktadır. Türkiye nüfusunun %4,2’si TR63 Bölgesinde yaşamaktadır.

2013 yılı itibariyle Türkiye’deki toplam işgücünün %3,6’sını, toplam istihdamın %3,5’ini ve toplam işsizliğin %4,6’kısmını TR63 Bölgesi oluşturmaktadır.

Bölgenin 2014 yılı istihdam oranı ise %36,7 ile Türkiye ortalaması olan %45,5’in altındadır. İşsizlik oranı ise % 15,4 ile Türkiye ortalaması olan % 9,9’un üzerindedir.

TR63 Bölgesinde hizmet sektörünün toplam istihdamdaki payı %48,8 iken, tarım sektörünün payı %21,6, sanayi sektörünün payı ise %29,6’dır.

İl Bazında İşgücü Göstergeleri (2013)

İl Sıralaması İşsizlik Oranı İl Sıralaması İşgücüne Katılım Oranı İl Sıralaması İstihdam

Oranı1-Batman 23,4 1-Ardahan 62,8 1-Ardahan 59,1

2-Mardin 20,6 2-Kars 59,5 2-Kars 55,5

3-Siirt 20,5 3-Burdur 58,9 3-Burdur 54,9

4-Şırnak 20,1 4-Iğdır 58,6 4-Bartın 54,9

5-Diyarbakır 18,7 5-Bartın 58,5 5-Iğdır 54,5

6-Şanlıurfa 16,3 6-Denizli 57,7 6-Denizli 54,0

7-İzmir 15,4 7-Antalya 57,5 7-Ağrı 53,2

8-Osmaniye 14,0 8-Ağrı 57,1 8-Antalya 52,9

9-Adana 13,2 9-Tekirdağ 56,7 9-Manisa 52,7

10-Mersin 12,4 10-Düzce 56,6 10-Tekirdağ 52,6

11-Hatay 12,2 11-İzmir 55,9 11-Düzce 51,7

12-Hakkâri 11,7 12-Manisa 55,5 12-Muğla 51,5

13-Kahramanmaraş 11,6 13-Muğla 55,5 13-Aydın 51,4

14-İstanbul 11,2 14-Bolu 55,3 14-Uşak 51,4

15-Yalova 11,0 69-Hatay 45,9 72-Hatay 40,3Türkiye Geneli 9,7 Türkiye Geneli 50,8 Türkiye Geneli 45,9

Kaynak: TUİK

Hane Halkı İşgücü Durumu (Bin Kişi)

Nüfus ve İşgücü DurumuTR63

(Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye)2011 2012 2013

Kurumsal Olmayan Sivil Nüfus 2.050 2.130 2.218

15 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus 2.050 2.130 2.218

İş Gücü Durumu 1.010 1.030 1.018

İstihdam 889 922 893

İşsiz 121 107 125

İşgücüne Katılım Oranı 49,3 48,3 45,9

İşsizlik Oranı 12,0 10,4 12,2

İstihdam Oranı 43,4 43,3 40,3

İşgücüne Dâhil Olmayan Nüfus 1.040 1.101 1.200 Kaynak: TUİK

24

3.EKONOMİK YAPI

3.1 Tarım Ve Hayvancılık

Hatay İlinin toplam yüzölçümü 540.300 hektardır ve bu alanın 275.578 Ha. tarım arazileri oluşturmaktadır. İkinci sırada % 46’lık payla orman-funda-tapusuz-konut-diğer araziler yer almaktadır. Tarım alanlarının 206.553 hektarı (% 50,7) ekonomik olarak sulanabilir tarım arazisidir.

Hatay ili 2013 yılına ait tarım arazileri incelendiğinde; tarla bitkileri arazilerinin toplam tarım arazisinin % 59’u gibi büyük bir alana sahip olduğu görülmektedir. Bunu da % 19’lik payla zeytin arazisi izlemektedir. Sebzecilik arazisi % 9, meyvecilik arazisi ise % 12’lik bir paya sahiptir.

Amik ovasında tarla bitkileri yetiştiriciliği günümüze kadar alternatifsiz şekilde yapılırken Buğday 2013 YILI TÜİK rakamlarına göre 806.501 dekarlık ekim alanı ve 402,674 tonluk üretimi ile ovada yetiştirilen ürünler için de ilk sırayı almaktadır.Altınözü ilçesi zeytin, incir gibi meyve yetiştiriciliğinde önemli bir potansiyele ve üretim miktarına sahiptir.

TÜİK 2013 verilerine göre 195.620 ton üretimi ile ülkemiz zeytin üretimin % 10’u Hatay ilinden karşılanmaktadır. 14 milyon civarında zeytin ağacının bulunduğu kent Türkiye sıralamasında 4. sırada yer almaktadır. Zeytin ekim alanlarının her geçen gün arttığı Hatay’da Halhalı, Savrani, Sarı Haşabi, Sarı Ulak, Karamani, Gemlik gibi çeşitler ağırlıktadır.

İskenderun, Dörtyol ve Erzin ilçeleri turunçgillerle özdeşleşmiştir. İlde 203.829 da. alanda, toplam 639.054 ton limon, portakal, mandalina, turunç ve altıntop üretimi yapılmaktadır. Narenciye, başta Rusya olmak üzere çeşitli ülkelere ihraç edilmektedir.

İlde örtüaltı üretiminin yoğun olarak yapıldığı bölgelerin başında Samandağ İlçesi gelmektedir. İlçede genellikle yay çatılı plastik seralar, yüksek plastik tüneller bulunmaktadır. Bunun dışında İskenderun İlçesinin Arsuz İlçesi ve çevre köylerinde seracılık yapılmaktadır. Bu bölgede son yıllarda gelişmiş muz seraları da yapılmış olup, bu alanda başarı sağlanmıştır. Kırıkhan İlçesi’nde ise özellikle erkenci kavun üretimi amacıyla mini plastik tüneller kurulmakta ve turfanda kavun yetiştiriciliği bu şekilde yapılmaktadır.

Samandağ ilçesi sebzecilikte, Hassa ilçesi ise bağcılıkta, Yayladağı ilçesi ise farklı ekolojik yapısı nedeniyle tıbbi bitkiler konusunda önemli üretim miktarına ve potansiyeline sahiptir.

2013 yılı TÜİK rakamları dikkate alındığında Hatay İli Maydanoz, Pazı, Erik ve Mandalina (Sat.) üretiminde Türkiye Birincisi, Trabzon hurması Şalgam ve Marul (Göbekli) Türkiye İkincisi,, Havuç ve Pamuk ve Zeytin üretiminde Türkiye Üçüncüsüdür.

Tarım, Hatay İli’nde hakim sektörlerden biridir. GSYİH’ ya yaptığı katkı bakımından sektör payı % 19.6’ dır. İlimizdeki toplam istihdamdaki payı ise % 29’ dur. Ekonomik anlamda hareketli nüfusun % 60’ı tarım sektöründe faaliyet göstermektedir.

Hatay’da Tarıma Yatırım Yapmak İçin 10 Neden

1. Sulanabilir arazi varlığının toplam tarım arazisi içinde %51 olması ve Reyhanlı ve Dostluk barajı projeleri ile bu oranın daha da artacak olması. 2. İl yüzölçümünde ovaların geniş yer tutması. 3. İlin ekolojik koşulların erkenci meyve yetiştiriciliği için uygun olması ve 12.250 ha’lık alanda ikinci ürün tarımının yapılması. 4. Organik tarım için uygun alanların varlığı. 5. Örtü altı tarımında ısıtma girdilerinin düşük olması. 6. Yedi üründe Türkiye üretiminde lider olması.

25

7. Türkiye yaş meyve ve sebze ihracatının yaklaşık %25’inin İlden gerçekleştirilmesi. 8. İl genelinde güçlü frigo firik lojistik imkanları ile birlikte teknolojik sınıflama ve paketleme ünitelerinin ihracat için alt yapı oluşturması. 9. İl ve ilçelerde tarımsal kümelenmeye olanak sağlayacak tarım ve hayvancılığa yönelik lisans ve ön lisans düzeyinde eğitim kurumlarının bulunması. 10. Tarımsal üretim değerinin son yıllarda yaklaşık 3 kat artması.

GENEL BİLGİLER

Nüfus (2014) 1.519.836

Yüzölçümü 5.828 Km2

Rakım 85 m

İl Nüfus Yoğunluğu (km2) 261

İl Nüfus Artış Hızı(2008-2013) ‰ 11,2

Erkek Nüfusu (2014) 763.832

Kadın Nüfusu (2014) 756.004

Akdeniz'deki Kıyı Uzunluğu 163 Km

Büyükşehir Belediye Sayısı 1

İlçe Sayısı 15

Mahalle Sayısı 376

Toplam Tarım Alanı (Ha) 275.578

Tarla Alanı (Ha) 162.920

Meyve Alanı (Ha) 86.252

Sebze Alanı (Ha) 23.686

Tarımsal Üretim Değeri Türkiye Sıralaması 17

2014 Yılı Tarla Bitkileri Üretimi (Ton)997.061

2014 Yılı Sebze Üretimi (Ton) 575.423

2014 Yılı Meyve Üretimi (Ton) 965.261

26

GENEL BİLGİLER

Hatay’ın 4 tarımsal ürün üretiminde Türkiye’de 1. sırada, 26 tarımsal ürün üretiminde ilk 5 sırada olduğunu BİLİYOR MUSUNUZ?

BİTKİSEL ÜRETİM

Ürün SıraÜretim Miktarı (Ton)

İl Oranı (%)Hatay Türkiye

Pazı 1 3.922 6.207 63Maydanoz 1 22.480 57.619 39Dereotu 1 1160 3.806 30Mandalina 1 277.468 942.226 29Altıntop 2 25.126 228.799 11Erik 2 24.602 305.393 8Soğan (Taze) 2 12.106 153.478 8Marul(Göbekli) 2 15.131 212.184 7Nane 2 1.005 14.143 7Trabzon Hurması 2 5.585 332.932 2Turunçgiller Toplam 3 643.533 2.347.904 27Zeytin (Yağlık) 3 139.002 1.286.000 11Zeytin 3 158.419 1.576.000 10Havuç 3 60.300 569.855 11Bezelye (Taze) 3 10.605 107.549 10Kabak (Sakız) 3 15.693 293.709 5Yeni Dünya 3 662 12.902 5Portakal 4 302.473 1.781.258 17Pamuk ( Kütlü) 4 202.791 2.250.000 9Patlıcan 4 57.631 826.941 7Sarımsak (Taze) 4 1.935 27.930 7Kuru Sarımsak 5 6.087 87.087 7Börülce(Taze) 5 1.171 21.336 5Limon 5 38.241 726.283 5Tere 5 186 7.371 3İncir 5 6.343 298.914 2Kaynak: TÜİK, 2013 

Hatay 478 milyon $ yaş meyve-sebze ihracatı ile 2.35 milyar $’lık Türkiye yaş meyve-sebze ihracatının yaklaşık %20’sini gerçekleştirerek 1. sırada yer almıştır (TİM, 2013). Hatay’ın söz konusu sektördeki başarısında ilde meyve ve sebze paketleme sektörünün gelişmiş olmasının rolü büyüktür. 

Hatay, ekolojik koşullar erkenci meyve yetiştiriciliği için imkânlar sunmaktadır. Organik tarım için uygun alanlar mevcuttur. Örtü altı tarımda ısıtma giderleri düşüktür. Tıbbi ve aromatik bitkilerin işlendiği kurumsal işletmeler mevcuttur, ilde zengin endemik bitki türleri vardır. İl ve ilçelerde tarımsal kümelenmeye olanak sağlayacak tarım ve hayvancılığa yönelik lisans ve ön lisans düzeyinde eğitim kurumları bulunmaktadır.

27

Tarım Arazisinin DağılımıEntansif tarımın yapıldığı ilimizde bitki deseni olarak buğday, sanayi bitkileri (pamuk, mısır),

sebzeler, zeytinlikler, yağlı tohumlar, narenciye, meyve, tarla sebzeciliği, yem bitkileri ikinci ürün ve ara ziraatı olmak üzere toplam 275.578 hektar ekim alanı bulunmaktadır.

Ayrıca ilimizde 139.735 adet büyükbaş, 302.971 adet küçükbaş, 2.083.214 adet kanatlı, 80.093 adet arılı kovan mevcuttur.

Tarım Arazisinin Dağılımı

2013 2014- TARLA ARAZİSİ 161.671 % 59 162.920 % 59- MEYVELİK ARAZİSİ 30.519 %11 29.389 %11- ZEYTİNLİK ARAZİSİ 50.975 % 19 51.703 % 19- SEBZECİLİK ARAZİSİ 25.978 % 9 23.686 % 8- BAĞ ARAZİSİ 6.435 % 2 5.160 % 2- NADAS 0 0 2.720 % 1 TOPLAM 08 % 100 275.578 % 100

- Tarla Arazisi- Meyvelik Arazisi- Zeytinlik Arazisi- Sebzecilik Arazisi- Bağ Arazisi- Nadas

28

HATAY İLİ GENEL TARIM BİLGİLERİ

İlin Arazi Varlığı ve OvalarımızHatay İli Arazi Varlığı

Tarım ArazisiMer’a ArazisiOrman-Funda-Tapusuz-Konut- Diğer AraziSu Yüzeyi-Kayaç-Leçelik Alan

A

mik ovası : 119.350 ha. (Merkezde:26.750ha, Kırıkhan da 53.000ha, Reyhanlı ve Kumluda:39.600ha)

Diğer Ovalar: 44.960 ha.(Arsuz Ovası: 6.840ha,Dörtyol-Erzin Ovası: 34.920 Samandağ Ovası:3.200ha)

TOPLAM : 164.310 ha.

29

ARAZİNİN NİTELİĞİ ALANI (Ha) ORANITarım Arazisi 275.578 47%Mer’a Arazisi 13.091 2%Orman-Funda-Tapusuz-Konut- Diğer Arazi 249.977 43%Su Yüzeyi-Kayaç-Leçelik Alan 44.154 8%TOPLAM 582.800 %100

OVALARIMIZ ALANI (Ha) ORANIAmik Ovası 119.350 73%Arsuz Ovası 6.840 4%Dörtyol-Erzin Ovası 34.920 21%Samandağ Ovası 3.200 2%TOPLAM 164.310 100%

2014 Yılı Hatay İli İlçeler Üzerinden Arazi Dağılımı

İLÇELER YÜZÖLÇÜMÜ(HA)

SU YÜZEYİ HARİÇ(Ha)

TARIMALANI MERA ALANI

ORMAN –FUNDA-TAPUSUZ-KONUT

DİĞER ARAZİ

SU YÜZEYİ LEÇELİK ALAN

Miktar(Ha) %

Miktar(Ha) %

Miktar(Ha) %

Miktar(Ha) %

ANTAKYA 53503 53503 31281 68

ALTINÖZÜ 48800 43700 36116 74

ARSUZ 53822 53822 20493 38

BELEN 13000 13000 4509 35

DEFNE 13283 13283 6238 47

DÖRTYOL 47300 47258 11725 25

ERZİN 35800 32000 12848 36

HASSA 51400 49500 16723 33

İSKENDERUN 20678 20678 2003 10

KIRIKHAN 84300 72300 43157 51

KUMLU 22300 18600 14700 66

PAYAS 15555 10541 747 5

REYHANLI 41000 40600 30881 75

SAMANDAĞ 33876 30510 11782 35

YAYLADAĞI 48183 41005 27375 57

TOPLAM 582.800 540.300 275.578 47

İLÇELER GÖRE TARIM ALANI DAĞILIMI (2014)

ANTAKYA

ALTIN

ÖZÜ

ARSUZ

BELEN

DEFNE

DÖRTYOL

ERZİN

HASSA

İSKENDERUN

KIRIKHAN

KUMLU

PAYAS

REYHANLI

SAMANDAĞ

YAYLADAĞI

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

45000

Series1

İlin Tarım Arazilerinin Sulama Durumu

30

İlimizin 275.578 hektar Tarım arazisi mevcut olup bu arazinin 206.553 hektarı sulamaya elverişlidir. Ancak bu sulamaya elverişli arazinin 176.515 hektarı sulanabilmektedir.

İlimiz Tarım Arazisi Varlığı (ha) 275.578 Sulanan Arazi Miktarı (ha) 176.515 Sulanmayan Arazi Miktarı (ha) 99.063

DEVLET YATIRIMLI SULAMALAR ALAN (ha) Sulama Birlikleri 25.894 Sulama Kooperatifleri 22.240 Yerel Yönetimler (Muhtarlık) 12.890TOPLAM 61.024

HALK SULAMALARI ALAN (ha) Kuyulardan sulanan arazi 80.000 Nehir, dere ve çaylardan sulanan 35.491TOPLAM 115.491

HATAY İLİ TARIMSAL SULAMA (2014 YILI) ALAN (ha) Basınçlı Sulama Yöntemleri ile Sulanan Arazi Varlığı 44.610 Yüzey Sulama Yöntemleri ile Sulanan Arazi Varlığı 131.905 TOPLAM 176.515

İlimizde başlıca Dörtyol, Erzin, Samandağ, Reyhanlı, Arsuz, Kırıkhan ve Kumlu İlçelerimizde yoğun olarak basınçlı sulama sistemleri kullanılarak tarımsal üretim yapılmaktadır.

Ülkemizde toplam sulanan alandaki basınçlı sulama oranı ortalama % 10 olup, İlimizde bu oran % 25 dir.

İlimizde Basınçlı Sulama Sistemleri ile Narenciye üretiminde 20.400 ha alanda , Sebze üretiminde 9.167 ha alanda , Pamuk üretiminde 8.245 ha alanda, mısır, zeytin ve yem bitkileri gibi ürünlerde ise 2.024 ha alanda üretim yapılmaktadır.

Modern basınçlı sulama sistemleri kurmak isteyen üreticiler, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından kredi yoluyla finanse edilmektedir.

Basınçlı Sulamalar için indirim oranı %100’dür. Kredi faizi GTHB ve Hazine Müsteşarlığı karşılamaktadır.

31

Bazı Meteorolojik Değerlerin Aylık Ortalamaları

İli/Yılı: HATAY / 2013

AYLAR MAX ORT. C0 MİN ORT.C0 ORT C0 ORT NEMTOPLAM

YAĞIŞ(mm)OCAK 12,0 6,4 8,8 95,1 131,3ŞUBAT 16,3 9,3 12,0 74,5 146,7MART 19,9 9,5 14,3 57,0 87,5NİSAN 23,4 13,4 18,0 65,3 383,4MAYIS 28,3 18,9 22,8 63,2 95,1HAZİRAN 29,4 22,2 25,5 60,1 0,00TEMMUZ 36,9 23,3 26,4 57,7 0,00AĞUSTOS 30,6 22,9 27,0 59,3 0,00EYLÜL 31,4 20,8 26,1 61,4 158,9EKİM 26,6 12,8 18,7 48,3 47,8KASIM 22,9 12,1 17,0 59,8 7,4ARALIK 12,2 4,0 7,4 62,6 104,6

YILLIK ORTALAMA

24,16 14,63 18,67 63,69 1162,7

İli/Yılı: HATAY / 2014

AYLAR MAX ORT. C0 MİN ORT.C0 ORT C0 ORT NEMTOPLAM

YAĞIŞ(mm)OCAK 14,5 8,2 10,6 76,2 55,5ŞUBAT 18,3 6,8 11,7 56,4 55,2MART 20,8 10,6 16,5 56,3 67,8NİSAN 34,3 14,3 18,8 57,9 20,7MAYIS 6,4HAZİRAN 28,1 20,6 24,0 61,8 70,6TEMMUZAĞUSTOS 32,3 25,7 28,4 63,0 5,2EYLÜL 31,6 23,3 26,9 57,5 98,5EKİM 25,3 14,0 18,5 60,0 184,4KASIM 19,5 9,4 13,6 60,8 84,1ARALIK 155,2

32

İldeki Ürün Çeşitliliği ve İstatistikî Veriler (2014)

Tarla Ürünleri

ÜRÜN ADI EKİM ALANI (dekar)

VERİM(kg/da)

ÜRETİM(Ton)

Buğday 755592 241.306Arpa 18.124 3.997Yulaf 1.537 367Çeltik 0 0Dane Mısır (I.+II.Ürün) 206.036 183.898TAHILLARK.Bezelye 510 106Nohut 3.210 422K. Fasulye 155 35Y. Mercimek 835 75K. Mercimek 597 147K.Börülce 50 9Bakla 95 15BAKLAGİLLERFiğ (Dane) 800 110Fiğ (Yeşil ot) 8.907 8.606Yonca 6.393 16.338Mısır (hasıl) 5.145 12.605Silajlık Mısır(I. Ve II. Ürün) 23045 93276YEM BİTKİLERİPatates 17490 51802Tatlı Patates 60 72K.Sarımsak 4.277 4.164K.Soğan 59.910 168.789YUMRU BİTKİLERPamuk(I. Ve II. Ürün) 371.066 196766Kanola (Kolza) 0 0Ayçiçeği(yağlık+çerezlik) 19.794 4740Yerfıstığı 2.500 925YAĞLIK BİTKİLERTütün 15.245 1.171ENDÜSTRİ BİTKİLERİKırmızı Biber 2.472 7.176Kekik 740 144ITRİ BİTKİLER

33

Sebzeler (Örtüaltı dahil *)(2014)

ÜRÜN ADIEKİM ALANI

(dekar)VERİM(kg/da)

ÜRETİM(Ton)

Beyaz Lahana 936 1.888 1.767Kırmızı Lahana 358 2.070 741Karayaprak Lahana 150 1.400 210

Göbekli +Kıvırcık–Marul

16.165 1.815 29.340

Ispanak 6.049 1.134 6.862Pırasa 1.112 2.871 3.192Pazı 1.973 2.038 4.020Enginar 40 1.000 40Tere 254 598 152Dereotu 1.500 951 1.427Nane 628 814 511Maydanoz 20.999 1.133 23.800Roka 213 803 171Semizotu 12 583 7Taze Fasulye* 19.492 975 19.014Taze Bakla 1.745 877 1.530Taze Bezelye 12.385 747 9.251Taze Börülce 1.003 1.064 1.067Barbunya 291 976 284Taze Bamya 75 11.080 831Balkabağı 392 2.092 820Kavun * 19.595 2.469 48.385Karpuz* 1.794 5.458 9.792Sakızkabağı* 6.317 2.035 12.853Hıyar* 20.088 3.195 64.180Patlıcan* 19.067 2.711 51.683Domates* 36.925 3.899 143.957Biber* 35.100 1.765 61.942Taze Sarımsak 1.147 1.160 1.331Taze Soğan 7.537 1.528 11.513Havuç 20.161 3.000 60.483Turp 1.371 1.358 1.862Şalgam 10 1.500 15Karnabahar 1.550 1.516 2.350Brokoli 30 1.333 40TOPLAM 256.464 575.423

Meyveler (* Örtüaltı) (2014)

Ürün Adı Kapladığı Alan (Dekar)

Meyve Veren Ağaç Sayısı

Ağaç Başına Ort.Verim (Kg/Da)

ÜRETİM (Ton)

34

Armut 202 42.881 31 1.326Ayva 52 6.650 25 169Elma 1.787 114.430 27 3.802Yenidünya 191 18.700 34 638Erik 15.323 761.360 29 21.779Kayısı 7.070 199.383 33 6.546Zerdali 0 4700 0  173Kiraz 382 22.060 31 687Şeftali-Nektarin 2.731 71.621   2.254Vişne 2 350 23 8A.Fıstığı 0 2500 4 10Ceviz 3.354 60.746 32 1.920Fındık 0 600 12 7Badem 1.585 62.317 22 1.399Dut 18 23.145 28 64İncir 1.627 21.889 28 3.123Nar 12.080 783.500 28 22.155T.Hurması 1.674 93.215 35 3.306Böğürtlen 0 42.881 0 0Çilek 252 6.650 0 673Muz 356 114.430 0 2.208

Üzüm 51.598 0 0 57.638 Zeytin Yağlık 433.142 8.720.826 12 108.065Zeytin Sofralık 83.887 1.765.736 13 23.582 Limon 17.843 367.845 110 40.556 Portakal 72.522 1.947.800 290.220 Mandalina 112.742 2.662.145 349.075 Altıntop 4.737 139.815 169 23.682

Turunç 356 3.600 54 196TURUNÇGİL TOPLAMI 208.200 5.121.205 703.729TOPLAM 825.513 18.061.775 965.261

Not: Meyve Veren Ağaç Sayısı sütununda gösterilen ağaç sayısı toplu meyveliklerdeki ağaç sayısı ve dağınık ağaç sayısı toplamıdır.

35

Hatay İli 2014 Yılı Hayvan Varlığı

İLÇELER

KÜÇÜKBAŞ BÜYÜKBAŞ TEK TIRNAKLIGENEL

TOPLAM (1+2+3)KOYUN KEÇİ TOPLAM

(1)

SAF KÜLTÜR

SIĞIR

KÜLTÜRMELEZİ SIĞIR

YERLİSIĞIR + MANDA

TOPLAM (2) AT KATIR EŞEK TOPLAM (3)

Altınözü 3.330 3.800 7.130 5.630 6.350 165 12.145 675 58 585 1318 20.593Antakya 8.025 5.000 13.025 5.490 20.839 1.281 27.622 112 22 62 196 40.843Arsuz 2.850 1.500 4.350 2.370 6.800 190 9.360 27 6 110 143 13.853Belen 4.560 6.460 11.020 1.191 0 126 1.317 13 9 22 44 12.381Defne 1.250 250 1.500 9.700 0 0 9.700 60 20 70 150 11.350Dörtyol 4.160 865 5.025 0 2.495 105 2.600 70 15 5 90 7.715Erzin 5.662 4.195 9.857 0 1.893 0 1.893 9 0 8 17 11.767Hassa 12.570 46.471 59.041 3.297 961 394 4.652 133 40 85 258 63.951İskenderun 1.020 3.020 4.040 50 1.500 0 1.550 5 0 3 8 5.598Kırıkhan 64.100 39.595 103.695 3.646 8.342 2.505 15.275 65 10 75 150 119.120Kumlu 12.700 4.220 16.920 423 2.300 890 3.190 17 0 35 52 20.162Payas 1.462 1.340 2.802 130 810 310 1.250 0 0 4 4 4.056Reyhanlı 26.761 6.461 33.222 4.881 1.793 663 7337 268 0 129 397 40.956Samandağ 2.023 4.270 6.293 13.013 2.763 486 16.262 0 0 0 0 22.555Yayladağı 7.238 14.738 21.976 2.738 12.606 2.214 17.558 186 167 804 1157 40.691

TOPLAM 157.711 142.185 299.896 52.559 69.452 9.329 131.711 1.640 347 1.997 3.984 435.591

36

Hatay İli Mevcut Kümes Hayvanları - Arıcılık ve Ürünleri (2014)

İLÇELER

KANATLILAR ARI KOVANLARI ÜRÜNLER

Tavuk Broiler (Adet)

Tavuk Yumurtacı

(Adet)

DiğerKanatlı(Adet)

TOPLAMKANATLI

(Adet)

Eski Usül Kovan Sayısı

Yeni Usül Kovan Sayısı

TOPLAM KOVAN SAYISI

Bal (Kg)

Balmumu(Kg)

Altınözü 0 2.900 120 3.020 225 735 960 12,695 0,96Antakya 85.000 420.050 1.150 506.200 250 20.480 20.730 0,001 0,001Arsuz 0 3.000 70 3.070 15 7.001 7.016 59,325 0,935Belen 25.500 3.400 115 29.015 4 460 464 6,5 0,005Defne 160.000 850 300 161.150 0 5.770 5.770 41,68 1,923Dörtyol 0 19.000 0 19.000 0 32.000 32.000 512 25,6Erzin 0 16.100 141 16.241 0 6.520 6.520 57 2,9Hassa 11.300 27.000 270 38.570 150 2.600 2.750 11,51 0,7İskenderun 0 3.000 105 3.105 15 2.700 2.715 18,95 1,35Kırıkhan 0 0 0 0 102 5.495 5.597 11 2,495Kumlu 0 5.730 355 6.085 0 350 350 1,5 0,1Payas 0 5.250 121 5.371 30 900 930 18,6 0,9Reyhanlı 0 8.000 695 8.695 57 1.746 1.803 12,687 0,649Samandağ 40.000 18.000 260 58.260 0 7.325 7.325 65,15 0,85Yayladağı 10.102 13.440 72 23.614 158 997 1.155 7,123 0,372

Toplam 331.902 545.720 3774 881.396 1.006 95079 96085 835,721 39,74

37

İlimiz Hayvan Varlığı

HAYVANIN CİNSİ SAYISI HAYVANIN CİNSİ SAYISISaf Kültür Irkı Sığır Sayısı 52.559 Koyun 157.711Kültür Melezi Sığır Sayısı 69.452 Keçi 142.185Yerli Sığır + Manda 9329 KÜÇÜKBAŞ TOPLAMI

At 1.640BÜYÜKBAŞ TOPLAMI 131.711 Katır 347Tavuk 877.622 Eşek 1.997Diğer Kanatlı 3.774 TEK TIRNAKLI TOPKANATLI TOPLAMI 881.396 Kovan Sayısı 96.085

İlin Hayvansal Ürünler Üretimi

Örtü Altı Alanları

SERA TİPİ ALANI

Toplam Cam Sera Alanı 3 (da)

Toplam Plastik Sera Alanı 1.186 (da)

Toplam Yüksek Tünel Alanı 866 (da)

Toplam Alçak Tünel Alanı 8.432 (da)(Kaynak: Hatay İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 2014 Yılı Yıl Sonu Brifingi)

38

ÜRÜNÜN CİNSİ SAYISI BİRİMİYumurta 140.000.000 AdetKırmızı Et 8.059 TonBeyaz Et 3.500 TonSüt 140.633 TonBal 835 TonYapağı 256 TonKeçi Kılı 55 Ton

3.2 ULAŞTIRMA

Anadolu'nun güneyinde Türkiye Cumhuriyeti'nin sınır vilayetlerinden biri olan Hatay ilinin, merkez ilçesi Antakya’dır. Akdeniz’in doğu ucunda kıyıdan 22 km. kadar içerde yer alan Antakya’nın denizden yüksekliği yaklaşık 80 m’dir. Kuzeyde Amanos Dağları (Nur Dağları) ile güneyde Kel Dağ (Cebel-i Akra) arasında kalan Aşağı Asi Vadisi'nin başlangıcında Kel Dağı'nın kuzeydoğusunda 440 m. rakımlı Habib-i Neccar Dağı'nın eteklerindedir.

Kuzey yönünde yaklaşık 30 km. boyunca Türkiye-Suriye sınırını oluşturacak şekilde akan Asi Nehri bulunmaktadır. Asi Nehri, Antik çağda küçük tonajlı nehir gemilerinin seyrüseferine imkân veren ve Antakya'yı asırlar boyu Akdeniz'e bir su yolu ile bağlanmıştır. Asi'nin Antakya içinden geçen ve bir kanal haline getirilmiş olan yatağı yaklaşık 2 km. uzunluğunda ve 30-35 m. genişliğindedir.

İlimizde ulaşım; kara hava ve deniz yoluyla sağlanmaktadır. İlimiz karayoluyla Ankara’ya 681 km, İstanbul’a 1130 km, İzmir’e 1091 km, Adana’ya 191 km, Gaziantep’e 196 km. uzaklıktadır. Antakya-Reyhanlı karayolu ile Suriye’nin Halep şehrine, E-391 karayolu ile Güneydoğu Anadolu’ya ulaşılır. Avrupa-Anadolu-Ortadoğu-Güney Asya’yı birbirine bağlayan E-91 karayolu Hatay sınırları içerisinde bulunmakta olup, Antakya ve İskenderun’dan geçmektedir.

Hatay, Suriye ve diğer Ortadoğu ülkelerine açılan Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarına sahiptir. Bu konumundan dolayı; İlimiz ihracat ve ithalatı açısından oldukça gelişmiştir. Buna paralel olarak uluslararası nakliye sektöründe de oldukça gelişmiştir. Türkiye’nin İstanbul’dan sonra 2. büyük nakliye filosuna Hatay İli sahiptir.

Türkiye'nin en güneyinde yer alan Hatay Havaalanı, Hatay’ın Merkez ilçesi Antakya’da yer almaktadır. Hatay' ın İskenderun ilçesine 30 km. Antakya ilçesine 27 km. uzaklıkta bulunmaktadır.09.07.2007 tarihinde hizmete açılmış olup 2008 yılında da Geçici Hava Hudut Kapısı olarak yurtdışı seferlerine başlamıştır. Havaalanı geçici terminal binasında yolcu kullanım alanı 1200 m² olup yetersiz kaldığından Mart 2011’de yeni terminal binası hizmete açılmıştır. Yeni Termal Binası 5000 m² dir. Yolcu kapasitesi 2 milyon kişidir.

2013 yılında toplam gelen-giden 964.707 yolcu ve 7.042 uçak Hatay Havaalanı'na gelmiştir. 2014 yılında da gelen-giden uçak sayısı %26 oranında artarak 8.866, yolcu sayısında da % 15 oranında artarak 1.104.967 yolcu Hatay havaalanını kullanmıştır.

İskenderun Limanı, Akdeniz'in kuzeydoğusunda konuşlanmakta olup, Ortadoğu ülkelerine olan aktarma trafiğine olduğu kadar, Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine de hizmet vermektedir. Bu bakımdan, aktarma limanı olarak önemli bir role sahiptir.

Karayolları

Hatay’ın 12 adet ilçesi vardır. Bunlar, Altınözü, Samandağ, Kırıkhan, Kumlu, Belen, Yayladağı, Reyhanlı, İskenderun, Hassa, Dörtyol, Erzin ve Antakya’dır. Grafik 3.3.1 İlçelerin Antakya ile Mesafesi(km) verilmiştir. Hatay ili 349 km Devlet yolu, 272 km il yolu 120 km otoyolları, 2809 km Köy yolları ve 54 km Demiryolu bulunmaktadır. Motorlu tren ve ekspres seferleri sadece İskenderun’a kadar yapılmaktadır. İlimizdeki Köy yollarının 1652 km. asfalt yol, 738 km stabilize yol, 419 km. Tesviye + Ham yoldur. Tablo 3.3.1’de Hatay İli Ulaşım Ağı Durumu ve Tablo 3.3.2’de Köy Yollarının Cinsine Göre Uzunluğu verilmiştir.

Hatay’da Ulaşım kara ve deniz yoluyla sağlanmaktadır. Yolcu taşımacılığında kullanılmaz iken, yük taşımacılığı için demiryolu kullanılmaktadır. Hatay, karayoluyla Ankara’ya 681 km, İstanbul’a 1130 km,İzmir’e 1091 km, Adana’ya 191 km, G.Antep’e 196 km. uzaklıktadır.

39

Motorlu Kara Taşıtları

2014 yılı sonu itibariyle, İlimizde toplam 411.715 adet motorlu kara taşıtı bulunmaktadır. Hatay, motorlu kara taşıt bakımından Türkiye genelinde % 2,18’lik payıyla, 11. sırada yer almıştır. Tablo 3.3.2.’de Hatay ve Türkiye’deki Motorlu Kara Taşıtları Sayısı verilmiştir. 2014 yılında Hatay’daki taşıt sayısı bir önceki yıla kıyasla % 4,7 oranında artarken, Türkiye’deki taşıt sayısı ise %4,96 oranında artmıştır. Tablo 3.3.4 Motorlu Kara Taşıt Sayısına Göre İl Sıralaması verilmiştir.

Hatay ve Türkiye’deki Motorlu Kara Taşıtları Sayısı

Taşıt TürüHatay Türkiye

2012 2013 2014 2012 2013 2014Otomobil* 139.697 153.386 164.237 8.648.875 928.3923 9.857.915

Minibüs 10.259 11.202 11.433 396.119 421.848 427.264

Otobüs 3.571 3.252 3.233 235.949 219.885 211.200

Kamyonet* 45.397 48.812 51.571 2.794.606 2.933.050 3.062.479

Kamyon** 17.175 17.791 18.777 751.650 755.950 773.728

Motosiklet  138.327 139.312 142.328 2.657.722 2.722.826 2.828.466

Özel Amaçlı Taşıtlar 410 431 496 33.071 36.148 40.731

Traktör 18.438 19.031 19.640 1.515.421 1.565.817 1.626.938

 Toplam 373.274 393.217 411.715 17.033.413 17.939.447 18.828.721 Kaynak: TUİK * Arazi Taşıtı Dahildir ** Ağır Tonajlı yük taşımalarını da kapsar.(Çekici, Damperli Kamyon, Tanker, Çöp Kamyonu vb.)

Motorlu Kara Taşıt Sayısına Göre İl Sıralaması2013 2014

İl SıralamasıMotorlu Kara Taşıtı Sayısı

(Adet)

Türkiye Genelindeki

Payı(%)

İl SıralamasıMotorlu Kara Taşıtı Sayısı

(Adet)

Türkiye Genelindeki

Payı(%)

1.İstanbul 3.230.908 18,01 1.İstanbul 3.383.812 17,97

2.Ankara 1.509.632 8,42 2.Ankara 1.577.134 8,38

3.İzmir 1.103.176 6,15 3.İzmir 1.144.430 6,08

4.Antalya 833.281 4,64 4.Antalya 878.469 4,67

5.Bursa 642.836 3,58 5.Bursa 680.835 3,62

6.Konya 581.064 3,24 6.Konya 611.130 3,25

7.Adana 535.149 2,98 7.Adana 558.746 2,97

8.Mersin 484.893 2,70 8.Mersin 509.551 2,71

9.Manisa 479.962 2,68 9.Manisa 501.977 2,67

10.Gaziantep 405.168 2,26 10.Gaziantep 427.332 2,27

11.Hatay 393.217 2,19 11.Hatay 411.715 2,18

12.Muğla 384.148 2,14 12.Muğla 404.828 2,15

Diğer 7.356.013 41.00 Diğer 7.738.762 41,10

Toplam 17.939.447 100 Toplam 17.033.413 100 Kaynak: TUİK

40

Karayolu Eşya ve Yolcu Taşımacılığı

Hatay, Suriye ve diğer Ortadoğu ülkelerine açılan Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarına sahiptir. Bu konumundan dolayı; İlimiz ihracat ve ithalatı açısından oldukça gelişmiştir. Buna paralel olarak uluslararası nakliye sektöründe de oldukça gelişmiştir. Türkiye’nin İstanbul’dan sonra 2. büyük nakliye filosuna Hatay İli sahiptir. Uluslar arası ve yurtiçi ticari eşya taşımacılığı yapan 2014 yılı sonu itibariyle 253 firma bulunmaktadır. Türkiye’de C2 belgeli firmaların %11,2’si Hatay da bulunmaktadır.

2014 yılı sonu itibariyle, Hatay’da A2 belgesi olan otomobille uluslar arası yolcu taşımacılığı yapan 9 firma bulunmaktadır. Hatay’ın Türkiye içindeki payı %18’dir.

Karayolu Eşya ve Yolcu Taşımacılığı Belge Sayısı (2014)

Belge Türü Hatay TürkiyeC1 5 555C2 253 2.257C3 - 8K1 1.555 97.442K2 807 71.806K3 8 1.106K1* 99 10.578K2* 8.869 329.825A1 1 256A2 9 48B1 7 67B2 8 280D1 11 344D2 21 1.746D3 33 1.675D4 2.317 41.660

Diğer 381 24.112Toplam 14.384 583.765

Karayolu Eşya Taşımacılığı Belge İsimleri AçıklamasıC1 Kendi iştigali ile ilgili uluslar arası ve yurtiçi eşya taşımacılığıC2 Uluslar arası ve yurtiçi ticari eşya taşımacılığıC3 Uluslar arası ve yurtiçi/büro eşyası taşımacılığıK1 Yurtiçi ticari eşya taşımacılığıK1* İl içi izin verilebilen toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan araçlarla yapılan ticari eşya taşımacılığıK2* Kendi iştigali ile ilgili izin verebilen toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan araçlarla yapılan yurtiçi eşya taşımacılığıK2 Kendi iştigali ile ilgili yurtiçi eşya taşımacılığıK3 Yurtiçi ticari ev/büro eşyası taşımacılığı

41

42

2013 yılında toplam gelen-giden 964.707 yolcu ve 7.042 uçak Hatay Havaalanı'na gelmiştir. 2014 yılında da gelen-giden uçak sayısı %26 oranında artarak 8.866, yolcu sayısında da % 15 oranında artarak 1.104.967 yolcu Hatay havaalanını kullanmıştır.

43

YOLCU TRAFİĞİ (Gelen-Giden)

Havalimanları2013 YILI 2014 YILI

(Kesin Olmayan) 2014 /2013 (%)

İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat

Toplam

1 İstanbul Atatürk 17.218.672 34.079.118 51.297.790 18.754.002 38.200.788 56.954.790 9 12 11

2 Antalya 5.526.485 21.492.138 27.018.623 6.217.042 22.124.021 28.341.063 12 3 5

3 İstanbul Sabiha Gökçen 11.928.074 6.593.688 18.521.762 15.008.600 8.499.541 23.508.141 26 29 27

4 Ankara Esenboğa 9.369.832 1.572.228 10.942.060 9.567.075 1.445.044 11.012.119 2 -8 1

5 İzmir Adnan Menderes 7.753.983 2.479.157 10.233.140 8.358.864 2.577.908 10.936.772 8 4 7

6 Adana 3.754.227 561.551 4.315.778 4.052.569 627.309 4.679.878 8 12 8

7 Muğla Dalaman 851.704 3.203.926 4.055.630 980.926 3.295.748 4.276.674 15 3 5

8 Muğla Milas-Bodrum 1.738.027 1.890.293 3.628.320 2.017.703 1.842.312 3.860.015 16 -3 6

9 Trabzon 2.528.990 91.897 2.620.887 2.708.542 113.165 2.821.707 7 23 8

10 Gaziantep 1.662.457 166.342 1.828.799 1.969.045 186.625 2.155.670 18 12 18

11 Diyarbakır 1.782.827 15.826 1.798.653 1.793.363 15.042 1.808.405 1 -5 1

12 Kayseri 1.414.826 218.186 1.633.012 1.434.370 224.088 1.658.458 1 3 2

13 Samsun Çarşamba 1.258.740 73.408 1.332.148 1.444.844 75.890 1.520.734 15 3 14

14 Van Ferit Melen 1.120.522 4.218 1.124.740 1.208.113 2.537 1.210.650 8 -40 8

15 Hatay 747.749 216.958 964.707 812.906 292.061 1.104.967 9 35 15

16 Erzurum 852.616 23.505 876.121 978.033 14.606 992.639 15 -38 13

17 Konya 767.123 68.828 835.951 905.783 82.418 988.201 18 20 18

18 Elazığ 805.062 32.293 837.355 866.883 40.308 907.191 8 25 8

19 Gazipaşa Alanya 110.590 227.932 338.522 316.999 409.253 726.252 187 80 115

20 Malatya 628.892 10.915 639.807 619.825 10.389 630.214 -1 -5 -1

Diğer 4.327.128 259.488 4.586.616 5.592.078 281.423 5.873.501

TÜRKİYE GENELİ 76.148.526 73.281.895 149.430.421 85.607.565 80.360.476 165.968.041 12,4 9,7 11,1

44

TİCARİ UÇAK TRAFİĞİ

Havalimanları2013 YILI ARALIK SONU 2014 YILI ARALIK SONU

(Kesin Olmayan) 2014 /2013 (%)

İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat

Toplam

1 İstanbul Atatürk 126.566 259.432 385.998 134.655 287.519 422.174 6 11 9

2 İstanbul Sabiha Gökçen 83.335 51.130 134.465 106.560 67.032 173.592 28 31 29

3 Antalya 38.022 120.825 158.847 44.402 126.172 170.574 17 4 7

4 Ankara Esenboğa 72.026 13.051 85.077 70.542 11.697 82.239 -2 -10 -3

5 İzmir Adnan Menderes 52.599 16.617 69.216 56.278 17.770 74.048 7 7 7

6 Adana 26.963 4.387 31.350 29.143 5.895 35.038 8 34 12

7 Muğla Milas-Bodrum 12.718 11.215 23.933 15.642 11.432 27.074 23 2 13

8 Muğla Dalaman 6.816 17.450 24.266 7.413 18.504 25.917 9 6 7

9 Trabzon 17.141 910 18.051 17.779 1.279 19.058 4 41 6

10

Gaziantep 12.033 1.164 13.197 13.554 1.332 14.886 13 14 13

11

Kayseri 10.953 1.804 12.757 10.925 2.121 13.046 0 18 2

12

Diyarbakır 12.276 96 12.372 12.326 149 12.475 0 55 1

13

Samsun Çarşamba 9.098 562 9.660 10.044 731 10.775 10 30 12

14

Hatay 5.380 1.662 7.042 6.166 2.700 8.866 15 62 26

15

Van Ferit Melen 7.854 36 7.890 7.646 32 7.678 -3 -11 -3

16

Konya 5.920 489 6.409 6.929 634 7.563 17 30 18

17

Erzurum 5.934 168 6.102 6.534 174 6.708 10 4 10

18

Elazığ 5.891 245 6.136 6.213 268 6.481 5 9 6

19

Gazipaşa Alanya 771 1.698 2.469 2.527 2.822 5.349 228 66 117

20

Malatya 4.601 90 4.691 4.401 79 4.480 -4 -12 -4

Diğer 37.269 2.194 39.463 45.124 2.812 47.936

TÜRKİYE GENELİ 554.166 505.225 1.059.391 614.803 561.154 1.175.957 10,9 11,1 11,0

3.3 DIŞ TİCARET

Uluslararası platformda gerçekleştirilen her türlü ticari faaliyet dış ticaretin kapsamındandır. Bu ticari faaliyetler hizmet ve ürün alım-satımı olarak karşımıza çıkar. Bu alım-satım işlemleri ise ihracat, ithalat ve transit ticaret olarak gerçekleştirilir.

Hatay 2014 yılında yaklaşık 5,5 milyar dolarlık bir dış ticaret hacmi gerçekleştirmiştir. Bunun yaklaşık 3,5 milyar dolarlık kısmı ithalat ve 2 milyar dolarlık kısmı ihracattan oluşmaktadır. Söz konusu dış ticaret performansı ile Hatay iller arasında ithalatta 8. İhracatta ise 9. sırada yer almıştır.

Hatay'ın dış ticareti yıllar itibarıyla artış göstermektedir. Hatay, 2003 yılından sonra dış ticaret hacmini yaklaşık 7 kat artırmayı başarmıştır. 2003-2014 yılları arasında büyüme trendi küresel çapta yaşanan ekonomik kriz nedeniyle 2009 yılında sekteye uğramakla beraber, 2010 yılında tekrar eski seyrine ulaşmıştır. Ekonomi Bakanlığı verilerine göre Hatay ili ihracatta ve ithalatta rekor düzeylere ulaşmış dış ticaret hacmi ise 2011 yılında bir önceki yıla göre %37,5 artırmıştır. Suriye'deki krizin etkilerinin en çok görüldüğü 2012 yılında ise ihracat bir önceki yılda aynı kalırken sadece ithalatta küçük bir düşüş yaşanmıştır.

Ekonomi Bakanlığı'nın gerçekleştirdiği "İllere Göre Dış Ticaret Potansiyeli Araştırmasında"; Hatay ihracat "ürün çeşitliliği" endeksinde 81 il içerisinde 18. sırada, ihracat edilen ürünün "sıradanlık endeksinde" 28. sırada yer almaktadır.  Araştırma sonuçlarına göre Hatay sıradan olmayan ürünler ihraç eden, ihraç ürün çeşitliliği birçok ile nazaran yüksek iller arasında yer almıştır. Ayrıca ilin ihracatının mevcut teşvik uygulamaları yerine yeni nesil teşviklerle daha da artırılabileceği ifade edilmiştir. 

Hatay ihracatı içerisinde özellikle demir-çelik endüstrisine dayanan sanayi ürünlerinin ve yaş meyve ve sebze ağırlıklı tarım ürünlerinin ağırlığının fazla olduğu görülmektedir.

2011 yılında Suriye'de yaşanan kriz nedeniyle söz konusu ülkeyle ihracatımız durma noktasına gelmişse de bu durum yurtdışı pazarlarını her geçen gün artıran Hatay'ın ihracatında önemli bir olumsuzluğa yol açmamıştır. Üstelik Hatay'ın ihracat yaptığı ilk on ülke içerisinde Ortadoğu ülkelerinin payı kriz öncesinde 2010 yılında 35,3% iken 2012 yılında 45,8%'e ulaşmıştır. Ortadoğu'da tekrar istikrar sağlandığı takdirde, pazarını genişleten ve Ortadoğu dışındaki pazarlarda da daha fazla söz sahibi olmaya başlayan Hatay ihracatının artış trendinde, kuşkusuz daha da büyük sıçramalar görülmesi beklenmektedir.

İlimiz 2014 yılında 934 ihracatçı firması ile 81 ilin içerisinde 13.sırada, 361 ithalatçı firması ile 16.sırada yer almıştır.

45

Hatay’ın Fasıl Bazında İhracatı (2014)

Sıra No

Fasıl No Fasıl Adı

Hatay'ın İhracat Değeri ($)

1 72 Demir ve çelik 678.204.830

2 8 Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar 383.316.266

3 73 Demir veya çelikten eşya 266.386.618

4 84Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları

99.272.404

5 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 96.690.663

6 87Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı

75.428.245

7 15Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar

51.837.665

8 26 Metal cevherleri, cüruf ve kül 44.908.787

9 94Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar

43.142.474

10 20Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar

40.510.231

11 63Dokunabilir maddelerden hazır eşya, takımlar, kullanılmış giyim ve dokunmuş diğer eşya, paçavralar

35.694.910

12 27Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar

35.586.386

13 25 Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento 24.823.762

14 39 Plastikler ve mamulleri 21.125.620

15 3Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar

19.617.364

16 85Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı

18.848.107

17 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 18.788.911

18 44 Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü 16.074.299

19 19 Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünleri 10.798.833

20 11 Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni 9.798.845

21 2 Etler ve yenilen sakatat 9.576.145

22 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 9.518.053

23 52 Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 8.497.419

24 32Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, boyalar, pigmentler,vb, vernikler, vb, macunlar, mürekkepler

8.060.491

25 22 Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke 7.676.568

Diğer 83.252.993

Toplam 2.117.436.889

46

Hatay’ın Fasıl Bazında İthalatı (2014)

Sıra NoFasıl

No Fasıl AdıHatay'ın İthalat

Değeri ($)

1 72 Demir ve çelik 1.726.503.630

2 27Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar

782.295.618

3 26 Metal cevherleri, cüruf ve kül 385.733.658

4 31 Gübreler 86.858.665

5 84Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları

61.767.644

6 39 Plastikler ve mamulleri 51.461.287

7 79 Çinko ve çinkodan eşya 38.024.762

8 12Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve meyvalar,sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem

30.086.970

9 85Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı

28.901.135

10 52 Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 26.445.359

11 38Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme maddeleri, dezenfektanlar, haşarat öldürücüler, vb.)

17.801.571

12 23Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler

12.720.081

13 73 Demir veya çelikten eşya 12.560.766

14 48Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya

12.153.819

15 69 Seramik mamulleri 10.202.478

16 81Diğer adi metaller (tungsten, molibden, tantal, magnezyum, kobalt, bizmut, kadmiyum, vb.), sermetler, bunlardan eşya

9.404.658

17 54Sentetik ve suni filamentler, şeritler ve benzeri sentetik ve suni dokumaya elverişli maddeler

7.155.438

18 90Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı

6.315.188

19 25 Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento 6.006.027

20 28İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotopların organik-anorganik bileşikleri

5.528.346

21 10 Hububat 4.716.923

22 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 4.290.865

23 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 4.141.824

24 8 Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar 3.703.649

25 9 Kahve, çay, paraguay çayı ve baharat 2.899.782

Diğer 19.808.892

Toplam 3.357.489.035

47

2014 Yılı Hatay’ın Ülkelere Göre İhracatı (ilk 50 Ülke)

Sıra No Ülke

İhracat Miktarı ($)

Sıra No Ülke

İhracat Miktarı ($)

1 Suriye 225.841.228 26 Mersin Serbest Bölgesi 23.532.6972 Irak 215.655.810 27 Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 22.062.6993 Suudi Arabistan 190.245.380 28 Fransa 18.046.0464 Mısır 167.531.283 29 Gürcistan 17.559.7205 Rusya Federasyonu 160.770.976 30 Azerbaycan 14.539.1126 Romanya 82.345.142 31 Hollanda 14.456.1207 Lübnan 71.501.017 32 Tunus 13.535.5488 ABD 64.667.203 33 Polonya 12.562.4549 İsrail 62.135.653 34 İran 11.889.681

10 İngiltere 55.089.532 35 Güney Afrika Cumhuriyeti 10.222.61611 Fas 48.761.923 36 Kuveyt 9.358.05012 Peru 47.452.450 37 Belarus 9.088.44013 Yunanistan 40.090.915 38 Sudan 8.889.47414 Bulgaristan 36.922.380 39 Yemen 8.297.00215 Almanya 36.161.265 40 Hindistan 8.085.65216 İspanya 34.818.357 41 Kanada 7.896.02317 Libya 33.831.371 42 Yumurtalık Serbest Bölgesi 7.731.61218 Belçika 32.690.837 43 Portekiz 6.908.42419 Tayland 30.309.027 44 Makedonya 6.865.68420 Ürdün 29.497.751 45 Türkmenistan 6.222.98321 İtalya 29.349.965 46 Katar 6.062.84222 BAE 26.403.548 47 Hırvatistan 4.810.79423 Cezayir 26.268.529 48 Trakya Serbest Bölgesi 3.749.49124 Ukrayna 24.566.749 49 Moldova 3.516.12725 Çin 24.292.687 50 Singapur 3.515.483

Diğer 60.831.137Toplam 2.117.436.889

48

2014 Yılı Hatay’ın Ülkelere Göre İthalatı (ilk 50 Ülke)

Sıra

NoÜlke İthalat

Miktarı ($)Sıra No

Ülke İthalat Miktarı ($)

1 Rusya Federasyonu 779.775.194 26 Güney Kore 16.107.0402 ABD 709.550.115 27 Suudi Arabistan 12.530.8513 Ukrayna 243.630.696 28 Hindistan 12.104.8754 Brezilya 232.881.953 29 Kolombiya 11.935.6335 İngiltere 201.255.475 30 Türkmenistan 9.216.4916 Çin 131.271.287 31 Nijerya 9.020.2437 Kanada 102.757.425 32 Romanya 9.012.2248 Güney Afrika Cumhuriyeti 89.314.118 33 Norveç 8.782.5369 Hollanda 83.504.039 34 Belçika 8.083.253

10 Avustralya 78.016.821 35 Gürcistan 7.329.56611 Danimarka 72.426.148 36 Mısır 6.705.62812 Estonya 67.521.388 37 BAE 6.172.15513 İspanya 52.105.753 38 Avusturya 5.360.06714 Lübnan 46.787.429 39 Slovenya 5.113.78715 Almanya 45.418.121 40 Meksika 4.977.06016 Litvanya 32.543.619 41 Japonya 4.659.49117 İran 30.823.412 42 Belarus 4.149.79118 Suriye 27.403.037 43 Polonya 3.222.57719 Letonya 26.013.605 44 Slovakya 3.087.07820 İtalya 25.356.565 45 Lüksemburg 2.814.24621 Finlandiya 20.505.537 46 Etiyopya 2.732.15522 İsveç 18.780.143 47 Yunanistan 2.650.11023 Fransa 17.975.251 48 Hırvatistan 2.635.65024 İsrail 16.652.551 49 Tunus 2.390.25325 Venezuela 16.437.713 50 Çek Cumhuriyeti 2.389.432

Diğer 25.599.448Toplam 3.357.489.035

49

İhracat ve İthalat Değerine Göre İl Sıralamaları (2014)

İl Sıralaması İhracat Değeri ($) İl Sıralaması İthalat Değeri ($)

1 İstanbul 82.074.676.355 1 İstanbul 135.945.151.9912 İzmir 9.624.008.555 2 Ankara 10.983.786.0703 Bursa 9.321.348.175 3 İzmir 9.950.143.9224 Kocaeli 8.898.867.848 4 Kocaeli 9.399.624.0175 Ankara 8.100.349.641 5 Bursa 8.102.288.8066 Gaziantep 6.657.753.681 6 Gaziantep 5.807.372.2697 Denizli 2.813.721.274 7 Manisa 3.395.724.7058 Sakarya 2.599.512.868 8 Hatay 3.357.489.0359 Hatay 2.117.436.889 9 Adana 2.547.457.185

10 Manisa 1.982.021.211 10 Denizli 2.175.789.08211 Adana 1.922.788.287 11 Kayseri 1.714.662.93712 Kayseri 1.887.000.166 12 Sakarya 1.663.810.11813 Mersin 1.717.443.704 13 Mersin 1.421.104.30614 Konya 1.490.711.546 14 Konya 1.341.521.66515 Trabzon 1.319.954.932 15 Zonguldak 1.253.460.56216 Antalya 1.030.038.073 16 Kahramanmaraş 1.227.014.11517 Tekirdağ 983.959.075 17 Tekirdağ 1.071.733.12018 Mardin 931.869.615 18 Osmaniye 908.694.23519 Eskişehir 913.774.297 19 Eskişehir 825.642.59420 Kahramanmaraş 906.229.380 20 Antalya 807.836.788

Diğer 10.421.574.831 Diğer 38.323.651.281Toplam 157.715.040.403 Toplam 242.223.958.803

50

İhracatçı ve İthalatçı Firma Sayısına Göre İl Sıralaması (2013-2014)

İl Sıralaması (ihracat)

2013 2014 İl Sıralaması (İthalat)

2013 2014

1 İstanbul 30.973 32.166 1 İstanbul 37.719 37.7192 İzmir 4.437 4.478 2 Ankara 6.422 6.4333 Ankara 4.079 4.240 3 İzmir 4.771 4.7784 Bursa 3.683 3.968 4 Bursa 3.079 3.0945 Gaziantep 1.697 1.786 5 Kocaeli 1.436 1.5146 Konya 1.427 1.523 6 Gaziantep 1.214 1.3057 Kocaeli 1.344 1.410 7 Antalya 1.137 1.2118 Adana 1.005 1.088 8 Konya 1.106 1.1829 Mersin 971 1.063 9 Adana 1.054 1.07710 Kayseri 911 1.019 10 Mersin 716 77111 Antalya 948 1.017 11 Kayseri 645 65512 Denizli 902 947 12 Denizli 646 63713 Hatay 836 934 13 Tekirdağ 451 49214 Manisa 445 486 14 Manisa 398 43015 Tekirdağ 402 423 15 Sakarya 375 40116 Sakarya 325 343 16 Hatay 357 36117 Eskişehir 296 321 17 Eskişehir 295 31918 Balıkesir 272 271 18 Ağrı 249 26419 Mardin 255 270 19 Balıkesir 271 26220 Aydın 274 266 20 Samsun 270 257

Diğer 4.635 5.567 Diğer 4.478 4.396Toplam 60.117 63.586 Toplam 67.089 67.558

Yıllara Göre Hatay’daki İhracatçı ve İthalatçı Firma Sayıları (2002-2014)

51

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 20140

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

İHRACATİTHALAT

Kaynak: DTM

3.4 İmalat Sanayi

52

Hatay’ın sanayisi, 1975’li yıllara kadar tarım ve tarıma dayalı sanayi dallarında bir gelişim göstermiştir. Özellikle Amik Ovası’nın en önemli tarımsal ürünü olan pamuğu işlemek üzere birçok çırçır ve prese fabrikası kurulmuştur. İskenderun Demir Çelik fabrikasının 1975 yılından itibaren kademeli olarak üretime geçmesinden sonra, yörede demir-çelik sanayi önem kazanmaya başlamış ve bu ürünün değerlendirilmesine yönelik orta ve küçük çaplı sanayi kuruluşları İskenderun ve Payas civarlarında kurulmaya başlamıştır.

Antakya bölgesi, Kırıkhan ve Reyhanlı ilçeleri ile birlikte Amik Ovası’nda pamuk ve buğday, Antakya ve Altınözü’nde zeytinyağı, Samandağ’ında yaş sebze meyve ve seracılık gelişmiştir. İlin dış ticarete açık bir il olması ticaret ve bilhassa nakliyeciliğin gelişmesine yol açmıştır. Geleneksel küçük sanayi olarak ayakkabıcılık ve mobilyacılık önemli bir potansiyele sahiptir. Ayrıca ağırlıklı sanayiler orman ürünleri, dokuma giyim, deri sanayi ve metal işleri, makine teçhizat, ulaşım araçları, ilmi ve mesleki ölçüm araçları aletleri sanayileridir.

Türkiye’nin ilk filtre fabrikası 1966 yılında İskenderun’da kurulmuştur. Fil Filtre Sanayi ve TicaretA.Ş.’ne ait fabrika ile başlayan üretim; motorlu araçlarının hava, yağ, yakıt filtre üretimi ile genişleyerek gelişmiş, İskenderun’u günümüz Türkiye’sinin otomobil filtre üretim merkezi yapmıştır. Şu anda; filtre üretiminde yaklaşık 2.000’e yakın insan çalışmakta, otomotiv yan sanayi olarak adlandıracağımız her türlü filtre üretim tesislerinde ülkemizin filtre üretiminin %63’ü karşılanmaktadır. Üretilen filtrenin yarısından fazlası ihraç edilerek, yılda 20 milyon dolar gelir elde edilmektedir.

İskenderun bölgesi, İskenderun Demir Çelik  Fabrikası’na paralel bir gelişme göstermiştir. İskenderun Demir Çelik  Fabrikası, gerek  istihdam  hacmi, gerekse yarattığı katma değer açısından yılda yaklaşık 2.2 milyon tonluk ham çelik üretim kapasitesiyle, Hatay imalat sanayisi içinde önemli bir paya sahiptir. Şu anda Avrupa’nın  en büyük 10 çelik üreticisinden biri, ülkemizin de üretim ve kapasite olarak ikinci en büyük tesisi konumundadır. Yassı çelik üretimi bakımından Hatay, Türkiye’de üretilen yassı çeliğin %56’sını üretmektedir. Bu değerin %46’sını İSDEMİR üretmektedir. Ayrıca değişik ebatlara sahip levha şeklindeki yassı çelik üretiminde de yaklaşık 7,5 milyon tonluk üretim kapasitesine ulaşılmıştır. İSDEMİR’ de yassı çelik mamül üretimine başlanmış olması, hem ülkemizin yassı çelik talebini karşılayacak, hem de ilin metal sanayi alanında yapılan yatırımlarının dokusunu değiştirecektir. Başta; beyaz eşya ve elektronik eşya imalatı ile otomobil yapım sanayisi ile oto yan sanayinin ilimizde gelişmesi beklenmektedir.

Hatay’da 5 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Bunlardan Antakya, İskenderun ve Payas Organize Sanayi Bölgeleri faaliyete geçmiştir. Hatay’da kurulan en eski Organize Sanayi Bölgesi 1984 de kurulan İskenderun Organize Sanayi Bölgesidir. Hatay’da aktif olarak faaliyet gösteren OSB lerde 132 firma üretim yapmaktadır. Bu firmalarda toplam 8801 kişi çalışmaktadır. Faaliyette bulunan OSB lerin kapladığı alan ise yaklaşık 411 hektardır.

Organize Sanayi Bölgeleri

53

Yapımı Devam Eden Organize Sanayi Bölgeleri

1-İSKENDERUN 2.ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Sanayi Bakanlığı Yer Seçim Komisyonu Tarafından 01.09.2005 tarihinde yer seçimi yapılmıştır. İskenderun 2. Organize Sanayi Bölgesinin yeri İsdemir ile İskenderun 1.Organize Sanayi Bölgesi arasında kalan Azganlık Belediyesi sınırları içerisinde 786.109,79 m2 büyüklükte Mülkiyetin büyük kısmı Hazine adına kayıtlı olan arazi iken, İskenderun 2.organize sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkülü tarafından Hazine arazileri Hazineden bedeli mukabili satın alınmıştır.

Bölge Müteşebbis Teşekkülü Hatay İl Özel İdaresinin %70, Azganlık Belediyesinin %30 katılımı ile oluşmuştur. Bölgenin, imar planı yapım ihalesi yapılmış olup, yüklenici firma yapım çalışmalarını sürdürmektedir. İmar planı çalışmaları bitirildikten sonra, bölgenin imar uygulama işlemleri yaptırılacaktır. Bölgenin yer seçiminin iptali hususunda Mahkemeye dava açılmış olup, mahkemece işlemlerin durdurulması cihetine gidilmiştir. Mahkeme süreci devam etmektedir.

İskenderun II. OSB yönetiminden toplam 94 adet katılımcı yer talebinde bulunmuş olup, talep edilen arsa miktarı ise 4.500.000 m2.’dır. (Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü)

2-HATAY ERZİN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Bölge müteşebbis teşekkülü; Hatay İl Özel İdaresinin %40, Erzin Belediyesinin %30, Erzin Ticaret ve Sanayi Odasının %30 katılımı ile oluşturulmuştur. İlimiz Erzin sınırları içerisinde bulunan 175 hektar büyüklüğündeki OSB yer seçim çalışmalarının sonuçlandığı 18.09.2008 tarih ve 9739 sayılı Bakanlığımız yazısı ile bildirilmiştir. OSB yönetimi tarafından Bakanlığımız direktifleri doğrultusunda hâlihazır harita gözlemsel jeolojik etüt tapusuz arazilerin hazine adına tescili ve kamulaştırma haritası ihale edilmiş olup çalışmaları devam etmektedir.

Hatay Erzin OSB karma OSB olup, toplam 22 adet katılımcı yer talebinde bulunmuştur. Talep edilen arsa miktarı ise 1.180.000 (118 Hektar) m2.’dır. (Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü)

Yapımı Bitip Faaliyete Giren Organize Sanayi Bölgeleri

3-ANTAKYA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Antakya Organize Sanayi Bölgesi, 1995 yılında Belen İlçesi, Şenbük, Bakras ve Çakallı köyleri sınırlarında 150 hektar alanda İl Özel İdaresinin ve Antakya Ticaret ve Sanayi Odasının %50 ortak katılımı ile kurulmuştur. Organize Sanayi Bölgesinin 94,8 hektar olup , 66 parsele ayrılmıştır. Halen Antakya Organize Sanayi Bölgesinde 53 tanesi faal,7 tanesi inşa halinde,6 tanesi proje aşamasındadır.

Gıda Sanayi, Demir ve Çelik Sanayi, Orman Sanayi, Kimya Sanayi, Kağıt Sanayi ve Dokuma Giyim Sanayi ağırlıklı sektörleri bulunan, Antakya Organize Sanayi Bölgesinde 2000 işçi istihdam edilmektedir. (Kaynak: Antakya Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü)

4-İSKENDERUN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

İskenderun Organize Sanayi Bölgesi, İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası ile İskenderun Sanayiciler Derneği tarafından ve Bakanlar Kurulu’nun 08.04.1980 gün ve 8/650 sayılı kararına İstinaden Müteşebbis Teşekkül Başkanlığı oluşturularak 1980 tarihinde faaliyete başlamıştır.Bölge altyapısının bitmesine müteakip bina, sosyal ve idari tesisler ile çevre düzenlemeleriyle birlikte 1992 yılında tamamlanarak hizmete girmiştir. Bölgenin toplam alanı 208 hektar olup, net parsel alanı 107 hektardır. Geri kalan kısımları yol, park ve sosyal tesislerdir.

54

Bölgede 48 adet sanayi parseli olup, 48 adet parselde firma faaliyet gösterilmektedir. Bölgedeki firmalarda 4878 işçi istihdam edilmektedir.

İskenderun Organize Sanayi Bölgesi genelinde 23 Firma Demir ve Çelik üretimi yapmakta olup, bunun dışında 1 Gübre tesis, 1 adet Plastik Sanayi, 7 adet madeni eşya sanayi,4 adet karayolu taşıtları imalat sanayi ve diğer sektörlerde firmalara ait sanayi tesis bulunmaktadır. (Kaynak: İskenderun Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü)

5-PAYAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

53 hektar üzerine kurulmuş olup, bunun 41 hektarı sanayi parseli olarak planlanmıştır. Payas Organize Sanayi Bölgesi, aslında kendiliğinden gelişen sanayi yapılarının sonradan Organize Sanayi Bölgesine dönüştürülmesinden ibarettir.

Bölge Müteşebbis Teşekkülü, Hatay İl Özel İdaresinin %40, Payas Belediye Başkanlığının %30, Payas Sanayiciler Derneğinin %30 katılımı ile kurulmuştur. İmar planı onaylanmış ve imar uygulama işlemi bitirilmiştir. Altyapı işleri tamamlanmıştır.

42 adet sanayi parseli mevcut olup, halen 31 adet tesis faaliyet göstermektedir. Geriye kalan parseller küçük ve mülkiyet sorunları nedeniyle 34,7 hektar üzerinde tesis bulunmamaktadır. Sanayi kuruluşlarının %98 oranında ağırlıklı imalat sektör guruplarından Demir ve Demir mamullerinin üretimi yapılmakta olup bunun dışında 1 adet oksijen ile 2 adet kömür presleme ,1 adet torna, 1 adet çivi tel tesisi bulunmaktadır.

Faal olan işyerlerinde 1923 kişi çalışmaktadır Bölgeye doğalgaz alt yapısı döşenmiş olup, doğalgaz kullanıma sunulmuştur. (Kaynak: Payas Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü)

Tablo 3.5.3: Hatay Faaliyete Giren Organize Sanayi Bölgeleri

OSB Kuruluş Yılı Parsel Alanı(Hektar)

Üretim Yapan Firma

Sayısıİşçi Sayısı Tüketilen

Enerji Mikarı

ANTAKYA ORGANİZE

SANAYİ BÖLGESİ

1995 150 53 2000 23.631.020 (kw)

İSKENDERUN ORGANİZE

SANAYİ BÖLGESİ

1980 208 48 4878

1.163.267.210 (kw)

75.813.933(sm3)

PAYAS ORGANİZE

SANAYİ BÖLGESİ

1995 53 31 19237.981.485 (kw)

6.681.518 (sm3)

(Kaynak: Antakya, İskenderun ve Payas Organize Sanayi Müdürlüğü)

3.4 Turizm

55

Turizm özellikle bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması için oldukça önemli fırsatlar sunan bir sektördür. Bilindiği gibi ülkemizin neredeyse tamamında turizm fırsatı yaratabilecek doğal, kültürel, tarihi, dini değerler mevcuttur. Bu değerlerin sağlıklı bir turizm stratejisi planıyla ortaya çıkarılması ve halkın her kesimi için bir ekonomik faaliyet alanı haline getirilmesi, bölgesel turizmin ülkemiz ekonomisinin sürdürülebilir kalkınma hedefinin lokomotif kuvveti olmasını sağlayacaktır. Yaklaşık olarak 2300 yıllık bir geçmişi olan Hatay, yaşamı kolaylaştıran iklim koşulları ve verimli topraklarının yanı sıra Anadolu'yu Çukurova yoluyla Suriye ve Arap Yarımadası’na bağlayan yolların kavşak noktasında bulunması nedeniyle çekiciliğini tarih boyunca korumuştur.

İlimiz, Avrupa’yı Ortadoğu’ya bağlayan E-91 Karayolu üzerinde olup, çok sayıda yabancının giriş-çıkış yaptığı önemli bir sınır kapısı durumundadır. Sınır kapılarından giriş yapan yabancıların büyük bir kısmı Antakya’da konaklamaktadır. Kültür ve turizm açısından yapılan hamleci faaliyetler ve 2007 yılında, Havaalanının da devreye girmesiyle Hatay’a gelen ziyaretçi sayısında, son yıllarda oldukça fazla bir artış meydana gelmiştir.

Ayrıca Mezopotamya'dan Akdeniz'e çıkmak için kullanılabilecek en uygun limanlar yine bu bölgede yer almıştır. Hatay, inanç turizmi merkezleri, antik kentleri ve yaylalarıyla turizm potansiyeline sahip bir ildir. Avrupa ve diğer ülkelerden gelen yabancılar tarihi ve kültürel değerler yönünden yoğun bir ilgi göstermekte, tarihi ve ören yerlerini gezmektedirler. Hatay Arkeoloji Müzesi ve St. Pierre Kilisesi yabancıların en çok ilgi gösterdikleri yerdir. Bunun dışında Çevlik’teki Titus Tüneli ve Beşik Mağara, Antakya Kalesi, Aççana en çok ziyaret edilen yerledir. TUİK 2014 verilerine göre Hatay iline giriş yapan yerli ve yabancı ziyaretçi sayısı 523.643’tür. 2014 yılında Hatay’da Müze ve Ören yerlerini ziyaret eden yerli ve yabancı toplam ziyaretçi sayısı 72.111 kişidir. (2012 yılında yeni yapılan Antakya Arkeoloji Müzesi’nin inşaatı ve tekrar açılması sürecinde % 72’lik bir ziyaretçi kaybı yaşanmıştır)

İlimiz yaylalar bakımından da zengin bir ildir. Samandağ’da Teknepınar (Batıayaz) Yaylası, Belen’de Güzelyayla, Nergislik ve Atık Yaylası, Kırıkhan’da Alan Yaylası meşhurdur. Sağlık turizmi bakımından Erzin içme ve kaplıcaları yerli ve yabancı turist çekmektedir.

İlimiz Akdeniz kıyısında 186 km. uzunluğunda bir sahil bandı bulunmaktadır. Bu sahil boyunca türlü dolum-başaltım akaryakıt tesislerinin bulunduğu iskelelerle, ulaşım amaçlı limanlar mevcuttur. En önemli nakliye ve yolcu gemisi limanı İskenderun limanıdır.

Harbiye, Arsuz, Yenişehir Gölü ilimizin turist çeken merkezlerden doğal olanlarıdır.

2014 yılı sonu itibariyle, Hatay’da toplam;

Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisi 37 adet Turizm Yatırım Belgeli Konaklama Tesisi 17 adet Turizm İşletme Belgeli Yeme-İçme Tesisleri 7 adet Turizm Yatırımı Belgeli Yeme-İçme Tesisleri 1 adet bulunmaktadır.

Bu konaklama tesislerinde; 243’ü süit, 30 engelli olmak üzere toplam 3.895 oda, 8.278 adet yatak, 4.625 kişilik de lokanta bulunmaktadır. İl genelinde bulunan turizm işletme ve yatırım belgeli konaklama tesislerinin sınıflarına bakıldığında; 9 adet özel tesis, 4 adet butik otel, 6 adet 5 yıldızlı otel, 12 adet 4 yıldızlı, 20 adet 3 yıldızlı, 8 adet 2 yıldızlı, 1 adet 1 yıldızlı otel ve 1 adet yayla evi bulunduğu görülmektedir.

56

2014 yılı itibariyle Hatay’da toplam 55 tane seyahat acentesi bulunmaktadır. Seyahat acentelerinin yoğunlukta olduğu ilçeler Antakya(27 acente) ve İskenderun(18 acente)’dur.

Bunları Biliyor musunuz?

Üç semavi dinin ve farklı mezheplerin bir arada yaşadığı il “dünyanın 2. büyük mozaik müzesine” sahiptir.

Dünyanın ilk kilisesi (St. Pierre), Anadolu’nun ilk camisi (Habib-i Neccar Camii) Hatay ili Antakya merkezinde bulunmaktadır.

Hatay, Yahudilerin Anadolu’da ilk yerleşim yeridir. Tarihte ilk ışıklandırılan cadde olan “Kurtuluş Caddesi” Antakya’da yer almaktadır. Türkiye’nin tek Ermeni köyü olan Vakıflı Köyü Samandağ ilçesinde yer almaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı Marka Kent Projesi kapsamındaki 15 ilden biridir. Birçok medeniyetin yaşadığı Hatay, bu çeşitlilikten etkilenen mutfak kültürü ile Türkiye’nin

ve dünyanın özel gastronomi bölgelerinden biridir. Hatay Mutfağının kendine has birçok öğesi vardır. Yaklaşık 460 yemek çeşidi olan bu mutfağın kendine özgü 200’ün üzerinde çeşidi bulunmaktadır.

Hatay halkının büyük bir bölümünün Arapça bilmesi Ortadoğulu turistler için ili cazip hale getirmektedir.

Hatay’da turizm işletme belgeli tesislerin toplam yatak sayısı 3.289’dur. Yatırımı süren işletmeler tamamlanınca turizm işletme belgeli yatak sayısı 7.000 üzerine çıkacaktır.

Hatay’da ipekçilik ve ipek dokumacılığı, hasırcılık, mozaik, ney yapımı, heykelcilik, camcılık ve sikkecilik gibi geleneksel el sanatları sürdürülmektedir.

Hatay İl Turizm Stratejisi Eylem Planı 2011 yılında hazırlanan plan ile sektörün 2023tarihine kadar hedefleri belirlenmiştir.

Hatay İl Turizm Stratejisi Eylem Planı’nda 2023 Hatay Turizm Hedefleri:

2023 yılı itibariyle ildeki yatak sayısının 5 kat arttırılması, 2023 yılına kadar toplam ziyaretçi sayısının 1 milyon kişiye, yabancı ziyaretçi sayısının ise

500 bin kişiye ulaşması, 2010 yılı itibariyle 118 milyon dolar seviyesinde olan turizm gelirlerinin, 2015 yılında 215

milyon, 2023 yılında ise 565 milyon dolara ulaşması, Geriatri merkezlerinin kurulması hedeflere ulaşılmasında büyük önem arz etmektedir. Geriatri

merkezlerinin faaliyetlerinden 2015 yılında 25 milyon, 2023 yılında ise 107 milyon dolar gelir elde edilmesi hedeflenmektedir.

57