Embed Size (px)
Citation preview
1
amazonki.slask.pl
Biuletyn Szkoły Języka Polskiego im. Jana Pawła II w Sao Paulo
A “Polônia e Nós” - Boletim da Escola de Língua Polonesa João Paulo II em São Paulo
Ano 7 nº 4 Out-Dez 2016
zapytaj.com.pl
Radosnych Świąt Bożego Narodzenia
oraz szczęśliwego Nowego 2017 Roku
wszystkim Czytelnikom składa
Redakcja Biuletynu Szkolnego
A Redação deseja a todos os leitores
do Boletim Escolar
alegres festas de Natal e feliz Ano Novo 2017
2
Boże Narodzenie „Przy wigilijnym stole
Łamiąc opłatek święty, Pomnijcie, że dzień ten radosny
W miłości jest poczęty...” Jan Kasprowicz
Natal “À mesa de Natal
Quebrando a hóstia santa, Lembrem que este dia alegre
No amor é concebido ...” Jan Kasprowicz
Zbliżają się święta Bożego Narodzenia. W tej porze
uroku i magii dodaje polska przyroda. W okresie grudniowego Adwentu na zewnątrz bywa już naprawdę
zimno. Za oknami tańczą pierwsze płatki śniegu,
dookoła puszysta biel, charakterystyczny chłód
mroźnego powietrza, a w środku nastrojowo, ciepło i przytulnie. Stół nakryty świątecznie, kolorowe świece,
na podgrzewaczu pachnąca kawa lub herbata i specjalne
ciasteczka przypominają zbliżające się święta Bożego Narodzenia. W ten sposób, tworząc niezapomnianą
swojską atmosferę, za każdym razem można cieszyć się
inaczej - tym niepowtarzalnym, nastrojowym okresem
roku. Boże Narodzenie jest chyba najpiękniejszym i
najmilszym ze wszystkich świąt, a obchodzi się je
zwykle w gronie najbliższej rodziny. Istnieją wprawdzie, w zależności od regionu, bardzo różne zwyczaje i
obyczaje. Wszędzie jednak przygotowuje się i
organizuje wieczór wigilijny oraz świąteczne dni szczególnie uroczyście i serdecznie. Główny posiłek
bożonarodzeniowy ma miejsce - w zależności od okolic
i tradycji - w Wigilię albo w pierwszy dzień świąt.
Tradycyjna polska oferta kulinarna w Wigilię dotyczy przede wszystkim potraw postnych, a więc tradycyjnego
śledzika i karpia, kapusty z grzybami, pierogów i innych
dań wigilijnych, przez pieczoną gęś, aż do potraw z dziczyzny - spożywanych w święto Bożego Narodzenia.
Boże Narodzenie - w tradycji chrześcijańskiej - to
święto upamiętniające narodziny Jezusa. Jest świętem stałym, przypadającym w dniu - 25 grudnia każdego
roku. Wcześniej mamy okres czterotygodniowego postu,
zwanego Adwentem. Te magiczne Święta zaczynają się
od Wigilii - dnia poprzedzającego tę rocznicę. Jest nim szczególnie wyjątkowy wieczór - 24 grudnia - zwany w
Polsce po prostu Gwiazdką. W dniu tym - do niedawna -
obowiązywał tradycyjny post ścisły, zarówno jakościowy (od mięsa) jak i ilościowy. Można było
spożywać 3 posiłki w ciągu całego dnia, w tym tylko
jeden do syta. Była nim uroczysta kolacja, do której jak
nakazywała tradycja, zasiadać można było dopiero po pojawieniu się na niebie pierwszej gwiazdki. Zwyczaj
ustanowiony na pamiątkę te, niezwykłej, betlejemskiej,
która prowadziła Trzech Króli z darami do ubogiej stajenki.
Ani zwyczaje wigilijne, ani tradycyjny w tym dniu
post - nie są wspólne dla wszystkich chrześcijan. I tak; protestanci i prawosławni nie zachowali specjalnych
przepisów odnośnie jedzenia lub też niejedzenia mięsa.
Obowiązek postu zniesiono w Kościele katolickim w
1983 roku. (Nowy kodeks kanoniczny). W Polsce episkopat podtrzymywał post wigilijny specjalnym
Cd. str. 3
Aproximam-se as festas de Natal. Nesta época o
charme e a magia adicionais são conferidos pela natureza polonesa. Em dezembro, durante o Advento, o tempo lá
fora, às vezes, é muito frio. Além das janelas dançam os
primeiros flocos de neve, e em volta um branco fofo, o frio
característico do ar gelado, e dentro de casa um ambiente caloroso e acolhedor. A mesa posta para uma festa, velas
coloridas, sobre o aquecedor um café aromático ou chá e
os biscoitos especiais que lembram a aproximação do Natal. Desta forma, ao criar uma atmosfera caseira
inesquecível, cada vez pode-se desfrutar de modo
diferente este período único - a parte poética do ano.
O Natal é, provavelmente, a mais bonita e a mais agradável de todas as festas, e geralmente é celebrada com
a família mais próxima. De fato, dependendo da região,
existem hábitos e costumes muito diferentes. Em todos os lugares, no entanto, prepara-se e organiza-se a ceia de
Natal e os dias de festa de modo festivo e afetuoso. A
refeição principal de Natal ocorre, dependendo da região e tradições, na vigília ou no dia de Natal.
A comida tradicional polonesa oferecida na véspera de
Natal envolve, principalmente, pratos sem carne, isto é, os
costumeiros arenque e a carpa, repolho com cogumelos, pierogi e outros pratos como ganso assado, e até pratos
preparados com carnes de caça, consumidos no Dia de
Natal. O Natal, na tradição cristã, é uma festa que comemora
o nascimento de Jesus. É uma festa fixa, que ocorre dia 25
de dezembro de cada ano. Antes, temos um período de quatro semanas de jejum, conhecido como Advento. Estas
festas mágicas começam na vigília da noite de Natal - dia
anterior deste aniversário. Dia 24 de dezembro é uma
noite particularmente especial na Polônia chamada apenas Gwiastka (Estrelinha). Neste dia, até época recente,
exigia-se o jejum tradicional, tanto qualitativa (sem carne)
como quantitativamente. Era permitido fazer três refeições ao longo do dia, incluindo uma única refeição
completa. O jantar era de gala, para o qual, de acordo com
a tradição, era possível sentar-se só quando se avistava a
primeira estrela no céu. Costume estabelecido em memória daquela extraordinária estrela de Belém, que
levou até a pobre estrebaria os três Reis Magos com os
presentes. Nem os costumes da véspera de Natal, nem o
tradicional jejum deste dia são comuns a todos os cristãos.
Assim, os protestantes e os cristãos não mantiveram disposições especiais quanto ao alimento ou o jejum de
carne. A obrigação do jejum de carne foi abolido pela
Igreja Católica, em 1983 (Novo Código Cânonico). Na
Polônia o episcopado polonês manteve o jejum de Natal por meio de documento específico até 2003. Atualmente,
Cont. pág. 3
3
Boże Narodzenie – Ciąg dalszy Natal - Continuação
dokumentem aż do 2003 roku. Obecnie post w Wigilię
jest jedynie zalecany. Trudno jednak wyobrazić sobie zaniechanie tego specyficznego, głównie dla Polski i
Litwy - zwyczaju wigilijnego.
Polska literatura kulinarna podaje, że liczba gości w
czasie wigilijnej wieczerzy powinna być parzysta. Dodatkowo, jeden talerz dla nieobecnych,
niespodziewanych gości, ewentualnie dla Dzieciątka.
Natomiast nie ma zgodności co do liczby potraw. Według niektórych źródeł ma ona wynosić 12, zaś w
innych podkreśla się, że powinna być to liczba
nieparzysta – „generalnie 13 u magnatów, 11 u szlachty, 9 u mieszczaństwa.” Te 13 potraw jest jednak górną
granicą. Z kolei - według ks. J. O. Radziwiłła - można
spróbować wszystkich ryb, które są liczone jako jedno
danie. O północy wszyscy udają się do kościoła. W
rzymskokatolickich świątyniach odprawiana jest
uroczysta msza, zwana Pasterką. Następnego dnia (25 grudnia) przypada Boże Narodzenie, a 26 grudnia -
obchodzony jest na pamiątkę św. Szczepana
(męczennika za wiarę chrześcijańską) i uznawany w wielu krajach - jako drugi dzień świąt Bożego
Narodzenia.
Polskie tradycje ...
polskatradycja.pl
Święta Bożego Narodzenia to dla nas Polaków najważniejsze i jednocześnie najbogatsze w tradycje
święta. Obrzędowość Bożego Narodzenia kształtowała
się stopniowo w ciągu kolejnych stuleci przeplatając
prastare (z czasów pogańskich) zwyczaje i wierzenia ze zwyczajami nowszymi, przyniesionymi po przyjęciu
przez Polskę Chrztu (966 r.) a także tymi, które powstały
w wiekach późniejszych w wyniku wzajemnego przenikania się obwiązującego obrządku kościelnego i
przedchrześcijańskich elementów ludowej, tradycji, a
także dyfuzji innych europejskich kultur. Jak już wspomniano, w liturgii kościelnej i
zwyczajach ludowych - święta Bożego Narodzenia
poprzedza okres Adwentu. Jest to czas pobożnego i
pogodnego, pełnego wiary oczekiwania na przyjście Pana. Do powszechnie przyjętych zwyczajów
adwentowych należy zaliczyć udział wiernych w
odprawianych o świcie Mszach tzw. roratach, poświęconych Najświętszej Marii Pannie.
Innym zwyczajem przypadającym na czas Adwentu
jest obdarowywanie dzieci prezentami w dniu Cd. str. 4
o jejum na véspera de Natal é apenas recomendado. Mas
é difícil imaginar a interrupção deste costume específico, principalmente na Polônia e na Lituânia.
A literatura culinária polonesa menciona que a
quantidade de comensais durante a ceia deve ser par.
Além disso, deve ser posto um prato para os ausentes, convidados inesperados, eventualmente para a Criança.
No entanto, não existe nenhuma regra específica quanto à
quantidade de pratos. De acordo com algumas fontes devem ser 12, enquanto em outras cita-se que a quantidade
deve ser ímpar, “geralmente, 13 na casa dos ricos, 11 na
nobreza, 9 na classe média”. Os 13 pratos, no entanto, são considerados como o limite superior - de acordo com o pe.
J.O. Radziwiłł - pode-se degustar todos os peixes,
considerados como um só prato.
À meia-noite, todos vão para a Igreja. Nos santuários católico-romanos é rezada Missa solene, chamada
Pasterka (Missa do galo). No dia seguinte (25 de
dezembro) é Natal e no dia 26 de dezembro é celebrado o dia de São Estevão (mártir da fé cristã) e reconhecido em
muitos países - como o segundo dia de Natal.
Tradições polonesas ...
As festas de Natal são para nós poloneses as mais
importantes e mais ricas em tradições. A cerimônia do
Natal formatava-se gradualmente durante os séculos, misturando hábitos e crenças antigos (da época pagã), com
os hábitos e crenças das práticas mais novas, trazidas após
a aceitação do batismo na fé cristã da Polônia (966d.C.), bem como aqueles que surgiram nos séculos posteriores,
como resultado da interpenetração de ritos comuns da
igreja e elementos populares pré-cristãos, a tradição, bem como a difusão de outras culturas europeias.
Como já foi mencionado, na liturgia da Igreja e nos
costumes populares, as festas de Natal são antecedidas
pelo período do Advento. Este é um momento religioso e feliz, cheio de fé no aguardo da vinda do Senhor. A
prática, geralmente aceita nos costumes relativos ao
Advento, deve incluir a participação dos fiéis em missas rezadas nas primeiras horas da manhã conhecidas como
roraty (missa matinal), dedicadas à Santíssima Virgem
Maria.
Outro costume à época do Advento é presentear as crianças no dia de São Nicolau (6 de dezembro). Os
presentes são geralmente colocados sob as almofadas ou
dentro dos sapatinhos. Convém lembrar também os cartões postais com
desejos de boas festas e bom ano novo enviados para
amigos e parentes.
coisaspraver.com Cont. pág. 4
4
Boże Narodzenie – Ciąg dalszy Natal - Continuação
św. Mikołaja (6 grudnia). Podarunki wkłada się zwykle
pod poduszki lub do bucików. Należy też wspomnieć o kartach pocztowych ze
świątecznymi i noworocznymi życzeniami wysyłanymi
do znajomych i krewnych. Autorem tego pomysłu był
Anglik John Horsley. W 1846 roku zaprojektował on pierwszą taką kartę. Wydrukowano ich wówczas
pięćdziesiąt, nie wiedząc jak zostaną przyjęte. Dzisiaj, na
całym świecie, wysyła się miliony kart świątecznych.
wpg.com.pl
Najwięcej zwyczajów ludowych wiąże się z ostatnim dniem Adwentu, czyli z Wigilią. Słowo "wigilia"
pochodzi z języka łacińskiego i oznacza czuwanie.
Tradycja czuwania przed dniami świąt wywodzi się ze
Starego Testamentu. W izraelskich domach w wigilie szabatu i innych świąt szykowano jedzenie i czyniono
wszelkie przygotowania tak, aby święta mogły być
wolne od pracy. Nasze polskie wigilie również służą temu celowi, a
ponadto jest to czas, w którym do nadchodzącego święta
trzeba przygotować się duchowo. Obecnie, po
generalnych porządkach, gdy cały dom lśni już czystością przystępujemy do świątecznego
przyozdabiania domów. W minionych wiekach stałym
elementem dekoracyjnym były snopy zboża - symbol dostatku - stawiane przez gospodarzy w kątach izb
chłopskich. Domy dekorowano też podłażniczkami,
czyli odpowiednio przyciętymi wierzchołkami lub gałęziami drzew iglastych, zatykanymi w różnych
miejscach izb lub zawieszanymi na drewnianej
stropowej belce. Zwyczaj ten był symbolem życia, miał
zapewniać ludziom, domostwu i całemu dobytkowi szczęście i wszelką pomyślność. Dzisiaj dekoracje
domów, zarówno zewnętrzne jak i wewnątrz są
niezwykle strojne i bogate. Oświetlone lampkami ogrodowymi, migającymi w różnych kolorach balkony i
tarasy dodatkowo podkreślają wrażenie tej
niezapomnianej, tajemniczej nocy. Do tego niezliczone pomysły stylu i barw iluminacji sklepowych i wszelkiej
roślinności; od iglastych po palmy śródziemnomorskie.
Współczesna choinka - drzewko przybrane
świeczkami i innymi ozdobami pojawiła się najwcześniej na ziemiach niemieckich. Jej ojczyzną była
najprawdopodobniej Alzacja. Tam właśnie zwyczaj
polegający na wnoszeniu do domu wiecznie zielonej gałęzi i wieszaniu jej przy suficie został zastąpiony, w
XV lub XVI wieku, stojącym drzewkiem wigilijnym.
Zwyczaj przystrajania drzewka wigilijnego
rozpowszechnił się zapewne na przełomie XVIII i XIX Cd. str. 5
O autor dessa ideia foi o inglês John Horsley. Em 1846,
ele projetou o primeiro cartão deste tipo. Na época foram impressos 50 cartões, sem saber como seriam aceitos.
Hoje, em todo o mundo, são mandados milhões de cartões
de Natal.
A maioria dos costumes populares liga-se ao último dia do Advento, isto é, com a véspera de Natal. A palavra
Wigilia vem do latim e significa ‘vigília’. A tradição da
vigília antes dos dias de festa deriva do Antigo Testamento. Nas casas judaicas na vigília do shabat e em
outras festas a comida e todas outras coisas são preparadas
de modo que estes sejam dias livre de trabalho. As nossas vigílias polonesas também têm este propósito, além de ser
este o tempo para o qual é necessário preparar-se
espiritualmente. Atualmente, após a limpeza geral,
quando a casa brilha de asseio, prepara-se a sua decoração. Em séculos passados a decoração mais usada eram feixes
de trigo, símbolo de fartura, postos pelos donos da casa
camponesa nos cantos dos aposentos. As casas também eram decoradas com bicos de coníferas, adequadamente
cortados, ou seus ramos, colocados em diversos lugares
dos cômodos ou pendurados nas vigas de madeira do teto. Este costume simbolizava a vida, e deveria assegurar às
pessoas, à casa e a toda a propriedade, sorte e
prosperidade. Hoje em dia as decorações das casas,
externa e interna, são elegantes e ricas. Iluminadas com luzes nos jardins, pisca-piscas de várias cores nas sacadas
e terraços, que salientam o deslumbramento desta noite
inesquecível e misteriosa. Além disso, uma infinidade de ideias em estilos e cores na iluminação das lojas e toda a
flora; desde coníferas até palmeiras do mediterrâneo.
A árvore de Natal atualmente,
decorada com velas e outros enfeites, surgiu primeiro na
Alemanha. Sua origem foi
provavelmente na Alsácia. Foi justamente lá, que no séc. XV-XVI
o costume de trazer para dentro de
casa um galho verde e pendurá-lo perto do teto foi trocado pela
árvore de Natal.
O costume de enfeitar a árvore de Natal foi disseminado
provavelmente na mudança do séc. XVIII para o séc. XIX. A árvore de Natal moderna, como ensina a Igreja, é como
a árvore do paraíso; ‘árvore da vida’, árvore bíblica do
bem e do mal, sob a qual teve início a história da humanidade. A árvore é trazida para dentro de casa no dia
em que se lembra os primeiros pais - Adão e Eva. Sobre a
árvore não podem faltar as maçãs porque justamente estas frutas existiam na árvore bíblica, além do mais a maçã
simboliza a beleza e a saúde até a idade avançada. Por
entre os galhos medeiam correntes leves de palha ou de
papel de seda, simbolizando a cobra tentadora. A árvore é envolta como prisioneira, lembrando que toda a
humanidade se encontra no cativeiro do pecado. A estrela,
na ponta da árvore, simboliza a estrela de Belém que direcionou os Reis Magos para o Menino Deus. As velas
Cont. pág 5
5
Boże Narodzenie – Ciąg dalszy Natal - Continuação
wieku. Współczesna choinka, jak uczy Kościół, jest
odwzorowaniem drzewa rajskiego; "drzewa życia", biblijnego drzewa dobra i zła, pod którym rozpoczęła się
historia ludzkości. Choinkę wnosi się do domu w dniu,
w którym wspominamy pierwszych rodziców - Adama i
Ewę. Na drzewku nie może zabraknąć jabłek, bo właśnie te owoce były na owym biblijnym drzewie, a ponadto
jabłko symbolizuje dorodność i zdrowie do późnej
starości. Wśród iglastych gałązek wiją się łańcuchy; lekkie, słomkowe, bibułkowe, symbolizujące węża
kusiciela. Oplatają one choinkę jak niewolnicę,
przypominając, że cały ludzki ród znajduje się w niewoli grzechu.
cliparting.com
Gwiazda - na szczycie drzewka -
symbolizuje gwiazdę betlejemską,
która wiodła Trzech Króli do Dzieciątka Jezus. Zapalone na
gałązkach świeczki (dzisiejsze
lampki) to jakby okruchy ognia, który dawniej płonął w izbie przez
całą noc wigilijną, aby
przychodzące na ten czas dusze przodków mogły się ogrzać.
Dzisiaj przypominają one o nieustającej Bożej miłości
do ludzi. Na choinkach wiesza się różne, piernikowe
ciasteczka; gwiazdki, figurki, kolorowe cukierki oraz coraz bardziej wymyślne, magiczne bombki. Tak
ustrojone drzewko powinno stać w domu aż do święta
Trzech Króli. Dzisiejsze wspaniałe prezenty gwiazdkowe są stosunkowo nowym zwyczajem. W XIX
wieku tylko w niektórych częściach Polski
obdarowywano dzieci drobnymi upominkami, które
chowano w sianie. Czasem do prezentów należała również przybrana
orzechami, cukierkami, jabłuszkami oraz świeczkami
sosenka - pierwowzór współczesnej choinki. Ofiarodawcą tych podarunków był św. Mikołaj.
Z zachowanych dokumentów
wiadomo bardzo mało o tej postaci. Prawdopodobnie żył na
przełomie III i IV wieku w Azji
Mniejszej i był biskupem Miry.
Zasłynął z dobroci i dyskretnej filantropii. Reszta to już legenda ...
W chwili zapadnięcia zmroku i ukazania się na niebie
pierwszej gwiazdy, zgodnie z obowiązującym powszechnie zwyczajem, zasiadamy do pierwszego
świątecznego posiłku, zwanego wieczerzą wigilijną lub
krócej Wigilią. Celebrujemy ją niezwykle dostojnie i uroczyście, przy pięknie nakrytym stole - bo to właśnie
decyduje o specyficznej, niepowtarzalnej atmosferze
tych świąt. Specyfiką wieczerzy wigilijnej jest jej postny
charakter, ustalony tradycją zestaw potraw oraz refleksyjny, poważny nastrój obowiązujący wszystkich
biesiadników. Nie bez znaczenia jest także ich - skromny
lecz niezwykle elegancki - ubiór oficjalny. Posiłek ten spożywa się najczęściej tylko w gronie rodzinnym.
Cd. str. 6
acesas sobre os galhos (hoje as lampadinhas) são como
faíscas de fogo que antigamente queimava em casa durante a noite de vigília para que as almas dos
antepassados que vinham, pudessem se aquecer. Hoje em
dia lembram o incomensurável amor de Deus pelas
pessoas. Pendura-se na árvore diversos doces de pão de mel, estrelinhas, figuras, balas coloridas e bolas de Natal
cada vez mais sofisticadas. A árvore, assim decorada,
deveria ficar em casa até o dia de Reis.
fanpop.com
Hoje, os presentes fantásticos de Natal são um costume relativamente novo. No séc. XIX só em algumas
partes da Polônia dava-se bons presentes para as crianças,
que eram escondidos dentro do feno. Às vezes os presentes eram acompanhados também por
um pinheirinho enfeitado com nozes, balas, maçãzinhas e
velas, modelo da árvore de Natal atual. Quem trazia estes presentes era São Nicolau. De documentos preservados,
sabe-se muito pouco sobre esse personagem.
Provavelmente viveu na virada do séc. III e IV na Ásia
Menor e era bispo de Mira. Ganhou fama por sua bondade e filantropia discretas. O resto já é lenda ...
astronomia24.com
Ao entardecer e com o
aparecimento da primeira estrela no céu, de acordo com o
costume, sentamos à mesa para
a primeira refeição festiva,
chamada ceia da vigília ou de modo mais simples Wigilia. Celebramo-la à mesa muito
bem-posta de modo extremamente digno e solene, porque
é justamente isto que define a atmosfera única destas festas. A especificidade da ceia de Natal liga-se com o
costume de jejuar, com tradição estabelecida pelo
conjunto de pratos, bem como o da reflexão, modo severo que prevalece entre todos os participantes. Não menos
importante, mas extremamente elegante é também o
costume do entorno festivo. Esta refeição é feita, com
frequência, no seio da família. De acordo com a interpretação contemporânea, é posto sobre a mesa um
prato adicional que é destinado a uma pessoa errante ou
para pessoas próximas, mas ausentes neste momento. Neste dia, pois ninguém deveria ficar só.
Nas casas católicas a ceia da vigília é precedida da
leitura de um fragmento do Evangelho de São Lucas sobre Cont. pág. 6
6
Boże Narodzenie – Ciąg dalszy Natal - Continuação
Na stole stawia się jedno dodatkowe nakrycie. Według
współczesnej interpretacji miejsce to przeznaczone jest dla zabłąkanego wędrowca lub dla osób bliskich, ale w
tym momencie nieobecnych. Nikt bowiem tego dnia nie
powinien być samotny.
W domach katolickich posiłek wigilijny poprzedza odczytanie fragmentu Ewangelii według św. Łukasza o
narodzinach Jezusa. Potem wszyscy domownicy dzielą
się opłatkiem i składają sobie życzenia. Wigilijny opłatek jest zwyczajem typowo polskim. Symbolizuje on
powszechne pojednanie i braterstwo. Geneza opłatka jest
kościelna, religijna. W Polsce zwyczaj ten należy obecnie do powszechnie znanych, chociaż pojawił się
dość późno i upowszechnił się ostatecznie w pierwszych
dziesięcioleciach XX wieku. Zgodnie z tradycją
Kościoła współczesny opłatek jest śladem po starochrześcijańskich eulogiach. Były to specjalne
chleby ofiarne składane na ołtarzu. Część z nich
konsekrowano i rozdawano jako Eucharystię, resztę święcono po Mszy i posyłano do domu wiernych
nieobecnych w kościele. Eulogię spożywano również w
czasie uczt braterskich. Cechy te przejął z czasem wigilijny opłatek. Zwyczaj łamania się opłatkiem,
nawiązuje on też do Ostatniej Wieczerzy poprzedzającej
pojmanie Chrystusa i opisanego w Ewangelii faktu
dzielenia się chlebem przez Jezusa z uczniami. I w tym wypadku symboliczny gest oznacza wszechogarniającą
miłość i braterstwo.
Po przełamaniu się opłatkiem i złożeniu życzeń wszyscy domownicy zasiadają do wspólnego posiłku.
Liczba, rodzaj i kolejność dań pojawiających się na
wigilijnym stole zależy od lokalnej tradycji. Wszędzie
jednak, bez wyjątku są to dania postne, przygotowane z darów lasu, pól, ogrodów, stawów, rzek i jezior. W
przeszłości przestrzegano zasady, aby spróbować
wszystkich przygotowanych na Wigilię potraw. Dzięki temu miało ich nie zabraknąć w nadchodzącym roku. W
wigilijny wieczór gospodarze pamiętali także o swoich
zwierzętach domowych, którym dawali resztki potraw pozostałych z wieczerzy, wymieszane z opłatkiem.
Nieodłączną częścią wieczoru wigilijnego było i jest
wspólne śpiewanie kolęd przy bożonarodzeniowej
szopce. Pieśni opowiadających o narodzeniu Jezusa mamy w polskiej tradycji bardzo dużo. Najstarsze
sięgają czasów średniowiecza. Ich wprowadzenie a
potem upowszechnienie zawdzięczamy prawdopodobnie franciszkanom. Oni też przynieśli do Polski zwyczaj
budowy szopek. Autorstwo pierwszej szopki przypisuje
się św. Franciszkowi z Asyżu, który chcąc odświeżyć pamięć narodzin Dzieciątka Jezus kazał przynieść do
groty siana, przyprowadzić woła oraz osła i zawołał
braci. Kiedy zgromadziła się ludność z okolic i
zabrzmiały pieśni św. Franciszek odczytał Ewangelię, a potem wygłosił kazanie o narodzeniu Jezusa.
W Polsce franciszkańskie szopki pojawiły się bardzo
wcześnie, zapewne już w czasach średniowiecza. Początkowo inscenizowane w kościołach szopki były
Cd. str. 7
o nascimento de Jesus. Em seguida, todos os familiares
compartilham a hóstia e desejam-se felicidades. Dividir a hóstia da vigília é um costume tipicamente
polonês. Simboliza a reconciliação universal e a
fraternidade. A gênese da hóstia é da Igreja, religiosa. Na
Polônia, este costume é bem conhecido hoje em dia, embora tenha surgido relativamente tarde, pois foi
disseminado nas primeiras décadas do séc. XX. Segundo
a tradição da Igreja contemporânea a hóstia é um vestígio das hóstias dos antigos cristãos. Eram pães especiais para
oferendas postas no altar. Parte deles era conservada e
distribuída como eucaristia, o resto era abençoado após a Missa e mandado para as casas dos crentes que tinham
estado ausentes. A eulogia era ingerida também durante
os festins fraternos. Estas características foram
transferidas para a hóstia da vigília. O costume de dividi-la entre os presentes vem da Última Ceia que antecedeu
forumchrzescianskie.org
a prisão de Cristo e no Evangelho é descrito o fato da divisão do pão por Jesus e seus discípulos. E, neste caso,
o gesto simbólico significa o amor e a fraternidade em
relação a todos e a tudo. Após dividir a hóstia e desejar felicidades todos os
moradores da casa sentam-se à mesa para uma refeição em
comum. A quantidade, tipo e sequência dos pratos
servidos na vigília dependem da tradição local. No entanto, em todos os lugares sem exceção, são pratos sem
carne preparados com elementos da floresta, campos,
jardins, açudes, rios e lagos. No passado obedecia-se a regra de provar todos os pratos preparados para a vigília.
Graças a isto eles não faltariam no ano que se aproximava.
Na noite da vigília os anfitriões lembravam também de seus animais domésticos para os quais davam os restos dos
alimentos da vigília misturados com a hóstia.
Partes integrantes da ceia de Natal foram e são as
canções natalinas (kolędy) cantadas perto do presépio. Existem muitas canções polonesas que falam sobre o
nascimento de Jesus. As mais antigas são da idade média.
A sua introdução e divulgação deve-se provavelmente aos franciscanos. Eles também trouxeram para a Polônia o
costume de montar presépios. A autoria do primeiro
presépio é atribuída a São Francisco de Assis que, desejando lembrar o nascimento do Menino Jesus,
mandou trazer para uma gruta o feno, um boi e um burro
e chamou os irmãos. Quando o povo da redondeza se
juntou e começou a cantar, São Francisco leu o Evangelho e depois fez o sermão sobre o nascimento de Jesus.
Os presépios franciscanos na Polônia surgiram muito
cedo, provavelmente na idade média. Inicialmente os Cont. pág. 7
7
Boże Narodzenie – Ciąg dalszy Natal - Continuação
niezwykle proste, pozostawały też wierne przekazom
ewangelicznym. W wieku XIX powstały różne regionalne formy polskich szopek bożonarodzeniowych.
mhk.pl
Najbardziej znane i najciekawsze są
szopki krakowskie, których architekturę wzoruje się na
zabytkowych budowlach Krakowa.
Szopki krakowskie stawały się często
teatrzykami lalek, w których na miniaturowych scenkach
podświetlanych świecami pojawiały się najrozmaitsze ruchome figurki. Dzisiaj bożonarodzeniowe szopki
buduje się we wszystkich polskich kościołach.
Wieczór wigilijny kończy pasterka - Msza
odprawiana w kościołach dokładnie o północy. Zgodnie z tradycją upamiętnia ona przybycie do Betlejem
pasterzy i złożenie przez nich hołdu nowonarodzonemu
Mesjaszowi. Zwyczaj sprawowania bożonarodzeniowej liturgii nocnej wprowadzono w Kościele już w drugiej
połowie V wieku. Do Polski dotarł on więc być może
razem z chrześcijaństwem.
Dni świąteczne, które następują po Wigilii, nie wyróżniają się już w polskiej kulturze równie bogatą
oprawą plastyczną i obrzędową. Zazwyczaj jest to czas
odpoczynku, rodzinnych i towarzyskich spotkań, czasami też kolędowania czyli odwiedzania domów
przez grupy przebierańców - tzw. kolędników - z
życzeniami świąteczno-noworocznymi, z szopką i kolędami.
Opisując tradycje bożonarodzeniowe należy zwrócić
uwagę, że choinka, kolędy i św. Mikołaj należą dziś do
zwyczajów o zasięgu ponadnarodowym, praktykowanych w różnych częściach świata, nie tylko
przez katolików. Ze zwyczajów typowo polskich
pozostała nam wieczerza wigilijna, opłatek i chyba jeszcze ta jedna, nieznana powszechnie, przekazana
tradycją - rodzinna, niepowtarzalna atmosfera świąt
Bożego Narodzenia, pełna wzajemnej bliskości, miłości i ciepła. Święta te zachowują w Polsce niezwykle silny
związek z całą nauką i tradycją Kościoła.
Wróćmy jeszcze do Adwentu. Warto wiedzieć, że tym
to okresem rozpoczynamy nowy rok kościelny, liturgiczny. Samo słowo „Adwent” oznacza bowiem
przybycie naszego Zbawiciela, którego powinniśmy
oczekiwać i na to spotkanie z Nim trzeba nam się przygotować. Stąd też nasz polski Adwent, był także
bogaty w zwyczaje religijne. Od XII wieku znana jest w
Polsce wspomniana już adwentowa Msza św. ku czci
Matki Bożej, zwana roratą. Wtedy to głoszono specjalne nauki stanowe i wierni przystępowali do sakramentu
pokuty. Zwykle, na wsi, udawano się na roraty pieszo, ze
śpiewem. Również cały Adwent starano się przeżywać we wspólnocie nie tylko rodzinnej, ale też i sąsiedzkiej.
Na wsi zbierano się na wspólne przędzenie, darcie
pierza, naprawę ubrania, uprzęży itp. Przy okazji tych spotkań odmawiano modlitwę różańcową, śpiewano
Cd. str. 8
presépios encenados nas igrejas eram bem simples, de
acordo com os preceitos dos evangelhos. No séc. XIX
polskieradio.pl
surgiram diversas formas regionais de presépios de
Natal poloneses. Os mais
conhecidos e interessantes
são os presépios craco- vianos, cuja arquitetura
baseia-se nas construções
de Cracóvia. Muitas vezes os presépios cracovianos eram usados como teatros de
bonecas nos quais em cenas miniatura, iluminadas com
velas, apareciam diferentes figuras em movimento. Hoje
os presépios de Natal são montados em todas as igrejas polonesas.
A noite da vigília termina com a missa do galo que é
rezada nas igrejas exatamente à meia-noite. De acordo com a tradição ela lembra a chegada dos pastores para
Belém e a sua homenagem ao Messias recém-nascido. O
costume de realizar a liturgia noturna de Natal foi introduzido na Igreja já na metade do séc. V. Chegou à
Polônia provavelmente junto com a cristianização.
Os dias festivos, que sucedem a vigília já não se
distinguem na cultura polonesa de modo igual com ricas molduras artísticas e cerimônias. Normalmente é tempo
de descanso, reuniões familiares e sociais, por vezes
também para comemorar o Natal, isto é, grupos de pessoas com trajes especiais trazendo um presépio e canções
natalinas – os denominados Cantores de Natal (kolędnicy),
visitam as casas com desejos de feliz Natal e Ano Novo. Ao descrever as tradições de Natal é oportuno chamar
a atenção que a árvore de Natal, as canções e o Papai Noel
pertencem hoje aos costumes supranacionais, praticados
em diversas partes do mundo, não só entre os católicos. Dos costumes típicos poloneses ficou a comemoração da
vigília, a hóstia e talvez ainda uma, esta comumente
desconhecida e passada por tradição, a atmosfera familiar única do Natal, cheia de proximidade mútua, amor e calor.
Estas festas na Polônia mantêm uma união muito forte
com os ensinamentos e a tradição da Igreja.
Voltemos ainda para o Advento. Vale a pena saber que neste período se inicia o novo ano litúrgico da igreja. A
própria palavra ‘Advento’, no entanto, quer dizer a
domfaustyny.pl
chegada de nosso Salvador, que deveríamos aguardar e
para este encontro com Ele é
necessário preparar-se. Por isso o Advento polonês era
também rico em costumes
religiosos.
Desde o séc. XII é conhecida na Polônia a já mencionada
Missa de advento em tributo à Nossa Senhora, chamada rorata (missa matinal). Eram então divulgados estudos
especiais e os crentes participavam do sacramento da
penitência. Comumente, nas aldeias, ia-se às missas a pé
e cantando. Cont. pág. 8
8
Boże Narodzenie – Ciąg dalszy Natal - Continuação pieśni adwentowe, a także pieśni o tematyce obyczajowej, które przekonywały swoją treścią o
potrzebie życia godnego, zgodnego z bożymi
przykazaniami. W adwentowe wieczory czytano we
wspólnocie rodzinnej i sąsiedzkiej Pismo Święte, żywoty świętych, podręczniki z duchowości katolickiej, a także
z polskiej literatury klasycznej, jak powieści
Sienkiewicza, Kraszewskiego, utwory Mickiewicza i inne. Młodzież w tym czasie przygotowywała szopki i
gwiazdy do chodzenia po kolędzie. Robiono próby do
inscenizacji Heroda lub Jasełek. Pobożni katolicy
wiedzieli, że trzeba przed Panem stanąć z dobrymi uczynkami, dlatego starano się podczas Adwentu
wzajemnie sobie pomagać, szczególnie ludziom
starszym i biednym. Pięknym zwyczajem była na wsi tzw. szara godzina. Pod wieczór, gdy już skończono
codzienne zajęcia gospodarskie, gdy robiło się szaro,
coraz ciemniej, wszyscy domownicy: dziadkowie, rodzice, dzieci, zbierali się w kuchni, najlepiej w pobliżu
płyty. Nie palono jeszcze lampy. Rozważano w ciszy
swoje życie, zastanawiano się nad nim, nie brakowało też
cichej modlitwy. Starsi, szczególnie dziadkowie, opowiadali dzieciom, wnukom, jak to było dawniej, jakie
były tradycje i zwyczaje. Przypominali też dzieje naszej
Ojczyzny. Nie da się cofnąć ani zatrzymać biegnącego czasu....
Warto jednak kultywować nasze piękne zwyczaje i
zachować magiczną, niepowtarzalną atmosferę świąt Bożego Narodzenia w 2016 roku i w latach następnych
...
e-sochaczew.pl
Na podst. źródeł internetowych,
opracowała: prof. Barbara Rzyski
Tentava-se passar todo o Advento no seio familiar, mas também em comunidade. Nas aldeias as pessoas se
reuniam para fiar, rasgar plumas, consertar roupas,
confeccionar arreios, etc. Durante estes encontros eram
feitas orações do rosário, cantadas canções do advento, assim como canções com temas sobre os costumes
corriqueiros que mostravam em seu texto a necessidade de
uma vida tranquila, de acordo com os mandamentos divinos. Nas noites do Advento era lida a Bíblia em
família e em comunidade, a vida dos santos, manuais da
espiritualidade católica, e, também, da literatura clássica
polonesa, bem como contos de Sienkiewicz, Kraszewski, criações de Mickiewicz e outros. Nesta época a juventude
preparava os presépios e estrelas para fazer as visitas nas
casas. Eram feitos ensaios para a encenação de Herodes e representações natalinas (jasełka). Os católicos crentes
sabiam que era necessário praticar boas ações perante o
Senhor, por isso faziam o possível para ajudar-se mutuamente durante o Advento, especialmente ajudar as
pessoas mais velhas e os pobres. O costume nas aldeias,
conhecido como ‘hora cinzenta’, era muito bonito. Ao
anoitecer, depois de terminarem as obrigações diárias, quando o ambiente já estava cinza e estava cada vez mais
escuro, todos os moradores: avós, pais, filhos reuniam-se
na cozinha, melhor, perto do fogão. As luzes ainda não eram acesas. Pensava-se sobre a vida pessoal, analisava-
se o sentido da vida, e não faltava uma oração silenciosa.
Os mais velhos especialmente os avós, contavam para as crianças e netos, como era antigamente, quais eram as
tradições e costumes. Lembravam também os feitos de
nossa Pátria...
Não é possível voltar ou parar o tempo corrente … É bom, no entanto, cultivar os nossos lindos costumes
e manter uma atmosfera mágica e única das festas de Natal
em 2016 e nos anos vindouros ...
ma10.com.br
Apoiado em informações da Internet,
redigiu: profa. Barbara Rzyski
9
CULINÁRIA POLONESA DE NATAL
ARENQUE EM ÓLEO
smakalajzyt.pl
O arenque é muito popular na culinária polonesa e é sempre servido como primeiro prato
em qualquer festa. Dizem que aguça o apetite dos comensais! Pode ser preparado de
modos diferentes. Quando preparado em casa adquire um sabor especial.
Ingredientes: ½ kg de arenque salgado em filés; 3 cebolas; folha de louro, pimenta da Jamaica; 1/3 litro
de óleo; 1 limão (ou vinagre); eventualmente leite para imersão do peixe
Preparo: 1) Colocar o arenque em água fria para dessalgar. Às vezes é suficiente só lavar bem, sem molhar e isso
depende de quão salgado gostamos de comer. Geralmente o dessalgue pode ser feito durante a noite ou por apenas 3-4
horas. Experimentar antes de tirar do banho - é a melhor forma para ver se está de acordo com o seu gosto. Pode-se
deixar o arenque de molho em leite, assim o sabor torna-se bem mais suave. 2) Após dessalgar, o arenque é escorrido
e cortado em tiras grossas. Corta-se a cebola em fatias ou pedaços. 3) No fundo de um recipiente de vidro coloca-se
uma camada de cebola. Sobre ela joga-se alguns grãos de pimenta da Jamaica e as folhas de louro. Coloca-se 2-3 fatias
de limão e acrescenta-se óleo de modo a cobrir todos os ingredientes. 4) Os pedaços de arenque são colocados sobre a
primeira camada de cebola e alterna-se assim a cebola e arenque até terminarem os ingredientes. Os espaços vazios
podem ser preenchidos com pedaços de arenque que sobraram do corte (aqueles que não ficaram perfeitos). A última
camada deve ser de cebola. O óleo deve estar no nível da última camada. Pressiona-se suavemente as camadas para
eliminar o ar preso. 5) Tampar com papel filme e colocar na geladeira por, pelo menos, 24 horas.
BARSZCZ – Sopa tradicional de beterraba vermelha com ‘uszka’ (capellettis) recheados
Ingredientes para a sopa:
6-7 beterrabas médias; 100 g de cogumelos silvestres secos; 1 maçã; 2 dentes de alho;
sumo de um limão; 1 colher de chá de vinagre de vinho; alguns grãos de pimenta preta
ou branca; pimenta da Jamaica; 2 folhas de louro; 1 cebola; 1-2 cenouras; açúcar, sal a
gosto; creme de leite fresco
gotujmy.pl
Preparo: Lavar bem os cogumelos e pôr de molho por 2-3 horas. Depois cozinhar na água do molho até ficarem macios.
Peneirar. Guardar o caldo e os cogumelos pôr em outro recipiente. Descascar as beterrabas e a cebola, cortar em fatias
ou pedaços, assim como a maçã e o alho. Todos os legumes, mais ½ porção de cogumelos e a maçã, cobrir com água
fria. Acrescentar o caldo de cogumelos. Após levantar fervura cozinhar por 10-15 minutos. Temperar este cozido com
sumo de limão, sal, pimenta e pimenta da Jamaica. Guardar esta sopa em local fresco e antes de servir filtrar e aquecer.
Para quem gosta, pode-se acrescentar um pouco de creme de leite fresco.
Capellettis recheados
Ingredientes para a massa: 350 g de farinha; 1 ovo; 1/3 de uma cebola; 1 colher de manteiga; pitada de sal; óleo
Preparo: Cortar o restante dos cogumelos em pedaços, fritar na manteiga com a cebola picada e temperar a gosto
com sal. A farinha, o ovo e ½ de copo de água morna são misturados e amassados junto com uma pitada de sal. A
massa é aberta e cortada em pequenos quadrados de uns 5cm. Sobre cada quadrado coloca-se um pouco do recheio.
Fecha-se com o formato de ‘orelhinhas’. Cozinha-se em água na qual foi colocado um pouco de sal e óleo. Quando
boiarem, retirar com auxílio de escumadeira.
Cont. pág. 10
10
CULINÁRIA POLONESA DE NATAL - CONTINUAÇÃO
PIEROGI COM REPOLHO E COGUMELOS SECOS
mniam-mniam.pl
Ingredientes para o recheio:
½ kg de chucrute; um punhado de cogumelos silvestres secos; 2 cebolas; 2-3 colheres de farinha rosca; 2 colheres de manteiga; pimenta branca a gosto
Caso o chucrute para o seu gosto esteja muito ácido, pode ser um pouco aferventado
em água. Preparo: 1) Por de molho os cogumelos (2-3 horas); 2) Colocar o chucrute numa
panela, adicionar um copo do molho de cogumelos e uma colher de manteiga (ou
óleo). Cozinhar em fogo baixo por uma hora. Interromper o cozimento quando o chucrute estiver macio. 3) Dourar a cebola picada na manteiga ou óleo. Adicionar o chucrute cozido, misturar e fritar. Temperar com pimenta. 4) Picar bem
chucrute frito junto com os cogumelos. Experimentar para ver se não falta tempero. Adicionar a farinha rosca e desta
maneira o recheio está pronto.
Ingredientes para a massa: aproximadamente 1kg de farinha; água morna; 1 colher de óleo; sal
Preparo: 1) Peneirar a farinha e colocar na forma de um montinho com uma depressão no meio. Acrescentar o óleo e
a água misturando aos poucos. Quando a massa estiver em ponto de ser aberta, retirar e colocar sobre a mesa, e continuar
a misturar até conseguir uma massa lisa e elástica; 2) Cortar um pedaço razoável, polvilhado com farinha, e abrir até
obter uma camada fina. Guardar o restante da massa coberta para que não seque; 3) Com o auxílio de um copo ou outro tipo de forma, recortar pedaços redondos da massa aberta; 4) Sobre cada pedaço colocar o recheio deixando as margens
livres (3-4 mm). Umedecer as bordas da massa e fechar bem com a ponta dos dedos. Colocar sobre um guardanapo de
tecido ou papel manteiga polvilhado com farinha. Proceder desta forma até terminarem a massa e o recheio; 5) Em uma panela grande ferver água com um pouco de óleo. Colocar os pierogi na água fervente, misturar de vez em quando para
que não adiram ao fundo. Quando boiarem ferver mais um pouco. Tirar com delicadeza com a escumadeira e colocar
sobre travessa molhada com água fria. Para cozer o restante das porções não mudar a água da panela, mas completar e
salgar; 6) Servir os pierogi ainda quentes com cebola dourada na manteiga. Se sobrarem, podem ser consumidos fritos no dia seguinte.
COMPOTA DE FRUTAS SECAS Ingredientes: 50g de ameixas secas; 50g de maçãs secas; 30g de damascos secos; 30g de peras secas; 200g de açúcar;
cravos; canela em pau ou em pó; limão siciliano
Modo de preparar: 1) Por as frutas secas de molho, à noite. No dia seguinte retirar da água e colocar na panela. 2)
Acrescentar 3 litros de água fria. Em seguida alguns cravos e canela em pau. 3) Cozinhar em fogo baixo por
aproximadamente uma hora. 4) Acrescentar o açúcar e o limão siciliano fatiado com casca.
Servir quente ou fria. Se necessário, temperar com mais açúcar ou limão.
ANO LETIVO 2016-2017 NA ESCOLA DE LÍNGUA POLONESA JOÃO PAULO II EM SÃO PAULO
O primeiro semestre do ano letivo, que teve início em
agosto de 2016, terminou em dezembro com uma
confraternização de Natal dos grupos Básico e Médio-Avançado.
Após a apresentação sobre as tradições e costumes na
época do Advento e Natal na Polônia feita pela Profa.
Barbara Rzyski, foi apresentado um jogral com a declamação do verso de J. Tuwim “Lokomotywa”, pelos
alunos Maria Magdalena Łoś, Bernadete Zawitoski,
Gustavo Paiva e José F de Carvalho Filho com intuito de mostrarem suas habilidades na língua polonesa. A
apresntação requer muito preparo para a pronúncia correta
das palavras e velocidade de declamação, para imitar o movimento do trem.
O encerramento da confraternização ocorreu em
ambiente muito agradável e alegre ao redor de uma mesa natalina com sucos e comidas preparadas pelos próprios
alunos.
No período das férias de verão haverá encontros extracurriculares dos grupos de alunos com a professora e
muitos exercícios sobre a matéria dada no semestre para
que não seja perdido o vínculo com a língua.
A Redação
11
KOLĘDY (Canções de Natal)
BÓG SIĘ RODZI
Bóg się rodzi, moc truchleje, Pan niebiosów obnażony.
Ogień krzepnie, blask ciemnieje,
Ma granice Nieskończony.
Wzgardzony, okryty chwałą, Śmiertelny Król nad wiekami.
A Słowo ciałem się stało
I mieszkało między nami.
Cóż masz, niebo, nad Ziemiany Bóg porzucił szczęście swoje,
Wszedł między lud ukochany,
Dzieląc z nim trudy i znoje.
Niemało cierpiał, niemało, Żeśmy byli winni sami.
A Słowo ciałem się stało
I mieszkało między nami.
W nędznej szopie urodzony, Żłób Mu za kolebkę dano.
Cóż jest, czym był otoczony?
Bydło, pasterze i siano.
Ubodzy, was to spotkało, Witać Go przed bogaczami.
A Słowo ciałem się stało
I mieszkało między nami.
Potem i króle widziani Cisną się między prostotą,
Niosąc dary Panu w dani:
Mirrę, kadzidło i złoto. Bóstwo to razem zmieszało
Z wieśniaczymi ofiarami.
A Słowo ciałem się stało
I mieszkało między nami.
Podnieś rękę, Boże Dziecię. Błogosław ojczyznę miłą.
W dobrych radach, w dobrym bycie,
Wspieraj jej siłę swą siłą. Dom nasz i majętność całą,
I wszystkie wioski z miastami.
A Słowo ciałem się stało
I mieszkało między nami.
BRACIA, PATRZCIE JENO
Bracia, patrzcie jeno, jak niebo goreje. Znać, że coś dziwnego w Betlejem się dzieje.
Rzućmy budy, warty, stada.
Niechaj nimi Pan Bóg włada.
A my do Betlejem, a my do Betlejem, do Betlejem.
Patrzcie, jak tam gwiazda światłem swoim miga. Pewnie do uczczenia Pana swego ściga.
Krokiem śmiałym i wesołym
Spieszmy i uderzmy czołem Przed Panem w Betlejem, przed Panem w Betlejem, w
Betlejem.
Wszakże powiedziałem, że cuda ujrzymy:
Dziecię, Boga świata, w żłobie zobaczymy.
Patrzcie, jak biednie okryte W żłóbku Panie znakomite
W szopie przy Betlejem, w szopie przy Betlejem, przy
Betlejem.
CICHA NOC, ŚWIĘTA NOC
Cicha noc, święta noc. Wszystko śpi, atoli Czuwa Józef i Maryja.
Niech więc Boska ich Dziecina
śpi Dziecino bo śpi.
Cicha noc, święta noc. Tobie cześć chcemy nieść,
Boś pastuszkom oznajmiony
Przez anielskie "Gloria".
Jezu, witamy Cię.
Cicha noc, święta noc. Boże nasz, serca masz.
Radość sprawia nam nowina,
Że nadeszła ta godzina,
W którejś narodził się.
12
Wiersze o Wigilii i Świętach
Versos poloneses sobre o Natal
WIGILIA Pod serwetą wonna warstwa siana
Na serwecie opłatków książeczka -
Znów cię widzę, chałupko kochana
Chłopska chato, znana mi od
dziecka...
Stanisław Ciesielczuk
CHOINA ... Choinko moja, blaskiem marzeń złota,
Ze wszystkich świateł, co na tobie płoną
Jedno, jedyne z gałązką zieloną
Zachowaj ty mi na resztę żywota!...
Marian Gawalewicz
ANIOŁ
... Pastuszkowie postrzegli
i do Betlejem biegli Pierwsi wieczną mądrość witali
Wieczną władzę uznali;
Biedni, prości i mali. Adam Mickiewicz
A VIGÍLIA Embaixo da toalha uma cheirosa camada de feno
Sobre a toalha um livro com hóstias -
Novamente te vejo, querida cabana
Choupana camponesa, me és conhecida desde criança...
Stanisław Ciesielczuk
A ÁRVORE DE NATAL ... Árvore minha, dourada pelo brilho dos sonhos
De todas as luzes, que sobre ti brilham
Um, único com o ramo verde
Guarda tu para mim, pelo resto da vida! ...
Marian Gawalewicz
O ANJO ... Os pastores perceberam
e para Belém corriam
Os primeiros a saudar a inteligência eterna Reconheceram a autoridade eterna
Pobres, simples e pequenos.
Adam Mickiewicz (Tradução livre)
Najważniejsze wydarzenia i rocznice (X - XII/16) - Principais eventos e aniversários (out-dez/16)
W Polsce (na Polônia)
14 / 10 Dzień Edukacji Narodowej (Dia Nacional da Educação);
Dzień Nauczyciela (Dia do professor)
11 / 11 Dzień Niepodległości Polski. (Dia da Independência da Polônia)
29 / 11 Andrzejki (Véspera do dia de Santo André)
24 / 12 Wigilia (Véspera de Natal)
25 / 12 Boże Narodzenie (Natal)
31 / 12 Sylwester (Véspera de Ano Novo)
W Brazylii (no Brasil)
15 / 10 Dia do professor (Dzień Nauczyciela)
12 / 11 Dia da Independência da Polônia – Comemorações na Escola de Língua Polonesa JP II em São Paulo (Dzień Niepodległości Polski - obchody w Szkole Języka Polskiego JP II w São Paulo)
15 / 11 Proclamação da República do Brasil (Dzień Proklamacji Republiki Brazylii)
24 / 12 Véspera de Natal (Wigilia)
25 / 12 Natal (Boże Narodzenie)
31 / 12 Véspera de Ano Novo (Sylwester)
A Redação
Polska i My - Biuletyn Szkoły Języka Polskiego im. Jana Pawła II w Sao Paulo Corpo editorial: Julio Brandeburski, Barbara Rzyski, Lea Żułkiewicz
Proibida reprodução de qualquer tipo de texto, sem autorização prévia do Corpo Editorial Contato: [email protected] Este Boletim é totalmente financiado pelos alunos do Curso de Polonês da Escola de Língua Polonesa JP II em São Paulo
