jaargang 12, 2010 3

COver 1 01-06-2010 12:32:26

BUVA Atlas® renovatiescharnier

Speciaal ontwikkeld voor situaties waarbij een nieuwe deur

in een bestaand kozijn geplaatst wordt. Dit scharnier, in de maat

89 x 102 mm (3,5” x 4”), heeft een groter kozijnbled, dat de bestaande

scharnierinkrozing in de kozijnstijl afdekt. Het kozijnbled heeft een vlakke gezette

knoop waardoor het scharnier in alle detailleringen is toe te passen. Het scharnier is

standaard gelagerd en SKG**R. De lagerbussen zijn gemaakt van zelfsmerend en

onderhoudsvrij BUVALON®. Deze liggen vlak in de knoop en zorgen voor geluidloos

functioneren van de deur.

BUVA Atlas® klepraamscharnierDit scharnier is voor een klepraam ontwikkeld, maar is tevens te gebruiken bij

draairamen. Dit scharnier, in de maat 81 x 89 mm (3,2”x 3,5”), is standaard gelagerd en

SKG**R. Deze maatvoering zorgt er voor dat het scharnier altijd past in de bovendorpel

van uw klepraam.

Kijk voor meer informatie op www.buva.nl

Bremen 5

2993 LJ Barendrecht

Telefoon: 0180 697500

Email: info@buva.nl

BUVA Atlas renovatiescharnier

Duurzaam & Doordacht.

89

88,8

101,6

21

3

3

9

88,8

8,5

21,5

80

in een bestaand kozijn geplaatst wordt. Dit scharnier, in de maat

89 x 102 mm (3,5” x 4”), heeft een groter kozijnbled, dat de bestaande

Speciaal ontwikkeld voor situaties waarbij een nieuwe deur

scharnierinkrozing in de kozijnstijl afdekt. Het kozijnbled heeft een vlakke gezette

knoop waardoor het scharnier in alle detailleringen is toe te passen. Het scharnier is

in een bestaand kozijn geplaatst wordt. Dit scharnier, in de maat

89 x 102 mm (3,5” x 4”), heeft een groter kozijnbled, dat de bestaande

RD_0142.indd 1 31-05-2010 10:30:12P_02.indd 2 01-06-2010 10:50:17

3 I 3 2010

Raam en DeurRaam en DeurVakmagazine voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker.

RedactieLouis JongeleenRon van HoofJ.Reinder LuingeHein StienstraRonald van BochoveJoop WilschutTim van DorstenIvan Bartholomeus

UitgeverMarc Nelissen

VormgevingInpladi bvCuijk

UitgaveMIXpress BVRosmalen

Redactie-adresRaam en Deurpostbus 55, 5240 AB Rosmalentel. 073.503.43.47fax 073.503.81.53e-mail: raamendeur@mixpress.nl

Abonnementenlosse nummers E 9,25jaarabonnement E 55,-buitenland E 65,-MIXpress BV (zie redactie-adres)

Stopzetten abonnementOpzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

AdvertentiesMolijn Sales Support, Edgar Molijnpostbus 61, 5258 ZH Berlicumtel. 073.503.35.44fax 073.503.11.95e-mail: raamendeur@molijnsalessup-port.nl

OmslagfotoHunter Douglas

CloseUpAdvertorials

DrukDrukkerij Offset Valkenswaard

CopyrightsAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden ver veel voudigd, op welke wijze dan ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt zonder vooraf-gaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

ISSN 1389-6873

In dit nummer veel aandacht voor zonwering. En dat

past in deze periode waarin we in Nederland de

meeste zonuren (zouden moeten) hebben.

Ramen bieden daglicht en uitzicht, spelen een belang-

rijke rol bij ventilatie en laten zonlicht en warmte door.

Dat is niet altijd gewenst en zonwering is dan een

goede mogelijkheid om de kwaliteit van het raam te

verhogen. Zonwering speelt tevens een belangrijke rol

in de energieprestatie van woningen. Er zijn globaal

drie manieren om de ‘zon te weren’. We bespreken ze

in de rubriek Uitzicht en uiteraard komen leveranciers

aan het woord. En zegt het Bouwbesluit nog iets over

deze materie? Lees het in de rubriek Inside.

Wat ook goed aansluit bij deze maanden is het ver-

haal over Voetbal Experience. In de volksmond al snel bekend als het voetbalmuseum in

Middelburg. Een uniek gebouw waar je als bezoeker voetbal in al zijn facetten beleeft. Het

herbergt veel voetbalschatten. Voor Dom Nederland een mooie uitdaging om er een pas-

send sluitplan voor te maken. Toegankelijk maar tevens goed beveiligd.

Buva, rationele bouwproducten kijkt al wat verder dan deze zomer en maakte de redactie

heel nieuwsgierig naar hetgeen zij in september op de beurs Hout gaan presenteren.

Het gesprek hierover met algemeen directeur Rien Wisse staat op pag 19.

Het interview met Lourens Karel Meurs is ook zeer de moeite waard. Hij belt de redactie

regelmatig met tips en mooie uitspraken. Ik verklap er vast een: " Belgen zijn diverser: het

zijn de Italianen van het noorden. Er is van alles mis, maar ze hebben meer smaak."

‘De zon we ren '

Ivan Bartholomeus

Hoofdredactie Raam en Deur

Colofon_Voorwoord 3 01-06-2010 12:38:37

We inspire at www.duco.eu

‘Onzichtbaar’ Ventileren DucoTop 60 ‘ZR’

NAT

UR

AL

CO

MFO

RT

INSI

DE

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

KINDERSPEL

Kinderspel… zo omschrijf je de plaatsing van de DucoTop 60 ‘ZR’ in één woord. Daar zorgen de unieke eigenschappen van dit

revolutionaire ventilatierooster voor. Het rooster bestaat uit één geheel en wordt in de werkplaats of op de werf OP het raam

geplaatst. Zowel op houten, aluminium als PVC ramen. DucoTop 60 ‘ZR’ laat zich zeer snel en eenvoudig op het kozijn bevestigen

dankzij de transparante bovenzijde en de voorgeboorde, glasvezelversterkte koppelstukken. De ankergoot bovenaan het rooster

zorgt voor een snelle en stevige verankering van raam én rooster met de vaste constructie.

U = 1,8 Snelle montage ZR = P4Uit ÉÉN stukU = 1,8 Snelle montage ZR = P4Uit ÉÉN stuk ewinst

0,07C

ComfortsystemCsystem

ewinst

0,06

80glasaftrek

is prachtig

Tronicsystem

C

ewinst

0,26C

FIXBrandwerend

79min.

P 4Classicsystem

26062009_DUCO_RaamEnDeur.indd 4 18/03/10 15:33RD_0143.indd 1 28-05-2010 14:02:22P_04.indd 2 01-06-2010 11:10:56

Inhoudsopgave

5 I 3 2010

Postbox 7 Berichten uit de markt

Vaktueel 11 Bouwkennis' Cijfers

Gevelarchitectuur 13 Gevelmetamorfose

Close Up 15 Tunal: nieuwe buitenlandse troef

Raamwerk 16 Praktijktest kozijnen 19 Buva blijft vol op het gas

Raamwerk 18 Productnieuws

Deur in Deur u i t 24 Productnieuws

Ins ide 27 NVBR: handboek als een Bijbel 28 Zonwering: hoe zijn de regels?

Uitz icht 30 Zonwering, hoe dan? 32 Productnieuws 34 Zowering in soorten en maten

Slui tstuk 38 Voetbal Experience: voetbalschatten veilig 41 Winkhaus sterk in projecten

Goed Beslagen 43 LKM Collection: passie en smaak als basis 44 Productnieuws

Entree 47 Productnieuws

Branchepagina’s 49 VMRG NBvT VLA

Op de Mat 53 Catalogi en vakpublicaties

Buiten de Deur 54 Beursnieuws en agenda

Inhoud 5 01-06-2010 15:03:54

Wij zijn VBH, de experts in raam- en deurBeslag. VBH Nederland is sinds 1 januari 2010 de nieuwe naam van Van Nelfen Bouwbeslag. Dezelfde mensen, een nieuw uiterlijk. Het groene VBH-pakket symboliseert betere prestaties, meer service en een groter assortiment. Wij noemen dat het VBH meerwaardepakket. meer weten? Bezoek www.vbh-nl.com of bel 0162 - 483 400.

RD_0127.indd 1 02-04-2010 11:25:30P_06.indd 2 01-06-2010 11:11:33

7 I 3 2010

Postbox

raam endeur

Nieuwe generatie bij WinkhausMet ingang van 19 april is Tilmann Winkhaus (33) bedrijfsleider van Winkhaus GmbH & Co. KG. Hij treedt daarmee in de voetsporen van zijn vader Hans Winkhaus. Met deze stap is de weg helemaal vrijge-maakt voor de nieuwe, jongere generatie in het bedrijf. Vorig jaar legden Wolfgang Winkhaus en Hans Winkhaus hun functie neer en maakten bij het innovatieve venster- en deurbedrijf plaats voor Sofie Winkhaus, Tilmann Winkhaus, Hilmar Welpelo en Stefan Wemhoff. Tilmann Winkhaus maakt sinds 2007 deel uit van de directie van het bedrijf.

Nieuw economisch profiel informeert over DuitslandDe nieuwste cijfers met betrekking tot de buitenlandse handel, economische kerngegevens en kansrijke branches worden in het nieuwe ‘Economisch profiel Duitsland’ samengevat. De

Nederlands-Duitse Handelskamer (DNHK) heeft het profiel in een geactualiseerde oplage gepubli-ceerd. Op twintig pagina’s krijgen ondernemers informatie en analyses rondom de economische standplaats Duitsland. Het profiel is op de website van de Handelskamer als kosteloze download beschikbaar. “Het zwaartepunt ligt op de actuele economische ontwikkeling en een overzicht van veelbelovende sectoren”, zegt Ingrid van den Hul van de persafdeling van de DNHK. Daarnaast ver-strekt het profiel ook kennis over hoe Nederlandse ondernemers de Duitse markt kunnen betreden of hun positie op de markt kunnen versterken. “Ondernemers willen weten hoe zij vestigingen bij de Oosterburen kunnen opzetten, met welke belas-tingen zij te maken krijgen en hoe het zit met het sociale zekerheidsstelsel”, aldus Van den Hul.

Stappenplannen PKVWDe internetsite van het politiekeurmerk is uitgebreid met een stappenplan voor gemeenten en een stappenplan voor bedrij-ven die PKVW-erkend willen worden. Het eerste stappenplan is een leidraad voor gemeenten om het PKVW binnen vijf stap-pen in te voeren in hun eigen organisatie en om de uitvoering af te stemmen met externe partners. Daarbij wordt verwezen naar diverse voorbeelddocumenten. In het stap-penplan voor bedrijven staat in vier stappen beschreven hoe men PKVW-erkend kan worden. Een PKVW-erkend bedrijf is een bedrijf dat voldoet aan de kwaliteitseisen om te mogen adviseren en monteren conform het PKVW woningniveau bestaande bouw.

Testreports vernieuwdTestreports zijn een bijna onmisbaar hulpmiddel, want sinds 1 maart 2007 is voor alle brand-werende beglazing CE-markering verplicht. Om het nog overzichtelijker en gebruiksvriende-lijker te maken is www.testreports.nl en ook www.testreports.be vernieuwd. Er zijn diverse extra zoekopties toegevoegd, waardoor men altijd uitkomt bij het juiste testrapport met brandwerend glas. Zo kan men steeds heel eenvoudig aflezen tot welke breedte en hoogte de brandwerende beglazing getest is en in welke type kozijnen plaatsing is toegestaan.Vetrotech Saint-Gobain doet ruim 500 brand-testen per jaar, dus verschijnen er regelmatig nieuwe testrapporten. Deze rapporten (indien relevant voor de Benelux) worden gepubli-ceerd op Testreports.

BouwKennis Marketing JaarprijsBedrijven kunnen zich weer aanmelden voor de BouwKennis Marketing Jaarprijs. Dit is een nationale erkenning voor het meest inspirerende marketinginitiatief van de bouwkolom. Alle bedrijven met een innova-tief marketingconcept maken kans op de prijs, die 16 september uitgereikt wordt tij-dens de BouwKennis Jaarbijeenkomst. Deelname aan de verkiezing is gratis en kan tot 18 juni. De BouwKennis Marketing Jaarprijs is de nationale marketingprijs die eens per jaar wordt uitgereikt aan het meest inspirerende marketinginitiatief uit de bouw-, vastgoed- en installatiesector. De prijs is in 2005 in het leven geroepen als inspiratie en als uitdaging voor marketeers en beleidsmakers om innovatieve marke-tingconcepten zo effectief mogelijk in de markt te zetten.

Postbox_pi 7 01-06-2010 15:37:34

8 I 3 2010raam endeur

PostboxCertificaat voor Van TourRuim een jaar na invoering van de nieuwe opleidingenopzet door Repair Care is er een bedui-dend aantal Duurzaam Onderhoud Expert (D.O.E.) certificaten uitgereikt. De afgelopen maanden zijn er weer verschillende D.O.E. gecertificeerde bedrijven bijgekomen, waaronder Sanders Schilderwerken uit Emmen, Hagemans Vastgoedservice uit Wijchen en Mens-Zeist uit Zeist. Meest recent heeft Van Tour Eindhoven B.V. haar D.O.E. certificaat mogen ontvan-gen. D.O.E. gecertificeerde bedrijven kunnen, in samenwerking met Repair Care hun klanten een 10-jarige systeemgarantie aanbieden. Reden genoeg voor Van Tour Eindhoven B.V. om

hun medewerkers alle drie de niveaus van de Repair Care oplei-dingen te laten doorlopen. Tijdens de Bouwbeurs Zuid-Nederland in maart ontving Patrick van Amerongen (rayon directeur Van Tour B.V.) uit handen van Jos van den Berg (directeur Repair Care) het felbegeerde certificaat. “Wij zijn erg blij op ons certificaat. Met deze kwalificatie kunnen we onze klanten nog meer kwaliteit en zekerheid bieden,” aldus Van Amerongen.

Straatnaam voor HautauHautau heeft vorige maand een groot Pruf- und Innovationszentrum geopend in Helpsen. Bij deze opening verrastte de bugemeester van Helpsen de heer Neitsch met de toekenning van de straatnaam: Wilhelm-Hautaustraat. Wilhelm Hautau richtte Hautau op in 1910. Inmiddels staat de derde generatie aan het roer met Petra Hautau als directrice. Hautau heeft een omzet van 42 miljoen

Opdracht voor Boon-EdamKoninklijke Boon Edam heeft de opdracht gekregen voor de levering en installatie van zestien grote, hoge capaci-teit draaideuren voor het nieuwe DOHA International Airport in Qatar. De beste oplossing voor de terminal bleek uitein-delijk de toepassing van Duotour-draaideuren. Een Duotour is een grote, energiebesparende, tweevleugelige auto-matische draaideur met meedraaiende vitrines en geïntegreerde automatische schuifdeuren. Door de tweevleugelige constructie ontstaan grote loopsegmen-ten, waardoor een aanzienlijk aantal passanten tegelijk naar binnen en naar buiten kunnen. Omdat er een groot verschil zit tussen de buiten- en de binnentemperatuur in de terminal en er grote aantallen passagiers met bagage naar binnen en naar buiten moeten, is gekozen voor draaideuren. Door toepassing van de draaideuren is er geen directe verbinding tussen binnen en buiten, waardoor warme buitenlucht niet keer op keer gekoeld hoeft te worden door de airconditioning binnen in het gebouw. De productie van alle 16 draaideuren vindt plaats in de productiefaciliteit bij het hoofdkantoor van Koninklijke Boon Edam in Nederland. Het is uiteindelijk de bedoeling dat de laatste deuren in oktober 2010 geïnstalleerd zullen zijn.

Naamswijziging Dorma van DuinPer 1 mei 2010 verandert Dorma van Duin Nederland B.V. van naam. Geen grootse ver-andering want de nieuwe naam is Dorma Nederland B.V. Dorma is een internationale aanbieder van producten en systemen met betrekking tot deurtechnologie. Het moederbedrijf van de internationaal opererende Dorma Groep met 71 eigen ondernemingen in 47 verschillende landen is gevestigd in het Duitse Ennepetal.

Nieuwe directeur bij HarolHet familiebedrijf Harol in Diest, gespeciali-seerd in zonwering, rolluiken en sectionale poorten, heeft vanaf 1 april een nieuwe com-mercieel directeur. Annick Draelants neemt de commerciële leiding over van algemeen directeur Helmut Schmitz. Alain Goffart is de nieuwe directeur voor Harol France. Op 1 april 2010 heeft Helmut Schmitz, Algemeen Directeur van de Harol Group, de functie van commercieel directeur overge-dragen aan Annick Draelants. Als Marketing Manager is zij dan ook volledig vertrouwd met de commerciële structuur van Harol. Anderzijds neemt Alain Goffart als nieuwe directeur de leiding van Harol France in handen. Hij volgt daarmee Karel Geerts op, die op 1 februari 2010 met pensioen ging. In de nieuwe Harol-organisatie wordt de focus volop op innovatie gelegd, om de toekomst gewapend tegemoet te gaan, zo laat het bedrijf weten.

Postbox_pi 8 01-06-2010 16:49:15

9 I 3 2010 raam endeur

Velux Trophy 2010Architecten, aannemers en bouwmaterialenhandelaren kunnen zich nog tot 1 september 2010 inschrijven voor de Velux Trophy 2010. Deze prijs wordt dit jaar voor het eerst uitgereikt door Velux Nederland. Kanshebbers zijn woningbouw- of utiliteitsbouwprojecten waarin met

Velux producten optima-le daglichttoetreding en een comfortabel binnen-comfort is gecreëerd. Daarnaast wordt getoon-de expertise in samen-werken beloond. Het winnende project ont-vangt een Velux Trophy en een geldbedrag van 7500 euro verdeeld over de deelnemende archi-tect, aannemer en bouw-materialenhandelaar.

Internet dwingt handel tot strategische keuzesInternet wordt volgens handelaren in de bouw een steeds belangrijker oriëntatiemiddel. Tweederde van de handelaren vindt dat hun marge hierdoor is gedaald. Een meerderheid denkt echter niet dat de adviesfunctie van de handel afneemt door het internet. Dit blijkt uit onderzoek voor de E-commerce Monitor van BouwKennis.Klanten zoeken steeds vaker eerst online naar informatie over producten en prijzen voordat ze wat kopen. Bijna negen op de tien handelaren (88%) ziet dat klanten zich voor het kopen steeds meer online informeren over producten en prijzen. Slechts 3% ziet dit niet. Klanten kunnen in een paar muisklikken alle prijzen vergelijken. Dit brengt onherroepelijk een grote concurrentieslag met zich mee. De noodzaak tot creatief onderscheidend vermogen groeit.

NBD Online vernieuwdOnlangs heeft Sdu Uitgevers de geheel vernieuwde site van de Nederlandse Bouw Documentatie gelanceerd: www.NBD-Online.nl. De Nederlandse Bouw Documentatie biedt online een compleet overzicht van bouw- en installatieproducten met onder meer product-nieuws, productpresentaties, leverancierspresentaties, bestekservices en bestekteksten, productbrochures en CAD-details en foto’s en video’s. De vernieuwde site heeft een ge bruiksvriendelijkere vormgeving en biedt nieuwe functionaliteiten voor het vinden, ver-gelijken en aanvragen van informatie van bouw- en installatieproducten. Vanaf nu maakt

www.NBD-Online.nl het voor gebruikers mogelijk om sneller, gerichter en gemakkelijker te zoeken naar producten en leve-ranciers, eenvoudiger te vergelijken op eigen-schappen, kenmerken, samenstellingen en toe-passingen en op elk moment direct informatie aan te vragen of direct in contact te komen met leveranciers.

Formani op Architect ‘10 in BangkokFormani heeft samen met de firma Hakon, de Formani-importeur voor Thailand, deel-genomen aan de beurs Architect ‘10. Deze vond plaats van 30 april t/m 5 mei. ‘Architect’ is Thailands grootste en belang-rijkste beurs voor alles wat met bouw en architectuur te maken heeft. De beurs was dit jaar een groot succes met, ondanks de politiek instabiele situatie in Bangkok, een hele hoge opkomst van zowel exposanten als bezoekers.

Assa Abloy ziet verbetering In de cijfers van Assa Abloy over het eerste kwartaal van 2010 is een teruggang van de totale omzet van ongeveer 6% aangege-ven. Bleef de omzet over 2009 met 3,636 miljard euro op ongeveer hetzelfde peil als in 2008 (3,622 miljard euro), de lagere omzet is volgens Johan Molin, President en CEO toch het signaal dat de bodem van de economische cyclus is gepasseerd. Met name de Europese en Midden-Oosten markt groeiden, waarbij Italië, Spanje en Oost Europa achterbleven. De Aziatisch– Pacifische markt liet een sterke positieve ontwikkeling zien, met een groei van 11%. In Noord-Amerika was in de nieuw-bouw sprake van een negatieve trend, maar de renovatiemarkt groeide, in totaal was in Amerika sprake van een negatieve groei van 11%. Mexico en Zuid Amerika daarentegen vertoonden enige groei.De winst bedroeg in het eerste kwartaal van 2010 ongeveer 134,7 miljoen Euro, 2% lager dan in dezelfde periode vorig jaar.

Postbox_pi 9 01-06-2010 15:37:49

✔ Geschikt voor alle buitendeur toepassingen

✔ Vastdraaibaar geveerde constructie

✔ Geen dood punt binnen werkingsgebied

✔ Flexibiliteit door modulaire opbouw

✔ Speciale Low Energy uitvoeringen geschikt voor ”passief huis” oplossingen

✔ Twee logistieke concepten: - Industrie concept: losse modules - Afbouw concept: complete sets

✔ Kostenbesparing montage - Slechts twee montageschroeven - Geen losse onderdelen door

vastdraaibaar geveerde kruk

✔ Volledige conformiteit met SKG®, KOMO®, Bouwbesluit en NEN 5096

✔ Goede prijsprestatie en verlaging van de integrale kostprijs.

✔ Download de complete folder op www.s2info.nl of www.themans.nl

Nieuw in ons assortiment32 mm Veiligheidsbeslag

S2 safe & secure is een merk van hang- en sluitwerk bv

T: 0570 - 66 25 80 • E: info@themans.nl • I: www.s2info.nl • www.themans.nl

LOW ENERGY BESLAGSpeciaal geschikt icmS2 Easy2Safe Topslot:afsluiten zonder sleutel

✔

- Industrie concept: losse modules - Industrie concept: losse modules - Afbouw concept: complete sets

✔

- Slechts twee montageschroeven - Geen losse onderdelen door

✔

RD_0121.indd 1 28-01-2010 15:27:06P_10.indd 2 01-06-2010 11:12:10

11 I 3 2010

Vaktueel

raam endeur

De verwachte productiewaarde van de utiliteits-nieuwbouw valt in 2010 terug naar circa € 5,5 miljard. In 2011 wordt het dal bereikt op iets meer dan € 5 miljard. Vanaf 2012 is er weer sprake van een lichte groei ten opzichte van het jaar ervoor. Dit blijkt uit de jongste prognoses van BouwKennis ten behoeve van de BouwKennis Marketing Score Card Marktomvang.

In tegenstelling tot de voorlopig blijvende groeiende behoefte

aan woningen is een groot deel van de utiliteitsbouw qua

benodigde omvang over zijn top heen. Veel utiliteitsbouwtypen

reageren namelijk op de werkende populatie, terwijl de

woningbouw afhankelijk is van het aantal huishoudens. Vanaf

2010 neemt de beroepsbevolking niet meer toe. Het aantal

huishoudens groeit voorlopig nog wel.

De verwachte daling in de utiliteitsnieuwbouw betekent een

forse aderlating ten opzichte van de jaren 2008 en 2009. Toen

kwam de productiewaarde nog op ruim € 6,8 miljard uit.

Hiermee sluit de utiliteitsbouw een zeer lucratieve periode af,

die voorlopig niet meer zal terugkeren.

Commerciële nieuwbouw onder drukOp de markten voor bedrijfsruimten, kantoren en winkelruimte

is er sprake van oplopende leegstand. Enerzijds is dat aanbod

een direct gevolg van de huidige recessie. Anderzijds staat een

aanzienlijke portie commercieel vastgoed structureel op een

nieuwe huurder te wachten. Daarbovenop speelt nog de verbor-

gen leegstand, oftewel dat delen van een pand ongebruikt zijn.

Ook bij een aantrekkende markt zal de nieuwbouwbehoefte

blijvend lager zijn dan de afgelopen jaren.

Nederland exportlandDe twee pijlers van de Nederlandse economie, (weder)uitvoer

van goederen en zakelijke dienstverlening, hebben harde klap-

pen gekregen in de crisis. De handel en industrie gingen als

eerste sectoren onderuit, maar zij klimmen ook weer als eerste

uit het dal. De nieuwbouw van hallen en loodsen en combinatie

bedrijfshallen dalen in 2011 met respectievelijk 40% en 43%

ten opzichte van 2009. In 2012 zet er weer licht herstel in. De

relatief korte ontwikkeltijd speelt hierin mee.

Permanente krimp kantorenproductieVoor de zakelijke dienstverlening liggen de zaken iets anders.

Dit segment voelt sterk de invloed van de dalende beroepsbe-

Utiliteitsnieuwbouw bereikt dieptepunt in 2011

volking. De productie van nieuwe kantoren zal dus niet dezelfde elastici-

teit laten zien als bijvoorbeeld hallen en loodsen. Er zal een permanente

krimp op de kantorenmarkt plaatsvinden, terwijl er in de overslag nog

groeimogelijkheden zijn. Tussen 2009 en 2011 daalt de productie van

nieuwe kantoren met 45%.

Gunstige vooruitzichten bouw ziekenhuizenOnder invloed van de vergrijzing groeit de rol van de gezondheidszorg.

Hierdoor wint de productie van ziekenhuizen terrein ten opzichte van

andere gebouwtypen. In 2009 loopt de productiewaarde op tot boven de

€ 1 miljard. Dit gebouwtype groeit door tot bijna € 1,2 miljard in 2012 en

is dan in waarde het meest geproduceerde utiliteitsgebouw, op combinatie

bedrijfshallen na. De productiewaarde van ziekenhuizen zal dan in 2012

bijna 10% gestegen zijn ten opzichte van 2009.

Utiliteitsbouwproductie 2007 – 2012 per type gebouwsoort (in mln. euro, prijzen 2008)

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Totaal 6.139 6.857 6.825 5.550 5.050 5.240

Hallen en loodsen 525 914 965 680 575 629

Combinatie bedrijfshallen 1.442 1.941 2.031 1.385 1.166 1.232

Kantoren 1.512 1.178 1.139 875 631 638

Kassen 191 273 236 202 210 214

Schuren en stallen 469 525 455 390 406 412

Winkels 378 242 211 166 161 169

Scholen 563 620 563 587 612 626

Ziekenhuizen 887 992 1.058 1.107 1.132 1.161

Sportgebouwen 172 171 168 158 158 158

Bron: BouwKennis in samenwerking met Rom Bult o.b.v. CBS en EIB cijfers, maart 2010

De ontwikkeling van de Nederlandse conjunctuur in de komende jaren is

momenteel erg onzeker. Zo is Nederland sterk afhankelijk van ontwikke-

lingen op internationaal monetair gebied. De wereldeconomie is nog

steeds wankel. De recente ontwikkelingen in Griekenland, Spanje en

Portugal spelen wat dat betreft boekdelen.

Afwijkingen ten opzichte van de economische voorspellingen kunnen de

komende jaren met name de marktsector beïnvloeden. Daarom is zorgvul-

digheid geboden bij deze prognosecijfers. Voor meer informatie over de

nieuwe utiliteitsbouwprognoses of de BouwKennis Marketing Score Card

Marktomvang, kunt u contact opnemen met Jacco Ridderhof (010

2066996, Ridderhof@bouwkennis.nl).

Vaktueel Bouwcijfers 11 01-06-2010 13:47:22

12 I 3 2010raam endeur

Gevelarchitectuur

Koopmans Bouw en TEHA Group zijn in Enschede bezig met de renovatie van 165 drive-in woningen aan Het Lang Noord. De bestaande gevelelementen van de verdiepingen in voor- en achtergevel met een bekleding van golfplaten worden vervangen door prefab elementen met steenstrips. Ook de puien op de begane grond worden compleet vernieuwd. Met aanvullende, isolerende maatregelen gaan de wonin-gen van een energielabel F naar een label A.

In de Enschedese wijk Wesselerbrink staan circa 1700 drive-

in woningen uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. De

voor toen degelijk gebouwde, ruime woningen voldoen evenwel

niet meer aan de eisen van deze tijd. Niet alleen qua eisen van

thermische isolatie maar ook qua uiterlijk. De gevels van de

verdiepingen waren opgetrokken uit prefab houtbouw met

woningbrede glasstroken en daaronder een borstwering bekleed

met golfplaten.

De afgelopen jaren heeft woningcorporatie Domijn het meren-

deel van de woningen al gefaseerd aangepakt. De laatste 165

woningen worden nu onder handen genomen door Koopmans

Bouw en TEHA Group. Het ontwerp van de architecten Barend

Scherpbier en Kurt Helmes van Beltman Architecten voor deze

woningen verandert het aanzien van eentonig en kleurloos naar

een eigentijdse uitstraling met speelse afwisselingen.

Van golfplaten naar metselwerk

Gevelmetamorfose voor huurwoningen

De horizontale geleding van de gevels is een typisch beeld van de jaren zeventig

Door Joop WilschutBeeld Joop Wilschut en Koopmans Bouw Enschede

Nieuwe gevelelementenHet probleem bij de renovatie was dat men aan de gevels geen zware

dingen kon hangen zonder ook de constructie van het casco te

moeten aanpakken. Zo wilden de architecten de voor- en achtergevels

een baksteenaanzien geven, maar volwaardig metselwerk was niet

mogelijk.

De oplossing is gevonden in nieuwe volledig geprefabriceerde elementen

volgens het TEHA concept. De basis bestaat uit een houten framewerk

dat is gevuld met isolatiemateriaal. Aan de voorzijde zijn op de isolatie

steenstrips gelijmd. Daarbij is gespeeld met kleur. Zo hebben beide kop-

woningen van een blok gevels van crèmekleurige strips. Bij de tussenwo-

ningen loopt aan de boven en onderzijde een strook steenstips van deze

kleur door. Daar tussenin zijn de gevels ‘aangekleed’ met rode steen-

strips.

De kunststof kozijnen van de tussenwoningen hebben (bijna) dezelfde

kleur als de steenstrips; bij de hoekwoningen is voor de kozijnen geko-

zen voor een contrasterende kleur blauw. Bij de bovenste verdieping is

de woningbrede kozijnstrook gehandhaafd. Bij de puien in de onderste

verdieping hebben de bewoners keuzemogelijkheden gekregen qua inde-

ling. Zo zijn er woningen met een Frans balkon, maar ook woningen met

een pui van drie ramen zonder deur.

Een andere consequentie qua draagkracht betreft de zonwering. De nieu-

we elementen hebben een dik pakket isolatie. Een constructieve voorzie-

ning voor de montage van een zonnescherm door dit pakket aanbrengen

zou een koudebrug gaan vormen en dat zou vervelend zijn. Bij woningen

met markiezen of uitvalschermen zijn deze daarom vervangen door

screens. In de nieuwe gevelelementen is daar ruimte voor gecreëerd.

Bewoners die nu alsnog zonwering willen, kunnen tegen betaling screens

laten aanbrengen.

Oud en nieuw naast elkaar

Gevelarchitectuur 12 01-06-2010 16:34:56

13 I 3 2010

’s Middags worden de nieuwe gevelelementen geplaats

’s Ochtends worden de oude gevelelementen eruit gehaald

Begane grond en kopgevelsNaast de verdiepingen zijn ook de gevelvlakken op de begane

grond vervangen, maar daar is niet gewerkt met prefab elemen-

ten. Deze vlakken liggen namelijk iets verder terug de woning

in. Bij de entree in de voorgevel en het vertrek aan de achterzij-

de zijn nieuwe houten puien geplaatst en is het plafond van het

overstek compleet vernieuwd.

De kopgevels van bestaand metselwerk zijn allereerst met hoge

druk schoongespoten. Daar zijn vervolgens platen polystyreen

isolatieschuim op verlijmd, waarna het geheel is afgewerkt met

steenstrips in dezelfde kleur als de kopwoningen.

Aanvullend zijn er bij de renovatie nog andere punten aange-

pakt. Het dak heeft, mede door de gewijzigde dakrand, een

nieuwe isolatielaag, dakbedekking en ballastlaag gekregen. Er is

aan de onderkant van de 1e verdiepingsvloer met isolatie een

thermische scheiding t.o.v. het bovenliggende deel van woning

aangebracht. Verder zijn er leidingen geïsoleerd en radiatoren

verwijderd of vervangen. Door deze maatregelen, de scheiding-

slaag en de sterk verbeterde isolatie van de gevels en het dak

zijn de woningen van een energielabel F naar een label A

gegaan.

Twee woningen per dagDe gevelelementen zijn per woonblok vervangen. Allereerst is

de achtergevel vervangen en nadat die helemaal was gemon-

teerd, is men overgestapt naar de voorgevel. Om de overlast

voor de bewoners tot een minimum te beperken, is van tevoren

met hen overleg gepleegd in een zogenaamd opnamegesprek:

komt het uit, wat moeten zij doen, wat doet de aannemer.

De aansluitingen vóór de bouwmuren worden met de hand aangewerkt

Gevelarchitectuur 13 01-06-2010 13:50:44

14 I 3 2010raam endeur

Gevelarchitectuur

Dit was belangrijk om zo weinig mogelijk stagnatie te krijgen.

Per dag zijn twee woningen onder handen genomen. ’s Morgens

zijn de oude elementen verwijderd en direct daarna de nieuwe

aangebracht, die just-in-time werden aangeleverd. Vooraf is een

montagerouting vastgelegd en heeft elk element een unieke

codering gekregen. Dit om de elementen in de juiste volgorde

te kunnen produceren, aanvoeren en monteren.

De aansluiting van de elementen onderling vóór de bouwmuren

is ter plaatse gemaakt. De tussenruimte is opgevuld met isola-

tiemateriaal, waarop vervolgens de steenstrips zijn gelijmd. Op

een aantal plaatsen is in deze ruimte de hemelwaterafvoer opge-

nomen en weggewerkt.

Nadat de voor- en achtergevel waren vervangen, is het dak en

zijn de kopgevels aangepakt. Daar tussendoor zijn de werk-

zaamheden binnen in de woning uitgevoerd. In totaal nam de

renovatie per woning zo’n acht werkdagen in beslag.

Frisse uitstralingInmiddels zijn al een flink aantal van de 165 woningen opgele-

verd. Door de wijk lopend heeft het geheel een frisse, eigentijd-

Projectgegevens:Opdrachtgever : Woningcorporatie Domijn, Enschede

Architect : Beltman Architecten, Enschede

Aannemer : Koopmans Bouw, Enschede

Gevelelementen : TEHA Group, Haaksbergen

Start eerste blok : januari 2010

Oplevering totaal : september 2010

In sommige gevallen ‘blokkeren’ koopwoningen de renovatie

se uitstraling gekregen, zeker in vergelijking met de woningen zoals ze er

voor de aanpak uitzagen. Het is alleen jammer dat een aantal blokken dit

beeld verstoort, omdat ze niet de metamorfose kunnen ondergaan. In deze

blokken zitten tussen de huurwoningen namelijk woningen die gekocht

zijn en waarvan de bewoners financieel niet willen of kunnen meedoen.

Alleen de huurwoningen aanpakken, was bouwtechnisch geen optie en de

huizenbezitters dwingen mee te doen, ging ook niet. Men zoekt nog naar

een financiële oplossing. Hopelijk lukt dat, zodat de totale wijk het nieu-

we elan kan gaan uitstralen.

Beeld van de nieuwe achterzijde van één van de woonblokken

Op de 1e verdieping hebben bewoners een keuzemogelijkheid qua

pui-indeling

De lichte steenstrips zijn in halfsteensverband, de rode in blokverband aan-

gebracht

Gevelarchitectuur 14 01-06-2010 13:50:59

15 I 3 2010

Close Up

raam endeur

Nederland geldt als de Champions League van de ventilatie. En iedereen wil op het hoogste niveau opereren. Vandaar dat het Belgische bedrijf Tunal zich op de markt van zijn noorderburen wil wagen. “Wij leveren direct aan de markt”, aldus Tunal-eigenaar Bart Lambrecht. “Zo onderscheiden we ons van de concurrentie.”

Tunals idee om naar Nederland

te gaan, leeft al geruime tijd.

Twee jaar geleden stond het

Belgische bedrijf met een kleine

stand op de vakbeurs Hout in het

Rotterdamse Ahoy’. “Een erg

leerzame ervaring”, kijkt Lambrecht

terug. “We stonden daar met onze ventilatiesystemen. ‘Zonder

Komo-attest slagen jullie ventilatieroosters in Nederland niet’,

kregen we van iedereen te horen.”

Weer terug op de thuisbasis in Oostrozebeke, in de buurt van

Kortrijk, ging hij met die opmerking aan de slag. Komo bleek

even belangrijk te zijn voor de Nederlandse markt als de opna-

me in de EPB-databank in België. Dat laatste garandeert name-

lijk de betrouwbaarheid van de productgegevens die in de ener-

gieprestatieregelgeving aan bod komen. Die regelgeving legt een

aantal eisen op aan nieuwbouw- en gerenoveerde woningen om

de energieprestatie van die woningen te verbeteren.

CertificatenNa die verandering is Lambrecht meteen met zijn ventilatiesys-

temen aan de slag gegaan. En een halfjaar later was het zover:

toen beoordeelde het Wetenschappelijk en Technisch Centrum

voor het Bouwbedrijf Tunals raamventilatieroosters conform de

regels van het EPB. Daarmee was Tunal het eerste Belgische

bedrijf. “Die beoordeling vermijdt dat de persoon die de EPB-

aangifte doet, zich voor ieder individueel productgegeven tot de

fabrikant of leverancier moet richten.”

Zes maanden later volgde dezelfde positieve keuring voor het

Komo-attest. “Beide geven aan dat onze raamventilatieroosters

geschikt zijn om volgens de voorschriften in de bouw te gebrui-

ken. Het enige verschil is het land.”

Sinds april 2010 hebben Tunals raamventilatieroosters het

Komo-attest. Het Belgische bedrijf is dan ook klaar om zich op

de Nederlandse markt te presenteren. “Voor Nederland hadden

we dat attest voor onze ventilatiesystemen echt nodig”, legt

Lambrecht uit. “Dat is een topland in ventilatie. Maar we willen

ook andere producten op de Nederlandse markt brengen.”

Naast ventilatiesystemen is Tunal ook producent van zonwerin-

gen en gevelsystemen.

Nieuwe buitenlandse troef op Nederlandse ventilatiemarkt

Belgische Tunal verbreedt horizon

In de liftDe EPB-conformiteit aan de Belgische EPB-regelgeving heeft Tunal overi-

gens geen windeieren gelegd. De productie is hard omhoog gegaan en

inmiddels beschikt het West-Belgische bedrijf over 350 vaste Belgische

klanten. “We gebruiken geen ijzerwarenhandel, maar leveren direct aan de

markt”, geeft Lambrecht aan. “Dat doen wij als een van de weinigen.” Dat

komt echter mede omdat ijzerwarenhandels vaste leveranciers hebben.

“Als nieuwkomer is het lastig daar tussen te komen. Ze hebben meestal

een langere relatie met hun leverancier opgebouwd.” Maar ook deze

manier van handelen heeft zijn voordelen, vindt Lambrecht. “Zonder tus-

senpersoon rekenen we lagere prijzen voor onze producten.” En dat is

niet de enige reden om Tunal-producten aan te schaffen. “We leveren alles

op maat volledig naar de wensen en eisen van de klant, binnen de

gewenste levertermijn. Daarbij zorgen we voor de hoogste kwaliteit. Zo

gebruiken we altijd hoogwaardig aluminium, gelakt volgens het Europese

kwaliteitslabel Qualicoat. Geen enkele concullega doet dit.”

Nederlandse marktOp de Belgische markt is het succes dus erg snel gekomen. Lambrechts

verwachtingen liggen lager als het om de Nederlandse markt gaat. “We

moeten alles zelf doen. Onze Belgische concullega’s werken namelijk in

opdracht van Nederlandse bedrijven. Zo werken wij niet, niet in België en

niet in onze exportlanden Engeland en Frankrijk. Nederland is een nieuw

terrein voor ons. En een mooi terrein meteen: het grootste ventilatieland

ter wereld.”

Wanneer is hij dan tevreden? “Ik heb als doel gesteld om volgend jaar in

de bouwvakvakantie zo’n honderd vaste Nederlandse klanten te hebben.

Dan moet het mogelijk zijn een omzet van € 2 miljoen te draaien.”

Daarvoor heeft hij al een goede stap gemaakt. “In Nederland hadden we

eerst één accountmanager rondlopen. We verhogen dit aantal op zeer

korte termijn.”

Directeur Bart Lambrecht en Accountmanager Nederland Ruben Depoorter

Close-up_Tunal 15 01-06-2010 15:36:36

16 I 3 2010

Raamwerk

raam endeur

Via een uitgekiende procedure is TGM Gevel Consult uit Asten in staat gevelelementen, geplaatst in hun definitieve bouwkundige kader, te testen op wind- en waterdichtheid. In vrij korte tijd is aan te tonen of de aansluitingen van een element op de bouwmuren en de dichtingen van draaiende delen in de pui wel voldoen aan de gestelde eisen. Daarnaast doet het bedrijf onderzoek naar thermi-sche lekken, sterkte en stijfheid van gevelconstruc-ties. Maar dat alles in praktijksituaties en dus niet op laboratoriumniveau.

‘De vraag naar bewijsvoering voor verkochte prestaties’, of

anders gezegd hoe wind- en waterdicht is een kozijn in

zijn aansluitingen op het bouwkundige kader, wordt steeds gro-

ter. Dergelijke onderzoeken zijn geen overbodige luxe, maar

worden meer en meer een noodzaak. Dat is te concluderen uit

de vele schadegevallen.

Met laboratoriumproeven is niets mis; die worden door erkende

instanties volgens de geldende voorschriften en regelgeving uit-

gevoerd. De praktijksituaties is evenwel compleet anders. Daar

is er geen mogelijkheid (lees: geen tijd) om de aansluiting van

een kozijn op de gevel te optimaliseren. Daar ben je afhankelijk

van het vakmanschap van de monteur en de juiste uitvoering

van de details. Bovendien zijn de omstandigheden waarin en

waaronder gewerkt moet worden duidelijk anders dan bij een

testopstelling in een laboratorium.

TGM Gevel Consult heeft een methode ontwikkeld, waarmee in

de praktijk is te onderzoeken of gevelelementen wel juist zijn

Zijn ze wel wind- en waterdicht?

Kozijnen testen in de praktijk

De display van de computer waarop de voortgang en de resultaten zijn af te

lezen

De aansluitnaden worden met plexiglasplaatjes ‘afgesloten’

Via een ingeplakte ‘zuigmond’ wordt de tussenruimte vacuüm gezogen of

wordt druk opgebouwdDoor Joop WilschutBeeld: Joop Wilschut en TGM Gevel Consult

geplaatst. Of de aansluitingen qua wind- en waterdichtheid wel voldoen

aan de gestelde eisen. Met de methode is niet alleen de aansluiting op het

bouwkundig kader te testen maar ook de dichtingen van het gehele kozijn

met of zonder draaiende delen. De methode leent zich voor alle soorten

kozijnconstructies en fragmenten van vliesgevelconstructies.

Volledig inpakkenOm een test goed te kunnen uitvoeren, moeten we een pui of element aan

de binnenzijde volledig inpakken”, begin Željko Vukovi zijn uitleg.

“Daarvoor gebruiken we geprefabriceerde plexiglas plaatjes voor de aan-

sluitnaden van een kozijn op het bouwkundige kader. Deze plaatjes wor-

den compleet afgedicht met plaktape. Bij puien met uitsluitend vast glas is

het voldoende alleen de kaderaansluitingen in te pakken. Bij kozijnen met

draaiende delen pakken we aansluitend het geheel in met noppenfolie, dat

ook weer op alle naden wordt afgeplakt met tape.”

Voor de test op lucht- en waterdichtheid is het nodig in de ingepakte

ruimte een onderdruk te creëren. Daarom wordt er een ‘zuigmond’ inge-

Raamwerk Praktijktest 16 01-06-2010 13:57:07

17 I 3 2010

Een hoekelement, volledig ingepakt, is klaar om getest te

worden

Zo ziet een te testen pui met vaste

beglazing er van buitenaf gezien uit

De apparaat voor een test op wind- en water-

dichtheid staat in lijn opgesteld

Via een buis met nozzles wordt de pui

een kwartier lang besproeid

Een pui met draaiende delen is volledig ingepakt in noppenfolie

plakt, die met een slang aangesloten is op computerapparatuur,

die op zijn beurt via een slang is verbonden met een ventilator.

Via de computer sturen we de voortgang van het proces en

kunnen we de resultaten aflezen. De metingen worden verricht

op basis van NEN-EN 1026 en NEN-EN 1027, of volgens spe-

cificaties van het bouwbestek.”

Testen“Bij de luchttest wordt in de tussenruimte een afgesproken

drukverschil opgevoerd tussen 150 en 650 Pascal”, gaat Željko

verder. “Dat gebeurt in meerdere stappen. Op de display van de

computer is exact na te gaan wat er gebeurt. Of de aansluitin-

gen voldoen aan de gestelde eisen of dat er iets mis is. Zitten er

in de pui draaiende delen dan berekenen we vooraf met welk

verlies t.a.v. de aansluitnaden van stijlen, regels en dichtingen

we rekening moeten houden. Het voert te ver om dat gedetail-

leerd uit te leggen, maar het heeft wel invloed.”

“Voor de test op waterdichtheid wordt de pui eerst een kwartier

lang van buitenaf besproeid. Dat gebeurt met nozzles op een

buis vanaf de bovenkant van het kozijn op een vastgestelde

afstand. Na dat kwartier ‘inregenen’ zonder drukverschil over

de gevel wordt het drukverschil in de tussenruimte, de meetop-

stelling, in stappen van 50 (150) Pascal en met een tussentijd

van vijf minuten opgevoerd tot de maximale toetsingsdruk. Tijdens deze

test inspecteren we continue of er aan de binnenzijde via het kozijn en/of

de aansluitingen wel of geen water naar binnendringt.”

Controle voorafVuckovic: “Met deze twee testen is dus vrij snel te constateren of een pui

op de juiste manier is ingebouwd en wel of niet voldoet aan de geldende

normen en eisen uit het bouwbestek. Door de bank genomen komen we

weinig ernstige problemen tegen, maar als er problemen zijn dan zijn die

vaak moeilijk of alleen met kunstgrepen op te lossen. Bevinden de proble-

men zich in de gevelelementen dan lukt het ons om een oplossing te

bedenken en met het juiste advies te zorgen dat de elementen voldoen

aan de gestelde eisen. Veel problemen zijn te ondervangen door vooraf de

juiste detaillering te maken en de aansluiting dan ook conform dat detail

uit te voeren.”

Door de jarenlange ervaring die hij als onderzoeker en gevelspecialist

heeft opgedaan, is Vuckovic in staat detailleringen op hun juistheid te

controleren. Hij pleit er dan ook voor om dit soort details al in het voor-

traject te laten beoordelen. “Overleg in een vroeg stadium is het beste om

problemen in de eindfase te voorkomen. Want niets is zo erg als een

mooie pui in een fraaie gevel aangebracht te hebben en dan tot de ontdek-

king te komen, dat je op slopershoogte zit vanwege een wind- of water-

lek.”

Raamwerk Praktijktest 17 01-06-2010 13:57:26

2- en 3-delige uitvoering voor deuren tot 160 kg

Uitstekend voor een directe schroefverbindingGecertificeerd conform CE, KOMO en SKG

Clipmontage: indrukken, met inbusschroef bevestigen, klaar

Geen penverschuiving van de paumelle bij een zijdelingse verstelling

Intuïtieve 3D justering met slechts één gereedschap bij een ingehangen deur

Verhoogde inbraakbeveiliging

■

■

■

■

■

■

■

recht+schuinP800+P800NL /-schuin voor PVC deuren

Het universele scharnier dat past in de meest uiteenlopende profielsituatiesVerkrijgbaar voor kunststof deuren tot 120 kg (scharnierklasse 13) of 160 kg (scharnierklasse 14)

Gecertificeerd conform CE, KOMO en SKG

Geëxtrudeerd aluminium

Onderhoudsvrije stift

Verhoogde inbraakbeveiliging

■

■

■

■

■

■

Haps GmbH + Co.KGwww.haps.de ■ info@haps.de

fi ligrain+sterkA300 voor aluminium deuren

Tel. +31 (0)527 61 34 56Fax +31 (0)527 69 84 20E-mail info@dictator.nlWebsite www.dictator.nl

DICTATOR PRODUCTIE B.V.Energieweg 11 8304 AJEMMELOORD Nederland

Vertegenwoordiging in België:AMY N.V. B-8200 BRUGGETel. +32 (0)50 31 28 48Fax +32 (0)50 31 16 64www.amy.be info@amy.be

Prijsgunstige oplossing uit Zwitserland, 5 jaar garantie Deur is bijna zonder weerstand te gebruiken en kan op iedere gewenste openingshoek blijven staan Bij branddetectie wordt de deur door de sluitarm altijd veilig gesloten ongeacht de positie van de deur Leverbaar met schaararm of glijrail, grootte EN 2-4 of EN 3-6 Als ‘stand-alone’ oplossing of aangesloten op de brandmeldcentrale

TJSS vrijloopdeurdranger Voor preventieve brandbeveiliging gecombineerd met optimale toegankelijkheid

Ideaal voor toepassing in bijv. ziekenhuizen, scholen, kinderdagverblijven, bejaardencentra en verzorgings-tehuizen waar zowel brandveiligheid als ook toegankelijkheid een belangrijke rol spelen.

P_18.indd 1 01-06-2010 12:04:21

19 I 3 2010

Raamwerk

Crisis? Welke crisis? Buva rationele bouwproduc-ten trekt zich er niets van aan. Het Barendrechtse bedrijf is de afgelopen periode druk bezig geweest om innovatieve producten te ontwikkelen. De belangrijksten worden komend najaar tijdens de Vakbeurs Hout in Rotterdam gepresenteerd.

Maar voor het zover is – deze beurs in Ahoy’ loopt van

27 september tot en met 1 oktober aanstaande - wil

Buva-directeur Rien Wisse graag een tipje van de sluier

oplichten. “De afgelopen twee jaar hebben we hard hieraan

gewerkt. Tien medewerkers van onze afdeling ‘Research and

Development’ zijn er continu mee bezig geweest.”

De nieuwe toepassing van Buva is bedoeld om faalkosten aan te

pakken en te reduceren. “We luisteren altijd goed naar onze

klanten en de eindgebruikers, maar proberen ze ook een stap

voor te zijn”, verklaart Wisse Buva’s werkwijze. “En ik kan met

zekerheid zeggen dat we dat deze keer ook weer met verve heb-

ben gedaan.”

In veel gevallen liggen de totale faalkosten tussen twaalf en

zeventien procent. Veel te hoog, volgens Wisse. “Zeker als je

weet dat de uiteindelijke opbrengst van de aannemer rond twee

procent ligt.” Buva’s nieuwe generatie hang- en sluitwerk voor

houten kozijnen moet ervoor zorgen dat de timmerfabrikant

minder vaak terug naar de bouw hoeft voor herstelwerkzaam-

heden. “Dat scheelt geld én ergernis. En dat laatste is ook niet

onbelangrijk”, aldus Wisse.

Nooit meer nazorgIn deze nieuwe generatie onderscheidt Buva drie niveaus.

“Gebruik je producten uit het hoogste niveau, dan vindt er op

de bouw geen nazorg meer plaats”, beweert de directeur van

Buva stellig. “Maar meer details geven we nog niet prijs.”

Tijdens de Vakbeurs Hout eind september van dit jaar wordt de

nieuwe toepassing officieel gepresenteerd. Uiteraard besteedt

Raam en Deur hieraan de nodige aandacht. Hou dit vakblad

daarom goed in de gaten.

Deze beurs in de Rotterdamse Ahoy’ geldt voor Buva als het

zwaartepunt van 2010. “We zijn twee jaar met deze nieuwe toe-

passing bezig geweest”, verklaart Wisse. “Maar natuurlijk heb-

ben we niet alleen hiervoor oog gehad.”

Zo brengt het Barendrechtse bedrijf de Ergo-Block en het ver-

nieuwde Atlas scharnier op de markt. De Ergo-Block is een

nieuw type meerpuntssluiting voor dubbele deuren. “Dubbele

houten deuren vormen altijd een probleem om helemaal goed

af te sluiten en perfect te laten functioneren. Onder invloed van

vocht en temperatuurverschillen gaat het hout namelijk wer-

ken.” Dat krimpen en zwellen beïnvloedt de sluitnaad en bij

Buva blijft vol gas geven

Door Tim van Dorsten

dubbele deuren is deze invloed dubbel zo groot. “Ons Ergo-Block

beschikt over een uitslag instelbare dagschoot, die de deur ‘volgt’ en een-

zijdige afgeschuinde blokschoten om de deur te ‘corrigeren’.”

De Ergo-Block voldoet aan de prestatie-eisen van het Bouwbesluit. Voor

gevelelementen zijn dat weerstand tegen windbelasting, inbraakwerend-

heid, bescherming tegen geluid van buiten, wering van vocht van buiten

en beperking van luchtdoorlatendheid.

Atlas scharnierEen ander nieuw Buva-

product is het vernieuwde

Atlas scharnier, die het

afhangen van deuren vereen-

voudigt. “Vaak vindt het

afhangen op de bouw plaats.

Dat kost veel tijd, vooral

vanwege het aanbrengen van

scharnier-inkrozingen in de

kozijnstijlen.” Volgens Wisse

slokt die extra bewerking

ook in timmerfabrieken veel

capaciteit op van CNC

gestuurde bewerkingsunits.

“Het inkrozen van scharnie-

ren in de deuren zorgt voor

veel minder problemen. Bij

het omfrezen van deuren op

een CNC bewerkingsunit

gaat het inkrozen van schar-

nierbledden in een moeite

door.” Het Atlas scharnier

beschikt over een aangepaste

constructie om ze zonder

inkrozingen op kozijnstijlen

te schroeven. “We hebben

dit uiteraard grondig onder-

zocht”, zegt Wisse. “En daaruit blijkt dat deze scharnieren zonder

inkrozingen op de kozijnstijlen een maximaal toelaatbaar deur-

gewicht tot 140 kilo kunnen dragen. SHR heeft dit onder-

bouwd. Ter vergelijking: bij ingekroosde scharnieren is het

maximum toelaatbare gewicht 150 kilo.” Werken met

Atlas scharnieren bespaart niet alleen tijd, het maakt

ook scharniersponning in kozijnstijl overbodig.

“Door het ontbreken van scharniersponning kan

voor vast glas een volledige sponning gebruikt

worden. Daarnaast komt de noodzaak van

scharniersponning te vervallen bij binnen-

sponningen van 57 millimeter. En dit zijn

slechts enkele voordelen. Het nieuwe

scharnier moet echter wel dieper in

de deur worden ingekroosd.”

Buva-directeur Rien Wisse

Sluitstuk_Buva 19 01-06-2010 15:40:23

20 I 3 2010raam endeur

RaamwerkPassiefkozijnHet eerste passiefkozijn met naar buiten draaiende ramen is ontwikkeld door Lamikon in samenwerking met haar partners. Het kozijn is van 100% massief FSC-hout en heeft een U-waarde van onder de 0,08. Het nieuwe kozijn is gebaseerd op het Longlife kozijn met waterdichte epoxyverbindingen met een standaard garantie van vijftien jaar. Het passiefkozijn heeft drievoudige beglazing en de innovatieve muur-aansluitingen met stelstroken en compribanden, die warmtelekken voorkomen. Een derde aanpassing betreft de dorpelafdekking: die bestaat nu uit Woodstone (geperste steenvezels) i.p.v. een alumini-um plaat. Net als bij het basiskozijn worden bij het passiefkozijn de faalkosten sterk gereduceerd door de verregaande prefabricage van het kozijn.Info: Verweij Houttechniek, Woerden, 0348.68.82.82, www.verweij-ht.nl

Beter geïsoleerdMet 86 millimeter inbouwdiepte en een uit-gedokterde meerkamer technologie biedt Geneo (Rehau) een kunststof kozijnprofiel voor maximale energiebesparing. Omdat het bedrijf bij 80 tot 90 procent van haar pro-ducten geen stalen verstevigingstrippen gebruikt, komen er geen koudebruggen voor. Ook zonder extra maatregelen wordt zo een U-waarde van 1,0 W/m²K bereikt. Met isolerende voorzieningen in de profiel-kamers is een waarde van 0,91 en zelfs 0,85 te halen. Bovendien draagt het nieuw ont-wikkelde basismateriaal Rau-Fipro bij aan deze betere isolatiewaarden zonder afbreuk te doen aan inbraakwering, uitstraling en akoestische isolatie.Info: Rehau, Erlangen (D), 00.49.91.31.92.57.36, www.rehau.com

3D CombiDe naam 3D combikozijn staat voor Doordacht Duurzaam Doornenbal kozijn. Het kozijn heeft een FSC vurenhou-ten bovendorpel, een FSC Robinia onderdorpel en FSC vurenhouten stijlen waarbij aan de onderzijde van de stij-len een stuk Robinia van ongeveer 250 mm wordt gevin-gerlast. Het Robinia is ook te vervangen door Sapupira. Bij een kozijn met deze opbouw zit volgens de producent het juiste hout op de juiste plaats en wordt het duurzame hardhout op een verantwoorde wijze toegepast. Alle onderdelen van het 3D Combikozijn worden in de fabriek onder optimale omstandigheden vervaardigd, bewerkt en afgewerkt. De hoekverbindingen zijn in verstek gemaakt, zodat er geen vochtgevoelig kopshout in de spouw komt. Het kozijn wordt geplaatst in een stelkozijn van gevinger-last vurenhout.Info: TimmerSelekt Doornenbal, Veenendaal, 0318.52.26.03, www.doornenbal.com

Argenta InvisibleDankzij dit scharnier ligt de deur in gesloten toestand perfect in lijn met de muur, zonder dat u ook maar iets van het scharnier opmerkt. Bovendien kunt u met dit onzicht-bare scharnier elke deur 180° opendraaien. Deze Invisible is leverbaar in 2 versies. Daar waar de medium-versie geschikt is voor deu-ren tot 80 kg, werd een compacte small-ver-sie ontwikkeld voor gewone binnendeuren tot 50 kg. De compacte afmetingen beperken de inbouwdiepte van het scharnier en de een-voudige hoogteregeling laat een snelle plaat-sing toe. Na de installatie kan het scharnier ook eenvoudig bijgeregeld worden in hoogte, breedte en diepte (3D-regelbaar) zonder de deur of het scharnier te demonteren. In tegenstelling tot andere onzichtbare scharnie-ren op de markt is deze Invisible rechts-links omkeerbaar. Hoe de deur ook opendraait, er is steeds een correct scharnier bij de hand. Info: Renson, Waregem, 00.32.56 62 93 78, www.renson.eu

Hoger gewichtOok bij de tweede première van het NT assortiment kozijnen van Roto-Frank spelen het actuele thema glas/gewicht en de gebrui-kerswensen naar hoge functionaliteit en esthetica een belangrijke rol. Stond bij de presentatie van de Designo in 2006 van vol-ledig weggewerkte scharnieren de maatstaf nog op een draagmogelijkheid tot een gewicht van 150 kilogram. Bij de nieuwe serie van deze scharnieren is dit draagver-mogen opgevoerd tot 200 kilogram vleugel-gewicht voor draai-kiepkozijnen. Met deze scharnieren zijn verdiepingshoge raam- en deurpartijen uit hout of hout-aluminium nu geen utopie meer. De scharnieren zijn naar wens in elke kleur uit te voeren.Info: Roto-Frank, Leinfelden-Echterdingen (D), 00.49.71.17.59.80, www.roto-frank.com

Raamwerk_pi 20 01-06-2010 13:59:19

21 I 3 2010 raam endeur

PassiefcombiHet Duitse bedrijf Unilux produceert al jaren hout-aluminium kozijnen in de uitvoeringen ModernLine, LivingLine en DesignLine. Onder de naam Ultratherm zijn bij deze drie kozijn-typen extra voorzieningen getroffen om de isolatiewaarde van de kozijnen nog verder op te voeren. Zo is het gelamineerde houten basisprofiel gewijzigd in een profiel met in de kern hoogwaardi-ge isolatiematerialen, zijn delen van de aluminium profielen aan de buitenzijde volgeschuimd met isolatiemateriaal en hebben de kozijnen standaard een drievoudige beglazing met Argon gasvul-ling en speciale coatings op de glasruiten. Door deze maatregelen fluctueert de U-waarde van de kozijnen tussen 0,9 voor de LivingLine en 0,7 voor de DesignLine.Info: Unilux, Salmtal (D), 00.49.65.78.18.90, www.unilux.de

Zwaar en grootOm zware elementen tot 180 kilogram of grootformaat draaiende delen tot 3,6 m² te kunnen realiseren, heeft Maco een nieuw hoekscharnier en uitzetscharnier ontwikkeld. Beide schar-nieren hebben een extreem stabiele samenstelling en zijn daardoor in staat draai-kiepvleugels met een maximale breedte van 1800 mm en een maximale hoogte van 2800 mm te ‘dragen’. Men komt daarmee tegemoet aan de wens van de moderne architectuur om grote glasopper-vlakken in drievoudige beglazing realiseerbaar te maken. Het oppervlak van de scharnieren is standaard zilver verzinkt, maar kan ook naar wens in alle RAL kleuren worden geleverd.Info: Maco Beschläge, Zelhem, 0314.62.26.27, www.maco-nl.nl

PassiefdakraamSpeciaal voor passiefhuizen biedt Fakro dakramen aan die perfect aansluiten op de woonwen-sen van een dergelijk huis. Het FPT U5 Thermo combineert de energiebesparende eigen-schappen van de FTT U5 Thermo met het bedieningsgemak van het FPP preSelect uitzettui-meldakraam. Het nieuwe dakraam is onder andere uitgerust met drievoudige beglazing, die een U-waarde van 0,5 W.m-2K-1 oplevert. Speciale TGI spacers met koudebrugonderbreking en een viervoudig dichtingsysteem zorgen voor een drastische vermindering van het warmte-verlies. Voor een nog hogere isolatiewaarde heeft Fakro een speciaal gootstuk EHV AT Thermo ontwikkeld, dat aan elke zijde 22 mm breder is dan standaard gootstukken. De extra ruimte wordt opgevuld met vastgelijmd isolatieschuim.Info: Fakro Nederland, Groesbeek, 024.397.80.95, www.fakro.nl

StolpramenHet bezwaar van stolpramen is dat ze vaak niet gelijk-tijdig in een kiepstand zijn te zetten. Maco heeft nu een beslag ontwikkeld, waarbij dat wel mogelijk wordt. Twin-Fit heeft een speciale voorziening in zich waar-mee de twee stolpramen op een zodanige wijze zijn gekoppeld, dat ze gelijktijdig achterover kunnen kante-len tot in de kiepstand. De nieuwe scharnieren zijn toe te passen op zowel kunststof als houten kozijnen en worden gestuurd vanuit de greepbediening. Er zijn uit-voeringen in de Multi-Matic versie voor raamhoogtes van 430 tot 1590 mm en raambreedtes van 320 tot 1050 mm. In de Muti-Trend uitvoering variëren de hoogtes van 600 tot 1500 mm en de breedtes van 400 tot 1500 mm.Info: Maco Beschläge, Zelhem, 0314.62.26.27, www.maco-nl.nl

Kozijnen van bamboeBamboe is een goed en geloofwaardig alterna-tief voor hardhout. Voor de productie van onder andere kozijnen maakt men gebruik van zogenaamd Solid Bamboo. Dit wordt gemaakt van onder zeer hoge druk geperste bamboevezels. De vier tot vijf jaar oude bam-boestammen worden gespleten en onder 2500 ton druk samengeperst in mallen. Deze geperste blokken of bielzen zijn vervolgens te bewerken als hardhout. Het ziet er ook uit als hardhout. Naast vloerdelen, traptreden, leu-ningen en plaatmateriaal wordt Solid Bamboo ook gebruikt voor de fabricage van kozijnen. Momenteel alleen nog binnenkozijnen, maar er lopen onderzoeken naar het gedrag van bamboekozijnen voor buitentoepassingen.Info: Bamboo Xl, Amsterdam, 020.493.23.23, www.bambooxl.nl enHelwig Timmerfabriek, Geleen, 046.423.79.63, www.helwig.nl

Raamwerk_pi 21 01-06-2010 13:59:29

22 I 3 2010raam endeur

Vaktueel

Online op de hoogteRaam en Deur scant interessante websites

Door Hein Stienstra

Internet biedt informatie in alle soorten en maten. Maar je moet het wel weten te vinden. Raam en Deur selecteert regelmatig interessante websites. Speciaal om u te helpen bij uw werk.

Dit is het webportaal van de gezamenlijke brancheverenigingen in de zon-

wering. Het is het vierluik van Romazo over Consumenten, Fabrikanten,

Projecten en Rolluiken. Naast de belangenbehartiging van de aangesloten

bedrijven is er een geschillenregeling voor particulieren. Romazo telt circa

160 aangesloten leden verdeeld over het land. Romazo Fabrikanten rich-

ten zich vooral op studie en beroepsbelangen van de producenten.

Romazo Projecten zijn bedrijven die gespecialiseerd zijn in het leveren en

monteren van zonwering- en daglichtregeling voor utiliteit-, renovatie-, en

woningbouwprojecten. De branchevereniging Romazo Rolluiken is gespe-

cialiseerd in beveiligingsrolluiken en voert daartoe overleg met relevante

partijen in de markt en is daarvoor vertegenwoordigd in het CCV

(Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid van het ministerie

van Binnenlandse Zaken).

Nu de inwerkingtreding van de Wabo echt voor de deur staat, wordt er

op internet actief gecommuniceerd en stevig gediscussieerd. Gemeenten

zoeken de publiciteit in landelijke en lokale media, adviesbureaus starten

discussies op via allerlei mediakanalen. De vraag is hoe je toegang krijgt

tot al die informatie. VROM heeft daartoe het digitale Kennisplein

Omgevingsvergunning ingericht alwaar voor alle doelgroepen de actuele

stand van zaken wordt aangeboden. Het gaat erom dat wie een huis,

fabriek of schuur wil bouwen, verbouwen, oprichten of gebruiken, te

maken krijgt met veel vergunningen en voorschriften voor wonen, ruimte

en milieu. Met elk hun eigen criteria, procedures, ambtelijke loketten,

afhandelingstermijnen, leges en toezichthouders. VROM gaat nu de ver-

schillende vergunningen zoveel mogelijk samenvoegen in de omgevings-

vergunning. Wie snel geïnformeerd wil worden, gaat op de homepage van

deze website direct naar het Thema Invoering.

Wie nu bij Senter Novem op zoek gaat naar bijvoorbeeld Energielabel of

de Wetgeving achter duurzaam vastgoed zal ontdekken dat deze organisa-

tie onderdeel is geworden van Agentschap NL. Kernwaarden: betrokken,

betrouwbaar en ambitieus, aldus de website. Agentschap NL is onderdeel

van het ministerie van Economische Zaken en bestaat uit vijf thematische

divisies. Dat zijn: NL Energie en Klimaat, NL EVD Internationaal, NL

Innovatie, NL Milieu en Leefomgeving en NL Octrooicentrum. Als het

gaat om duurzaamheid, innovatie, internationaal ondernemen en samen-

werken is Agentschap NL het ideale aanspreekpunt voor bedrijven, ken-

nisinstellingen en overheden. Men kan er terecht voor informatie en

advies, maar ook voor financiering, netwerken en uitvoering van wet- en

regelgeving. En dat geldt voor iedereen: ondernemer, (kennis)instelling of

overheidsinstantie. Agentschap NL houdt zich ook bezig met monitoring

en effectmeting van de beleidsuitvoering. �

www.romazo.nl

www.omgevingsvergunning.vrom.nl

www.agentschapnl.nl

Vaktueel Online 22 01-06-2010 15:41:29

3 redenen om niet voor VEKA te kiezen!

Met VEKA kunststof kozijnprofi elen bespaart u veel

op onderhoud: tot wel 70%. Wat ook scheelt: dankzij

de dikke wanden gaan de kozijnen lang mee. En ja,

ook voor de bewoners is er een fi nancieel voordeel: die besparen

dankzij de hoge isolatiewaarde van VEKA kunststof kozijnprofi elen

fors op de stookkosten. Kijk voor meer informatie op www.vekakozijn.nl.

3 redenen om wel voor VEKA te kiezen!

Het maakt u niet uit hoeveel u investeert.

U wilt de investeringskosten laag houden.

U wilt nu niet stilstaan bij het onderhoud.

U wilt ook nog eens 70% besparen op het onderhoud.

U wilt geen geld besparen met kunststof deuren.

U wilt woningen waarin de stookkosten laag zijn.

Kwaliteit, Vertrouwen, Zekerheid

VEKA: het kwaliteitsprofi elwww.vekakozijn.nlahakkert@veka.com

VEK 88 ADV Raam_en_deur.indd 2 26-04-2010 09:53:34RD_0148.indd 1 01-06-2010 12:07:11

Uw partner in softwarevoor ramen en deuren

JoRPAPL ANNING EN

VOORR A AD

JoPPSCONFIGUR ATIE EN

WERK VOORBEREIDING

JoSSA ANSTURING

EN OPVOLGING

� Alu – hout – pvc – staal � Gegevensondersteuning � Machinesturingen � Off ertes en rapporten � Support, consultancy en

opleidingen

VRAAG UW OFFERTEinfo@techwin.be — � +32(0)15 44 64 64 — * www.techwin.be

Bestelvoor 30/06/10en ontvangGRATISeen lasermeter!�*

536_adv_91x126mm_NEDERLAND_v2.indd 1 25/03/10 15:05

raambesl ag

deurbesl ag

sc huifdeurbesl ag

ventil at ie - en gebouwentec hniek

SIEGENIA-AUBI waarschuwt voor mogelijk ondeugdelijke beslagdelen in schuifdeuren en schuiframen.

De “glijblokjes” die van 1994 t/m 1998 (in sommige gevallen ook daarna nog) in beslag voor schuifdeuren en schuiframen werden gebruikt, kunnen mogelijk ondeugdelijk zijn. De glijblokjes kunnen breken, ook als ze tot nu toe probleemloos hebben gefunctioneerd. Daardoor kunnen de vleugels bij het openen of sluiten resp. in geopende toestand onder bepaalde omstandigheden uit het kozijn vallen en materiële schade of persoonlijk letsel veroorzaken.

Het betreft alleen elementen die ZOWEL door schuiven ALS door kiepen geopend kunnen worden. Het gaat niet om elementen die ALLEEN door schuiven of ALLEEN door kiepen geopend kunnen worden en ook niet om elementen die op andere manieren geopend kunnen worden. Meer infor-matie over het identificeren van de betreffende schuifdeuren en schuifra-men en over het oplossen van problemen vindt u op www.siegenia-aubi.com.

Het wordt dringend aangeraden om de betreffende elementen niet te openen en direct contact op te nemen met een vakkundig bedrijf dat de glijblokjes kan vervangen. SIEGENIA-AUBI KG beslag- en ventilatietechniekIndustriestraße 1–3, D-57234 Wilnsdorffax: +49 271 393177 020, gleiterservice@siegenia-aubi.com

Waarschuwing.

P_23.indd 1 01-06-2010 12:11:54

24 I 3 2010raam endeur

Deur in Deur uitOndercoatingHet assortiment vlakke deuren van Weekamp Deuren is uitgebreid met de Alumaxx met MDO coating, een papier-harscoating met primer. De Multi Density Overlaid coating wordt met een watervaste houtlijm op de deur gelijmd, waardoor een zeer vlakke toplaag ontstaat, die direct dekkend is af te schilderen. De omkanten zijn niet behandeld. Na het op maat

zagen in het werk moeten deze nog worden ingesmeerd met een speciale randsealer voor de afdichting. De Alumaxx is massieve multiplex deur met een aluminiumscherm, die aan beide in het triplex is verwerkt. Door de aluminium inlage zijn deze deuren ook in heel grote afmetingen zeer sta-biel, terwijl het aluminium ook als vochtscherm functioneert.Info: Weekamp Deuren, Dedemsvaart, 0523.62.53.00, www.weekamp-deuren.nl

Extra loopwagenVoor het openen van grote, zware schuifpuien heeft Maco drie systeemvarianten beschikbaar: de SKB-B standaarduitvoering, de SKB-SE met een automatische parkeerfunctie en de SKB-Z voor elementen met een vleugelgewicht van 200 kilogram. Er zijn evenwel ook uitvoeringen te leveren voor deurvleugels tot een gewicht van 400 kilogram. Deze laatste uitvoeringen heb-ben extra loopwagens waardoor het mogelijk wordt deze grotere en zwaardere hefschuifpuien toch makkelijk te bedienen. Met name het oplichten van de elementen bij het openen wordt aanzienlijk vereenvoudigd, niet alleen door de extra loopwagen maar ook door een veerconstructie, die meehelpt de deur-vleugel omhoog te duwen. Info: Maco Beschläge, Zelhem, 0314.62.26.27, www.maco-nl.nl

DubbelfunctieProtec Industrial Doors is erin geslaagd om een brandwerende overheaddeur en een gelui-disolerende overheaddeur te ontwikkelen en als één deur op beide eigenschappen als comple-te deurconstructie te certificeren. Door deze unieke combinatie, 60 minuten brandwerend-heid en 45 dB geluidisolatie, is het toepassen van dubbele constructies overbodig geworden. Hiermee zijn er voordelen te behalen op de inbouw-mogelijkheden, het gebruiksgemak, de prijs bij aanschaf en het onder-houd. Buro Peutz heeft de overhead-deur eerst op akoestische eigenschap-pen getest conform ISO 140-3:1995 en daarna op brandwerendheid con-form EN 1634-1, EIl-60.Info: Protec Industrial Doors, Vianen, 0347.32.50.50, www.protecindustrialdoors.com

250 kilogram

Bij vluchtwegen spelen naast de veiligheid en betrouwbaarheid ook de esthetica een belangrijke rol. Dorma biedt met het PHA 2500 systeem een paniekdeursluiting aan voor gesloten deuren en glasdeuren tot 250 kilogram. Nieuw is dat dit systeem nu is te combineren met de automatische deuraan-drijving ED 250. Hiermee is een oplossing te bieden voor wat betreft een barrièrevrije vluchtweg en veiligheid met een hoge score qua begaanbaarheid, die bovendien voldoet aan alle actueel geldende normen. Met deze combinatie zijn zeer zware vluchtdeuren te realiseren, die ook als brand- en rookdeuren zijn toe te passen.Info: Dorma Holding, Ennepetal (D), 00.49.23.33.79.35.660, www.dorma.com

VerdiepinghoogJumboLine is de naam van extra hoge kozijnen/deuren van de firma Unilux, waarnaar in de hedendaagse architectuur steeds meer vraag komt. De kozijnen met hout aan de bin-nenzijde en alu-minium afdek-profielen aan de buitenzijde zijn te leveren tot een hoogte van 3,20 meter. Het aluminium is in drie profielvarianten en in meer dan 2100 kleuren te leveren. Bij het hout heeft men de keuze uit vijf houtsoor-ten, die in meer dan 200 RAL kleuren zijn af te werken. De kozijnen bereiken door een drievoudige beglazing, goede dichtingen en aangepaste voorzieningen een optimale ther-mische isolatie.Info: Unilux, Salmtal (D), 00.49.65.78.18.90, www.unilux.de

DiDu_pi 24 01-06-2010 14:08:10

25 I 3 2010 raam endeur

PassiehuistechnologieDe KegraPro+ is een deur, die bij uitstek geschikt is voor toepassing in energiezuinige woningen. Vanwege de unieke opbouw met een zeer goede isolator en een deurdikte van 74 mm heeft het deurblad een U-waarde van 0,77 W/m2K. Daarnaast voldoet de kier-dichting aan de hoogste eisen, waardoor de deur zeer goed presteert bij de blowertest. Met deze deur speelt Kegro in op de eisen tot verlaging van de EPC-norm, zo laat het Groesbeekse bedrijf weten.Info: Kegro Deuren, Groesbeek, 024.399.95.55, www.kegro.nl

120 minutenEuro-deur introduceert een nieuwe range draaideuren, die tot wel 120 minuten brandwerend zijn in zowel enkele als dubbele uitvoering. Dergelijke kozijntypen bestaan in de basis alle-maal uit een hoekkozijn dat is in te metselen. Omdat dit tegenwoordig weinig meer voor-

komt, heeft Euro-deur een doorontwik-keling gedaan en die laten testen bij Efectis. Het resultaat is het tegenkozijn, het muuropvattende kozijn en het blok-kozijn, waarbij de muuromvattende kozijnen tot een nagenoeg onbeperkte wanddikte kunnen gaan. Alle kozijnen en deuren zijn strak vormgegeven en zijn uit te rusten met diverse soorten hang- en sluitwerk. Deuren en kozijnen zijn in elke gewenste RAL kleur te leveren.Info: Euro-deur, Nieuwkoop, 0172.57.93.04, www.euro-deur.nl

Overbodig beslagDe nieuwe oplossing van Kone voor automatische schuifdeuren in vluchtwegen biedt meerder voordelen. Dankzij de vernieuwde en geavanceerde technologie worden gebruikelijke voor-zieningen als antipanieksluitingen en deurbeslag voor vluchtwegen overbodig. De automatisch schuifdeur is uitgerust met de UniDrive RW-besturing, die ook is toe te passen op bestaande schuifdeu-ren of waarmee bestaande automatische schuifdeuren tot vluchtwegdeur zijn aan te passen. De verschillende componen-ten zijn specifiek op elkaar afgestemd. Het wordt zo mogelijk om zonder wijzi-ging van de bouwkundige constructie en rail een deur van een compleet nieuwe aandrijving te voorzien.Info: Kone Deursystemen, Veenendaal, 0318.53.23.33, www.kone.com

DeuropenerECturn is een draaideuraandrijving voor bin-nendeuren, waarmee deze deuren in een handomdraai barrièrevrij worden en licht en vaardig automatisch of handmatig zijn te openen en automatisch zijn te sluiten. Met volle handen voor een deur staan en die niet kunnen openen, is nu dus verleden tijd. De ECturn aandrijving is geschikt voor deuren met een maximale breedte tot 100 mm of een deurgewicht tot 125 kg. Het systeem is te gebruiken met een laag energieverbruik en in een automatische modus. Bij stroomuitval is de deur handmatig te openen of zorgt een optionele accu voor maximale veiligheid. Zonodig is het systeem door radiografische afstandbediening aan te sturen.Info: Geze Benelux, Eindhoven, 040.262.90.80, www.geze.com

Niet meer heffenBij traditionele schuifpuien moet de te schui-ven deurvleugel eerst worden opgeheven. Dat gaat in de meeste gevallen met een speciale techniek, maar kost toch nog wel enige kracht, vooral bij hele zware deurvleugels. Bij het nieuw schuifdeurbeslag van Roto-Frank, de Patio Life, is dat verleden tijd. Daar wordt niet meer geheven. De dichtingen schuiven dankzij een speciaal ontwikkelde techniek horizontaal naar binnen, waardoor de deur direct is te schuiven. Een bijkomende bijzon-derheid is de ventilatiestand. Door de bedie-ningskruk 180 graden te draaien, opent de bovenste dichting van het schuifelement zich. Ventilatielucht kan nu binnenkomen, maar de opening is zo afgeschermd dat regen of insec-ten buiten blijven.Info: Roto-Frank, Leinfelden-Echterdingen (D), 00.49.71.17.59.80, www.roto-frank.com

DiDu_pi 25 01-06-2010 14:08:24

raam endeur

Hoofdactiviteit (aankruisen)

Noteer een jaarabonnement Raam & Deur à y55,- incl. porto en btw.

Bedrijfsnaam _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

T.a.v. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

adres _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

postcode/plaats _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

tel. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

datum _____________________ handtekening _____________________________________________________________________________________

verstuur aan: Raam en Deur, Postbus 55 5240 AB Rosmalen, fax: 073.503.81.53

Verzeker u dus van verdere toezending!

De Raam & Deur redactie maakt voor u deze

dynamische markt van raam- en deurtechniek

nog door- en in- en overzichtelijker.

Met informatie, analyses, product nieuws en

leveranciers/product schema’s, gestructureerde

technische marktoverzichten, regelgeving etc.

... en bevalt de kennismaking?

Branchebréééd het meest complééét

architect/ingenieursbureau

projectontwikkeling

woningbouwcorporatie

gemeentelijke bouw/woningdienst

politie

anders: _____________________________

kozijnfabr./importeur hout-alu-kunststof

kozijnenhandel hout-alu-kunststof

deurenfabrikant

deurenhandel

fabr./importeur hang- en sluitwerk

sloten-/bouwbeslagspecialist

fabr./importeur alg.beveiligingssystemen

fabr./importeur elektr.toegangscontrole

beveiligingsbedrijf/installateur

installateur elektronische beveiliging

leverancier garage-/magazijndeuren

leverancier rolluiken/zonwering

glasleverancier

leverancier ventilatie/tochtwering

leverancier coatings/kitten e.d.

leverancier bevestigingen e.d.

leverancier software e.d.

aannemersbedrijf

beglazingsbedrijf

afbouw/montagebedrijf

anders: __________________________

EA_Abbonnement.indd 42 01-06-2010 13:21:50

27 I 3 2010

Inside" raam en

deur

Onlangs is de tweede druk van het handboek Brandbeveiligingsinstallaties verschenen. De herziene versie van het handboek, vaak ‘de Brandweerbijbel’ genoemd, is opgesteld door het Landelijk Netwerk Brandpreventie (LNB) van de brandweerkoepel NVBR. Het handboek is bedoeld voor iedereen die bij advies, ontwerp, uitvoering en beheer te maken heeft met de brandveiligheid van gebouwen.

De brandweer heeft een belangrijke taak als het gaat om

het borgen van veiligheid, zeker in die situaties waarbij

de kwaliteit van brandbeveiligingssystemen van essentieel

belang is. Brandveiligheid is inmiddels goed verankerd in de

vernieuwde bouwregelgeving maar voor een concreet op de

praktijk afgestemde uitleg is het vaak zoeken. Het NVBR-

handboek geeft een overzicht van de technische eisen voor

brandbeveiligingsinstallaties, die onder meer op grond van de

bouwregelgeving vereist zijn. Indien er voor bepaalde installa-

ties NEN-normen zijn uitgebracht, wordt hiernaar verwezen.

Voor installaties zonder NEN-norm geeft het betreffende hoofd-

stuk de noodzakelijke voorzieningen aan. In het boek is reke-

ning gehouden met de veranderde bouwregelgeving: de nieuwe

Woningwet met het bijbehorende Bouwbesluit en Ministeriële

Regelingen.

NVBRBegin 2002 ontstond de Nederlandse Vereniging voor

Brandweerzorg & Rampenbestrijding (NVBR) uit een fusie van

de Nederlandse Vereniging voor Brandweerkorpsen (NVBK) en

het College Commandanten Regionale Brandweer (CCRB). De

NVBR is verantwoordelijk voor de inhoud van de nieuwe publi-

catie en wordt uitgegeven door het Nederlands Instituut Fysieke

veiligheid (NIFV), voorheen Nibra. De nieuwe organisatie is in

meerdere opzichten van groot belang. Zo speelt de brandweer

in het traject van het Gebruiksbesluit een zeer belangrijke rol,

waarbij de stem van de brandweer thans met het vernieuwde

handboek landelijke dezelfde is. Concreet betekent dat ook

Brandweerbijbel herzienVoorzieningen aan deuren geheel geactualiseerd

Door Hein Stienstra

dat het handboek voor uitleg van de soms ingewikkelde lande-

lijk geldende bouwregelgeving op lokaal niveau kan worden

toegepast.

Hoofdstuk 10In Hoofdstuk 10 ‘Voorzieningen aan deuren’ worden allereerst

aspecten behandeld waarbij er een duidelijke relatie bestaat tus-

sen brandveiligheid en beveiligingssystemen ten behoeve van

inbraak en dergelijke. Daarna komen deurvastzetinrichtingen

(waaronder bijvoorbeeld de ‘kleefmagneten’), de automatische

deuren en draaideuren aan bod. Het stellen van voorwaarden

aan de voorkomende vergrendelsystemen is niet voldoende,

aldus de samenstellers, omdat het goed functioneren van

vluchtdeuren eveneens een relatie heeft met deugdelijk hang-

en sluitwerk. Hiervoor wordt verwezen naar de NEN-EN 179

(‘Hang- en sluitwerk; Sluitingen voor nooduitgangen met een

deurkruk of een drukplaat; Eisen en beproevingsmethoden’.

Voor die situaties waarbij, in verband met het grote aanbod van

vluchtende personen, een deurkruk niet meer wenselijk is, zal

een panieksluiting noodzakelijk zijn. Voor dit soort situaties

verwijst de brandweer naar de NEN-EN 1125 ‘Hang- en sluit-

werk; Panieksluitingen voor vluchtdeuren met een horizontale

bedieningsstang; Eisen en beproevingsmethoden’.

Brandweer “De brandweer behoort tot de ergste IJzeren Heinen die met de wet in de hand de baas spelen….. Van hen heb ik erg veel geleerd. Namelijk hoe je flexibel kan zijn en toch sterk in de leer.”. Felix Rottenberg in SBR Magazine nr. 4, 2010

Brandbeveiligingsinstallaties Inhoud Hoofdstuk10, Voorzieningen aan deuren

1. Inleiding 2. Relatie brand- en inbraak-

veiligheid 3. Deurvastzetinrichtingen 4.

Automatisch bediende deuren 5. Draaideuren

(tourniquets e.d.) 6. Normenoverzicht

Inhoud ‘Brandbeveiligingsinstallaties’ (Versie 2010)1. Brandmeldinstallaties 2. Ontruimingsalarminstallaties 3. Brandblusinstallatie (brandslanghaspels) 4. Minibrandslanghaspels en draagbare blustoestellen 5. Bluswatervoorziening op eigen terrein 6. Sprinklerinstallaties 7. Automatische blusgasinstallaties 8. Hoge druk blusinstallaties 9. Droge blusleidingen 10. Voorzieningen aan deuren 11. Noodverlichting 12. Elektrische installatie 13. Luchtbehandelingsinstallatie 14. Overdrukinstallaties 15. Installatietechnische doorvoe-ringen 16. Rook- en Warmte Afvoerinstallatie (RWA) 17. Brandweerliften 18. Brandweeringang Het boek, in A4-formaat met 184 pagina’s, kost € 65 incl. BTW en verzending en is te bestellen via de webshop van het NIFV (v/h Nibra) www.nifv.nl (zie rubriek NVBR) of (T) 026 355 24 00

Inhoud Hoofdstuk10, Voorzieningen aan deuren

Inside NVBR 27 01-06-2010 14:13:50

"raam endeur

Inside

28 I 3 2010 "

Ramen bieden daglicht en uitzicht, spelen een belangrijke rol bij ventilatie en laten zonlicht en warmte door. Dat is niet altijd gewenst en zonwe-ring is dan een goede mogelijkheid om de kwaliteit van het raam te verhogen. Zonwering blijkt tevens een belangrijke rol in de energieprestatie van woningen te spelen. Raam en deur geeft een over-zicht.

Hoeveel daglicht en uitzicht mensen nodig hebben, is

afhankelijk van veel factoren. In het Bouwbesluit is een

minimumeis opgenomen. Maar meestal worden in de praktijk

grotere raamoppervlakken ontworpen dan de minimale eis. Dat

is vaak het geval bij ramen op het Zuiden. Maar hoe groter de

ramen, des te meer kans op temperatuuroverschrijding en dis-

comfort. Afhankelijk van het seizoen, het weer en het tijdstip

van de dag kan de hoeveelheid licht variëren van helemaal niets

tot teveel. Een teveel aan daglicht en zoninval is niet comforta-

bel en wordt daarom geweerd. Mensen reageren op deze wisse-

Zonwering in de woningbouwZonlicht weren naar behoefte

Door Hein Stienstra

lende omstandigheden door het doorzicht naar behoefte aan te

passen. Dat kan door het sluiten van gordijnen of door ge bruik

te maken van zonwering. Regelbare zonwering voorziet daarom

in een belangrijke behoefte.

Principes van zonwering Schaduw

Het meest gebruikelijk is de zon te weren door het beschadu-

wen van de ramen. Met een scherm of doek kan de hoeveelheid

zon naar behoefte – eventueel automatisch – worden geregeld.

Ook kan door toepassing van een dakoverstek of vaste buiten-

zonwering (lamellen) de hoge zomerzon geweerd worden ter-

wijl de lage winterzon wordt binnengelaten.

Filteren

Zonlicht filteren door het toepassen van zonwerende beglazing

is een volgend principe. Deze beglazing laat slechts een deel

van de zonne-energie (het spectrum) door, vooral het zichtbare

licht. Het glas wordt daartoe voorzien van een spectraal

selectie ve coating die de ultraviolet- en infraroodstraling uit het

zonnespec trum weerkaatst of absorbeert. Hierdoor wordt wel

het zichtbare licht de ruimte binnengelaten, maar de opwar-

ming wordt deels voorkomen. Zonwering heeft als voordeel ten

opzichte van zonwerende beglazingssystemen dat deze regel-

baar is en daardoor afge stemd kan worden op de behoefte van

de bewoners.

Reflecteren

Men kan het zonlicht ook reflecteren. Dat heeft als voordeel dat

er geen straling wordt omgezet in geab sorbeerde warmte. Alle

zonwering heeft de eigenschap zelf te worden opgewarmd en

daardoor warmte te gaan uitstralen. Daarom is over het alge-

meen zonwering die aan de binnenzijde van een raam is

gemonteerd minder effectief, tenzij er wordt gekozen voor een

zonwering die de kortgolvige zonnestralen volledig kan reflecte-

ren (dus zonder absorptie). Wel moet er rekening worden

gehouden met de eigenschappen van het glas: er zal altijd een

deel van de gereflecteerde zonnestralen binnen de woning in

warmte worden omgezet.

Groenvoorziening

Bladverliezende bomen kunnen ook als seizoensgebonden zon-

wering worden toegepast, de zogenaamde zonwering door

vegetatie. Bomen zoals leilinden laten de winterzon door en

houden de zomerzon tegen. De toepassing van bomen als zon-

wering is geen onderwerp in het Bouwbesluit en speelt dus

voor het berekenen van de energieprestatie geen rol. Ook wor-

den er wel vegetatieschermen toegepast bo ven ramen. Ook

deze vorm van zonwering is niet in de normen opgenomen.

Blijft dat in de praktijk goede resultaten worden behaald door

het planten van bomen (< 5 m) voor op de zon georiënteerde

ramen.

Inside Zonwering 28 01-06-2010 14:15:21

" 29 I 3 2010"

Meer informatieNormen

www.nen.nl:

• NEN-EN12216(2002)Aandebinnenzijdeenbui-

tenzijde geplaatste zonneschermen – Terminologie,

verklaarbare woordenlijst en definities

• NEN-EN13561(2008)Zonneschermen–Prestatie-

eisen inclusief veiligheid

• NEN-EN13120(2009)Aandebinnenzijde

geplaatstezonneschermen–Prestatie-eiseninclusief

veiligheid

www.cen.eu:

• CEN/TC33>Workprogrammes>Doors,windows,

shutters, building hardware and curtain walling

www.es-so.com Zie o.m. Documentation

• ES-SO,EuropeanSolarShadingOrganization,de

Europese koepelorganisatie voor de zonwering- en

rolluiken-industrie : diverse documenten en persbe-

richten

Publicaties

• www.isso.nlGIW/ISSO-publicatie2007>

Temperatuuroverschrijding

• www.sbr.nlSBR-publicatieVatopdezon,decem-

ber2008,artikelnummer603.08

• www.romazo.nl>Nieuws>TNO-rapport

2008-D-R0716/B:Buitenzonweringenenergiebespa-

ring op verwarmen en koelen.

Bronnen: NEN, Romazo en SBR

Productindeling Zonweringsystemen worden ingedeeld in verschillende groepen.

InNederlandvolgtRomazo,dekoepelorganisatievoordezon-

wering- en rolluikenbranche, de indeling van de Europese koe-

pelorganisatieES-SO(ziekader):

• Buitenzonweringverticaal:Screens,Marikisolet,Veranda-en

erkerzonwering, Dakraamschermen

• Buitenzonweringmetdoeknietinhetvlak:Uitvalscherm,

Terraszonwering, Markies, Tussenrolarm, Balkonscherm

• Buitenzonweringmetlamellenofjaloezieën:Lamellen(niet)

evenwijdig met het vlak

• Zonneluifel

• Luikenenschermen

• Binnenzonwering

• Groenvoorzieningen

• Zonwerendglas

Energiebesparing Zonwering in goed geïsoleerde woningen heeft ten doel over-

verhitting te voorkomen en daarmee de aanschaf van aircondi

tioning te vermijden. Deze hebben vaak een slecht ren dement

en gebruiken veel energie. Zelfs al hebben ze een goed ener-

gielabel, dan nog is het energiegebruik hoog. De benodigde

koelenergie kan in

goed geïsoleerde

woningen oplopen

tot10-20%vande

totale energiebehoef-

te van een woning.

Door zonwe ring toe

te passen kan de

koelbehoefte worden

geredu ceerd.

Daarom wordt zon-

wering die is opge-

nomen in de bouw-

aanvraag, ook in de

energieprestatie

positief gewaar-

deerd. Zonwering

zou feitelijk tot de

hoogste klasse van het energielabel moeten behoren, aldus

Romazo. Het ge bruikt geen energie en zorgt voor een aange-

naam bin nenklimaat.

TemperatuuroverschrijdingHetGarantieInstituutWoningbouw(GIW)heeftsamenmetde

StichtingISSO(kennisinstituutvoordeinstallatiesector)eisen

opgesteld waaraan koopwoningen moeten voldoen. De doel-

stellingvandeGIW/ISSO-publicatie2007ishetvaststellenvan

de minimumeisen waaraan installaties moeten voldoen. In de

publicatiezijnzoweldewettelijkealsaanvullendeGIW-eisen

vermeld. Hieronder vallen ook de eisen met betrekking tot de

temperatuuroverschrijding in woningen. De eisen hebben een

directerelatiemetdepraktijkrichtlijnNPR5129

Energieprestatie

van woonfuncties

en woongebouwen

- Rekenprogramma

(EPW)enindat

verband de toepas-

sing en het gebruik

van zonwering.

Inside Zonwering 29 01-06-2010 14:15:27

30 I 3 2010raam endeur

Uitzicht

Buitenzonwering heeft grote invloed op de energie-huishouding van het gebouw. Onderzoek door TNO leverde verrassende informatie op over energiebe-sparingen. Met een uitgekiende combinatie van het weren van zonlicht en het benutten van licht en warmte krijgt de gevel een belangrijke rol in het beheren van de energiehuishouding van een gebouw. Alleen zonweren lijkt daarom een gemiste kans.

De zon is big business. Steeds meer profiteren de

installaties in het gebouw van de kracht van de zon.

Zonlicht dat door de vensters het gebouw binnen komt geeft

verlichting en warmte. Maar ook het weren van de zon blijkt

energie te besparen. Minder licht binnen betekent ook minder

verkoelen.

Het weren van de zon kent inmiddels vele uitvoeringsvormen.

Van het plaatsen van bomen voor het gebouw tot inventieve

constructies van lamellen tegen de gevel. Folies en zonweren-

de schermen. Maar ook intelligente oplossingen waarbij de

zonwering gekoppeld is aan de behoefte aan licht en warmte

in het gebouw of waarbij het zonlicht de gevel van energie

voorziet.

Zonweren integreren

Zonwering alleen is een gemiste kans

Door Ronald van Bochove

BeperkenIn deze editie van Raam en Deur beperken wij ons tot de zonweringmoge-

lijkheden (en beperkingen) dicht tegen het kozijn. Screens en lamellen,

folies die als eenheid met het kozijn samenwerken om het comfort te ver-

hogen. Niet de zonneschermen en constructies die later door specialisten

kunnen worden aangebracht of systemen die nadrukkelijk deel uitmaken

van het architectonisch ontwerp zoals lamellen of luiken.

Maar wel kijken we naar toepassingen waarbij zonwering onderdeel is van

geïntegreerde systemen voor gevels nu en in de nabije toekomst. Want als

het zonlicht een bijdrage gaat leveren aan de energiehuishouding, spelen

gevel en dak daarin een belangrijke rol. Het raam en kozijn worden

onderdeel van de installatie en vroeg in het ontwerpproces , worden syste-

men geïntegreerd waarbij de gevel (het kozijn) een prominente rol krijgt

toebedeeld.

Gemeten voordelenWas buitenzonwering voorheen alleen erkent als comfort verhogend hulp-

middel. Met de toenemende behoefte aan energiebewuste beheersing van

het binnenmilieu wint het aan belang. Branchevereniging Romazo liet

TNO vorig jaar onderzoeken wat de invloed is van automatisch geregelde

buitenzonwering op energiebesparing bij verwarmen en koelen. De resul-

taten werden eind vorig jaar gepresenteerd en bood cijfermateriaal dat er

niet om loog.

TNO keek naar zeven gebouwtypen. Vergeleken zijn drie beglazingsvari-

anten; normale beglazing, beglazing met een automatisch geregelde bui-

tenzonwering en zonwerende beglazing.

Project Kwadrant in Nederweert (DucoTwin 50 ‘ZR’)

Uitzicht Zonwering deel 1 30 01-06-2010 15:55:08

31 I 3 2010

Zonwering alleen is een gemiste kans

Project Kwadrant in Nederweert (DucoTwin 50 ‘ZR’)

Geconcludeerd wordt dat bij alle gebouwtypen de vraag naar

koeling sterk afneemt. Vergeleken met gewone beglazing rekent

TNO voor dat automatisch geregelde zonwering met 60 procent

een substantiële besparing op koelenergie mogelijk maakt.

Daarnaast kan worden volstaan met kleinere koelsystemen of

kunnen koelsystemen zelfs worden weggelaten. TNO verwacht

dat geregelde buitenzonwering bij woningen in veel gevallen

een goed alternatief is voor kleine koelunits die te koop zijn in

bouwmarkten.

Automatisch geregelde zonwering toegepast gedurende de

zomer en uitgeschakeld in de winter leidt in alle onderzochte

gevallen tot energiebesparing. Bij op het seizoen afgestemde

schakeling zal het besparingsresultaat in alle gevallen positief

zijn. Ook in vergelijking met zonwerende beglazing is de bespa-

ring aanzienlijk. De zonwerende beglazing laat effectief minder

zon door dan de automatisch geregelde buitenzonwering.

Integreren“De resultaten van het onderzoek hebben geleid tot de oprich-

ting van een speciale werkgroep binnen de Romazo,” zegt bran-

chemanager Ruud Huisman. “Deze voordelen betekenen dat

zonwerende systemen in samenspel met installaties veel ener-

gievoordelen kunnen opleveren. De roep om geïntegreerde sys-

temen is dan ook groot.”

Architect Paul de Ruiter, bekend om zijn duurzame kantoren

neemt bijna als vanzelfsprekend de zonwering mee in het ont-

werp van zijn gebouwen. Bij nieuwbouw voor TNT streeft hij naar een hoge

score op het gebied van energiezuinigheid. “Diverse energiezuinige maatre-

gelen zoals een speciaal voor dit project ontworpen systeem van zonwering,

natuurlijke ventilatie, warmterugwinning uit ventilatielucht, warmte- en

koudeopslag en energiezuinige apparatuur zijn toegepast. Dit moet resulte-

ren in een Greencalc+ score van meer dan 1000 en een Leed Platinum certi-

ficaat. Daarnaast is bij het ontwerp gedacht het welzijn van de medewer-

kers: veel daglicht, uitzichten en transparantie zullen leiden tot een prettige

werksfeer en de gebruikers inspireren,” aldus ontwerper Paul de Ruiter.

Siebe Broersma ontwikkelde onlangs voor zijn afstudeerproject voor

Bouwkunde aan de TU van Delft voor de leerstoel Climat Design &

Sustainability een bouwcomponent met een geïntegreerde duurzame ener-

giebron. Hij ontwierp de PV-wirefree zonwering: een adaptief buitenzon-

weringsysteem met draadloos geïntegreerde zonnecellen.

De regelbare buitenzonwering blijkt een opstapje naar de onvermijdelijke

ontwikkeling van geïntegreerde systemen. Fabrikant Duco Ventilation &

Sun Control combineerde al jaren de ventilatie en zonwering in haar sys-

teem en zet stappen naar nog meer en verfijndere combinaties die het bin-

nenklimaat en de energiehuishouding ten goede komen. En op de onlangs

gehouden Building Holland in de RAI presenteerde De Groot & Visser het

Groenoveren, waarmee het bedrijf met gevelrenovatie een beter en duur-

zamer binnenklimaat garandeert. In het concept grijpen Kozijn en glas,

zonwering, ventilatie en Solar technologie als puzzelstukken ineen. Ook

bij renovatie is een zonwering voorziening, puur alleen om de zonwering

een gemiste kans.

Uitzicht Zonwering deel 1 31 01-06-2010 15:55:16

32 I 3 2010raam endeur

Uitzicht

LuifelsDe permanente Cirrus luifels van Renson zijn eenvoudige zonweringsystemen, die in een brede range zijn toe te passen. Een typisch voorbeeld is de luifel met Sunclips lamellen, die doorlopend onder een alumi-nium draagstructuur gemonteerd zijn. De lamellen van geëxtrudeerd aluminium heb-ben een aerodynamische vorm, die het sys-teem extra stabiliteit bieden bij hevige wind. Deze lamellen worden op een onderlinge afstand van 100 mm en met een helling van 60 graden onder de draagprofielen gemon-teerd en onderling verbonden door tussen-dragers. De draagprofielen zijn aan de gevel bevestigd met aluminium consoles bij uit-kragingen tot 1100 mm of met stalen con-soles bij grotere overspanningen. Het alumi-nium is geanodiseerd in natuurkleur of gepoederlakt in elke RAL kleur te leveren.Info: Renson Ventilation, Waregem (B), 00.32.56.62.71.11, www.renson.eu

Zonwerende coatingLichtkoepels en lichtstraten maken ’s zomers van onderliggende ruimten vaak broeikassen. Om dat tegen te gaan, brengt men kalk aan op de dakvoorzieningen. Dat werkt maar tijdelijk, ziet er niet uit en houdt veel licht tegen. Met Sunspray 80 biedt Dorigo-Wierper een duurzame oplossing aan. Het is een witte kunststof coating die aan de buitenzijde van praktisch alle glas-soorten en kunststoffen is aan te brengen, ongeacht de vorm. Mits de ondergrond schoon en droog is, wordt een goede hech-ting en weersbestendigheid verkregen. De spray bevat pigmen-ten die infrarode warmtestraling voor 80% weerkaatsen en bestendig zijn tegen UV-straling. Door de Sunspray vindt een lichtspreiding plaats met een factor 2,2.Info: Dorigo-Wierper, Duiven, 026.319.34.00, www.dorigo-wierper.nl

Airconditioning glasHet nieuwe SGG Cool-Lite Xtreme 60/28 biedt niet alleen een hoge selectiviteit (TI/g), maar is met een U-waarde van 1,0 W/m²K een meer dan uitstekende zonnewarmtewe-rende beglazing. Met andere woorden: een extreem lage energietransmissie gaat samen met een meest optimale lichttransmissie en uitstekende thermische isolatie. Deze combi-natie van eigenschappen maakt dat bijzon-der grote glasoppervlakken zijn toe te pas-sen. In alle seizoenen kan zoveel mogelijk natuurlijk licht binnenvallen om een aange-name sfeer te creëren, terwijl de zonne-warmte toch buiten blijft en een aangenaam binnenklimaat in stand blijft. In koude peri-oden zorgt de U-waarde voor een goede iso-latie. De beglazing is niet alleen in nieuw-bouw toe te passen maar leent zich ook uit-stekend voor renovatieprojecten.Info: Koninklijke Saint-Gobain Glass Nederland, Veenendaal, 0318.53.13.11, www.saint-gobain-glass.com

Interactieve showroomHarol investeert als specialist in zonwering,en rolluiken in inno-vatieve producten en in vernieuwende concepten. Het nieuwe showroomconcept is daar een bewijs van: een interactief en modulair systeem voor praktische én commerciële ondersteu-ning van dealers.Het nieuwe showroomconcept bestaat in drie versies: een lage wand, een hoge wand en een paviljoen. Stuk voor stuk concep-ten die je showroom een instant-upgrade geven en tegelijk het merk Harol professioneel ondersteunen. Het modulaire concept is uiterst flexibel en past zo in elke showroom – van een shop-in-shop tot een volledige toonzaal. Je kan veel producten tonen op een beperkte oppervlakte, zowel in 2D als 3D, en de klanten kunnen zelf hun weg vinden in de productgroepen. De opbouw is dan ook logisch: samenhorende producten staan dicht bij elkaar, didactische panelen zijn binnen handbereik, technische materialen zijn discreet aan-wezig én er is plaats voor verkooptools zoals folders.Info: Harol Nederland, 076.542.70.69. www.harol.nl

Uitzicht_pi 32 01-06-2010 14:23:56

33 I 3 2010 raam endeur

SchuifpanelenNaast de DucoSun systemen biedt Duco een nieuw gamma zonweringen met schuifpanelen aan: DucoSlide. De alumi-nium panelen zijn beschikbaar met LuxFrame of met Slim Frame kaderprofielen en met een ruime keuze aan vaste of verstelbare lamellen. Alle types DucoSlide zijn met de hand of elektrisch te bedienen. Er zijn drie schuifsystemen: enkel-voudig, symmetrisch of telescopisch. De verschillende gelei-dingsmogelijkheden van het systeem zijn in hetzelfde gevel-beeld toe te passen zonder het strakke design te verstoren. De nieuwe panelen garanderen een maximum aan privacy.Info: Duco Ventilation & Suncontrol, Veurne (B), 00.32.58.33.00.33, www.duco.eu

Solar rolluikHet nieuwe Solar rolluik van Harol werkt volledig autonoom op zonne-energie, dus zonder externe voeding. Dat betekent dat het rolluik bijna overal is te installeren waar geen elektrici-teit voor handen is. Dankzij de volledig opgeladen batterij werkt het luik meteen na installa-tie. Het zonnepaneel is gemaakt van amorf silicium, waardoor het rolluik is te gebruiken bij slecht weer en ook bij hoge temperaturen een beter resultaat geeft dan andere zonnepanelen. Zelfs een klein deel schaduw geeft geen rendementsverlies. De zendergestuurde motor biedt het luik gebruiksgemak. Er zijn drie typen Solar rolluiken met een verschillende motorsterk-te. Het luik kan tot vijf vierkante meter beschermen afhankelijk van de lamellenkeuze.Info: Harol Nederland, Breda, 076.542.70.69, www.harol.nl

Bijzondere combinatieDrie voortesten eind januari van dit jaar gaven de par-tijen DRL Benelux, Reynaers en Vetrotech Saint-Gobain enerverende inzichten over XXXL brandwerend glas in een aluminium vliesgevelconstructie met gevulkaniseer-de kaders van siliconenrubber als deklijsten. Media april is besloten een officiële test te laten plaatsvinden in Denemarken. De test is uitgevoerd op een construc-tie van SGG Contraflam Lite Climaplus 30, afmetingen 2300 x 3800 mm, in een vliesgevelconstructie van Reynaers CW 60-DRL-FP30. Het resultaat: ruim EW30 en EI30. Met deze uitslag is men klaar voor huidige en toekomstige regelgeving in binnen- en buitenland.Info: Vetrotech Saint-Gobain Benelux, Nederweert, 0495-57.44.35, www.vetrotech.nl

ShuttersShutters Direct introduceert een uitgebreide collectie shutters die is ontworpen door de Engelse interieurontwerpster Kelly Hoppen. De shutters zijn gemaakt van FSC gecertifi-ceerd populieren- en iepenhout, waarbij de extreem brede shutterbladen van 64 mm een opvallende uitvoering zijn.. De collectie bevat natuurlijke kleuren in mat en glans, waarbij de hoogglans opvallend vernieu-wend is. Als de voorkeur uitgaat naar een meer gestructureerd houten oppervlak is er de mogelijkheid van zachte stonewash-ach-tige afwerkingen. De shutters worden op maat gemaakt nadat de maatvoering in de woning is opgemeten. Ze zijn ook zonder extra kosten door een vakman te monteren. Voor de bediening heeft men de keuze uit een gewone of een verborgen bedieningslat.Info: Shutters Direct, Roosendaal, 0165.39.20.66, www.shuttersdirect.nl

Zonwering in de spouwPilkington Insulight met ScreenLine is een zonweringssys-teem dat in de spouw van isolerende beglazing is opgeno-men en daarmee een maximale hygiëne en rust mogelijk maakt. Er zijn uitvoeringen met plissé, rolgordijnen en jaloezieën. De laatste is tevens een oplossing voor privacy-regeling tussen vertrekken onderling. De uitvoering met duette zorgt voor een totale verduistering. Standaard zijn de voorzieningen per ruit te bedienen, maar wil men meerdere ruiten in één keer kunnen bedienen dan zijn er gemotoriseerde uitvoeringen met afstandbediening, even-tueel opgeladen door zonne-energie. Met Pilkington Insulight met ScreenLine is de zonwering beschermd tegen alle invloeden van buitenaf en van binnenuit.Info: Pilkington, Enschede, 053.483.58.35, www.pilkington.nl

Uitzicht_pi 33 01-06-2010 14:24:18

34 I 3 2010raam endeur

Uitzicht

1 2

Globaal zijn er drie manieren om bij een gebouw de zon te weren: aan de buitenzijde van het gebouw, aan de binnenzijde van het gebouw en ‘er tussenin’. Vanuit energetisch oogpunt verdient regelbare zon-wering aan de buitenzijde van het gebouw de voor-keur. Maar in renovatie of revitalisatie van gebou-wen is dit niet altijd mogelijk. Gelukkig zijn er daar-om vele alternatieven beschikbaar.

Net voor het glasBuitenzonwering heeft als grote voordeel dat het de zonne-

warmte voor een groot deel uit het gebouw houdt. Het is voor-

namelijk deze functie waarop de materialen en uitvoeringsvor-

men van buitenzonwering beoordeeld worden.

Screens, doek dat door een geleideprofiel voor het raam getrok-

ken wordt, is een veelgebruikte oplossing. In ons Nederlandse

klimaat speelt de windbelasting een grote rol. Veel techniek is

dan ook nodig voor het bevestigen van de flexibele screens in

systemen die bovendien gemakkelijk open en dicht moeten

kunnen.

Nederland kent diverse gespecialiseerde bedrijven zoals

Sunmaster B.V. uit Nijkerk, met meer dan 30 jaar ervaring op

het gebied van buitenzonwering, noemt zich de grondlegger

van de verticaal zakkende zonwering en uitvinder van het gepa-

tenteerde windvaste Sunfix-systeem voor verticaalzakkende

zonwering. Alle producten worden in eigen beheer ontworpen, ontwikkelt

en geproduceerd. Luxaflex Nederland, in ons geheugen gegrift als leveran-

cier van binnen zonwerende lamellen, heeft als dochter van de Hunter

Douglas Group ook een breed assortiment screen oplossingen. En

Schellekens & Schellekens uit Beuningen heeft als noviteit het Ultimate

Zipscreen, een verticaal zakkend, elektrisch bediend zonscherm voor bui-

ten- en binnentoepassing. Beide zijden van het doek zijn voorzien van een

ritsdeel dat in een kunststof profiel in de zijgeleiding loopt, hetgeen de

weerstand tegen windbelasting ten goede komt.

De TwinTronic, van fabrikant de Belgische fabrikant Duco, combineert

natuurlijke ventilatie en buitenzonwering. Het ventilatierooster, met geïn-

tegreerd textieldoek, wordt elektrisch gestuurd in het DucoTronic System.

Als onderdeel van dit vraaggestuurd ventilatiesysteem communiceert

TwinTronic draadloos via het universele Z-wave protocol met de CO2

sensor. Deze sensor stuurt de toe- en afvoer van lucht op basis van de

luchtkwaliteit en de temperatuur in elke leefruimte.

De TwinTronic vult het bestaande Duco gamma aan met elektrisch

gestuurde roosters voor het toevoeren van verse lucht. Het aluminium

rooster wordt ‘onzichtbaar’ op het kozijn achter een buitenmuur (in de

spouw) geplaatst.

Het zonweringdoek is eenvoudig uitneembaar vanaf de binnenzijde. Het

doek is ook beschikbaar in een stormvaste ‘Fix’ uitvoering. Bij geopende

ramen dient het afgerolde textieldoek daarbij tevens als insectenwering.

De montage van het rooster op het raam is vooraf mogelijk in de werk-

plaats of na plaatsing van het raam op de bouwplaats.

Het systeem combineert niet alleen ventilatie en zonwering, maar is ook

geluidwerend.

Geluidwerende kwaliteiten dicht fabrikant Renson (Belgie) toe aan haar

Zonwering in soorten en maten

Door Ronald van Bochove

Uitzicht zonwering deel2 34 01-06-2010 14:18:25

35 I 3 2010

3

5

4

innovatieve lijn Screenvent Mistral AK. Waarmee het binnen-

milieu naast zonwering en ventilatie ook akoestische voordelen

ondervindt van het toegepaste screendoek.

Ook andere fabrikanten hebben het milieu als wezenlijk onder-

deel van hun producten naar voren geschoven. Huzonwe uit

Genemuiden gebruikt screendoek met een HSD Eco label. De

kwaliteit, duurzaamheid en het milieu zijn hierbij uitgangspun-

ten. Naar jarenlange onderzoeken met medewerking van

VROM en recyclingbedrijven is Huzonwe de enige in Europa

die het doek levert met een HSD Eco-label.

Het bedrijf heeft bovendien een recycling systeem opgezet . Bij

de vervanging oude zonweringen, zonweringdoeken en derge-

lijke zorgt Huzonwe voor de afvoer van oude zonweringdoe-

ken. Het nieuw toegepaste Eco doek wordt door het bedrijf na

vervanging ook weer teruggenomen voor hoogwaardige recy-

cling.

Het glas zelfOdyssey W23, het pas opgeleverde hoofdkantoor van farmabe-

drijf GSK Biologicals, ontving onlangs de award in de categorie

Business Centers van de prestigieuze vastgoedprijs MIPIM. Alle

nodige materialen voor de bouw van 51.000 m² kantoren wer-

den zorgvuldig geselecteerd met het oog op duurzame ontwik-

keling. De keuze voor het toe te passen glas viel op Stopray

Silver van AGC Glass Europe, omdat deze zilverkleurige begla-

zing van AGC sterk presteert in zonwering en thermische isola-

tie.

AGC Glass Europe is gevestigd in Brussel en produceert en ver-

edelt vlakglas voor de bouwsector (buitenbeglazing en binnen-

huisinrichting), de autosector en gespecialiseerde industriële

sectoren. Het is de Europese tak van AGC Glass, de grootste

vlakglasproducent ter wereld.

He bedrijf voert de slogan ‘Glass Unlimited’ en doelt daarmee onder meer

op de vele functies die glas wordt toebedeeld; comfort, energiebeheer-

sing, veiligheid en gezondheid, esthetisch uitzicht

Met de keuze van het type glas of het glas met toevoeging van bijzondere

functies is er steeds meer mogelijk in het beheersen van het zonlicht. Saint

Gobain Glass Solutions levert diverse bijzondere vlakglas oplossingen met

toegevoegde functies.

Glas en zonwering kan worden uitgedrukt in een ZTA-waarde. Deze zon-

toetredingsfactor van een raam of beglazingssysteem geeft de verhouding

tussen de binnenkomende en de opvallende zonnestraling. Voor blank

enkel glas bedraagt de ZTA-waarde 0,8; voor HR++ glas bedraagt de ZTA-

waarde tussen de 0,6 en 0,7.

Hoe hoger de ZTA hoe meer zontoetreding in de winter,dat is gunstig,

maar ook in de zomer. Dan is koeling nodig. Voor zeer grote glaspuien

moet dus de ZTA laag gehouden worden om te veel warmtevorming ‘s

zomers te vermijden, maar de lichttoetreding (LTA) zelf mag niet te laag

zijn, bij voorkeur boven 50 procent. Om de invloed van de zon op het

binnenklimaat in de zomerperiode te beperken is een gebruikelijke ZTA

die wordt nagestreefd 30procent of wordt helder glas toegepast met buiten-

zonwering.’

Zonwering in soorten en maten

1 Stopray Silver, een vensterglas met bijzondere zonwerende en thermisch

isolerende werking van GSC, is toegepast in een prijswinnend kantoor

ontwerp.

2 Saint Gobain Glas brengt met haar Quantum glas range zonwering in het

glaspaneel zelf. Aangestuurd door elektronica is voor elk glaspaneel de

transparantie in te stellen

3 Speciaal zonwerend glas van GSC omvat de 13.000 m2 van het nieuwe

Square meeting center in het hart van Brussel. Het gebouw is ontworpen

door A2RC architecten

4 en 5 Het Duco Twin systeem combineert zonwering met ventilatie. Het

systeem werkt autonoom met sensoren of is vraag gestuurd te bedienen.

Uitzicht zonwering deel2 35 01-06-2010 14:18:36

36 I 3 2010raam endeur

Uitzicht

8

76

FoliesHet plakken van folies op glas levert permanente zonwering en

bespaart energiekosten. Zo is het Hilton hotel in Wenen geko-

men tot een aanzienlijk reductie van de CO2 emissie door het

bekleden van haar ramen met zonwerende glasfolie. In de zomer

wordt de zonnewarmte naar buiten gereflecteerd en daalt de

temperatuur met 10°. In de winter wordt de opgewekte verwar-

ming teruggekaatst in de kamer, wat een gemiddelde energiebe-

sparing geeft tot 25 procent.

Eén van de leveranciers van zonwerende folies is het Belgische

bedrijf Luxasolar. De gelijknamige Clear View folie is een Kyoto-

oplossing voor wie geen airco of koelingsysteem heeft. En wie

airco combineert met Luxasolar ziet tijdens de maanden mei tot

oktober zijn energiefactuur dalen tot gemiddeld 30 procent,

claimt de producent.

Luxasolar werkt als een filter. Warmte-instraling tot ca. 22°C

wordt doorgelaten, daarboven wordt de zonnewarmte gefilterd.

Hoe hoger de temperatuur, hoe meer temperatuurdaling

Luxasolar veroorzaakt. In de winter wordt de temperatuur

gemiddeld verhoogd met 3,5°C.

In het Hilton hotel in Wenen waar 1.000 m² glasfolies werd

geïnstalleerd, is de folie goed voor een besparing van 230.000

KWH per jaar en een reductie van CO2-emissies met 72.000 Kg

per jaar.

Decofolie, uit Purmerend, levert glasfolies van de Amerikaanse

fabrikant Sun Safefilms. Deze zonwerende films worden toegepast

op al die plaatsen waar invloeden door de zon, zoals schittering,

zonnewarmte en UV-straling als vervelend worden ervaren, en

tevens op plaatsen die inbraakgevoelig zijn. “Onze glasfolie, toe-

gepast aan de binnenzijde van de beglazing kan in een aantal

gevallen een reductie van zonnewarmte van ruim 80 procent met

een ZTA-waarde van 0.23 bewerkstelligen. Een vermindering van

temperatuur op warme dagen van 6 tot 7 graden Celsius is dan heel reëel.”

Dorigo Wierper, uit Duiven is specialist op het gebied van zonwerende

folies. Folies blijken met name een goede oplossing in die gevallen waar

het aangezicht van de gevel niet te veel mag worden aangetast. Het bedrijf

leverde onlangs folies voor de KTOMM Bronbeek. Bronbeek fungeert

momenteel als verzorgingstehuis voor oud-militairen van de Nederlandse

krijgsmacht en het voormalig Koninklijk Nederlands-Indisch Leger.

De voorgevel (zuidgevel) van het gebouw wordt beschenen door ultravio-

letlicht, daglicht maar ook door veel infraroodlicht. Met name het infra-

roodlicht zorgt voor hevige temperatuurschommelingen in de zomer. Om

de 3 stralingen, uv, daglicht en ir-licht terug te brengen tot een aanvaard-

baar niveau wordt er een combinatiefilter op het glas aangebracht om de

kunstobjecten te beschermen. Dit combinatiefilter is met de grootste zorg

uitgekozen uit tal van mogelijkheden. Een belangrijke eis was dat het, het

aangezicht van de gevel niet of nauwelijks, mocht veranderen. Zowel de

zomers als de winters worden steeds zonniger. Dit levert problemen op

met de klimaatbeheersing in gebouwen en bijvoorbeeld op schepen.

Speciale warmtewerende folies helpen om het binnenklimaat onder con-

trole te houden.

6, 7 en 8: Architecten Simone Giostra

en Partners zijn met hun zonwerende

installatie die zonne-energie, ledver-

lichting en zonwering combineert

opgenomen als blikvanger in de expo-

sitie van het Cooper Hewitt design

museum in New York. Hiermee bena-

drukt het museum het belang van

duurzaam design in architectuur.

De expositie staat er nog tot janu-

ari 2011

Uitzicht zonwering deel2 36 01-06-2010 14:19:01

HELM Modul.Concept 80 voor schuifdeurvan hout en glas tot een deurgewicht van 80 kg

Om aan de grote verscheidenheid van toepassingen voor schuifdeuren te kunnen voldoen, heeft HELM een nieuw mo-dulair concept uitgedacht: het “HELM Modul.Concept 80”.

Dit concept biedt een complete oplossing voor binnendeuren van hout en glas tot 80 kg. deurgewicht, zowel voor enke-le als dubbele deuren. Hiervoor worden de reeds bestaande beslagsystemen HELM 53 en HELM 73 toegepast, die door een modulaire opbouw het optimale resultaat oplevert tus-sen aanleveringmogelijkheden en voorraadkosten. Verpakte rails op maat worden met specifi eke toebehoor garnituren gecombineerd.

Hierdoor kan van de economische enkele houten standaard deur tot de dubbele glasdeur van telkens 80 kg deurgewicht, afdeklijst en synchroon-koppeling een uitgebreid toepas-singsgebied snel en eenvoudig gerealiseerd worden.

Dit programma wordt gecomplementeerd met deur- en kom-grepen uit het KWS assortiment.

Helm is een merk van Woelm GmbH.Nederlandse vertegenwoordiging:René Kostel.: +31 (0) 226 - 34 51 50e-mail: rnkos@planet.nl

P_37.indd 1 01-06-2010 16:28:19

38 I 3 2010raam endeur

Sluitstuk

Het ontwerpen van een geschikt scenario voor het gebruik van een gebouw en het kiezen van een pas-send sluitsysteem vormen een vak apart. De keuze-mogelijkheid is enorm. Veelal vraagt een bepaald soort gebouw om een bepaald systeem. Maar wat te doen als een gebouw het enige is in zijn soort? Zoals de nieuwe sportattractie Voetbal Experience in Middelburg.

“Nee, een museum zijn we niet. Voetbal Experience moet

je zien als één groot evenement dat bestaat uit 21 ver-

schillende manieren waarop je voetbal kunt beleven.” Dat zegt

Sven van Rijswijk één van de twee directeuren van het nationa-

le voetbalhonk dat vijf maanden geleden werd geopend in

Middelburg. Op het industrieterrein Montiere langs de N 57

aan de zuidkant van de stad is de laatste jaren gebouwd aan het

Zeeuws Evenementen Podium ofwel ZEP. Voetbal Experience is

een van de trekpleisters van ZEP, naast een mininatuurpark,

een indoor golfbaan, een fitnesscentrum, een muziektheater,

winkels, eetgelegenheden, een ROC, een voetbaleetcafé en nog

veel meer.

SluitsysteemDirecteur van Rijswijk zit in de ontvangsthal van zijn voetbal-

tempel aan een tafel te praten met drie mannen. Het gesprek

gaat over de manier waarop bij de bouw van Voetbal

Experience de keuzes tot stand kwamen voor toepassing van

bepaalde producten en wel speciaal van toegang- en sluitsyste-

DOM Nederland zorgt voor een passend sluitsysteem voor uniek gebouw

Door Louis Jongeleen

men. Zijn gesprekspartners zijn projectleider Dies Moelker van betrokken

hoofdaannemer Flipse BV uit Kouderkerke, Berty van der Heyde, verko-

per en adviseur van Destil (groothandel voor bouw en industrie) en Erik

Mastenbroek, product- en salesmanager van DOM Nederland, leverancier

van sluitsystemen. Er volgt een geanimeerd gesprek. Intussen let niemand

op het extra grote scherm in de hal, waarop beelden te zien zijn van de

vier doelpunten die Patrick Kluivert scoorde voor Oranje in de kwartfinale

van de EK 2000 tegen Joegoslavië.

GebruiksgemakIn zijn rol van opdrachtgever gaf Van Rijswijk destijds een voorzet voor

de keuze van een toegangssysteem van het voetbalcentrum. Van Rijswijk:”

Een supergeavanceerd toegangssysteem paste niet onze opzet. We wilden

een open sfeer, laagdrempelig en zonder toegangscontrole. Iets anders dan

in sommige Nederlandse voetbalstadions, ja. Voorop stond het gebruiks-

gemak voor degenen die in het gebouw zouden gaan werken. We hadden

voor de veertig deuren in het gebouw niets anders dan een degelijk en

doelmatig sluitsysteem nodig. Met die boodschap is onze aannemer naar

groothandel Destil gegaan.” Projectleider Moelker: “Als aannemer heb je

een aantal vertrouwde adressen voor je materiaal. Omdat wij het sluit-

werk monteren, speelt voor ons het montagegemak een grote rol. Je wilt

bijvoorbeeld geen ingewikkelde dingen tegenkomen als je vlak voor de

oplevering cilinders gaat plaatsten. “ Volgens Berty van der Heyde van

groothandel Destil voldeed een beproefd sluitsyteem van DOM Nederland

Een veilige plek voor voetbalschatten

DOM RS 8-systeem met de sleutel met zijrib

Cilinder met acht vergrendelstiften

Sluitstuk Voetbalmuseum 38 01-06-2010 14:27:28

39 I 3 2010

het beste aan de wensen van de opdrachtgever. Van der Heyde:

“Eenvoudig en doeltreffend is een sluitsysteem waarbij een dui-

delijke hiërarchie bestaat in het toegankelijkheid van ruimtes in

het gebouw. In de bedrijfsorganisatie van Voetbal Experience

heb je drie niveaus die corresponderen met de bepaalde ruimtes

waar sommige gebruikers toegang hebben en anderen niet. Je

hebt de directie, de bedrijfsleiders en vervolgens de overige

medewerkers. Dan moet de directie een generale sleutel hebben

die op alle deuren past. Vervolgens krijgen de bedrijfsleiders

een groepssleutel voor bepaalde deuren en de andere medewer-

kers krijgen een sleutel die alleen past op de ruimtes waar zij

moeten werken. Er zijn verschillende leveranciers die een der-

gelijk sluitsysteem hebben, maar het zogeheten Generaal-

hoofdsleutelsysteem (GHS-systeem) van DOM Nederland blijkt

voor dit project het meest doeltreffend. Het heeft de juiste prijs-

kwaliteitverhouding voor de geboden veiligheid en heeft het

vereiste bedieningsgemak voor de gebruikers. Dat laatste, daar

gaat het vooral om.”

Nóg beterDe productontwikkeling van sluitsystemen gaat steeds verder in

nieuwe toepassingen van elektronica, informatietechnologie en

draadloze technieken. Maar dat betekent volgens salesmanager

Mastenbroek niet automatisch dat die geavanceerde sluitsyste-

men in elke situatie de beste oplossing bieden. Mastenbroek: De techniek

van sluitsystemen ontwikkelt zich ook op andere punten. DOM

Nederland wil ook beproefde sluittechnologie nóg beter maken. Voor

Voetbal Experience is de keus uiteindelijk gevallen op het DOM RS 8-sys-

teem met twee SKG-sterren (hetzelfde systeem is ook verkrijgbaar met

drie SKG-sterren, red.). Daarbij zit de nieuwe techniek onder andere in

de sleutels. Die hebben een stevige zijrib die het bijna onmogelijk maakt

om ze te kopiëren. De cilinder heeft 8 vergrendelstiften die een extra

beveiliging vormen tegen forceren of uitboren. Verder heeft het systeem

heeft een groot sluitvolume en is het voorzien van een langlopend patent

en veiligheidscertificaat. De hiërarchie van het GHS-systeem kan naar

wens worden uitgebouwd.” Volgens Mastenbroek behoort het DOM RS

8-systeem tot de zeer succesvolle sluitsystemen van DOM Nederland.

Het wordt toegepast in eengezinswoningen, appartementen, woon-

zorgcomplexen, openbare gebouwen en grote en middelgrote bedrijven.

Enneh… en nu bij een Voetbal Experience. Directeur Van Rijswijk is er

vast van overtuigd dat de WK-trofee die Oranje straks meeneemt vanuit

Zuid-Afrika een veilig onderkomen kan vinden in het Middelburgse

voetbalcentrum. Dat zou een mooi sluitstuk zijn van de komende voet-

balzomer.

NB: met het oog op de WK Voetbal 2010 in Zuid- Afrika heeft

Voetbal Experience een speciaal programma. Kijk daarvoor op

www.voetbalexperience.nl

Het ‘sluitteam’ van Voetbal Experience : Erik Mastenbroek (linksach-

ter), Dies Moelker (rechtsachter) en Berty van der Heyde (midvoor)

Sluitstuk Voetbalmuseum 39 01-06-2010 14:27:39

Veelvoudig in toepasbaarheid

Uitstekende warmte, en geluid isolerende eigenschappen

Hoogweerbestendig poedercoat-systeem heroal dur HWR

Componenten uit het heroal bouwkasten systeem integreerbaar.

Rolluiken

Roldeuren

Ramen

Deuren

Vliesgevels

Horren

Zonnepanelen

heroal-Johann Henkenjohann

GmbH & Co. KG

Österwieher Str. 80 | D-33415 Verl

Tel. +49 (0)52 46 - 507 - 0

Fax +49 (0)52 46 - 507 - 222/223

info@heroal.de | www.heroal.de

Uf = 2,2Uf = 1,9

Uf = 1,4 Uf = 1,7

Modulair isolatiesysteem

ProfiSerie 110ES

110ES_110_300_NL 01.12.2009 9:45 Uhr Seite 1

RD_0119.indd 1 01-02-2010 13:34:47

Het anti paniek slot van Mauer Locking Systems

vergrendelt automatisch uw deur. Zelfvergren-

delend. Aan de buitenzijde zit een vaste knop

waardoor de deur alleen geopend kan worden

met een sleutel.

Aan de binnenzijde kunt u met de deurkruk de

deur in één beweging openen. Vluchten zoals

bepaald is in het bouwbesluit.

Postbus 56 3800 AB Amersfoort NL • Spaceshuttle 23 3824 ML Amersfoort NLTel +31 (0)33 455 09 00 • Fax +31 (0)33 455 09 44 • info@mauer.nl

www.mauer.nl

Automatische deurvergrendeling

GEEN PANIEK

P_40.indd 1 01-06-2010 12:16:00

Sluitstuk

raam endeur41 I 3 2010

Vanuit hun gezamenlijke joint venture F+W Kooperations GmbH leveren Winkhaus en FSB intel-ligente compleetoplossingen in het segment deur- en sluittechniek voor de project- en utiliteitsbouw. Sinds jaren kiest de gezamenlijke onderneming daarbij op de Nederlandse markt met succes voor nauwe samenwerking met de klant als partner. Deze consequente strategie betaalt zich terug.

„Om de samenwerking met onze klanten in Nederland

verder te intensiveren, hebben we ons Sales en Service

team flink versterkt“, verduidelijkt Timm Scheible, sales direc-

tor van de Winkhaus Groep en samen met Olaf Bremer direc-

teur van F+W Kooperations GmbH.

Naast een verder uitgebreid team van competente technici ter

plaatse staan ook op Winkhaus´ hoofdvestiging in Telgte

Nederlandstalige medewerkers als aanspreekpartner beschik-

baar. “Ons doel is het, onze klanten de allerbeste technische

ondersteuning voor het complete programma met oplossingen

van Winkhaus aan te bieden“, motiveert Scheible.

Toegangscontroletechnologie“Om onze klanten in Nederland optimale ondersteuning te

kunnen bieden, hebben we de dochteronderneming F+W

Nederland B.V. opgezet“, aldus Olaf Bremer,

F+W directeur en general manager International Sales voor FSB.

Sedert 1 juli 2009 berust de leiding van de Nederlandse onder-

neming F+W Nederland B.V bij directeur Dennis Sevat.

“Als door de wol geverfd manager beschikt hij over uitgebreide

knowhow over de markt en staat hij garant voor een succesvolle

toekomst van zijn team“, bevestigt Bremer.

“Winkhaus en FSB werken al drie jaar nauw samen op de

Nederlandse markt“, vult Timm Scheible aan. In juli 2008

betrok F+W Nederland haar nieuwe kantoorpand in Zeewolde,

dat een vriendelijke ambiance koppelt aan ultramoderne confe-

rentietechniek. “In Nederland verkopen we met toenemend

succes mechanische en elektronische sluitsystemen inclusief

toegangscontrole van Winkhaus en tevens op de architectuur

afgestemde kruksysteemoplossingen en het speciale beslag van

FSB voor de utiliteitsbouw“, legt Olaf Bremer uit.

Specifieke knowhow Het tweede zwaartepunt van Winkhaus in Nederland vormen

de segmenten hoogwaardig vensterbeslag en veiligheids-deur-

Een sterke partner voor de projectbouwsector

F+W versterkt haar aanwezigheid in Nederland

vergrendelingen. “De markt voor ons assortiment heeft zich onder de

supervisie van key account manager Wim Loomans zeer goed ontwikkeld.

We werken daarbij vanuit een strategisch concept dat vooral ondersteu-

ning biedt aan de handel en de verwerkende sector“, aldus Scheible. “Met

sterke merken en brede knowhow op de gebieden beslagtechniek- en vei-

ligheids-deur-vergrendelingen blijven we de door ons ingezette succes-

koers volgen – zonder daarbij ons doel uit het oog te verliezen, bij onze

innovatieve oplossingen altijd de best mogelijke support aan te bieden.“

F+WF+W Kooperations GmbH is een joint venture van Winkhaus en FSB, spe-

ciaal gericht op compleetoplossingen op het gebied van deur- en sluittech-

niek. Sinds drie jaar werken beide firma’s met de dochteronderneming

F+W Nederland B.V. nauw samen op de Nederlandse markt . Het bedrijf

verkoopt mechanische en elektronische sluitsystemen inclusief toegangs-

controle van Winkhaus en op de architectuur afgestemde kruksysteemop-

lossingen en speciale beslagen van FSB voor de utiliteitsbouw.

WinkhausSamen met haar internationale partners ontwikkelt, produceert en ver-

markt Winkhaus producten en diensten voor ramen en deuren. Deze

omvatten beslagtechniek en bewakingssystemen voor ramen en glazen

deuren, sluitsystemen, toegangscontrole- en tijdsregistratiesystemen en

meerpuntssluitingen. Met meer dan 2000 medewerkers verdeeld over

Duitsland en tien internationale vestigingen behoort de onderneming tot

de belangrijkste van haar branche in Europa.

“De beide directeuren Olaf Bremer en Timm Scheible geven leiding aan

F+W Kooperations GmbH

Sluitstuk Winkhaus 41 01-06-2010 16:32:56

RVS deurbeslagmeer dan 3.000 oplossingen...

Ansae B.V.Denariusstraat 25, 4903 RC Oosterhouttelefoon 0162 490049 fax 0162 490606e-mail info@ansadesign.nl web www.ansadesign.nl

Uitsluitend leverbaar via de vakhandel

maatwerk is standaard

D O M S I C H E R H E I T S T E C H N I K

Veiligheid is een gevoel –wij maken dat waar

www.dom-nederland.nl

Blaft niet maarbeschermt wel.

VEILIGHEID, KWALITEIT, DOM.

Het volgende nummer van Raam en Deur verschijnt op 2 september.

Persberichten en nieuws kunt u tot 20 juli 2010 opsturen naar raamendeur@mixpress.nl

Persberichten en Nieuws

raam endeur

P_42.indd 1 01-06-2010 12:18:35

43 I 3 2010

Goed beslagen

raam endeur

Met Olivari keerde Lourens Karel Meurs terug in de bouwbeslagwereld. Gedreven runt hij, samen met Leo van der Veen, LKM Collection. “Nederland is eigenlijk vlak, grijs en saai. We lopen achter elkaar aan. Belgen zijn diverser: het zijn de Italianen van het noorden. Er is van alles mis, maar ze hebben meer smaak.

Als zoon van een ijzerwarenhandelaar en een modiste

kreeg Meurs de liefde voor vormgeving met de paplepel

ingegoten. De uiteindelijke stap ging niet van harte. Nee, ik

heb een carrière in de ijzerwarenhandel nooit geambieerd,

maar ik ben er wel in terecht gekomen. Je moet het vak leren

kennen, een bepaalde liefde ervoor ontwikkelen en de gein

ervan inzien. Veel ijzerwarenhandelaren moeten zich ergens in

specialiseren, maar ze kunnen geen specialist zijn. Ik heb

gekozen voor de deurkruk. Je moet er een bepaalde passie voor

hebben en het leuke is dat de familie Olivari dat ook heeft.“

Keuzes makenMeurs verkocht jaren geleden zijn bedrijf Formani omdat geen

bedrijfsopvolger klaar stond. Eigenlijk wilde hij genieten van zijn

pensioen, maar zijn liefde voor deurkrukken sleet niet. �Olivari

heeft de afgelopen jaren met verschillende importeurs samenge-

werkt. Uiteindelijk heb ik twee jaar geleden de stoute schoenen

aangetrokken en ben ik naar de fabrikant gestapt. Kijk, in Italië

zie je dat vormgeving, ook bij deurkrukken, gecombineerd wordt

met architectuur. Er wordt dus over nagedacht. Neem de Fiat

500: klassieke lijnen in een eigentijds jasje en eigentijdse kwali-

teit. Dát spreekt mij aan.”

Meurs heeft een hogere pet op van onze zuiderburen. Zij hebben

veel smaak en ook de verkopers van bouwbeslag weten waar ze

mee bezig zijn. “Belgen verkopen exclusief bouwbeslag voor fat-

soenlijke prijzen. Dat heeft te maken met het feit dat Belgische

eindgebruikers hun eigen keuzes maken. Ze zijn gewoon meer

bezig met hun eigen huis. In Nederland duwt een aannemer je in

een bepaalde richting. De Belg bouwt zelf, werkt samen met een

architect en denkt vooral na over zijn huis. Hij koopt ook iets

wat goed is en dat resulteert in een sterk contrast: je vindt het

mooi of lelijk. Nederland is eigenlijk vlak, grijs en saai. We lopen

achter elkaar aan. Belgen zijn diverser: het zijn de Italianen van

het noorden. Er is van alles mis, maar ze hebben meer smaak.

Maar gelukkig zijn er in ons land ook positieve uitzonderingen.”

Deuren en sierbeslag

Passie en smaak als basis

Lourens Karel Meurs: “De handel denkt aan omzet, niet aan winst.”

Door Bert Hoogeland Enthousiasme overbrengenIn Meurs’ optiek gaat het niet om alleen de deurkruk. Hij heeft zich altijd

beziggehouden met het uitdenken van concepten. “Uiteraard staat de basis-

vorm centraal, maar je moet het design ook op ander gebied doortrekken,

bijvoorbeeld in sanitaire accessoires. Daarnaast moet je ook verder denken

dan de producten zelf. De presentatie is belangrijk, maar ook verpakking

en merkherkenning.”

Kennis van zaken is essentieel bij de verkoop van bouwbeslag. “Eigenlijk

moet je een beetje verstand hebben van kunstgeschiedenis, maar dat is voor

een verkoper niet interessant. Wil je exclusieve deurkrukken verkopen, dan

moet je iemand hebben die verstand heeft van zaken. Het liefst een vrouw.

Als je er geen verstand van hebt, is het allemaal hetzelfde. Je moet het

enthousiasme overbrengen. Dat is er wel, maar het hangt toch erg af van de

persoon. Zeker in het geval van Olivari moet je weten wat je verkoopt. De

fabrikant werkt met topontwerpers en legt vakkennis, kwaliteit en passie in

zijn producten. Het is een combinatie van Maserati, Ferrari en Lancia. ”

OnderscheidHet onderscheid zit, volgens Meurs, ook in het materiaalgebruik. “Iedereen

rommelt met rvs. De hele EU denkt dat het rvs is, iedereen loopt achter

elkaar aan. De trend gaat naar meer kleur. En Olivari gebruikt nu bio-

chroom. Dat is mens- en milieuvriendelijk. Ook op dat gebied onderscheidt

Olivari zich. Het zijn allemaal elementen die het merk exclusiever maken

en dus ook een gezonde marge opleveren. Maar de doorsnee hang- en sluit-

werkverkoper denkt alleen aan omzet, niet aan winst.”

Daarmee kijkt hij kritisch naar de handel, die in prijs steeds verder afzakt.

“Ze willen allemaal slim zijn, kopen spullen voor een appel en een ei in

China en verkopen het relatief goedkoop. Het moet toch geen probleem

zijn om een duurder exemplaar te verkopen? Je investeert immers voor

jaren!”

Neemt niet weg dat Meurs ook een lijn aanbiedt, die onder Olivari zit. Maar

wel exclusief. Dat doet hij in beginsel onder het merk Stolk. “Ik ben gek op

branding. Stolk is een hommage aan mijn moeder, die mijn smaak en het

gevoel voor vormen heeft meegegeven. Het merk past ook bij de nieuwe weg

die de Italianen hebben ingeslagen: zij kiezen steeds meer voor namen die in

alle talen uit te spreken zijn. Uit deze lijn kunnen onze klanten producten

kiezen in hun eigen label. En daarmee dus ook kiezen voor onderscheid.”

Goed beslagen 43 01-06-2010 15:44:32

44 I 3 2010raam endeur

Goed beslagen

PakketBuva heeft kortgeleden een pakket hang- en sluitwerk voor kunststof- en aluminiumramen geïntroduceerd. Het modulair opgebouwde activPilot beslag biedt in één systeem een oplos-

sing voor elke situatie, zo laat men uit Barendrecht weten. De flexibiliteit zorgt voor een uitbreiding van het aantal functies. De serie 6000 meerpuntssluitingen heb-

ben 6 mm eenzijdig afgeschuinde haakschoten en zorgen voor een pro-bleemloze sluiting van de deur. Er zijn sleutel- en krukbediende uit-

voeringen. Het assortiment scharnieren is nu uitgebreid voor alle kunststof- en aluminiumprofielen en detailleringen; zelfs voor

schuine kozijnen en deuren tot 160 kilogram. En de serie Isostone onderdorpels is nu ook geschikt voor kunststof en aluminium gevelelementen.

Info: Buva Rationele Bouwprodukten, Barendrecht, 0180.69.75.00, www.buva.nl

SnelmontageFSB heeft een nieuwe AGL serie rozetten- en deurkrukgarnituren op de markt gebracht, waarbij de montagetijd is teruggebracht tot circa 10 seconden. Het geheel bestaat uit twee volledig geprefabriceerde en voorge-monteerde onderdelen. Door de beide delen simpelweg in de deursparing te plaatsen en aan te drukken, is de montage klaar. Aandraaien van de schilden, nadat de kruk-ken zijn ingestoken, is overbodig geworden. Hetzelfde geldt voor de losse rozetten. Ook hier is het een kwestie van insteken, aan-drukken en klaar. Daarbij hebben de deur-krukken een zogenaamde 0º-stelling, een technische ontwikkeling waarmee scheef-stand van de deurkruk wordt ondervangen.Info: FSB, Brakel (D), 00.49.52.72.608.0, www.fsb.de

VierkantOnder de benaming serie 111 heeft Hewi een nieuw type kruk ontwikkeld, die als belangrijk-ste kenmerk vierkante vormen heeft. De nieuwe serie omvat voornamelijk deurkrukken maar het projectenprogramma is afgerond met een speciaal voor ramen ontwikkelde kruk. De deurkrukken zijn te leveren in de afmetingen 15 x 15 mm en 20 x 20 mm. Voor toepassingen in zie-kenhuizen, verzorgingstehuizen en seniorenwoningen zijn er verlengde krukken te verkrijgen. De verschil-lende modellen worden in de klas-se 3 en 4 en in brandwerende uit-voeringen aangeboden. Naar keuze zijn ronde of hoekige rozetten bij te leveren.Info: Pijnenburg Import en Agenturen, Tilburg, 013.536.00.06, www.pijnen-burgimport.nl

SymmetrischRandi-Line Komé is een nieuwe, complete lijn deurkrukken, bedieningselementen, schilden en achterplaten, die zijn te combi-neren met het bestaande productassortiment van Randi. De opvallende kenmerken aan de beslaglijn ontworpen door het Deense C. F. Møller Architects, zijn design, functiona-liteit en ergonomie. De sobere symmetrische deurkruk heeft een uitnodigende vorm, waarbij accenten van licht en schaduw een rol spelen. Invallend licht zorgt voor een wisselend effect op het profiel en de gebo-gen vlakken. Opvallend zijn ook het zijde-zacht aandoende, geborstelde rvs oppervlak en het gebogen duimvlak.Info: Dorma Nederland, Dodewaard, 0488.41.81.80, www.dorma.nl

Verdekte rozettenOnder de naam RotoSwing heeft Roto-Frank onlangs een nieuwe assortiment grepen gepresenteerd. Afgezien van het gestroomlijnde design vallen de producten op door de verdekte rozetten en de zijde-lingse Deko-elementen. Dit biedt de mogelijkheden tot een veelheid aan kleurtoepassingen in alle RAL kleuren, waardoor de grepen een individuele uitstraling krijgen. Met deze uitbreiding bestaat het pro-gramma voor draai-kiep bedienin-gen nu uit zes uitvoeringen: stan-daard grepen, afsluitbare grepen, grepen met een veiligheidknop, met een drukknop, een Tiltfirst versie en een uitvoering voor bal-kondeuren.Info: Roto-Frank, Leinfelden-Echterdingen (D), 00.49.71.17.59.80, www.roto-frank.com

Goed beslagen pi 44 01-06-2010 14:36:37

45 I 3 2010 raam endeur

Elektrisch beslag Het elektronische toe-gangscontrole systeem EZK van FSB is al enkele jaren geleden geïntroduceerd. Dit systeem is gebaseerd op de BlueChip technolo-gie van Winkhaus, waar-mee het insteken en omdraaien van een sleutel niet meer noodzakelijk is om een deur te openen of af te sluiten. Het geheel werkt als een elektronisch beslag zonder bekabeling.

Kortgeleden is deze techniek verder uitgebreid. FSB meldt nu dat zij de enige aanbieder is van EZK beslag, dat nu ook beschikbaar is voor volglas deuren. Het feit dat er voor dit systeem geen externe bekabeling nodig, is een extra voordeel bij sluitsystemen voor dit type deuren.Info: FSB, Brakel (D), 00.49.52.72.608.0, www.fsb.de

BedieningskrukNa de introductie van het Globe bedieningspro-gramma van deur- en raamkrukken, heeft SiegeniaAubi nu een uitbreiding van het assorti-ment op de markt gebracht. Het betreft de exclu-sieve kruk LM Globe RR, die opvalt door zijn ele-gante vormgeving. In combinatie met de kleine ringrozet wordt nu een fraaie bedieningsmecha-nisme voor in het bijzonder smalle vleugelprofie-len geleverd. Maar niet alleen de vormgeving van de nieuwe krukken is opvallend. Ook de moge-lijkheid om de kruk zonder gereedschap in het rozet te klikken, maakt ze bijzonder. De LM Globe is naast een uitvoering in aluminium, ook in edelstaal en diverse hoogwaardige oppervlak-teafwerkingen te leveren.Info: Siegenia-Aubi, Wilnsdorf (D), 00.49. 27.13.93.10, www.siegenia-aubi.com

HoekigAls aanvulling op het assortiment rozetten heeft FSB onlangs een nieuwe serie geïntro-duceerd: hoekige rozetten. Deze esthetisch verantwoorde rozetten passen naadloos in de productenfamilies van Hadi Teherani (FSB 1183 en David Chipperfield (FSB 1004); producten, die zich kenmerken door kubistische concepten. De rozetten zijn qua vormgeving volledig afgestemd op de meer en meer voorkomende rechthoekige vormen van deurkrukken. De hoekige rozetten zijn te leveren in de materialen aluminium, edel-staal, alugrijs en brons. Het assortiment bevat uitvoeringen voor alle in de project-bouw voorkomende, relevante typen ele-menten.Info: FSB, Brakel (D), 00.49.52.72.608.0, www.fsb.de

Smalle schildenVoor al bestaande systemen deur- en raamkruk-ken heeft Hewi nieuwe series schilden en rozet-ten ontwikkeld en geïntroduceerd. Het opval-lende aan de nieuwe producten is de smalle vorm qua design, waarbij niets wordt afgedaan aan de veiligheidsaspecten. Het rechthoekige schild is speciaal bedoeld in combinatie met de kruksystemen 100 en de series 211 en 180. Het ovale smalschild als variant kan een elegante eenheid vormen met de deurkrukken uit de systemen 111 en 162. Naast schilden omvat de nieuwe uitbreiding van het assortiment ook de hoekige rozetten ES en ESZ, die in combinatie met de systemen 100 en 180 een esthetisch ver-antwoorde afronding vormen.Info: Pijnenburg Import en Agenturen, Tilburg, 013.536.00.06, www.pijnenburgimport.nl

Na te stellenHMB Profit Tools heeft een sluitkom ont-wikkeld, die traploos 3,5 mm is na te stel-len. De sluitkom is zowel in de boven- als in de onderdorpel toe te passen en is geschikt voor dubbele deuren en ramen. Voor de sluitkommen zijn tevens sluitkragen van 6º en 9º voor de onderdorpel te leveren. De combinatie van sluitkom en sluitkraag zorgt ervoor dat kleppende deuren tot het verle-den behoren. Voordelen van deze nastelbare sluitkommen zijn onder andere de grotere tolerantie en de aantrek bij kromgetrokken deuren van 9 tot 12 mm scheluwte. De sluitkommen en de sluitkragen zijn te ver-krijgen in de kleuren grijs en zwart.Info: HMB Profit Tools, IJsselstein, 030.687.79.40, www.hmbprofittools.nl

Goed beslagen pi 45 01-06-2010 16:21:19

raam endeur

Het heden ligt in het verleden. Dat speelt niet alleen bij renovatie en restauratie, maar vele nieuwe details rondom raam en deur stoelen - eigentijds - op de erva -ringen van eertijds. De redactie van Raam & Deur deed enkele unieke vondsten die prachtig in uw collectie passen of als bijzonder relatiegeschenk bewondering oogsten.

Collectors item of...origineel relatiegeschenk

Das Schreinerbuch/ Die gesamte Schreinerei

Een facsimiledruk van de eerste uitgave uit

1899, dat (Duits) begint met een verhandeling

over hout en gereedschap en sluit af met 82

pagina’s ontwerp tekeningen van poorten,

binnen- en buitendeuren, al of niet beglaasd

en met sier lijke bovenlichten, ramen in allerlei

versies en lambrizeringen.

Hoe dat allemaal gemaakt moest worden,

toont het handboek op verdere 237 bladzijden

met talloze illustraties en technieken, met details van luik- en raamconstructies,

architraven, bossings en het benodigde hang- en sluitwerk. Voor restauratiewerk

zelfs vandaag nog zeer interessant.

In harde gouddruk kaft E 27,-

Fax deze bestelbon naar Raam en Deur 073.503.81.53

Ja, hiermee bestel ik Bedrijfsnaam

(aankruisen) T.a.v.

Bouwkundige termen E 57,- Adres

Das Schreinerbuch E 27,- Postcode

Klinken und Griffe E 51,- Plaats

Datum Tel.

Handtekening

Prijzen zijn exclusief porti, inclusief btw

Levering kan eventueel enkele weken duren

5700 (historische) bouwbegrippen

Verklarend woordenboek. Dat betekent voor de liefhebber van

- historische - bouwmaterialen, constructies, gereedschappen en

beslag zo’n 640 pagina’s smullen. Want de nieuwste druk omvat

5740 bouwkundige begrippen die uitvoerig, vaak ook met teke-

ningen, worden to§egelicht. Dikwijls met historische citaten en

bronvermeldingen. Weet u wat een cafcoen is, een vermetguts,

een persienne, een slof en een haarstuk, een dagge en en vlag-

fits? De auteur was dan ook 33 jaar architect bij de Rijksdienst

Monumentenzorg. Bijzonder: achterin ruim 100 pagina’s met

Franse, Duitse en Engelse vertalingen van al die bouwkundige

termen. Ook vanuit de vreemde

taal naar het Nederlands.

Door dr. E. Haslinghuis en

dr. ir. H. Janse.

In harde kaft E 57,-

Klinken und Griffe

Een schitterend Duitstalig boekwerk, samengesteld onder Italiaanse

redactie van Michele Colombo (ja, van die deurkrukken) en Carlo

Bartoli. In 181 rijk geïllustreerde pagina’s voert het boek u door de

eeuwen heen langs de ontwikkeling van sloten, grepen, deurkrukken

en -kloppers. Van het brons en ijzer uit 1500 via Franse en Italiaanse

barok tot Bauhaus van begin vorige eeuw.

In harde kaft gebonden kunstdruk-uitgave E 51,-

Het heden ligt in het verleden. Dat speelt niet alleen bij renovatie en restauratie, maar vele nieuwe details rondom raam en deur stoelen - eigentijds - op de erva- ringen van eertijds. De redactie van Raam & Deur deed enkele unieke vondsten die prachtig in uw collectie passen of als bijzonder relatiegeschenk bewondering oogsten.

Collectors item of...origineel relatiegeschenk

Das Schreinerbuch/ Die gesamte Schreinerei

Een facsimiledruk van de eerste uitgave uit

1899, dat (Duits) begint met een verhandeling

over hout en gereedschap en sluit af met 82

pagina’s ontwerptekeningen van poorten,

binnen- en buitendeuren, al of niet beglaasd

en met sierlijke bovenlichten, ramen in allerlei

versies en lambrizeringen.

Hoe dat allemaal gemaakt moest worden,

toont het handboek op verdere 237 bladzijden

met talloze illustraties en technieken, met details van luik- en raamconstructies,

architraven, bossings en het benodigde hang- en sluitwerk. Voor restauratiewerk

zelfs vandaag nog zeer interessant.

In harde gouddruk kaft E 27,-

Fax deze bestelbon naar Raam en Deur 073.503.81.53

Ja, hiermee bestel ik Bedrijfsnaam

(aankruisen) T.a.v.

Bouwkundige termen E 57,- Adres

Das Schreinerbuch E 27,- Postcode

Klinken und Griffe E 51,- Plaats

Datum Tel.

Handtekening

Prijzen zijn exclusief porti, inclusief btw

Levering kan eventueel enkele weken duren

5700 (historische) bouwbegrippen

Verklarend woordenboek. Dat betekent voor de liefhebber van

- historische - bouwmaterialen, constructies, gereedschappen en

beslag zo’n 640 pagina’s smullen. Want de nieuwste druk omvat

5740 bouwkundige begrippen die uitvoerig, vaak ook met teke-

ningen, worden toegelicht. Dikwijls met historische citaten en

bronvermeldingen. Weet u wat een cafcoen is, een vermetguts,

een persienne, een slof en een haarstuk, een dagge en en vlag-

fits? De auteur was dan ook 33 jaar architect bij de Rijksdienst

Monumentenzorg. Bijzonder: achterin ruim 100 pagina’s met

Franse, Duitse en Engelse vertalingen van al die bouwkundige

termen. Ook vanuit de vreemde

taal naar het Nederlands.

Door dr. E. Haslinghuis en

dr. ir. H. Janse.

In harde kaft E 57,-

Klinken und Griffe

Een schitterend Duitstalig boekwerk, samengesteld onder Italiaanse

redactie van Michele Colombo (ja, van die deurkrukken) en Carlo

Bartoli. In 181 rijk geïllustreerde pagina’s voert het boek u door de

eeuwen heen langs de ontwikkeling van sloten, grepen, deurkrukken

en -kloppers. Van het brons en ijzer uit 1500 via Franse en Italiaanse

barok tot Bauhaus van begin vorige eeuw.

In harde kaft gebonden kunstdruk-uitgave E 51,-

raam endeur

EA_Boek Coll.indd 44 01-06-2010 12:22:33

47 I 3 2010

Entree

raam endeur

Zwart geanodiseerdOnder het motto ‘Black is Beautiful’ introdu-ceert Emco divisie Bouwtechniek de moge-lijkheid om naast het standaard aluminium, de draagprofielen van de entreematsystemen in allerlei kleuren te anodiseren waaronder zwart. Zo’n zwart profiel is fraai te combine-ren met diverse zwarte inlagen. Afhankelijk van de plaats en functie levert Emco inlagen van ruwharige en slijtvaste tapijtstroken, rubber en cassetteborstels. Een extra alumi-nium schraapprofiel, een aluminium logost-rip of een borstelstrip behoren ook tot de mogelijkheden. Bovendien zijn combinaties te maken met aluminium profielen met geïntegreerde LED-verlichting.Info: Emco Benelux, Hedel, 073.599.83.10, www.emco.de/benelux

RolhekkenHet Ruit platstaf rolhek pantser van Adda Van Dullemen is een openmazig hekwerk waarmee parkeer-garages zijn af te sluiten. Door het ruitvormige model is het rolhek bijzonder sterk maar tevens erg doorzichtig. Met maasopeningen van 140 x 120 mm bedraagt het doorzichtpercentage 85%. Het pantser is gemaakt van staalverzinkt platstaf en in diverse afmetingen te leve-ren. Zowel aan de boven- als onderzijde zijn staalge-walste lamellen aan te brengen om bij voorbeeld een dicht onderstuk als borstwering te maken. Het rolhek RT-PLS is in drie uitvoeringen te leveren en te combi-neren met diverse in- en uitritvoorzieningen en contro-lesystemen.Info: Adda Van Dullemen, Oud-Beijerland, 0186.62.15.55, www.adda.nl

Op te rollenStorax heeft haar Maxxis entreematten bijna compleet vernieuwd. De matten bestaan uit ster-ke aluminium basisprofielen met daarin reinigende stroken van drogend velourstapijt, fijnge-ribd naaldvilt en een geribd schraapprofiel. De basisprofielen zijn onzichtbaar verbonden

door een PVC koppelprofiel aan de onderzijde van de mat. Dit profiel zorgt voor een goede geluiddemping. Maxxis matten zijn 12 of 18 mm dik en worden op maat geleverd in elke gewenste vorm. Desgewenst kan Storax de matten inmeten en plaatsen. Het onderhoud van de matten is vrij eenvoudig: vuil dat door de mat is gevallen, is simpel te bereiken door de matten op te rollen.Info: Storax, Zwijndrecht, 078.610.19.00, www.storax.nl

PostkastenRenz Plan is de aanduiding van een nieuwe serie postkasten van Renz Postkasten. Bij de ontwikkeling heeft het bedrijf vooral gekeken naar de esthetische uitstraling om tegemoet te komen aan de wensen van de hedendaagse architectuur. De kasten zijn als muuropbouw en -inbouw en vrijstaand te plaatsen. De kasten worden gemaakt van corrosiebestendig Galfan staal, dat geheel gepoedercoat wordt. Ook matte RAL kleuren zijn mogelijk en er zijn units te leveren in geborsteld rvs 316 (V4). De geluiddempende ‘soft close’ klep is tot

135 graden te ope-nen, de kastdiepte bedraagt 160 mm en er zijn kasten te leve-ren met een volume tot 28 liter. Geïntegreerde LED-verlichting en gegra-veerde aluminium of rvs naamplaatjes zijn naar wens mee te leveren.Info: Renz Postkasten, Arnhem, 026.365.33.33, www.renzpostkasten.nl

Entree_pi 47 01-06-2010 14:44:00

48 I 3 2010raam endeur

HandigBestekserviceIn tijden dat men nog effectiever met tijd en geld moet omgaan en faalkosten uit den boze zijn, heeft Fetim Professional een extra service aan het FrontsAndFronts gevelconcept toegevoegd. Speciaal voor ‘voorschrijvers’ is op de site een bestekservicestool geplaatst voor de gevelproducten Ki-Kern, Profort, Canexel, ModiWood, Shera, UniPrime en Jumbo. Deze service is in combi-natie met Stabu bouwbreed informatiesysteem en NBD-Online ontwikkeld. Nu is calculeren eenvoudiger en de foutkans mini-maal geworden. Architecten, ontwerpers en bestekschrijvers kun-nen op een gebruiksvriendelijke manier FrontsAndFronts produc-ten in het bestek opnemen.Info: Fetim Professional, Amsterdam, 020.580.52.85, www.fetimprofessional.nl

RamenverfGlobal Paint Products heeft een ramenverf geïntroduceerd die naderhand heel eenvoudig als folie is te verwijderen. De reukarme verf is geschikt voor gebruik op diverse gladde ondergronden, zoals glas, plas-tic et cetera en bij uitstek toe te passen als tijdelijke decora-tieve coating. De verf is sim-pelweg aan te brengen met het handige meegeleverde dop-kwastje. De ramenverf is te leveren in een koker met vier flacons van 100 ml in de kleu-ren rood, wit, blauw en oranje.Info: Global Paint Products, Boven-Leeuwen, 0487.59.51.60, www.globalpaint.com

Dubbelzijdig plakbandDe Statische-Trocken-Verglasung STV is een nieuwe lijmtechniek voor de raamproductie. Het kernstuk en de start van de nieuwe tech-niek is een speciaal ontwikkeld band, dat bij de profiel-extrusie op het profiel wordt aange-bracht. Band en profiel komen als één eenheid bij de kozijnproducent aan. De verwerking van de profielen geschiedt zoals gebruikelijk, extra investeringen in machines zijn niet noodzake-lijk. De combinatie van de STV-techniek met de gebruikelijke staalversterkingen maakt de productie van bijzonder grote elementen moge-lijk. Bovendien kunnen voor tot nu toe gelden-de kozijnafmetingen bij toepassing van de nieu-we techniek alternatieve versterkingen met dui-delijk betere warmte-isolerende verhoudingen toegepast worden. De verlijming van het glas en de overslag bij de STV-techniek verbetert tevens de inbraakwering. Het ‘uitlichten’ van elementen wordt daardoor extra bemoeilijkt.Info: Gealan Fenster-Systeme, Berkel-Enschot, 013.533.50.08, www.gealan.nl

Tijdelijke beschermingLiquiFoil is een vloeibare folie, die aangebracht op glas, aluminium, roestvast staal, schilderwerk of andere niet-zuigende ondergronden een tijdelijk bescherming biedt aan het oppervlak tegen krassen, vuil, verf, lasspatten, cement en dergelijke. Vooral op kostbare glassoorten vormt

het product een adequate oplossing. Het vloeibare materiaal op waterbasis is via rollen of een airless systeem aan te bren-gen en droogt snel. Na gebruik is de folie eenvoudig af te pellen zonder lijmresten achter te laten. Het afval valt niet onder de noemer ‘chemisch’. LiquiFoil wordt geleverd in emmers van 20 liter; het gemiddelde verbruik is 5 tot 9 vierkante meter per liter.Info: Gratch Company/RenoVio, Panningen, 077.465.10.95, www.renovio.com

KitpistolenPanasonic heeft haar 14,4V Li-ion assorti-ment uitgebreid met twee nieuwe en vooral krachtige kitpistolen: EY3640 en EY3641. Het verschil tussen beide is de lengte van de buis. De EY3640LZ1S is geschikt voor het verwerken van cartridges van 310 ml. De EY3641LZ1S met een langere buis is bestemd voor de verwerking van kokers en worsten van 400/600ml. Met de kracht en het uithoudingsvermogen van de 14,4V/3,3Ah Kobalt Li-ion accu zijn deze kitpistolen breed in te zetten bij de verwer-king van lijmen en kitsoorten met hoge vis-cositeit. De buishouder is 360 graden te draaien, waardoor het pistool vanuit elke hoek is te gebruiken. Met een draaischake-laar zijn zes snelheden in te stellen voor een nauwkeurige dosering van de kit.Info: Panasonic Powertools, ’s-Hertogenbosch, 073.640.25.02, www.panasonic.nl

Handig_pi 48 01-06-2010 14:45:22

Vereniging Metalen Ramen en GevelbrancheEinsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein

T: 030.605.36.44, F: 030.605.32.60, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl

VMRG Nieuws

De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

raam endeur49 | 3 2010

VMRG presenteert 3e editie Gevelbouw Prestatieboek op con-gres TU Delft (juni 2010)Op donderdag 10 juni j.l. vond voor het vierde achtereenvolgende jaar het

grote internationale congres ‘The Future Envelope 4’ plaats op de TU Delft.

Het congres is georganiseerd door Faculty of Architecture, Chair Design of

Construction, in samenwerking met de VMRG, FAC en FAECF.

Tijdens het congres, waarbij gekeken werd naar de toekomst van de gevelin-

dustrie, is ook de 3e editie van het VMRG Gevelbouw Prestatieboek gepresen-

teerd: een inspirerende staalkaart van wat de leden en partners van de VMRG

in het afgelopen jaar tot stand hebben gebracht. Het boek staat vol prachtige

foto’s van uitgevoerde (aluminium en stalen) projecten en is dit jaar nog dik-

ker en mooier dan voorgaande jaren.

Het inspirerende Gevelbouw Prestatieboek wordt op 10 juni verspreid naar

architecten, opdrachtgevers en woningcorporaties. Mocht u geen exemplaar

hebben ontvangen, dan kunt u het boek kosteloos bestellen bij de VMRG

(www.vmrg.nl).

ActueelDe VMRG verwelkomt 2 nieuwe leden:

IP Company B.V.

Dortherweg 43

7214 PT Epse

t: 0573-430450

f: 0573-430310

www.ip-company.nl

Kortzichtig en beperkt!

Het reddingsplan voor de

Euro vanuit alle Europese

staten was nodig om onze

welvaart te verzekeren.

Niet iedereen realiseert zich

de enorme welvaart en luxe

waarin we leven. Juist nu

wordt duidelijk hoe kwetsbaar dit alles is en

hoe vanzelfsprekend we welvaart vinden.

Dit laatste is verweven in onze cultuur en maat-

schappelijk gedrag. Organisaties zijn erop

gefundeerd, maar vaak gedragen ze zich

ondankbaar of zelfs dominant over de produ-

centen en financiers aan wie ze hun bestaans-

recht ontlenen.

Het is ook een Europees initiatief om duur-

zaamheid te gaan berekenen. Het Europese nor-

malisatie-instituut CEN doet daarin belangrijk

werk. Dit berekenen van duurzaamheid, ook

wel LCA (LevensCyclus Analyse) geheten, is het

domein geworden van door welvaart vrijgestel-

de experts die zich niet gebonden weten aan de

industrie die hen financiert.

Zij oordelen over het meerekenen van recycling

en hergebruik (over duurzaamheid gesproken!)

en beslissen daarmee over de mogelijkheid om

goed recyclebare materialen toe te passen.

Ongestraft en vrij discussiëren zij over de

tijdshorizon van hun berekeningen, die waarde-

behoud van recyclebare bouwstoffen na sloop

van een gebouw uitsluiten. Dit betekent bestraf-

fen van de duurzame eigenschappen van deze

materialen! Dom en kortzichtig en ook hier is

het tijd voor een grondige herbezinning en wel-

licht schoonmaak, geïnitieerd vanuit de bron:

de industrie.

De Haan Westerhoff Geveltechniek B.V.

Amp�relaan 11

9207 AM Drachten

t: 0512-351333

f: 0512-351375

www.dhwgeveltechniek.nl

Cover van editie 2009,

de kleur van editie

2010 blijft nog even

een verrassing!”

Branche_VMRG 49 01-06-2010 14:48:49

NBvT

De informatie op deze pagina is afkomstig van de NBvT en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

raam endeur

De informatie op deze pagina is afkomstig van de NBvT en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

50 I 3 2010

Nederlandse Bond van TimmerfabriekenNieuwe ’s Gravelandseweg 16 | Postbus 24 | 1400 AA BUSSUMt: 035.694.70.14 | w: www.nbvt.nl

Dat hout vanzelf groeit en daarmee grote hoeveel-heden Co2 opslaat is algemeen bekend. Dat houten kozijnen en deuren heel lang mee kunnen gaan was ook al bekend. De zoektocht van de NBvT naar het oudste kozijn en oudste deur kwam uit bij een deur van ca. 700 jaar oud en een kozijn van ruim 525 jaar oud. Dit zijn toch respectabele leeftijden. Hout heeft dus in de praktijk bewezen extreem lang mee te kunnen als kozijnen en deuren.

Houten kozijnen en deuren kunnen dus heel lang

meegaan en de grondstof ervan groeit vanzelf en blijft

ook gewoon beschikbaar voor toekomstige generaties. Dit zijn

toch wel heel belangrijke voorwaarden voor een duurzaam

product. Voorwaarde hier is wel dat het hout uit duurzaam

beheerde bossen komt.

Dan zou er nog een discussie kunnen ontstaan over de andere

materialen die worden toegepast of de productie-methode om

een houten kozijn of deur te maken. De Nederlandse timmer-

industrie is jaren geleden al over gegaan op watergedragen

verf die ook relatief weinig milieu-belastend is. Verder zit er

glas, rubber en staal voor hang-en sluitwerk in verwerkt. Op

zich allemaal producten die relatief eenvoudig te recyclen zijn.

Bij de productie van houten kozijnen zijn geen grote hoeveelheden ener-

gie nodig, zeker als dit wordt vergeleken met de productie van andere

materialen zoals kunststof en aluminium. Houten kozijnen en deuren sco-

ren dus het beste als het gaat om Co2 uitsoot tijdens de productie van

grondstof en productie van het kozijn en de deur zelf.

Misschien is het hergebruik of recycling dan een probleem? Oude kozijn

en deuren worden onder andere ingezet voor de productie van groene

stroom. Maar daar is het afvalhout eigenlijk te waardevol voor. Oude kozij-

nen hebben een restwaarde als grondstof. Daarom wordt nu ca. 75 procent

verwerkt tot grondstof voor de plaatmaterialen industrie. Het overige deel

wordt ingezet als brandstof voor groene energie. De Co2 die bij de verbran-

ding vrijkomt is weer de grondstof voor bomen om te groeien.

En stel dat de kozijnen toch worden gestort, dan zijn ze biologisch

afbreekbaar en blijven er geen grote afvalbergen over en allerlei giftige

stoffen.

Kijk naar de praktijk, gebruik een beetje logisch verstand en maak dan

een keus voor duurzame materialen. Alle theoretische berekeningen, rap-

porten en theoretische aannames zijn met een beetje logisch verstand

overbodig.

Noem het maar duurzaam verstand.

De ca. 90 jaar oude kozijnen in

de Verschuerwijk in Arnhem zijn

na een goede onderhoudsbeurt

weer als nieuw. De nieuwe deu-

ren versterken de authentieke

uitstraling van de panden.

Duurzaam verstand

Branche_NBvT 50 01-06-2010 14:54:39

51 I 3 2010

VLA

Vereniging leveranciers van Luchttechnische ApparatenBoerhaavelaan 40 | 2713 HX Zoetermeer

Tel: (0)79 353 11 24 | Fax: (0)79 353 13 65www.natuvent.nl | E-mail: vla@fme.nl

raam endeur

Zeven installatiebedrijven mogen zich de Nederlandse

koplopers noemen op het gebied van de kwaliteit van

ventilatiesystemen. Tijdens een feestelijke bijeenkomst op het

Kennisplein van de vakbeurs VSK 2010 in de Utrechtse

Jaarbeurshallen ontvingen zij de nieuwe certificaten BRL 6000-

10 en BRL 8010. Deze certificaten zijn het resultaat van een

objectieve toetsing van de kwaliteit.

Ontwerp en installatieDrie bedrijven ontvingen het certificaat BRL 6000-10. Dit certi-

ficaat toetst het ontwerp en de installatie van ventilatievoorzie-

ningen. Vier installateurs namen het certificaat BRL 8010 in

ontvangst, dat in het verlengde hiervan ligt en de daadwerkelij-

ke prestatie van een systeem meet. Daarmee voldoen deze vier

ondernemers aan de nieuwe Ventilatie Prestatie Keuring (VPK),

ofwel de APK voor ventilatievoorzieningen. De deelnemende

partijen streven ernaar dat de VPK net zo’n sterk begrip wordt

als de APK.

CertificeringErik van Heuveln, voorzitter sector Wonen van de Vereniging

Leveranciers van Luchttechnische Apparaten (VLA), reikte de

APK-koplopers ventilatie-voorzieningen in het zonnetje

certificaten uit. ‘Zijn’ VLA werkte al sinds februari 2009 samen met FME

en Kiwa om de certificering van de bedrijven tot een succes te maken. De

ondernemingen die als eerste het certificaat ontvingen, hebben vanaf het

begin serieus werk gemaakt van de certificering. De audits zijn gestart in

november 2009 en de laatste is recent afgerond.

KwaliteitsslagDe sprekers tijdens de uitreiking waren Wil van Ophem, manager

Installatie & nutsvoorzieningen van Kiwa, Jaap Hogeling, directeur KBI,

en Eric Evers, accountmanager Kema Quality. Zij benadrukten het belang

van certificering voor de kwaliteit van ventilatie in woningen, die met de

nieuwe beoordelingsrichtlijnen objectief wordt vastgesteld. De bewoners

van panden met deze ventilatievoorzieningen zijn de belangrijkste win-

naars van deze kwaliteitsslag. Na de uitreiking werd het glas geheven op

een succesvol certificeringstraject dat werd verzorgd door Kiwa.

De koplopersDe bedrijven die het certificaat BRL 6000-10 ‘Ontwerpen en installeren van

ventilatievoorzieningen van woningen’ ontvingen, zijn: Bonarius Techniek

BV, Schouten Techniek BV en Installatiebedrijf Velegro BV. Het certificaat

voor de BRL 8010 ‘Ventilatie Prestatie Keuring’ werd uitgereikt aan

InstallCheck BV, ACVV BV, JH Milvort BV en Invent Advies BV.

Nieuw kwaliteitskeurmerk voor ventilatiesystemen uitgereikt

Branche_VLA 51 01-06-2010 15:00:08

GlasMarte Lightroll FassadeSchuifbeglazingssysteem voor gevels met onderlopende volglas schuifpanelen zonder verticale profielen. GM Lightroll is onderdeel van een hele reeks schuifbeglazingssystemen voor binnen en buiten. Mesterom GlasconstructiesTel. 043-3645959info@mesterom.nlwww.glasmarte.nl

EVVA-Nederland BV | Aquamarijnstr. 7 | 7554 NM Hengelo | Pb. 400 | 7550 AK Hengelo | T +31 7485 15-300 | F +31 74 85 15-349 | info@evva.nlNederland BV | Aquamarijnstr. 7 | 7554 NM Hengelo | Pb. 400 | 7550 AK

Combinatie van Langsprofielen, Curven en uitgebreide zijfrezingen | Functionele keersleutel | Grote sleutelzekerheid bescherming tegen manipulatie | Modulair en vaste behuizing | Elegant | Robuust | Patent-looptijd tot 2028 | Uitgebreide en complexe sluitsystemen leverbaar

De mechanische revolutie, leverbaar vanaf begin 2010.

Inserat_EVVA-NL_187x63_1009.indd 1 28.09.2009 08:55:34

P_52.indd 1 01-06-2010 12:20:54

53 I 3 2010

Op de mat

raam endeur

Architectuur in NederlandArchitectuur in Nederland wordt ook dit jaar samengesteld door Samir Bantal, JaapJan Berg, Kees van der Hoeven en Anne Luijten. Uit de vele inzen-dingen maken zij een selectie van de meest opmer-kelijke architectuur die het afgelopen jaar op Nederlands grondgebied is gerealiseerd. De dertig gekozen projecten geven een breed overzicht van verschillende stromingen, ontwerphoudingen en actuele thema’s die de architectuur in 2009 mede hebben bepaald. Daarbij laat de redactie de volledi-ge breedte van de productie zien, van woningbouw en kantoren tot scholen en een vakantiehuisje, zowel nieuwbouw als bijzonder hergebruik. Het jaarboek bevat uiteraard ook weer het overzicht van de belangrijkste prijzen, prijsvragen, tentoon-stellingen, artikelen en publicaties van het afgelo-pen jaar. Het boek kost 39,50 euro en is te koop via de bookstore van Architectenweb.

Moderne architectuur in Afrika‘Moderne architectuur in Afrika’ is een van de wei-nige westerse studies van moderne Afrikaanse architectuur. Architect Antoni Folkers stelt het moralistische, versimpelde westerse modernisme ter discussie, dat is vastgelopen in de Afrikaanse savanne. De kritiek op de eenzijdigheid van de westerse architectuur is niet alleen theoretisch, maar neemt ook een praktische vorm aan in de veelvormige en veelkleurige architectuur van Afrika. Aan de hand van praktijkvoorbeelden documenteert en beschrijft Folkers de hybride architectonische vormen die zijn voortgekomen uit de confrontatie en versmelting met (voor)moderne westerse architectuur en stedenbouw, en en pas-sant vertelt hij een geschiedenis van de Afrikaanse architectuur. Het boek is mede mogelijk gemaakt door financiële steun van het Stimuleringsfond voor Architectuur. Het boek kost 42,50 euro en is te koop via de bookstore van Architectenweb.

Bouwen met groen en glas – in uitvoeringOnlangs is bij Uitgeverij Æneas het boek ‘Bouwen met groen en glas – in uit-voering’ verschenen. De totaal hernieuwde uitgave van het eerder verschenen ‘Bouwen met groen en glas’ laat zien hoe we optimaal gebruik kunnen maken van daglicht en zonnewarmte bij het ontwerpen van bouwwerken. Het intro-duceert niet alleen nieuwe technieken en concepten, maar ook reeds gereali-seerde projecten. ‘Bouwen met groen en glas – in uitvoering’ toont de vele mogelijkheden die met groen en glas realiseerbaar zijn. Het besef groeit dat fossiele brandstoffen eindig zijn en dat er een reële dreiging uitgaat van een klimaatcrisis. Deze veranderingen en de succesvolle toepassing van nieuwe duurzame technieken en materialen stimuleren op krachtige wijze de omslag naar het ontwerpen van gebouwen die zelf een bron van energie zullen zijn. Dit alles rechtvaardigt de uitgave van een sterk uitgebreide en gewijzigde derde druk.Het boek kost 34,95 euro en is te koop bij uitgeverij Aeneas.

Polytechnisch Zakboek De 52e editie van het Polytechnisch Zakboek is verschenen en alle onderwerpen zijn volledig aangepast aan de Eurocode sys-tematiek. Daarnaast is er nieuwe informatie toegevoegd over impregneren, trillingsisola-tie, wrijving, isolatie en smering. Door het grotere formaat zijn figuren en tabellen in de 52e editie eenvoudiger af te lezen. De Eurocodes vormen een samenhangende en eigentijdse set met constructievoorschriften en zijn opgesteld door het CEN (Comité Européen de Normalisation). Met de Eurocodes wordt een uniform veiligheidsni-veau en concurrentie in Europa bevorderd. In elke aanbesteding/bestek is het gebruik van Eurocodes sinds april 2010 verplicht. Het Polytechnisch Zakboek is al meer dan tachtig jaar een onmisbare vraagbaak voor technici uit vele vakgebieden. Het bevat een verzameling van gegevens in de vorm van definities, formules, tabellen, schema’s en grafieken. Het boek kost 169 euro en is te bestellen bij Reed Business.

Op de mat_pi 53 01-06-2010 15:02:38

54 I 3 2010raam endeur

Buiten de deur

A g e n d aCradle to Cradle16 juni 2010Congres georganiseerd door Duurzaam Gebouwd.www.duurzaamgebouwd.nl

SBR Duurzaamheidscongres 22 juni 2010De Rijtuigenloods, AmersfoortAan de slag met Cradle 2 Cradle Bouwen Recyclebaar bouwen. www.sbr.nl/duurzaamheidscongres.nl

Gemeentewerken 201023-24 juni 2010Ahoy, RotterdamVerschillende sprekers praten over thema’s als openbare ruimte, straatver-lichting en riolering.www.platformgemeentewerken.nl

NBD Praktijkmiddag over schakel- en verdeelinrichtingen14 september 2010NootdorpRandvoorwaarden over realisatie scha-kel- en verdeelinrichtingen, norm scha-kel- en verdeelinrichtingen, schakel- en verdeelinrichtingen industrie, railkoker-systemen, verdeelinrichting in woonhui-zen en bouwkasten.www.nbdpraktijkmiddagen.nl

Mijn Huis, Mijn Architect25 en 26 september 2010

Heel BelgiëToekomstige bouwers en verbouwers bezoeken woningen in Vlaanderen en Brussel in het bijzijn en onder begelei-ding van de architect.www.bouwenwonen.net

Glasstec28 september-1 oktober 2010Messe DusseldorfGlasstec 2010 is een internationale vak-beurs op het gebied van glas. Alle facet-ten van glas komen langs, van produc-ten tot fabrikanten.www.glasstec-online.com

Flanders Expo9-17 oktober 2010GentEén van de belangrijkste bouwbeurzen van Vlaanderen.www.bisbeurs.be

Dag van de ArchitectuurOp 26 en 27 juni 2010 vindt het evenement de Dag van de Architectuur plaats. Tijdens de Dag van de Architectuur krijgt het publiek de kans om architectuur te beleven. Talrijke gebouwen door heel Nederland die normaal gesproken niet toegankelijk zijn, zijn in het weekend van 26 en 27 juni te bezoeken. Het thema is architectuur en hergebruik.Meer info: www.bna.nl

AluminiumconferentieVan 23-25 juni is op de TU in Eindhoven de Aluminium conferentie. Doel van het con-gres is vooruitgang in de ontwikkeling en toepassing van aluminium te belichten. Dit wordt bereikt door de kennis en ervaring uit te wisselen tussen onderzoekers en vertegen-woordigers uit het bedrijfsleven.Meer info: www.inalco2010.com

DuurzaamheidscongresOp 22 juni vindt het SBR Duurzaamheids congres plaats. Deze bijeenkomst heeft als doel te tonen wat de bouw in de praktijk kan met duurzame methoden als cradle-to-cradle. Er zal niet alleen worden gesproken, maar de deelnemers krijgen ook de ruimte kennis uit te wis-selen. “Willen we echt werk maken van duurzaam bouwen, dan is regelmatig kennis uitwisselen een must”, zegt SBR. “Dit congres helpt in de zoektocht om handen en voeten te geven aan het concept Recyclebaar bouwen: deelnemers horen niet alleen wat C2C inhoudt, maar krij-gen ook uitgebreid de gelegenheid om met andere professionals van gedachten te wisselen.” Het ochtendprogramma is plenair. Toonaangevende sprekers geven hun visie op het thema. Tussendoor kan iedereen volop inspiratie op doen tijdens de informatiemarkt. Bovendien bestaat het middagprogramma uit een groot aantal parallelsessies over specifieke deelthema’s. Zo kunnen de bezoekers exact die kennis opdoen, die zij voor hun werk nodig hebben.Meer info: www.sbr.nl/duurzaamheidscongres

Gemeentewerken 2010Ruim 3 maanden na de gemeenteraadsverkiezingen staat Rotterdam stil bij de uitdagingen die voor haar liggen en de kansen die geboden worden. Daarom hebben het Nederlands Instituut voor de Bouw en Cobouw de handen ineen geslagen om een optimaal, leerzaam en inspirerend programma neer te zetten voor het congres Gemeentewerken. Bezoekers kunnen hun kennis en kunde versterken door lezingen bij te wonen van een aantal top-sprekers over actuele thema’s zoals markt & organisatie, dynamiek in de bouw versus bezuinigingen, aanbestedingszaken, professioneel opdrachtgeverschap en het spannings-veld tussen politiek en ambtenaar.Meer info: www.platformgemeentewerken.nl

Congres Veilig WonenHet CCV houdt op 6 oktober het tweejaarlijkse congres Veilig Wonen. Deze keer heeft het congres als werktitel: Wat heeft u in huis? Het congres is bedoeld voor veiligheids-partners als gemeenten, politie, brandweer, woningcorporaties, adviseurs en partners van-uit de commerciële sector. In het middagprogramma wordt de innovatieprijs uitgereikt. Deelname aan de innovatieprijs staat dit jaar open voor ieder in Nederland op de markt gebracht fysiek product dat gericht is op het voorkomen van woninginbraken of woning-overvallen. Tijdens het congres wordt ook het 15-jarig bestaan van het PKVW gevierd. Dit gebeurt onder andere met de uitreiking van een jubileumboek. Het CCV roept alle perso-nen die een zinvolle bijdrage geleverd hebben aan de inzet van het PKVW op zich te mel-den, voor een vermelding in de jubileumuitgave.Meer info: www.politiekeurmerk.nl

Buiten de deur_agenda 54 01-06-2010 14:50:48

•

technologie voor eenvoudig onderhoud

• In iedere positie windvast• In gesloten positie 100% insectenwerend• Eenvoudig vervangen van het doek • Patented technology

Innovaties in doekzonwering

Fixscreen® 100 EVO Fixscreen® Mono AK•

technologie voor eenvoudig onderhoud

• Alle voordelen van Fixscreen® EVO • Maximaal thermisch & akoestisch comfort• Verschillende binnenafwerkingen mogelijk• Verborgen plaatsing • Patented technology

REN

SON

® Su

nprotection-Screens • 7 jaar garantie • 7 ans de garantie •

VENTILATION

SUNPROTECTION

RENSON® Sunprotection-Screens NV

Tel.: +32 (0)56 62 65 00 • Fax: +32 (0)56 62 65 09nederland@renson.be • www.renson.eu

New! New!

raam en deur_0610.indd 1 2/06/10 11:56RD_0152.indd 1 02-06-2010 12:27:15

Meer informatie over kwaliteits-beslagen voor hoogwaardige raamsystemen onder www.HAUTAU.de

U zult het merken wanneer het HAUTAU is.

De wereld schuift met HAUTAU!

Anz_ATRIUM-Image_210x297_NL+100Years:Layout 1 27.05.2010 9:55 Uhr Seite 1

RD_0145.indd 1 31-05-2010 10:29:52P_56.indd 2 01-06-2010 15:11:58