Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:1-2004

*Cumhuriyet Üniversitesi, Dişhekimliği Fakültesi, Ağız Diş Çene Hastalıkları ve Cerrahisi AD, Sivas

NADİR LOKALİZASYONDA GÖRÜLEN EPULİS FİSSURATUM (VAKA RAPORU)

Yrd.Doç.Dr.İlker ÖZEÇ* Dt. Erdem KILIÇ*

ÖZET Epulis fissuratum protez kenarının kronik düşük dereceli travmasına bağlı olarak oluşan mukozal bir hiperplazidir. Tipik olarak asemptomatiktir. Genellikle maksiller veya mandibuler vestibüler bölgede görülür. Lezyonun lingual yüzeyde oluşması nadirdir. Bu makalede mandibula posterior bölge lingual yüzeyde lokalize bir epulis fissuratum olgusu sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Epulis fissuratum, mukozal hiperplazi

SUMMARY Epulis fissuratum is a mucosal hyperplasia that results from chronic low-grade trauma induced by a denture flange. Typically, it is an asymptomatic condition. It is usually observed in the maxillar or mandibular vestibuler location. The occurrence of this lesion on the lingual surface is unusual. In this paper, a case of epulis fissuratum that is located at the mandibular posterior region’s lingual surface is presented. Key Words: Epulis fissuratum, mucosal hyperplasia

GİRİŞ

Epulis fissuratum; enflamatuar hiperplazi, proteze bağlı olarak oluşan fibröz hiperplazi veya protez hiperplazisi olarak da isimlendirilir. Lezyon kötü uyumlu protezlerin uzun süreli kullanımı ile protez kenarının kronik olarak düşük dereceli travma oluşturması sonucu oluşan mukozal bir hiperplazidir. Alveolar krette oluşan rezorpsiyon sonucu vestibüler mukozada protez kenarı daha derine yerleşir, bu da mukoza proliferasyonu ile görülen inflamatuar fibröz hiperplazinin oluşmasına neden olur.1,2,3 İntraoral muayenede tipik olarak hiperplastik mukoza kıvrımları ve bu kıvrımların protez kenarını sardığı görülür. Mandibula ve maksillada görülme oranı eşittir. Total veya parsiyel proteze bağlı olarak oluşabilir. Tipik olarak asemptomatiktir.3,4 Lezyon çeşitli boyutlarda olabilir, bazı lezyonlar küçüktür fakat geniş olup vestibül yüzeyi kaplayabilir. Kitle yüzeyi çoğunlukla düzgündür, fakat nadiren ülsere veya oluşan kıvrımların tabanında papiller tarzda lezyonlar görülebilir. Genelde normal mukoza renginde olmakla birlikte, enflamasyonla birlikte eritemli yüzey görülebilir.4 Bu makalede nadir olarak lingual yüzeyde görülen bir epulis fissuratum vakası sunulmuştur.

VAKA 1933 doğumlu erkek hasta 09/01/2004 tarihinde kliniğimize mevcut olan alt total protezini kullanamama şikayeti ile başvurmuştur. Alınan anamnezde hastanın 10 senedir total protez kullandığı ve sistemik bir hastalığının olmadığı tespit edilmiştir. İntraoral muayenede alt çene lingual tarafta 8 nolu diş bölgesinden başlayıp kanin bölgesine kadar uzayan ağız tabanından yüksekliği yaklaşık 1 cm, bukkolingual olarak genişliği yaklaşık 1 cm olan bir lezyon tespit edilmiştir (Şekil 1). Protez kenarının kret ile mukoza katlantısı arasında oluşan oluğa yerleştiği belirlenmiştir. Hastanın protezini kullanamama dışında lezyon ile ilgili bir şikayeti olmadığı öğrenilmiştir.

Şekil 1: Lingual yüzeyde lokalize epulis fissuratum.

Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:1-2004

35

Panaromik radyografi ile değerlendirmede mandibula 6, 7 ve 8 nolu diş bölgesinde kemik rezorbsiyonu mevcudiyeti tespit edilmiştir (Şekil 2). Koronal kesit alınarak yapılan bilgisayarlı tomografi ile değerlendirmede mandibula posterior lingual bölgede yumuşak dokuda asimetri varlığı görülmüştür (Şekil 3).

Şekil 2: Lezyonun lokalize olduğu bölgede kemik rezorbsiyonun panoramik radyografi ile görünümü.

Şekil 3: Lezyonun bulunduğu bölgeden geçen bilgisayarlı tomografi kesitinde görülen doku asimetrisi.

Hasta lokal anestezi altında opere edilmiştir. Lezyon eksize edilerek tamamen çıkarılmıştır. Bölge 3-0 ipek sütür kullanılarak primer olarak kapatılmıştır. Lezyonun fibröz dokudan oluşmuş bir kitle olduğu görülmüştür. Hastanın yapılan kontrollerinde herhangi bir şikayeti olmadığı tespit edilmiş ve doku iyileşmesi tamamen gerçekleştikten sonra yeni protez yapılmıştır (Şekil 4).

Şekil 4: Postoperatif birinci ay kontrol klinik görünümü.

TARTIŞMA Epulis fissuratum protez kenarına komşu bölgede oluşur ve genellikle maksilla veya mandibula vestibüler bölgede lokalizedir. Lingual yüzeyde oluşması çok nadirdir.1,2,3 Bu vakada lezyon lingual bölgede görülmekte ve bu özelliği ile önem taşımaktadır. Yapılan bir çalışmada total veya parsiyel protez kullanan hastaların yaklaşık %14’ünde epulis fissuratum varlığı tespit edilmiştir.5 Epulis fissuratum ağırlıklı olarak beşinci, altıncı ve yedinci dekatlarda görülmektedir.6,7

Coelho8 ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmada protez kullanım süresi arttıkça epulis fissuratum görülme oranının da arttığı belirlenmiştir. Vakamız gerek yaş gerekse protez kullanım süresi arttıkça epulis fissuratum görülme ihtimalinin artması açısından literatür ile uyumluluk göstermektedir. Epulis fissuratum etiyolojisinde uyumsuz protezlerin uzun süreli kullanılması sonucu oluşan kemik rezorbsiyonu ana etkendir.4 Vakamızda da lezyonun mevcut olduğu bölgeye komşu kemik yapıda rezorbsiyon mevcudiyeti görülmüştür. Epulis fissuratum hiperplastik reaktif bir lezyondur. Histolojik olarak en sık yoğun fibröz hiperplazi ile birlikte çeşitli derecelerde enflamasyon ve vaskularite görülür. Epitel atrofik veya hiperplastik olabilir, ülserasyon görülebilir. Nadiren kitle içerisinde koronoid veya osseöz metaplazi görülebilir.3,4 Hastamızda lezyon üzerinde ülserasyon olmadığı, lezyonun komşu mukoza ile aynı renkte olduğu ve yoğun fibröz dokudan oluştuğu görülmüştür. Epilus fissuratum tedavisi cerrahi eksizyondur. İrritasyonun uzun süreli ortadan kaldırılması lezyonun boyutunda bir miktar küçülme olmasına neden olmakta

Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:1-2004

36

fakat tamamen iyileşmesini sağlayamamaktadır. Lezyonun tekrar oluşmaması için ya yeni protez yapılması ya da hastanın kullanmakta olduğu protezin uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Prognoz mükemmeldir.3 Vakamızda da bu tedavi protokolü uygulanarak, tedavinin tamamlanmasını takiben yeni protez yapılmıştır.

KAYNAKLAR 1. Fonseca RJ. Oral and Maxillofacial Surgery. WB Saunders, Philadelphia 2000. 2. Peterson LJ, Ellis E, Hupp JR, Tucker MR. Contemporary oral and maxillofacial surgery (ed 3). Mosby-Year Book, Inc, St. Louis 1998. 3. Regezzi J, Sciubba JJ. Oral pathology clinical pathologic correlations (ed 3). WB Saunders Company, Philadelphia 1999. 4. Stern D. Epulis Fissuratum. http//www.emedicine.com/derm/topic654.htm, 2003. 5. Coelho CMP, Zucoloto S. Denture-induced fibrous inflammatory hyperplasia: a retrospective study in a School of Dentistry. Int J Prosthodont, 13: 148-51, 2000.

6. Nevalainen MJ, Narhi TO, Ainamo A. Oral mucosal lesions and oral hygiene habits in the home-living elderly. J Oral Rehabil, 24: 332-337, 1997. 7. A Jainkittivong1, V Aneksuk1, RP Langlais2. Oral mucosal conditions in elderly dental patients. Oral Dis, 8: 218–23, 2002. 8. Coelho CMP, Sousa YTCS, Dare AMZ. Denture-related oral mukozal lesions in a Brazilian school of dentistry. J Oral Rehabil, 31: 135-139, 2004. Yazışma adresi: Yrd. Doç. Dr. İlker ÖZEÇ Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ağız Diş Çene Hastalıkları ve Cerrahisi AD, Sivas Tel: 0 346 2191010/2784 e-posta: iozec@cumhuriyet.edu.tr