Sistemi i sistemsko mišljenje-Sistem je definisana cjelina uređena zbirom elemenata i njihovih funkcija s ciljem funkcionisanja. Sistemsko mišljenje je skup teorija sa zajedničkim objašnjenjem i opisom pojedinih klasa sistema.Matematički aspekt teorije sistema-Matematički model realnog sistema je složeno i apstraktno opisivanje realnog sistema uz pomoć jednoznačnih matematičkih simbola. Matematički model je skup odnosa karakteristika stanja koji zavisi od početnih uslova, ulaza, izlaza i parametara sistema. Sistemski pristup–sinergetski efekat-Sinergija je efekat zajedničkog djelovanja elemenata. Sinergetski efekat postoji samo ako postoji harmonija između elemenata sistema. Sinergetski efekat je donošenje zaključaka dedukcijom (od opšteg ka pojedinačnom).Sistemski pristup integriše: opštu teoriju sistema, kibernetsku, teoriju informacija, semiotiku, informatiku i matematičku teoriju sistema.Sistem i okolina-Okruženje sistema je okolina. Okolina je integralni dio sistema.Ulazi i izlazi sistema-Ulazne veličine su:materijalne, energetske i signalne veličine određene sadržajem informacija.Izlazi su reagovanje sistema na određeni intenzitet pobude, a rezultat je količina novoostvarenog kvaliteta iz datih sastojaka (ulaza).Osnovni principi teorije sistema* Sistem je više od sume elemenata koji ga čine* Sistem zahtijeva istragu sa više aspekata* Sistem mora imati sposobnost predviđanja i učenja* Podsistem je uvijek dio nekog šireg i višeg reda* Parcijalni ciljevi se uvijek žrtvuju radi višeg cilja* Svaki sistem je informacioni – korištenje odgovarajućih simbola* Otvoreni sistem je usko povezan sa okolinom* Složeni sistem se može podijeliti na podsisteme radi lakše analize i shvatanja* Sistem se sastoji od niza ciljeva i njihovih uzajamnih odnosa...Zakoni opšte teorije sistema Zakon zavisnosti (simetrična, asimetrična,kruta i elastična zavisnost);Zakon razlike/jednakosti (raspodjela razlika, opšti zakon); Zakon promjene/stalnosti; (kvantitativne,kvalitativne,strukture i pozicione);Zakon neprekidnih promjena (spore i postepene,brze i nagle).

Osnovne karakteristike sistema -Osnovna sistemska svojstva svakog sistema su:funkcija (funkcionalna struktura i elementarne funkcije), ponašanje (struktura ponašanja i elementarne transformacije) i građa (struktura građe i elementarni nosioci).Osnovne osobine (obilježja) sistema- Izolovanost,stabilnost,ravnoteža,samoudesivost,određenost,adaptivnost.Klasifikacija sistema-Predstavlja formiranje skupova po sličnosti kao zajedničku osobinu.Kriteriji klasifikacije sistema*Prema okruženju (prirodni, tehnički i organizacioni)*Prema karakteru relacija među elementima sistema (deterministički i stohastički)*Prema interakciji sa okruženjem (otvoreni i zatvoreni)*Prema stepenu složenosti (prosti i složeni)*Prema stepenu apstrakcije (apstraktni i realni)*Prema potrebi upravljanja sistemom (statički i dinamički)Logika nastanka i funkcionisanja sistema-Opšti apstraktni sistem, kao univerzalni model za sve sisteme, objašnjava se upotrebom matematičke teorije, koja koristeći efektivnu proceduru identifikacije opisuje sistem.Struktura apstraktnog sistema-Predstavlja: način spajanja dijelova u sistem, organizaciju povezivanja elemenata u određenu cjelinu, logički red elemenata (preglednost, fleksibilnost,funkcionalni sklad...), skup i poredak svih veza, stabilan raspored uloga elemenata unutar kojih postoje određene zakonitosti svojstvene datom sistemu kao integralnoj cjelini.Funkcionisanje apstraktnog sistema-Orijentisani apstraktni sistem su skup uređenih parova odsječaka funkcije vremena koji nisu kontradiktorni. Svakom ulaznom dejstvu odgovara skup različitih izlaznih dejstava koji zadovoljavaju uslov ravnoteže.Stabilnost i ponašanje sistema-Tj. usklađivanje ponašanja sa funkcijom prilagođavanja sistema okolini određuje metod na koji sistem preslikava ulazne u izlazne veličine. Određenost ponašanja sistema je stohastičke prirode, tako da se određenost smanjuje povećanjem broja veza sa okolinom, a smanjuje redukcijom veza.Povratna sprega (dejstvo) sistema-Sistemi kod kojih relacije između elemenata mogu biti takve da jedan elemenat posredno, preko drugih elemenata utiče sam na sebe ima povratno dejstvo.

Entropija-Predstavlja dezorganizaciju ili razbijanje sistema kao prirodni tok evolucije.Ukoliko je manja potencijalna razlika,to se enropija povećava.Organizaciona forma sistema-Funkcionisanje sistema i podsistema ostvaruje se preko podsistema upravljanja.Cilj je osnovni kriterijum klasifikacije organizovanih sistema koji mogu biti:oralni, instrumentalni i materijalni.Principi i pravila organizovanja sistema-Principe organizovanja sistema možemo posmatrati kao: principe cilja, principe kompozicije (konstitucije) i principe funkcionisanja.Organizacija kao sistemska zakonitost - Zakonima organizovanja se ostvaruju postavljeni ciljevi, a nakon realizacije oni gube smisao i opravdanje,a gašenje cilja,tj. prerastanje u ciljeve podsistema vodi samouništenju sistema.Modeliranje organizaconog sistema-Modeli stanja sistema definišu ono što upravljač želi da ostvari pri funkcionisanju sistema, dajući tako okvire za tipsko upravljačko stanje koje može da se očekuje u datim okolnostima.Najčešći oblici ovih modela su:pozitivnopravni propisi, matematski modeli, simulacioni modeli, simbolički modeli, metode scenarija...Upravljanje tokovima i prenosom organizovanja-Pretpostavka održavanja organizacionog reda je komponovanje upravljačkog podsistema od kojeg dolaze upravljačke akcije i gdje se često kreiraju upravljačke odluke na osnovu kojih nastaju upravljački impulsi. U zavisnosti od odnosa između centara kreiranja upravljačkih odluka i adrese preko koje se upravljačke akcije prenose, razlikujemo: decentralizovano upravljanje, delegiranje upravljačke vlasti i centralizovano upravljanje.Hijerarhijska struktura organizovanja-U organizacionom redu,hijerarhijska struktura se vidi gotovo eksplicitno i uzima kao da apriori postoji u prirodi upravljanja svake funkcionalne cjeline. Sa gledišta opšte teorije sistema, preduzeće se posmatra kao postojanje mnoštva podsistema sa hijerarhijski uređenim ciljevima.Upravljanje sistemima–koncept upravljanja-Sistem upravljanja čine upravljački i upravljani dijelovi sistema, ali da bi došlo do pomjene, mora postojati i izvršni organ, koji posjeduje upravljačko dejstvo.

Sistem informacija-Informacije o budućnosti su se prikupljale još u starom vijeku,što je bilo objašnjavano proročanstvom kao rezultaom mašte, intuicije i nadahnuća, pa sve do našeg vremena predviđanja koje se zasniva na podacima, informacijama i njihovom logičkom povezivanju sa zakonima prema kojima funkcioniše sistem.Koncepcijske osnove modeliranja-Modeliranje znači formiranje modela realnih pojava i procesa (fizičkih, bioloških,hemijskih...) i ispitivanje istih na modelima.Modeliranje je postupak u kome jedan sistem (original) prikazujemo (modeliramo) drugim sistemom.Modeli i metodologija modeliranja-Modeliranje je najšire korišteni postupak ispitivanja pojava i procesa širokog spektra.Dijelimo ga na: fizičko,matematčko,metode obrade modeliranja informacije,metodologiju modeliranja sistema.Formalizacija sistema modeliranja-Pri formalizaciji sistema neki fizički problem se prevodi i predstavlja kao matematički, pri čemu definisanje sistema može započeti formalizaciju ulaza i izlaza.Matematički opis modeliranja sistema Izgradnja matematičkog modela treba da sadrži sva pitanja operativne i razvojne strategije.Matematički model poslovnog sistema treba da bude napravljen tako da se mogu istraživati brojni problemi uslovljeni uticajem raznih promjena,kao što su:lansiranje novog proizvoda, nova struktura organizacije,novi kriterijum odlučivanja,kadrovske promjene...Jednačine elemenata stanja sistema-Jednačina kojom se iskazuju relacije i vrijednosti elemenata stanja sistema u sebi sadrži uticaj prethodne vrijednosti stanja sistema i elemenata promjene stanja u određenom vrremenskom intervalu,a može se prikazati:SS.K=SS.J+(DT)(UPSS.JK-IPSS.JK), pri čemu je SS-stanje sistema; UPSS-ulazna promjena stanja sistema po količini i vremenu; IPSS-izlazna promjena stanja sistema po količini i vremenu.Jednačine elemenata promjene stanja sistema-Pokazuju kako se promjene u tokovima sistema kontrolišu i zavise od stanja sistema i upravljačkih konstanti:PSS.KL=(SS.K.;parametri sistema), TJ. pss.kl=dt(oss.k-ž.s.k), pri čemu su: PSS.KL-promjene stanja sistema u intervalu K.L.; O.SS.K-ostvareno stanje sistema u momentu K; ŽSS.K-željeno stanje sistema u momentu K.

Modelska podrška odlučivanju-Opšti model donošenja odluke pri neizvjesnosti može se formalno opisati samo onda kada postoji:O-objekat na koji se odnosi odluka;Y-skup mogućih odluka koje nam stoje na raspolaganju pri izboru ulaznih upravljačkih akcija;X-skup mogućih ishoda u zavisnosti od odabrane odluke;M-skup mogućih poremećajnih dejstava iz okoline koja mogu da utiču na izbor odluke; F-transformacija kojom se odluke u nizvjesnosti preslikavaju u ishod.Optimalno upravljanje sistemima - Optimalno upravljanje je upravljanje gdje se pri zadatim spoljašnjimuslovima postiže optimalna svrsishodnost preduzetih akcija u skladu sa postavljenim ograničenjima u sistemu.Automatsko upravljanje sistemima -Ostvaruje se bez neposrednog učešća čovjeka.Kibernetika kao upravljačka disciplina-Osnovna 3 obilježja kibernetičkih sistema, po N. Vineru su: složenost, stohastičnost i autoregulacija. Postoje 3 osnovna metodološka aspekta kibernetskog učenja: metoda „crne kutije“, teorija informacija i povratna sprega. Po N.Vineru, kibernetika je: Nauka o opštim zakonima procesa uravljanja, komunikacije i obrazovanja sistema (tehničkih i prirodnih) i njihovom međusobnom odnosu u pogledu načina primanja, predaje, čuvanja, obrade i korištenja informacija.Istraživanje sistema metodom „crne kutije“-Metoda „crne kutije“ se primjenjuje da bi se prevazišao problem velike složenosti stanja sistema, tako da se posmatra redukovan broj ulaznih i izlaznih veličina i pokušavaju se otkriti zakonitosti procesa transformacije.Kibernetski sistem - Je ekvivalent samoupravljivog sistema gdje je objekat upravljanja baza, a upravljački subjekat nadgradnja organizovana kao informacioni, upravljački i izvršno-kontrolni sistem, povezani u kibernetski redoslijed.Poslovni sistem-Je ciljem orijentisan sistem, iskazan paketom resursnih vrijednosti, određenih ekonomskim efektima koji se moraju naći u granicama društveno priznatih veličina.Proces modeliranja i odlučivanja u poslovnom sistemu-Prema Rivetu, u procesu modeliranja sistema polazi se od realnog problema koji je primjenljiv,mjerljiv i sistematičan, tako da se nakon definisanja realnog problema odlučivanja može vršiti klasifikovanje skupa uzroka, skupa stanja i skupa kriterijuma.

Struktura poslovnog sistema-Transformacija ulaza u izlaze odvija se kroz složenu strukturu poslovnog sistema koja se formira od tokova materijalnih i nematerijalnih resursa i u sebi sadrži kriterijume odlučivanja kao instrumente indeksa promjena elemenata stanja. Relacije elemenata i stopa njihovih promjena formiraju 2 kola povratnog dejstva, gdje prvo nastaje kao posljedica međusobne prirodne zavisnosti elemenata sistema (tako dobijamo prirodnu strukturu). Drugo nastaje kao posljedica ugradnje kola povratnog dejstva sa ciljem kontrole stanja sistema (tako dobijamo kontrolna kola, koja sa prirodnom strukturom formiraju strukturu preduzeća sapretpostavkom optimalnog upravljanja).Informacioni sistemi-Omogućavaju unutrašnju komunikaciju, kao i komunikaciju sa okruženjem, što potvrđuje konstataciju da neposredno doprinosi kvalitetu upravljačkih i izvršnih funkcija. S obzirom na odnos ulaznih i izlaznih informacionih veza, razlikujemo: INFORMISANE, INFORMIŠUĆE I INFORMACIONE SISTEME.Informacioni sistemi za podršku menadžmentu-(Management Information System-MIS), podrazumijeva se kao sistem s osnovnim zadatkom prikupljanja informacija neophodnih u rješavanju problema. MIS je mehanizam za detekciju problema koji sadrži sve neophodne elemente problemske strukture, odnosno jedan mehanizam za analizu problema koji obezbjeđuje neophodne podatke menadžerima koji donose odluke.Sistemi obezbjeđivanja i inženjeringa kvaliteta-Jedan od najznačajnijih standarda je usvajanje koncepta kvaliteta. U prilog tome je vodeći autoritet u oblasti upravljanja kvalitetom V. E. Deming primijetio da kada se unapređuje kvalitet, lančano se unapređuje bogatstvo i znanje.Marketing informacioni sistem-Osigurava pravovremene i istinite informacije o marketing prilikama unutar preduzeća i njegovog odnosa sa okruženjem.Tako se osigurava dotok inormacija iz podsistema internih i eksternih marketing izvještaja, nastalih u podsistemima marketing istraživanja,analize i kontrole.Sistem menadžmenta – menadžersko odlučivanje-Funkcija menadžerske sposobnosti omogućava preduzetničku uspješnost koja se iskazuje efikasnošću i efektivnošću. Menadžerske slabosti izazivaju gubitak pozicije na tržištu,povećanje rizika i neuspješnosti, gubitak ideje i kreativnosti (preduzetnička kriza).