Psychofizyczne skutki zażywania narkotyków

Psychofizyczne skutki zażywania narkotyków

Profilaktyka i leczenie

UZALEŻNIENIE

Charakteryzuje się zmianą zachowanialub innymi reakcjami psychofizycznymioraz koniecznością stałego lubokresowego używania substancjipsychoaktywnych w celu doznania ichwpływu na psychikę lub dla uniknięcianastępstw wywołanych ich brakiem.

UZALEŻNIENIE FIZYCZNE: kiedy organizm przyzwyczaiłsię do obecności określonego środka, a jego brak worganizmie powoduje pojawienie się objawówastynencyjnych ("głód"), tj. zaburzeń funkcjonowaniaukładu oddechowego, krążenia i trawiennego. Mamy doczynienia z pewnego rodzaju przymusem, który w wynikusystematycznego stosowania określonej substancjipowoduje włączenie jej w proces metabolizmu prowadzącdo rozwoju biologicznych reakcji przystosowawczych wodniesieniu do skutków działania określonego środka.

UZALEŻNIENIE PSYCHICZNE: wewnętrzny przymusukierunkowany na ponowne użycie narkotyku w celupodniesienia samopoczucia (włącznie z osiągnięciemstanu euforii), redukcji napięcia, stresu, oddalenia lęku istrachu. Ciągłe używanie narkotyku sprawia, iż zmniejszasię wrażliwość na jego działanie. Wobec tego, abydoznania były równie silne jak na początku, osobazwiększa dawki, co w konsekwencji sprzyja tolerancji nadany środek.

TOLERANCJA

Oznacza konieczność stosowania corazwiększych dawek używanego środkapsychoaktywnego w celu utrzymania

tego samego efektu. Im dłużejprzyjmowany jest dany środek, tym

większych dawek potrzeba doosiągnięcia tego samego efektu.

KRYTERIA DIAGNOZOWANIA UZALEŻNIENIA WEDŁUG KLASYFIKACJI ICD-10

a. silne pragnienie przyjmowania substancji albo poczucie przymusu jej przyjmowania;

b. trudności kontrolowania zachowania związanego z z przyjmowaniem substancji, jego rozpoczęcia, zakończenia lub ilości;

c. fizjologiczne objawy stanu odstawienia, występujące po przerwaniu lub zmniejszeniu ilości przyjmowanej substancji, w postaci charakterystycznego dla danej substancji zespołu abstynencyjnego, albo używanie tej samej lub podobnie działającej substancji, w celu zmniejszenia nasilenia bądź uniknięcia objawów abstynencyjnych;

d. stwierdzenie istnienia tolerancji,

e. z powodu przyjmowania substancji psychoaktywnych - narastające zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub zainteresowań, zwiększona ilość czasu poświęconego na zdobywanie lub przyjmowanie substancji, albo na odwracanie następstw jej działania;

f. przyjmowanie substancji, mimo wyraźnych dowodów oraz świadomości ich szkodliwych następstw.

OD EKSPERYMENTOWANIA DO UZALEŻNIENIA

FAZA I: eksperymentowanie

Słowem kluczowym tej fazy jest ciekawość, chęćprzeżycia czegoś nowego. Zapoznanie z narkotykaminastępuje najczęściej na imprezie, w czasie wakacji, wgrupie rówieśniczej. Na tym etapie bierze się narkotyki,gdy inni częstują. Najczęściej jest to marihuana, ecstasy,amfetamina. Mniej ważne są przeżycia po narkotyku,ważna jest sama sytuacja. Pierwszy joint kończy sięzwykle rozczarowaniem, stąd część osób nigdy więcej niepróbuje tego typu środków. Są jednak tacy, którymzaczyna się to podobać.


FAZA II: zażywanie

Słowem kluczowym tej fazy jest poszukiwanie wrażeń.Osoba zaczyna szukać okazji i towarzystwa, w którymbędzie mogła zażyć narkotyk. Przejmuje inicjatywę,aktywnie poszukuje nowych doznań. Rozpoczyna się graw zaprzeczanie, której częścią staje się podwójny stylżycia. Jeden cichy i spokojny - przeznaczony dla rodziców,drugi swobodny i wyluzowany - w gronie rówieśników. Natym etapie branie ma charakter instrumentalny. Osobabierze, aby modyfikować swoje stany emocjonalne - bezwysiłku poczuć się przyjemnie, zapomnieć o smutku,rozczarowaniu, zmniejszyć napięcie, stres, lęk.


FAZA III: nadużywanie

Na tym etapie narkotyki stają się niezbędnym dodatkiemdo życia. Stan odurzenia się staje się celem nadrzędnym.Okresy abstynencji są coraz krótsze. Na zakup kolejnejporcji potrzebne są coraz większe fundusze. Z domu ginądrobne przedmioty. Zaczynają się kradzieże, długi,dealerka. Pojawiają się też pierwsze konsekwencje,których narkoman nie chce zauważyć: gorsze stopnie wszkole, problemy w pracy, kłopoty z koncentracją ipamięcią, problemy zdrowotne. Nadal trwa gra wzaprzeczanie, próby udowodnienia sobie i innym, że niejest się uzależnionym, że w każdej chwili mogę przestaćbrać. Jednak zaprzestać zażywania przez okres kilku dni,to nie problem, problem w tym, aby tę abstynencjęutrzymać. W tej fazie po krótkiej przerwie szybko wraca siędo dalszego zażywania.


FAZA IV: uzależnienie

W tej fazie bycie na haju staje się głównym celem życia.Stan odurzenia właściwie się nie kończy. Nieważna jestcena, jaką trzeba zapłacić, ważny jest narkotyk. Przestałbyć eliksirem szczęścia, pomaga wyłącznie uniknąćnieprzyjemnych wrażeń. Bycie trzeźwym oznaczakonfrontację z poczuciem winy, porażkami,niezadowoleniem, psychicznymi i fizycznymidolegliwościami głodu. Pojawiają się nowe narkotyki,stopniowo zwiększają się ich dawki. Czwarta faza tocałkowity brak kontroli nad zażywaniem narkotyków.Coraz częściej dochodzi do kolizji z prawem,przedawkowania i utrat świadomości.

OPIATY I OPIOIDYopium, polska heroina tzw. kompot, morfina, kodeina,

heroina

Skutki psychofizyczne:

- wyniszczenie fizyczne organizmu,- zmiany zapalne skóry,- próchnica zębów,- choroby układu pokarmowego,- obniżenie potencji seksualnej,- zakażenia bakteriologiczne i wirusowe (HIV, zapalenie wirusowe

wątroby typu B i C), posocznica, zapalenie wsierdzia, zapaleniepłuc, zakrzepowe zapalenie żył, rozpad mięśni prążkowanych,

- bardzo szybko powodują uzależnienie fizyczne i psychiczne,- szczególnie szybko uzależnia heroina - wystarczą 2-3 miesiące

regularnego brania, aby pojawiło się uzależnienie,- opioidy wnikają w komórki nerwowe i wpływają na

funkcjonowanie nerwu, zmieniając przepływ związkówchemicznych przez błonę komórki,

- zbyt duża dawka opioidów powoduje ostre zatrucie, które możeobjawić się śpiączką, brakiem reakcji źrenic na światło,spłyconym i zwolnionym oddechem, spadkiem ciśnienia krwioraz temperatury ciała.

PSYCHOSTYMULANTYkokaina, crack, amfetamina, ecstasy


- działanie pobudzające i euforyzujące,- czasowo subiektywne poczucie dużej wydolności

psychofizycznej,- pobudzenie psychoruchowe,- zaburzenia w sferze koncentracji uwagi i pamięci,- podwyższona ciepłota ciała,- wzmożona potliwość,- objawy wyczerpania i spadku nastroju (depresja i lęki),- osłabienie fizyczne,- częste zmiany nastroju (labilność emocjonalna),- możliwość wystąpienia omamów i urojeń przechodzących w

psychozy, głównie poamfetaminowe,- próby samobójcze,- przedawkowanie kokainy lub cracku stwarza

niebezpieczeństwo paraliżu układu oddechowego i zaburzeniapracy serca, czego skutkiem może być zgon,

- intensywne działanie ecstasy bywa przyczyną zaburzeń rytmuserca i prowadzi do przegrzania organizmu, czego skutkiemmoże być zgon,

- powodują silne uzależnienie psychiczne,- długotrwałe używanie cracku może spowodować

nieodwracalne skutki, np. uszkodzenia nerwów przenoszącychdopaminę i drobnych naczyń krwionośnych w mózgu; mogąpojawić się urojenia prześladowcze, omamy wzrokowe isłuchowe; odsunięcie cracku często powoduje depresje i lęki,które mogą doprowadzić pacjenta do prób samobójczych,

- po zażyciu psychostymulantów bardzo szybko faza euforiiprzechodzi w fazę letargu i inercji; dochodzi do gwałtownegospadku nastroju, któremu może towarzyszyć "gonitwa myślisamobójczych".

KONOPIE INDYJSKIEmarihuana, haszysz, olejek haszyszowy


- zaburzenie snu,- częste doznania o komponencie lękowym,- zaburzenia łaknienia,- nadmierna potliwość,- zamiany napięcia mięśniowego,- przyspieszona akcja serca,- wzrost ciśnienia krwi, rozszerzenie naczyń krwionośnych,- upośledzenie procesów pamięci,- zaburzenia koncentracji uwagi,- spowolnienie czasu reakcji,- zaburzenia wyczucia odległości,- zniekształcenie poczucia czasu i spostrzegania bodźców,- napady paniki,- stany urojeniowe,- może być czynnikiem wyzwalającym nawrót schizofrenii,- lęk i tendencje do izolacji społecznej,- podejrzliwość w kontaktach interpersonalnych,- chroniczna apatia, bierność i lenistwo, czyli tzw. syndrom

amotywacyjny,- obniżenie zdolności planowania i realizacji celów,- chwiejność procesów decyzyjnych,- powodują silne uzależnienie psychiczne.

HALUCYNOGENYLSD, ecstasy (MDMA), fencyklidyna (PCP),

grzyby halucynogenne (psylocybina), syntetyki(DMT, MDA, MDMA, TMA, MMDA)


- zdecydowane zmiany w sferze percepcji zmysłowej - intensywnehalucynacje,

- wahania nastroju (od dysforii do euforii),- derealizacja, depersonalizacja,- zaburzenia ostrości widzenia i oceny odległości,- możliwość pojawienia się symptomów psychotycznych,- mogą pojawić się zaburzenia pohalucynogenne tzw. flash backs. Po upływie

dni, tygodni, a nawet miesięcy mogą pojawić się nawroty wcześniejszychzaburzeń i halucynacji, pomimo tego, że narkotyk nie został ponowniezażyty. Flash backs może trwać od kilku sekund do kilku godzin. Zjawisko tostanowi poważne niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia.

- tendencja do utraty poczucia tożsamości,- trudności w adaptacji do rzeczywistości (tzw. odrealnienie),- PCP wywołuje w organizmie wstrząs, trwający nawet do 6 godzin; w

momencie "końcówki" pojawiają się szczególnie przykre doznania, tj. silnemrowienie w stopach, otępienie i niewrażliwość na ból, silne osłabieniekoordynacji ruchów i instynktu samozachowawczego, efektem końcowymjest głębokie przygnębienie; przedawkowania PCP są silnie toksyczne -mamy do czynienia z jednostką chorobową wymagającą natychmiastowejpomocy medycznej.

ŚRODKI FARMAKOLOGICZNEśrodki przeciwbólowe, uspokajające oraz nasenne

Skutki psychofizyczne i społeczne:

- działanie depresyjne na OUN,- upośledzenie funkcji poznawczych,- zaburzenia koordynacji ruchowej (osłabienie siły mięśni,

drżenie kończyn),- zawroty głowy,- zaburzenia pamięci i koncentracji,- wahania nastroju (lęki, wzrost agresji),- objawy psychotyczne z cechami zespołu majaczeniowego,

zespoły depresyjne,- zaburzenia neurologiczne, hormonalne,- zaburzenia funkcjonowania nerek i wątroby,- przyjmowanie przewlekłe prowadzi do uzależnienia

fizycznego i psychicznego oraz wzrostu tolerancji, a niekiedydo wystąpienia tolerancji krzyżowej z alkoholem,

- zaburzenia pamięci świeżej - osoba sięga po kolejne dawki lekunie pamiętając o zażyciu poprzednich,

- przypadkowe przedawkowanie na drodze tzw. "automatyzmutabletkowego", kiedy zażycie większej ilości leków powoduje"przymglenie świadomości",

- alienacja społeczna,- spadek aktywności zawodowej,- pogorszenie sprawności intelektualnej,- rezygnacja z realizacji celów życiowych.

INHALATYkleje, pasty, rozpuszczalniki lotne


- krótkotrwałe stany euforyczne,- drażliwość, labilność emocjonalna,- mdłości, bóle brzucha, bóle głowy,- zaburzenia snu,- zaburzenia koordynacji ruchowej,- choroby nerek i wątroby,- dolegliwości gastryczne,- oparzenie lub paraliż dróg oddechowych,- drżenie i skurcze mięśni,- omamy wzrokowe i słuchowe,- symptomy depresyjne,- ograniczenie wydolności intelektualnej (uszkodzenie komórek

mózgu),- tendencje do zachowań asocjalnych, antyspołecznych,- silne uzależnienie psychiczne.

STERYDYanadrol, anawax, dianabol, moxibolin, winstrol,

deca, derabolin, parabolan, depot


- trądzik, zaczerwienienie skóry, stany zapalne, obrzęk twarzy iszyi (bardzo napięta skóra na kościach policzkowych, rozstępyskórne),

- wypadanie włosów (łysienie zatokowe),- przebarwienie skóry (fioletowe lub czerwone plamy na ciele,

siniaki),- napięcie nerwowe - agresywny styl bycia,- drażliwość, złość z byle powodu.

PRAWO I NARKOTYKIWYBRANE PRZEPISY PRAWNE

(z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii)

Art. 43. 1. Kto, (...) wprowadza do obrotu środki odurzające, (...)albo uczestniczy w takim obrocie, podlega grzywnie i karzepozbawienie wolności od 6 miesięcy do lat 8.3. Jeżeli przedmiotem czynu, (...), jest znaczna ilość środkówodurzających (...) sprawca podlega grzywnie i karze pozbawianiawolności do lat 10.

Art. 45. 1. Kto, (...) udziela innej osobie środka odurzającego (...)albo nakłania do użycia takiego środka lub substancji, podlegakarze pozbawianie wolności do lat 3.2. Jeżeli sprawca czynu, (...) udziela środka odurzającego (...)małoletniemu lub nakłania go do użycia takiego środka (...) alboudziela ich w znacznych ilościach innej osobie, podlega karzepozbawiania wolności do lat 5.

Art. 45. 1. Kto, (...) posiada środki odurzające lub substancjepsychotropowe, podlega karze pozbawiania wolności do lat 3.4. Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1,jest znaczna ilość środków odurzających (...), sprawca podlegagrzywnie i karze pozbawienia wolności do lat 5.

OGÓLNOPOLSKIE TELEFONY ZAUFANIA

NARKOTYKI - NARKOMANIA - 0 801 199 990

Ogólnopolski Telefon Zaufania, czynny codziennie od godz.16.00 do 21.00 (całkowity koszt połączenia to jednostka taryfikacyjna TP S.A.).

ZATRZYMAĆ PRZEMOC - 0 800 120 148

Anonimowa Bezpłatna Infolinia Komendy Stołecznej Policji, czynna całodobowo przez 7 dni w tygodniu.

NARKOMANIA POMOC RODZINIE POGOTOWIE MAKOWE - 0 801 10 96 96

telefon czynny od pon. do pt. od godz. 11.00 do 19.00, w soboty od godz. 11.00 do 15.00 (całkowity koszt połączenia to jednostka taryfikacyjna TP. S.A.).

KRYTERIA WARUNKUJĄCE WYBÓR FORMY LECZENIA

1. Ekstensywność zażywania środka odurzającego (rodzaj, okres dawki częstotliwość).

2. Stopień kontroli zachowania.

3. Zakres zaprzeczania.

4. Deklarowana chęć współpracy.

ETAPY LECZENIA NARKOMANII

etap 1: detoksykacja, in. odtrucie organizmu, może przebiegać w warunkach ambulatoryjnych lub szpitalnych (od 2 do 4 tygodni)

etap 2: leczenie ambulatoryjne lub szpitalne (programy terapeutyczne krótko- lub długoterminowe)

etap 3: readaptacja społeczna prowadzona w warunkach otwartych

LECZENIE SUBSTYTUCYJNE METADONEM

Metadon jest agonistą receptora opioidowego.Usuwa głód narkotyczny (działa do 36godzin). Blokuje efekt euforyzujący i

odurzający zażywanych opiatów. Podawanyjest doustnie w formie tabletek lub płynu.

Dziękuję za uwagę Małgorzata Karwowska-Zaradniak

Documents

Psychofizyczne skutki zażywania narkotyków