PS Curriculum and Standards

COMPETENCIES FOR FIVE-YEAR OLD FILIPINO CHILDREN

(Try-out Copy)

BUREAU OF ELEMENTARY EDUCATIONDEPARTMENT OF EDUCATION

JANUARY 2008CURRICULUM STANDARDS for FIVE-YEAR OLD

1

FILIPINO CHILDREN

Expectation: Filipino five-year old children will be able to be prepared for life

Goal: After preschool Filipino five-year old children are ready for formal schooling/Grade 1

TALAAN NG PAMANTAYAN

(STANDARD)

I. Kagandahang Asal

Ang bata ay:

1. nakapagpapakita ng paggalang sa sarili sa lahat ng pagkakataon2. nakapagpapakita ng katapatan sa kanyang ginagawa3. nakapagpapakita ng pagmamahal at paggalang sa mga kasapi ng mag-anak4. nakapagpapakita ng pagmamahal at paggalang sa kapwa5. nakatatanggap at naisasagawa ang mga pananagutan at itinakdang tungkulin6. nakapagpapakita ng pagmamalasakit para sa kalinisan at kaayusan ng pook-tirahan7. nakapagpapakita ng pagmamahal sa Panginoon8. nakapagpapamalas ang pagmamalasakit sa kapwa9. masiglang nakikilahok sa mga gawain at pangkatang laro10.nakapagpapakita ng pagmamahal at pagmamalaki sa sariling bansa/bayan

II. Kalusugang Pisikal at Pagpapaunlad sa Kakayahang Motor

2

Ang bata ay:

1. nakapagpapakita ng sapat na lakas na magagamit sa pagsali sa mga pang-araw-araw na gawain2. nakapagpapakita nang maayos na koordinasyon ng mga galaw ng katawan3. nakagagamit ng mga kamay at daliri nang maayos4. nakapagsasagawa ng mga pangunahing kasanayan sa pansariling kalinisan5. nakapagsasagawa ng pangangalaga ng sarili upang maiwasan ang kapahamakan

III. Pagpapaunlad sa Kakayahang Sosyo-Emosyonal

Ang bata ay:

1. nakapagpapahayag ng iba’t ibang damdamin2. nakapagpapahayag ng kakayahang mapigil ang mga damdamin at emosyon at nakasusunod sa mga pang-

araw-araw na gawain/tuntunin3. nakauunawa at nakapagpapakita ng sariling emosyon4. nakapagpapakita ng pagtanggap at pag-unawa ng emosyon ng ibang tao at nakapagpapahiwatig ng

pagdamay sa damdaminng iba (emphaty)5. nakapagpapahiwatig ng kaalaman tungkol sa sarili at mga gawain ng mga tao sa kanyang kapaligiran6. nakapag-uugnay ng magandang relasyon sa kanyang tagapag-alaga, mga nakatatanda at kapwa bata.7. natututong makipag-ugnay ng positibo at makisalamuha sa mga nakatatanda8. nakikipaglaro at positibong nakikisalamuha sa ibang bata9. nakakikilala at nakarerespeto ng mga pagkakapareho at pagkakaiba ng tao, wika at kultura10.nakakakuha ng sosyal na hudyat sa kanyang kapaligiran kung saan aangkop ang kanyang mga kilos

IV. Cognitive Development

3

A child is able to:

1. develop basic concepts pertaining to object constancy, space, time, quantity, etc. and uses these as the basic of categorizing materials in his/her environment

2. develop basic concepts pertaining to living things3. understand cause-effect relationships4. follow the logic of events and make logical conclusions5. plan and organize a complex activity6. understand numbers and demonstrate knowledge in identifying numbers up to 20 including money7. understand and perform addition and subtraction8. develop the concepts for size, length, height and volume and time

V. Malikhaing Sining

Ang bata ay:

1. nakapagpapahayag ng mga ideya at damdamin sa pamamagitan ng pagsisimbolo o makasining na gawain (bisual)

2. nakapagpapahayag ng mga ideya at damdamin sa pamamagitan ng musika at sayaw

VI. Wika at Kahandaan sa Pagbasa at Pagsulat

4

Ang bata ay:

1. nakatutugon sa pasalita at di-pasalitang pakikipagtalastasan2. nakapagpapahayag ng kanyang iniisip at damdamin sa salita at kilos3. nakapagpapamalas nang wastong ayos at paraan sa pagbasa4. nakagagamit ng mga salita sa pagsasalarawan ng nakita/namasid5. nakauunawa sa pagbasa ng payak na babasahin at nasasabi sa iba ang kaisipan at ideya mula sa binasa6. nakasisipi at nakasusulat ng mga titik

VII. Language, Literacy and Communication

A child is able to:

1. distinguish different types of sounds and respond accordingly. 2. express one’s feelings, thoughts and ideas 3. increase his/her vocabulary for describing observations.4. demonstrate reading readiness skills 5. comprehend simple text and relate one’s thoughts and ideas from books read, picture, experiences to others6. copy and write simple words

5

MATRIX OF KAGANDAHANG-ASAL

BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN(Domain/Sub-domain)

LAWAK(Component)

MGA KASANAYAN/PALATANDAAN(Competencies/Indicator)

Kagandahang Asal1. Pansariling Pagpapahalaga

Ang bata ay nakapagpapakita ng paggalang sa sarili sa lahat ng pagkakataon.

Ang bata ay nakapagpapakita ng katapatan sa kanyang ginagawa

2. Pakikipagkapwa

Ang bata ay nakapagpapakita ng pagmamahal at paggalang sa mga kasapi ng mag-anak

Paggalang sa Sarili

Pagkamatapat at Makatotohanan

Pagmamahal at Paggalang sa Mag-anak

1. Naipagmamalaki ang sarili na walang pagmamayabang o pagmamalabis sa katotohanan

2. Nasasabi ang mabuti at di-kaaya-ayang paghawak3. Nasasabi ang mga pangangailangan 4. Naiiwasan ang paggawa ng di-kaaya-ayang gawain sa

harap ng publiko5. Naipahahayag ang nararamdaman kung tinutukso

1. Nagsasabi ng katotohanan sa lahat ng pagkakataon2. Naipakikita ang pagiging matapat

1.1. Naibabalik/naisasauli kaagad ang mga bagay na napulot/natagpuan/hiniram sa may-ari

1.2. Naitatago lamang ang sariling gamit/bagay1.3. Nakaiiwas mandaya sa kapwa

1. Naipakikita ang pagmamahal sa mga kasapi ng mag-anak, sa nakatatanda sa pamamagitan ng: pagsunod nang maayos sa mga utos/kahilingan pagmamano paggamit ng magagalang na pagbati/pananalita pagsasabi ng mga salitang may pagmamahal (I love

you Papa/Mama) pagsasabi ng mga salitang tulad ng “I’m sorry” o

“Patawad po”, “You’re welcome” o “Walang anuman”, “Thank you” o “Salamat po” kung kinakailangan

2. Nakahihingi ng pahintulot kung kinakailangan (sa paglabas, paggamit ng bagay ng ibang tao, atbp.)

3. Nakikinig sa mungkahi ng mga magulang at iba pang kaanak

6


LAWAK(Component)


3. Disiplina

Ang bata ay nakatatanggap at naisasagawa ang mga pananagutan at itinakdang tungkulin

Pagmamahal sa Iba

Pananagutan/Tungkulin

1. Naipakikita ang pagmamahal sa mga kapwa bata pagbabahagi ng pagkain, gamit at laruan hindi namimili ng kalaro o kaibigan pagtanggap sa anumang kalagayan/katayuan sa

buhay

2. Naipakikita ang paggalang sa kapwa hindi nang-aagaw ng laruan/at anumang pag-aari

ng iba pagtawag ng tamang pangalan paghintay ng kanyang pagkakataon

3. Naipakikita ang pagpapahalaga sa maayos na pakikipaglaro pagiging mahinahon sa panahon ng laro pagsang-ayon sa pasya ng nakararami/reperi pagtanggap ng pagkatalo nang maluwag sa

kalooban pagtanggap ng pagkapanalo nang may kababaang

loob

1. Nakasusunod sa mga utos/gawain nang maayos at maluwag sa kalooban sa mga tuntuning pantahanan, pampaaralan at pampamayanan pagliligpit ng mga gamit sa tamang lalagyan

pagkatapos gamitin pag-iingat sa sariling kagamitan, kasangkapan ng iba

at iba pang kagamitan 2. Naisasagawa ang pang-araw-araw na gawain nang

may kasiyahan 3. Nakagagawa nang may pagkukusa/ nag-iisa 4. Nakahihingi ng pahintulot sa paggamit ng laruan/gamit

ng iba

7

Ang bata ay nagpapakita ng pagmamahal at paggalang sa kapwa


LAWAK(Component)


Ang bata ay nakapagpapakita ng pagmamalasakit para sa kalinisan at kaayusan ng pook-tirahan

Pangangalaga sa Sariling Kapaligiran

1. Napananatiling malinis ang sariling kapaligiran pagtulong sa mga simpleng gawain hal.

- pagwawalis ng sahig/bakuran, - pagpupunas ng upuan/mesa/ kasangkapan

pagtapon ang basura sa tamang lalagyan 2. Nakatutulong sa pagpapanatiling malinis at malusog sa

mga alagang hayop paglilinis sa tirahan pagpapaligo pagpapakain pag-iwas sa pananakit

3. Naipakikita ang pagtulong at pangangalaga sa kapaligiran pagdidilig pag-alis ng mga damo at kalat pag-iwas sa pagsira ng halaman gaya ng pagpitas,

paghampas, pagtapak

4. Pagpapahalaga sa Panginoon (Pang-Ispiritwal)

Ang bata ay nakapagpapakita ang pagmamahal sa Panginoon

Pagmamahal sa Panginoon

1. Naipakikita ang pagmamahal sa Panginoon paggalang sa mga pook-dalanginan

hal.- pag-iwas sa paglalaro at pag-iingay- pagkakalat-

pagsunod sa mga alituntunin ng pook-dalanginanhal.

- pagtayo at pag-awit- pagsama sa mga nakakatanda sa takdang oras

ng pagsamba pagkilos nang maayos sa pook-sambahan

8


LAWAK(Component)


2. Naipakikita ang pagmamahal sa mga likha ng Panginoon alagang hayop at ibon halaman sa paligid

5. Pananagutang Panlipunan

Ang bata ay nakapagpapamamalas ng pagmamalasakit sa kapwa

Pagmamalasakit sa Kapwa

1. Naibabahagi ang sariling gamit kung kinakailangan tulad ng pagkain, laruan, gamit sa paaralan at iba pa

2. Naibabahagi ang aral mula sa kuwentong narinig 3. Tumutulong ng kusa sa panahon ng pangangailangan 4. Isinasaalang-alang ang damdamin ng iba at

nakapagbibigay saya sa kapwa

Ang bata ay masiglang nakikilahok sa mga gawain at pangkatang laro

Pagkamatulungin 1. Nakatutulong/nakikibahagi sa mga gawain sa tahanan

na kayang gawin 5. Nakikilahok nang may kusa at kasiglahan sa

pangkatang gawain 6. Nakatutulong sa iba sa pagtupad/pagganap ng kani-

kaniyang gawain7. Nagagampanan ang ibinahaging gawain ng

guro/kamag-aral nang may kawilihan at kagalakan8. Nakagagawa nang may kahusayan kasama ang iba 9. Nakikiisa/Nakatutulong nang madalas sa mga gawain

ayon sa kahilingan ng nakatatanda 6 Pagkamakabansa/

Pagkamakabayan

Ang bata ay nakapagpapakita ng pagmamahal at pagmamalaki sa sariling bansa/bayan

Pagmamahal sa Bayan 1. Nakikilala ang pangunahing pambansang sagisag pagkilala sa watawat bilang sagisag ng bansa pagkilala na ang Lupang Hinirang ay ang

Pambansang Awit ng Pilipinas 2. Naipakikita ang paggalang sa pambansang watawat at

sa Pambansang Awit pagtayo nang tuwid na nakalagay ang kanang

kamay sa dibdib pagsabay sa pag-awit ng Lupang Hinirang

MATRIX OF KALUSUGANG PISIKAL AT PAGPAPAUNLAD SA KAKAYAHANG MOTOR9

Batayan/Kaugnay na Batayan(Domain/Sub-Domain)

Lawak(Component)

Mga Kasanayan/Palatandaan(Competencies/Indicators)

Kalusugang Pisikal at Pagpapaunlad sa Kakayahang Motor

Kalusugang Pisikal Kaangkupang Pisikal(Physical Fitness)

1. Nakasasali sa mga laro at iba pang paraan ng ehersisyo2. Naisasagawa ang mga payak na kalisteniks3. Nakapagmamartsa ng naaayon sa ritmo4. Nakaaakyat ng 10 hakbang nang tuluy-tuloy

Kaunlarang Motor Kasanayang “Gross Motor” 1. Naigagalaw ang katawan sa pagtugon sa himig at indayog ng musika o tugtugin

2. Naisasagawa ang kilos sa saliw ng mga awitin nang may kasiyahan

3. Naisasagawa ang mga kilos di-lokomotor sa pagtugon sa ritmong mabagal at mabilis

pagbaluktot ng katawan pag-unat ng katawan paggalaw ng ulo, kamay at paa

4. Naisasagawa ang mga kilos lokomotor sa pagtugon sa ritmong mabagal at mabilis

paglakad pagtakbo pagkandirit paglundag pagtalon

5. Nagagamit ang mga kilos di- lokomotor at lokomotor sa

10

1. Ang bata ay nakapagpapakita ng sapat na lakas na magagamit sa pagsali sa mga pang-araw-araw na gawain

2. Ang bata ay nakapagpapakita nang maayos na koordinasyon ng mga galaw ng katawan


Lawak(Component)


paglalaro pag-eehersisyo pagsasayaw

6. Naipakikita ang panimbang sa pagsasagawa ng iba’t ibang kilos ng katawan :

paglukso-luksong paghahalinhinan ng mga paa (skipping)

pagtulay nang di natutumba sa tuwid na guhit

pag-akyat at pagbaba sa isang “inclined” na bagay o lugar

Kaunlarang Motor Kasanayang “Fine Motor” 1. Naisasagawa nang maayos ang sumusunod na kasanayan sa “fine motor”

pagguhit sa hangin pagguhit ng sariling mukha at iba’t ibang hugis o

patterns pagsulat ng bilang at titik sa “manuscript form”

(upper and lower case) pagsulat ng palimbag sa sariling pangalan paggupit/pagdikit ng iba’t ibang hugis na may iba’t

ibang tekstura pagpulot ng ipa, palay at iba pang maliliit na

bagay sa nililinis na bigas paghugas ng mga kagamitan sa bahay/paaralan

tulad ng baso, plato at plorera paglaba ng maliliit na damit pag-alis/pagpalit ng takip ng lalagyan pag-alis ng balot ng pagkain pagbukas ng pahina ng libro pagsipi ng mga bahagi ng larawan, hugis at titik

Kalusugan at Pangangalaga sa Sarili Kakayahan sa Araw-araw na Pamumuhay

1. Naisasagawa ang mga gawain sa paghahanda sa sarili paglilinis ng katawan/paliligo nang nag-iisa

11

3. nakagagamit ng mga kamay at daliri nang maayos


Lawak(Component)


(Health and Personal Care) (Daily Living Skills) pagsisipilyo matapos kumain pagsusuklay pagpuputol/paglilinis ng kuko pagpapalit ng damit bago pagkain nang nag-iisa pagbuhos ng inumin sa lalagyan na walang

natatapon pag-ayos ng sarili nang walang katulong pagtugon sa personal na pangangailangan nang

nag-iisa Hal. pag-ihi

pagdumi paghugas ng mga kamay pagkatapos gumamit

ng palikuran

2. Naaalagaan ang mga pansariling kagamitan sa paglinis at pag-aayos ng katawan

Kaligtasan (Safety) Kagawiang Pangkaligtasan 1. Naisasagawa ang pag-iingat upang maiwasang masaktan

pag-iwas sa paglalagay ng maliit na bagay sa bibig, ilong at tainga

paggamit ng sapin sa paghawak sa mainit na bagay kung kinakailangan

pag-iwas sa paglalaro ng matutulis/matatalim na bagay tulad ng kutsilyo, tinidor at gunting

pag-iwas sa paglalaro ng posporo maingat na pag-akyat at pagbaba sa hagdanan pagtingin sa kaliwa’t kanan bago tumawid sa daan hindi pagpapahipo sa maseselang bahagi ng

katawan pananatiling kasama ng nakatatanda sa

matataong lugar

MATRIX OF PAGPAPAUNLAD SA KAKAYAHANG SOSYO-EMOSYUNAL

12

4. nakapagsasagawa ng mga pangunahing kasanayan sa pansariling kalinisan

5. nakapagsasagawa ng pangangalaga sa sarili upang maiwasan ang kapahamakan

BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN(Domain/Sub Domain)

LAWAK(Component)

MGA KASANAYAN/PALATANDAAN(Competencies/Indicators)

PAGPAPAUNLAD SA KAKAYAHANG SOSYO-EMOSYUNAL

Emosyunal

Ang bata ay nakapagpapahayag ng iba’t ibang damdamin

Ang bata ay nakapagpapahayag ng kakayahang mapigil ang mga damdamin at emosyon at nakasusunod sa mga pang-araw-araw na gawain/tuntunin

Ang bata ay nakauunawa at nakapagpapakita ng sariling

Pagpapahayag ng Emosyon

1. Nakikilala ang mga pangunahing emosyon tuwa, takot, inis, galit hiya, inggit at selos

2. Naipakikita ang mga positibong damdamin katuwaan – tumatawa, lumulundag, humahalakhak,

humahagikhik, pumapalakpak 3. Naipakikita ang mga negatibong damdamin

kalungkutan – umiiyak, di-pagkibo, malungkot na mukha, nakasimangot

4. Naipahihiwatig ang kanyang mga gusto/di-gusto

1. Sumusunod sa regular na talatakdaan/iskedyul 2. Nakahihintay ng kanyang pagkakataon3. Naihihinto ang sumpong (tantrums) sa pamamagitan ng

tulong ng mga nakatatanda4. Naipakikita ang kakayanan na pigilan ang kanyang galit at

pagkadismaya kapag pinapakiusapan ng mga nakatatanda sa

harap ng iba kapag inalis ang dahilan

5. Pumapayag na subukin ang isang bagay para matuto kahit na hindi siya sigurado sa magandang kalalabasan

6. Naipagpapaliban ang kagustuhan 7. Nagsisigasig/nagpupursigi kapag humarap sa mga

mahihirap o bagong gawain maaaring may konting takot, ngunit hindi

matatakutin at nerbiyoso

1. Naipakikita ang tiwala sa sarili sa pakikilahok sa mga pangkatang gawain

2. Naipakikita ang kasiyahan/katuwaan sa kanyang mga

13


LAWAK(Component)


emosyon ginawa

Emosyunal Pag-unawa sa Emosyon ng Iba

1. Naipahihiwatig ang akma at katanggap-tanggap na reaksiyon sa damdamin ng iba (hal. hindi pagtawa sa batang nadapa)

2. Naipakikita ang paggalang sa karapatan at pag-aari ng iba (hal. pagpapaalam, paghihintay, hindi pagsira sa gamit ng iba)

3. Naisasaalang-alang ang damdamin ng iba nagbibigay ng mungkahi hinahawakan ang kamay inaaliw ang kalaro

4. Nararamdaman at nakikisali sa kasiyahan/kalungkutan ng iba

Sosyal “Emerging Sense of Self” Pagsibol ng Pag-alam sa Sarili

1. Nakikilala ang sarili pangalan at apelyido kasarian gulang gusto/di-gusto

2. Nailalarawan ang sarili sa iba 3. Nasasabi ang mga kayang gawin at katangian

pag-awit pagsayaw pagkamatulungin

4. Nailalarawan ang nagagawa ng mga tagapag-alaga at kung ano ang kanilang gusto/di-gusto

Nanay Tatay Lola

5. Naipagtatanggol ang kanyang mga kagamitan

6. Nakakabigay ng dahilan at naipagtatanggol kung bakit niya

14

Ang bata ay nakapagpapahiwatig ng kaalaman tungkol sa sarili at mga gawain ng mga tao sa kanyang kapaligiran

Ang bata ay nakapagpapakita ng pagtanggap at pag-unawa ng emosyon ng ibang tao at nakapagpapahiwatig ng pagdamay sa damdamin ng iba (emphaty)


LAWAK(Component)


ginawa ang isang bagay7. Sinasabi ang kanyang mga pangangailangan nang walang

pag-aalinlangan8. Walang pag-aalinlangang humihingi ng kalinawan sa mga

hindi nauunawaan 9. Naipahihiwatig ang mga di-gusto (hal. ayaw) sa magandang

pamamaraan

Sosyal Pagbuo ng “Attachments” 1. Naipadadama ang pagmamahal sa mga katangi-tanging nakatatanda at mga bata

2. Naipakikita ang pagbibigay-halaga sa mga katangi-tanging nakatatanda at bata (maliban sa pangunahing tagapag-alaga) kaysa hindi kilalang nakatatanda at mga bata

3. Pinakikinggan ang mga mungkahi ng mga katangi-tanging nakatatanda at mga bata

4. Naipakikita ang interes sa iniisip at ginagawa ng mga katangi-tanging nakatatanda at mga bata

5. Naibabahagi ang pagkain, aklat at laruan sa mga katangi-tanging nakatatanda at mga bata kaysa sa hindi kilalang nakatatanda at mga bata

6. Masayang nakikipaglaro nang madalas sa mga katangi-tanging nakatatanda at mga bata

7. Naipahihiwatig ang kalungkutan, takot at galit kung naihihiwalay sa mga katangi-tanging nakatatanda at mga bata ng matagal na panahon

8. Maaaring maglarong mag-isa ngunit mas gustong malapit sa mga kakilalang nakatatanda at kapatid

Pakikipag-ugnayan sa mga Nakatatanda

1. Nakikilala ang kahalagahan ng mga kaisipan at karanasan ng mga nakatatanda sa pamamagitan ng pakikinig at pagtatanong kapag ito ay kanilang ibinabahagi

2. Naipakikita ang pakikisalamuha sa mga nakatatanda sa pamamagitan ng pakikipag-usap at pakikipaglaro

3. Nakahihingi ng tulong sa mga nakatatanda kung kinakailangan

4. Naipahahayag nang maganda ang mga damdamin na may kinalaman sa mga pangyayari sa paaralan at kapaligiran

5. Nililinaw muna ang mga tuntunin at mga gawain bago sundin/gawin

15

Ang bata ay nakapag-uugnay ng magandang relasyon sa kanyang tagapag-alaga, mga nakatatanda at kapwa bata.

Ang bata ay natututong makipag-ugnay ng positibo at makisalamuha sa mga nakatatanda


LAWAK(Component)


Pakikipag-ugnayan sa Ibang Bata

1. Nakikipaglaro sa dalawa o tatlong bata na gamit ang isang laruan

2. Nakapagsisimula ng laro3. Nakikiisa sa kapwa bata sa paglalaro4. Naipakikita ang maayos na pakikitungo sa kapwa bata sa

pamamagitan ng paghawak ng kamay, pagyakap at paghalik5. Nakikipag-usap sa ibang mga bata6. Humihingi ng pahintulot na gamitin ang laruan na ginagamit

ng isang bata7. Nagsisimulang makipaglaro ng patas sa mga kalaro sa mga

pangkatang laro (hal. hindi nandadaya para manalo)8. May matalik na kaibigan o pangkat ng malalapit na kaibigan

Pagbibigay ng Halaga sa Pagkakaiba

1. Nakikita ang pagkakaiba ng edad/gulang ng tao (hal. matanda, bata)

2. Nagtatanong tungkol sa nakikita at napapansin niyang pagkakaiba ng “estado” sa buhay ng mga tao (hal. “Bakit humihingi ng limos ang bata sa kalsada?)

3. Napahihiwatig ang kanyang interes sa ibang tao na kakaiba sa kanyang karaniwang nakikita sa pamamagitan ng pagtatanong

4. Nagtatanong tungkol sa bago o kakaibang salita at kaugalian sa pamayanan (hal. baryo, probinsya, lungsod)

5. Napapansin ang pagkakaiba ng mga tao sa pamilya, paaralan, pamayanan at simbahan relihiyon wika kasuotan kaugalian

6. Iginagalang ang mga kasambahay at kapus-palad (hal. pakikipag-usap sa kanila sa magandang paraan)

Pakikiramdam (Sensitivity) 1. Nagagamit ang mga hudyat o signal tulad ng: kung kailan dapat tumahimik/magsalita/makipag-usap mga bagay na dapat at di dapat sabihin lalo na sa mga

taong hindi kasali sa pamilya biglang pagbabago ng kondisyon (mood) ng tagapag-

alaga at ibang tao na nakapalibot sa kanya

16

Ang bata ay nakikipaglaro at positibong nakikisalamuha sa ibang bata

Nakakikilala at nakarerespeto ng mga pagkakapareho at pagkakaiba ng tao, wika at kultura

Nakakakuha ng sosyal na hudyat (social cues) sa kanyang kapaligiran kung saan naiaangkop ang kanyang mga kilos


LAWAK(Component)


kung siya ay nakakapagpainit ng ulo sa mga nakatatanda (hal. makulit) at alam niya kung kailan siya dapat tumigil

kung kailan siya dapat kumilos bilang lider o bilang tagasunod

kung kailan siya dapat magbigay at kung kailan siya dapat tumanggap

MATRIX OF SENSORY PERCEPTION


LAWAK(Component)


COGNITIVE DEVELOPMENT

Higher-Order Mental Abilities

. Concept Formation 1. Ask questions about objects and materials in the surroundings

( what, why, how questions, etc.) 2. Use one or more senses to observe objects and

materials3. Identify objects and materials observed using one

or more senses4. Sort objects and materials according to physical

characteristics5. Ask questions about earth, moon, sun and stars

6. Use one or more senses to observe the earth, moon, sun and stars

7. Identify objects in the sky during day and night

17

The child is able to develop basic concepts pertaining to object constancy, space, time, quantity, etc. and uses these as the basis for categorizing materials in his/her environment

1. Identify the human body parts2. Tell the uses of each body part3. Ask questions about plants and animals 4. Use one or more senses to observe plants and

animals5. Tell that plants and animals need air, food and

water6. Ask questions about growth and changes in plants

and animals

Cause-effect relationships 1. Pose questions and find answers through active exploration

2. Record information from an experience (e.g. drawing, storytelling, writing)

3. Manipulate things to see what happens (e.g. dismantling and assembling of toys, rolling a ball, etc.)

4. Make reasonable explanations independently5. Make guesses about what might happen 6. Tell why things happen

Planning and organizing 1. Relate experiences in a logical sequence2. Tell what is missing in a picture, event, story3. Figure out how to complete a pattern4. Tell what will happen next

18

The child is able to develop basic concepts pertaining to living things

The child is able to understand cause and effect relationships

The child is able to follow the logic of events to make logical conclusion

Logical Reasoning 1. State opposite relationship (e.g. A dog is big. A mouse is small.)

2. Prepare everything he/she needs before starting an activity

3. Plan how he/she will carry out an activity with teacher guidance(e.g. dressing up, organizing books and toys, watering plants without spilling or getting wet)

4. 4. Plan how he/she will carry out an activity without teacher guidance

19

The child is able to plan and organize a complex activity

MATRIX ON NUMERACY


LAWAK(Component)


COGNITIVE DEVELOPMENT

Higher Order Mental Activities

The child is able to develop basic concepts pertaining to object constancy, quantity and uses these as the basis for categorizing materials in his/her environment

Concept Formation 1. Identify and label objects according to color shape size length height weight position

2. Compare and differentiate objects according to color shape size (bigger-smaller) length (longer-shorter) height (taller-shorter) weight (heavier-lighter)

3. Compare and differentiate size of two or more sets of objects

empty/not empty many/few more/less most/least as many as

4. Sort/organize/group objects according to a particular

20


LAWAK(Component)


criterion5. Arrange objects in sequence according to a particular

criterion6. Identify sets of objects with the same pattern of

arrangement/design7. Identify the missing object/symbol in a given pattern8. Create own patterns with a variety of materials 9. Identify position of a particular object in a sequence

ordinal numbers (i.e. first, second, etc.) first and last object/letter

Number Concept

The child is able to understand numbers and demonstrate knowledge in identifying numbers up to 20 including money

Computation

The child is able to understand and perform addition and subtraction

Numbers and Operations 1. Count up to 10 in memory2. Match objects one to one correspondence3. Identify the number of objects in a set4. Associate numbers with sets having objects 0 to 205. Count objects by 1’s up to 206. Read and write numbers 0-207. Compare two numbers using the expression “more than”

and “less than”8. Identify greatest/least of 3 sets of three or more numbers 9. Arrange three or more numbers from least to

greatest/greatest to least10. Identify the missing number in sequence11. Apply number and counting concepts in daily life12. Identify 5-, 10-, 25- centavo and 1-, 5-, 10- peso coins13. Identify which coin has more/lesser value14. Identify which of the three or more coins has the

most/least value.15. Apply money in daily life

1. Add one- to two- digit numbers with sums not more than 20 using objects without regrouping

2. Subtract one- to two- digit numbers with minuends not more than 20 using objects without regrouping

Measurement Non-Standard Measurement

1. Use non-standard measuring tools in play activities (e.g. cup, palm, drinking straw)

21


LAWAK(Component)


The child is able to know the concepts of size, length, height and volume, and time

Time

2. Use approximate measures of familiar objects (e.g. length of hair, weight of rock)

3. Estimate size, length, weight, height and volume (e.g. I’m tall as that shelf)

1. Tell the time when activities are being done

MATRIX MALIKHAING SINING


LAWAK(Component)


PAGPAPAUNLAD NG KAKAYAHANG PAG-IISIP

Malikhaing Sining (Biswal)

Ang bata ay nakapagpapahayag ng mga ideya at damdamin sa pamamagitan ng pagsisimbolo o malikhaing gawain (biswal)

Malikhaing PagpapahayagA. Napauunlad ang pagkamalikhain at naipahahayag ang

mahalagang ideya o bagay sa pamamagitan ng mga karanasan ng malayang paggamit ng ibat-ibang:

* elemento ng sining (kulay, value, linya, hugis, porma, tekstura, espasyo)

* midya, estilo at disenyo

1. Naipahahayag ang kaisipan at imahinasyon sa pamamagitan ng sarili at malayang pamamaraan sa:

pagbakat sa papel ng mga bahagi ng katawan tulad ng kamay at paa

paglikha ng balangkas ng sariling katawan sa pamamagitan ng pagbakat, pagguhit at pagpinta

paglikha ng dekorasyon sa “name tag”

pagguhit at pagpinta ng

sariling mukha

22

mukha ng kaibigan

2. Naipakikita ang pagkamalikhain sa iba’t ibang paraan sa pamamagitan ng:

paggamit ng iba’t ibang kulay sa pagguhit/pagpinta ng mga linya

paggupit/pagdikit ng iba’t ibang hugis na may iba’t ibang tekstura

3. Naipakikita ang pagkamalikhain sa paggamit ng iba’t ibang materyales at pamamaraan sa sining

pagtitiklop ng papel

pagpipilas/pagdidikit ng papel

pagkuskos ng krayon sa papel na nakapatong sa iba’t ibang teksturang makikita sa paligid Halimbawa: semento, banig, basket, pera, atbp.

pagpipinta sa pamamagitan ng daliri, kamay, paa at siko

paghuhugis/pagmomolde ng luwad (clay) sa nais na anyo

paglimbag ng mga pangkaraniwang bagay sa paligid (hal. dahon, bato, patpat, atbp)

4. Naipakikita ang pagkamaparaan sa paggamit ng mga patapong bagay sa paggawa ng mga tatlong dimensyong proyekto

pagmomolde sa luwad pagdidikit ng 3d-collage

pagpapatung-patong, pagdudugtong at pagdidikit (assemblage) ng mga patapong bagay tulad ng maliliit na kahon ng gamot

23

5. Naisasagawa ang gawain nang may kasiyahan, buong ingat at linis

B. Nakalilikha ayon sa nalalaman/pinag-uusapan sa sariling pananaw

1. Nabibigyang-pansin ang magagandang bagay na makikita sa

likas na kapaligiran kapaligirang gawa ng tao

2. Napahahalagahan ang magagandang bagay sa kapaligiran sa pamamagitan ng iba’t ibang pandama; pandinig, paningin, pang-amoy, panlasa at pandama

3. Nakapagpaplano at naisasagawa ang gawain ng may pag-iingat

MALIKHAING SINING

(MUSIKA AT GALAW)

Ang bata ay nakapagpapahayag ng mga ideya at damdamin sa pamamagitan ng musika at sayaw

Malikhaing Pagpapahayag A. Napapaunlad ang pagkamalikhain at naipapahayag ang mahalagang ideya o bagay sa pamamagitan ng mga karanasan sa malayang paggamit ng iba’t ibang:

* elemento ng musika (ritmo,melodiya, harmonya, timbre, porma, tekstura at dynamics )

* instrumentong pang-musika

1. Naipahahayag ang kaisipan at imahinasyon sa pamamagitan ng: pagkanta pagsayaw

2. Nakapagsasagawa ng karaniwang kilos habang umaawit o nakikinig sa musika, tulad ng pagmamartsa, pagpalakpak o pagtapik ng pulso ng awit/tugtugin

3. Nagagamit ang simpleng instrumentong pangritmo tulad ng bao o patpat sa saliw ng awitin/tugtugin

Napaghahambing ang tono ng dalawang tunog:

24

tunog sa kapaligiran (sasakyan, hangin,

tubig atbp) tunog ng mga hayop (ibon, kalabaw atbp.)

4. Naipahahayag ang damdaming isinasaad ng himig/tugtuging narinig sa pamamagitan ng sariling interpretasyon sa pagsayaw o pag-galaw

5. Nakaaawit ng mga awiting pambata awiting may kilos (action songs) nursery rhymes mga awitin tungkol sa:

sarili/kapwa pagbati/paggalang mag-anak/tahanan pakikisalamuha (socialization)

6. Nakasasayaw ng mga payak na sayaw pambata

MATRIX OF WIKA, KAHANDAAN SA PAGBASA AT PAGSULAT


Lawak(Component)


25

Wika, Literasi at Komunikasyon(Language, Literacy and Communication)

Sub-Domain 1: Wika

1. Pakikinig (Receptive Language)

1. Naisagawa ang wastong pakikinig at nakatutugon nang naaayon

2. Nakikilala ang mga likas na tunog/ugong/huni sa kapaligiran

3. Nakikilala ang mga tunay na bagay, larawan na pinanggalingan ng tunog/ugong/huni

4. Natutukoy ang magkakatulad na tunog

5. Natutukoy ang iba’t ibang uri ng tunog (malakas, mahina, mataas, mababa

6. Nakapag-uuri-uri ng mga ugong/tunog/huni sa kapaligiran

7. Nakikilala ang mga tunog ng bawat titik na narinig

/p/,/b//m/ /t/,/d//n/ /l/ /r/ /s/ /c//k/ /w/ /y/

8. Natutukoy ang bahagi ng katawan

9. Natutukoy ang mga larawan ng bagay

26

1. Ang bata ay nakatutugon sa pasalita at di-pasalitang pakikipagtalastasan

10. Nakasusunod sa payak na panuto na di nangangailangan ng hudyat

Hal. dalhin ang aklat sa kabilang silid11.Nauulit ang mga pangungusap na napakinggan

27

2. Pagsasalita (Expressive Language)

1. Nabibigkas ang mga tunog/huni na napakinggan huni ng hayop tunog ng bagay tunog ng titik

2. Nabibigkas nang wasto ang tunog ng bawat titik ng alpabeto

3. Natutukoy ang bagay nang naaayon sa kinalalagyan

loob/labas - harap/likod ilalim /Ibabaw - gilid-pagitan

4. Nakapagkukuwento tungkol sa sarili

Nasasabi ang sariling pangalan, gulang, tirahan5. Nakapagkukuwento tungkol sa pamilya

Nasasabi ang pangalan ng tatay,nanay at mga kapatid

6. Nagagamit ang magagalang na pananalita at pagbati sa iba’t ibang situasyon po/opo Magandang umaga/hapon po! Salamat po! Sori

7. Nabibigkas ang tugma at tula8. Nasasabi ang mga araw sa isang lingo9. Nasasabi ang mga pangalan ng mga buwan sa

isang taon 10. Naisasalaysay ang pangyayari nang malinaw

11. Nakatutugon nang naayon sa pangkatang usapan

12. Nagtatanong ng di nauunawaang salita at 28

2. Ang bata ay nakapagpapahayag ng kanyang iniisip at damdamin sa salita at kilos

Sub-Domain 2: Pagbasa

Kahandaan sa Pagbasa

1. Naisasagawa ang wastong galaw at hagod ng mata sa pagbasa

kaliwa – pakananitaas – pababa

2. Napagsusunud-sunod ang mga bagay, larawan, sagisag at titik

3. Nakikilala ang mga pamilyar na logo na nakikita sa mga anunsiyo

4. Nakikilala ang iba’t ibang palatandaan (signage)Hal. Hinto-Takbo

5. Nasasabi ang kaliwa kanan ng sarili

6. Nasasabi ang kaliwa at kanan ng taong kaharap

7. Natutukoy ang bahaging kulang o nawawala sa isang tunay na bagay/larawan

8. Napag-uugnay-ugnay ang mga bagay-bagay Hal. plato at kutsara

9. Nakikilala ang magkakatulad nabagay/larawan/titik

10. Natutukoy ang naiibang bagay/larawan/titik

11.Naiuugnay ang larawan sa salita

12.Naiuugnay ang simulang tunog ng ngalan ng bagay o titik

29

1. Ang bata ay nakapagpapamalas nang wastong ayos at paraan sa pagbasa

13. Nakikilala ang malaki at maliit na titik 14. Napagtatambal-tambal ang mga salitang

magkakatulad na binubuo ng 2-4 na titik

15. Nababasa ang mga kuwentong larawan mula sa kaliwa-kanan; itaas-pababa

16.Nakikilala ang mga salitang gamitin sa pamamagitan ng sight word technique

17.Nababasa ang mga payak na salitang binubuo ng katinig-patinig-katinig sa pamamagitan ng larawan at configuration clues

18.Nababasa ang mga payak na salitang binubuo ng katinig-patinig-katinig sa pamamagitan ng larawan at configuration clues

19.Nakikilala ang magkakatulad na salitang binubuo ng 3-4 na titik

Pagpapaunlad ng Talasalitaan

1. Natutukoy ang magkakatugmang salita

2. Nakikilala ang mga salitang magkasingkahulugan

3. Nakikilala ang mga salitang magkasalungat ang kahulugan

4. Nakapagbibigay ng mga halimbawa ng mga salitang magkatugma/Magkasintunog

30

2. Ang bata ay nakagagamit ng mga salita sa paglalarawan ng nakita/namasid

Sub-Domain 3: Pagsulat

Pag- unawa

Kahandaan sa Pagsulat

1. Nakasusunod sa simpleng panuto

2. Naibibigay ang pangunahing diwa ng nakalarawan/kuwento

3. Nasasagot ang mga tanong tungkol sa mga larawan/ kuwento

4. Naibibigay ang mga detalye ng kwento

5. Napagsunud-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa tulong ng mga larawan

6. Nasasabi kung ano ang maaaring mangyari sa kuwento

1. Nahahawakan nang wasto ang lapis

2. Naiguguhit ang mga linya nang:

patayo pahalang pahilis pakurba

3. Nababakat ang mga titik na may tuwid na guhit I, F, L, H, T, L

4. Nababakat ang mga titik na may makahalong tuwid at pahilis na guhit V, N, A, X, K, M, W, Y

5. Naisusulat nang palimbag ang malalaking titik sa alpabetong Filipino

6. Naisusulat nang palimbag ang maliliit na titik ng alpabetong Filipino

7. Naisusulat sa wastong pagkakasunod-sunod ang 31

3. Ang bata ay nakauunawa sa

pagbasa ng payak na babasahin at nasasabi sa iba ang kaisipan at ideya mula sa binasa

Ang bata ay nakasisipi at nakasusulat ng mga titik

MATRIX OF LANGUAGE, LITERACY, AND COMMUNICATION


LAWAK(Component)


LANGUAGE, LITERACY, AND COMMUNICATION

COMMUNICATION

Listening

(Receptive Language)

1. Demonstrate proper listening and respond appropriately

2. Identify sounds produced by different animals, objects in the environment

3. Identify objects, pictures of objects that produce a specific sound

4. Identify similar sounds5. Differentiate sounds – loud, soft, high, low

a. Examples: meow, meow, zzz-sss

6. Differentiate the sounds heard in the environment7. Identify the sounds of letters listened to

/p/, /b/, /m/ /t/, /d/, /n/ /l/, /r/ /f/, /v/ /s/,/z/ /sh/, /zh/ /c/, /k/, /q/ /g/, /j/ /w/, /y/ short vowels long vowels

32

The child is able to distinguish different types of sounds and respond accordingly.

8. Identify the blending of letter sounds in words9. Identify words that rhyme in songs and poems10.Tell what the story listened to is all about11.Note details from a story listened to 12.Follow simple one-step directions

COMMUNICATIONSpeaking

(Expressive Language)

1. Produce the sound listened to: animal sounds objects in the environment letter sounds (consonant and vowel sounds)

2. Ask and answer questions about oneself Whats your name? Where do you live? How old your are you?

3. Talk about oneself/others/thing using a and an this and that in-on under-above front-back up-down before-after

4. Use simple greetings and courteous expressions in appropriate situations

Good Morning!/Afternoon! Thank You!/You’re Welcome!/ Excuse Me!/I’m Sorry! Please…./May I…..

5. Recite rhymes and jingles 6. Name the days of the week 7. Name the months of the year 8. Express feelings, thoughts and ideas9. Compare experiences and events

33

The child is able to express one’s feelings, thoughts and ideas

COMMUNICATION Vocabulary Development 1. Associate words with pictures 2. Recognize common words through sight word

technique 3. Read simple words with consonant-vowel-

consonant (CVC) pattern through pictures and configuration clues

4. Give examples of synonyms, antonyms and homonyms

5. Give words that rhyme

34

The child is able to increase his/her vocabulary for describing observations.

READING

Reading Readiness 1. Demonstrate proper eye movement in reading from left-right from top-bottom from left to right, top to bottom

2. Sequence objects, pictures, symbols and letters from left to right

3. Read picture stories from left to right; top to bottom4. Identify similarities in objects/pictures/letter forms

5. Identify difference in objects/pictures/letter forms

similarities/difference in letter forms

upper-and lower-case letters identify the letters that are the same in a

group of letters identify the letter that is different in a

group of letters identify critical letter forms (p,b,d,q), (g

and q)

6. Identify missing parts in real objects/pictures7. Associate objects

Example: spoon and fork, table and chairs, pencil and paper, boy and girl, father and mother, etc.

8. Identify words that are same/different

Examples: was, saw, washat, hot, hut

9. Recognize common words through sight word 35

1) The child is able to demonstrate reading readiness skills

36

Documents

PS Curriculum and Standards