Upload
trinhnhan
View
218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
2
HISTORIA WILNA
1323 Pierwsze wzmianki o mieście, powstanie zamku na Górze
Zamkowej i przeniesienie stolicy z Trok do Wilna 1387 Władysław Jagiełło nadaje prawa magdeburskie i sprowadza
osadników 1390 OblęŜenie Wilna przez KrzyŜaków i księcia Witolda w celu
oderwania Polski od Litwy 1409 KsiąŜę Witold Wielki rozpoczyna
budowę pierwszego zamku muro-wanego
Fot. Piotr Szurgot
1503-22 Wybudowanie murów obronnych, które przetrwały do XIX wieku. Obecnie istnieje jedynie Brama Miednica zwana Ostrą Bramą
Najlepsze czasy w dziejach miasta to czasy Zygmuntowskie. Wtedy powstaje mennica, młyny oraz liczne pałace i szpitale
1579 Król Stefan Batory zakłada Akademię prowadzoną przez jezuitów, która staje się zaląŜkiem Uniwersytetu Wileńskiego
1610 Wielki poŜar miasta 1665 7 sierpnia car Aleksy naciera na stolicę Litwy. Podczas tej
okupacji wymordowanych zostaje ok. 25 tys. ludzi 1794 W nocy z 22 na 23 kwietnia dochodzi w Wilnie do walk,
w trakcie których wyparto z miasta Rosjan. 19 lipca pod miasto podchodzą wojska generała Dejowa, lecz Rosjanie nie zdołali zdobyć miasta. 11 sierpnia Wilno poddaje się bez walki kolejnemu atakowi Rosjan
1795 Miasto znalazło się w zaborze rosyjskim i stało się stolicą guberni
1812 Przejście wojsk napoleońskich przez Wilno 1812 Powstanie rządu złoŜonego z Polaków, podlegającego Francji 1812 10 grudnia armia rosyjska ponownie zajmuje stolicę Litwy 1823 Wielkie aresztowania polskiej młodzieŜy
3
1831
Zamknięcie uniwersytetu (działają jedynie wydziały medyczny i teologiczny)
od 1861 Sytuacja w Wilnie staje się napięta, dochodzi do licznych walk. W niedługim czasie wybucha powstanie styczniowe
1862 Uruchomienie Kolei Warszawsko-Petersburskiej, której Wilno stało się waŜnym węzłem
1893 Uruchomienie tramwaju konnego 1915-18 Okupacja miasta przez Niemców 1919 5 stycznia miasto zajmują bolszewicy 1920 Podczas wojny Wilno zostaje zdobyte dwukrotnie przez Armię
Czerwoną 1939 19 września pomimo obrony miasta przez harcerzy
i gimnazjalistów miasto zostaje zajęte przez wojska radzieckie 1944 7 lipca skoncentrowana pod miastem polska Armia Krajowa
rozpoczęła atak na Wilno i operację przeciwko Niemcom 1988 Ruchy niepodległościowe zapoczątkowane przez Litewski Ruch
na Rzecz Przebudowy 1991 Od 17 września Wilno staje się stolicą niepodległej Litwy 1993 Wilno odwiedza papieŜ Jan Paweł II Fot. Piotr Szurgot
5
Stosunki polsko-litewskie Fot. Robert Miroszewski
1294 Litwini pod wodzą księcia Witenesa najeŜdŜają na Polskę. 1325 Władysław Łokietek i Giedymin zawierają sojusz. Był to
pierwszy układ polsko – litewski. 1349-50 Toczą się walki pomiędzy Litwą a Polską. Walka państw
o zwiększenie wpływów na terenie Rusi Halickiej. 1355 Polska najeŜdŜa na Włodzimierz. Udaje się zdobyć miasto,
sprzyjały temu spory na Litwie. 1385 14 sierpnia w Krewie zawarto pierwszą polsko – litewską unię
personalną. 1392 4 sierpnia zawarto ugodę w Ostrowie, według której Witold
otrzymał tytuł Wielkiego Księcia Litewskiego i został namiestnikiem Władysława Jagiełły.
1401 Zawarta została unia wileńsko-radomska. Według niej
doŜywotnie rządy na Litwie miał sprawować Witold, pod zwierzchnictwem Władysława Jagiełły.
Fot. Robert Miroszewski
6
1410 15 lipca bitwa pod Grunwaldem, w której sojusz polsko - litewski odnosi zwycięstwo nad zakonem krzyŜackim.
1413 2 października zawarto kolejną unię polsko - litewską unię
w Horodle. 1432 Podpisano unię w Grodnie. Została zerwana w 1440 roku. 1447 Odnowienie przez Kazimierza Jagiellończyka unii personalnej
z Grodna. Unię zerwano po śmierci króla w roku 1492. 1499 Zawarcie przez Jana Olbrachta i jego brata Aleksandra
Jagiellończyka unii krakowsko – wileńskiej, zwanej układem wileńskim. Podpisana 6 maja w Krakowie i 24 lipca w Wilnie.
1501 Zawarcie unii w Mielniku. Podpisana 3 października
w Piotrkowie i 23 października w Mielniku. Unia miała na celu zjednoczenie obu państw.
1569 1 lipca podpisano unię realną - unię lubelską. Jej zawarcie
doprowadziło do powstania Rzeczpospolitej Obojga Narodów. 1772 Pierwszy rozbiór Polski
i Litwy. 1793 Drugi rozbiór Polski
i Litwy. 1795 Trzeci rozbiór Polski
i Litwy. 1830 Powstanie listopadowe.
Zaczęło się w Warsza- wie, na Litwę dotarło 19 czerwca 1831r.
1863 Powstanie styczniowe -
wspólny udział Polaków i Litwinów. Na Litwie przybrało szczególnie zacięty charakter.
1883 Litewskie odrodzenie
narodowe - ruch opozy-cyjny wobec polskości Fot. Dorota Kołodziejek
7
1918 16 lutego, pod koniec I wojny światowej, przy wsparciu wojsk niemieckich, Litewska Rada Państwa ogłosiła niepodległość państwa w formie republiki, w czerwcu przekształciła kraj na monarchię.
1919 Traktat wersalski - zakładał on podział Suwalszczyzny według
kryterium etnicznego. Wilno pozostawiał po stronie polskiej. 1920 4 lipca w trakcie ofensywy bolszewickiej rząd polski uznał
niepodległość Litwy wraz z Wilnem. 1920 12 lipca zawarcie pokoju między Litwą a Rosją Radziecką
i ustalenie nowej granicy - cała Wileńszczyzna przyznana Litwinom.
1920 Bunt śeligowskiego. W obliczu braku zgody Litwinów na
przeprowadzenie plebiscytu na Wileńszczyźnie, Piłsudski podejmuje decyzję o upozorowaniu buntu oddziałów polskich.
1920 Utworzenie Litwy Środ-
kowej przez Lucjana śeligowskiego, po wkroczeniu oddziałów polskich do Wilna.
1922 24 marca ziemia
wileńska została włą-czona do Polski jako 16. województwo.
1922 Zerwanie stosunków
Polski i Litwy. 1938 Nawiązanie przez polski
rząd dyplomatycznych stosunków polsko-litewskich.
1939 23 sierpnia, pakt
Ribbentrop-Mołotow – neutralność Litwy w sto-sunku do paktu.
Fot. Jędrzej Łopacki 1939 Po zaatakowaniu Polski przez ZSRR w dniu 10 października
Wilno zostaje oddane w ręce Litwinów.
8
1940 Lipiec, zajęcie przez ZSSR całej Litwy włącznie z Wilnem. 1945-90 W wyniku decyzji mocarstw po II wojnie światowej znalezienie
się Polski w strefie wpływów ZSRR oraz wcielenie do niego Litwy, która utraciła niepodległość.
1991 Polska uznała niepodległość Litwy oraz odnowiła z nią stosunki
dyplomatyczne. 1992 13 stycznia ministrowie Krzysztof Skubiszewski i Algirdas
Saudargas podpisują deklarację o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy między obydwoma państwami.
1994 26 kwietnia prezydenci Polski i Litwy podpisali „Traktat między
Rzeczpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy”. Traktat wszedł w Ŝycie 26 listopada tego samego roku.
2004 Wejście obu krajów do Unii Europejskiej.
Stosunki polsko – litewskie w trakcie naszych działań ☺
Fot. Jędrzej Łopacki
10
Najsłynniejsze zabytki Wilna
Ostra Brama
Fot. Anna Młotowska
Świątynia Miłosierdzia BoŜego
Fot. Anna Młlotowska
Katedra
Fot. Anna Młotowska
13
Dom Adama Mickiewicza
Fot. Anna Młotowska
Cmentarz na Rossie
Fot.Anna Młotowska
KrzyŜe przy wieŜy telewizyjnej
Fot. Anna Mlotowska
17
Znane potrawy litewskie
Kartacze litewskie Składniki: 1,2 kg mączystych ziemniaków 40 dag mielonej wieprzowiny 30 dag mielonej wołowiny 2 cebule łyŜeczka oleju po 5 dag słoniny i boczku sól, pieprz Sposób przyrządzenia: Połowę ziemniaków obrać, opłukać, zetrzeć na drobnej tarce. Starte
ziemniaki odcedzić z soku na sicie. Sok zachować, odstawić w misce na
ok. 30 minut. Resztę ziemniaków umyć, ugotować w łupinach
w osolonej wodzie. Odcedzić, ostudzić, obrać i zmielić lub przecisnąć przez
praskę. Cebule obrać, posiekać, jedną podsmaŜyć na oleju. Mięso włoŜyć
do miski, dodać podsmaŜoną cebulę, dokładnie wymieszać. Masę
przyprawić solą i pieprzem. Ugotowane ziemniaki wymieszać z surowymi.
Sok z surowych ziemniaków ostroŜnie zlać, a pozostałą na dnie miski
skrobię dodać do masy ziemniaczanej, zagnieść. Z ciasta ziemniaczanego
uformować gruby wałek. Odkrawać kolejno kawałki grubości około 2 cm,
na kaŜdym kłaść po łyŜce masy mięsnej, ciasto dokładnie zlepiać,
formując okrągłe kluski wielkości małego jabłka. W duŜym garnku
zagotować osoloną wodę. Gdy zacznie wrzeć, wkładać stopniowo kartacze,
nie przerywając wrzenia. Gotować na najmniejszym ogniu ok. 50 minut od
wypłynięcia. Słoninę i boczek pokroić w małą kostkę, wytopić, dodać
resztę cebuli, zeszklić. Kartacze wyjąć łyŜką cedzakową, ułoŜyć na
talerzach. Polać tłuszczem ze skwarkami i cebulą.
18
Litewskie bliny ziemniaczane Składniki: - 10 duŜych ziemniaków - 1 szklanka pszennej mąki razowej - 5 dag droŜdŜy - 1 szklanka ciepłej wody - 1 łyŜka mąki - sól Sposób przyrządzenia: Zrobić rozczyn: rozkruszone droŜdŜe połączyć z łyŜką mąki, wlać letnią wodę, dokładnie wymieszać i odstawić na godzinę w ciepłe miejsce. Obrane i umyte ziemniaki zetrzeć na tarce (nie odciskać), dodać mąkę, wlać rozczyn. Dokładnie wyrobić ciasto, przykryć je czystą lnianą ściereczką i odłoŜyć na 4-5 godzin w ciepłe miejsce. Na gorącą patelnię (najlepiej z grubym dnem) wlać łyŜkę oliwy. Ciasto nabierać chochelką, rozprowadzać na patelni i smaŜyć na złoty kolor z obu stron. Podawać z gęstą śmietaną.
Kołduny litewskie Składniki: Ciasto:
• 140 g mąki • 1/2 jaja • woda
Nadzienie: • 160 g baraniny • 40 g wołowiny • 10 g czosnku • majeranek • pieprz
Sposób przyrządzenia: Zemleć mięso obrane ze ścięgien i błon, podlać zimną wodą, dodać przyprawy, czosnek roztarty z solą, majeranek i starannie wyrobić na gładką masę. Przyrządzić ciasto pierogowe, po dokładnym wyrobieniu nakryć miską i pozostawić na kilkanaście minut. Zagotować wodę z solą. Ciasto cienko rozwałkować, wykrawać małą szklaneczką krąŜki, układać na nich gałki z mięsa wielkości orzecha laskowego, sklejać jak pierogi. Wrzucać partiami do wrzącej, osolonej wody, gotować kilka minut. Wyjęte i lekko osączone zalewać wcześniej przygotowanym gorącym rosołem. Podawać natychmiast dopóki gorące.
19
Kulebiak z kapustą i grzybami Składniki: Ciasto droŜdŜowe:
• 250 ml mleka • 500 g mąki (ok. 3 szklanek) • 1 Ŝółtko • 20 g droŜdŜy • 1 łyŜka masła • 2 łyŜki oleju • po 1 łyŜeczce: soli i cukru
Farsz:
• 500 g kiszonej kapusty • 250 g pieczarek • 1 cebula • 3 łyŜki oleju • sól, pieprz
Sposób przyrządzania:
DroŜdŜe zalać ciepłym mlekiem i gdy „ruszą”, mieszać z masłem, olejem,
cukrem i solą. Dodać mąkę i wyrobić ciasto. Gdy odchodzi od ręki przykryć
je lnianą ściereczką i pozostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia.
Osobno podsmaŜyć na oleju kapustę, pieczarki i cebulę. Wszystkie
składniki połączyć i doprawić solą oraz pieprzem. Wyrośnięte ciasto
rozwałkować na stolnicy w prostokąt i układać w wysmarowanej masłem
blaszce do keksów, tak Ŝeby brzegi zwisały poza blaszką. Na cieście
układać farsz, a następnie zalepiamy wierzch kulebiaka pozostałym
ciastem. Tak przygotowane ciasto posmarować Ŝółtkiem lub polać
roztopionym masłem, po czym włoŜyć do rozgrzanego do 180ºC
piekarnika i piec ok. 45 minut. Bardzo dobry jest farsz świąteczny
sporządzony z kapusty kiszonej i ugotowanych, zmielonych, suszonych
grzybów.
20
A oto potrawy, jakie jedliśmy na uroczystym obiedzie z naszymi
litewskimi przyjaciółmi:
Fot. Agata Rzemek
22
Słowniczek szkolny
Biblioteka – Biblioteka Boisko – Stadionas Dziennik – Denynas Dzwonek – Skambutis Kartkówka – Testas Klasa – Klase Kreda – Kreida Lekcje – Pamokos Lektury – Skaitiniai Ławka – Suolas
Fot. Anna Tundak
Nauczyciel – Mokitoja Oceny – Pazymiai Piórnik – Pinalas Plecak – Kuprine Podręcznik – Vadovielis Pokój nauczycielski – Mokytoju kambarys Praca domowa – Namu darbas Przedmioty – Dalikai Przerwa – Pertrauka
23
Sala gimnastyczna – Sporto sale Samorząd klasowy – Mokiniu taryba Semestr – Semestras Sprawdzian – Kontrolims Stołówka – Valgykla Szatnia – Rubine Szkoła – Mokykla Tablica – Lenta Uczeń – Mokinis Wakacje – Atostogos Zeszyt – Sasiuvinys
Fot. Agnieszka Wiatrowska
Słówka grzecznościowe
Dobranoc – Labanak Dzień dobry – Laba Diena Dziękuję – Aciu Proszę – Prasau Przepraszam – Atsiprasau Witam – Labas
24
Nieoficjalne zwroty młodzieŜowe
Cześć – Sveikas Dzięks – Dekuj Fura – Taczka Idiota – Loch Nara – Iki Niedorozwój – Dalbaiob Spoko – Gerai Tapeta – Szpaklowka
Fot. Agata Rzemek
26
NOC W WILNIE
W sercu miłość, w powietrzu Ŝałość Wiatr w drzewach trwoŜliwych trzeszczy A ten deszcz – to jakby wariat miał tyfus
i wymajaczyło mu się takie Wilno z deszczem
i z takimi na Wilence mostkami gdzie samobójstwo to tylko romantyczność,
z doroŜkami płynącymi w mglistość, z piwiarniami, gdzie piją Ŝandarmi.
Na plakacie rząd do poŜyczki wzywa
DoroŜkarze tłuką się po pysku TuŜ Wilenka, rzeczka mała, swarliwa Łkająca czarno, ciemno, po rosyjsku.
Konstanty Ildefons Gałczyński
Fot. Jędrzej Łopacki
27
LITWA LAMENTUJE
W co mię srogie nieszczęście wyprawujesz Ŝałosne siląc się w gniew przeciw mnie i zazdrość
GdzieŜ ma dzielność wrodzona? Gdzie państwo moje? Krasa? Gdzie śliczny koła kwiat senatorskiego?
Byłam matką litewską i moŜną królową. Wielkiego ludu, mając podporę gotową I pociechę z orszaku synów ulubionych.
Na mą sławę i wieczną ozdobę spłodzonych. Dziś moja część i mego królestwa wycięta Dziś moje skarby w niwecz i sława odjęta.
Na pował trupy leŜą synów bez litości
Zbitych, a wszystka ziemia bieleje od kości Drugich, co złych rąk uszli krwawej śmierci, srogi Tyran pętem niezłomnym twardo związał nogi
Odstęp sroga fortuno. Wy sami bogowie Dajcie znaczny ratunek mej stroskanej głowie Niech stanę w swojej krasie, a jeśli nie chcecie, Niech z troską złoŜę zaraz i dusze na świecie.
Eliasz Pielgrzymowski
Fot. Robert Miroszewski
28
LITEWSKIM LOTNIKOM Byle jaka była Ŝycia wartość
niezmierzona – bohaterstwa cena polecieli przez szerokie, otwarte całe niebo Darius i Girenas
Nie wiedziano jak poŜarł ich obłok jaka gwiazda ich ogniem objęła Uciekało w górę niebo modre i w dół cofał się cały ocean
Nie powiedzą przenigdy nikomu
jaki lot był, jakie w nim przygody... Tylko przez sen, tam, na Litwie, w domu,
narzeczonej ślicznej, Ŝonie młodej
szeptać będą w długie noce, mroczne noce, o przelotu ostatecznym wyniku,
o księŜycach śmierci, o koliskach wszechmocy zimne usta bohaterskich lotników.
Kazimiera Iłłakowiczówna
Fot. Dorota.Kołodziejek
29
WILNO
Głównym dźwiękiem jest litera “i” Której nie znają mali ani źli.
Ten sam dźwięk , co prześwietla słowo „Litwa” a „Litwa” to większość słowa „modlitwa”..
Wilk, Wicie, Wiosna, Witold, Wierność i Wigilia
Więź, Wieczerza, Wijatyk, Wilenka i Wilia Winnica, Wiosło, Wiara, Wiersz, Wicher i Wieniec
oto na twych stuleciach młodości rumieniec WielmoŜność, Wieść, Wielbienie, Wiedza i widzenie
oto twoje chorągwie, oto krwi strumienie.
Imię Wilna ja fala, jak płyn Imię Wilna jak szala, jak czyn Imię Wilna jak śpiewana Wijola Imię Wilna jak Zórz aureola.
Imię Wilna ja pośmiertny bezzamęt Imię Wilna jak powrotny ornament
Imię Wilna jak ofiarny dym
Imię jak rym.
Witold Hulewicz
Fot. Jędrzej.Łopacki
30
RELIGIE I OBRZĘDY NA LITWIE
Litwa jest jedynym krajem katolickim spośród byłych republik ZSRR. Pomimo 50 Lat radzieckiej okupacji Litwy nie udało się całkowicie pozbawić wiary. Gdy Litwa uzyskała niepodległość, oŜywiło się równieŜ Ŝycie religijne - Kościół katolicki zyskał większą autonomię i mógł przystąpić do katechizacji na szerszą skalę. Inne grupy wyznaniowe takŜe wznowiły działalność misyjną. Katolicyzm nadal jest dominującą religią, którą wyznaje ok. 80% wierzących. Administracyjnie kościół rzymskokatolicki na Litwie podzielony jest na dwie archidiecezje (w Wilnie i Kownie) oraz cztery diecezje. Na Litwie jest 659 kościołów katolickich.
Na Litwie występują teŜ liczne grupy staroobrzędowców oraz wyznawców prawosławia. Kościół prawosławny podległy Patriarsze Moskwy i Wszechrusi składa się z 45 zgromadzeń. W Wilnie działają dwa ortodoksyjne klasztory. W latach 1795 - 1915 prawosławie było religią państwową, chociaŜ ludność prawosławna stanowiła tylko 5% mieszkańców kraju. Oprócz katolicyzmu podstawową religią jest takŜe protestantyzm. Litewskie odłamy protestantyzmu to kościół ewangelicko-luterański, ewangelicko-reformowany oraz ewangelicki chrześcijan baptystów - łącznie 33 zgromadzenia. Na Litwie Ŝyją równieŜ wyznawcy judaizmu (w tym judaizmu karaimskiego) oraz muzułmanie. Litewscy wyznawcy judaizmu mają dwie synagogi.
Fot:. Ł Krzysztofowicz
Fot. Piotr Szurgot
31
ŚWIĘTA LITEWSKIE • 6 stycznia: Trzech Króli (Trys karaliai) • 25 stycznia: Środek zimy (Pusiaužiemis) • 2 lutego: Gromnice (Grabnyčios), Dzień
Perkuna (Perkūno diena), Ofiarowanie Pańskie („Kristaus Paaukojimo švent÷")
• pomiędzy 5 lutego i 6 marca: Zapusty (Užgav÷n÷s)
• następny dzień po Zapustach: Popielec (Pelenų diena)
• 1 kwietnia: Dzień kłamcy czyli Prima Aprilis (Melagio diena)
• od Zapustów do Wielkanocy: Wielki Post (Gav÷nia)
• tydzień przed Wielkanocą: Niedziela palmowa (Verbų sekmadienis)
• 23 kwietnia: Jurgin÷s, Dzień pastucha (Ganiklio diena Fot. Anna Tundak
• 8 maja: Św. Stanisława (Šv. Stanislovas), Cybulinis (Cibulinis) • 13 maja: Dzień Miłości (Meil÷s diena), Święto bogini Miłdy (deiv÷s
Mildos verte) • 6 tygodni po Wielkanocy: Szesztines (Šeštin÷s) czyli
Wniebowstąpienie Pańskie (Kristaus dangun įžengimo švent÷) • 7 tygodni po Wielkanocy: Zielone Świątki (Sekmin÷s) • 8 września: Szilines (Šilin÷s) czyli Narodzenie Najświętszej Marii
Panny (Švč. Mergel÷s Marijos gimimo diena) • od końca listopada do Wigilii: Adwent (Adventas) • 24 grudnia: Wigilia BoŜego Narodzenia (Kūčios)
Fot. J. Łopacki
33
System oświatowy na Litwie
1. Nauka i edukacja Dopiero pod koniec lat 80. system oświaty na Litwie przestał być zintegrowany z oświatą ZSRR. Nowy, państwowy system zaczęto wprowadzać od 1990 roku. Zgodnie z przepisami dzieci rozpoczynają edukację obowiązkową w wieku 7 lat, a kończą w wieku 16. Urzędowym językiem nauczania w szkołach jest język litewski.
Fot. Jędrzej Łopacki
2. Finansowanie edukacji Publiczne placówki edukacyjne finansowane są z budŜetów administracji centralnej i terenowej, zaś prywatne utrzymywane zostają przez ich załoŜycieli. 3. Edukacja przedszkolna Edukacja przedszkolna nie jest obowiązkowa, ale uczęszczanie na zajęcia jest płatne. Opłaty ustalane są przez właściciela placówki. Nauka ta obejmuje dzieci w wieku od 18 miesięcy do 7 lat. Dla tych, którzy nie uczęszczali do przedszkola, tworzone są tzw. przedszkolne grupy przygotowawcze. Mają na celu ułatwienie późniejszej nauki w szkole podstawowej.
4. Etapy kształcenia obowiązkowego
Szkoła podstawowa (Pradinè mokykla)
Wiek: 7-10 lat
Ogólnokształcąca szkoła średnia I stopnia (Pagrindinè mokykla)
Wiek: 10-17 lat
Ogólnokształcąca szkoła średnia I stopnia (Gimnazija)
Wiek: 15-17 lat
Zawodowa szkoła średnia I stopnia (Profesinè mokykla)
Wiek: 14-16/17 lat
Ogólnokształcąca szkoła średnia I stopnia (Jaunimo mokykla)
Wiek: 11/12-22 lata
34
5. Szkolnictwo średnie II stopnia i policealne Ogólnokształcąca szkoła średnia II stopnia (Gimnazija)
Wiek: 17-19 lat
Ogólnokształcąca szkoła średnia II stopnia (Vidurinè mokykla)
Wiek: 17-19 lat
Zawodowa szkoła średnia II stopnia (Profesinè mokykla)
Wiek: 17-20 lat
Policealna szkoła zawodowa (Profesinè mokykla)
Wiek: 19-21 lat
Policealna szkoła zawodowa na zaawansowanym poziomie (Aukštesnioji mokykla)
Wiek: 19-22,5 roku
Ogólnokształcące szkoły średnie II stopnia i szkoły zawodowe wymagają świadectwa ukończenia kształcenia obowiązkowego. 6. Kształcenie specjalne Dzieci wymagające kształcenia specjalnego uczęszczają do szkół z odpowiednim programem nauczania i ogólnodostępnych. Nauka w szkołach specjalnych niewiele róŜni się od edukacji w szkolnictwie ogólno- dostępnym.
Fot. Jędrzej Łopacki