PRZEDMOWA__________________________________________________________

Drodzy mieszkańcy!

Trzymacie państwo w rękach nowowydany poradnik miasta Kiel dla osóbniepełnosprawnych „Perspektywy”. Od pierwszego wydania w roku 2003nastąpiło dla osób niepełnosprawnych wnaszym mieście wiele zmian.Istotnym warunkiem dlarównouprawnionego orazsamoustanowionego ukształtowaniawspółżycia osób niepełnosprawnych orazzagrożonych kalectwem jest bezwątpliwości dobra znajomość istniejącychmożliwości aktywizacji oraz pomocy. Natej podstawie powstał niniejszy poradnik.Szukacie państwo odpowiedniej pomocydla swojego dziecka? Zamierzaciepaństwo nadal mieszkać w swoimmieszkaniu, pomimo kalectwa, i niewiecie, kto może udzielić pomocy?Poradnik „Perspektywy” zawiera aktualneinformacje dla osób niepełnosprawnych,ich rodzin, przyjaciół oraz innychzainteresowanych. Szczególną wartośćkładziemy na podanie konkretnychdoradców oraz współudział nowych medii. W dzisiejszych czasach około połowamieszkańców posiada możliwośćuzyskania informacji przy pomocyinternetu. Miasto Kiel dostosowuje się dotych wymagań i publikuje niniejszyporadnik pod adresem www.kiel.de winternecie. Wielu mieszkańców nie znajęzyka niemieckiego. Sprostamy również itym wymaganiom, i tym samymopublikujemy nasz poradnik „Perspektywy”pod adresem: www.kiel.de w językuangielskim, tureckim, polskim orazrosyjskim. Pod koniec jeszcze jedna prośba: zależynam na państwa dobrym samopoczuciuoraz interesują nas państwa problemy!Prosimy o propozycjami, życzeniami oraz

nowymi ideami. Prosimy o pomoc, abynasze miasto Kiel było jeszcze lepsze ijeszcze ładniejsze.Na zakończenie chcemy podziękowaćwszystkim, którzy wnieśli wkład wrealizację nowego wydania tej broszury,za dobrą współpracę: przedstawicielomzrzeszeń, związków, organizacjisamopomocy, oraz pomocyniepełnosprawnych, jak również urzędommiejskim; firmie inix-media, którazrealizowała niniejszy poradnik wraz zdziałem „współpraca ze starszymi orazniepełnosprawnymi” przy urzędzie dospraw rodziny oraz pomocy socjalnej, jakrównież wszystkim zainteresowanymi, bezktórych wydanie tego poradnika nie byłobymożliwe.

Helga KielPrzewodnicząca rady dlaosób niepełnosprawnych

Adolf-Martin MöllerKierownik działu do sprawspołecznych, młodzieży, zdrowia,zamieszkania, szkolnictwa oraz sportu

SPIS TREŚCI

Przedmowa 1Wskazówki redakcii 21. Poradnie – prewencja – rehabilitacja 31.1 Poradnie miejskie oraz biura porad 31.2 Dalsze możliwości doradcze 81.3 Prewencja i rehabilitacja 12 Mobilność 152.1 Publiczna komunikacja miejska(ÖPMV) 152.2 Służba pogotowia, służba przewozowa

dla osób niepełnosprawnych z oznakowaniem

„aG”,192.3 Komunikacja indywidualna 203. Czas wolny 223.1 Kształtowanie czasu wolnego dla

dzieci i młodzieży 223.2 Kultura oraz dalsze kształcenie 253.3 Możliwości sportowe i rekreacyjne 263. Podróże 273.5 Oferty dla osób starszych 283.6 Pozostałe 284. Mieszkanie 314.1 Świadczenia socjalne 314.1.1 Pomoc gospodarcza 314.1.2 Pomoc w innych warunkach życiowych324.1.2.1 Pomoc mieszkalna we własnych mieszkaniach 324.1.2.2. Mieszkanie w domach opieki 334.2 Socjalna pomoc mieszkalna 334.2.1 Poszukiwanie

mieszkania/pośrednictwo 334.2.2 Pomoc w nabywaniu mieszkańwłasnościowych przez osoby

niepełnosprawne 344.3 Dodatek mieszkaniowy 345 Wychowanie – oświata 355.1 Popieranie rozwoju dzieci w wiekuprzedszkolnym 355.2 Popieranie w wieku szkolnym 365.3 Między szkołą a zawodem 415.4 Studia 416 Praca i zawód 436.1 Poradnictwo zawodowe 436.2 Znalezienie zawodu oraz próba pracy436.3 Świadczenia finansowe 456.4 Praca oraz zajęcia dla osób zchorobami psychicznymi 46Zrzeszenia Związki – Organizacje 48

Indeks 53Wykaz zainteresowanych firm 56

Impressum 56

Wskazówki redakcji

Prosimy o zrozumienie, że druk wniniejszym poradniku dla osóbniepełnosprawnych jest względnie mały.Nasz problem polegał na „opracowaniu”jak najwięcej ilości informacji, mającjednocześnie ograniczoną ilość miejsca natekst. Musieliśmy zatem pójść nakompromis pomiędzy dobrą czytelnością ailością zawartych informacji. Naszymcelem jest zapewnienie osobomniepełnosprawnym w (mamy nadziejęniedalekiej) przyszłości dodatkowe media,aby polepszyć czytelność, szczególnieosobom ze słabym wzrokiem. Do tegoczasu jesteśmy oczywiście do dyspozycji,w celu rozwiązania indywidualnychproblemów.Prosimy o kontakty listowne:Urząd ds. rodziny i spraw socjalnychBiuro dla osób niepełnosprawnych(Amt für Familie und SozialesLeitstelle für Menschen mit Behinderung)Stephan-Heinzel-Straße 2, 24116 Kiellub telefoniczne:0431 – 901-2245/-3277

1.1 Poradnie miejskie oraz biuraporad

lll Doradztwo dla osóbniepełnosprawnych miasta KielWraz z poradniami dla osóbniepełnosprawnych powołano do życia 13sierpnia 1981 w stolicy federalnej Kiel,gremium dla osób niepełnosprawnych.Zadaniem gremium jest wspieranieurzędów oraz organów miasta Kiel wewszystkich sprawach dotyczących osóbniepełnosprawnych. Organ doradczy maprawo do pisemnego ustosunkowania sięwobec planów i decyzji zarządzeńdotyczących świadczeń dla osóbniepełnosprawnych, oraz do rekomendacjiposiedzeń doradczych orazkompetentnych odpowiednich komisji. Celem poradni dla osóbniepełnosprawnych jest od lat ulepszenieinfrastruktury budowlanej miasta Kiel dlaosób niepełnosprawnych (hasło: bezbarier). Dalszymi tematami, które ciąglepowracają w poradniach to m.in.:ulepszenie ruchliwości niepełnosprawnychmieszkańców Kiel, ulepszenie sytaucjimieszkalnej, udział procentowyzatrudnienia, plan rozwojowy szkolnictwa,wczesna pomoc dzieciomniepełnosprawnym oraz przemoc wobecosób niepełnosprawnych.Członkowie poradni są do dyspozycjiwszystkim osobom poszukującm porady ipomocy.Posiedzenia poradni udostępnione sąkażdemu. Zainteresowani są chętniewidziani. Bliższych informacji o pracy poradnioraz o aktualnych tematach i terminachmożna otrzymać u kierowniczki poradni,pani:Andrea Fuchs 901 - 3345Internet: www.kiel.deUsługi telefoniczne 901 - 4053

lll Biuro opieki społeczno-prawnejdziałające na podstawie prawa osóbniepełnosprawnychBiuro opieki społecznej na terenie miastaKiel odpowiada za przeprowadzenietowarzyszącej pomocy w życiu pracy, a wszczególności przy ochronie przednieuzasanionym zwolnieniem z pracy

według kodeksu społecznego SGB IX,część 3 – prawo osób niepełnosprawnych.Biuro opieki społecznej udziela poradosobom niepełnosprawnym:→ jeśli w miejscu pracy nastąpią problemyzwiązane z kalectwem→ jeśli miejsce pracy jest zagrożone→ jeśli potrzebna jest porada wuregulowaniu kodeksu społecznego SGBIX, część 2 – prawo osóbniepełnosprawnych→ jeśli istnieje w miejscu pracyzapotrzebowanie na szczególnewyposażenie lub środki pomocnicze Biuro opieki społecznej umożliwiaudostępnienie środków pomocniczych(patrz również rozdział 6.3)Bliższe informacje:Hans Köhler 901-3353Peter Kühl 901 3350Stephan-Heinzel-Straße 2, 24116 KielGodziny przyjęć:Pon., Wt., Pią.: 9.00 – 12.00Czw., 9.00 – 12.00 oraz 14.00 – 16.00lub po telefonicznym uzgodnieniu innegoterminu

lll Biuro kierownicze dla osóbniepełnosprawnych.Biuro kierownicze dla osóbniepełnosprawnych jest częścią odziału„Praca z osobami starszymi iniepełnosprawnymi”(kierownik: HanneRosner, Tel.: 901 – 3225) przy urzędzieds. rodziny i spraw socjalnych.Szczególnym zadaniem niniejszegooddziału jest udzielanie pomocy orazprzekazywanie informacji osobomniepełnosprawnym jak również osobomzagrożonym kalectwem. Współpracownicyudzielają pomocy przy specyficznychproblemach, ułatwiają kontakt zodpowiednimi doradcami lub biuramiopieki oraz mają do dyspozycji obszernymateriał informacyjny na temat „kalectwa”.Bliższe informacje:Andrea Fuchs 901-3345E-mail: Andrea.Fuchs@kiel.deThomas van Kann 901 – 3277E-mail: van_Kann@kiel.deUsługi telefoniczne 901 - 4053Stephan-Heinzel-Straße 2, 24116 KielGodziny przyjęć:Pon., Wt., Pią.: 9.00 – 12.00Czw., 9.00 – 12.00 oraz 14.00 – 16.00

lub po telefonicznym uzgodnieniu innegoterminu

lll Usługi socjalne na terenie miastaKielUsługi socjalne miasta Kiel są częściąurzędu ds. rodziny i spraw socjalnych. Dozadań pomocy socjalnej należą m.in.pomoc oraz wsparcie osóbniepełnosprawnych oraz osóbpotrzebujących pomocy. Działająca w 6biurach społecznych ogólna służbaspołeczna (ASD) udziela porad i pomocyblisko miejsca zamieszkania i jestpierwszym miejscem kontaktowym, wktórym mieszkańcy otrzymają pomocwedług kodeksu społecznego SGB ll, Vllloraz Xll. Oprócz pierwszych porad iwniosków, mieszkańcy otrzymająinformacje dotyczące dalszych świadczeńadministracji miejskiej, związków opiekisocjalnej, kasy opieki, itp.Ogólna służba społeczna (ASD) znajdujesię w następujących biurach społecznych:

→ Centrum socjalne PółnocMercatorstraße 40, 24106 KielInformacja: 901 – 3322Kierownik placówki: Norberst Borchert 901– 3383Faks: 901 – 63393E-mail: Norbert.Borchert@kiel.de→ Centrum socjalne CentrumStephan-Heinzel-Straße 2, 24116 KielInformacja: 901 – 3398Kierownik placówki: Angelika Schulz 901 –3674Faks: 901 – 64312E-mail: Angelika.Schulz@kiel.de→ Centrum socjalne PołudnieKönigsweg 43-45, 24114 KielInformacja: 901 – 3239Kierownik placówki: Margret Möller-Gosch901 – 3682 Faks:901 – 63688E-mail: Margret.Moeller-Gosch@kiel.de→ Centrum socjalne MettenhofBergerring 36, 24109 KielInformacja 901 – 4805Kierownik placówki: Hans-Joachim Reimer

901 – 4630 Faks:901 –64650E-mail:Hans-Joachim.Reimer@kiel.de→ Centrum socjalne GaardenBahnhofstraße 38a, 24143 KielInformacja901 – 4460

Kierownik placówki: Ursula Hoffmann-Hauska 901 – 4651 Faks: 901 – 64696E-mail:Ursula.Hoffmann-Hauska@kiel.de→ Centrum socjalne WschódWischhofstraße 1-3, 24148 KielInformacja 901 – 4435Kierownik placówki: Alexandra Wings 901– 4680Faks:901 – 64685E-mail: Alexandra.Wings@kiel.de

Szczególne zagadnienia w zakresie:→ kalectwo a praca• Warsztaty dla osób niepełnosprawnychjak również związana z tym dodatkowapomoc integracyjna jak:• mieszkanie z dochodzącą opieką• mieszkanie w grupach• instytucje stacjonarne dla osóbniepełnosprawnych (domy opieki)Kontakt:Marlies Steffen 901 – 3275Faks: 901 – 63112E-mail: Marlies.Steffen@kiel.deStephan-Heinzel-Straße 2, 24116 Kiel→ Pomoc dla dorosłychPomoc integracyjna dla osóbniepełnosprawnych oraz dla osóbuzależnionych (§48ff SGBXll):• mieszkanie z dochodzącą opieką• pomoc częściowo stacjonarna(mieszkanie w grupach, pomoc dzienna)• pomoc stacjonarna (domy opieki dlaosób niepełnosprawnych)Pomoc przy przezwyciężeniuszczególnych problemów społecznych, jakn.p. pomoc osobom bezdomym, osobomzwolnionym z więzienia, itd. (§ 67 ffSGBXlll):• mieszkanie z dochodzącą opieką• pomoc stacjonarna Kontakt:Eva Jordan 901 – 4590Faks: 901 – 64590E-mail: Eva.Jordan@kiel.deStephan-Heinzel-Straße 2, 24116 Kiel

lll Poradnia pomocy integracyjnej przyurzędzie ds. rodziny i pomocy socjalnejPorady wedłlug kodeksu społecznegoSGBVlll oraz SGB Xlll w zakresie:• pomoc integracyjna dla dzieci, w wiekuprzedszkolnym, potrzebującychdodatkowe wsparcie w przedszkolu,• wczesna pomoc w zakresie wychowaniadzieci upośledzonych,

• integracyjna pomoc dla dzieci imłodzieży niepełnosprawnej potrzebującejpomocy indywidualnej.Bliższe informacje:Rose Tolksdorf 901-3637E-mail: Rose.Tolksdorf@kiel.deRolf Marquardt 901 – 3672E-mail: Rolf.Marquardt@kiel.deNicole Lüthke 901 – 3382E-mail:Nicole.Luethke@kiel.deStephan-Heinzel-Straße 2, 24116 KielGodziny przyjęć:po uzgodnieniu terminu

lll Poradnia dla osób głuchych orazniewidomych przy urzędzie ds. rodzinyi pomocy socjalnej. Bliższe informacje:Anke Felgentreff 901-3355E-mail: Anke.Felgentreff@kiel.deMarion Kaltenhäuser 901 – 3355E-mail: Marion.Kaltenhäuser@kiel.deStephan-Heinzel-Straße 2, 24116 Kiel

lll Poradnia ds. opieki przy urzędzie ds-rodziny i spraw socjalnychNiezależna poradnia ds. opieki działa wzakresie odziału pracy z osobamistarszymi i niepełnosprawnymi w urzędzieds. rodziny. Paradnia udziela poradwszystkim potrzebującym opieki osobom iich rodzinom. Poradnia pracuje razem zdochodzącą służbą opieki, instytucjamistacjonarnymi lub częciowo stacjonarnymi,kasami opieki, kasami chorych, urzędami,klinikami, lekarzami jak równieżwszystkimi innymi przedstawicielami wzakresie opieki oraz mieszkania z opieką.Bliższe informacje:Hanna Siercks 901-3678E-mail: Hanna.Siercks@kiel.deChristiane Vogler 901 – 3696E-mail: Christiane.Vogler@kiel,deGudrun Claushen : 901 – 3627E-mail:Gudrun.Claushen@kiel.de Usługi telefoniczne: 901 - 4052Stephan-Heinzel-Straße 2, 24116 KielGodziny przyjęć:Pon., Wt., Pią.: 9.00 – 12.00Czw., 9.00 – 12.00 oraz 14.00 – 17.00

lll Biuro opieki w urzędzie ds. rodziny iopieki socjalnejUstawowa opieka skierowana jest doosób, które w wyniku choroby psychicznejlub z powodu fizycznego, umysłowego

oraz psychicznego kalectwa nie są sami wstanie uregulować swoich problemów.Biuro opieki przejmuje obowiązki osóbdorosłych w ramach opieki danej przezsąd wyznaczający opiekuna. Poza tymsąd ten udziela pomocy w poszukiawaniuodpowiednich opiekunów. Opiekunowie ciotrzymają na życzenie konsultacje orazpomoc w wykonywaniu ich zadań. Biuroopieki udziela pomocy również wpełnomocnictwie opieki oraz przypostanowieniach opieki.Bliższe informacje:Peter Pietrzak 901 – 3605E-mail:Peter.pietrzak@kiel.de1.2 Inne możliwości udzielenia pomocylll Wspólne biura porad przedstawicielirehabilitacjiKodeks społeczny SGB IX, który wszedł wżycie dnia 1 lipca 2001 - dotyczącyrehabilitacji i udziału osóbniepełnosprawnych przewiduje utworzeniewspólnych biur usługowych przedstawicielirehabilitacji. Do przedstawicieli rehabilitacji należą wgprawa kasy chorych, przedstawicieleustawowych ubezpieczeń od następstwnieszczęśliwych wypadków, orazubezpieczeń rentowych, przedstawicieleopieki ofiar wojennych jak równieżprzedstawiciele pomocy społecznej ipomocy młodzieży.Wspólne biura usługowe oferują poradyoraz wsparcie osobom niepełnosprawnymlub zagrożonym kalectwem, jak równieżich rodzinie oraz uprawnionym do opieki,w szczególności przy następującychzagadnieniach:→ warunki świadczeń przedstawicielirehabilitacji→ stwierdzenie konieczności uzyskaniarehabilitacji→ stwierrdzenie, czy istniejezapotrzebowanie na ekspertyzę→ wyjaśnienie kompetencji→ przygotowanie decyzji→ wsparcie i opieka do czasu podjęciadecyzji→ dążenie do szybkich decyzji→ koordynacja pomiędzy różnymiprzedstawicielami.

W Kiel zostały utworzone dwa wspólniedziałające biura usługowe:

Ogólna kasa chorych w Szlezwiku-Holsztynie (AOK Schleswig-Holstein)605 – 2210/-2425Elisabethstraße 53, 24143 KielE-mail: kiel-gaarden@sh.aok.deUbezpieczenie rentowe Niemiec(Deutsche Rentenversicherung)Herzog-Friedrich-Straße 44, 24103 KielObowiązek udzielenia poradposzczególnych przedstawicielirehabilitacji odbywa się niezależnie oddziałalności wspólnych biur usługowych.

lll Związki socjalne oraz związkidobrowolnej opieki – związki –ugrupowania samopomocy

→ Związek społeczny w Niemczech –związek okręgowy w KielZwiązek społeczny w Niemczech,wcześniej Związek Państwowy, pomaga worientowaniu się w ustawach socjalnych.Poza tym udziela wsparcia w wypełnianiuwniosków, jak również pomaga wprzeforsowaniu zadań popartych prawemsocjalnym, np. w ramach ubezpieczeniarentowego, od nieszczęśliwych wypadków,opieki oraz ubezpieczenia od bezrobocia,jak również w ramach prawaodszkodowania kodeksu społecznegoSGBIX, część 2 – prawo osóbniepełnosprawnych. W celu wykorzystaniatych świadczeń wymagane jestczłonkostwo w związku społecznym wNiemczech. Bliższe informacje:Dagmar Christ 98388 - 50Gerd Vogelogler 98388 - 51Muhliusstraße 87, 24103 KielGodziny przyjęć:Pon., Wt., Czw.: 9.00 – 12.00Pon., Czw., 13.00 – 16.00

→ Związek społeczalny VdK Północ:Porady – pomoc – ochrona prawaZwiązek społeczny VdK Niemcy, wraz z1,4 Mln. członkami jest największymniemieckim przedstawicielem osóbstarszych, rencistów, niepełnosprawnych,chorych, ubezpieczonych społecznie,potrzebujących opieki, oraz opiekunów,poszkodowanych wojną lub służbąwojskową, ofiar służby cywilnej, ofiarwypadków i przemocy, niesprawnych dopracy zawodowej i bezrobotnych, jakrównież osób żyjących z opieki społecznej.

VdK udziela porad i pomaga rzeczowo iniebiurokratycznie w interesach prawno-społecznych. Pracujący na pełnym etaciewspółpracownicy pomagają często wtrudnych sytuacjach w urzędach w całymzakresie socjalnym. Wspierają przywypełnianiu podań i formularzy,sprawdzają oświadczenia i w raziepotrzeby składają sprzeciw orazzastępują członków VdK w przypadkuskarg i odwołań przed sądami socjalnymioraz sądami administracyjnymi, i o ileistnieje taka potrzeba, także przezwszystkie instancje.Dalsze informacje:Związek społeczny VdK Północ(Sozialverband VdK Nord)Federalny oddział ochrony prawa wKielÖzlem Erdem-Wullf, Marita Parketny 5707– 661Faks: 5707 – 666Klaus – Groth – Platz 1, 24105 KielInternet: www.vdk.de/nordE-mail: Ira-kiel@vdk.deGodziny przyjęć: Pon.-Pią.: 9.00 – 12.00Udzielanie porad po wcześniejszymuzgodnieniu terminu

→ Biuro informacyjne samopomocyKIBISKIBIS (kontakty, informacje, porady wzakresie samopomocy) oferuje porady iinformacje na temat samopomocy wzakresie psychosocjalnym lubzdrowotnym, udziela pomocy owodnalezieniu odpowiedniej grupy naterenie Kiel i wspiera poszkodowanychprzy utworzeniu nowych grupsamopomocy. KIBIS oferuje poza tympomoc przy powstałych problemach ikryzysach grupy, oraz dysponujepołożonymi centralnie bezpłatnymipomieszczeniami.Bliższe informacjeAnja Kehn 672727Königsweg 9 (podwórko), 24103 KielInternet: www.kibis-kiel.deE-mail: kibis-kiel@t-online.deGodziny przyjęć: Wt.: 10.00 – 13.00Śr.: 10.00 – 12.00, Czw.: 14.00 – 19.00

lll Wskazówka: Propozycje dotycząceporad, informacji oraz przedstawicieli osóbniepełnosprawnych oferują także innezwiązki społeczne i związki dobrowolnej

opieki oraz grupy samopomocy. Prosimy ozrozumienie, że dokładny opis ofert niejest możliwy i tym samym odsyłamy w celudalszych informacji do podanych wdodatku „Zrzeszenia - Związki –Organizacje” adresów kontaktowych

1.3 Prewencja i rehabilitacjaNa wstępie zwracamy uwagę, że wnastępujących punktach informują równieżwspólne biura społeczne przedstawicielirahabilitacji. Bliższe informacje znajdująsię w dodatku niniejszej broszury.

lll Wczesne rozpoznanie, badaniaokresowe, wczesna diagnostyka→ Wczesne rozpoznanie, badaniaokresowe Środki wczesnego rozpoznania i badaniaokresowe mają na celu zapobieganiechorobom lub kalectwie, ich rozpoznanie,oraz dobry wpływ na przebieg chorób. Imwcześniej choroba zostanie rozpoznana,tym większe są szanse na wyleczenie.Dzięki badaniom okresowym iszczepieniom można uniknąć możliwychszkód. Koszty tych badań ponoszą kasychorych. Jeśli pacjent nie posiadaubezpieczenia w kasie chorych, kosztyprzejmuje pomoc socjalna. W tym celuwymagany jest wniosek w urzędzie dsrodziny i pomocy socjalnej.

→Szczepienia ochronne przed zajściemw ciążęDużym zagrożeniem dla nienarodzonegodziecka jest brak szczepień przeciw odrze,różyczce i żółtaczce u matki. Kontrolaogólnych szczepień i skompletowaniebrakujących szczepień jest dla kobiet wciąży szczególnie ważne, aby uniknąćryzyka infekcji dla matki i dziecka. Wwątpliwym przypadku możnaprzeprowadzić badania przeciwciałekwirusowych przy badaniu krwi.IInformacji udzielają: lekarze, położneorazPoradnia szczepień przy urzędzie dszdrowiaUte Wiertellok-Renzing 901 – 2130E-mail: Ute.Wiertellok-Renzing@kiel.de

→ Porady i badanie genetyki człowiekaNiektóre choroby dziecka mogą zostaćodziedziczone po rodzicach. Możliwezagrożenie przy planowaniu potomstwama zatem duże znaczenie. Ryzyko dlamatki jak i dziecka powiększa się wraz zrosnącym wiekem matki. Poradniedziałające w zakresie genetyki człowiekainformują o ryzykach przy zaistniałej ciąży.

Informacji udziela: KlinikauniwersyteckaInstytut genetyki człowieka 597 – 1776Internet: www.uni-kiel.de/medgenE-mail: office@medgen.uni-kiel.de

→Badania przedporodowe

Badania przedporodowe pozwalająrozpoznać już wcześnie zagrożeniazdrowia matki jak i dziecka.Informacji udzielają: lekarze domowi,ginekolodzy lub kasy chorych

→Program umożliwiający wczesnerozpoznaniePo porodzie, rodzice dziecka otrzymająksiążeczkę zdrowia, zawierającą 9terminów badań umożliwiających wczesnądiagnozę w pierwszych latach życiadziecka. Wyniki badań będą notowane wksiążeczce zdrowia. Pierwsze badanianoworodka przeprowadzone są jeszcze wklinice, badania następne przeprowadzalekarz dziecięcy.Informacji udzielają: Klinikiginekologiczne, lekarze, oraz poradnie dlamatek przy urzędzie zdrowia.Informacje dotyczące poradni dlamatek udziela Centrum Informacyjne przyurzędzie zdrowia 901 – 4200.

→ Szczepienia ochronne dla dzieciSzczepienia ochronne dla dzieci sąidealnym środkiem zapobiegawczym.Komisja ds szczepień (STIKO) działającaprzy Instytucie im. Roberta Kocha (Robert-Koch Institut) wyznaczyła w tym celunajważniejsze szczepienia.Informacji udzielają: lekarze, lekarzeszkolni, poradnie matek przy urzędziezdrowia (Tel: 901 – 4200). Wszystkieszczepienia można uzyskać w wyżejwymienionych instytutach.

→ Wczesne rozpoznanie i wczesnapomoc(Oferty dla dzieci w wiekuprzedszkolnym)Przy niedyspozycjach fizycznych,psychicznych i umysłowych ważne jest ichwczesne rozpoznanie, w celu złagodzeniai uniknięcia dodatkowych komplikacjipoprzez wczesną terapię. Szczególnie wpierwszych latach życia, szanse nazłagodzenie przebiegu choroby są duże.Wczesne rozpoznanie (patrz rozdział 5.1)polega na badaniach zarównomedycznych jak i społeczno-pedagogicznych, tak że różne grupyzawodowe mają udział w leczeniu, jak naprzykład lekarze, psycholodzy, lekarzeterapetyczni, logopedzi.Duże znaczenie we wczesnymwspomaganiu mają rodzice i rodzinadziecka upośledzonego lub zagrożonegokalectwem.

Informacji udzielają: Kliniki dziecięce,lekarze dziecięcy, poradnie matek przyurzędzie zdrowia (Tel.: 901 – 4200), jakrównież współpracownicy poradnispołecznych (patrz rozdział 1.1)

Ill Rehabilitacja medyczne, środkipomocnicze, pomoc w społecznejintergracjiRehabilitacja medycznaMedyczne świadczenia rehabilitacyjnemają na celu na początku rehabilitacjizapobiegnięcie kalectwa lub jegowyrówninie. Do medycznych świadczeńrehabilitacyjnych należą: • opieka lekarska• środki lecznicze (np. masaże,naświetlania)• gimnastyka lecznicza, kinezyterapia,terapia przy zaburzeniach mowy,ergoterapia• zaopatrzenie w protezy i inne środkipomocnicze• terapia zajęciowa, próba obciążenia• sanatoria• zajęcia sportowe dla osóbniepełnosprawnychInformacji udzielają:Przedstawiciele rehabilitacji, wszczególności kasy chorych,przedstawiciele ubezpieczeń rentowych,przedstawiciele ubezpieczeń odwypadków/związki zawodowe.

Informacji w zakresie kuracjisanatoryjnych udzielają:lekarze, jak również przedstawicielerahabilitacji.Sanatoria dla dzieci i młodzieży:Informacji udzielają:lekarze, jak również lekarze dziecięcy.

→ Medyczne środki pomocniczePrzedstawiciele rehabilitacji medycznej (wszczególności kasy chorych,przedstawiciele ubezpieczeń rentowych iod wypadków, związki zawodowe)zaopatrują osoby niepełnosprawne wśrodki, które zapobiegają grożącemukalectwu oraz gwarantują sukces wprocesie leczniczym. Żądanie środkówpomocniczych zawiera także zmiany,pielęgnację oraz szkolenie przy pierwszymśrodku pomocniczym.Do środków pomocniczych należą:protezy, ortopedyczne środki pomocnicze(np. obuwie, przyrządy podtrzymujące),pojazdy do przewozu chorych, jak wózkilub inne środki pomocnicze, np.: aparatysłuchowe lub pomoc orientacyjna dlaniewidomych.Informacji udzielają:Przedstawiciele rehabilitacji, (zazwyczajprzedstawiciele ubezpieczeń chorych i odwypadków) oraz lekarze.

→ Poradnia w zakresie środkówpomocniczychPorad w zakresie środków pomocniczychudziela niezależnie od zakupu Centrumterapeutyczne i szkoleniowe DRK(Deuscher Roter Kreuz) w Raisdorf.Bliższe informacje:Wolfgang Göbel 04307/909 – 431

→ Wypożyczalnia środkówpomocniczychIstnieje możliwość wypożyczenia środkówpomocniczych (np. wózki inwalidzkie,łóżka dla osób chorych).Informacji udzielają:Ośrodki opieki społecznej, domy sanitarneoraz kasy chorych.

→ Pomoc w integracji społecznejPomoc ta dotyczy otoczenia osóbniepełnosprawnych – jak np. własnegospodarstwo domowe oraz udział w życiuspołeczeństwa – i może zostać przejętaprzez przedstawicieli pomocy społecznej.

Ofiary wojny, ofiary przemocy,poszkodowani przez szczepienia lub ofiaryposzkodowane służbą wojskową i cywilnąpodlegają biurze opieki nad ofiarami wojnyprzy urzędzie ds. zamieszkania izabezpieczenia podstawowego (Amt fürWohnen und Grundsicherung).Pomoc udzielana jest w zakresieporozumienia się z otoczeniem, ułatwieniaw prowadzeniu domu, ułatwieniamobilności lub w poszukiwaniu miejscazamieszkania.Informacji udzielają:Biura społeczne w okręgach (patrzrozdział 1.1)

2 MobilnośćMobilność w naszym społeczeństwieoznacza niezależność i jakość życia. Dlawiększości osób jest to zrozumiałe; osobyniepełnosprawne natrafiają jednak częstona swoje granice: Obojętnie, czy chodzi tuo spotkanie się z przyjaciółmi, pójście dokina, na zakupy lub wycieczkę jednym zestatków w Kiel – zawsze pojawia siępytanie „możliwości”, jak równieżsfinansowania. Następujące informacjeodpowiedzą na te pytania i umożliwiąosobom niepełnosprawnymsamoustanowienie.

2.1 Publiczna komunikacja miejska(ÖPNV)

W mieście Kiel publiczna komunikacjamiejsca jest w rękach 6 przedsiębiorstwkomunikacyjnych, które utworzyły związekkomunikacyjny regionu Kiel (VRK).Związek ten obejmuje nie tylko Kiel, leczrównież powiat Plön, jak również częśćpowiatu Rendsburg-Eckernförde. Wszyscyuczestnicy w VRK udzielają pomocy wwyjaśnieniu pytań, które w ramachniniejszego poradnika nie mogą zostaćopracowane. Proszę zwrócić się zpytaniami do przedsiębiorstwa, jeślipotrzebna jest pomoc w realizacji podróży.

||| Transport nieodpłatny osóbniepełnosprawnych w ÖPNV

Osobom niepełnosprawnym zoznaczeniem G, aG, H, BI oraz B, jakrównież głusi (także bez G) gwarantowanyjest nieodpłatny przejazd środkami

komunikacji ÖPNV, za okazaniem dowoduosoby niepełnosprawnej (zpomarańczowym nadrukiem) zeznaczkiem. Osoby towarzyszące mogąrównież podróżować bezpłatnie, jeśli nadowodzie osoby niepełnosprawnejwydrukowane jest oznaczenie BI lub B,oraz zdanie „wymagana jest ciągłaopieka”. Bezpłatny jest również przejazdbagażu ręcznego, innych środkówpomocniczych, psa osób niewidomych, jakrównież wózka inwalidzkiego, jeśli środeklokomocji na to pozwala.

Wydanie właściwegoznaczka następuje po złożeniu podania wodpowiednim urzędzie ds socjalnych.Osoby niepełnosprawne z oznaczeniem Gi aG muszą zapłacić z reguły własny udział(30€ za 6 miesięcy lub 60€ za 12miesięcy), przy czym możliwe jestzwolnienie (np. przy pobieraniu pomocysocjalnej ALG 2 lub zabezpieczeniapodstawowego)

Bliższe informacje:Urząd federalny ds. pomocy socjalnej(Landesamt für soziale Dienste), Außenstelle Kiel 9827-0Gartenstraße 7, 24103 KielInternet: www.lasd-sh.de

(Informacje i formularze w internecie)

||| Oferty przyjazne dla osóbniepełnosprawnych w ÖPNV

→Przejazd autobusamiMiasto Kiel od wielu lat przebudowujeprzystanki autobusowe przystosowując jedla osób niepełnosprawnych. Chodnikipodwyższane są z 12 cm do 18 cm,jednocześnie umieszczane są dla osóbsłabowidzących białe płyty przykrawężnikach. Informacji dotyczącychprzystanków autobusowych z wysokimichodnikami można otrzymać w rozkładzieautobusowym VRK, na stronachoznakowanych żółtym paskiem, lub winternecie: www.vrk-sh.de w rubryce„Fahrplan”: Linien im VRK (rozkład jazdy –linie komunikacji miejskiej)

Na terenie Kiel 70%autobusów miejskich wyposażonych jest wnowoczesne obniżanie. W parku środkówprzewozowych VRN wyposażonych jest

90% autobusów w technikę zaniżania.Autobusy te są łatwo rozpoznawalne przezbiało-niebieskie symole z wózkieminwalidzkim, które umieszczone są zprzodu autobusu. W zaniżanychautobusach podłoga jest o 37 cm niższaniż w konwencjonalnych pojazdach. Dlaosób na wózkach inwalidzkich wygodne sąpojazdy z automatycznym obniżaniem,pozwalającym obniżyć pojazd o 7 cm. Wten sposób obniża się wysokość przywsiadaniu o 15 cm. Zaniżane autobusyumożliwiają wsiadanie prawie bezpomocy. Wszystkie linie autobusowe, w których – oile jest to możliwe – przede wszystkimzastosowane są obniżane pojazdy, są wrozkładach jazdy oznakowane symbolemwózka inwalidzkiego.

Czasem może dojść dozmian w planie, dlatego proponujemyprzed wyjazdem poinformować się wnaszym przedsiębiorstwie, jakie autobusyzastosowane są na wybranej trasie. Dlaelektrycznych wózków inwalidzkichznajdują się w autobusie specjalne rampy.Prosimy o zwrócenie się w tym celu dokierowcy.

Wiele autobusówposiada optyczny i akustyczny systeminformacyjny, tak że w każdej chwiliprzekazywane są informacje o aktualnymprzebiegu trasy. W starszych autobusach,które tego systemu nie posiadają,przystanki zapowiadane są przezkierowcę.

Dalszych informacjidotyczących wygodnego i pewnegodojścia do autobusów w Kiel możnaotrzymać w broszurach „Sicher undbequem unterwegs... - Informationenfür ältere Menschen, Gehbehinderteund Rollstuhlfahrerinnen undRollstuhlfahrer“ der KielerVerkehrsgesellschaft mbH (Tel. 594-1234). („Pewnie i wygodnie w drodze.... –informacje dla osób starszych,niepełnosprawych i osobach na wózkachinwalidzkich – przedsiębiorstwakomunikacyjnego w Kiel). Niepełnosprawniklienci firmy Autokraft GmbH, którzy mająkonkretne pytania dotyczące przewozupojazdów obniżanych na poszczególnychliniach, lub dniach przejazdu komunikacjiąpozamiejską, mogą uzyskać potrzebneinformacje u Autokraft GmhH pod

numerem telefonu 7107 – 42.

→ Przejazd koleją Przejazdy koleją (2 klasy) są możliwe naobszarze Kiel w następujących pociągach:Ekspress regionalny (RE), pociągiregionalne (RB) koleji regionalnej wSzlezwiku-Holsztynie GmbH (RBSH), jakrównież pociągi kolei kanału kilońskiegoGmbH (NOB). W powyższychprzedsiębiorstwach kolejowych, na terenieVRK kursują współczesne pociągi zobniżanym wejściem. Wszystkie pojazdywyposażone są w optyczny i akustycznysystem informacyjny o przystankach.Pociągi NOB wyposażone są w toaletyprzystosowane dla osóbniepełnosprawnych.

Kolej NOB kursuje pomiędzy Kiel –Rendsburg – Schleswig – Husum, Kiel –Neumünster und Hamburg – Westerland.Na tych trasach kursują wyłączniepojazdy, których wysokość wsiadaniauzgodniona jest z wysokości peronów wSzlezwiku-Holsztynie. Już dzisiaj możnawsiadać i wysiadać na większościdworców bez barier.

Aby ułatwić osobomniepełnosprawnym na wózkachinwalidzkich bezpieczne wsiadanie iwysiadanie z pociągów na dworcach zwyższymi peronami, personel pociągu mado dyspozycji ręczną rampę,umożliwiającą bezpieczne wejście.

Planowana podróż musizostać zgłoszona pod numerem gorącejlinii NOB (0180-1018011) w celuzagwarantowania opieki.

Między Kiel iNeumünster jeździ kolej regionalnaSzlezwiku-Holsztynu, po części zwypożyczonymi pojazdami kolei NOB. Zwyjątkiem jadących do Hamburgapociągów RE, większość pojazdówwyposażona jest w obniżaną technikę.

Na trasie Kiel –Flensburg kursują pojazdy obniżane,pojazdy te wyposażone są w toaletyprzystosowane dla osóbniepełnosprawnych.

Na trasie Kiel – Lübeckkursują dotychczas jedynie pociąginieobniżane. Podróżujące osobyniepełnosprawne na wózkach inwalidzkich

powinny zgłosić się 2 – 3 dni przedpodróżą pod numerem (01805) 512512 wserwisie informacyjnym Kolei NiemieckiejAG (Deutsche Bahn AG), w celuzagwarantowanie pomocy.

→ Przejazdy promami (Schlepp- undFährgesellschaft Kiel mbH)Dotychczas zostały rozbudowanenastępujące przystanki promowe:Bahnhofsbrücke, Seegartenbrücke,Dietrichsdorfer Brücke, NeumühlenerBrücke, Laboer Brücke undStranderBrücke.

Podróże promami sączęsto z powodu ich budowy trudne dlaosób niepełnosprawnych. Proszę zwrócićna to uwagę i przed podróżą uzyskaćinformacji, szczególnie wtedy, gdy np.wózek inwalidzki przekracza normalnewymiary.

Twój partner w związku kumunikacjiregionu miasta KielInformacja TelefonicznaKieler Verkehrsgesellschaft mbH 594-1234Werftstraße 233-243, 24143 KielInternet: www.kvg-kiel.deE-Mail: kontakt@kvg-kiel.deAutokraft GmbHNr ogólny 666-0Specjalnie dla ograniczonych w ruchuklientów 7107-43Hamburger Chaussee 10, 24114 KielInternet: www.autokraft.deE-Mail: info@autokraft.de

Verkehrsbetriebe Kreis Plön GmbH7058-41Diedrichstraße 5, 24143 KielInternet: www.vkp.de E-Mail: info@vkp.de

Regionalbahn Schleswig-Holstein 2479-373Alte Lübecker Chaussee 15, 24114 KielInternet: www.regio-nord.deE-Mail: ran-schleswig-holstein@bahn.deNord-Ostsee-Bahn GmbH 0180-1018011Raiffeisenstraße 1, 24103 KielInternet: www.nord-ostsee-bahn.deE-Mail: post@nord-ostsee-bahn.deSchlepp- und Fährgesellschaft KielmbHSonnenforum 594-1266Kaistraße 51, 24103 Kiel

Internet: www.sfk-kiel.deE-Mail: ahoi@sfk-kiel.deVerkehrsverbund Region KielInternet: www.vrk-sh.deE-Mail: info@vrk-sh.de

2.2 Służba pogotowia, służbaprzewozowa dla

osób niepełnosprawnych zoznakowaniem „aG

Dla osób niepełnosprawnych, które zpowodu ciężkiego kalectwa nie są wstanie korzystać z komunikacji miejskiej,miasto Kiel udostępnia do dyspozycji przyszczególnych okolicznościach tak zwanąspecjalną służbę przewozową, któraumożliwia dotarcie do prywatnych celów(kino, teatr, odwiedziny rodziny iznajomych, zakupy).Upoważnieni do tych usług sąniepełnosprawni mieszkańcy Kiel, którychodpowiedzialny za nich urząd do sprawsocjalnych uznał za niesprawnych wporuszaniu się (oznaczenie aG). Jeślilegitymacja inwalidzka osobyniepełnosprawnej zawiera dodatkowooznaczenie B, z usług transportowychmoże korzystać osoba towarzysząca.Upoważnienie do korzystania z tych usługkontroluje miasto Kiel przed pierwszymwykorzystaniem w specjalnympostępowaniu. Wnioski jak równieżbliższych informacji dotyczących ułsugtransportowych oraz świadczen i regulacjimożna otrzymać:

Biuro świadczeń dla osóbniepełnosprawnych (Leitstelle fürMenschen mit Behinderung)Andrea Fuchs 901-3345E-Mail: Andrea.Fuchs@kiel.deThomas van Kann 901-3277E-Mail: van_Kann@kiel.deTelefonischer Ansagedienst 901-4053Stephan-Heinzel-Straße 2, 24116 Kiel

2.3 Komunikacja indywidualna → Prawo jazdyOsoby niepełnosprawne mogą oczywiściezłożyć wniosek o prawo jazdy, lub dalejkorzystać ze swojego prawa jazdy.Radzimy jednak osobom dotkniętymkalectwem poinformować się, na ile są wstanie dawać sobie radę w ruchu

drogowym, i w szczególnościzabezpieczyć się prawnie przyewentualnych wypadkach lub krytycznychsystuacjach.Otrzymanie nowego prawa jazdy przezosoby niepełnosprawne związane jestczęsto ze szczególnymi warunkami inakładami, na przykład z wmontowaniemspecjalnych urządzeń do obsługi pojazdu,lub użycie specjalnego rodzau auta. Jeślikalectwo nastąpiło po uzyskaniu prawajazdy, należy się zastanowić, czy i w jakisposób dalsze prowadzenie pojazdu jestmożliwe.Bliższe informacje i porady:Clemens Brockmann 901-2040Urząd porządkowy (Bürger- undOrdnungsamt) Odział: „Sprawy kommunikacyjne“Saarbrückenstraße 143, 24114 KielGodziny przyjęć: Pon. – Pią..: 8.00-12.00Czw.: 8.00-18.00

→Zwolnienie lub obniżenie podatkusamochodowegoZależnie od oznaczenia w legitymacji osóbniepełnosprawnych osoby te mają prawodo zwolnienia (100%) lub zaniżenia (50%)podatku samochodowego.

Osoby niepełnosprawne mająceminimum 50 % kalectwa i z oznaczeniamiaG, H, Bl oraz poszkodowani(poszkodowani wojną VB lub EB) mogąskorzystać ze zwolnienia z podatkusamochodowego i dodatkowo korzystać zÖPNV (komunikacja miejska) (2.1).

Osobom kalekim (min. 50% kalectwa) ooznakowaniem G jak również osobomniesłyszącym (z pomarańczową naklejkąw legitymacji inwalidzkiej) zapewnione jestzaniżenie podatku samochodowego lubalternatywnie wolny przejazd w ÖPNV(wolny wybór pomiędzy tymimożliwościami)Informacji udziela urząd finansowy(Finanzamt).

→Ubezpieczenia pojazduNiektóre ubezpieczenia oferują osobomniepełnosprawnym zniżkę w składkach wwysokości do 25%. Radzimy zatemzasięgnąć informacji w różnych zakładachubezpieczeń.

→Ułatwienia w parkowaniuOsoby niewidome i osobyniepełnosprawne, mające problemy zporuszaniem się (oznakowanie Bl lub aGw legitymacji inwalidzkiej) otrzymają nawniosek przynależnym urzędziekomunikacji drogowej wyjątkowezezwolenie na wykorzystanie ułatwień wparkowaniu (parkowanie na specjalnieokreślonych zarezerwowanych parkingachdla osób niepełnosprawnych, ograniczoneparkowanie na miejscach z ograniczonymzakazem parkowania oraz na parkingachdla mieszkańców, itd.). Rodzaj i zakresułatwień w parkowaniu określone są wdokładnej decyzji o zezwoleniu.

Zezwolenie wyjątkowe zostanie równieżprzyznanie osobom nie posiadającymprawa jazdy. Osoby mające problemy zporuszaniem się mogą korzystać zzezwolenia, poruszając się pojazdem zeznajomymi itd.

Zezwolenie jest ważne na tereniecałego kraju i w Europie. W Szlezwiku-Holsztynie mogą również i inneniepełnosprawne osoby złożyć w urzędziekomunikacji drogowej wniosek ozezwolenie parkowania.

Do uprawnionych osób należą:→osoby w 70% niepełnosprawne zoznakowaniem „G” w legitymacjiinwalidzkiej, które nie są w stanieporuszać się dalej niż 100 metrów.→osoby chore na Morbus-Crohn lubColitis-Ulcerosa, niepełnosprawne w 60%.→osoby ze sztucznym odbytem,niepełnosprawne w 70%→osoby, których możliwość poruszaniajest ograniczona do maksimum 100metrów, i które nie dostały jeszczeodpowiedzi na swój wniosek zprzynależnego urzędu socjalnego.→osoby, które z powodu wypadku luboperacji chwilowo są ograniczone w ruchui nie są w stanie puruszać się dalej niż 100metrów. To wyjątkowe zezwolenie ważnejest tylko w Szlezwiku-Holsztynie. Wmiędzyczasie zezwolenie to jest ważnerównież w Mecklenburg-Vorpommer.

Przy szczególnych warunkach możnazłożyć podanie o specjalne prawo doparkowania – urządzenie stałego parkinguniedaleko zamieszkania lub miejsca pracy.Bliższe informacje i porady:

Judith Kanthak 901-2015E-Mail: Judith.Kanthak@kiel.deUrząd porządkowy (Bürger- undOrdnungsamt) Odział: „Sprawy kommunikacyjne“Saarbrückenstraße 143, 24114 KielGodziny przyjęć: Pon. – Pią..: 8.00-12.00Czw.: 8.00-18.00

III Wskazówkas: W celu złożenia podaniao wyżej wymienione specjalne prawoparkowania trzeba przedłożyć legitymacjęinwalidzką lub decyzję ustaleniaprzynależnego urzędu socjalnego.

2.4 Mobilność w internecieObszerne informacje na temat: „jazdasamochodem osób niepełnosprawnych”oferują w internecie m.in. „Związekniepełnosprawnych posiadaczysamochodów“ (Bund behinderterAutobesitzer www.bbab.de) , www.mobil-mit-behinderung.de jak równieżwww.tuev.nord.de.Główny nacisk kładziony jest nainformacje, kontakty oraz poradydotyczące zdobycia prawa Umfangreiches Material rund um dasThema „Auto fahren mit Behinderung“bieten im Internet u. a. der „Bundbehinderter Autobesitzer“ (www.bbab.de),W internecie można uzyskać równieżwiele informacji dotyczących mobilności,które oferowane są przez licznezawodowe przedsiębiorstwa – naszapropozycja: wyrusz w podróż pointernecie!

3 Czas wolny

Codzienne obowiązki wymagają od osóbniepełnosprawnych więcej wysiłku niż odosób zdrowych. Czas wolny jest zatem dlatych osób bardzo ważny. Wymaganiaosób niepełnosprawnych nie różnią się odwymagań osób zdrowych – nie liczącoczywiście indywidualnego ograniczenia,dlatego ważny jest dostęp do tych samychmożliwości spędzenia wolnego czasu, jakna przykład: sport, podróże, imprezykulturalne, lub spotkania.

Poniżej, podane są możliwościspędzenia wolnego czasu, które na pewnourozmaicą codzienność osób

niepełnosprawnych. Informujemy jednak,że podaliśmy tylko małą ilość istniejącychpropozycji, oferowanych przez związki,grupy samopomocy z zakresu pomocyosobom niepełnosprawnym. Podaniewiększej ilości propozycji nie zmieściłobysię w ramach tego poradnika i dlategozwracamy uwagę na podane kontakty wliście „Zrzeszenia – Związki –organizacje”.

3.1 Kształtowanie czasu wolnego dladzieci i

młodzieżyIII Publiczne place zabawLiczna ilość sprzętu na publicznychplacach zabaw miasta Kiel, przystosowanajest również dla dzieci upośledzonych,ewentualnie dzięki pomocy osobytowarzyszącej. Bezpośredni dostęp dosprzętu zabaw, lub ich użycie jest dladzieci fizycznie niepełnosprawnych wchwili obecnej utrudniony. Urządinstytucji dla dzieci i młodzieży jestzainteresowany pomysłami dotyczącymiukształtowania publicznych placów zabaw,jak również ich ulepszenia w celuudostępnienia ich dzieciomniepełnosprawnym.Bliższe informacje:Ralf Otto 901 – 3125E-mail: Ralf.Otto@kiel.deUrząd do spraw szkolnych, instytucjidla dzieci i młodzieżyNeues RathausAndreas – Gayk – Straße 31, 24103 Kiel

→Udział w projektach oraz patronatyOdział praca społeczna z młodzieżą,interesy dzieci i młodzieży organizuje ipatronuje przy:• udziale w projektach, w których dzieci imłodzież mają możliwość wukształtowaniu publicznych placów zabawlub instytucji dla młodzieży• patronciet miejskich placów zabaw

W projektach mogą brać udział dziecizdrowe, jak i niepełnosprawne.Bliższe informacje:Harald Pahnke (udział w projektach) 901 –3121E-mail: H.Pahnke@kiel.dePetra Kapust (patronat) 901 – 2940E-mail: Petra.Kapust@kiel.deAndreas – Gayk – Straße 31, 24103 Kiel

Godziny przyjęć: Pon., Wt., Pią., 9.00 –12.00Czw.: 9.00 – 12.00 oraz 14.00 – 17.00III Legitymacja letniaOdział pracy społecznej z młodzieżą iinteresy dzieci z młodzieży organizujecorocznie program z legitymacją letnią dlauczniów w wieku od 6 do 18 lat. Oferty dlauczniów niepełnosprawnych sąszczególnie oznakowane.Bliższe informacje:Rainer Jucknies 901 – 2939E-mail: Ferienpass@kiel.deAndreas – Gayk – Straße 31, 24103 KielO godzinach przyjęć informujemytelefonicznieIII Spotkania dla dziewcząt i chłopców→Instytucje miejskieMiejskie spotkania dla dzieci i młodzieżysą otwartymi instytucjami pracy zmłodzieżą miasta Kiel i oferują różnorakiepropozycje spędzenia wolnego czasu.Główny nacisk kładzie się na intergracjęszkolną i zawodową, oraz projektyumożliwiające udział w ofertachkulturalnych oraz uczestnictwo wprocesach planowania komunalnego.

Instytucje dla dzieci i młodzieżyudostępnione są dla dzieci zdrowych iniepełnosprawnych. Niestety nie wszystkieinstytucje są bez barier. Proszępoinformować się wcześniej omożliwościach danej placówki.Bliższe informacje:Frank Reiser 901 – 3123E-mail: Frank.Reiser@kiel.deUrząd do spraw szkolnych, instytucjidla dzieci i młodzieżyOpieka dzieci przedszkolnych orazpraca otwarta z młodzieżąNeues RathausAndreas – Gayk – Straße 31, 24103 Kiel

→Instytucje wolnych przedstawicieliInstytucje otwartej pracy z młodzieżąproponują podobne oferty i projekty dladzieci i młodzieży. Rodzaj ofert różni sięod instytucji do instytucji. Także i teinstytucje nie są zawsze bez barier.Proszę zatem i poinformowanie się wdanej placówce o jej możliwościach.Bliższe informacje:Związek dobrowolnej opieki, Związekpowiatowy w KielWydział: praca z młodzieżą

Doris Hansen 77570 – 0E-mail: info@awo-kiel.dePreetzer Straße 35, 24143 KielChrześcijański związek młodzieży(CVJM)Andree Strotker 554492E-mail: info@cvjm-kiel.deJägersberg 11 24103 Kiel

Ev.-luth. Kirche, Haus der Kirche, Dom Kościoła, Kościół ewangelicko-luterańskiDział do spraw dzieci i młodzieżyAnja Straube 2402 – 904E-mail: straube.kkkiel@kirnet.deEggerstedtstraße 13, 24103 KielSpotkanie młodzieży GuttemplerSusanne Eichler 96625E-mail:guttempler.jugendzentrum@kielnet.netDamperhofstraße 26, 24103 KielWarsztat kultury dla młodzieży (JKW)Hedwig Betzendahl 313195Nienbrügger Weg 35, 24107 KielWilla dla dzieci, Związek ochrony dzieci wNiemczech (DKSB)Karen Wind-Alkis Tel./Faks: 62894Hopfenstraße 7, 24114 Kiel

Dalszych informacji o ofertach dladzieci i młodzieży zdrowej iniepełnosprawnej (kontakty, spotkania,projekty sportowe, wycieczki podczas ferii)otrzymać można w:Organizacja młodzieży w KielBurkhardt Sauer 51413Internet: www.kielerjugendring.deE-mail: info@kielerjugendring.deLegienstraße 26, 24103 KielGodziny przyjęć: Wt.: 15.00 – 19.00Czw.: 10.00 – 13.00jak również w miejskich zrzeszeniach,związkach, oraz grupach samopomocy dlaniepełnosprawnych. Duża ilość organizacjioferuje pomoc dla młodzieżyniepełnosprawnej (Kontakt: patrz: lista:Zrzeszenia- Związki – Organizacje)

3.2 Kultura oraz dalsze kształcenie→ Biblioteka miejskaWielostronna oferta biblioteki miejskiejskierowana jest do mieszkańców miastaKiel. Osoby słabowidzące lub niewidomeskorzystać mogą z około 10.000 pozycji wformie kaset lub płyt kompaktowych.

Osoby słabowidzące mają także duży

wybór w powieściach wydanych dużymdrukiem.

Nowością biblioteki centralnej dla osóbsłabowidzących jest także dojście dointernetu, gdzie można otrzymaćinformacje mówione.

Osoby słabo poruszające się mająmożliwość do przeglądania katalogu winternecie biblioteki centralnej orazbibliotek dzielnicowych.

Dzięki internetowi www.stadtbuecherei-kiel.de można wygodnie w domusprawdzić, czy dane medium jestwypożyczone i kiedy zostanie oddane.Poprzez internet można także przedłużyćtermin zwrotu wypożyczonych książek.

Biblioteka centralna udostępnia dojścieosobom niepełnosprawnym. Przez wejścieod podwórka można dotrzeć do windy. Wbudynku znajduje się również toaletaprzystosowana do potrzeb osobyniepełnosprawnej. Biblioteka centralnaznajduje się w:Neues RathausMo.: 13.00-19.00 Uhr, Di.-Fr.: 10.00-19.00Uhr, Andreas – Gayk – Straße 31, (Wejście B)24103KielPon.: 13.00 – 19.00; Wt. – Pią.: 10 –19.00,Godziny otwarcia (bibliotekicentralnej):So.: 10.00 – 14.00E-mail: stadtbuecherei@kiel.dePoniższe biblioteki dzielnicoweprzystosowane są do potrzeb osóbniepełnosprawnych:

• Biblioteka dzielnicowa MettenhofVaasastraße 43, 24109 KielGodziny otwarcia: Pon., Wt., Czw., Pią.,10.00 – 13.00 oraz 15.00 – 18.00Wejście przystosowane do potrzeb osóbniepełnosprawnych

• Biblioteka dzielnicowa GaardenElisabethstraße 64, 24143 KielGodziny otwarcia: Pon.: 14.00 – 18.00,Wt., Czw.: 10.00 – 12.00 oraz 14.00 –18.00, Pią.: 14.00 – 17.00Wejście i toaleta przystosowane dopotrzeb osób niepełnosprawnych

• Biblioteka dzielnicowaFriedrichsortSteenbarg 10, 24159 Kiel

Godziny otwarcia: Pon. . 13.00 – 19.00Wt., Czw.: 10.00 – 12.00 oraz 13.00 –17.00Śr.: 13.00 – 19.00Wejście i toaleta przystosowane dopotrzeb osób niepełnosprawnych

→ Pedagogika muzealna i sztukiPedagogika muzealna i sztuki w galeriimiejskiej Kiel oferuje w dużym zakresiekursy dla dzieci, młodzieży i dorosłych.Kursy skierowane są do wszystkichzainteresowanych. W każdym semestrzeoferujemy integratywny kurs dla osóbzdrowych i niepełnosprawnych, któryotwiera możliwości do kontaktówmiędzyludzkich w ramach kreatywniespędzonego wolnego czasu.Porady i zgłoszenia w punkcieinformacyjnym galerii miejskiej:Andreas – Gayk – Straße 31, (Wejście B)24103 KielGodziny otwarcia: Wt., Pią., 10.00 –17.00, Czw., 10 00– 19.00 lubtelefonicznie u:Angelika Jenkel 901 – 3483E-mail: museumspaedagogik@kiel.de

→ Kształcenie dalsze w wyższej szkoleludowej (VHS) miasta KielWielostronna oferta zajęć w wyższejszkole ludowej w Kiel skierowana jest dowszystkich mieszkańców miasta. Miejscanauczania nie zawsze przystosowane sądla osób niepełnosprawnych, dlategopolecamy poinformowanie siętelefonicznie przed rozpoczęciemposzczególnego kursu. W razie potrzeby,kursy mogą zostać przełożone w miejsca,które przystosowane są dla osóbniepełnosprawnych.

Program nauczania możnaotrzymać bezpłatnie na początku każdegosemestru (środek stycznia, lub środeksierpnia) w wyższej szkole ludowej, lub winnych miejscach publicznych miasta Kiel(Nowy Ratusz, biblioteka miejsca, sala KN– Kieler Nachrichten, księgarnie, itd.).Numery telefonów osób prowadzącychkursy znajdują się w programie, poniżejkonkretnego opisu kursu. Wyższa szkoła ludowa oferuje cały szeregzajęć dla osób niesłyszących oraz ichrodzin i przyjaciół (kursy komputerowe,kursy nauki języka dla głuchoniemych,itd.).

Zgłoszenia i porady organizacyjne:Renate Matthiessen 901 – 5226E-mail: matthiessen@vhs.kiel.de

Porady dotyczące treści:Gerd Neuner 901 – 5218E-mail: neuner@vhs.kiel.de

→ Związek kooperacyjny Kieler RundeWyższa szkoła ludowa współpracując zinstytucjami i organizacjami pomocyosobom niepełnosprawnym w Kielzkoncypowała szczególny programdalszego kształcenia. Zawiera on kursyskierowane w szczególności do osóbniepełnosprawnych, możliwości dalszegokształcenia osób pracujących w zakresieopieki nad chorymi oraz w zakresiepedagogicznym, jak również kursyintegracyjne. Oferty zawierają kursywspierające w osobistych planachprzyszłościowych, wprowadzenie doobsługi komputera i wiele więcej.Dokładny program oraz informacje, jakrównież porady otrzymać można:Gerd Neuner 901 – 5218E-mail: neuner@vhs.kiel.de

3.3 Możliwości sportowe i rekreacyjne

Możliwości sportowe i rekreacyjne są dlaosób niepełnosprawnych bardzo ważne.Polepszają nie tylko kondycję fizyczną ipsychiczną, lecz również dodają pewnościsiebie oraz umożliwiają kontakty ispotkania, których brakuje w innymzakresie. Osoby niepełnosprawne sąaktywne w wielu dyscyplinach sportowych,często też w sporcie wyczynowym – naprzykład w „Paralympics”, które następująpo igrzyskach olimpijskich. Ważnymczynnikiem w sporcie jest również „sport wramach rehabilitacji”. Sport rehabilitacyjnyma miejsce z reguły w grupach pod opiekąlekarską, uwzględniając ogólny stanzdrowia oraz mające na celu polepszeniazdrowia pacjenta (patrz rozdział 1.1 –rehabilitacja medyczna).Możliwości sportowe i rekreacyjneoferowane są przez związki i grupyinwalidzkie, zrzeszenia sportowezawierające oferty integracyjne, jakrównież różne organizacje pomocy osóbniepełnosprawnych.

Związek sportowy Kiel, e.V 6486– 173Winterbeker Weg 49, 24114 Kiellub u doradców z listy „Zrzeszenia –związki – organizacje”Niestety nie wszystkie instytucje sportoweumożliwiają zajęcia sportowe dla osóbniepełnosprawnych. Proszę zatempoinformować się wcześniej:Informacje o basenach letnich i krytychprzystosowanych do osóbniepełnosprawnych można otrzymać ourzędzie do spraw sportu:Anke Schlüter 901 – 2991E-mail: Anke.Schlueter@kiel.deInformacje o placach i halachsportowych można otrzymać:Thomas Görtz 901 – 2990E-mail: Thomas.Goertz@kiel.de

3.4 PodróżeNa podstawie ciągle rosnącego popytuorganizatorzy wycieczek wprowadzają wswoje programy specjalne oferty dla osóbniepełnosprawnych, które umożliwiająnoclegi bez barier, dobrą infrastrukturęcelu podróży, jak również odpowiedniąopiekę lekarską. Bliższych informacjiudzielają organizatorzy wycieczek, orazbiura podróży, posiadający ogólny materiałinformacyjny na temat „Podróże dla osóbniepełnosprawnych).

Wycieczki i podróże dla osóbniepełnosprawnych oferują równieżzwiązki, zrzeszenia oraz grupysamopomocy dla osóbniepełnosprawnych, jak równieżprzedstawiciele instytucji (kontakt, patrz:„Zrzeszenia – Związki – Organizacje”)

→ Podróże pociągiemInformacje o zniżkach i możliwościachpomocy podczas podróży kolejąniemiecką otrzymasz w punktachinformacyjnych koleji niemieckiej lubbiurach podróży firmy DER.

Tam udostępnione są z regułygratisowe „Informacje dla osóbniepełnosprawnych”. Broszura tazawiera oprócz ogólnych informacji iwskazówek również karty z wnioskiem o

pomoc przy wsiadaniu i wysiadaniu oraz oopiekę podczas podróży, itd.

Te same informacje znajdują się winternecie www.bahn.de w rubryce„handicap”.

→Podróże samolotemOsoby niepełnosprawne podróżującesamolotem powinny zawczasu zgłosić sięw przedsiębiorstwie lini lotniczych, w celuuzgodnienia odpowiedniej pomocypodczas lotu.

Linie lotnicze koordynują potrzebneewentualne środki z odpowiedzialnymi nalotniskach przy wylocie i wylądowaniu. Nalotnisku w Hamburgu informacje możnaotrzymać bezpośrednio w Informacjilotniska: Tel.: 040/5075 – 2556.

→ Wskazówka internetowaWiele informacji dotyczących podróżyosób niepełnosprawnych znajduje siępod następującymi linkami:www.fernweh.com oraz www.die-reise.de .

3.5 Oferty dla osób starszychOprócz licznych zrzeszeń i związkówpropozycji udziela Główne biuro„jesteśmy starsi” (Leitstelle „Älterwerden) przy urzędzie do spraw rodziny ispraw społecznych miasta Kiel,szczególnie dla osób starszych iniepełnosprawnych. Zaangażowana grupahonorowych pracowników gwarantuje, żepodczas wielu imprez osobyniepełnosprawne, starsze, potrzebująceopieki, jak również migranci są stale milewidziani.Bliższe informacje:Główne biuro „jesteśmy starsi” przyurzędzie do spraw rodziny i sprawspołecznych 901 - 3202Stephan-Heinzel-Straße 2, 24116 Kiel

3.6 Pozostałe → Nabożeństwa dla osóbniesłyszącychW Kościele pod wezwaniem Lukasza,przy ulicy Holtenauer Straße 327, 24106Kiel, odbywają się każdej ostatniej wmiesiący niedzieli o godzinie 15.00nabożeństwa dla osób niesłyszących.

Bliższe informacje: (także o innychterminach ewangelickiej parafiiniesłyszących w Kiel)Barbara Landa, opiekunka duchownaosób niesłyszących 396361Faks: 39732Internet: www.kirche-badbramstedt.deE-mail: familie-landa@kielnet.net

→ Dom kultury „Räucherei”Pewnym punktem spotkań w Kiel jest domkultury Räucherei, Preetzer Straße 35,24143 Kiel. To miejsce oferuje każdego 3wtorku w miesiącu osobomniepełnosprawnym oraz zdrowymmożliwość spotkań przy kawie i tańcu, itp.Bliższe informacje:Marion Oelkers 77570 – 21E-mail: awokiel.rauch@t-online.de

→ Przewodnik miejski dla osób nawózkach inwalidzkichPrzewodnik miejski dla osób na wózkachinwalidzkich miasta Kiel informujedokładnie o 800 instytucjach bez barier,budynkach, miejscach imprez w mieście,w ten sposób ułatwiając mobilność osóbniepełnosprawych oraz ich codziennedecycje o spędzaniu czasu, także wolnegoBroszurę tę można kupić w cenie 7,50 €w:Zrzeszenie „W drodze bez granic”(Verein „Unterwegs ohne Grenzen”)

Holtenauer Straße 243, 24106 Kiel670327E-mail: pflegedienst-kiel@t-online.de

→ Wypożyczalnia plażowych wózkówinwalidzkich w Falckensteiner Strandoraz Olympiazentrum SchilkseePlaża w Falckensteiner Strand dostępnajest przez szeroką drewnianą rampę. Pozatym można wypożyczyć z reguły w okresieod 1 czerwca do 15 września uopiekunów plaży specjalne wózkiinwalidzkie z powietrznymi kołami, któreumożliwiają dojście nawet do wody.„Strandmobil” „zaparkowany” jest natrawie przed budynkiem nadzoru plaży i pouzgodnieniu można z niego samodzielniekorzystać.Bliższe informacje:Nadzór plaży Falckensteiner Strand391203

W Olympiazentrum Schilksee dostępnesą z reguły 2 plażowe wózki inwalidzkie wokresie od 1 maja do 15 sierpnia. Wózkimożna wypożyczyć w wypożyczalni koszyplażowych.

Przy dobrej pogodzie popyt nawózki jest bardzo duży, warto więc umówićsię na określony termin.

→ Dobry pomysłWiele przedsiębiorstw w Kiel ułatwiaosobom niepełnosprawnym zakupy,wypożyczając bezpłatnie wózkiinwalidzkie. (m.in. IKEA lub AptekaSophienhof).W ten sposób osoby niepełnosprawnemają możliwość przyjemnych zakupów.

3 Mieszkanie

Mieszkanie jest bardzo indywidualnymzapotrzebowaniem. Czy w wynajętymmieszkaniu, we własnym domu, razem zrodziną, lub przyjaciółmi, w domu opieki,zależy od osobistych warunków,możliwości i życzeń. O ile jest to możliwenależy wspomagać mieszkanie pozainstytucjami, domami opieki itp. Wzależności od osobistej sytuacji orazmiejscowych warunków możliwa jestpomoc w obecnym mieszkaniu lubprzeprowadzka do nowego mieszkania. Wramach społecznej pomocy mieszkalnejmożliwa jest pomoc w dopasowaniumieszkania.

4.1 Świadczenia socjalnene 4.1.1 Pomoc gospodarczaJeśli możliwości finansowe nie pozwalająna sfinansowanie potrzebnegomieszkania, istnieje możliwość pomocy finansowejprzez następujące usługi społeczne:

→Zabezpieczenie podstawowe dlaposzukujących pracy według 2kodeksu społecznego (SGBII)Potrzebujące pomocy, zdolne do pracyosoby otrzymują zabezpieczeniepodstawowe, tak zwane Alg II. Opróczświadczeń dotyczących wprowadzenia wpracę, zabezpieczenie zawiera równieżpomoc finansową. Pomoc obejmuje zreguły zabezpieczenie utrzymania, jakrównież przejęcie kosztów mieszkania iogrzewania w stosownej wysokości.

Bliższych informacji udzielająwspółpracownicy Job-Center, któreznajdują się w poszczególnych centrachspołecznych (patrz rozdział 1.1)

→Zabezpieczenie podstawowe wstarszym wieku oraz przyzmniejszonej możliwościzarobkowania według kodeksuspołecznego (SGBXIII)

W celu zabezpieczenia utrzymania, osobyw starszym wieku (od 65 roku życia) i przystałej niezdolności zarobkowej, otrzymająw razie potrzeby pomoc finansową wramach zabezpieczenia podstawowego(rozdział 4, kodeksu społecznego XIII).Pokryte będą koszty utrzymania, jakrównież koszty za mieszkanie iogrzewanie w stosownej wysokości.Bliższych informacji udzielają biuraspołeczne (patrz rozdział 1.1) → Pomoc w pozostałych warunakchżyciowych według 12 kodeksuspołecznego (SGB XII)Osoby niepracujące, potrzebujące pomocyponiżej 65 roku życia, które nie spełniająwarunków potrzebnych do uzyskaniapomocy finansowej (Alg II) (zdolne dopracy), ani warunków potrzebnych douzyskania zabezpieczenia podstawowegodla osób starszych i niezdolnych do pracy,otrzymają pomoc w ramach pomocyspołecznej (3 rozdział kodeksuspołecznego SGB XII)Bliższych informacji udzielają biuraspołeczne (patrz rozdział 1.1)

4.1.2 Pomoc w innych sytuacjachżyciowych

Z powodu kalectwa, potrzeby opieki,choroby lub innych, mogą powstaćzapotrzebowania, których koszty osobychore nie są w stanie pokryć. W takichprzypadkach może zostać udzielonapomoc według kodeksu społecznego SGBXII. Możliwe świadczenia w zakresiemieszkalnym opisane zostaną poniżej.

Dokładne porady dotycząceudzielenia pomocy nastąpią w urzędzie ds.rodziny i spraw społecznych, po złożeniuwniosku o świadczenia integracyjne dlaosób niepełnosprawnych. Szczególnąwagę przykłada się na opiekę w pobliżumiejsca zamieszkania i możliwośćkorzystania z istniejących już możliwości.

Ważna wskazówka: dla wszystkichświadczeń socjalnych ważne jest:→ odbiorca pomocy społecznej otrzymatylko wtedy pomoc finansową, jeśli żadenmożliwy przedstawiciel nie odpowiada zakoszty (np. kasa chorych, przedstawicielrehabilitacji, kasa opieki).

→ przejęcie długów przez pomocspołeczną jest wykluczone

→ świadczenia socjalne uzależnione są odposiadanego majątku, ewentualnie rodzinamoże być wciągnięta w ponoszeniekosztów

Prosimy o wczesne poinformowanie się.Szczegółowe informacjie otrzymać możnaw centrach społecznych, omówionych wrozdziale 1.1, lub u wymienionychdoradców.

4.1.2.1 Pomoc mieszkalna we własnychmieszkaniach

→ Pomoc w wyposażeniu mieszkaniaosoby niepełnosprawnej oraz pomoc wprzebudowie mieszkaniaPomoc obejmuje świadczenia finansowedotyczące przebudowy mieszkania jakrównież zachowania dotychczasowegomieszkania odpowiedniego dla osobyniepełnosprawnej (na przykład zmianyumożliwiające przejazd wózkieminwalidzkim, lub przbudowę łazienek).Zmiany mogą nastąpić tylko zapoprzednim pozwoleniem właścicielamieszkania.

→ Pomoc w wyposażeniu mieszkania wsystemy alarmowe

Przejęcie kosztów systemów alarmowychmożliwe jest dla osób, mieszkającychsamotnie, u których występują problemyzagrażające życiu, lub które nie mająopieki, mieszkającej na stale wmieszkaniu osoby niepełnosprawnej.

→ Pomoc domowaJeśli osoby niepełnosprawne nie są wstanie sami prowadzić gospodarstwadomowego, jest możliwe przyznaniepomocy domowej, która przejmie zajęciadomowe.→ Pomoc w posiłkach obiadowych

Dla osób, które nie są w stanieprzygotować sobie posiłku w porzeobiadowej, możliwy jest posiłekprzywożony na miejsce. Osoby z niskimidochodami mogą złożyć podanie oprzyznanie pomocy finansowej weługkodeksu społecznego SGB III,

→ Ambolatoryjna opieka domowaAmbolatoryjna opieka domowa nie mamiejsca w domach opieki. Ofertaskierowana jest do osób, które mieszkająwe własnych mieszkaniach i są w miaręsamodzielne. Opieka ta wspiera i pomagapodtrzymać samodzielność osobyniepełnosprawnej w celu uniknięciamieszkania w domu opieki. Opieka tapolega na pomocy w przebiegu dniacodziennego, na obchodzeniu się zpieniędzmi, na pomocy w gospodarstwiedomowym oraz na pomocy wukształtowaniu czasu wolnego.

Szczegółowe informacjieotrzymać można w centrach społecznych,omówionych w rozdziale 1.1, lub uwymienionych doradców.

4.1.2.2. Mieszkanie w domachopieki

Osoby niepełnosprawne, które nie mogąmieszkać we własnych mieszkaniach,ponieważ pomoc ambolatoryjna z powoduwysokiego stopnia kalectwa jestniewystarczalna, mają do dyspozycji dużywybór w domach opieki, umożliwiającychopiekę stacjonarną, lub częściowostacjonarną.

O ile za koszty utrzymania nieodpowiada żaden inny przedstawiciel,koszty utrzymania przejmuje z reguły wramach kodeksu społecznego SGB XIIpomoc socjalna. Podjęcie decyzji możeokazać się dla osoby niepełnosprawnejbardzo trudne. Urząd ds. rodziny i pomocyspołecznej (patrz rozdział 1.1) chętnieudzieli pomocy.

→ Opieka częściowo stacjonarnaOpieka częściowo stacjonarna w Kielogranicza się do opieki osób zupośledzeniem umysłowym. Opiekapolega na społeczno-terapeutycznychgrupach mieszkalnych i skierowana jestwyłącznie dla osób, u których opieka

ambolatoryjna nie wystarcza, lub które pozwolnieniu ze stacjonarnej instytucji niepotrafią jeszcze sami dać sobie rady.Opieka trwa od pół roku do 2 lat.

→ Opieka całkowicie stacjonarnaOsoby niepełnosprawne, które nie są wstanie mieszkać same i samodzielnie osiebie zadbać, i u których ani opiekaczęściowo stacjonarna ani opiekaambolatoryjna nie jest możliwa, mogąskorzystać z opieki całkowiciestacjonarnej. Opieka następuje winstytucjach stacjonarnych dla osóbniepełnosprawnych, z reguły w domachopieki, które obejmują opiekę nad każdymupośledzeniem. Czas opieki uzależnionyjest od rodzaju i stopna upośledzenia.

4.2 Socjalna pomoc mieszkalna

4.2.1 Poszukiwaniemieszkania/pośrednictwo

Komunalne pośrednictwo mieszkaniowemiasta Kiel umożliwia mieszkania bezbarier. Dla osób starszych zbudowanorównież mieszkania bez barier z ofertąopieki.

W ramach pośrednictwawyjaśnione zostaną indywidualne wymogi,jak również rodzaj i położenie mieszkania.Legitymacja inwalidzka nie jest konieczna.W pojedyńczych wypadkach wystarczyprzedłożenie atestu lekarskiego.

Bezbarierowe mieszkaniapodlegają z reguły systemowi socjalnemu,także potrzebna jest kontrolaupoważnienia (np. przy niskichdochodach). Zapotrzebowanie nabezbarierowe mieszkanie jest oczywiścieuwzględniona w powyższymupoważnieniu.

Zaopatrzenie osóbniepełnosprawnych w odpowiedniemieszkania jest dla pośrednictwamieszkaniowego bardzo ważne, dlategoprzy brakującym upoważnieniu możliwe sąwyjątki.Bliższe informacje i porady:Marianne Hansen 901 – 3888E-mail: wohnungsamt@kiel.de

Urząd do spraw mieszkań izabezpieczenia podstawowego, Społeczne zabezpieczeniemieszkanioweNeues Rathaus, część budynku B(1 piętro, wejście z ulicy Stresemannplatz)Andreas-Gayk-Straße 31, 24103 KielGodziny przyjęćPon., Wt., Czw., Pią.: 8.30 – 13.00Czw. 15 – 18.00lub po telefonicznym uzgodnieniu terminuO mieszkania dla osób niepełnosprawnychfinansowane prywatnie należy pytaću właścicieli mieszkań lub wadministracjach mieszkalnych. Związekpółnocnoniemieckich przedsiębiorstwbudowlanych, buduje obecnie mieszkaniabezbarierowe (www.vnw.de). Tam możnadowiedzieć się więcej o wolnychmieszkaniach prowadzonych ioferowanych przez spółdzielnie orazkomunalne spółki mieszkaniowe

4.2.2 Pomoc dla osóbniepełnosprawnych wmieszkaniach własnościowychw ramach promocji mieszkańsocjalnych w Szlezwiku-Holsztynie – dodatkowe kredytydla osób niepełnosprawnych

Szlezwik-Holsztyn promuje budowęwłasnego domu lub zakup mieszkaniawłasnościowego. W szczególnychwypadkach możliwa jest pomoc wrozbudowie lub w powiększeniu domu lubmieszkania własnościowego. Ogólnewarunki otrzymania pomocy, jak np.dochody, ograniczenia w powierzchnimieszkalnej, obciążalność muszą takżezostać zachowane przez osobyniepełnosprawne. Przy sfinansowaniukosztów, które powstają poprzezstworzenie pomieszczeń dlaniepełnosprawnych, możliwy jest, opróczpomocy podstawowej dodatkowy kredyt. Osoby niepełnosprawne mają takżemożliwość otrzymania przy pewnychwarunkach, pomocy jeśli istniejemożliwość kupna już zamieszkałegomieszkania.Informacje i porady:Investitionsbank Schleswig-Holstein 9905– 0Flethörn 29 – 31, 24103 Kiel (wejście odulicy Dammstraße)

E-mail: info@ibsh.deTerminy spotkań po telefonicznymuzgodnieniu.

4.3 Dodatek mieszkaniowy Dla osób z niskim dochodem istniejemożliwość uzyskania pomocy finansowejw kosztach czynszu. Te świadczeniapomagają obniżyć koszty związane zczynszem lub obciążeniem finansowymmieszkania własnościowego. Szczególnąpomocą dla osób niepełnosprawnych –zależnie od stopnia i rodzaju kalectwa – sąsumy dochodu wolne od podatku, którezaniżają, wliczane do obliczeń pomocyfinansowej, dochody miesięczne.Bliższe informacje i porady:Birgit Schettler 901 – 2395E-mail: wohnungsamt@kiel.deUrząd do spraw mieszkań izabezpieczenia podstawowego, Dział: pomoc finansowaNeues Rathaus, część budynku BAndreas-Gayk-Straße 31, 24103 KielGodziny przyjęćPon., Wt., Czw.: 8.30 – 13.00Czw. 15 – 18.00lub po telefonicznym uzgodnieniu terminu

5. Wychowanie – oświata5.1 Popieranie rozwoju dzieci w wiekuprzedszkolnym

III Wczesna pomocWczesna pomoc ma za zadaniewyrównanie wczesnych zakłóceń wrozwoju dziecka, w celu polepszeniawarunków rozwoju. Pomocy udziela urządds. rodziny i pomocy społecznej dzieciomw wieku przedszkolnym, po przedłożeniuwymaganych dokumentów. Celem jestzapobieganie kalectwa oraz z tymzwiązanych ograniczeń, jak równieżuniknięcie pogorszeń oraz zmniejszenieskutków (patrz rozdział 1.1 Poradniapomocy integracyjnej)Informacje dotyczące wszystkichmożliwości wczesnej pomocy możnaotrzymać w Poradni pomocyintegracyjnej (poradnia pedagogikimedycznej) przy urzędzie ds. rodziny ipomocy społecznej (patrz rozdział 1.1)Beratungsstelle für Eingliederungshilfen(Heilpädagogischen Beratungsstelle imAmt für Familie und Soziales) oraz wzwiązku zawodowym pedagogów

medycznych (Berufsverband derHeilpädagogen (BHP) e.V.Kontakt:Związek zawodowy pedagogówmedycznych e.V. 030/40605060Michaelskirchstraße 17/18, 10179 Berlin

III Instytucje dzienne dla dzieci→ Instytucje miejskie dla dzieciWszystkie dzieci, niezależenie od stanuzdrowia mają prawo, po ukończeniu 3 rokużycia do miejsca w przedszkolu, i mogązostać przyjęte we wszystkichprzedszkolach miejskich.

Jeśli oferty integracyjne danegoprzedszkola nie wystarczają dzieckuniepełnosprawnemu, można skorzystać znastępujących możliwości:

→ Integracja pojedyńczaIntegracja pojedyńcza polega naparogodzinnej opiece nad dziećminiepełnosprawnymi przez pedagogamedycznego w normalnej grupieprzedszkolnej. Plusem integracjipojedyńczej jest opieka blisko miejscazamieszkania.

→Integracja w grupowaDo oferty miejskich instytucjiprzedszkolnych należy jedna grupaintegracyjna w przedszkolu„Sternschnuppe”, Hügelstraße 11 w Kiel –Gaarden. Grupa ta obejmuje 15 dzieci, wtym czworo dzieci niepełnosprawnych.

Integracja polega wspólnej opiecedzieci chorych i dzieci zdrowych.Informacji udziela: Urząd ds.szkolnych, instytucji dla dzieci imłodzieży, przedszkoli i otwartej pracyz młodzieżą. 9011 – 3130→ Przeszkola wolnych przedstawicieliTakże w poniżej wymienionychprzedszkolach wolnych przedstawicieliistnieje możliwość opieki nad dziećminiepełnosprawnymi w ramach integracjipojedyńczej lub intergracji grupowej. Tegotypu przedszkola znajdują się w prawiewszystkich dzielnicach miasta.

||| Gewährung integrativer HilfenZwiązek dobrowolnej opieki(Arbeiterwohlfahr – AWO)Związek powiatowy Kiel 77570 – 40Preetzer Straße 35, 24143 Kiel

Związek Caritas w Szlezwiku-Holsztynie 5902 - 22(Verband Schleswig-Holstein)Kruserotter Weg 37, 24113 KielOrganizacja centralna grup dzieci zrodzicami e.V. 568711Lützowstraße 7, 24105 KielNiemiecki czerwony krzyż (DeutschesRotes Kreuz)Związek powiatowy Stromarn, Pomoc dla dzieci i młodzieży NordgGmbH 04531/17810Grabauer Straße 17, 23843 Bad OldesloeKościół ewangelicko-luterański, DomKościołaPraca z dziećmi i młodzieżą 2402 – 905(Ev.-luth. Kirche, Haus der Kirche)Eggerstedtstraße 13, 24103 KielPädiko e.V., Fleethörn 59, 24103 Kiel9826390Związek studentów w Szlezwiku-Holsztynie 8816 – 185(Studentenwerk, Schleswig-Holstein)Westring 385, 24118 Kiel

5.2 Popieranie w wieku szkolnym System szkolnictwa w KielDo ogólnokształcących szkół należą: szkoły podstawowe, szkoły główne, szkołyśrednie, gimnazja oraz integracyjne szkołyogólne.

III Szkoły specjalneWedług §5 Ustęp 2 prawa szkół wSzlezwiku-Holsztynie, dzieciniepełnosprawne i dzieci chore powinnyuczęszczać do szkoły razem, o ileodpowiadają temu możliwościorganizatoryjne, osobowe i rzeczowe.Dzieci, które z powodów osobistychproblemów nie dają sobie rady z planemlekcyjnym szkół ogólnych, mają możliwośćuczęszczania do szkół specjalnych, wktórych wspierane są przezwykształconych w tej dziedzinienauczycieli.Szkoły specjalne nauczają i wychowujądzieci i młodzież, które wymagająspecjalnej opieki z powodu niesprawnościfizycznej, psychicznej, umysłowej orazspołecznej.W niektórych rodzajach szkół możnauzyskać ten sam stopień ukończenia,który obowiązuje w normalnych szkołach.Nauka w szkołach specjalnych prowadzido szczególnego ukończenia tej szkoły.

Współpracownicy szkół specjalnychpracują również w szkołach podstawowychi szkołach głównych, czasem również i wszkołach średnich i gimnazjach, aby tam wramach „integracji” umożliwić dzieciomzdrowym niepełnosprawnym wspólnąnaukę.W Kiel znajduje się szkoła podstawowa okierunku logopedycznym, sześć szkółspecjalnych (dla dzieci mających trudnościz nauką), dwie szkoły dla dzieci imłodzieży upośledzonej oraz jedna szkoładla dzieci kalekich. Szkoła o kierunkulogopedycznym oferuje pomoczapobiegawczą, która przygotowuje dzieci,potrzebujące terapii na naukę w szkole.Emil-Nolde-SchuleW Kiel nie ma szkół wychowawczych, dladzieci niewidomych lub słabowidzących,dla głuchych oraz głuchoniemych imających problemy z mową (patrz: szkołylogopedyczne).

III Przyznanie pomocy integracyjnejKlasy integracyjne powstają przyposzczególnym zapotrzebowaniu wszkołach. Dla uczniów niepełnosprawnychwymagane są w ramach planowanejpomocy integracyjnej kroki wychodzącepoza potrzeby pedagogiki specjalnej, jakna przykład poszczególne środkinauczania, pomoc personalna lubspecjalne środki budowlane umożliwiającelub ułatwiające naukę. O koniecznościtych środków decyduje komisja ds.pomocy integracyjnej. Kierownicy szkółspecjalnych decydują o konieczności ifinansowaniu zmian ustosunkowując siędo ekspertyz.Przed wyborem poszczególnej pomocynastępuje uzgodnienie z przynależną kasąchorych ucznia o dostosowaniu środkówpomocnych domowego użytku do środkóww szkole.Wnioski o przyznanie środków pomocnychw pedagogice specjalnej lub dotycząceprzebudowy trzeba złożyć przezkierownika szkoły u przedstawicieli szkoły.Według § 81 prawa szkolnego wnioskiindywidualne nie będą uznane.W przypadku odmowy wniosku naprzyznanie pomocy integracyjnej przezprzedstawicieli szkoły, można złożyćwniosek u miejscowych przedstawicielipomocy społecznej lub pomocy dla

młodzieży (powiaty, miastawolnopowiatowe)Kontrola wniosków nastąpi wedłlugprzepisów kodeksu społecznego SGBVIIIoraz IX.Decyzja szkoły/komisji ds. pomocyintegracyjnej o konieczności potrzebnejpomocy jest dla odbiorców pomocyspołecznej niewiążąca.Bliższe informacje:Hans-Helmut Freund 901 -1 154Urząd ds. szkolnictwa oraz instytucjidla dzieci i młodzieży(Amt für Schule, Kinder- undJugendeinrichtungen)Andreas-Gayk-Straße 31, 24103 KielIII Przewóz uczniówWedług decyzji na zebraniu rady miejskiejpokryte zostaną koszty przewozu dziecichorych i niepełnosprawnych, jeżlichoroba lub kalectwo zostanieudowodniona atestem lekarza szkolnego. Wnioski o przewóz uczniów kierowaćtrzeba do: Urzędu ds. szkolnictwa oraz instytucjidla dzieci i młodzieży 901- 2960(Amt für Schule, Kinder- undJugendeinrichtungen)Andreas-Gayk-Straße 31, 24103 Kiel

III Szkoła podstawowa o kierunkulogopedycznymSekretariat szkolny: 722933Große Ziegelstraße 62, 24148 KielAußenstelle: Skagenweg 25, 24109 Kiel

Szkoła Andreas-GaykSekretariat szkolny: 201094Tiefe Allee 45, 24149 KielInternet: http://Andreas-gayk-schule-kiel.lernnetz.deE-Mail: Info@Andreas-gayk-schule.de

Szkoła Emil-NoldeSekretariat szkolny: 391337Schusterkrug 5, 24159 KielSzkoła GutenbergSchulsekretariat: 554054Gutenbergstraße 61, 24116 KielE-Mail: Gutenbergschulekiel@t-online.de

Szkoła Matthias-ClaudiusSekretariat szkolny: 784296Dorfstraße 4, 24146 Kiel

Internet: www.matthias-claudius-schule-kiel.deE-Mail: Info@matthias-claudius-schule-kiel.de

Szkoła GöteborgringSekretariat szkolny: 2007020Gotlandwinkel 16, 24109 KielE-Mail: Kraschag@web.de

Szkoła am RondeelSekretariat szkolny: 681777Königsweg 90, 24114 KielInternet: www.schule-am-rondeel.deE-Mail: Rondeel@aol.com

||| Szkoła dla niepełnosprawnychfizyczniew centrum nauczania Mettenhof Sekretariat szkolny: 5377004Vaasastraße 43, 24109 KielInternet: www.schule-fuer-koerperbehinderte.lernnetz.deE-Mail: Sfk-kiel@web.de

||| Szkoły dla dzieci upośledzonychpsychicznieSzkoła EllerbekSekretariat szkolny: 3642020Klausdorfer Weg 62, 24148 KielE-Mail: Ellerbeker.schule.kiel@t-online.de

Szkoła Gorch-FockSekretariat szkolny: 526504Melsdorfer Straße 53, 24109 KielInternet: www.gofo.deE-Mail: Gorch-fock-schule-kiel@t-online.de

||| Państowa szkoła dla niewidomychSekretariat szkolny: 04621/807-5Lutherstraße 14, 24837 SchleswigPorady: Hartwig Ackermann (Gutenbergschule) 8.00-9.00 5578633

||| Państwowa szkoła z internatem dlaniesłyszącychSekretariat szkolny: 04621/8070Lutherstraße 14, 24837 SchleswigPorady: Kirsten Johannsen, w Kiel 9795439||| Szkoły specjalne wolnychprzedstawicieli w KielSzkoła Rudolf-Steiner,

Szkoła dla dzieci potrzebującychszczególnej opieki duchowejSekretariat szkolny: 649540Rendsburger Landstraße 129, 24113 KielInternet: www.rudolf-steiner-schule-kiel.deE-Mail: rss-kiel@t-online.de

Oferta szkoły skierowana jest do dzieciupośledzonych psychicznie i umysłowo.Szkoła nie pobiera czesnych.Dom opieki Schultz-Hencke, Dom opiekispecjalnejPorady:Werner Priegnitz 696920Rendsburger Landstraße 371, 24111 KielInternet: www.schultz-hencke-heime.deE-Mail: schultz-hencke-heime@t-online.deDzieci i młodzież z bardzo dużymiproblemami w szkole przygotowywane sądo reintegracji w szkołach publicznych.

||| Przedszkola przyszkolneDzieci w wieku szkolnym, które nie są wstanie chodzić do szkoły, mogąuczęszczać do przedszkola przyszkolnego

||| PoradniePoradnie dla legasteników (LRS-Beratungsstelle)

Szkoła Gerhard-HauptmannSabine Camps 724980Große Ziegelstraße 62, 24148 Kiel

Poradnia szkolnego psychologaJutta Neumann, Petra Hänisch 562519Schauenburgerstraße 3, 24105 KielGodziny przyjęć tylko po telefonicznymuzgodnieniu

||| Doradcy powiatowiDoradcy powiatowiNauczanie w szpitalach w KielJens Krützfeld 9900-2679Fax: 9900-5262Niemannsweg 147, 24105 KielDoradca powiatowy ds. integracjiSzkoła Emil-Nolde, Maike von Halle391337Schusterkrug 5, 24159 Kiel

5.3 Między szkołą a zawodem

III Związek wspomagania młodzieży(Jugendaufbauwerk JAW)

Związek wspomagania młodzieży (JAW)oferuje młodzieży, która ma trudności nanauką, informacje dotyczące pytańorientacji zawodowej, kwalifikacjizawodowej oraz zawodowej integracji.

Poza tym JAW przeprowadzakursy nauczania wprowadzające w zawódmłodzież niepełnosprawą, oferujemożliwości wyuczenia zawodu, proponujepraktyki oraz umożliwia kontakty zprzedsiębiorstwami, jak równieżzawodową integrację między innymipoprzez współpracę z organizacjąprzygotowującą do zawodu Bugenhagen(Berufsbildungswerk), TimmendorferStrand. Środki przygotowujące do wykonywaniazawodu związku JAW, jak równieżwyuczenie zawodu finansowane są przezAgencję pracy w Kiel (ArbeitsagenturKiel), która również przeprowadzaskierowanie uczestników. (patrz strony43ff).Informacji udziela:Związek wspomaganie młodzieży(Jugendaufbauwerk Kiel)Marx Harder (kierownik)Agencja pracy (Arbeitsagentur Kiel)Tel.:709 – 1790Opieka nad uczestnikami Kiel 670706 oraz6580837

5.4 Studia

Niepełnosprawni oraz chorzy studenci,mają nie tylko wiele pytań. Muszą teżpokonać wiele przeszkód, które wynikają zich indywidualnych problemów. Wszystkieszkoły wyższe w Kiel mają na celustworzenie dla studiujących przychylnychwarunków ramowych. Specjalni doradcyuwzględniają potrzeby poszkodowanychwe wszystkich zakresach szół wyższych,udzielają porad i wsparcia.Bliższe informacje:Uniwerstytet Christiana Albrechta wKiel (Christian-Albrechts-Universität zuKiel)Ute Röbel 880 – 3012Wieżowiec biurowy/dobudówkaChristian-Albrechts-Platz 5, Pokój 108,24118 KielAdres: 24098 KielE-mail: uroebeel@uv.uni-kiel.deSzkoła wyższa Kiel (Fachhochschule)Prof. Dr. Peter Klein 210 – 3021

Sokratesplatz 2 24149 KielE-mail.: Peter.Klein@FH-Kiel.de

Wyższa szkoła sztuk pięknychMuthesius (Muthesius-KunsthochschuleKiel)Melanie Wilken 5198 – 413Lorentzendamm 6 – 8, 24103 KielE-mail.:wilken@muthesius.de

Związek Studentów w Szlezwiku-Holsztynie (Studentenwerk Schleswig-Holstein)Dita Ogurreck 8816 – 230Dział porady społeczne (Soziale Beratung)Westring 385, 24118 KielE-mail: soziales@studentenwerk-s-h.de

Oferty (m.in):

• Porady osobiste przy specyficznychproblemach osób niepełnosprawnych(dojścia do budynków szkół wyższych,możliwość mieszkania bez barier,modyfikacja porządku egzaminacyjnegoitd.). • Obchodzenie terenu uniwersyteckiego i(o ile możliwe) akademików studenckich• Udzielenie pomocy w dniu codziennymprzez służbę cywilną.

III Wskazówka: Bezpłatna broszura„Studia dla niepełnosprawnych” zawierapraktyczne instrukcje dla studiującychniepełnosprawnych lub chroniczniechorych.Adres:Związek Studentów Niemieckich(Deutsches Studentenwerk) Informacje iporady dla „Studiującychniepełnosprawnych)030/297727 -0Monbijouplatz 11, 10178 BerlinE-mail: studium-behinderung@studentenwerk.de

Zrzeszenia – związki – organizacje

AIDS – Hilfe Kiel e.V.(Pomoc AIDS w Kiel) Uli Manthey- Königsweg 19, 24103 Kiel570580E-Mail: info@aidshilfe-kiel.deInternet: www.aidshilfe-kiel.de

Aphasiker Selbsthilfegruppe Kiel undUmgebung(Grupa samopomocy dla osób z afazjąw Kiel i okolicy)Stefanie Haltermann 5192531 (od godz.17)E-mail: gesa.k@freenet.de

Arbeit für Behinderte e.V.(Praca dla niepełnosprawnych)Jürgen Müller, Heider Straße 8, 24106 Kiel333707

Arbeiter-Samariter-Bund e.V.,Regionalverband KielZwiązek samarytaninów, Związekregionalny Kiel 1. przewodniczący Eckart FingerHamburger Chaussee 90, 24118 Kiel Fax: 66165 . 0E-mail: info@asb-kiel.orgInternet: www.asb-kiel.org

Arbeiterwohlfahrt, Kreisverband Kiel(Związek dobrowolnej opieki, związekregionalny w Kiel)Michael StrelowZentrum mieszkańców Räucherei(Bürgerzentrum Räucherei)Preetzer Straße 35, 24143 KielE-mail:

awokiel.rauch@t-online.de

BDH-Bundesverband für Reha- undInteressenvertretung Behinderter e.V., Kreisverband Kiel(Związek federalny dla przedstawicielirahabilitacji i interesów osóbniepełnosprawych, Związke regionalnyw Kiel)Doris Lange 04347/1808Gartenstraße 27, 24220 Flintbek

Berufsverband BHP e.V.(Związek zawodowy logopedów)Wolfgang van Gulijk, Kerstin Kolbe030/40605060E-mail:info@heilpaedagogik.deInternet: www.heilpaedagogik.de

Betreutes Jugendwohnen Kiel BJWKiel(Mieszkanie z opiekunami dlamłodzieży)

Ambolatoryjne mieszkanie z opiekunami(Ambulant betreutes Wohnen)Udo Kowalewski 734899Kaiserstraße 35, 24143 KielE-mail: info@bjw-kiel.de

Blinden- und Sehbehindertenverein SH,Bezirksgruppe Kiel(Zrzeszenie osób niewidomych isłabowidzących SH, grupa okręgowa wKiel)PoradniaMalanchthonstraße 31, 24114 Kiel 676811Faks: 698530E-mail: kiel@bsvsh.orgInternet:www.bsvh.org

Brücke Schleswig-Holstein gGmbHJugendhilfen Lornsenstraße,Ambulante Hilfen(Most Szlezwig-Holsztajn, pomoc dlamłodzieży, Lornsenstraße, pomocambolatoryjna)Harald Möller, Kaiserstraße 79, 24143 Kiel3003007E-mail: h.moeller@bruecke-sh.deInternet: www.jugendhilfen-lornsenstrasse.de

Brücke Schleswig-Holstein gGmbHJugendhilfen Lornsenstraße,Jugendwohnheim(Most Szlezwig-Holsztajn, pomoc dlamłodzieży, Lornsenstraße, dom dlamłodzieży)Frank Dähling 567159Lornsenstraße 8, 24105 KielE-mail: f.daehling@bruecke-sh.deInternet: www.jugendhilfen-lornsenstrasse.de

Brücke Schleswig-Holstein gGmbH,GerontopsychiatrischeHausgemeinschaft(Most Szlezwig-Holsztyn,gerontologiczno-psychiatrycznawspólnota mieszkaniowa)Rüdiger Waßmuth, Jägersberg 16, 23104 Kiel 9820593

Brücke Schleswig-Holstein gGmbHRPK, medizinische und BeruflicheRehabilitation(Most Szlezwik Holsztyn, rehabilitacjamedyczna i zawodowa))

Thomas Lübke-Sommer 5706660Dreiecksplatz 7, 24105 KielInternet: www.bruecke-sh.de

Brücke Schleswig-Holstein gGmbH,Starthilfe(Most Szlezwik-Holsztyn, pomocstartowa) Wolfgang Theede 9820631Muhliusstraße 84, 24103 KiełE-mail: w.theede@bruecke-sh.de

Brücke Schleswig-Holstein gGmbH,Beratung und Information(Most Szlezwig-Holsztyn, doradztwo iinformacja)Centrala: Muhliusstraße 84, 24103 Kieł

Brücke Schleswig-HolsteingGmbH/alpha gGmb,Sozialpsychiatrischer Pflegedienst(Most Szlezwig-Holsztyn, świadczeniaspołeczno-psychiatryczne)Michaela Fenger, Jägersberg 16, 24103Kiel 5192055E-mail: m.fenger@bruecke-sh.de

Bürgerbeauftragte für sozialeAngelegenheiten des Landes S-H. beidem Präsidenten des Schleswig-Holsteinischen Landtages(Wysłanniczka do spraw socjalnychkraju federalnego S-H. w biurzeprezydenta landtagu), Birgit Wille-HandelsTelefon dla obywateli 988 - 1240Karolinenweg 1, 24105 KielE-mail:Buergerbeauftragte@landtag.ltsh.de

Bund der Schwerhörigen undSpätertaubten Kiel und Umgebung e.V.(Związek osób słabosłyszących Kiel iokolice)Walter Linde, Göteborgring 41, 24109Kiel, 781635

Bundesverband derOrgantransplantierten e.V.,Regionalgruppe SH(Związek federalny osób potransplatacjach, grupa regionalna SH)Günther Schulz 335553

Prinz-Heinrich-Straße 9, 24106 KielE-mail: guenter.schulz@aol.com

Bundesverband Skoliose-Selbsthilfee.V., Selbsthilfegruppe Kiel –Eckernförde(Związek federalny osób chorych naskoliozę, grupa samopomocy Kiel –Eckernförde)Gabriele Ebeling 697540Käthe-Kollwitz-Pfad 7, 24111 KielE-mail: heatinger@bundesverband-skoliose.de

Caritasverband Schleswig-Holstein)e.V. (Związek Caritas w Szlezwiku-Holsztynie)Helmut Blobner 5902 – 21/22Muhliusstraße 67, 24103 KielE-mail: ries@caritas-sh.de

Cochlear Implant, SelbsthilfegruppeKiel(Implanty Cachlear, grupasamopomocy w Kiel)Walter Linde 781635Göterborgring 41, 24109 KielFaks: 3642055

Der Regenbogen e.V.,Selbsthilfegruppe gegen Ängste undDepressionen(Tęcza, grupa samopomocy przyobawach i depresji)Peter Rehbein 528115Narvikstraße 14b, 24109 Kiel

Deutsche ILCO, ILCO- Gruppe Kiel(Niemiecka ILCO, ILCO grupa w Kiel )Sybille Wehrmann 04351/5643Brennofenweg 36,a, 24340 Eckernförde

Deutsche Multiple SkleroseGeselschaft, Landesverband Schleswig– Holstein (Niemieckie towarzystwo stwardnieniarozsianego, wiązek federalny)Beselerallee 67, 24105 Kiel 56015 – 0,Faks: 56015 - 20E-mail: dmsg-schleswig-holstein@dmsg.deInternet: www.dmsh-fh.de

Deutsche Parkinson Vereinigung e.V.,

Regionalgruppe Kie(Niemieckie stowarzyszenieParkinsona, grupa regionalna w Kiel)Ingrid Bock 04307/6095Am Vogelsang 7, 24223 Raisdorf

Deutsche Rheuma-Liga Schleswig-Hilstein e.V., Arbetisgemeinschaft Kiel(Niemiecka Liga chorych na reumatyzmw Szlezwiku-Holsztynie, grupa w Kiel)Holstenstraße 88-90, 24103 Kiel, 85091E-mail: kiel@rlsh.deInternet: www.rlsh.de

Deutscher Diabetiker-Bund,Landesverband Schleswig-Holstein(Związek diabetyków niemieckich,związek federalny w Szlezwiku-Holsztynie)Martin Lange 180009Auguste-Viktoria-Straße 16, 24103 KielE-mail: info@ddb-sh.de

Deutscher ParitätischerWohlfahrtsverband, LandesverbandSchleswig-Holstein (Niemiecki równorzędny związekdobrowolnej opieki, związek federalnyw Szlezwiku-Holsztynie)Holger Wittig-Koppe 56020Beselerallee 57, 24105 KielE-mail: landesverband@paritaet.org

Deutscher Rotes Kreuz, KreisverbandKiel e.V.(Niemiecki czerwony krzyż, związekokręgowy)Klaus-Groth-Platz-1, 24105 Kiel 590080E-mail: info@drk-kiel.deCentrum terapeutyczne w Raisdorf04307/909009

Durchblick, Beratung für Patientinnenund Patienten mit psychischenBelastungen und Erkrankungen(Przejrzystość, poradnia dla pacjentówcierpiących na choroby psychiczne)To zrzeszenie już nie istnieje

Evangelische Gehörlosengemeinde inKiel(ewangelicka parafia osób głuchych)Barbara Landa, Pastor 396361Brammerkamp 13c, 24159 Kiel, Faks:3990673

E-mail: familie.landa@kielnet.net

Evangelische Stadtmission Kiel e.V.(Miejska misja ewangeliczna)Wall 38, 24103 Kiel, 26044 - 0E-mail: info@stadtmission-kiel.de

Fröhlicher Kreis für behinderte undnichtbehinderte Menschen(Wesołe koło dla osóbniepełnosprawnych i osób zdrowych)Anke Niekrentz, Veronika Sievers,Biuro parafialne parafii Tomasza 535910oraz 523010 (prywatny)Skandinaviendamm 350, 24109 Kiel

Gehörlosen-Verband Schleswig-Holstein e.V.Związek osób głuchych w Szlezwigu-HolsztynieBiuro 64561, Faks: 688852Hasseer Straße 47, 24113 KielE-mail: info@gv-sh.de

Gemeinschaft Spina Bifida undHydrocephalus e.V.(Grupa Spina Bifida undHydrocephalus)Kirsten Asmussen 547115Susanne Schultze 698966E-mail: info@gsbh.de

Haus der Kirche, Referat Kinder undJugendliche(Dom Kościoła, referat dla dzieci imłodzieży)Anja Straube 2492 – 904Ulrike Menke 2402 – 905Eggerstedtstraße 13, 24103 KielE-mail: straube.kkkiel@kiernet.de menke.kkkiel@kiernet.de

Hilfe für das autistische Kind, LVSchleswig-Holstein(Pomoc dla dziecka z autyzmem,Związek federalny w Szleswigu-Holsztynie)Rita Forbrig Feldstraße 92, 24105 Kiel804893E-mail: Gforbrig@t-online.de

IBAF gGmbh Besuchs- undBegleitdienst(świadczenia odwiedzin i towarzystwa)Biuro: 649920

Diesterwegstraße 22, 24113 Kiel

Interessengemeinschaft derDialysepatienten undNierentransplantierten in Schleswig-Holstein(Związek pacjentów dializy i osób zprzetransplantowaną nerką wSzlezwiku-Holsztynie)Dirk Reese, Ringstraße 24, 24114 Kiel675347E-mail: ig-in-schleswig-holstein@ddev.de

Johanniter-Unfall-Hilfe, OrtsverbandKiel(Pomoc przy wypadkach Johanniter,związek miejski w Kiel)Anja Griese, Gabriele Goldbach 57924 -210Waitzstraße 44a, 24103 KielE-mail: anja.grieser@juh-nord.de g.goldbach@juh-nord.de KIBIS, Kontakte, Information undBeratung im Selbsthilfebereich(KIBIS, kontakty, informacje, doradztwow grupach samopomocnych)Anja Kehn 672727Biuro: Königsweg 9, wejście odpodwórza, 24103 KielE-mail: kibis-kiel@t-online.dePomieszczenia grupowe: Lerchenstraße22

K.I.D.S., Kieler Initiative Down Syndrome.V.(K.I.D.S, Inicjatywa dla dzieci zsyndromem Downa w Kiel)Kirsten Steinbach, Kontakt w Kiel 716680Inga Böge 04321/38044

Kieler Fenster, Soziale psychiatrischeHilfen(Okno w Kiel, pomoc społeczna ipsychiatryczna)Angelika Langfeldt 649800Alte Lübecker Chaussee 1, 24114 KielE-mail: info@kieler-fenster.de

Betriebsstätte Werkforum(Forum pomocy przyzkładowej)Liebigstraße 20, 24145 Kiel-WellseeE-mail: werkforum@kieler-fenster.de

1.Kieler Versehrtensportverein von1950 e.V.(1. zrzeszenie sportowe dla osóbniepełnosprawnych z 1950 roku)Hartwig Rose 6409508Kurt-Schumacher-Platz 1 24109 KielKinder- und JugendhilfeverbundgGmnH(Związek pomocy dla dzieci imłodzieży)Kierownik: Eckhard Dressen, ElmarRichter 6473030Holtenauer Straße 82, 24105 KielInternet: www.kjvh.de

Kinderschutz-Zentrum des DeutschenKinderschutzbundes, OV Kiel(Centrum ochrony dziecka w Kiel, przyniemieckim związku ochrony dziecka)Irene Johns Zastrowstraße 12, 24114 Kiel,122180E-mail: info@kinderschutz-zentrum-kiel.deInternet: www.kdhv.de

Kirschberg e.V., Wohnen undBetreuung für psychisch krankeMenschen(Kirschberg, mieszkanie i opieka dlaosób psychicznie chorych)Gunnar Hoppmann 716005Olbrichtweg 15, 24145 KielE-mail: info@kirschberg.deInternet: www.kirschberg.de

KMTV, Bewegung für Menschen mitund ohne Behinderungen(KMTV, ruch dla osóbniepełnosprawnych i zdrowych)Dieter Sagunski, Schrewenpark, 554536Jahnstraße 8a, 24116 KielInternet: www.kmtv.de

Landesverband für Körper- undMehrfachbehinderte Schleswig-Holstein e.V.(Związek federalny dla osóbniepełnosprawych w Szlezwiku-Holsztynie)Angelika Köster-Krohn, Doris Blüdorn589818Villenweg 18, 24119 KronshagenE-mail: lvkm-sh@t-online.de

Landesverband Legasthenie undDyskalkulie Schleswig-Holstein e.V.

(Związek federalny dla legasteników iosób z dyskalkulią w Szlezwiku-Holsztynie)Anke Eggers 04347/909437Barkauer Straße 29, 24220 SchönhorstE-mail: info@lvl-sh.de

Lebensgemeinschaft undheilpädagogische Förderung e.V.(Grupa życia oraz pomoc w pedagogicemedycznej)Brigitte Probst 731844Sörensenstraße 26, 24143 Kiel

Lebenshilfe für Menschen mit geistigerBehinderung, Ortsvereinigung Kiel(Grupa życia dla osób psychiczniechorych, zrzeszenie w Kiel)Horst Bolecki 651442Vordere Wurth 2a, 24161 Altenholz

LRS-Training e.V., Diagnostik undTherapie bei Lese-, Rechtschreib- undRechenschwäche((Trening LRS – diagnostyka i terapiadla osób z problemami przy czytaniu,ortografii i liczeniu)Dr. Wolfgang Finck, Iris Volsltedt 561561Langer Segen 7, 24105 KielE-mail: lrs-training@t-online.de

Malteser Hilfsdienst(Pomocne świadczenia Malteser)Benno Beeck 552766Jägersberg 7-9, 24103 KielE-mail: benno.beeck@maltanet.de

Mauersegler e.V., Verein zur Förderungder außerschulischen Betreuungseelenpflege-bedürtiger Kinder undJugendlicher(Żeglarz na murze, Zrzeszenie mającena celu pozaszkolną pomoc i opiekęnad dziećmi i młodzieżą z chorobamipsychicznymi)Elke Rosenbusch 331371Tonderner Straße 28, 24106 Kiel

Mobile Frühförderung Kiel, Verein zurFörderung sozialpädagogischerInitiativen e.V,(Wczesna pomoc mobilna w Kiel,zrzeszenie pomocy społeczno-pedagogicznych inicjatyw)Georg Stadler, Maike Ludes 676161

Kaiserstraße 1, 24143 KielE-mail: fruehfoerderung-kiel@mff-kiel.de

Mukoviszidose e.V., RegionalgruppeKiel(Mukowiscydosa, grupa regionalna wKiel)Ingrid Bergemann 322066Dorfkoppel 27, 24161 AltenholzE-mail: schaber@mail-sh.de

Offene Hilfen Kiel für Menschen mitBehinderung(Otwarta pomoc dla osóbniepełnosprawnych)Petra Weinekótter, Ulrike Härtel Katja Müller-Ziegenbein 6484 – 410Hamburger Chassee 334, 24113 KielE-mail: ohk@drachensee.de

Pädiko, Verein für pädagogischeInitiativen(Pädido, Zrzeszenie pedagogicznychinicjatywMonika Clausing 9826390Fleethörn 59, 24103 KielE-mail: info@paediko.de

Paritätische Sozialdienste gGmbH(Parytetyczne świadczenia społeczne)Bernd Ehlers 53738 – 0Vaasastraße 14 – 16, 24109 KielE-mail: office@sozialdienste.org

Polio-Selbsthilfegrupe Kiel und Umland(Grupa samopomocy przy chorobiepolio w Kiel i okolicy)Egon Siemens 04307/7586Oppendorfer Weg 2, 24223 RaisdorfE-mail: egon@e-siemens.deAlbert Richter 323927Grasweg 26, 24161 AltenholzE-mail: poliosh@aol.com

REHA- und Gesundheitssport im TSVKronshagen(Gimnastyka rehabilitacyjna w TSVKronshagen)Peter FilterAlbert-Schweitzer-Straße 21, 24119Kronshagen

Rollicare – Rollstuhlfahrdienste undBeratung (ehem. Der Rollstuhl e.V.)(Rollicare – usługi wożenia osób na

wózkach inwalidzkich oraz porady /wcześniej Wózek inwalidzki)Siegfried SillSprosserpfad 9, 24146 KielE-mail: service@rollicare.de

Rollstuhl-Sport-Gemeinschaft Raisdorfe.V.(Wspólny sport dla osób na wózkachinwalidzkich)Erwin Staacken 04342/9276Preetzer Straße 5a, 24250 Löptin

Rollstuhlsportgruppe Mettenhof, TusHasseldieksdamm-Mettenhof e.V.(Grupa sportowa na wózkachinwalidzkich, Hasseldieksdamm-Mettenhof)Stephan Lutter 542760Aarhusstraße 69, 24109 KielE-mail: S.Lutter@firemail.de

Schlaganfall-Selbsthilfegruppe Kiel(Grupa samopomocy przy udarzemózgu w Kiel)Gerda Depa, Seelandweg 2 24109,6793010

Schleswig-HolsteinischeKrebsgesellschaft e.V.(Stowarzyszenie do walki z rakiem wSzlezwiku-Holsztynie)Kierownik: Dipl.Kaufmann ChristophDüring 8001080Holstenstraße 13-15m 24103 KielE-mail: info@krebsgesellschaft-sh.de

Selbsthilfegruppen Morbus-Bechterew(Grupa samopomocy Morbus-Bechterew)Karen Marienfeld, Lofotenweg 11, 24109Kiel 527171

Selbsthilfegruppen Zöliakie(Grupa samopomocy celiakia)Anke Loretan, Flensburg 0461/25890Manuela Meirowski, Kiel 32526

Sozialdienst kath. Fraune e.V.(Usługi społeczne kobiet katolickiech)Esther StachowMuhliusstraße 67, 24103 KielE-mail: info@skf-kiel.de

Sozialverband Deutschland e.V., KV

Kiel(Związek społecznych w Niemczech,odział w Kiel)Dagmar Christ, Gerd Vogel 98388-50/51Muhliusstraße 87, 24103 Kiel

Sozialverband VdK Nord e.V.,Geschäftsstelle Kiel(Związek społeczny VdK, oddział wKiel)Frau Özlem Erdem-WulffKlaus-Groth-Platz 1, 24105 KielE-mail:Ira-kiel@vdk.de

Sportverband Kiel e.V.(Związek sportowy w Kiel)Winterbeker Weg 49, 24114 Kiel 6486-173

Stadtteibüro Mettenhof,Stadtteilmanagemet Soziale Stadt(Biuro dzielnicowe Mettenhof, Projektdzielnicy miasta społeczne miasto)Dagmar Fald 5308157E-mail: SBMettenhof@web.de

Stiftung Drachensee gGmbH(Fundacja Drachensee)Klaus Teske 6484 – 0Hamburger Chaussee 221, 24113 KielE-mail: teske@drachensee.de

Torticollis-Selbsthilfegruppe(Grupa samopomocy przy kręczu szyji)Renate Homfeld 14393Hasseldieksdammer Weg 33, 24114 Kiel

Verein für Körper- undMehrfachbehinderte Kiel undUmgebung(Zrzeszenie osób niepełnosprawnych wKiel i okolicy)Rolf SteinbornAlbert-Schweitzer-Straße 3, 24119Kronshagen

Verein zur Förderungseelenpflegebedürftiger Kinder e.V.(Zrzeszenie pomocy dzieciom zchorobami psychicznymi)Giesela Schenk, Gina Oltmann 64954 – 0,Faks: 64954 - 24Rendsburger Landstraße 129, 24113 KielE-mail: rss-kiel@t-online.de

Indeks

Mieszkania dla osób starszych, bez barier33Mieszkania z opieką ambolatoryjną – 7, 32Agencja pracy 41, 43, 45Próba pracy 43Życie w pracy, pomoc i opieka 3, 45Projekty związane z pracą 43, 46Wykształcenie 41, 43Wykształcenie i przygotowanie do pracy43Opieka przy wykształceniu w Kiel 41

Podróże pociągiem 27Ruch kolejowy 17Bez barier 3, 28Pożyczka na budowę 34Rada dla niepełnosprawnych 3Rady i biura porad, miejskie 3Biura porad dla osób słabo słyszących iniewidzących 7Biuro porad pomocy integracyjnej 7, 35Przygotowanie zawodowe do pracy 41Porady zawodowe 43Znaledzienie pracy 43Udział w projektach i patronaty 22Mieszkanie z opieką 7, 32Biuro opieki 8Rozporządzenie opieki 8Ruch autobusowy 15

Uniwersytet Christiana Albrechta w Kiel 41

Biuro podróży DER 27Kolej niemiecka AG 27Kolej niemiecka AG, serwis mobilności 19

Pomoc przy kupnie mieszkaniawłasnościowego Integracja zawodowa 41, 43Pomoc integracyjna 7, 32, 35, 43, 46Integracja pojedyńcza 35

Usługi fachowe Praca w Kiel 45Szkoła wyższa Kiel 41Ruch promami 19Pozwolenie na prowadzenie pojazdu,(patrz prawo jazdy) 20Podróże podczas ferii 25, 27Program legitymacji letniej 23Informacja lotniska w Hamburgu 28Podróże samolotem 28

Szkoły specjalne 36, 45Centralne szkoły specjalne 36, 37Czas wolny 22ff.Czas wolny dla dzieci i młodzieży 22Wczesne rozpoznanie 11, 13Program wczesnego rozpoznania 11Wczesna pomoc 3, 7, 11, 13, 35Prawo jazdy 20Prawo jazdy, warunki i wymagania 20Biuro opieki dla ofiar wojennych 14Biuro opieki prawne dlaniepełnosprawnych 3, 43, 45

Język dla głuchoniemych, kursy nauczania26Nabożeństwa dla głuchoniemych 28Wspólne biura świadczeń przedstawicielirehabilitacji 11, 46Przyznanie pomocy integracyjnej 36, 37Przemoc przeciw osobomniepełnosprawnym 3Duże pismo w książkach 25

Optyczne tablice na przystankach 17Pomoc domowa 32System alarmowy w mieszkaniu 32Pomoc w innych sytuacjach życiowych 31Pomoc w utrzymaniu 31Przyznanie pomocy integracyjnejPomoc mieszkalna 32fPomoc w integracji społecznej 14Medyczne środki pomocnicze 14Porady dotyczące środków pomocniczych14Wypożyczanie środków pomocniczych 14Książki na płytach i kasetach 25Badania i porady gentyki człowieka 11

Ruch indywidualny 20Integracja szkolna i zawodowa 23, 25Integracja w przedszkolu 35Grupy integracyjne 35Internet, mobilność 21Internet, podróże 28

Praca z młodzieżą 23, 35Związek wspomagania młodzieży (JAW)41Młodzież słaba w nauce 36, 41

Prawo do miejsca w przeszkolu 35Publiczne place zabaw 22Przedszkola 35Przedszkola wolnych przedstawicieli 35Przedszkola miejskie 35

Związek kooperacyjny Koło w Kiel 26Zwolnienie z podatku za samochód 20Ubezpieczenie samochodu20Opiekun rejonowy nauczania w szkołach39Opiekun rejonowy integracyjny 39Kultura 25Pedagogika sztuki i muzealna 26

Urząd federalny ds. świadczeń socjalnych15, 19, 21Szkolenia przygotowujące do zawodu 41Biuro dla osób niepełnosprawnych 3, 20,46Utrudnienia w nauce 41Biuro porad przy problemach w pisaniu,czytaniu, liczeniu 39

Spotkania dla dziewcząt i chłopców 23Spotkania dla młodzieży u wolnychprzedstawicieli 23Spotkania dla młodzieży, miejskie 23Świadczenia kulinarne (obiady) 32Integracyjny kurs malarski 26Przygotowanie do zawodu 41, 46Mobilność 15ffMuthesius, wyższa szkoła plastyczna wKiel 41

Pomoc finansowa socjalna 32Autobusy obniżane 17Świadczenia transportowe dlaniepełnosprawnych z oznaką aG 19

Publiczna komunikacja (ÖPNV) 15(ÖPNV), wolny przejazd

Paralympics 27Ułatwienia w parkowaniu 20Pozwolenie na parking 20Stały parking 21Specjalne prawo parkowania 21Biuro porad ds. Opieki 7Praktyki 41

Kwalifikacje zawodowe 41

Rehabilitacja zawodowa 43, 46Rehabilitacja medyczna 11, 14, 27, Podróże 27

Szkoła dla upośledzonych psychicznie 39Szkoła dla osób słabosłyszących 39Szkoła dla niepełnosprawnych fizycznie 39Szkoła dla niewidzących 39Opieka nad uczniami 37

Szkolne przedszkola 39Biuro porad psychologii szkolnej 39Szczepienia ochronne dla dzieci 13Szczepienia ochronne przed zajściem wciążę 11Badania kobiet ciężarnych 11Prawo osób niepełnosprawych 3, 45Biuro samopomocy KIBIS 9Baseny otwarte, baseny kryte 27Szkoły specjalne 36Szkoły specjalne wolnych przdstawicieli wKiel 39Nauczanie specjalne w klinikach lubszpitalach 39Związki dobrowolnej pomocy lub pomocyspołecznejZrzeszenia/grupy samopomocy 8Służba społeczna 5Pomoc społeczna 32Grupy mieszkalne społeczno-terapeutyczne 33Centra pomocy społecznej 5Sport 26Instytucje sportowe 27Boiska, hale sportowe 27Logopedyczna szkoła podstawowa 37Biblioteka miejska 25Przewodnik miejski dla osób na wózkachinwalidzkich 28Galeria miejska 26Wózki inwalidzkie, plażowe 29Związek studencki w Szlezwiku-Holsztynie36, 41Studia 41

Przebudowa, dla osób niepełnosprawnych32Przeszkolenia 43f

Zrzeszenia i związki 48ffWyższa szkoła ludowa (VHS) 26Opieka 11Upoważnienia do opieki 8

Szkolenia dalsze 25Warsztaty dla osób niepełnosprawnych 46Upoważnienie do mieszkania wbudownictwie socjalnym 33Mieszkanie 31Mieszkanie w instytucjach 33Mieszkanie w mieszkaniu własnym 32Mieszkanie ze świadczeniami 32Mieszkanie ze świadczeniami częściowymi33Mieszkanie stacjonarne 33Dopasowanie mieszkanie do potrzeb 31

Pomoc w socjalnym pośrednictwiemieszkania 31, 33, 34Mieszkanie bez barier 33Przebudowa mieszkania, bez barier 33Pośrednictwo mieszkalneTrening z wózkiem inwalidzkim

Trening z wózkiem inwalidzkim

Kabel leżący na chodniku, wysokiepodejście, stroma lub nierówna ulica niesą dla nikogo żadnym problemem...amoże jednak?

Dla wielu osób na wózkach inwalidzkichkończy się tutaj droga; zmuszeni są dodojścia do celu drogą okrężną.

Sportowcy z grupy na wózkachinwalidzkich w TuSH/M ćwiczą tegorodzaju sytuacje. Potrzebna jest nie tylkoodwaga i siła, i przy sprawnym utrzymaniurównowagi oraz ćwiczeniach, możliwe jestpokonanie i ominięcie przeszkód.

Trening z wózkiem inwalidzkim odbywa siękażdej środy od 18.30 do 20.30. Raz wmiesiącu ćwiczona jest mobilność, abykażdy mógł polepszyć swoje możliwości.

Poczas innych wieczorów polepszaćmożna technikę poprzez sport i zabawę.Zasady gry koszkówki zostałyzmodyfikowane, aby każdy mógł braćudział w grze. Karate na wózkuinwalidzkich zwiększa pewność siebie.Podczas tańca wyuczane są choreografie.W lecie jest możliwość żeglowania ikajakowania. Grupa rowerowa – Handbike– jest w czasie powstawania.

Uczestnikiem zajęć może być każdy,młodzież i dorośli, którzy całkowicie lubczęściowo korzystają z wózkainwalidzkiego. Także osoby starsze sąchętnie widziane.

Dzieci mają możliwość korzystania z halisportowej przy Uniwersytecie: w piątki od15.00 do 17.00 w grupie sportowej„Rollflitzer”

Raz w roku odbywają się weekendowećwiczenia dla osób na wózkachinwalidzkich. Podczas tych spotkań możnawypróbować różne rodzaje wózków

inwalidzkich, rodzice, rodzeństwo lubosoby towarzyszące mogą również braćudział w tych spotkaniach.

Zainteresowane osoby w każdym wieku sąmile widziane.Kontakt:Sabine Dittmann 0431 676349Adres pocztowy:Holger Pohreep, Wiener Allee 146 o,24147 KielE-mail: holger.pohreep@reha-team-saggau.deSport na wózku inwalidzkim w internecie:www.inart.de/pohreep